In Memoriam

PERCJELLJE PER SHKRIMTARIN MOIKOM ZEQO

June 21, 2020 by dgreca

In Memoriam/

Nga Thanas L. Gjika/

Akademiku Mojkom Zeqo u nda nga jeta pas një lufte disavjecare me semundjen e keqe. Ai ka qenë një njeri me energji të mëdha krijuese. Ishte poet i talentuar, dinte shumë mirë italishten dhe kishte lexuar shumë autorë të huaj të përkthyer në këtë gjuhë. Në shkrimet e tij poetikë të para vitit 1973 ra në sy guximi i tij krijues, përdorimi i një figuracioni jo konformist. Pas qarkullimit në Rogozhinë si mësues Mojkomi pësoi në ndrydhje, partia shtet e ktheu në një krijues të nënshtruar ndaj propagandës së saj. Megjithatë ai u përpoq që këtë nënshtrim ta shfaqte me një farë dinjiteti përmes kulturës së tij dhe energjive të brendshme. Vijoi të krijonte figura origjinale, të sillte prej mendimit përparimtar botëror vlera universale, për aq sa mundëte dhe i lejohej.

Aktivizimi i tij si njeri i politikës socialiste në vitet 1991-1996 e dëmtoi ecurinë e tij shoqërore dhe letrare. Mojkomi nuk kishte nevojë të vijonte anëtarësinë partiake dhe të lidhej me Partinë Socialiste. Shoqëria shqiptare do të kishte përfituar shumë prej tij dhe prej Dritëro Agollit po të mos ishin bërë deputetë të kësaj partie, por të ishin bërë deputetë të pavarur. Ky hap do t’i kishte ndihmuar këta krijues të shpëtonin prej pëlhurës së merimagës, me të cilën PS-ja, si dikur PPSh-ja, pengonte evoluimin e mendësisë së anëtarëve të saj.

Një dobësi tjetër e Mojkomit ka qenë shpërndarja e tij në disa fusha si arkeologjia, sociologjia, etj, gjë që pengoi arritjen maksimale në krijimtarinë e tij letrare, publicistike dhe kritikën letrare.

Nuk ka dyshim se pjesa më e mirë e veprës së tij do të ribotohet, studiohet dhe vlerësohet prej specialistësh të kualifikuar, gjë që do të ndikojë në procesin e ngritjes së kulturës, letësisë dhe shkencës shqiptare në nivele të rinj.

In Memoriam LLUKMAN HALILI

June 14, 2020 by dgreca

Llukman Halili: 1958 – 13.06.2020/

Ndërroi jetë në Zvicer. Lindi në fshatin Tërnoc i Madh komuna e Bujanocit. Shkollën fillore e kreu në vendlindje ndërsa të mesmen në Bujanoc. Fakultetin e Shkencave Politike e kreu në Zagreb ku gjithashtu përfundoi Studimet postdiplomike nga lëmi i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe mori titullin Magjistër i Shkencave Politike – Marrëdhënie Ndërkombëtare. Në vitin 1983-1985 specializoi për marrëdhënie ndërkombëtare në Institutin e Shkencave Politike në Varshavë nën përkujdesjen e prof. dr. Jozef Kukulka.

Në Universitetin e Zarës në lëmin e Shkencave Humane mbrojti doktoratën me temë “Lëvizja studentore dhe Shqipëria 1990-1992”.
Nga viti 1985 – 1990 ka punuar komentator në Televizionin e Prishtinës – Redaksia e politikës së jashtme, kurse në vitin 1990-1992, punoi korrespondent për Ballkanin i Agjencisë Kroate të Lajmeve – HINA. Në vitin 1994, ka emigruar në Zvicër.

Llukman Halili, vite të tëra ka qenë redaktor e kryeredaktor i shtypit shqiptar në Zvicër, veçmas në gazetat “Bota sot”, “Zëri ditor” etj. Për një kohë të gjatë ka jetuar e punuar në Zürich, kurse viteve të fundit në Bremgarten, Kantoni Aargau / Zvicër.

Llukman Halili, është i prezantuar edhe në “Leksiokon i Autorëve Shqiptarë në Zvicër”, Prishtinë 2016, faqe 308-309, me autor Besnik Camaj & Shefqet Dibrani.

VEPRAT E BOTUARA NGA DR. LLUKMAN HALILI:

“Unë Ramiz Alia dëshmojë për historinë”, intervistë, bashkautor, Prishtinë 1992.

“Politika e jashtme e Polonisë 1945-1980” (kroatisht) – Zagreb 2012.

“30 vjet në shërbim të kombit“, monografi, bashkautor, Fully – Zvicër 2014.

“Lëvizja studentore shqiptare, 1990-1991”, Tiranë 2016.

“Politička ispovijest Dr. IBRAHIM RUGOVA”, (Kroatisht), Zagreb 2017.

March 13, 2018 by dgreca

In Memoriam: A Tribute to Dr. Agim Leka (1924 – 2018) and Elizabeth Leka (1933-2017)/

Offered to their sons Donald and Drini and their spouses and family/

Dr. Agim Leka and his beloved wife Elizabeth were an exemplary couple whose shared life personified a brave and pioneering new way of marriage long before it became common place with today’s relationships. By some special mystery, the two of them embodied and blended together a spirit of ecumenism, humanitarian and social outreach with a commitment to their chosen careers of service to their fellow inhabitants in this world of ours. At the same time, their spirit of collegiality was much more than tolerance, since it transcended their love for their own Albanian culture, its origin and its future aspirations. They were equally passionate about their own heritage as they were with being international citizens of the world, if not of our universe. Educated, charming, articulate and compassionate by nature they have been a singular couple whom we shall not forget.

May their memory be eternal.

Very Rev. Arthur and Margaret Liolin

Saint George Cathedral

Albanian Orthodox Archdiocese in America

Boston, Massachusetts

AI E DONTE DHE ÇMONTE NJERIUN…!

August 15, 2016 by dgreca

Ne Foto:Ilir ÇUMANI

NGA ILIR ÇUMANI*/

(In Memoriam)/

“Korrupsioni nuk luftohet nga të korruptuarit. Tetë vjet më parë, kur hyra në Parlament si deputet i PD-së, unë kisha një dhomë e një kuzhinë në katin e nëntë të një pallati. Ligji i aprovuar ato kohë ia ndalonte deputetit të merrej me biznes ose me dypunësi, qoftë dhe indirekt. Unë e respektova këtë ligj dhe mbeta në mënyrë të natyrshme në këtë apartament, megjithëse fëmijët u rritën. Mbeta në këtë apartament jo se desha të qëndroja në atë ngushtësirë, por se nuk kisha dhe nuk kam mundësi financiare të blej një apartament të ri.

E nisa nga analiza e vetvetes, për t’iu treguar se edhe unë habitem sesi shumë ish-kolegë të mi, dikur shumë më rrjepacakë ekonomikisht, nga unë, dhe ndryshe nga unë, pa asnjë të ardhur shtesë nga honoraret etj, sot banojnë në vila, apo apartamente superluksoze. Një prokurori serioze duhet të ndalojë, para një peizazhi të tillë dhe të bëjë pyetjen e thjeshtë pa asnjë tendencë: Mund të më thoni se ku i gjetët lekët? Është vërtet kriminale të detyrosh një popull të shkojë të votojë për ca hajdutër pa asnjë princip!” / – 1999

TEODOR KEKO/

E njoha vjeshtën e vitit 1984, kur ai punonte redaktor letrar në gazetën “Drita”.

Atëherë isha një i ri 17 vjeçar dhe sapo kisha tentuar të shkruaja një prozë të shkurtër për t’ia dhënë për botim. Nuk ishte një sprovë letrare. Ishte thjesht një ngasje dhe guxim prej fluturaku naiv e një adoleshenti endërrimtar…dhe vetëm kaq!

Nga përmbajtja e materialit që kisha shkruar, ai e kuptoi se ishte diçka që kishte të bënte me fëmijërinë time si i rritur jetim. Mbase ishte kjo njëra nga arsyet që ai tregoi paksa interes kur i shkova në zyrë ta takoja.

Atë çast u shkëput nga tavolina e zyrës ku punonte dhe u ulëm në një bar – kafe, diku aty pranë ish – Lidhjes se Shkrimtarëve që ndodhej në rrugën e “Kavajës”.

Përmes pyetjeve pafund që Dori bënte duke u përpjekur që të shmangte barrierat e atij kontakti të fillimnjohjes, (për shkak të disa viteve më shumë që na ndanin me njëri – tjetrin, por edhe të pozicionit të punës që kishte), e gjithë biseda vërtitej rreth episodeve dhe detajeve që lidheshin me personin tim, edhe për faktin se ndodhesha në pozicionin e një fëmije që nuk pata fatin të kisha prindër, dhe as t’i njihja ata.

E kuriozonte edhe më shumë fakti tjetër që të dinte se, në rrethanat në të cilat ndodhesha pa praninë e një familjeje, si mundesha në atë moshë të përballoja situata të ndryshme dhe t’ia dilja mbanë atyre momenteve kritike me të cilat përballesha i vetëm…!?

Gjatë asaj bisede jo krejt të zakonshme mes dy njerëzve që takoheshin për herë të parë, e cila zgjati pak më shumë se një orë, vura re se sytë e tij të vegjël, të thellë dhe zhbirues, hera herës visheshin nga një shtresë e lëngëshme që i jepnin më shumë shkëlqim dhe sinqeritet. E bënin gati – gati si një fëmijë naiv e të pafajshëm në atë botë të çuditshme që na rrethonte.

Nga mesi i bisedës, Dori nuk mundi t’i mbante lotët. Mes emocionesh ato e tradhëtuan duke zbuluar si padashur atë pjesë të butë dhe të brishtë që e mbante brenda vetes.

Folëm gjatë duke i rrëfyer histori të ndryshme nga jeta ime dhe e shumë bashkëmoshatarëve të mi. I tregoja histori për të cilat kishte një dëshirë të pashpjegueshme që t’i dëgjonte dhe të gërmonte thellë e më thellë, duke tentuar përmes pse-ve pafund që të zhvishte nga pluhuri i kohëve të shkuara shumë mistere të ngjarjeve dhe ndodhive, ndoshta edhe për të zbuluar diçka të re e të panjohur më parë…

Nuk e di përse, por atë çast mendova se, më shumë se kurreshtja dhe instikti që i buronte nga profesioni i gazetarit apo i shkrimtarit, ky bashkëbisedim mbase ishte një nevojë shpirtërore që lidhej me ndjeshmërinë që i vibronte në çdo pjesë të qënies së tij.

Mbase e gjitha kjo, ishte një përpjekje për të zbuluar dhe gjetur qoftë edhe tek një individ thelbin real të dramacitetit kolektiv që përjetonte një shoqëri e tërë, e imponuar përmes një modeli, e izoluar dhe e frustuar nga normat dhe rregullat strikte e standarte, një absurd i kohës.

Mbase përmes një rrëfimi e bashkëbisedimi diskret, Dori përpiqej të gjente shkakun e njëjtë që ndante dhe bashkonte shumë histori të ngjashme dramatike të cilat i kishte hasur në jetën e tij dhe e bënin që të ndjehej i revoltuar por i pafuqishëm për t’i ndryshuar ato.

Duke qenë se vinte nga një familje e njohur artistësh dhe me emër në të gjithë vendin, (biri i dy artistëve të shquar, regjisorëve Endri e Xhanfise Keko), nuk kishte si të ndodhte ndryshe që në shpirtin e tij të butë e të brishtë, të mos zinte vend fara e shëndetshme e një krijuesi të talentuar që më pas e bëri aq të njohur në fushën e letrave shqipe.Por nga ana tjetër, vetëdija dhe vokacioni i ndërgjegjes qytetare nuk mund ta linte jashtë atmosferës që kishte nisur të gëlonte në qarqet dhe mjediset intelektuale të kohës, ku në shkrimet dhe dorëshkrimet e tij, në publicistikë, prozë e poezi, gjithmonë e më shumë zinin vend problematikat e mprehta shoqërore dhe tema e ekzistencializmit.

Pas viteve ’90 – të, Dori u bë një protagonist shumë aktiv dhe kontribues i rëndësishëm në lëvizjet dhe proceset demokratike që kalonte vendi ynë. Hyri dhe në politikë, madje edhe në parlament, atje ku bëheshin ligjet e një vendi të lirë dhe demokratik.Por me sa duket, kostumi i politikanit nuk i qëndronte për shtat, ngase ai ishte një njeri mëndjehapur, i çliruar nga komplekset dhe konceptet e doktrinës konservatore e nepotike të kohës, të një rregjimi të kalbëzuar që po linim pas.Në këto rrethana, rrjedhimisht nuk mund ti vije fre edhe atëherë kur bëhej fjalë për mbrojtjen e vlerave të lirisë dhe të dinjitetit njerëzor.

Shpesh herë, duke e goditur politikën e pistë dhe të pandershme me sarkazmën dhe humorin e tij të zgjuar, rëndomë e shpërfillte dhe e anatemonte hapur atë përmes publicistikës dhe fjalës që merrte në parlament, sepse në karakterin e tij shpërfaqeshin ato ndjeshmëri dhe virtyte të larta njerëzore me të cilat personifikoheshin në mënyrë të patjetërsueshme brengat dhe dhimbjet e njerëzve që vuanin prej saj.Të gjithë ata që e kanë njohur, krahas humorit të hollë dhe të mençur që e dominonte personalitetin e tij, nuk kishte si të mos i’a vinin re edhe këtë cilësi të dukshme.

Sepse Teodor Keko ishte Njeriu që nuk bënte pakt me të keqen dhe të shëmtuarën në kurriz të njerëzve të thjeshtë, kundër popullit të tij. Ai e donte dhe e çmonte Njeriun…

*Drejtor i Përgjithshëm i Institutit Kombëtar të Integrimit të Jetimëve Shqiptarë

In memoriam Fatbardh Kupit

February 29, 2016 by dgreca

In memoriam Fatbardh Kupit

Nga Reshat KRIPA/*

Ditën e martë, datë 23 shkurt 2016, ora 16.30, ndërroi jetë në spitalin North Shore Hospital – Long Island, New York, një nga qëndrestarët më të mëdhenj të rezistencës antikomuniste në Shqipëri, i paepuri miku ynë Fatbardh Kupi. Ndërroi jetë po në atë spital ku 40 vjet më parë, më 7 korrik 1976, kishte ndërruar jetë edhe ati i tij, një nga aktivistët më të shquar të çështjes kombëtare në periudhën e Luftës së Dytë botërore dhe pas saj.

I dashur miku ynë Bardhi! Deshëm të të kishim gjithmonë pranë, gjithmonë në krye të rrugës që kishim nisur së bashku, sepse kishim nevojë për prezencën tënde, për fjalën tënde. Ndonëse ishe larg nga ne përsëri të ndjenim në krahun tonë në luftën për një Shqipëri me të vërtetë demokratike me tipare perëndimore. Por ti ike. Zoti kishte vendosur të të merrte pranë vetes dhe Zoti gjithmonë zgjedh më të mirët dhe ti ishe më i miri.

Çfarë të të kujtojmë më parë i dashur vëlla, Ishe pothuajse fëmi kur u detyrove të përballeshe me dallgët e tufanit të tmerrshëm që kishte mbuluar vendin. Megjithatë ti nuk u theve. Ato dallgë i përballove me krenari dhe dinjitet. Nuk të thyen as internimet, as burgosjet dhe as endjet nga një krahinë e vendit në tjetrën, nga jugu në veri dhe përsëri nga veriu në jug.

Bijtë e një familje fisnike e tregojnë veten edhe në rrethana shumë të vështira. Po, Bardhi i dashur, ti i mbijetove asaj kohe barbare, i mbijetove sepse në venat e tua rridhte gjak Kupi, gjak fisniku dhe në këto çaste më kujtohet një frazë e filozofit të shquar Niçe:

Ekziston vetëm fisnikëria e lindjes, fisnikëria e gjakut. Vetëm shpirti fisnikëron, por më parë duhet diçka që të fisnikërojë shpirtin. Çfarë duhet atëhere? Gjaku…

Dhe ky gjak nuk të mungonte ty, i dashur vëlla! Fisnikërinë e familjeve të mëdha nuk mund ta errësojnë klithmat e korbave të zinj. U linde dhe u burrerove në një familje të madhe krutane që brez pas brezi kishte luftuar për këtë Shqipëri dhe ti ishe krenar për prejardhjen tënde. Ja si iu përgjigje një gazetari që të kërkoi të flisje për jetën tënde në burgjet dhe kampet e diktaturës komuniste:

Gjatë gjithë jetës kam jetuar me krenarinë e babait tim, që i vuri gjoksin luftës në Durrës dhe i priti fashistët me luftë. Vuajtjet e mia janë të vogla para madhështisë së babait tim. Shkruani për atë se ma lehtësoni dhimbjen dhe mallin.”

Duke lexuar këto fjalë para syve na del figura e shquar e atit tuaj, të paharruarit Abaz Kupi. E shohim atë që qysh pa mbushur 20 vjeç, të grisë flamurin turk dhe të ngrejë flamurin shqiptar me zhgabën dykrenore në mes, si pasojë e së cilës detyrohet të marrë arratinë maleve të Shqipërisë për t’i shpëtuar hordhive turke. E shohim atë me parinë e Krujës duke luftuar me bandat e Haxhi Qamilit më 1914. E shohim në vitin 1920 kur me formimin e Qeverisë Kombëtare të dalë nga Kongresi i Lushnjes, lufton kundër malazesve në Koplik së bashku me Ahmet Zogun. E shohim si komandant i xhandarmërisë shqiptare, me gradën major, me shpalljen e Ahmet Zogut mbret i Shqipërisë, detyrë që e mbajti deri në vitin 1934

Por në një mënyrë madhështore e shohim më 7 prill 1939 ku organizoi dhe udhëhoqi rezizstencën e popullit shqiptar kundër okupacionit fashist. Me pushtimin e Shqipërisë u detyrua të emigronte në Turqi. Me hyrjen e Bitanisë së Madhe në luftë i lindi idea e organizimit të rezistencës në Shqipëri. Kthehet në Kosovë, ku i pritur nga një figurë tjetër e shquar kombëtare, Gani Kryeziu, takon kolonelët anglezë Stirling dhe Dayrell Oakley-Hill me ndihmën e të cilëve kthehet në Shqipëri dhe vendoset, së bashku me të vëllanë, Ibrahimin, në krye të rezistencës antifashiste, me ndihmën edhe të përfaqësuesit anglez Julian Amery.

Ishte dishepull i mendimit se shqipëtarët duhet të mblidheshin “Pa dallim feje, krahine dhe ideje”, për të zbuar armikun e përbashkët. Për këtë, më 16 shtator 1942, u bë një nga organizatorët dhe pjesëmarrësit aktivë të Konferencës së Pezës ku zgjidhet anëtar i Frontit Nacional-Çlirimtar. Më 26 korrik 1943, së bashku me Mit-hat Frashërin bëhet nismëtar i Konferencës së Tapizës dhe, më 1 gusht, i Konferencës së Mukjes ku përfaqësuesit e Frontit Nacional-Çlirimtar dhe ata të Ballit Kombëtar nënshkruan aktin historik të bashkëpunimit në luftë kundër okupatorit për një Shqipëri Etnike, marëveshje që ende pa iu tharrë boja, nën shtytjen e emisarëve jugosllavë Dushan Mugosha dhe Miladin Popoviç, u hodh poshtë nga komunistët të drejtuar nga Enver Hoxha.

Një parullë tjetër filloi të qarkullojë në rradhët e komunistëve. Ajo tashmë nuk i ngjante asaj të parës, nuk ishte për vëllazërimin e forcave politike. Kjo parullë ishte “Pushteti buron nga gryka e pushkës”. Me pak fjalë synimi i komunistëve për të marrë pushtetin me çdo kusht, duke mos marrë parasysh se një gjë e tillë donte të thoshte që shqiptarët të derdhnin gjakun me njeri-tjetrin. Dhe vllavrasja filloi.

Në këto kushte Abaz Kupi formoi Lëvizjen e Legalitetit dhe vazhdoi luftën, kësaj here në dy drejtime si kundër pushtuesve gjermanë ashtu edhe komunistëve. Në krah të forcave të tij qëndronin edhe përfaqësuesit anglez Billy McLean dhe David Smiley. Kjo vazhdoi deri më 24 tetor 1944 ku, i detyruar nga gjendja e rëndë drejt së cilës po shkonte vendi, detyrohet të largohet nga atdheu së bashku me dy djemtë, Petritin dhe Rustemin dhe të vendoset në Brindizi.

Lufta e tij për një Shqipëri të lirë vazhdon. Është ndër organizatorët e bashkimit politik të emigrantëve shqiptarë duke u bërë pjesëmarrës i “Komitetit Shqipëria e Lirë” me në krye Mit-hat Frashërin dhe më pas Hasan Dostin. Më 7 korrik 1949 emërohet president i bashkimit të forcave ushtarake, organizëm i operacioneve për rrëzimin e regjimit komunist në Shqipëri., organizuar nga “Komiteti Shqipëria e Lirë Në vitin 1968 zhvendoset në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ku mbyll sytë në vitin 1976 në New York.

Një jetë e tillë e lavdishme nuk kishte se si të mos reflektonte edhe në jetën e Bardhit. Krenaria e tij për të atin ishte fare e ligjëshme. Por rruga nëpër të cilën ai kaloi ishte mjaft e ashpër dhe vazhdoi gjatë. Ato i filluan qysh në qershor të vitit 1939 ku së bashku me të gjithë familjen fashistët i internuan në Himarë. Por kjo nuk mjaftoi. Një urdhër tjetër i degdisi në Itali ku ndejtën më shumë se një muaj në burgun e Brindisit dhe më pas i internuan në Siena ku qëndruan deri në vitin 1942. Në atë kohë Bardhi i vogël nuk ishte më shumë se 12 vjeç.

Me vendosjen e sistemit komunist Bardhin nuk e priste gjë tjetër veçse burgosja në vitin 1945, ku qëndroi deri në vitin 1951. E internuan në ish kështjellën e Ali Pashë Tepelenës në Porto Palermo të Himarës. Ndërkohë familja ndodhej në kampin e tmerrshëm të Tepelenës. Pas pak kohe edhe Bardhin e çuan në këtë kamp. Një ngjarje tragjike kishte ndodhur në familjen Kupi pak vite më parë. Po transferoheshin nga kampi i Beratit për në Tepelenë. Në afërsi të Përmetit, befas njëra nga makinat frenoi papritur. Njerëzit që ishin ngjeshur sipër fluturuan dhe ranë në greminë. Shumë u plagosën, Por Fadil Petrela dhe e shoqja Xhumaja, motra e Bardhit, nuk u ngritën më. Në gjirin e Xhumasë qëndronte e shtrënguar fort fëmija gjashtë muajshe që nëna e kishte mbështjellë rreth vetes për ta mbrojtur. Fëmija shpëtoi mrekullisht së bashku me motrat dhe vëllezërit e saj. Ishin të internuarit që u kujdesën për rritjen e jetimëve.

