Ismail Gashi-Sllovia – Dielli

NGA DEMONSTRATAT E 1968 DHE 1981, DERI TE UÇK-JA DHE PAVARESIA E KOSOVES

August 18, 2023 by s p

Në mbrojtje të identitetit kombëtar e shtetëror

Me 27 Nëntor 1968, studentët shqiptar në Prishtinë, Ferizaj, Gjilan e Podujevë, thyen tabunë e të demonstruarit masiv në shtetin Komunist Jugosllav. Më 11 Mars 1981 në Prishtinë student me simbolikën e “përmbysejes së pjatës”, filluan rrënimin e sistemit komunist nè ish-Jugosllavi. Studentët shqiptar më 1 Tetor 1997 protestuan në Prishtinë kundër dhunës sërbe, dhe prishen rehatinë e politikës paqësor. Më 28 Nëntor 1997, dalja publike e UÇK-së, dëshmoi rezistencën e veprimit ushtarak dhe përcaktimit drejt çlirimit më10 Qershor 1999, dhe shpalljen e Kosovës Shtet Demokratik e të Pavarur, më 17 Shkurt 2008.

Shkruan: Ismail Gashi-Sllovia

Ngjarjet e 1968, ishin shpërthim i parë i demonstrimit të hapur për kërkesat tona politike, kombëtare e njerëzore. Praktikishat, këto ishin demonstratat e para në shtetet e lindjes komuniste. Në Nëntorin e madh, u dëshmua se; Te shqiptarët në Kosovë dhe treva të tjera etnike shqiptare në ish-Jugosllavi, nuk është plotësuar ende, asgjë nga e drejta kombëtare në drejtim të aspiratës dhe ndjenjës kombëtare për lirie e pavarësi. Aspiratë, kujtesës pozitive historike, e përcaktuar që nga Lidhja Shqiptare të Prizrenit (1878), dhe në vazhdimësi e përseritur, e hapur e shtruar në Mbledhjen e Bujanit, ditën e fundit të 1943 dhe dy ditët e para të 1944, e thënë me fortësisht e trimërisht, nga komunistët shqiptarë, ku ishin pranishëm dhe deshmuan, me nënshkrimin e tyre, edhe përfaqësues sërbë, e të huaj që ishin pjesëmarrë në atë takim. Këtë kërkesë e ripërseriten edhe me veprim ushtarak, gykën e pushkës, e trimëri kundështuese politike e kombëtare në krye me Shaban Polluzhën. Pas luftës, e shprehur edhe me veprime politike të hapura e ilegale të argumetuara ligjësisht, njerëzisht e kombëtarisht e thënë dhe e bamë në “Procesin e Prizrenit”. Por, këto ndjenja të ndjekura e të shtypur nga komunistët slave e të ndeshkuara me kodet e ligje diskriminuese komuniste me denime e burgosje drakonike deri në pushkatim, me qëllim që, t’ju tregohet shqiptarëve se, kanë trokitur në dyer të “gabuara”, të “veprimtarisë armiqësore” kundër shtetit. Ndëshkimet komuniste sllave, kishin qëllim që, shqiptarëve t’ju fusin frikë e shqetësim deri në ikje nga trojet e tyre. Të njohura e të përjetuara ishin individ e grupe të shumta veprimtarësh të lëvizjes kombëtare shqiptare, që përjetonin tmerre në trajtimet policore serbe dhe denimet të rënda burgu për “veprimtari e propogandë armiqësore”. Dimërin 1955/56 UDB-ja sërbe organizoi “Aksionin e Armëve” për dhunën barbare rrahje, frigësim e ndjekje masive të shqiptarëve, kur shteti në emër të kërkimit të armëve, trajtoi, rrahu e gjymëtoi me dhjetra e mija shqiptarë dhe vrau tre nga ata. Rikonfirmimi i “Marrëveshtjes Gjentlemene” të Qubrilloviqit nga politika komuniste Jugosllave më 1953, mundësoi Shpërnguljen e disa dhjetra mija shqiptarëve në Turqi, dëmtoi më shumë se kurrë më parë substancën kombëtare shqiptare. Pastaj, në vazhdimësi UDB-ja u bë hije përcjellëse e ndjekjes së shqiptarëve, duke I arrestuar e trajtuar në organe policore dhe burgje me dhunë fizike e psikike, duke i kërcnuar, për punën, bisedat të bëra edhe ne rrethe familjare e takime miqësor, shpeshherë edhe të zgjeruara, deri në shpifje e sajime për mendimin vlersues pozitiv “indoktrinimin”kombëtar, Janë të njohura burgosjen e veprimtarëve të dalluar të çështjes kombëtare, Kadri Halimi, Ali Aliu, Metush Krasniqi, për “Propogandë e veprimtari armiqësore”, vend bosht në Levizjen kombëtare mori burgosja e strallit meteor, Mësuesit të atdhetarizmës shqiptare ,që do shëndrrohet në simbol të rezistencës kombëtare, Bacë Adem Demaçi 1958 dhe përseri me goditje edhe më të rëndë e me masa edhe më të ashpëra ndëshkuese më 1964, edhe më me shumë bashkëvepriumtarë të Bacë Adem Demaçit më 1975. Gjithënjë në ndjekje të shqiptarëve nga sistemi komunist titist, ndër ata dhe me ata edhe disa shqiptarë, të cilët me verbëri shërbëtori ishin në shërbim të okupuesit.

Gjithë sistemi komunist Jugosllav, me vetëbindje propog andante për stabilitet politik, sepse, sipas tyre, Titoja kishte krijuar një opinion personal mbrenda shtetit, por edhe për shtetin Jugosllav në politikën ndërkombëtare se, sistemi komunist vetëqeverisës Jugosllav, ka një rend komunist të veçantë “liberal” nga të tjerët, edhe pse, i tillë nuk ishte për shqiptarët, me të drejta të barabarta për gjitha nacionalitetet të shumta që jetojnë në këtë shtet të përbashkët. Këtë sistem komunistët sllav, para popullit praktikish popullit e kishin improvizuar të tillë, por, nga mbënda e mbanin nën kërcnim të ligjit dhe aplikimit të dhunës. Këte dhunë të ngritur në nivel shtetëror, demonstratat e sudentëve shqiptarë, do t’ia prishin namin ndërkombëtar, dhe për mbenda reahtinë politike. Rinia e shkollore, studentore, intelektuale e patriotike e mbështetur dhe e përkrahur nga masat shqiptare, me Grupin e Studentëve të Shkollës së Lartë në Prizren, më 6 Tetor 1968, nisen Demostratat me kërkesa të drejta historike të kauzës kombëtare, nga, në sinkronizim vazhduan, më 8 Tetor në Suharekë-Therandë, 19 Tetor në Pejë, e më 27 Nëntor 1968 në skenën e madhe në Prishtinë, Ferizaj, Gjilan e Podujevë. Demontratat e studentëve kosovarë u shtrijnë edhe në hapësira shqiptare jashtë Kosovës, demonstratat me kërkesa kombëtare u organizuan edhe në Tetovë më 22 e 23 Dhjetor 1968 dhe në Ulqin me 11 Qershor 1969. Me demonstrim të hapur, e kërkesa të natyrshme kombëtare e fortësim të guximshme kundër sistemit antishqiptar komunist Jugosllav. U demonstrua kundër padrejtësisë që ai sistem bënte ndaj shqiptarëve, padrejtësishtë të ndarë nga tërësia shtetëror etnike kombëtare, të ndaluar prej atdheut, historisë, gjuhës dhe simboleve kombëtare, popullit e shtetit të tyre Shqipërisë. Këto vëlime shpërthyese, si vullkani, dolën pa pritur e pa parashikuar nga asnjë nivel e mjedis politikë, shtetëror e srategjik të sistemit vendore komunist sllav. Këto demonstrata, pavarësishtë dhunës e represionit që kishte aplikuar okupuesit komunist ndaj shqiptarëve, demonstratat ishin befasuese e shqetësuese, për politikën dhe shtetin Jugosllav, Demonstratat sa ishin dëm e dëshprim për imazhin ndërkombëtar që kishte sistemi politik komunist Jugosllav, aq ishin dobishme, kurajuese e dëshmi e zgjimit kombëtar për shqiptarët. Pasi, pushtetarët Jugosllav, kishin mendje se, shqiptarët i kanë shtypur deri në atë masë, sa ju kanë topitur mendjen për ringritje në kuptimin kombëtare. Opinion politik kishte bindje se rehatia material që, as ajo nuk ishte në nivelin e viseve e popujve të tjerë Jugosllav, do t’i mbajë kështu të qet, pa ndonjë arsye të ndonjë ringjalljeje të ndjenjës për çlirim kombëtare, edhe për shumë kohë të ardhme. Poashtu, këto demonstrata ishin dëshprim për sistemin dhe “namin” që kishte Jugosllavia, përsonalisht Tito në politikën ndërkombëtare, jo vetëm në bllokun e tretë të të Painkuadruarëve, për të cilin Tito e Jugosllavia, bashkë me Nehrun e Indisë e Naserin e Egjiptit, praktikisht ishin personalitete më popullore në politikën ndërkombëtare,(Konferenca e Parë Themeluese u mbajt me, 1961 në Beograd), që mendohej të qëndronte dhe t’ju kundërvihej dy blloqeve ideologjike të forcave të fuqishme ushtarake, blokut të sh teteve demokratike NATO, dhe Paktit ushtarak diktatorial-komunist i Varshavës.

Në demonstrate Nëntorit 1968, student shtruan këto kërkesa: Që Kosova të këtë Kushtetutë, e jo statut, siç e kishte deri atëherë. Të ketë Univesitet në vete, jo në kuadër të Beogradit. Që shqiptarët të kenë të drejtën e papengueshme në përdorimin e simboleve kombëtare, flamurit dhe himnin kombëtar shqiptar, I cili që nga 1948, kur ishte ndaluar, e deri me 1968 askush, përveç Ilegales shqiptare, as nga udhëheqsitë shqiptar, kurrë nuk e kishte përmendur, e le më ta ketë kërkuar, për çka deri atëherë, ishin ndjekur e burgosur shumë atëdhetar, si Bacë Adem Demaçi, e shumë veprimntarë të çështjes kombëtare shqiptare. Ndërsa, kërkesë kryesore-bosht, ishte Kosova Republikë, e cila shqetësoi shumë themelet e sistemit dhe strukturat politike, antishqiptarit Tito dhe atyre që ishin rreth tij. Madje, shqetësim shprehen edhe kuandot komuniste shqiptare, të cilat ishin në shërbim komunist sllavë. Ky ortek shkundulloi rehatinë e improvizuar të sistemit komunist jugosllav. Me këto dhe të kërkesa të tjera si këto, që fortësisht kërkonin korigjim në sistemin ekonomik, jehuan thellë në opinionin e mbrendshëm dhe atë Botëror. Demonstratate 27 Nëntorit 1968 ishin ngjarjet e para qe ia prishën “namin” e imazhin politik e shtetëror propogadës sllave të Jugosllavisë “Vetëqeverisëse”, të “Vëllazërim-Bashkimit” të kombeve dhe kombësive në Jugosllavi. Këto ngjarje nuk shpëtuan pa u ndëshkuar nga “buzagazi me mizdrak pas shpine Tito”, duke I denuar organizatorët dhe pjesëmarrësit me vite burg të rëndë, denime e ndjekje të shqiptarëve të cilat, sikur ju duken të mangëta, do t’i përserisë e plotësojë edhe më 1972, në emër të “Letrës së Titos”, kur u ndëshkuan me largim nga puna e forma të tjera ndjekjeje qindar intelektual atdhetarë shqiptarë, të cilët ju kishin “shpëtur” Komiteteve e niveleve partiake e shtetërore të 1968. Ndëshkimet nuk thyen, as nuk zbehen ashpërsinë e vendosshmërisë këmbëngulëse për kërkesat e parashtruar në demonstrata. “Zhdërvjelltësia” e politikës komuniste sllave u tregua hulumtuese në prekjen emocionale të shqiptarëve, për fillim provoi me lejimin e flamurit kombëtar në përdorim zyrtar, më 1969, Më 1970, u detyrua të lejon hapjën e Universitetit, Në vazhdim 1971 leshoi në diskutim publik Amandmanet e Punëtorëve që, u finalizuan me Kushtetutën e Kosovës më 1974. Me përmbushjen e kërkesave të studentëve , kuadrot komuniste shqiptare, të cilat për 20 vjet, nga 1948-1968, nuk kishin hap asnjëherë gojen në asnjë nivel apo mjedis, as për dhunën shtetërore denimin e burgosjet e shumta, ndjekejn dhe rrahjen e shqiptarëve, as për dëbimin e tyre në Turqi. Tash filluan të dalldisen, të rrahin gjoks e të krrokasnin prapa shpine të padronëve, të cilëve verbërishtë ju shërbenin se, këto ishin merita dhe këta meritorët që nxorren këto të drejta për popullin e tyre shqiptar. Madje, disa nga ata, që janë të gjallë ende sot në Kosovën e pasluftës, po rrahin gjoks për këto plotësime të kërkesave të arsyeshme dhe të drejta kombëtare e njerëzore të shqiptarëve, sikur me këto duan të ruajnë çfajësinë për sherbime që i bënë komunizmit serbë, të drejta që rinia studentore atdhetare shqiptare i nxorrën me sakrificë e vuajtje, me mund e gjak, madje edhe duke shtruar jetën e tyre drejtë kësaj fitoreje. Demonstratat e Nëntorit 1968, ishin nisma, ishin stralli që nuk ndali rrugëtimin atdhetar të vazhdimësisë drejt realizimit dhe aspiratës qëndrore, çlirimit të Kosovës nga dhuna mesjetare e okupuesit sërbë dhe mëvehtësimit të sajë shtet i pavarur e neutral. Gjitha përpjekjet e atdhetarëve shqiptarë, kalonin përmes sakrificës e rrezikimit nga sistemi administrative komunist dhe sigurimi i shtetit UDB-ja. Administrata shtetërore ashpërsonte dhunën e ndjekjet, kudo që veneronte apo hetonte, përmes langojve të sajë, për qitje kokë, apo zë në drejtim të çështjes shqiptare. Kështu, u ndjeken dhe u denuan ashpër prej 4 deri në 15 vjet burg të rëndë, Grupi i Kamenicës 1975, prej 35 intelektualëve e veprimtarëve të spikatur të ciltët kërkuan prishjen e shenjët të bashkëjetesës. Po kështu, më 1979, pas vizitës së fundit të titos në Kosovës, armikut më tinzar të shqiptarëve, në fillim të vjeshtës 1979, vizitë të cilën rinia dhe intelektualët shqiptar, e pritën me parulla e veprime kundërshtuese se, nuk je i dëshirura për hapësirat dhe popullin shqiptarë, për çka tito urdhëroi politikën dhe sigurimin e shtetit, administratën e UDB-s që, të arrestohen ata që hudhën parulla dhe shprehen pakënaqësi për këtë vizitë të tija. Menjëherë, sigurimi filloi arrestin dhe për pak ditë arrestoi e burgosi mbi 400 të rinj e të reja nxënës, student, mësimdhënës e intelektual të niveleve e mjediseve te ndryshme të Kosovës. Pas trajtimeve policore e torturave fizike e shpirtërore, para “ligjit” dolën dhe u denuan nga 8 deri në 4 vjet 8 veprimtarë të çështjes kombëtare.

Në vazhdimësi u përgatiten ngjarjet e madha të”Pranverës së madhe Kosovare”, që filluan me një simbolik domethanëse, me “përmbysje të pijatës”, në Menzën e studentëve në Prishtinë, në darkën e mbëmjes së studentëve më, 11 Mars 1981. Dhe nga ajo fillesë “sociale”, simblikisht filloi rrënimi I komunizmit që, do të shtrihen deri në masovitet të gjitha moshave, niveleve e mejdiset shqiptare. Paraprakisht, ishin pjekur gjitha parakushtet për aktualizimit hapur të kërkesave kombëtare e politike shqiptare. Kjo lavë vullkani që nga Lëvizja Kombëtare Shqiptare, në gjitha nivelet e mjediset u ngrit në nivel kombëtar gjithëpopullor, dhe u shtri në gjithë Kosovën. Këto Demonstrata vazhduan në pas, më 26 Mars 1981, kur ishte edhe Stafeta e Titos. Asaj dite udhëheqësit komunist ishin të shqetësur, rrinin të shtanguar në tribunat festive, përkundër forcave të mëdha ushtarake e policore nga gjithë ish-jugosllavia, qeveritarët Kosovarë dhe ata nga Beogradi, ishin të shqetësuar e fikësuar, mos t’ju ndodh e keqja në këte ditë të veçantë festive. Vazhdimësia e demonstrimit shqiptar mori shtrirje gjithpërfshirëse më 1 e 2, Prill 1981, kishte tensione në gjitha qendrat e Kosovës, demonatratat u shtrijnë në gjitha mjediset shqiptare në Kosovë dhe kishin përmbajtje domethanëse të gjërë kombëtare, ato, shprehnin formën dhe përmbajtjen e synimit të aspiratës nga lashtësia e lavdisë historike deri në përmbarim. Këto demonstrate bashkë me “Solidarnostin” polak në Gdanjski, lëkundën ndërgjegjen e Evropës e opinionit botëror. Ishin “termet” për sistemet komuniste lindore dhe ju tërhoqën vemendjen opinionit demokratik botëror, të rishqytrojnë çështjen e përshtypjesë pozitive ndaj Jugosllavisë vetëqeverisëse e politikës së saj lideriste e të painkuadruarëve. Pranvera e Madhe 1981, konfirmoi urrejtjen hakmarrëse e të pa përmajtur sërbe ndaj shqiptarëve.Madje, duke humbur edhe kontrollin logjik të gjuhës së urrejtjes me fjalor e shprehje pezhorative se. luftuekan fundamentalizmin islamik dhe marksizm-leninizmin e tipit stalinain e enverist, shfryen mllefin duke rrënuar gjithçka nga vlera shpirtërore e material shqiptare. Por, shqiptarët me rezikime e skrafica i shtyjnë proceset e çlirimit kombëtar, më 1989-90, organizuan subjekte partiake, LDK më 23 Dhjetor 1989, e humanitare, KMDLNJ më 14 ՚nëntor 1989 dhe, formësuan hapur kërkesat kombëtare, krijuan një unifikim politik shqiptarë në Kosovë, njëherit ndërkombëtarizuan çëshjen shqiptare për Kosovën e rreth Kosovës, me Pajtimin e Gjaqeve të 1990 dhe ndarjen fizike e shpirterore dhe mëvehtësimin e sistemit shkollor 1991, formësun veprimet demokratike drejt mëvehtësisë së shtetit të Kosoves.Kur, as këto veprime demokratike të LDK-së, e cila çfrytëzoi gjitha hapësirat paqësore per çlirimin e Kosovës, nuk hasën në mirëkuptim e tajtim normal politik, demokratik e njerëzor. Shqiptarët. Me UÇK, më 28 Nëntor 1997, detyrueshëm filluan me veprime ushtarake dhe thelluan e zgjeruan ndërkombëtarizimin e çështjes shqiptar në Kosovë dhe, detyruan faktorin ndërkombëtar të organizojë Mbledhjen Ndërkombëtare për Kosovën në Rambuje e Paris në fillim viti të 1999. UÇK-ja me faktorin ndërkombëtar NATO, më 12 Qershor 1999, fituan çlirimin e vendit mbi forcat sërbe të okupimit, më 17 Shukrt 2008, shpallën pavarësinë e shtetit demokratike të Republikës së Kosoves. Shqiptarët rezalizuan të drejten historike, të drejten ligjore e shtetërore të njohur e të pranuar ndërkombëtarisht. Në të kundërten, me veprime ndryshe,siç thonin e atëherë e thonë edhe tash disa nga fryma e politikës komuniste, do ngelnim keq, siç ngeli Vojvodina, ndoshta edhe më keq se Vojvodina, Kjo është meritë e veprimtarëve atëdhetarë të Lëvizjes shqiptare e studentëve atdhetarë, rinisë patriotike e popullit liridashës të 1968,1981,1989,1999 e deri sot.

Parakusht i parë dhe pjekje e rrethanave kombëtare politike që krijuan kushte për ecje drejt çlirimit të vendit dhe lirisë së popullit shqiptar ishin se, duhej të ndodhnin. Këto levizje evulutive kombëtare deri te shtetformimi, ishte se; studentët e 1968-së, tash kishin në duar sistemin shoqëror, entet dhe institucionet shoqërore, shkencore e shkollore, përveç sistemit administrative e politik, ku shteti dhe partia komuniste, kryente seleksionim të veçantë për pranim. Kuadrot, ish-studentët e 1968, tash ishin kuadro që kishin në dorë gjitha nivelet e mjediset e sistemit të arsimit shqip. Ata që, më 1968 kërkuan Universitet, tash ata vet punonin e udhëheqnin Universitetin e Kosovës. Ata tash kishin zgjeruar, rritur e shtrirë rrjetin shkollor fillor e të mesëm dhe edukonin brezet e reja, krijonin kuadro me orientime të drejta në nivel kombëtar, jo vetëm në hapësirën shqiptare të Kosovës, por edhe atyre nga trevat shqiptare të Maqedonisë e Malit të Zi dhe Kosovës Lindore. Me këto veprime ishin krijuar rrethana më të volitshme në drejtim të materalizimit kombëtar që, për një kohë ishte i ngulfatur. Tjetërsimin e gjendjes, daljen nga robëria sllave, shqiptarët e shihnin, me shkëputjen e bashkëjetesës shtetërore nga sërbët, prishjen e asaj që komunistët thonin se, Kosovës vetëm emëri Republikë I mungon! Kjo edhe kishte mbetur kërkesa e pa përmbaruar nga Demonstratat dhe zëri i arsyes së rinisë atdhetare shqiptare. Tash kishte edhe një mundësi depërtimi, kur titoja ishte matufosur, propogandohej politikë paqësore e painkuadrimit. Veçmas ishin theksuar veprimet antishtetërore të kroatëve më 1971 e Liberalëve sërbë, e shumë veprime antishtetërore të popujve josllav, kudo në Jugosllavi, që kishin fillur të lëviznin, por ata nuk ndiqeshin si ndiqeshim ne shqiptarët. Sërbët, kroatët e sllovenët, përgatiteshin për periodën e pastitos. Ata për këtë përgatitnin projekte e elaborate të reja dhe I përpunonin gjitha verzionet alternative edhe nga projektet e vjetëra. Thjeshtë, çdo popull e mejdise, mendonte dhe punonte për ndarjen e bashjetesës dhe prishjen e sajesës së”Vëllazërim-Bashkimit”. Ndërsa për trazirat e mundshme në Kosovë, sërbët gjithnjë llogaritnin dhe kishin projete të rezervuara. Madje,ishte përmendur edhe alternativa e dhunës në disa nivele shtetërore, për përdorimin e represionin policor e ushtarak. Kështu, gjithnjë fajësonin shqiptarët, përmes vetëfajësimit, që e gjenin në besnikrinë dhe verbërinë sherbyese të dia kuadrove ekzekutive komuniste shqiptare, që ishin në sherbim të politikës komuniste sllave, kështu vepronin gjithmonë.Kështu vepruan edhe më 1981.

Synimi ynë kombëtar, asnjëherë nuk ishte çështja ideologjike, shqiptarë gjithmonë kishin synim lirinë kombëtare çlirimin e atdheut nga robëria mesjetare e dhunës sllave, ky synim ishte aspiratë historike e vazhdimësisë që kishte fillet që nga Lidhja SHqiptare e Prizrenit dhe fillimshekulli 20-t, Po këtë synim për çlirim dhe liri kombëtare kërkojmë ta permbushim në fund të shekullit. Andaj, edhe pas disa vjetësh politik paqësore, e cila ndërkombëtarizoi çëshhtjen shqiptare, okupimit e dhunes sërbe ndaj shqiptarëve në Kosovë, por nga ashpërsia ortodokse sllave dhe urrejtja e saj ndaj çdo vlere kombëtare shqiptare, beri që, okupuesi barbar serbe mos të lejon ndonje lëkundje pozitive në favor kombëtar të shqiptarëve, Robëruesi, dhunën e ngriti në sistem shtetëror dhe përkundë”dëgjueshmërisë” se popullit shqiptar ndaj pushteti okupes sërb, ai e beri zyrtare ushtrimin e dhunes ndaj popuillit shqiptar. Lindi UÇK-ja, si reaksion ndaj dhunës, skajshmërive, shpeshherë jo në konfrontim të ashpër. UÇK-ja doli si nga legjenda, ishte domosdo e shpëtimit të kësaj hapësire shqiptare nga fanitja që I kërcnohej për të luftuar liri e pavarësi të Kosovës. Pasi faktori mbrendashqiptar dhe ai ndërkombëtar, thuaja se pushoi, jo vetëm së vepruari, por edhe së foluri për dhe rreth Kosovës. UÇK-ja ishte skaji I mundësisë së durimit ndaj dhunës dhe pacifizmit politik, është imponim për veprimet e veta ushtarake, ka qitur në rend të ditës dhe ka thelluar aktualizimin e çeshtjën shqiptare në agjendën ndërkombëtare. Kjo, UÇK-ja dhe Levizja e studentve, 1 Tetor 1997, dhe protestat masive të popullit shqiptar në Kosovë 1998-99, përkundër ngulfatjës që u tentua tu bëhet, ndërskamcat e lakadredhat e improvizuara që i kundërvuan nga vet shqiptarët dhe mbrenda vet shqiptarëve me të tjerët, Kjo Lëvizje studentore, më vonë UÇK-ja, hapën binarë të rinjë e me arshyeshmmëri të natyrshme, orientuan ndriqimin e rrugës kah mund të shkohet në Pavarësi të Kosovës.

Vargoni I ngjarjeve, që nga 1968 e deri te 1 tetori 1997, me studentët dhe UÇK-në, e deri te 17 Shkurti 2008, Shpallja e pavarësisë së Republikës së Kosovës shtet I pavarur e demokratik, Nuk është kohë shumë e gjatë, por veprimet janë të fuqishme e vazhdimësi e zgjerimit të masave dhe ngritje e vetëdijes kombëtare shqiptare për liri. Këto levizje, zgjuan interesim e përkrahje, jo vetëm kombëtare, por edhe ndërkombëtare. Me këto subjekte e veprime politike e ushtarake, Kosova doli nga harresa e padrejtësisë historike, tash shihej e dëgjohej në sipërfaqe të opinionit politik ndërkombëtar dhe mori përkrahjen politike e ushtarake ndërkombëtare. Me këtë UÇK-ja, me 23 Mars 1999, solli aleatën e forcave ndërkombëtare të NATO-s dhe me këtë aleancë Kosova dhe shqiptarët pas 78 ditësh bombardimesh e luftimesh, në mbështetje të Marrëveshtje së Kumanovës, më 12 Qershor 1999, pas 87 vjetësh robërie, detyroi farcat okupuese të dhunës barbare sërbe, që deri më 20 Qershor 1999, të lëshojnë Kosovën, e kështu kjo hapësirë shqiptare dhe shqiptarët e Kosovë të përjetojnë gëzimin monumental të lirisë së pritur me shekuj.

Poezi nga Ismail Gashi-Sllovia: LAJ FYTYREN ME LOT E MIJ

October 1, 2021 by s p

LAJ FYTYREN ME LOT E MIJ

Zgjohem në mëgjes

Sikur flasim

Unë e Ti

Luajmë, shkruajmë, lexojmë

Ngjyrosim, vizatojmë e

Recitojmë.

Ti vallëzon “Bareshën”e Nexhmijes

Unë qeshem nga gëzim

Në fund aplaudojë

Ti luan leksionin e Baletit

Dhe vazhdimisht më thua:

Gjysh shikom!

Ti hidhesh në përmasa

Përdrishesh

E lodhur përshëndet

Unë prap duartrokas

Laj fytyrën me lot e mijë.

Në piano

Deklamon

Shikon në pentagram

Me fuqi ritmi

Shpërdan gishtrinjët

Me mimikë fytyre

Gjestikualcion

Shpreh mall e gëzim

E unë laj fytyrën

Me lot e mijë.

Guximshëm shikoje varrin

-Rivarrimi i Afrim Zhitisë-

Në funeralin tënd

Ishe edhe Ti

Thellë ngulite shikimin

Ngacmoje shokët-Amanetin

Ngushëlloje prindërit.

Përzgjodhe qefin

Flamurin tënd.

Lagur nga gjaku yt

lotët e nënës.

Varrin stolisën

Thinjat e babë Osmanit.

Me shikim të përlotur

Matëte varrit tënd.

Përball Ti Afrim

Guximshëm shikoje varrin

Përshëndetja e shokëve

Me gusht dheu

Shikimi Yt

Kujtesë historie

Obelisku

Vërtebror lirie.

VËSHTIRËSITË E INTEGRIMIT KOMBËTAR TË SHKOLLËS SHQIPE

August 31, 2021 by s p

Shkruan: Ismail Gashi-Sllovia

Rrugëtimi i shkollës shqipe është rrugëtimi i shtetit dhe popullit shqipetarë, është rrugëtimi i gjuhës, shkollës dhe librit shqip.

Historiku i shkollës shqipe varesisht nga sistemet e kohërat, ka kaluar nëpër faza te ndryshme, të cilat në të shumtën e herave ishin kohëra pushtuesit të popullit e trojeve etnike shqiptare, të cilët bashkë me okupimin e trojeve e popullit shqiptar, sundonin e qeverisnin edhe shkollën e shqiptare. Andaj, zakonisht sistemi shkollor, veprimtaria arsimore-edukative e të rinjve shqiptar, në të kaluarën historike, që nga Perandoria Romake, kur veprimatria shkollore dhe edukimi në shkolla kryhej në gjuhën latine, me tekste e me alfabet latin. E në vazhdim gjatë periodes pesëshekullore të sundimint osman, kur veprimtaria edukative-arsimore kryhej në gjuhën e sunduesit oriental turko-arab me tekste të shumëten fetare arabe dhe me alfabet arabe. Ndërsa, administrata e qeverisja shtetërore kryhej në gjuhën turqishte. Pas vitit 1912, dhe aneskimit të trojeve tona nga Sërbia, okupuesi sërb organizoi edhe sistemin shkollor, futi dhunëshëm gjuhën sllave në administratën shtetërore dhe në sistemin shkollor në gjitha nivelet dhe mjediset e trojeve të okupuara shqiptare. Shkollimi ynë gjatë historisë, ka dalluar edhe sipas përkatësisë teritoriale e fetare të shqiptarëve. Pjesa krishtene katolike dhe ortodokse është arsimuar nëpër institucionet kishtare, priftërinje atdhetar katolik shqiptar, përkundër rrezikshmërisë nga okupusi, sakrifikonin, që fëmijëve të bashkëkombasëve krahas mësimeve fetare, t’ju flisnin edhe gjuhën shqipe.Madje, në ato shkolla përfshinin edhe fëmijë të besimeve të tjera fetare, musliman e ortodoks. Historinë shqiptare dhe traditën kombëtare shqiptare, shumë të rinjë shqiptar vazhdonin edhe mësimet e larta në kolegje të vendit në kuadër të kishës katolike, apo edhe në kolegje e seminare jashtë Shqipërisë, ku studionin e përgatiteshin të kthehen veprimtarë në shërbim të besimtarëve shqiptar në kishave katolike në Shqipëri. Kjo dukuri zakonisht është zhvilluar në pjesët e Shqipërisë veriore e verilindore. Ndërsa, në Shqipërinë jugore aty-këtu edhe në pjesët të tjera të trojeve shqiptare, kisha ortodokse në kuadër të kishave e manastireve, kur veprimtarët fetar ortodoks ishin shqiptarë, kanë zhvilluar veprimtari të përafërt të edukimit fetar ortodoks dhe mësime për gjuhë dhe hi storinë shqiptare. Shkolla shqipe apo mendimi për shkollën shqipe ka ekzistuar edhe në këto rrethana të okupimin të thellë dhe sundimit të ashpër. Kështu Sami Frashëri në veprën madhore “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është e cdo të bëhetë” harton sistemin arsimor për të rinjt shqiptar dhe pakicat të tjera në Perandorin Turke. Shkollat e para nga 7 deri në 13 vjeq, ose shkollat fillore siç i pat quajtur Samiu. Shkollat e dyta Ruzhdije-skolion gjegjësisht gjimnazet e ulëta, shkollat e treta Idadije, gjegjësisht gjimnazet dhe shkollat profesionale, Shkollat e larta Gjithëdie, Gjithmësimet-universiteti dhe shkollat për mësimin e gjuhëve të huaja te vjetar e të reja. Që atëherë zë fill integrimi i shkollës shqipe kombëtare dhe reforma e saj në nivelin ndërkombetar. Veprimitaria arsimore nga okupuesit e populllit shqiptar kishte qëllimin e efektit të shumëfisht. Pushtimit të trojeve e popullit shqiptar, ndryshimin e besimit fetare dhe ndalimin e ndëshkimin e gjuhës, historisë dhe traditës pozitive kombëtare shqiptare. Kështu vazhdoi qe nga Perandoria romake, Bizantine dhe Osmane, po kështu, vazhdoi edhe okupusi serb pas 1912. Për dallim nga paradhësit ky përveç gjuhës mësimore sërbe, zbatoi edhe forma të ndryshme të dhunës barbare, ndëshkimit të fëmjëve dhe kufizimin e niveleve të arsimit. Sërbia, hapte shkolla vetëm aty ku kishte banorë serbe, apo edhe në ndonjë fshat etnik shqiptar, por zakonishte lejonte vetëm shkollimin fillor katër vjeçar, këte e arsyetonte se, shqiptarët konsiderohen me të drejtë shkollim, dhe njeherit iu pamundësonte vazhdimin e arsimimin e mëtejshëm. Kështu u veprua në Kosovë deri më 1941, kur fashizmi pushtoi troje tona. Por, për dallim nga pushtuesit paraprak, kjo ideologji shqiptarëve për të parën herë ju lejoi të shijojnë mësimet shkollore në gjuhën shqipe. Shqipen ta përdorin për gjuhë administrate dhe lirshëm të përdorin simbolet kombëtare Në këto pak vite që në popull thuhet, “pasha qato tri vjet shqipni”, na janë të njohura hapja e disa shkollave fillore në të cilat punonin mësuesit shqiptar, dhe mësimin e zhvillonin në gjuhën shqipe, dhe paralelisht përdorenin tekstet e palnprogramet mësimore në gjuhën amtare shqiptare. Atyre ditëve në Prishtinë u hap edhe gjimnazi i parë në gjuhën shqipe. ”Sami Frashëri” me mësimdhënës shqiptar, ku përveç gjitha lëndëve të tjera mësimore, mësohej edhe lënda e gjuhës shqipe dhe historia shqiptare me gjitha vlerave pozitive të pakufizuara nga tradita e lavdishme kombetare shqiptare.Vitet e para pas ardhjes së komunizmit, deri sa marrdhëniet Jugosllave-Shqiptare kushtimisht ishin të ngushta. Shkolla shqipe në Kosovë mori një shtrirje të përgjithshme. Thuaja në çdo vendbanim u hapën shkolla fillore me mësues shqiptarë. Mësuesit tanë shumica kishin përgatitje të ultë profesionale, apo shumica nga ata ishin me përgatitje shkollore fetare, ose ndonjë prej tyre që ishte shkolluar në Shqipëri. Kishte mësues shqiptarë, përveç atyre që nga koha e fashizmit, me marrveshjen e Ministrit shqiptar Ernest Koliqi ishin vendosur ne treva të ndryshme të Kosoves. Pas fitorës së komunizmit shteti shqiptarë kishte dërguar dhe një numër të konsiderueshëm arsimtarësh në shumë mjedise e nivele shkollore në Kosovës. Ishte vepruar kështu sipas marrëveshjes me shtetin komunist shqiptarë, kishin ardhur në ndihmë shkollës shqipe në Kosovë. Thënë shkurt, gjithë kjo e kaluar e shkollës shqipe, përveç të mirës arsimore, kishte ndalesa e kufizime përmbajtësore programore e materiale. Sepse shkolla shqipe në asnjërën nga këto etapa kohore të zhvillimit, nuk kishte liri as materiale e as qeverisëse administrative, ishte e shtërnguar dhe përcillej nga pushtuesi qeveritar. Secili nga pushtuesit kishte qëllimin e kufizimit të nivelit arsimor të shqiptarëve, kishte mjetet ndëshkuese për çdo veprim të njohjes reale dhe i nënshtrohej kufizimeve të niveleve shkollore. Përkundër të gjithave, mësimdhënësit tanë në përgjithësi e në veçanti ata që dalloheshin me ndonjë veprim kombëtar ato flisnin pë gjuhën apo historinë shqipe, permendnin vlera atdhetare kombëtare shqiptare, veheshin në pëcjellje dhe në vazhdimësi mbikqyreshin nga “hijet” e organeve shtetërore. Megjithate, në asnjë mjedis, kohë e nivel shkollor, nuk mbeti pa ata mësues atëdhetarë, që sakrifikun në çdo kohë e mënyrë që të thyhet kjo ndales e ashpër ndëshkuese. Këta mësmdhëns atdhetarë në rrezikim e sakrificë personale arritën të shfrytëzojnë ato pak hapësira e kohëra të liberalizmit formal dhe të zgjerojnë e thellojnë veprmtarinë e tyre arsimore në mjediset kosovare në gjeneratat e reja shqiptare. Shkolla shqipe në Kosovë, e ndarë nga sistemi i shkollës kombëtare shqiptare, qeverisej e adminitrohej nga fryma e qeveritarëve sllav. Sllavizmi ortodoks me dhunën barbare mesjetare në vazhdimsë mbikqyrte shkollën tonë nxënësin, studentin e mësimdhënësin shqiptarë, të cilët i konsidronte për armiqë dhe shkollën shqipe për çerdhe të prodhimit të armiqëve të saj. Kontrollohej e analizohej secila fjali e teksteve mësimore, përcillej e mbiqyrej nga organet administrative, puna e sjellja e çdo mësimdhënësi. Vite të tëra sistem komunist Jugosllav nuk lejoi hartimi i teksteve nga autorët shqiptar, Tekstet mësimore silleshin nga Beogardi e përktheheshin nga sërbishtja. Mësimi i gjuhës shqipe ishte i kufizuar vetëm në vlera hapësinor shqiptare, jashtë shtetit shqiptarë. Tekstet dhe progarmet mesimore pastroheshin nga njësit mësimore ku flitej për shqipen dhe shqiptarët. Në përmbajtjen e teksteve shkollore nuk lejoheshin njësit mësimore të gjuhës, historisë, gjeogarfisë, artit muzikor e artit figurativ me përmbajtje kombëtare, ku mund të mësoheshin vlera kombëtare shqiptare. Nga gjithë kjo katrahurë e dhunës mbi shkollën shqipe, nuk mund të flitej që, sistemin shkollor ta reformojnë vet shqiptarët. Shkolla shqipe gjatë komunizmit, reformohej nga qendra e administratës shtetërore serbe. Na është e njohur reforma e 1975/6, apo reforma e Stipe Shuvarit me ato mësimet e mesme të orientuara, e cila në Kosovë e më gjërë në ish-jugosllavi, deri më 1990/91, bëri eksperimet të dëmshëm me breza shkollarësh të mesëm për të cilat fatkeqësi, disa nga nastolgjikët tanë edhe sot flasin zëshëm, se ato refoma, po mos të pengoheshin nga disa qendra e mjedise qeverisëse të atëhershme jugosllave, nuk ishin dalur edhe aq të parëndësishme për sistemin shkollor shqiptarë në Kosovë. Refomimi i shkollës shqipe nga vet ne shqiptarët, në vazhdimësi të kohëve dhe sunduesve okupues, nuk ishte në dorën dhe kompetencën të vetë shqiptarëve. Praktikisht shqiptarët refomën shkollore e filluan vetëm pas vitit 1990, kur edhe kryem ndarjen nga sistemi shkollor serbe dhe me forcat tona materiale e krijuese drejtuan vet sistemin shkollor, ata vetë qeverisën e punuan në shkollën shqipe në Kosovë. Që pas mëvehtësisë fizike e shpirtërore të shkollës shqipe, nga sistemi i dhunës sërbe, kuadri qeverisës e krijues, mësimdhënëst e hartuesit e planprogarmeve dhe teksteve mësimore të shkollës shqipe, vet shqiptarët i hyjnë ndryshimeve cilësore me qëllim të ngritjes së cilësisë mësimore dhe afrimit të shkollës shqipe me shkollën bashkohore mbrendashqiptare dhe të shteteve më të avansura demokratike të Evropës e më gjërë. Udhëheqësit e shkollës së mvehtësishme shqiptare në Kosovë, pastruan planprogramet e tekstet mësimore nga fryma ideoligjike komuniste dhe frymes farse të vëllazrim-bashkimit e atdhtarizmës së rreme jugosllave. Në përmbajtjen materiale të planprogrameve e teksteve mësimor u bë afrimi integrues kombëtar, lëndët me përmbajtje kombëtare, shpërthekuan frymarrjen më të lirë e të pakufizuar të njësive mësimore të cilat gjatë shkollës komuniste ishin të ndaluara e të ndëshkuara. Lënda e gjuhës e letersisë shqipe, filloi lirshëm të përfshinte gjitha vlerat pozitive artistike e kulturore të traditës historike e kombëtare, nga tërësia etnogjeografike shqiptare e historia e traditës së lavdishme kombëtare, tash largoi anatemimiet e personaliteteve dhe ngjarjeve historike, duke përfshirë gjitha vlerat më pozitive të kohëra dhe ngjarjeve historike shqiptare. Në shkollën e mvehtësishme shqiptare në Kosovë, gjeografia shqiptare zuri vendin e ish-gjeografisë jugosllave, e cila nxënësve shqiptarë për disa dekada ju pamundësoi mësimin e gjeografisë shqiptare, ashtu siç pat vepruar edhe në materjen mësimore kombëtare edhe në lëndët mësimor art figurativ dhe artin muzikor. Kjo shkollë e mvehtëshme shqiptare, pë dekadën e okupimit serbe 1990/1999 në Kosovë, përkundër vështërsive të mëdha materiale e cila pas shkëputjes së financimit nga shteti serbe, vetëfinacohej nga prindërit e populli arsimdashës shqiptar, dhuna shkallëzohej edhe me ate se shkolla shqipe ishte e detyruar që, veprimtarinë edukative-arsimore ta mbajë në lokalet private, në Shtëpi-shkolla, meqë dhuna e okupuesit serbë me zbatimin e forcës kishte larguar nxënësit, studentët dhe mësimdhënëst shqiptar nga lokalet shkollore. Në këto rrethana jo të natyrshme shkolla shqipe, karshi kohës e rrethanave te okupimit më të egër, thellojë reformimin e mundshem, në vend të lëndës njësive mësimore dhe lëndës ideologjike marksizmi, në nivelet adekuate shkollore shtoi lëndën për formimin e moralit të shëndosh Edukat Qytetare dhe atë të mundësmitë për komunikim të shpejtë inforamtikën. Pjesa nga tërësia e shkollës shqipe, shkolla shqipe e Kosovës, synonte integrimin kombëtar të shkollës shqipe. Kështu për pak vjet përmes bashkpunimit të ngushtë të ekspertëve arsimor u bë njësimi i teksteve e planprogrameve mësimore të shkollës shqipe të Kosovës dhe shkollës shqipe të Shqipërisë, nga synohej që këtë përafrim ta bëjë edhe me njësitë të tjera të shkollës shqipe, Maqedoni, Mal të Zi e Luginë të Preshevës. Përkundër rrethanave shumë të ashpra okupuese e vështërsive të mdha materiale, sistemi shkollor shqiptar në mënyrën dhe formën e pashembullt kryente emisionin e fisnikrimit dhe bashkimit shpirtëror kombëtar. Kjo veprimatri shpirtërore e edukimit e arsimimit ngriti shkallën e veprimit për liri të këtij populli të ndjekur e kësaj toke të djegur, nga veprimi i rrezistencës paqësore politike dhe ndërkombëatrizimit të çështjes së Kosovës, u ngritë në nivelin e veprimit ushtarak, me të cilin botës iu tërhoq vëmendja, jo vetëm të mendoj e të flas shqip, por edhe të veprojë ushtarakisht për të shpëtuar gjendjen e rrezikimit nga katastrofa njerëzore, pastrimit etnik dhe gjenocidit në Kosovë. NATO, aleatja e UÇK-së ndali turrin e një dinosauri mbi shqiptarët, Kosova u lirua nga ankthi i një lubie që kishte synim definitivisht të kryejë hollokaust të pashembullt në historinë njerëzore. Shkolla shqipe edhe në këto rretha dhune, vrasjeje, ndjekjeje e dëbimi të dhunëshëm, nuk e ndali veprimtarinë dhe punën e vet. Madje, mësuesit e nxënsitë tanë veprimtarinë edukative-arsimore e mbani gjallë edhe në qadra e lugina malesh, apo në kampet e strehimit në Shqipëri, Maqedoni e Mal të Zi, ku nga kërcnimi i ndjekjes serbe ishin të strehura nxënsit tanë. Mbajti gjallë frymen shiprtërore dhe ruajti vazhdimsinë e veprimtarisë mësimore. Duke kaluar nëpër shkallët e këtyre vështërsive, shkolla shqipe në qershor të 1999 doli nga robëria shekullore, në agun e lirisë. Nxënës, student e mësimdhënës u kthyen në trojet e shtëpite tyre u kthyen për të vazhduar vitin e mbetur shkollor 1998/99 dhe për të filluar në frymë e kushte te pasluftësvitin vitn e ri shkollor 1999/2000, praktikisht u kthyen për të filluar jetën e re në kushte e rrethana te reja. Nxënësit, studentët e mësimdhënësit tanë u kthyen dhe gjetën objektet shkollore të shkatërruara, të plaçkitura e të djegura nga forcat e dhunës serbe gjatë 78 ditëve të katrahurës që përjetoi ky popull (24 mars–10 qershor 1999). Nga kjo gjendje e rëndë shkolla shqipe, tash në Kosovën e pasluftës në rrethan e kushte të reja si feniksi rifilloi punën arsimore në vazhdimësinë e tutjeshme të reformës së sistemit shkollor në të gjitha mjediset dhe nivelet shkollore.

KUR BOTA FILLOI TE MENDOJE SHQIP

March 28, 2021 by dgreca

“Gjithë atyre që dhanë mundin, gjakut dhe jetën e tyre për liri e pavarësi të Kosovës- Ismail Gashi-Sllovia/

Pas Demonstratave të 1981, shtypjes me dhunë të kërkesave shqiptare nga pushteti serbë. Pranvera e Madhe Shqiptare 1981, sikur pushoi së vepruari. Megjithatë, ringjallja, zgjerimi e këmbëngulësia shqiptare në kërkesa, masovizimi e përfshirja e gjithë hapësirës shqiptare mori rrugën e pavarësimit, më 1988, kur politika serbe në hakmarrje të ngjarjeve te 1968, planifikonte pezullimin e autonomisë së Kosovës, përmes akteve ligjore e “shprehjes së lire” të popullit, filluan “Kuvendimet Kushtetuese” për ndryshimet në Kushtetutën e 1974. Këto kuvendime mundësuan e formësuan kontakte me masat popullore, hapen rrugë që edhe në këto rrethana të niset fjala dhe mendimi i lirë demokratik i masës së shtypur shqiptare. Në këto tubime nëpër gjitha vendbanimet shqiptare në Kosovë, për herë të parë u ringjall si feniksi shpërthimi e forcës akumuluese e cila shqetësoi politikën serbe. Shqiptarët pas shumë përpjekjeve për liri në tetor-nëntor 1988 me Grevat e Minatorëve si dhe demonstratat e janar-shkurt dhe të nëntorit 1989 dhe janar-shkurt 1990 u shprehen dhe dolën hapur kundër ndryshime që rrezikonin autonominë e Kosovës.

Në shkurt të 1989 filluan grevat e minatorëve më këmbëngulëset në kërkesa e më rrezistentët në kohë, të cilat më vonë u përkrahën edhe nga studentët dhe masat e gjëra të shqiptare. Grevat morën jehonë të madhe ndërkombëtare dhe lëkundën këmbët e sëmura të shtetit serbë. Në vjeshtë të 1989 shqiptarët e Kosovës organizuan protesta gjithëpopullore. Turmat e mëdha të popullit kalonin këmbë edhe qindra kilometra, Protestuesit vazhduan me ditë e net të tëra të qëndrojnë nëpër sheshet e qendrave të qyteteve, me pikësynim të përqendruar në Prishtinë. Më 23 mars 1989 Kuvendi i Kosovës me skenar e veprim mashtrues e të dhunshëm, dha pëlqim për ndryshimet në Kushtetutën e Kosovës. Ndryshime të cilat më 28 mars 1989 Serbia i aprovoi në Kushtetutën serbe dhe definitivisht arriti të heq atë pjesë të autonomisë së Kosovës të cilën deri atëherë garantonte Kushtetuta e 1974. Në vazhdim shqiptarëve nuk ju mbeti opsion tjetër artikulimi, përveç organizimit politik dhe sakrificës së hapur e të zyrtarizuar me kërkesat e qarta politike, shtetërore e kombëtare. Më 14 nëntor 1989 u themelua KMDLNJ, subjekti parë shqiptarë në Kosovë që mbrohen të drejtat njerëzore e kombëtare të shqiptarëve të rrezikuar. Në dhjetor të 1989 Veton Surroi në bashkëveprim me Branko Horvatin formuan UJDI, parti politike e nivelit jugosllav. Kurse më 23 dhjetor 1989, intelektualët e atdhetarët shqiptarë, formua LDK-në, parti politike shqiptare, kur zu fill ndërkombëtarizimi i çështjes shqiptare në Kosovë. Në vazhdim u formuan disa parti politike, subjekte tjera humanitare e shoqëri civile. Vitin 1990/91,me ligjet diskriminuese serbe që kërcnonin dhe rezikonin sistem arsimor shqiptar, rezikohej shkolla, gjuha, tekstet dhe progamet programet mesimore.,për ta sheptuar nga rezikimi u mor verpim drejte pavarësimit te shkolles shqipe nga sistemi arsimor komunsit serbe.Shkolla shqipe u mvehtësua,shqipatët vet e financonin dhe e drejtoni shkollën shqipe.Pas largimit nga objketet shkollore u mor vendim qe të vazhdohen mësimi në objekte privat”Shtëpi-shkolla”.Kuadrot shqiptare pergatitën materien kombëtare në lëndet me materie mesimore kombetare si, Gjuha shqipe,historia,gjeofrafia,arti figurativ dhe muzikor, kudrot tona pastruan tesktet dhe programet mësimore,kreyen pastrimin nga materia ideologjike dhe“vëllazërim-Bashkimit”,filluan reformen me lendë mêsimor të kohë si,informatikë dhe Edukatë qytetare. Intelegjenca dhe rinia atdhetare shqiptare në vitin 1990 ndëmori veprimin e dytë, pas mvehtëmit te shkollë shqipe të rëndësisë kombëtare, “Lëvizja për Pajtimin e Gjaqeve”, Lëvizje që kreu pajtimin e disa qindra e mija familjeve shqiptare, të cilat deri atëherë ishin në hasmëri për shkaqe të ngarkesave e gjaqeve që kishin pasur gjatë kohës dhe okupuesve nga e kaluara e tyre historike. Kjo Lëvizje e Pajtimit të Gjaqeve barti në vete fenomenin e unitetit kombëtar, disa muajve, sa zgjati Aksioni për Pajtimin e Gjaqeve, siç e quanim këtë Lëvizje asaj kohe, u mbajtën qindra takime e tubime masive në përgëzim dhe manifestim të pajtimeve të gjaqeve. Praktikisht kryhej një proces integrues shpirtëror kombëtar. Serbia përkundër masave të dhunshme, nuk arriti të ndal pajtimin kombëtar të kësaj Lëvizje masive kombëtare të shqiptarëve. Pas formimit të subjekteve partiake e shoqërive civile, organizimi politik i shqiptarëve në Kosovë mori formë dhe përmbajtje institucionale, veprim të cilin Serbia e shikonte me shqetësim. Andaj, kundër këtyre veprimeve politike shqiptare administrata e shtetit serb filloi të ndërmerr masa represive të cilat pushteti serb do ti zyrtarizon në shkallë shtetërore e kushtetuese.

Kështu, më 2 korrik 1990, delegatët e Kuvendit të Kosovës, pas shumë përpjekjeve rezistuese ndaj dhunës serbe, aprovuan Deklaratën Kushtetues, dhe më 7 shtator 1990, pjesa shqiptare e këtij Kuvendi, në Kaçanik aprovon Kushtetuta e Kosovës, Aktin themelor shtetëror, nga i cili në tetor 1991, mundësoi organizimin dhe mbajtjen e Referendumit për Pavarësi të Kosovës, në mbështetje të të cilit Kosova organizoi dy herë zgjedhjet Parlamentare e Presidenciale, të parat më 26 maj 1992. Parlamenti dalur nga këto zgjedhje, sikur edhe nga zgjedhjet e dyta të 22 marsit 1998, asnjëherë nuk u mbajt. Zgjedhjet e dyta të mbajtura në rrethana jo normale, kur më shumë se gjysma e Kosovës ishte në flakën e luftës.

Pas një vazhdimësie disa vjeçare të rezistencës e veprimit politik pasiv të udhëhequr nga partitë politike. Më 1 Tetor1997, Demonstratat e Studentëve lëkundën çështjen, prishën rehatinë e përgjumjes dhe kthjelluan amullinë nga ai pozicion inert. Paraqitja me veprime ushtarake të UÇK-së, bashkëveprimi i saj me Unionin e Studentëve, ngritën edhe më lartë ndërkombëtarizimin i çështja së Kosovës, me përcaktim bindës e të qëndrueshëm trokitën në qendrat ndërkombëtare politike e ushtarake të vendosjes. Këto ishin ditët kur bota fliste e vepronte shqip për Kosovën, kur ishin shqetësuar jo vetëm okupuesin barbar serbë, por shqetësoi edhe forcat e veprimit politik shqiptar, të cilat i frikësoheshin shkallëzimit të mundshëm nga radikalizmi i formës së veprimit të hapur me demonstrata e veprime ushtarake. Madje, një ditë para daljes në demonstratat e studentëve, doli zëri i politikës paqësore, se për të gjitha këto veprime të organizuara nga Unioni i Studentëve, përgjegjësinë e bartin vet organizatorët e demonstratave, duke u çfajësuar kështu para okupatorit se kjo politikë në vazhdimësi i qëndron besnike parimeve të veta të deri tashme.

Fundi i vitit 1997 dhe fillimi i atij 1998, Kosovën e gjeti nën tensionin më të ashpër të dhunës ushtarake e policore serbe. Sulmet e forcave serbe dhe rezistenca e armatosur e UÇK-së në Kullën e Parë të Jasharajve në Prekaz, nga zënë fill e merr kahe historia më e lavdishme kombëtare e cila do ti ndërron rrugë fatit të shqiptarëve në Kosovë. Praktikisht fillon lufta mes forcave të dhunës serbe dhe forcave të lavdishme të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Paraqitja publike e UÇK-së më 28 Nëntor1997, luftimet heroike dhe sakrifica historike në Prekaz e Komandantit të shndërruar në legjendë, Adem Jashari më 5, 6 e 7 mars 1998, luftimet në Likoshan, Qirez e Laushë, ngarkuan me urrejtje të tërbuar lubinë serbe, që ndaj shqiptarëve, popullatës civile, vendbanimeve, përgjithsisht qenies shqiptare t’ia mësyjnë me gjitha forcat. Kështu pasuan ndjekjet gjenocitale të pastrimit etnik duke vrarë, kallur e ndjekur masovikisht popullin nga vendbanimet e trojet e tyre etnike. Nga zonat e luftës u larguan qindra mija gra, fëmijë e pleq, në hapësirat e luftës ngelën vetëm ata që ishin të aftë për luftë me armikun serb. Treva komunale e Lypjanit nëpër vendbanimet e veta pati mbi 20.000 të strehuar për të cilët u përkujdes për strehimin e tyre, ushqimin dhe përkujdesën shëndetësor. Kjo gjendje vazhdoi kështu edhe gjatë ofanzivës së parë korrik–tetor 1998 dhe shkallëzohet tejmase në Ofanzivat e filluara më 24 mars e të përfunduara më 12 qershor 1999, gjatë 87 ditëve të bombardimeve të NATO-së, sulmeve tokësore nga ushtria, policia dhe grupet terroriste serbe në popullatën civile shqiptare dhe në anën tjetër luftimeve mbrojtëse të UÇK-së.

Ofanziva e parë serbe në popullatën shqiptare, sikur mori një miratim të heshtur nga qendrat politike ndërkombëtare të vendosjes, e ndihmuar edhe nga disa zëra të mekur të politikës paqësore të shqiptarëve në Kosovë, të cilët veprimin ushtarak të UÇK-së e shikonin për rrezikim të humbjes së prestigjit të tyre, edhe pse atë e thonin me versionin e zbutur paqësor, se nuk janë për luftë të armatosur, por për rezistencë paqësore dhe pa përdorimin e dhunës. Andaj, në programin e tyre e përjashtonin versionin e veprimit ushtarak. Këtë kundërshtim, këto forca politike shqiptare në Kosovë, e ngritën deri në atë shkallë, sa veprimet ushtarake shqiptare në Kosovë ti quajnë krijesa të huaja, të shtyra nga nëntoka serbe dhe të paguara nga spiunazhi ndërkombëtar. Mu për atë, çdo sulm që bënte UÇK-ja, këto forca politike e dënonin politikisht, ashtu siç e dënonte edhe vet pushteti okupues serbe. Madje, për disa raste “paqësorët shqiptar”, kërkuan edhe intervenim ndërkombëtar të Interpolit. Këto kundërveprime e përçarje ndërshqiptare në Kosovë, populli shqiptar i Kosovës i pagoi shtrenjtë, si në ofanzivën e parë, kur serbët për pësimet përjetuar nga UÇK-ja, edhe në ofanzivën e dytë, sulmuan popullatën civile e vendbanimet shqiptare të cilat nga këto pësuan shumë vrasje, plagosje kallje masive të vendbanimeve, vlerave materiale e shpirtërore të shqiptarëve dhe ndjekjen masive të popullatës civile nga ato zona të luftës. Të gjitha këto kryheshin në emër të një mbrojtjeje të shtetit serb dhe integritetit dhe tërësisë tokësore të Serbisë. Këto veprime ushtarake e policore të dhunës serbe kryheshin në heshtje jo të natyrshme të diplomacisë ndërkombëtare dhe politikës paqësore shqiptare në Kosovë. Ofanziva e parë zgjati deri më 15 tetor 1998, kur Serbia nga vetëkënaqësia e shpalli të likuiduar UÇK-në, e cila realisht kontrollonte afro 40% të hapësirës së Kosovës, hapësirë që deri në korrik të 1998 mbikëqyrej nga forcat e UÇK-së, kontrollonte akset rrugore Prishtinë-Pejë dhe Shtime-Prizren e shumë zona, qytete e vendbanime të Drenicës Qendrore, Drenicës së Epërme, Trevës komunale të Malishevës, Rahovecit, Deçanit, Suharekës, Skenderajt, Gllogocit, hapësira të mëdha të Istogut, Klinës si edhe pjesë nga trevat komunale të Lypjanit dhe të Shtimes. Veprimi ushtarak i UCK-s, kushtëzoi faktorin ndërkombëtar për organizimin e Konferencës ndërkomëtare në Rambuje e Paris, nga e cila doli urrërrtia politike faktorin shqiptar dhe shkaktoi sulmet e NATO-s, nga 24 mars deri më 10 qershor 1999. Kur Kosova u liruar nga okupimi barbar shekollor serb.

Në këtë ditar të thjeshtë, të mbajtur autentik me ngjarjet dhe kohën, do të shënojmë ngjarjet më esenciale të këtyre vlimeve, që nga fillimi i vitit 1998, të cilat janë mbajtur dhe me të cilat është informuar opinioni lokal i trevës së Lypjanit e më gjerë dhe me të cilat është sensibilizuar popullata shqiptare e kësaj hapësire. Këto janë ngjarje që kanë ndodhur, dhe janë evidentuar ashtu siç kanë ndodhur, nga se në kohën kur mbaja detyrën e personit të autorizuar për informim, gjatë kohës së Ofanzivës së parë dhe ofanzivës të dytë, të cilat janë historia më e re e shqiptarëve të ndjekur dhe tokës së djegur të Kosovës martire të kësaj hapësire komunale.

Në 40-vjetorin e demonstratve të 1981

January 14, 2021 by dgreca

GJUHA PEZHORATIVE E POLITIKES ANTISHQIPTARE SERBE/

Nuk ishte habi, pse politika komuniste sërbe, me disa kuadro shqiptare që ishin në shërbim besnik të saj, në mënyrë delirante e me gjuhë pezhorative injoronin veprimet e ilegalës atdhetare shqiptare për çlirim e liri kombëtare. Madje, politika komuniste sllave, për izoluar veprimtarinë e ilegales shqiptare, trumbetonte se, Demonstrata e 1981 janë orgnizim i KGB, UDB dhe nëntokës sërbe, veçmas indoktrinim nga Shqipëria. Por, më shumë habit fakti që, disa kuadro shqiptare, për të ruajtur pafajësinë e veprimit politik antikombëtar, ende dëgjohen zëra delirant e hipokrit, që mundohen ta mbajnë gjallë dyshimin se, cili nga faktorët e jashtëm ndikoi në organizimin e demonstratave të 1981?!

Shkruan: Ismail Gashi-Sllovia

l . Dekadat e dhunës rrënuese dhe ringjallja.

Dhjetëvjeçari i parë(1981-1990), me Demonstratat e rinisë atdhetare studentore shqiptare dhe fillimit të kërkesave për kauzën e natyrshmërisë së arsyeshme historike për të drejta kombëtare e njerëzore të shqiptarëve të Kosovës, të shtruara nga rinia studentore dhe intelegjenca intelektuale shqiptare në Demonatratat e 11 e 26 marsit dhe 1 e 2. Prillit 1981. Pas të cilave filloi zbrazja e akumuluar e urrejtjes, ndjekja, arrestimi, burgosja, gjykimi dhe denimi në grupe të organizatorëve, pjesmarrësve e përkrahësve të rinisë dhe intelektualve shqiptarë të demonatratave. Gjitha këto vite deshmojnë për rrënimin e gjitha të drejtave e të arriturave politike, arsimore, ekonomike, shoqerore, kombëtare e njerëzore shqiptare në Kosovë, edhe ashtu të kufizuara. Duke rrënuar institucionet e të gjitha mjediseve e niveleve shqiptare politike, shteterore, shoqërore, sistemin arsimor, në gjitha mjediset e nivelet, ente, ndërmarrje ekonomike e mediat. Dekada e dytë pas ngjarjeve të mëdha 1990-1999. Paralelisht me vazhdimin e ndjekjeve, burgosjeve e trajtimeve të dhunëshme fizike denimeve të pjesmarrësve në Demonstrata, masave të dhuneshme në subjekte shqiptare në të gjitha nivelet e mjediset, me dhunen ndëshkuese komuniste sërbe, shqiptarët, si feniksi, filluan ringjalljen, organizonin protesta masive, bënin përgatitjet për organizimet e mëvehtësishme edhe të ndarjes nga robëria shekullore politike, shpirtërore e fizike të shqiptarëve nga tërësia e shtetit okupues të quajtur Jugosllavi. Përkundër sakrificës dhe rrezikshmerisë ndëshkuese, organizimet shqiptare filluan me formimin e Shoqërive civile KMDLNNJ, 14 Nëntor 1989, fillet e pluralizmit formimin e partive politike LDK, 23 Dhjetor 1989. Praktikisht, filloi ndërkombëtarizimi e probelmit të Kosovës dhe shqiptarëve në këte hapësirë, organizimin e mëvehtësishëm sindikal. Lëvizja e Pajtimit të Gjaqeve 1990, Sistemin Arsimor i mëvehtësishëm, Referendumin e Pavarësisë, Deklaratën Kushtetuese dhe Shpalljen e Pavarërsisë së Kosovës. Zgjedhjet Parlamentare e Presidenciale të 1992 e 1998, Kuvendin, subjektet e niveleve shtetërore Qeveritë komunale lokale, Formimi i UÇK dhe rezistences ushtarake 1997-99, Fillimin e luftës dhe intervenimi prej 78 ditësh i NATO-s. çlirimi I vendit nga forcat ushtarake e policore të dhunës mesjetare sërbe,12-20 Qersor 1999. Kthimi biblik monumental i popullatës shqiptare nga debimi I dhuneshem sërbë dhe riorganizimi e formimi i institucioneve shtetërore, Zgjedhjet lokale e parlamentare dhe Shpallja e Pavaresise më 17 Shkurt 2008. Kjo ishte një kohë me ngjarje të pandalshme historike e kombëëtare, pas Pranverës së Madhe 1981, Pa Demontratat e 1981, Kosova, jo që nuk do të vinte deri te Pavarësia, Por sot, do të Ishte më keq se Vojvodina e Sanxhaku, ndoshta as shprehje gjeografike.

Il. KATARSISI I MORALIT TE URREJTJES

Opinioni I shqetësuar jugosllav e ai ndërkombëtar, me kurreshtje habitëse, çdo ditë shihte e dëgjonte mbi ngjarjet në Kosovë (1981) kur, pas një propogande të stolisur për të drejtat e barabarta të “kombeve dhe kombësive”, ndër ato, edhe të shqiptarëve. E verteta madhore pëlciti si vullkani, shqiptarët me Demonstrata masive shtruan kërkesat për të drejta e kauzë kombëtare, politike e njerëzore. Gjitha këto vite, Qeveria Jugosllave e shtyer nga qeveritarët e Sërbisë, zbatoi dhunën policore e ushtarake shtypëse, duke injoruar zërin e arsyese për këto kërkesa të natyrshme. Përkundrazi, vazhdimisht ashpërsohen përplasjet politike e administrative, moskuptimet, sulmet e rrënimet e çdo të drejte Kombëtare, politike e Kushtetuese shqiptare. Politika komuniste sllave, e shtyer nga morali politikë i urrejtjes sërbe, e ndihmuar nga Kisha Ortodokse sllave, por edhenga disa kuadro shqiptare, Demonstratat e shqiptarëve në Kosovë 1981 i mori për motivim shtyes dhe shkas të pritur, që të ashpërson qëndrimet politike e shtetërore ndaj popullatës shqiptar pՃrgjithësi. Politika komuniste sllave, gjithënjë mbante raporte të ashpëra, ngriste e ashpërsonte masat represive ndaj shqiptarëve, duke zbatur strategjinë e sajë të mospërfilljes së kërkesave, me çka qellimisht ngritë shqetësime për mosqetësimin e gjendjes ndaj shqiptarëve në këtë hapësire. Gjitha gjasatë dëshmojnë se, vetëm kjo metodë veprimi, historikisht I përgjigjej sistemit okupues sërbë. Pasi vetëm kështu sunduesit mesjetar ortodoks sllav, përmes dhunës barbare mesjetare ndaj shqiptarëve të Kosovës, Sërbia, mund të rrënojë të drejtat dhe obligimet Kushtetuese të 1974 të shqiptarëve, Njëkohësisht, kështu e mbante popullin e sajë në gjendje të tensionuar e në armiqësi të vazhdueshme me shqiptarët.

Menjëherë pas Demonstratave të 1981, filluan vitet e urrejtjes, ndjekjes trajtimit policore e burgosjes, si dhe rrënimit të çdo të arriture politike, shtetërore, shpirtërore e material shqiptare në Kosovë, për sundimtarët komunist sërbë u shendërua në program politik e shtetëror. Morali politik e kombëtar sërb I diktuar nga filozofia politike e urrejtjes, e ndihmuar nga Kisha Ortodokse, u bë takt i diktatit politik edhe në masat popullore sërbe, duke i përfshirë masat sërbe në rrjedhat politike, me kërkesa të negativitetit ambicioz hegjemonist edhe jashtë hapësirave sërbe, si në Mal të Zi, Bosnje e Hercegovinë e Kroaci, me tentime të dukshme edhe në Slloveni. Gjitha vitet pas Demonstratave të 1981, ky moral I stërkequr nga urrejtja helmoi masat e popullatës sërbe në Kosovë,Serbi, Maqedoni, Vojvodinë e Mal të Zi. Zbatimi I kësaj forme veprimesh politike ”Jogurt Revulucionit”, kishte qëllimin e vetë thelbor, inskenime, sulme dhe etiketime politik e kombëtare drejt synimit të veçantë rrënues të statusit Kushtetues të Kosovës, shqiptarëve në Kosovë dhe shqiptarëve në gjithë Jugosllavinë. Janë përdorur, masat më të ashpëra represive, të cilat nuk mund te njihen në asnjë kohë e në asnjë rrethanë tjetër, në asnjë lloj sistemi shoqëror, politik e shtetëror në Botë. Politika e morali urrejtjes antishqiptarë rikthehej në shëmtinë e së kaluarës që, asnjë shqiptarë të mos mbetej në këto hapësira etnike shqiptare, Që kur e kur, është vepruar të fshihet elementi bosht I identitetit kombëtar, materializimi i gjuhës shqipe në onomastikë. Të shlyhen emrat e vendeve e vendbanimeve, si edhe vet emërtimi Kosovë, në Kosovë e Matohi. Madje edhe në ekstremin banal gjuhësor Kosmet. Praktikisht, veprohej që, të ndërrojnë çdo emërtim shqiptar, qoftë ai i rrugëve, shkollave, enteve, institucioneve e ndërmarrjeve të ndryshme ekonomike në çdo mjedis e nivel. Në anën tjetër, me masa administrative shtetërore e ligje diskriminuese, përgatiteshin veprime pengues në planifikimin e familjes, të pengojnë lindjet shqiptare të cilat sipas tyre, qenkan “bomba”në pelena, shkohej deri në ekstrem, sa mos t’u lejohet shqiptarëve emërimi I fëmijëve me emra që kanë kuptimësi-domethënie kombëtare, ngjajshëm siç veprohej në IRJM, Mal të Zi e Sërbi. Me ligje diskriminuese ndalojnë krijimtarinë muzikore shqiptare dhe publikimin e intërpretimin e lirë të sajë. Ndalojnë mësimin e hulumtimin shkencor të historisë kombëtare shqiptare, në veçanti të personaliteteve pozitive kombëtare, ato etikektoheshin për nacionaliste të rrezikshme e atnisërbe. Po kështu, veprohej edhe me përsonalitetet nga Lufta e Dytë Botërore. Ndaluan gjitha përmbajtjet kombëtare të leksioneve në programet mësimore, qe kishin elemete kombëtare me kohë, të tëra flisnin, shkruanin, e vepronin edhe me masa administrative, kundër gjuhës shqipe dhe të drejtës së shqiptarëve në përdorimin gjuhës së tyre kombëtare, duke çvlersuar të drejtën e barazisë në Kushtetutën aktuale Jugosllave. Shqipen si edhe vet shqiptarët, i hudhnin në rend të dytë e të tretë, por edhe mohonin tërësisht kulturën e traditën shqiptare, ate e konsideronin të dëmshme, nacionaliste e të rrezikshme. Gjithnjë, sikur gjuha e kultura shqiptare dhe vetë shqiptarët, janë kundër sërbëve dhe sllavizmit. Gjatë disa vjetëve pas ngjarjeve të 1981, veprohej edhe kundër traditës historike shqiptare. Në gjithë sistem politik, shoqëror, administrativ e shtetëtror, ishte ngritur shkalla e veprimit, me masa represive e denime drakonike, kundër traditës dhe jetës praktike shqiptare, duke rrënuar rrethojat e oborreve familjare. Shkurt e shqip, veprohej në drejtim gjenocital të fshirjes së qenies shqiptare e damtimit të substancës kombëtare. Me këtë sistem veprimi shtetëror antishqiptar, sipas Memorandumit te ASSHA, mendohej të vije deri te fanitja e kësaj hapësire shqiptare nga këto treva autoktone, që sipas kritereve dhe projekteve e shumta sërbe, të realizohet aspirate historike e kolonizimit të kësaj hapësire, ku planifikohej ngulitja e popullatës sërbe. Kështu, të materializohen, ashtu siç u veprua, të vishen këto hapësira shqiptare me petkun sërbë. Këto politika, me ndihmen e Kishës Ortodokse dhe Akademisë së Shkencave dhe Arteve Sërbe, shpalosnin gjitha 24 programet e projektet, që nga Garashanini 1844 e deri te Programi i fundit i Memorandumit ASSHA(SANU). Të njëjtat i përgatisnin, duke u thirrur në emër të Socializmit vetëqeverisës, humanitetit kushtetues dhe barazisë në bashkëjetesë. Kozmetika këto, të politikës me të cilat është shërbyer e shërbehej politika sllave, gjegjësisht ajo sërbe e kohës.

lll. GJUHA DELIRANTE E INJORANCES PEZHORATIEVE

Që nga fillimi i vitit 1981, sistemi shtetëror e partiak Jugosllav, kërkesat kombëtare shqiptare, mundohej t’i shuante me masa represive policor e ushtarake, me arrstime masive e denime të ashpëra, Veprimet e bararisë ortodokse mesjetare i kishte program afatgjatë dhe qëllim në zbatimin politikës represive antishqiptare. Për këte kërkonte ndërtime gjuhësor terma e shprehje pezhorative, ndërtimin urrejtës e poshtrues të gjuhësisë politike, madje duke daluar jashtë normave të kuptimësisë gjuhësore, Demonstratat Shqiptare të 1981 dhe kërkesa e tyre të arsyeshme e të çarta kombëtare, me ndihmën e disa kuadrove shqiptare që, ishin në shërbim të verbërt, i vlersuan dhe i emëruan për KONTRAREVULUCION në Kosovë. Madje, Kontrarevulucion të masave, me kërkesa kombëtare të xhveshura nga armatimi, dmth, kontrarevulucionarë pa armë, me qëllim të rrënimit të sistemit shtetëror. Poashtu, i ndajmathën termi IRIDENTIZËM shqiptarë, me qëllim të aplikimit të masave represive, që mendonte shteti t’i zabatojë ndaj shqiptarëve, e të cilat i kishin pritur e mendur gjatë komunistët sërbë. Antishiptarët sllav mendoni e planifikonin gjatë që, të gjendet shkas për të ndërmarr veprim dhune ndaj shqiptarëve, ate veprim ndaj shqiptarëve do ta merrnin edhe pa ndodhur Demonstratat e 1981, me një inskenim, kurdo që të vije, apo do të sajonin skenar për gjendje dhe moment për veprim, Ngarjet e 1981 dhe kërkesat e arsyshme të shqiptarëve, vetëm dhanë strall, ishin shkas që, sistemit komunist sërbosllav, të fillon dhunën e parashikuar, të nis rrugën e represionit, dhe në vazhdimësi të ndërtojë platformën e vetë të pastrimit etnik. Platforma parashikonte t’ju ngarkojë shqiptarëve edhe “fajsinë” si “Kryqin Kirenarit”. Praktikisht sistemi komunist sërbë ndërtonte mure të reja mbi themelet e projekteve të vjetra antishqiptare, thuhej e shkruhej se, shqiptarët po kërkojnë bashkimin e trojeve etnike dhe krijimin e Shqipërise së Madhe. Pra, iridentizmi në kuptimësi të bashkimit si proces shoqëror, një bashkim tërësie tokësore, të një treve, me një trevë tjetër, kjo u kuptua se nuk ka përmbajtje kuptimore, pa nocionin paraprak të shkëputjes SEPARATIZËM, ndarja e një pjese nga tërësia, term gjuhësor dallues nga ata paraprakët, që mbulonte arsyetimin e represionit administrativ e shtetëror, sipas mendjes së shpejtur të politikës shtetërore antishqiptare, shkuan jashtë realitetit e të vërtetës reale. Kështu, burimi I kësaj kërkese, shkaqet për këto ngjarje, gjithherë me qëllim të arsyetimit të rëpresionit shtetëror, kërkohej përmes, të ashtuquajturit “Diferencim politik”, nga shumë kahje e në gjitha nivelet e mjediset. Në mesin e pjesëmarrësve të demonstrative dhe të burgosurve, në etapat e hetuesisë, në krahun e intelegjencës, shkencës dhe kulturës shqiptare, në ente e institucione shkollore e shkencore, universitare dhe në ASHAK, ku punonin shqiptarët, kërkoheshin të diskutohen marrëdhëniet kulturore e universitare me Shqipërinë. Veçmas kërkoheshin e sajoheshin shkaqet e rrethana për gjetjen e INDOKTRINIMIT të shqiptarëve nga literatuara e importuar nga Shqipëria dhe mësimdhënësve që ligjeronin në Universitetin e Kosovës. U fol gjithandej se, këto ngjarje I shkaktuan emigracioni shqiptarë nga jashtë, veçmas ata të orientimit Marksist-Leninist, ndaj të cilëve u muaren masa të kufizimit dhe antipropogandës ndaj tyre. Kështu, zbrastësia semantike e termit iridentizëm, u plotësua edhe me termin SEPEARTIZËM, ndarje, shkëputje, zhargoni politik u plotësua me sintagmën IRIDENTIZËM dhe SEPERATIZËM shqiptarë.

Gjithandej, kështu veproi gjuhësia politike për një kohë të gjatë, parlamentarët mundoheshin të bindin opinionin botëror për Arrogancën e shqiptarëve, për ate se, shqiptarët përkundër të drejtave që gëzojnë, janë ende të pakënaqur dhe, mu për këte, pasoj sulmi represiv ndaj shqiptarëve, me qëllim që ato të drejta, tash duhet të ngushtohen në masë, sa shqiptarët, përkundër numrit të tyre, që zinin vendin e tretë në renditjen e popujve Jugosllav. U sulmuan simbolet kombëtare, gjuha dhe Flamuri kombëtar. Me flamurin luhej, si me leckën, atij po I shtohen pjesë, po I ndërrojnë vendin e madhësinë e pësrrembëshint pa konsultimin, dëshirën dhe vullnetin e popullit. Po në këte vorbullë, u bënë emërime e etiketime shtetërore nga më të errëtat, marr nga shundi barbarisë gjuhësor e rrymat ekstreme të së kaluarës e praktikës politike. Cdo tentim kundërvendës, përkundër argumenteve e faktimeve të dukshme nga personalitetët shqiptare, qoftë ato shkencore apo publicistike, vlersohej tentim nacionalist e përkrahje e të ashtuquajturit Iridentizmit e seperatizmit shqiptar. Kështu, kurrën e kurrës, nuk dallohej ajo kombëtarja nga antikombëtarja, nacionalja nga nacionalistja. Ç’është edhe më e keqja, mbrojtjen e shqiptarëve, sërbët nuk e dëshironin ta dëgjonin, as nga personalitetët e kombeve të tjera joshqiptare. Kurdo herë që, kush shprehte mendim të arsyeshëm ndaj ndjenjës e moralit kombëtar shqiptar, sulmohej pa kursim, shpallej armik e bashkëpunëtor I Iridentizmit e Seperatizmit shqiptarë. Kështu, u veprua ndaj Jevrem Bërkoviqit, Branko Hërvatit, Kiril Zllobecit, Stipe Mesiqit e shume të tjerëve.

Ofendime nënçmuese dhe nënçmime e nëpërkëmbje të çështjes shqiptare, u organizuan e vepruan përmes organizimeve e sajimeve skenarësh të ndryshme nga pseudoshkencës, duke futur në ato lojëra edhe revulucionarë labil e hulumtues “zbulimesh” të errëta nga fusha e terminologjisë gjuhësore. Në çdo kohë e vende të ndryshme. Ashtu siç e kërkonte vendi dhe kuvendi, flisnin edhe etiketonin me terma injoruese nga më të papërshtashmet, si nga ana humanitare. Ashtu edhe nga kuptimësia e komunikimit qytetërues e civilizues të meshazheve logjike të shkëmbimit me qëllim përçmimi. Inskenohen e ndajmathën dukuri negative, smadhohen e tjetërsohen ngjarjet e përditshme, gjithnjë me qëllim të ngarkimit negativ në kurriz të shqiptarëve. Një etapë kohore kishim DHUNUES shpallen aferen e dhunimeve, dhunohej për çdo ditë, mjedis e nivel. Dhunoheshin gra, vajza e plaka, gjithnjë të nacionalitetit sërbë e malazias, dhunoheshin vajza të mitura, madje dhunoheshin edhe murgeshat. Kurse nga ana tjetër, bilansi statistikor mes shtyppit dhe propgandës, nuk përputhej në asnjë mundësi me realitetin objektiv. Një ndërkohë u bëmë HAJDUT, VANDALIST e VARRMIHËS. Kur për çdo ditë vidhej pasuria e sërbëve e malaziasve, gjithnjë nga vjedhësitë shqiptarë. Madje, edhe kur, nuk dihej e zihej hajduti, por ai dosido, duhej të ishte shqiptarë. Shkatërohej e vetëshatërrohej ose kallej pasuria e ndonjë pjesëtari joshqiqiptarë, dëmtoheshin e preheshin fidanet e ndonjë kopshti apo vreshte, thyheshin përmendoret e varrezave, shploheshin të vdekurit, madje edhe fëmijët e vdekur, shlyheshin mbishkrimet e fotografit e varrezave, thuaja për çdo ditë, kishte zjarre e avari trishtuese, të gjitha shenoheshin në shtypin ditor dhe ngarkoheshin barrë e llogarisë shqiptare. Veprohej kështu, sepse skenari I politikës ditore kërkonte transmetim të mesazhve të tilla. Kështu, shkruheshin skenarët dhe ashtu kërkonte regjia skenariste politike, së cilës duhej përmbajtur me përpikëri. E kur shkaktari nuk gjendej, dhunuesi, varrmihësi vandalisti, apo edhe vrasësi, gjërat duhej heshtur për një moment, kurse skenarin e njëjtë duhej përseritur në një kohë e vend tjetër. Derisa shtypi mbulohej me lajme helmuese, vepra dhe faji mbetej jetim, pa babë e pa nënë.

Me 1988 shpallën Kuvedimet Kushtetuese, për shprehjen e “mendimit të lirë” dhe “pa pasoja”. Masat shqiptare për herë të parë, pas një kohe prej 7-8 vjetësh heshtjeje të thellë, këto mundësi menduan se duhej shfrytëzuar deri në shterrje, pasi shteti “garantonte” siguri të shprehjes së lirë të mendimit, si edhe për të tjerët edhe për shqiptarët. Shqiptarët në Kuvendimet Kushtetuese, nuk dhanë pëlqimin e ndryshimeve në Kushtetutën ekzistuese. E cila më vonë do t’ju kushtojë shumë me jetë, plagë burgosje, suspendime nga puna, nëpërkëmbje, përdhosje e ofendime marramendëse. Shqiptarët nuk u pajtuan me ndryshimet Kushtetuese, sepse aty kërkohej kufizimi i autonomisë për Kosovën dhe i të drejtave kombëtare të shqiptarëvë si dhe zvogëlohej hapësira substanciale në shtetësinë e Kosovës, të cilat e kishte aktualisht. Kjo ishte shkasi dhe arsyeja që, në Nëntor 1988 pasuan Protestat e hapura masive kundër pastrimeve në radhët e ushëheqjes shqiptare kosovare, të cilën populli shqiptar i Kosovës kurrë nuk e kishte zgjedhur vet, as atëherë, as më parë, e as këtë kastë politike, që e kishte aktualisht në poste politike, administrative qeveritare. Por, këte pastrim, që tentonte ta kryente Sërbia në udhëheqjen kosovare, të cilën ajo e konsideronte pengesë për planet e saja, shqiptarët e konsideruan për rrezik që, po troket në derën e Tij, në një të ardhme të afërt. Ato kërkesa masive u qetësun vetëm vetëm nga veprimi aktiv i vetë udhëheqjes shqiptare të atëhershme në Kosovë, e cila me herët, nuk ishte në vendin e përgjegjesinë e duhur. Më vonë, shkurt e Mars 1989 pasuan Grevat e Minatorëve, stuentëve dhe punëtorëve të Kosovës, të cilave ju bashkuan edhe masat fshatare, rinia shkollore dhe gjithë popullatës shqiptare anë e kënd Kosovës. Shteti Jugosllav, me direktiven e atij Sërbë, rimori masën e jashtëzakonshme policore e ushtarake, edhe këte për të katërtën herë pas vitit 1945. Me këto masa represive shtetërore, në gjendje lufte, Kosova mbulohej me tym nga armata dhe policia, më 28 Mars 1989, Parlamenti I Kosovës, pas shtyerjes e “konsultimit” me parlamentarë, që pati prej 12 ditësh, Kosova, pas marrjes së autonomisë, mbeti vetëm shprehje gjeografike e një regjioni, ndërsa shtetësia e sajë mbeti në shkallën e një komuneje, ndoshta e një komuneje pak sa më e madhe. Parlamenti kosovarë, jashtë kompetencave ligjore, jashtë natyrshmërisë së kërkesave të nevojshme të popullit, pa dëshiren e bazës deleguese, e me porosi të udhëheqjes, e cila e kishte zgjedhur aty, votuan në rrethana jonormale, të rrethuar nga policia e ushtria sërbe. Megjithate, përfaqësuesit e popullit shqiptarë,”harruan” për një qast përgjegjsinë e tyre morale ndaj popullit, “harruan” urrëtinë e proverbit latin se, “deputeti vdes për popullin”, Votuan shlyerjen e autonomisë, dhe në vend se të vdesin,që të jetojnë për popullin, i futën thikën pas shpine popullit të tyre, Me këte shkaktuan vdekjen e 39 shqiptarëve, qinda të plagosur e të arrestuar, të larguar nga puna e të dëmtuar në forma nga më të ndryshme. Kur festuan njëvjetorin dhe festonin përvjëtorët me rradhë, të kesaj “fitoreje” për unitetin e Republikës Sërbe, apo përvjetorët e mordjes shqiptare, deputetët “tanë”uleshin bashkë me Sejdo Bajramoviqin, kryevendi në festime, në rendin e parë të “fitorës”.

Pas aprovimit të kësaj Kushtetute famkeqe për shqiptarët dhe Kosovën, kontrastët e fitorës dhe humbjes fatale, ku pihej shmapanja me erën e gjakut tonë, Ku represioni mori masa zgjerimi horizontal e vërtikal, etiketimi, fyerja e dinitetit, fshirja e identitetin, materializimit gjuhësor, të kësaj hapësire shqiptare, shenjëzimi i sendeve dhe vendeve në gjuhë sërbe, sollën termine e shprehje të reja, si; TERRORIST,madje nga lloji I veçantë, që njihej deri atë kohë, terrorist që vriten e nuk vrasin, e as nuk vdesin e nuk shtijnë kurrë me armë që, kërkojnë demokraci, që nuk mbajnë as brisk në xhep. Terrorist që vriten 36 sosh, e nuk vrasin e as nuk plagosin askend. Por, edhe mbi 200 sosh të plagosur, terrorist të moshave e niveleve jo të natyrshme, fëmijë të mitur, pleqë në moshë, terrorist në klinika lindjeje e sa në xhamia, terrorist për Libër të Genisit, për tiparet e veçanta dalluese. Këta e pësuan edhe për 15 herë më keq, se ata nga Sekuritatea rumune, pak kohë më parë. Na quajtën PRIMITIV dhe ERGERSIRE, se kemi qëllime grabitqare, gëlltisim njerëz, se e hamë njëri-tjetërin. Se jemi KANIBAL e prapanik fetar. Kemi në vetën tonë tipare fanatike e fetare, se jemi FUNDAMENTALIST ISLAM, pakuptimsisht,e jo natyrshëm dhe jashtë çdo logjike, i bashkangjesin edhe epitetetetët se, shqiptarët janë MARKSIST-LENINIST TE TIPIT STALINIAN. Përkundër faktit se shqiptarët kanë tri lloje besimesh, ndryshe në Zot, kanë tri besimet e mëdha fetare, Muslimane, Krishtere dhe Ortodokse, si edhe nënbesimeve, besimit ndryshe në Islam Bektashi. Na thanë se, jemi tipik INTIFAD e KAMIKAZ që kryejmë veprime diverzante, dhe se kemi vyrtyte të pandjeshmërisë ndaj fëmijëve, se edhe fëmijët tanë I hedhim pa dhimbje para terorit e rrezikut se, nuk kemi ndjenja prindore si edhe shume tipare tjera jonjerëzore, që na mëvisheshin herë pas here, sipas nevojës e kërkesës së politikës ditore sërbe. Në shkallëzim të dhunës na mohohet statusi I autonomisë dhe thuhej e shkruhej se, jemi të ardhur, madje nga viset shkëmbore, sipas Llonqarit në shekullin 19-t, kurse sipas Marko Mladenoviq shkruan në fletorën “Komunist”, ne paskemi ardhur në shekullin 17-t, e sërbët në shekullin e 9-t apo 10-t. Asnjëri nuk thot, kush paska jetuar në këte hapësirë, para këtyre shekujve? Mladenoviq thot edhe atë se;”Këta-shqiptarët”, nga një pakicë apsolute, e ardhur në shekullin 17-t, u bënë tash shumicë. Madje, shumicë e rrezikshme apsolute, ka ambicie që, pas një shekulli, të zgjerohet deri në Lubjanë. Sa I përket origjinës së shqiptarëve, këto dekada të dhunës sërbe, shpikën shumë teori, si ate të orgjinës trake, asaj të veprimeve të ndërsjellta të popullit turk, dhe asaj të origjinës sllave. Nga të cilat del se, shqiptarët janë surragat i këtyre veprimeve të ndërsjellëta të përziera-surragateske.Të gjitha hudhën poshtë, vetëm me mendimin e Profesor Radovan Katiqiq, gjuhëtarit nga Zagrebi, I cili konstaton se, “Pa gjetur argumente të bollëshme shkencore, për hudhjen e origjinës Iliri të shqiptarëve. Pastaj, argumente të reja për origjinëne e tyre për një teori tjetër. Teoria Ilire nuk ka mundësi të rrëxohet”. Etiketimet tendencioze që visheshin në kohën e dhunës barbare sërbe, janë edhe ato që ata na quajtën XHIHAD e BANDIT, të panjerëzi, me konotacion negative edhe BALLISTË e bijë ballistësh, se shqiptarët janë armiq të popujve me të cilët jetojnë tash e sa shekuj, në afërsi apo së bashku, Se shqiptarët kanë përcaktime përtritëse për NEOFASHIZËM. Sipas këtyre etiketimeve sllave, këte e bëjmë ne shqiptarët në vazhdimësi dhe këte ideologji e kemi të adhuruar. Me këte teori shqiptarëve ju mohohej pjesëmarrja në LNC, që ishte qëllim politik serb, si dhe fitorja mbi fashizmin, të cilin e thonin ato ditë se këte liri na e paskanë falur të tjerët, sepse ne nuk paskemi kontribuar, gadi asgjë. Përkundrazi, kemi punuar e po punojmë në vazhdimësi për neofashistët. Kështu, u quajt edhe demokracia që, shqiptarët vepronin dhe e kërkonin në dekadën e parë pas Demonstratave të 1981, duke mos pranuar të vërtetën se, shqiptarët kishin pasur demokraci dhe sistem shtetëror demokratik, ndoshta të parët në Ballkan, Qërshor-Djetor 1924, Revulucionin e Qërshorit me Fan Nolin, të cilët atëherë, si edhe tash, fëqinjët tanë nuk e shikuan me sy të mire. Sërbët atëherë e rrëxuan kështu, siç po tentojnë të mos lejohet demokracia edhe sot në këto hapësira Ilirike-Ballkanike. Kështu vlonte vrulli I gjuhës politike termeve, fjalëve, shprehjeve me etiketimeve nga breshëri fyerjesh, sa humbet kontrolli I intelektit dhe etikës, jo vetëm shtetërore e politike, por edhe njerëzore. Arrihet deri në pikën e mosdurimit e urrejtjes njerëzore. Këto vite shqiptarët luftoheshin me gjitha mjetet fizike, politike, shtetërore, fetare e gjuhëore nga sistemi politik shtetëror e qeveritar sërbe dhe filozofia e moralit të urrejtjes nacionaliste, edhe nga Kisha Ortodokase sllave, urrejtjes shekullore historike e politikës komuniste. Urrjtjen ndaj shqiptarëve dhe gjitha vlerave material e shpirtërore shqiptare, të cilat I ka ngritur në shkallë sistemi shtetëror, shqiptarët nuk i trajtonin as për njerëz, dëgjohen e lexohen shprehjet urrejtëse MAJMUN, ndërsa Kosovën, vend majmunësh.

Të gjitha këto terma e shprehje negative ofenduese, institucionalzohen përmes mjeteve të informimit, burimin e mbështetjen e kanë nga politika dhe organet shtetërore e partiake të shtetit dhe politikës ditore. Sipas skenarit të shtetit sërb, ato shpërndahen në masa popullore, me qëllim alarmimi të opinionit Botëror, që ai nga gënjeshtra recidive, të bindet për një të pavërtet zyrtare të lëshuar nga shteti zyrtar sërbë.Të bindet me gënjeshtra e imponime, dhe ato t’i merr për të vërteta, Ndërsa, e padrejta të dhunohet e të shpallet si e drejtë, edhe atë në emër të shtetit e politikës zyrtare. Kështu, besoj veprohet vetëm në politikën e sotshme sllave, gjegjësisht sërbe. Tipike me këte, nuk besoj se mund të gjendet tjetër, as kund, sot e as kurrë, në botën e sotme. Po kështu, u veprua edhe me rastin e helmimit masiv të nxënësve shqiptarë në Kosovë, që dihet nga të gjithë, përveç organeve zyrtare shtetërore sërbe, ata e dijnë se ishin helmuesit, që edhe sot nuk mund ta pranojnë veprën e kryer. Për etiketime ofenduese, angazhohej pseudoshkenca sërbe, shfletojnë fjalorë enciklopedike e literaturë të tejkaluar kohësh, të flitet e thuhet, se shqiptarët janë të pakët, janë pa prejadhje, janë surragat. Behet llogari, sa shqiptarë duhet larguar nga Kosova, e sa joshqiptarë-sërbë të sjellin në Kosovë, që të rikolonizohet përseri kjo tokë e kjo hapësirë, siç shkuante Zonja Saviq. Kështu turbullohet mundësia e kuptimit edhe për ata, që mund të kishin ende pakëz mendim të kthjellët. Thirreshin në kohëra të shkuara të urrejtjes, duke riaktualizuar projektët e Cubrilloviqit e Ivo Abdriqit dhe hartonin mbi themelet e tyre të vjetra, projekte me konstrucione të reja. Dozoheshin helmimet e ashpra antishqiptare, të acarimit ndërnacional e kanalizoheshin rryma politike të ringjallura e të nxjerrura nga myku i depove të vjetra. Kështu punohej e veprohej në vazhdimësi, për gjithë dekadën rrënuese antishqiptare. E kurdo që çështja fillonte të merrte udhë, qetësimi, epiqendra në Beograd trumbetonte për alarm, dërgonte haberderët në Kosovë, që lëkundjet të rifillojnë e të mos ndalen. Veprohej kështu, sepse kështu i duhej epiqendrës politike-Sërbisë, që të mbetët edhe më tutje epiqendër, akuale në skenën politike dhe në pushtet. Përndryshe, atë moment që ndaleshin lëkundjet në Kosove, e mbretëronte qetësia, epiqendra-Beogradi dhe politika sërbe, fillonte të paralizohej. Pra, Sërbia luftonte dhe siç lufton edhe sot, vetëm për të ekzistuar në këto hapësira shqiptare, flijon të tjerët për të shpetuar vetëveten, Pra, prania e problemit shqiptarë të Kosovës, e rreth Kosovës, I jepte gjak e jetë që të ekzistojë Sërbia, politika e dhunës sërbe dhe shëmtia e barbarisë kishtare ortodokse sllave në këto hapësira, deri me sot, Sërbia dhe filozofia politike antishqiptare e moralit të stërkequr, nuk la asngjë pa përdorur kundër shqiptarëve, padrejtësisht duke i akuzuar Shqiptarët e sulmuar çdo vlerë material e shpirtërore shqiptare. Poashtu, nuk mbeti, asnjë akuzë e impotim e gënjeshtra recidive më banale e më brutale, pa ia zën rrugën te vertetës dhe të drejtës dhe reales kundër shqiptarëve, për t’I shpallur shqiptarët fajtorë, për fajësim pa faj e mëkatarë pa mëkate.