-Ajo bëri homazhe te Memoriali i Skënderbeut në Lezhë-U.d. Presidentja e Kosovës, dr.Vjosa Osmani ka nisur një vizitë dy ditore në Shqipëri me një homazh të Memoriali i Gjergj Kastriotit-Skënderbeut në Lezhë.Ajo tha se nisja e vizitës me homazh te varri i heroit kombëtar është në funksion të rikujtimit të strategut që bëri shumë me projektin integrues mesjetar, duke u shndërruar në fortifikatë të civilizimit perëndimor.Sipas saj, figura e Skënderbeut duhet të shërbejë si model i unifikimit në kohë të trazuara si kjo e sotmja.“Ai bëri atë që na duhet më së shumti sot. Përveç se ishte gardian i vlerave të qytetërimit perëndimor, ishte edhe model i unifikimit. Ai dikur mbrojti vlerat e qytetërimit, të cilin e synojnë bashkë Kosova e Shqipëria”, ka theksuar u.d. Presidentja Osmani.Ajo tha se figura e Skënderbeut është e përbotshme, siç janë Kosova dhe Shqipëria, të cilat pavarësisht sfidave e pengesave, në një të ardhme do të jenë pjesë e familjes së madhe evropiane.
SHQIPTARËT NË KROACI DHE BETEJA E SHTETIT KROAT NDAJ COVID-19
Shoip Shoipi doktor në qendrën klinike “Spitali i Motrave Bamirëse“ në Zagreb, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli New York, Kroacinë në betejën ndaj Covid-19, intervistë dhënë gazetarit Sokol Paja.*
SITUATA E COVID-19 NË KROACI
Që nga fillimi i epidemisë, në rreth 4 milionë banorë sa ka Kroacia, deri më sot janë konfirmuar 2232 raste të COVID -19 dhe 96 persona të ndjerë. Gjithsejt 1967 pacient janë shëruar, ndërsa deri me ditën e sodit aktiv janë 169 individ. Kroacia, ashtu edhe si shtetet e tjera ballkanike, patën fatin e mirë që nuk i përjetuan skenat tash më të njohura në Itali, Spanjë dhe Francë, por nuk u përballuan me të njëjtën situatë si vende ku qasja ndaj shenjave të para të pandemisë nuk ishte në nivelin e duhur (si SHBA dhe Mbretëria e Bashkuar). Ndoshta edhe nga përvoja e shteteve të lartpërmendura, institucionet kompetente të shtetit kroat reaguan në kohë dhe nuk lejuan përhapjen e pakontrolluar të infeksionit. Me kalimin e kohës, si kusht për zbutjen e masave restriktive të vendosura kah mesi i muajit mars (ndalim i grumbullimit të njerëzve, punës së shitoreve, ngjarjeve sportive, ndalim i mundësisë të lëshohet vendi i përhershëm i banimit pa leje speciale nga autoritetet etj) ishtezvoglimi i numrit të ri të të infektuareve në një afat stabil prej 5-7 ditësh. Edhe pse kishte sinjale se prezenca e virusit në Kroaci bie, zbutja e ndalesave të numërta u zgjat deri më 11 maj, për faktin se u vërejt rritje e të infektuarve brenda shtëpive të specializuara për të moshuar, që dukshëm e rriti lakoren e numrit të përgjithshëm tëtë infektuarve dhe, për fat të keq, edhe numrit e të ndjerëve. Sigurisht që ky numër relativisht i vogël i të infektuarve dhe të ndjerëve ka efektet e veta anësore të lidhur me masat restriktive. Veprimtaria e ngadalësuar ekonomike, që direkt lidhet me vendet e punës, ishte një nga arsyet që javën e fundit këto masa të shfuqizohen, duke u përpjekur të vëndoset një ekuilibër midis shëndetit nga njëra anë, dhemirëqenies ekonomike nga ana tjetër. Çerdhet dhe shkollat me fëmijë prej klasës së parë deri klasën e katër (me kusht që të dy prindërit të jenë të punësuar) janë të hapura, transporti publik përsëri është aktiv etj. Edhe pse të gjithë bashkë jemi në pritje të gjetjes së vaksinës dhe barit adekuat për shërim të infeksionit, në kontekstin kur këto të dyja mungojnë, metodat mesjetare (karantina dhe izolimi) u treguan si hap i parë i suksesshëm për ballafaqim serioz me pandeminë. Duke vazhduar të mësojmë për sëmundjen (por edhe duke ulur numrin e të infektuarve), masat e ndërmara gradualisht janë duke u zbutur.
MASAT QË MORI QEVERIA KROATE
Kur shfaqet një virus për të cilin nuk dime asgjë dhe popullata duhet mbrojtur, reagimi i parë është shpesh tejet ekstrem dhe konservativ, ashtu si edhe ndodhi në shumicën e vendeve të prekur nga pandemia. Siç përmenda edhe më lartë, nisur nga përvoja e vendeve të tjera që kishin numër dukshëm më të madh dhe përhapje të vrullshme të të infektuarve, sjellja e shtetit kroat ishte e përgjegjshme, çka rezultoi me përhapje të ngadalshme të infeksionit dhe një shkallë të ulët të vdekshmërisë. Infeksioni depërtoi nga Italia dhe nga kroatët që i kaluan pushimet dimërore në qendrat e skijimit në Austri. Do kisha dasht të potencoj se Kroacia ka një traditë relativisht të gjatë të funksionimit të qendrave të shëndetit publik. Me ndihmën e fondacionit Rockefeller, më 1926, në kuadër të fakultetit të Mjekësisë në kryeqytetin kroat është krijuar Shkolla e Shëndetit Publik “Andrija Shtampar”. Shkolla që atëherë luan një rol të rëndësishëm në edukimin e popullatës dhe ndërmer aktivitete specifike në favor të shëndetit publik, e nga 1982 ajo është edhe qendër bashkëpunimi e Organizatës Botërore të Shëndetësisë për kujdesin primar shëndetësor. Punën dhe parimet e shkollës e kanë ndjekë dhe kultivu shtetet ballkanike, por edhe më gjërë në Europë, SHBA dhe Kinë, ku Andrija Shtampar jetoi dhe riorganizoi shërbimin e shëndetit publik gjatë viteve 1933-36. Kroatët kanëedhe një historik të hershëm me epidemitë. Dubrovniku, tash i njohur si qytet bregdet, në mesjetën e vonshme (si Republika e Dubrovnikut, apo Raguzës më saktësisht) ka qenë port i rëndësishëm dhe me vizitorë-tregtarë nga tërë bota, më 1377 si i pari në botë prezanton karantinën, si masë mbrojtjeje ndaj sëmundjeve infektive, veçanërisht nga murtaja. Ky vendim, publikohet nëstatutin e Republikës, në të ashtuquajturin Libri e Gjelbër (Liber Viridis) dhe thotë:Veniens de locis pestiferis non intret Ragusium nel districtum (Kushdo që vjen nga zonat e infektuara, nuk do të hyjë në Dubrovnik ose territorin e tij).Percaktohet që as vendasit dhe as të huajt që vijnë nga zonat e infektuara të murtajës nuk mund të hyjnë në qytet nëse nuk kalojnë 30 ditë në ishujt Mrkan, Bobari dhe Supetar afër Cavtatit, gjegjësisht Dubrovnikut. Paralel me luftën me pandeminë, në mars Zagrebin e goditi një tërmet i cili, për shkak të frikës nga përsëritja e goditjes, rezultoi me zhvendosje të popullatës larg kryeqytetit kroat, në brendi të shtetit dhe qytetet bregdetare. Institucionet reaguan me kufizim të lëvizjes së qytetarëve, nga një vend në tjetër dhe nga adresa e përhershme e banimit. U ndërpre qarkullimi publik, brenda dhe ai mes qyteteve të ndryshme. Po ashtu, çdo instuticion ose ndërmarje publike apo private u desh të kufizon numrin e të punësuarve në minimum. Edhe pse kishte pakënaqësi për kufizimin e lëvizjes, masat u respektuan. Në parim, qytetarët kroat janë të disiplinuar dhe kjo vjen nga kultura relativisht e lartë politike dhe vetëdija qytetare, e cila në situatën konkrete me pandeminë gjeti reflektim në respektimin e masave të ndërmara.
SHQIPTARËT NË KROACI
Në Kroaci zyrtarisht ka të regjistruar rreth 18.500 shqiptarë, nga vise të ndryshme shqiptare, kryesisht nga Kosova dhe Maqedonia e Veriut. Pjesa më e madhe e tyre merren me hotelieri dhe gastronomi, por dy dekadat e fundit shqiptarët janë prezent në çdo sferë të jetës shoqërore, ekonomike dhe politike dhe luajnë rol të dallueshëm në këtë kontekst. Pandemia i prek shqiptarët aq sa i prek fqinjët e tyre kroat. Brengos fakti se, meqë një pjesë e konsiderueshme e tyre meren me gastronomi, sezoni turistik që pritet të jetë dukshëm më i dobët këtë vit, të reflektohet edhe tek suksesi i bizneseve shqiptare.
E ARDHMJA E PANDEMISË NË KROACI
Numri i të infektuarve javën e fundit jep shpresë për kahje pozitive në tentimin për mposhtjen e pandemisë. Këto ditë regjistrojmë nga 2-3 në nivel ditorë të infektuar dhe nga 10-15 të shëruar, kurse numri i të ndjerëve është 1-2 persona. Numri më i madh i të ndjerëve ka qenë me moshë mbi 70 vjeçare dhe me ndonjë sëmundje paraprake kronike. Ka edhe shumë gjëra që akoma mbeten të panjohura për virusin COVID-19, dhe si profesionist mundohemi që, brenda konturave të punës së përditshme, të kuptojm logjikën e zhvillimit të sëmundjes dhe mënyrën më të mirë për të fituar luftën. Besoj që me çdo provë të rradhës, riten edhe njohuritë tona dhe aftësia që sa më parë të gjendet vaksina dhe bari. Lehtësimi i masave të fundit është rezultat i një dëshire të madhe për të qenë në gjendje të jetojmë përsëri jetë normale, si një dëshirë shumë e arsyeshme, por sigurisht edhe si rezultat i përmirësimit të dukshëm të pasqyrës me të infektuar. Tani më është e kuptueshme që ekziston një tregues i qartë se mund të vazhdohet me heqjen e karantinës, në mënyrë që shumë biznese dhe kompani që varen nga kontakti me njerëzit të mund të funksionojnë në treg. Si do të rezultoje e gjithe kjo në fund, për të qenë të sinqertë, është herët për të thënë.E dijmë që një pjesë e masave akoma mbeten në fuqi, si distanca fizike, pastrimi ose dezinfektimi i duarvepërdorimi i domosdoshëm i maskave në hapësira publike apo largimi i mundësisë që njerëzit të shtrëngojnë duart apo përqafohen, pa mare parasyshë afërsinë emocionale. Këto masa mund të vazhdojnë të rezultojnë në zvoglimin e përhapjes së virusit ose eliminin e tij gradual.
MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA
Do kisha dasht të përcjell përshëndetjet më te përzemërta lexueseve të Diellit, bashkatdhetarëve si dhe Federatës Panshqiptare Vatra për misionin e tyre. Është kënaqësi të jesh i vetëdijshëm dhe vazdosh të dëgjosh për punët që janë bërë dhe bëhen për të drejtat dhe interesat tona individuale dhe kolektive dhe promovimin e vlerave tona të veçanta. Si mjek dhe individ që meret me punë shkencore, lidhur me pandeminë, do kisha porositur si vijon: nuk është mjaft çka porosit politika apo institucionet, shtabi emergjent apo cilat janë masat e tyre të preferurara; është kyç respektimi i rregullave të duhura. Çdo individ mund të bëjë një ndryshim të madh nëse e kupton se këto rregulla vlejnë për të gjithë, duke mos anashkaluar asnjë individ në veçanti dhe se rezultati përfundimtar është në dobi dhe kënaqesi të të gjithë neve.
KUSH ËSHTË SHOIP SHOIPI
Shoip Shoipi është me origjinë nga Gostivari i Republikës së Maqedonisë së Veriut. Studimet e mjeksisë i ka kryer në Univesitetin e Zagrebit, ku edhe jeton 30 vitet e fundit. I punësuar është në qendrën klinike “Spitali i Motrave Bamirëse“ në Zagreb. Me profesion është specialist-urolog, subspecialist në onkologji urologjike dhe subspecialist për urolitiazë. Ka doktoruar në shkencat biomedicinale në temën e karcinomit te fshikzës urinare. Në kohën e pandemisë, klinika ku është i angazhuar, drejt për së drejti ka qenë dhe është e inkuadruar në intervenimet dhe operimet e të semurëve me virusin SARS- CoV-2. Është anëtarë i Këshillit të Pakicës Kombëtare Shqiptare të qytetit të Zagrebit, si dhe anëtarë i Shoqates së Urologëve të Kroacisë dhe Shoqatës së Urologëve të Europës.
*Per me shame fotografi shine ne Facebook dielli vatra
PERSONALITET ME DINJITET PROFESIONAL DHE KOMBËTAR
Simë Gjon Dobreci, PËRMBLEDHJE VLERASH NJERËZORE, Botoi:Diti-Oli, Ulqin, 2018*/
Nga Dr.Nail Draga/*
Në botën kulturore, shoqërore dhe profesionale janë të rrallë personat të cilët janë bërë shëmbull për mjedisin ku kanë jetuar dhe punuar. Angazhimi profesional dhe qendrimi intelektual ndaj dukurive të ndryshme shoqërore mbetet dukuri me qasje të veçantë vetëm për personat me dinjitet shoqëror dhe kombëtar. Dhe një epitet të tillë e gëzon një personalitet i rrallë i mjedisit tonë e ky është Nderi i Kombit, dr.Simë Dobreci.
Ditë më parë dual nga shtypi libri më i ri i dr.Simë Dobrecit Përmbledhje vlerash njerëzore, botuar nga Diti-Oli, duke i ofruar opinionit të gjerë një botim interesant me një gamë të gjerë informacionesh.
Libri në fjalë në sajë të lëndës së prezantuar është i rrallë sepse paraqet një përmbledhje punimesh të autorit por edhe të autorëve të tjerë për atë. Artikujt e tillë janë botuar më parë në revistën BUZUKU, Koha Javore si dhe në revistën DIJA.
Libri është i ndarë në dy pjesë, ku e pjesa e parë ka të bëjë me publikimet që kanë për temë gjuhën shqipe, traditën dhe historinë e popullit shqiptar që jetojnë në territorin e sotëm të Malit të Zi. Ndërsa pjesa e dytë ka të bëjë kryesisht me shkrime, polemika dhe vlerësime për aktivitetet e ndryshme kulturore dhe shkencore.
Duke qenë themelues dhe kryeredaktor i revistës BUZUKU,nga viti 2001 e deri më tash opinionit i ka ofruar një arkiv të dhënash me qasje shumëdimensionale, që paraqesin një thesar të diturive albanologjike. Në sajë të hulumtimit disavjeçarë me plot pasion për vendin e origjinës së tij autori na ka ofruar të dhëna për Shestanin në veçanti e Krajën në përgjithësi, që do mbesin si testament për brezat e ardhshëm.
Nga gama e gjerë e artikujve dhe rrefimëve të publikuara varësisht prej interesimit të lexuesve të ndryshëm mund të zgjidhën pjesë apo informata të cilat kanë qenë të panjohura për opinion e gjerë.
Në këtë aspekt personlisht dua të veçoj dokumentin për popullsinë shqiptare katolike te Braticës në vitin 1944, punuar nga dom A.Tokiqi, pastaj me mjaft inters janë të dhënat për popullsinë e Pinçit në vitet 1945-1950 dhe 2008, ku për një periudhë prej gjashtë dekadash popullsia e këtij fshati nën Rumi nga 174 banorë në vitin 2008 bie në 18 banorë, ndërsa tash kanë mbetur rreth dhjetë banorë, nga del se kemi një shpopullim të plotë që ka të bëjë me Anën e Sipërme të Krajës ku bën pjesë zona e Shestanit. Me mjaft interes janë edhe toponimet e Braticës dhe të Pinçit e sidomos regjistri dhe emrat e luftëtarëve në Luftën e Dytë Botërore nga Bashkësia lokale e Braticës. I tërë angazhimi i dr.Simë Dobrecit në këtë mision sa informativ, është edhe kombëtar, duke dëshmuar identitetin e shqiptarë të personave përkatës në këto vendbanime, të cilëve administrata e kohës i ka paraqitur me përkatësiu kombëtare sllave.
Në libër prezantohen çështje të kohërave të kaluara por edhe të ditëve tona që janë intriguese për lexuesit. Dhe të gjitha janë shënuar me plot saktësi në gjuhën lokale te të folmës së Shestanit, me qellim që të ruhet autentiteti i të folmës lokale në gjuhën shqipe. Me një veprim të tillë dr.Simë Dobreci si rrallë kush ruan kujtimet dhe ka nostaligji për vendin e origjinës së vet, i cili fatkeqësisht e ka përfshi fenomeni shpopullimit demografik, ku si i tillë do të mbesë në kujtesë të gjeografisë historike.
Nga lënda e prezentuar në këtë botim del qartë shqetësimi i vazhdueshëm i autorit për të kaluarën dhe të tashmën e popullsisë shqiptare të Shestanit, në veçanti humbjen e identitetit gjuhësor dhe kombëtar në sajë të politikës asimiluese nga shek.XIX e deri në ditët tona.
Nga një politikë e tillë asimiluese në shënjestër ishte edhe dr.Simë Dobreci ku nga gazeta “Politika” e Beogradit është cilësuar si malazezi cili u konvertu në shqiptar, që dëshmohet me fotokopjen e artikullit nga gazeta në këtë botim. Dhe një qendrim i tillë antishqiptar nga kjo gazetë nuk ishte rastësi, sepse popullsia shqiptare e Shestanit vazhdimisht është trajtuar si sllave nga politika shtetërore, sepse identiteti shqiptar i kësaj popullsie për ata ishte i papranueshëm.
Në këtë aspekt kemi të dhëna me interes në këtë botim me dëshmi autentike dukuri kjo e cila ka marrë përmasa shqetësuese, sidomos për shestanasit e vendosur në Tivar e gjetiu në Mal të Zi. Por, rasti i arbëreshëve të Zarës është një dëshmi sfiduese ndaj asimilimit dhe origjinës së tyre shqiptare edhe pse të shpërngulur tre shekuj më parë nga Shestani, Ljarja e Brisku, që nuk mund të thuhet për shestanasit e ditëve tona të cilët po tjetërsohen kombëtarisht.
Shumë emocionuese në këtë botim është një letër dërguar vite më parë dr.Simë Dobrecit, përkatësisht revistës BUZUKU, nga një arbëresh i lindur në Nju Jork nga prindërit arbresh nga Zara e Kroacisë, nga të cilët ka trashëguar origjinën dhe të folmën arbnisht, i cili dëshmon krenarinë e origjinës së tij shqiptare, duke qenë model për kohën tonë, për të gjithë shqiptarët kudo që janë në vend dhe në diasporë.
Duke analizuar veprimtarinë e tërësishme të dr.Simë Dobrecit, del qartë se ai mbetet një shkollë e madhe për të mësuar dashurinë për njerëzit, vendlindjen, popullin e vet si dhe vlerat e trashëgimisë etnokulturore.
Dhe në fund e them pa hezitim se dr.Simë Dobreci me punën e tij profesionale, pasionin, qendrimin parimor shoqëror, intelektual e ate kombëtar, do të mbesë shëmbull për kohën tonë dhe brezat që do të vijnë pas nesh.
*Lexuar më rastin e përurimit të librit në Ulqin, më 22.12.2018)
AMBASADA NE WASHINGTON: LIBER ZIJE PER DR. BAJRAM REXHEPI
Ambasada e Kosoves ne Washington: Libri i zisë për ish Kryeminstrin Dr. Bajram Rexhepi/
Në emër të Ambasadores Çitaku dhe stafit të Ambasadës së Republikës së Kosovës në Uashington, DC, njoftohet komuniteti se libri i zisë për t’i bërë nderimet e fundit ish Kryeministrit të parë të Kosovës, Dr. Bajram Rexhepit, do të jetë i hapur prej orës 11:00 deri në orën 15:00 të enjten, më 24 gusht, dhe të premten, më 25 gusht, nëzyrat e Ambasadës – 2175 K Street, NW, Suite 300, Washington, DC 20037.
Embassy of the Republic of Kosovo
2175 K Street, NW, Suite 300
Washington, DC 20037
T: (202) 450-2130 | F: (202) 735-0609