Odisea e Bardhit vazhdoi më pas në kampin e internimit në Kuç të Vlorës, në Gradishtë dhe Savër ku, në vitin 1981, e arrestojnë për së dyti herë prej nga lirohet në vitin 1989, vit në të cilin komunizmi kishte marrë rrokullimën. 50 vjet të kaluara nëpër burgje dhe kampe të tmerrshme. A ka ndonjë vend tjetër të botës ku të ketë ndodhur një tragjedi e tillë? Ne nuk e dimë. Po ta dini ju, ju lutem na i thoni. Por çudia më e madhe është pathyeshmëria e individit që nuk u përul para asnjë vështirësie të imponuar nga kriminelët e kohës. Ky individ ishte Fatbardh Kupi.

Së fundi sistemi komunist u shemb. Vrrulli i një populli të shtypur rrëzoi përmendoren e diktatorit. Të përndjekurit politikë nga regjimi i përmbysur u grupuan në shoqatën e tyre të drejtuar nga një figurë tjetër e nderuar, plaku i urtë Osman Kazazi me një jetë të tërë në burg. Bardhi nuk mund të rinte i mënjanuar. Ai ishte nga nismëtarët e kësaj shoqate dhe u zgjodh ndër drejtuesit e saj. Me një qetësi të jashtëzakonshme dhe një pjekuri prej të urti dinte t’u jepte zgjidhje problemeve që u dilnin dhe fjala e shoqatës ishte ligj për të ardhmen e vendit. Ishte nisma e kësaj shoqate që bëri të mundur realizimin e disa të drejtave të mohuara në të kaluarën. U arsimuan një pjesë e mirë e tyre. U punësuan në detyra të rëndësishme të shtetit. U strehuan ata që kishin nevojë. U miratua edhe ligji për statusin e tyre.

Por kjo nuk vazhdoi gjatë. Duke rrëzuar përmendoren e diktatorit ne menduam se, së bashku me të, kishim rrëzuar dhe shpirtin e tiranit. Por u gabuam. Ne kishim rrëzuar vetëm bronxin e atij monumenti, ndërsa shpirtin e tiranit e kishim lënë të lirë të endej si hije nëpër Shqipëri dhe të përgatiste tragjedi të tjera, madje edhe më të egra. Kjo ndodhi në vitin 1997 kur falangat e përbëra nga ish-xhelatët e dikurshëm që kishin ngelur të padënuar për krimet e tyre, madje një pjesë kishin arritur majat e politikës apo pinjollët e tyre, përmbysën gjithçka të mirë që ishte ndërtuar në ato gjashtë vjet. Pasojat qenë fatale. Kudo të shihte syri vetëm djegie dhe grabitje. Viktima të kësaj tragjedie u bëmë përsëri ne. Përsëri u vramë. Hienat e kuqe filluan të vrasin bijtë tanë më të mirë që shërbenin në organet e Ministrisë së Brendëshme apo SHIK-ut. Çuditërisht asnjë ish-komunist nuk e pësoi.

Në këto kushte Bardhi nuk mund të duronte më. Ëndrra e tij për një Shqipëri të lirë dhe demokratike ishte shuar sapo kishte lindur. Me dhimbje mori rrugën e mërgimit. Shkoi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ashtu si ati i tij dikur. Ashtu si i ati, edhe Bardhi nuk ndenji duarkryq atje. U aktivizua në organizatën “Vatra” dhe me shqipëtarët e tjerë që ëndërronin për një Shqipëri ndryshe nga kjo që ishte vendosur dhe me këtë ëndërr i mbylli sytë në atë pasditen e 23 shkrtit 2016.

Më datën 27 shkurt 2016 trupi i tij u vendos në banesën e përherëshme ndërsa shpirti i pastër fluturoi lart në parajsën qiellore.

* Shoqata Antikomuniste e të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë