• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Dosja e Musine Kokalarit

January 25, 2017 by dgreca

Dosja e Musine Kokalarit….Nuk është dosja e Musinesë, por e jona. Ndaj ta shfletojmë sheshit. Të lajmë gjynahet . Dhe tu themi bijve, se sa e shëmtuar është koha kur njeriu e ha njeriun.Pra, nuk është dosja e saj more zotërinj. Eshtë dosja jonë. E poshtërsive tona./

Nga Ilir Levonja/1-ilir

 

Më 10 shkurt të këtij viti është 100 vjetori, i lindjes së Musine Kokalarit. Gruas simbol i vetvrasjes shqiptare. Po aq sa e bukur aq edhe e mënçur. Short që mëma natyrë rrallë i tok bashkë. Startimit të kulturës me identitet të mirëfilltë shqiptar. Ose përpjekjes për tu dalluar midis dalldisë së Anadollit dhe perëndimit mistik. Një qëmtuese e gjuhës sonë, ose akademia e leksikut të shqipes. Që po ta krahasosh me të folurën e analfabetëve të sotshëm, një batalion rrugëtarësh që hanë fara luledielli. Të vjen keq për fidanishten aktuale shqiptare. Një e folur vdekjeje me ha re ça ban. Dhe ojna huazimesh, sa nga Pireu, sa nga Bosfori, aq edhe nga Apeninet, Iberia. Apo Baltiku i sipërm. Një turli e përsosur e kuzhinës sonë të re, aktuales, ose ”moderne”.2 Musine 3

Për një arsye a një tjetër përkoji që teksa po shfletoja jetën e saj. Krijimtarinë. Të sajën dhë të një martiri tjetër si At Zef Pllumi. Mëkatet shqiptare…, apo gropat tona që zor se kanë për tu mbushur. Që një web si Shqiptarja.com, njofton se si në ambjentet e Ministrisë së Mbrojtjes nis proçesi i hapjes së dosjeve. Dhe si dosja e parë, nga ato që do hapet, është pikërisht kjo e Musinesë.

1 Musine Kokalari

Kryeveprës së krimit të Sigurimit të Shtetit. Këtij shteti që në kohë të caktuara të ha të gjallë. Dhe në një kohë tjetër të ngre lapidar.

Në fakt Musineja është jo çështje shtetërore, por kombëtare.

Dhe nuk e di se pse pikërisht në Ministrinë e Mbrojtjes duhet të ligjërojë një zëvendëskryeministër. Duke mënjanuar horrlliqet e një dikasteri simotër si Ministria e Brendshme. Apo një institucioni që pak ditë më parë festoi 104 vjetorin, e kujtoi me qindra oficerë në ca ambjente policie si kazerma skenash teatri. Me tryeza fantash e pjata plot antipastë. Kujtoi vetëm arritjet, jo firot. Jo zullumet. Dhe padiskutim…, që në këtë gosti kanë çekur gotat plastike edhe dënuesit e saj. Madje mund të mbajnë në shtëpi dekorata. E tu mburren nipërve e mbesave. Janë harxhuar kaq vite përgjimesh, survejimesh, e përndjekje sa i bie që mbi 80% e aparatit shtetëror të ketë mbi supe pjesë nga pesha e mëkatit.

Ndaj e them se Musineja nuk është çështje shtetërore, por kombëtare.

Ne shqiptarët nëse kemi Zot, qoftë ky Krishti apo Allahu…, por edhe po nuk patëm. Karshi Musinesë duhet një falje kolektive.

Madje nga ajo e tipit të bulevardit.

Duhet të shkojmë aty. E të rrëfejmë se si e përndoqëm. Të gjithë…, me ushtarakë, me interesaxhinj, me mjekë, me nënpunësa. Se si e çuam drejt kancerit një akademi të tërë. Vetëm e vetëm për të dëshmuar se sa të aftë jemi për dënime kolektive. Dënime në masë.

Nuk e di se çfarë peshe ka një dekoratë kur kujton rastin Musine Kokalari.? Të dëshmojmë se dimë të vetvritemi.

Se sa të pamëshirshëm jemi për të lidhur duart e të vdekurit. Për ta varrosur lidhur me tela me gjëmba.

Ndaj them se nuk është çështje shtetërore, por kombëtare dhe sociale.

Të dalin ata mjekë që i mbyllën dyert e spitalit.

Ata survejues dhe mbajtës protokolli se sa lopata me llaç hidhte. Sa libra lexonte. Në ç’orë shkonte në banjo. Me kë shoqërohej. Më kë fliste. Më kë shëtiste.

Të dalin ata që u gajasën së qeshuri kur Enver Hoxha u habit e tha se, akoma gjallë është ajo rrospija.Kështu vjen një palë në pushtet dhe e kujton duke dhënë ca fonde për botimin e veprës së saj. Që sapo e shikon … me atë letër të shpifur. Dhe shtypur si mos më keq…, në ca shtypshkronja pa emër.

Nuk është e vështirë të kuptosh poshtërimin e dytë e të Musinesë.Vjedhjen tonë klasike, që më jep 5 për këtë punë. Se e bëj me 1 lekë diku. Dhe të tjerat i ndajmë bashkë. Ashtu sikur nuk është e vështirë të kuptosh sot, këtë poshtërimin e tretë. Që bijtë e etërve xhelatë. Hiqen sikur nderojnë martirët e kombit. Nga dikasteret e Ministrisë së Mbrojtjes. Ministrisë që na mbron nga armiqtë e jashtëm. Një fallcitet i radhës. Një politikë e vrasjes natën dhe e qarjes ditën. Nuk është dosja e Musinesë, por e jona. Ndaj ta shfletojmë sheshit. Të lajmë gjynahet . Dhe tu themi bijve, se sa e shëmtuar është koha kur njeriu e ha njeriun.

Pra, nuk është dosja e saj more zotërinj. Eshtë dosja jonë. E poshtërsive tona.

25 janar 2017

Filed Under: Featured Tagged With: DOSJA, e Musine Kokalarit, Ilir Levonja

DOSJA E ROMANCIERIT “TË ARMATOSUR”…

October 20, 2016 by dgreca

Nga Fritz RADOVANI/

d_ndoc_nikaj

 DON  NDOC  NIKAJ, ROMANCIERI  I  PARË  I  LETERSISË  SHQIPE/

 DON NDOC NIKAJ (1864 – 1951)/

■9 SHTATOR 1946:Kur rreth Shkodres u shkrepen armët e Postribasve, arrestohet Don Ndoc NIKAJ, Meshtar Katolik Shqiptar, 82 vjeç, por jo, “pa shkak”! Prandej, edhe mbasi i vune prangat e hypen në një gomar, per shpinë i ngjeshën një armë të ndryshkun dhe e shetitën nder rrugët e Shkodres. E dënuen pesë vjetë me shpresë se vdes shpejt!

■Don Ndoc NIKAJ romanin e parë “Marcja” e ka shkrue në 1899, kur me Abatin Prend Doçi dhe At Gjergj Fishten themeluene Shoqninë “Bashkimi”. Don Ndoci ishte edhe me
“Lidhjen e Mësheftë” në kryengritjen kunder turqve që plasi me 25 Mars 1910 në Malsi. ■Para vitit 1908 Kin Nikaj dhe Rrok Gjonej furnizojnë me armë Malësinë e Veriut, në përgatitje të Kryengritjes së 1911… Janë shpreh shumë mendime kunder Don Ndocit, po duhet dijtë se as armët dhe as Shtypshkronjen nuk ia fali askush per “bamirsi”!..

■Në vitin 1913 ka shkrue edhe romanin historik “Shkodra e Rrethueme”. Veprat e Tij të gjitha paperjashtim nga Abetaret e para Shqipe, janë Atdhetare, antiturke, antisllave e antitradhtare që kishin e kanë “Rrethue Shkodren” atëherë, sot e kam frikë edhe neser!

Don Ndoc NIKAJ ka lanë disa dorshkrime, të cilat kam frikë se janë kthye në “gjuhen e njësuar”, mbasi edhe shtypshkronja “Nikaj” tashti nuk besoj se boton Gegënisht.

■Don Ndoci ka lanë 400 vepra të shkrueme, 30 vepra u botuen e 7 romane të pabotueme. “Marcja”, Shkodër (1889), “Historia e Turkis” (1902), “Bleta e re”, Shkodër (1912), “Zemër nanet a Tivari i marrun” (1913), “Shkodra e rrethueme I-II” (1913), “Abetari i vogël për mësojtore” Shkodër (1914), “Besa Shcyptare”, Shkodër (1915).

Ndersa të pabotuem janë këta: “Lulja e Veshkun”, “Dashuni e Mshehët”, “Për mik”, “Ç’pat thanë gjyshja”, “Han Islandi”, “Nji Testament”, “Te Shpella e Murosun”.

■As nuk mundem me marrë me mend se sa çmohet sot puna e Tij shkencore dhe ajo aq e vlefshmja letrare, mbasi per vite të tana Romancieri Don Ndoc Nikaj, jo vetem, që nuk asht zanë me gojë, po edhe asht konsiderue “pa vlerë”. Aventurierët tanë të “realizmit socialist” as nuk e rreshtojnë fare as me shkrimtarët e Rilindjes Kombtare!

***

Një poezi nga Don Ndoc NIKAJ:

     KAM  MÉT  JETIM …

Gjetht jan tui ramun, era tuì fry,
Lulet kréjt kputen, bima tui zdèsh,
E koha kohen m’nji tui e shty,
Vjeshta tek duket, vjen me na ndèsh;
Mù m’lkundet zemra gjith n’permallim:
Kam mét jetim!

Vyshken e thahen gemat nder pèm,
Faqen, tui ndrruè, toka difton,
Zèmra m’shterngohet prèj hidhnimit t’ém,
Rri tui kujtué, per mende m’shkon
Bàb e Nàn pata, m’làn vetem shqim:
Kam mét jetim!

Shof fmin e tjerve t’veshun e t’gzùm,
Kah i puth Nàna, kah i merr me t’mir,
Me petka t’bukra e t’lam e t’ndrrùm,
T’veshun e t’mbathun me petka dlir,
E mu m’thèr zemra mbush me vajtim:
Kam mét jetim!

Ndij fmin kah thrrasin, Nàn, gjith sa hèr,
M’bahet se zemra m’thot edhe mù,
Nàn, kuj me i thirrun t’pakten njihér,
Por nuk kam Nàn, m’épet me vajtù,
Vrap ngas kah shpija plot me hidhnim:
Kam mét jetim!

Rrì si i vorfen gjith-hér m’njen an,
Kush nuk m’ven n’préhen kush nuk m’pergzon
Kréjt jam i vétem prej se s’kam Nàn,
E n’terr moti gjith’ hér mù m’shkon,
Nuk m’qéshet buza, nuk kam kurr gzim:
Kam mét jetim!

Por sa t’dal vjeshta, dimni po vjen,
Me bòr, me akull, me t’ftoft, me èr,
E mù n’prehen nuk ka kush m’shtjén,
Por nji brì zjarmit n’m’lshoft kush per ndér,
S’ka kush me m’shtrue as me m’qit mblim,
Kam mét jetim!

Jetim kam metun, jetim me rrnù,
N’neper dùr t’huja, pa Bàb, pa Nàn,
Fort e vshtìr kenka jeten me shkù,
Kush s’m’a din t’kéqen, veç kush m’ka dhàn,
M’thirr Nàn qi t’vi te ti fluturim:
Kam mét jetim!

Shenim FR: Poezia asht marrë nga origjinali.

Melbourne, Tetor 2016.

Filed Under: Opinion Tagged With: “TË ARMATOSUR”..., DOSJA, E ROMANCIERIT, Fritz radovani

Artikujt e fundit

  • NË VEND TË NJË KARTOLINE, SOT NË DITËLINDJEN E TIJ
  • ASOCIACIONI I PROPOZUAR E SHNDËRRON KOSOVËN NË FUÇI BARUTI 
  • GJASHTË KUSHTET E KRYEMINISTRIT KURTI JANË TË ARSYESHME
  • VACE ZELA ( 7 prill 1939 – 6 SHKURT 2014)
  • NJË BIBLIOTEKË PËR QYTETIN E ALFABETIT SHQIP
  • Hapja e shkollave të para shqipe në vitet 1941 – 1944, ngjarje e rëndësishme, kyçe në historinë e Kosovës
  • Ekspozita “Gjergj Kastrioti Skënderbeu-kalorësi i lirisë së shqiptarëve”
  • TECHNOLOGY REVIEW (1981) / ÇFARË ËSHTË NJË FOTOGRAFI? — PËRGJIGJJA E FOTOGRAFIT SHQIPTAR ME FAMË BOTËRORE GJON MILI DHE NJË KOMENT PËR LIBRIN E TIJ “FOTOGRAFI DHE KUJTIME”
  • Rreth rëndësisë së përkthimit në gjuhën angleze të librit “Koja në rrjedhën e kohëve” të autorit Fran Gjeloshaj
  • Kryeministri Kurti priti në takim ambasadorët e akredituar në Kosovë
  • THE SIX CONDITIONS OF PRIME MINISTER KURTI ARE REASONABLE
  • Momenti që drejtësia në Shqipëri që të tregojë se sa është e pavarur
  • MISIONI I VATRAVE SHQIPTARE NË SHBA. NË VEND TË NJË URIMI…
  • Pentagoni godet dhe rrëzon balonën ‘spiune’ kineze. Po tani ?
  • Tërmeti në Turqi, Vatra shpreh solidaritet dhe lutet për viktimat e të plagosurit

Kategoritë

Arkiv

Tags

alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Hazir Mehmeti Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT