diaspora – Page 6 – Dielli

Diaspora-Gjuha shqipe në shkolla në Turqi

November 8, 2016 by dgreca

-Ministri Murati takon institucione, biznese dhe bashkatdhetarët tanë në Turqi/

PRISHTINË, 8 Nëntor 2016-Gazeta DIELLI/ Ministri i Diasporës në qeverinë e Kosovës,Valon Murati, gjatë qëndrimit në Turqi, i shoqëruar nga drejtori i Qendrës Kulturore në Stamboll, Qamil Bytyqi, takoi zyrtarë të institucioneve arsimore, biznesmenë turq dhe shqiptarë që veprojnë në Turqi, përfaqësues të shoqatave të ndryshme dhe bashkatdhetarë.Në kuadër të takimeve me institucionet arsimore, Murati u takua me zyrtarët e Universitetit Trakya, i cili është zgjedhur nga Ministria e Arsimit e Turqisë si universitet që do t’i përgatitë programet e mësimeve për lëndët zgjedhore në gjuhën shqipe.Ky takim zhvillohet pas nënshkrimit të protokollit të iniciuar nga Drejtoria e Arsimit Bazë e Ministrisë së Arsimit të Turqisë, sipas të cilit nga viti i ardhshëm, që nga klasa e 5-të, gjuha shqipe dhe ajo boshnjake do të vendosen në programin arsimor si lëndë zgjedhore. Ministri Murati i njoftoi ata lidhur me kushtet që ofrojnë shtetet e ndryshme evropiane për mësimin plotësues shqip në diasporë, si dhe me kushtet që ofron Kosova për komunitetin turk në fushën e arsimit. Ai shprehu kënaqësinë për iniciativën që ka ndërmarrë shteti turk lidhur me programin për gjuhën shqipe. Gjithashtu, Murati ofroi ndihmën e plotë për këtë program, në bashkëpunim edhe me institucionet përkatëse të Republikës së Kosovës dhe të Shqipërisë, si në fushën e kuadrove, po ashtu edhe në atë të hartimit të kurikulës, dhe kjo u prit shumë mirë nga bashkëbiseduesit.Gjatë qëndrimit në Stamboll, ministri Murati u takua edhe me biznesmenë turq që kanë investuar në Kosovë, të cilët u interesuan për kushtet e investimeve në Kosovë në projekte të mëdha, në fushën e energjetikës.

Ndërsa, të hënën, ministri e vizitoi kompaninë për prodhimin e çantave “Matrash”, pronë e dy vëllezërve shqiptarë, e cila ka rreth 1000 punëtorë dhe kryen shërbime për brendet më të njohura botërore.Në takimin e organizuar me shoqatat e bashkatdhetarëve tanë që jetojnë në Turqi, Murati foli lidhur me rëndësinë e shfrytëzimit të mundësive të reja të ofruara nga shteti turk në fushën e mësimit shqip. Ai, po ashtu, i ftoi ata që të krijojnë një organ koordinues, i cili do të lehtësonte komunikimin dhe bashkëpunimin me institucionet e Kosovës. Problem kyç, që u shtrua nga ta, ishte çështja e marrjes së shtetësisë së Kosovës dhe barrierat që hasin në këtë proces. Ministri Murati u zotua se këtë çështje do ta trajtojë me institucionet kompetente, në mënyrë që të gjendet një zgjidhje sa më e shpejtë dhe sa më e drejtë për të./b.j/

Ambasadori Lu, vlerëson kontributin e shqiptaro-amerikanëve në SHBA dhe Shqipëri

November 7, 2016 by dgreca

Në një intervistë për Zërin e Amerikës, ambasadori amerikan në Tiranë Donald Lu, komentoi rolin e shqiptaro-amerikanëve në përparimin e Shqipërisë. Zoti Lu u intervistua nga korrespondenti i VOA në Tiranë, Ilirian Agolli dhe i bëri komentet në prag të Samitit të Diasporës që mbahet në Tiranë nga 18 deri në 20 nëntor. “Doja ta filloja këtë intervistë me një histori, – tha zoti Lu. Është një fotografi e famshme e një djali sirian që u përhap në internet në mbarë botën. Ai ishte plagosur në një sulm ushtarak dhe ishte i përgjakur. Kur presidenti Obama shkoi në Kombet e Bashkuara në shtator, ai foli rreth një fëmije amerikan që quhej Aleks, i cili i kishte shkruar një letër ku i kërkonte ta sillte djalin e vogël sirian në shtëpinë e tij. “Dua që ai të jetë pjesë e familjes sonë, dhe ai do të jetë si vëllai im”, shkruante Aleksi. Letra e gjashtëvjeçarit u bë e famshme në mbarë botën dhe të gjithë mësuan se ai ishte shumë i veçantë. Ata nuk e dinin në fakt që ai ishte një shqiptaro-amerikan. Prindërit e tij janë nga Shqipëria. Kjo më kujton mënyrat e ndryshme me të cilat shqiptaro-amerikanët kanë kontribuar në Shtetet e Bashkuara. Ne jemi një vend imigrantësh dhe në Amerikë ka 214 mijë shqiptarë që punojnë në fusha të ndryshme të jetës. Ata janë atletë, lojtarë hokei, lojtarë futbolli, muzikantë, artistë hip-hopi, regjisorë filmash, biznesmenë, shkencëtarë, dhe ka nga ata që shërbejnë në forcat e armatosura amerikane duke sakrifikuar çdo ditë për sigurinë e vendit tonë. Ne kemi patur politikanë që kanë qënë shqiptaro-amerikanë. Ish-kongresmeni nga Nju Jorku, Joe Dioguardi është shqiptar-arbëresh. Kryetari i bashkisë së Usterit në Masaçusets dhe ai i bashkisë së Nju Orlinsit në Luiziana janë shqiptaro-amerikanë. Kemi një shqiptaro-amerikane që është një atlete e famshme olimpike: Enkelejda Shehaj është një nga qitëset më të mira në botë. Ajo mori pjesë në lojrat olimpike të vitit 1992 në Barcelonë dhe mori pjesë atje si përfaqësuese e Shqipërisë. Pas trazirave të 1997-ës, imigroi në Shtetet e Bashkuara. Verën e kaluar ajo konkurroi në Rio si amerikane edhe njëherë pas 24 vjetësh. Kemi shqiptaro-amerikanin Ferid Murad, i cili fitoi çmimin Nobel në mjeksi në vitin 1998. Dhe sigurisht, shqiptaro-amerikanët ndoshta më të famshëm, janë vëllezërit, Xhim dhe Xhon Belushi, aktorë që unë i kam ndjekur kur isha fëmijë. Të gjitha këto raste më kujtojnë gamën e gjerë të kontributeve që shqiptaro-amerikanët kanë dhënë për vendin tim dhe ky kontribut vetëm sa ka filluar.”

I pyetur se çfarë roli mund të luajë diaspora shqiptare e Amerikës në përparimin e Shqipërisë, zoti Lu tha:”Ne e dimë se ka qindra mijëra shqiptarë që jetojnë në SHBA. Ajo që njerëzit mund të mos e dinë është se në Shqipëri vijnë çdo vit mbi 100 mijë amerikanë dhe shumë prej atyre janë shqiptaro-amerikanë. Kjo shpjegon pasurinë e marrëdhënieve mes dy vendeve tona.Diçka tjetër që njerëzit mund të mos e dinë, – tha ambasadori Lu, – është sot në Shqipëri jetojnë në mënyrë të përhershme rreth 20 mijë amerikanë, shumë prej të cilëve janë shqiptaro-amerikanë dhe punojnë çdo ditë për të kontribuar në të mirë të përparimit të Shqipërisë.

Kam takuar shqiptaro-amerikanë që vijnë në Shqipëri dhe që dëshirojnë të kontribuojnë për arsimin. Njëri prej tyre mendon të hapë një universitet amerikan këtu. Kam takuar biznesmenë shqiptaro-amerikanë që shpresojnë të investojnë në infrastrukturë, në fasone dhe në biznesin bankar. Ka shqiptaro-amerikanë që janë anëtarë të parlamentit, një shqiptaro-amerikan shpreson të themelojë një bankë amerikane investimesh këtu. Ka shqiptaro-amerikanë që punojnë në mjekësi e në arsim. Madje kam katër shqiptaro-amerikanë të mrekullueshëm që punojnë këtu në ambasadë. Një punon në zyrën time si sekretar për zv/ambasadorin, një tjetër është oficer i sigurisë diplomatike, një është prokuror federal amerikan, i cili punon për krimet e rënda në çështje shumë të vështira të antikorrupsionit. Njëra është agjente e FBI-së. Ajo punon çdo ditë me policinë për çështje të antikorrupsionit dhe krimit të organizuar. Ndoshta historia ime e preferuar është ajo me Rrok Mirditën, i cili ndërroi jetë vitin e kaluar. Ai ishte kryeipeshkvi katolik për Durrësin dhe Tiranën. Ai ishte shqiptaro-amerikan. Ai emigroi në SHBA kur ishte djalë i ri, u rrit në Nju Jork, u bë prift në moshën 25-vjeçare dhe shumë vite më vonë, Papa Gjon Pali i Dytë e emëroi në Shqipëri. Ai e ringriti kishën katolike pas komunizmit dhe shpenzoi 25 vjet nga jeta e tij në shërbim të katolikëve shqiptarë. Në një farë mënyre, ai është babai i kishës katolike këtu në Shqipëri dhe shumë shqiptarë si dhe amerikanë ushqejnë ndjenja respekti për kontributin e tij. Gjithnjë e më shumë shqiptaro-amerikanë vijnë në Shqipëri çdo vit dhe kam besim se sa më shumë të vijnë aq më shumë do të rritet kontributi i tyre vit pas viti.” {VOA }

Diaspora, të rriten investimet në Kosovë

August 31, 2016 by dgreca

-Ministrja Bajrami priti në takim kryetarin e Rrjetit të Bizneseve Shqiptare për Evropë/

PRISHTINË, 31 Gusht 2016 –Gazeta DIELLI/ Ministrja e Tregtisë dhe Industrisë, Hykmete Bajrami, priti sot në takim kryetarin e Rrjetit të Bizneseve Shqiptare për Evropë, Ylli Blakajn, dhe kryetarin e Rrjetit të Bizneseve Shqiptare për Berlin, Mustafë Abazin.

Temë e diskutimit ishte krijimi i kushteve sa më të përshtatshme për investime të bizneseve të diasporës shqiptare nga Evropa në Kosovë.

Ministrja Bajrami i njoftoi bashkëbiseduesit me reformat që ka ndërmarrë Qeveria e vendit në përmirësimin e ambientit të të bërit biznes në vend dhe u zotua se Qeveria e Republikës së Kosovës do të punojë ngushtë me Rrjetin e Bizneseve Shqiptare nga Diaspora, në mënyrë që të gjitha shqetësimet e tyre në lidhje me realizimin e investimeve në Kosovë të trajtohen me prioritet nga institucionet tona.

Blakaj shprehu falënderimin e tij për Qeverinë e Kosovës dhe tha se së bashku me institucionet qeveritare do të punojnë në adresimin e sfidave me të cilat ballafaqohen investitorët nga diaspora, në mënyrë që të rritet volumi i investimeve në Kosovë./b.j/

KRIJUESIT NE DIASPORE-PROMOVIMET E VJENES

August 23, 2016 by dgreca

PROMOVOHEN KATËR VEPRA NGA BESIM XHELILI/

Lidhja e Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë (shkurt: LKSHM), në krye me kryetarin z. Hasan Qyqalla, si çdo vit, edhe këtë verë, përgjatë muajve të mërgimtarëve në atdhe – korrik dhe gusht, organizoi takime të shumta letrare dhe kulturore, promovime dhe vizita të ndryshme./

Shkruan: Besim Xhelili, Vjenë, Austri, 23 gusht 2016/

Pushimet verore takojnë së bashku në atdhe mërgimtarët nga të gjitha anët e botës, të përmalluar për familjet dhe farefisin e tyre, por edhe të mallëngjyer të takohen mes veti. Edhe bota letrare shqiptare e diasporës, të tubuar përreth Lidhjes së Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë u bëri thirrje anëtarëve të saj dhe krijuesve të tjerë që t’u bashkohen aktiviteteve që u organizuan në vende të ndryshme në vendlindje. Nga Besim Xhelili, krijuesi tetovar që jeton dhe vepron në Vjenë të Austrisë, përndryshe anëtar i kryesisë së LKSHM, u promovuan katër veprat e tij, të botuara në këtë gjysmëvjetorin e parë të këtij viti. Bëhet fjalë për tri përmbledhjet me poezi të autorit, vëllimin e pestë “Besa”, atë të gjashtin “Dallgë në zemër”, dhe atë të shtatin “Sy të pafajshëm…”, si dhe romanin e tij të parë “1803”, i cili sipas autorit do të vazhdojë edhe me dy pjesë të tjera. Promovimi i këtyre veprave filloi më 30 gusht 2016 në Shkup, në ambientet e Librarisë së Çarshisë. Për udhëheqjen e programit u përkujdes poetja tetovare Sadije Aliti, kurse për librat folën kritikët dhe njohësit e mirë të letërsisë bashkëkohore Ejup Ajdini, Fadil Curri, Sulejman Mehazi dhe Demir Reshiti. Të nesërmen, më 31 korrik, promovimi vazhdoi në kuadër të Takimeve Tradicionale “Gosfest” në Gostivar, ku më pas disa krijues nga diaspora u pritën në Komunë nga kryetari z. Nevzat Bejta dhe atyre iu dhanë mirënjohje për pjesëmarrje në këtë javë të kulturës në Gostivar. Më 1 gusht promovimi u bë në Tetovë, ku mysafir nderi ishte kryetari i LKSHM Hasan Qyqalla, i cili bëri një vështrim mbi romanin “1803”. Këtë promovim i zbukuroi edhe libri më i ri poetik i autorit Dan Kosumi nga Zvicra “Malli i dashurisë”, i cili gjithashtu u promovua këtë mbrëmje, kurse vetë autori lexoi disa vargje nga libri. Vargje nga librat e Besim Xhelilit lexoi artistja tetovare Sabina Memishi. Lumi i promovimeve të këtyre veprave u përmbyll më 5 gusht në Bibliotekën Kombëtare “Pjetër Bogdani” në Prishtinë, ku u promovuan edhe shumë tituj të tjerë nga krijues kryesisht nga diaspora. Në fjalën e tij mbi romanin “1803” kritiku dhe recensenti i librit Prend Buzhala u shpreh: “Të dy protagonistët e dashuruar (njihen e takohen rastësisht në një orë letrare), kanë familjet e tyre, kanë fëmijët dhe jetën e tyre bashkëshortore… dhe autori e ruan sensin e masës në këtë ndërthurje kaq të ndërliqshme e të ndjeshme raportesh e marrëdhëniesh: në dashuri nuk bën të ndjehet i lënduar askush, sipas atij parimit aristotelian, “E bukur është ajo që është harmonike”! Protagonistët e jetojnë dhe e përjetojnë jetën e tyre emocionale përafruese, si dhe dëshirat e tyre; për ta nuk ka kohë, as natë, as ditë, as të djeshme e as të ardhme, ka vetëm çaste të mbushura me bukurinë e emocionit (bisedat me telefon, emailet, letrat, poezitë, thëniet dashurore, video-bisedat, deri te takimet e rralla… largësia zhduket); ata e pranojnë këtë ndjesi që i jep kuptim jetës së tyre. E pranojnë në çdo kohë e në çdo minutë, në rrugëtim, në shtëpi, në ambiente pune a familjare…”

Përndryshe nga autori Besim Xhelili pritet deri në fund të këtij viti të sheh dritën e botimit monografia e parë për jetën dhe krijimtarinë e tij, në 20-vjetorin e krijimtarisë, duke pasur parasysh se në vitin 1996 ai botoi përmbledhjen e tij me poezi “Emocione”, kurse deri më tani ka botuar gjithsej 8 vepra. Ai ka në proces të botimit edhe dy pjesët e vazhdimit të romanit dhe dy vëllime të tjera me poezi, si dhe përkthimin e romanit në disa gjuhë të huaja. Besim Xhelili udhëhoqi që nga krijimi në vitin 2011 “Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Austri”, që nga viti 2015 është kryetar nderi i saj, dhe është anëtar i PEN Klubit austriak.

DIASPORA- Përfundon viti shkollor në Austri

June 28, 2016 by dgreca

Nga Hazir MEHMETI, Vjenë/

Përfshirja e nxënësve shqiptarë në mësimin amtar nën çdo nivel krahasuar me mundësitë që ofron Austria. Fundqershori dhe fillimshtatori është koha e deklarimit të prindërve për formimin e grupeve mësimore. Një shembull i shkëlqyer në Bashkinë e 11-të ku me insistimin e prindërve hapet grupi i ri për vitin e ardhshëm shkollor me tri orë mësim (VS-Herderpaltz Simmering)

“Mësimi i gjuhës së parë e ndihmon mësimin në gjuhën e shkollës dhe në formimin e personalitetit të fëmijës”

Pak shtet në botë e kanë organizuar aq mirë brenda sistemit arsimor publik mësimin e gjuhëve amtare sikurse Austria, ku mësimi amtar e mbajnë 415 mësues në 25 gjuhë mesin e tyre edhe 25 mësues shqiptarë. Nga afër 13 mijë nxënës shqiptarë mësim në gjuhën amtare vijojnë vetëm 2500 në gjithë Austrinë. Shprehur në përqindje është vetëm 19 përqind. Krahasuar me grupet tjera etnike dhe me vijueshmërinë në disa shtete tjera është një numër tejet i vogël.

Në folklorizmin tonë bosh e të përditshëm, gati gjithmonë, përmendet mësimi i gjuhës shqipe në mërgatë, por asnjëherë pa u ndal në konkretizimin e aktiviteteve si t’i afrohemi prindit i cili është ai që vendos për fëmijën e vet. Edhe pse në faqet elektronike pranë Ministrisë së Mësimit të Austrisë, pranë drejtorive të shkollave, këshillit të mësuesve, prindërit e kanë mundësinë e sigurimit të formularit lajmërues. Derisa në Ciklin e Ulët ka një vijueshmëri të ulët, në Ciklin e Lartë është reduktuar fare. Kjo vërehet veçan në Vjenë dhe disa qytete të mëdha ku ka përqendrim më të madh të mërgimtarëve. Kjo dukuri nuk u analizua asnjëherë, përkundër shqetësimeve që mësuesit i shtruan disa herë. Derisa kombet tjera: polakët, rumunët, hungarezët etj, nga disa shkolla e formojnë grupin mësimor prej 12 nxënësish i kërkuar sipas ligjit, tek shqiptarë në shumë shkolla ka 15 deri në 35 nxënës dhe nuk formohet grupi mësimor ku do mësoheshin 2-4 orë mësimi amtar. Këtë disa herë e ka potencuar Inspektori i mësimit përgjegjës për gjuhët amtare para mësuesve shqiptarë kur ata kanë kërkuar sqarime.

Shumica e prindërve nuk pyesin rreth të drejtave të tyre e as nuk i kërkojnë ato pranë organeve të shkollës. Aq më keq disa nga prindërit e refuzojnë duke menduar se gjuha amtare e pengon fëmijën e në gjuhën e shkollës, derisa shkencat pedagogjike e psikologjike e thotë të kundërtën “Mësimi i gjuhës së parë e ndihmon mësimin në gjuhën e shkollës dhe në formimin e personalitetit të fëmijës” Për ta përcjellë këtë të vërtetë shumë me dobi tek prindërit shqiptarë duhet ndihma e secilit, në radhë të parë e shoqatave, përfaqësive konsullore e diplomatike, ministrive përkatëse dhe mjetet e informimit publik. Shoqatat Shumica e shoqatave në programet e tyre e kanë “ruajtjen e gjuhës e kulturës”, por në fakt shumë pak i kushtojnë rëndësi kësaj. Kjo vlen veçan për shoqatat kulturore, drejtuesit e tyre shumica e të cilëve as vet nuk i dërgojnë fëmijët për të mësuar gjuhen amtare. Arsyet për këtë ke “me thes”, dhe del se çdo gjë qenka më me vlerë se mësimi shqip, në vend që të jetë e kundërta. Media

Mediat shumë pak hapësirë i kushtojnë Shkollës Shqipe në Diasporë. radiotelevizioni publik, Radiotelevizioni i Kosovës, Radiotelevizioni Shqiptar nuk kanë hapësirë të përhershme për Shkollën Shqipe në Diasporë, vetëm ndonjëherë aty këtu prezantim kulturor, dhe atë, nga filmime amatore pa ndonjë skenar që prek esencën dhe rëndësinë e problemit. Shtypi elektronik në diasporë nuk ka një adresë të caktuar ku do mund të informohej prindi e nxënësi rreth mundësive që ofrohen në rrethin e tij rreth mësimit shqip. Ato pranë ministrive nuk kanë informata të duhura për secilin shtetet, kjo ka mund të bëhet në bashkëpunim me mësuesit dhe shoqatat e tyre. Mediat nuk janë në detyrën e duhur në përkrahjen e ruajtjes dhe kultivimin e gjuhës shqipe në diasporë. Ky konstatim i mësuesve në vazhdimësi vite me radhë

në seminaret e tyre mbetet i pa ndryshuar. Ministritë Ministria e Diasporë, Ministritë e Arsimit të dy shteteve tona akoma nuk i kanë shumë gjëra të konkretizuara, se çka duhet bërë për të iu afruar mërgimtarit. U shkri energji e pare për institucionalizimin e shkollës shqipe, por u bë pak konkretisht edhe pse u fillua me shtrimin e problemit për diskutim konferencave e në media ku strategji e parë e programit u caktua Shkolla Shqipe në Diasporë. Kjo tani u harrua bashkë me themelimin e Qendrave Kulturore Shqiptare të cilat do ishin vend trajtimit, informimi, planifikimit e veprimi në zgjedhjen e shumë kërkesave të mërgimtarëve, veçan në përkrahjen e nxënësit jo vetëm në gjuhën amtare, por edhe në fushat tjera me rëndësi për integrim me identitet kombëtar.

Në Austri risi e këtij viti ishte Olimpiada e Nxënësve Shqiptarë nga disa vende, por sa e ndien prindërit mërgimtarë këtë, është për t’u dëshiruar. Shoqata e Mësuesve në Austri u mundua të realizon disa aktivitete mësimore e kulturore, si Gara e Diturisë, manifestimi shënues i festave kombëtare etj, krejt këto me vite në baza vullnetare të mësueseve/eve dhe shumë pak të përkrahur nga të tjerët. Shkolla është e të gjithëve, jo vetëm e mësuesve, siç kuptohet nga disa shkurtëpamës. Gjendja e vijueshmërisë së ulët alarmante e nxënësve shqiptarë në Austri duhet të analizohet thelbësisht dhe të veprohet për ndryshim. Ky është detyrim kombëtar i secilit.