Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SAGA E DHIMBJES

by

1 Fatbardha

Nga Leonora Laçi/       

2-Leonora-Laçi-250x274

Nuk ka nevojë për parathënie, por dy fjalë parapërgatitëse për atë çka e pret lexuesin. “Saga e dhimbjes” është një rrugëtim me hidhërime, gëzime, ulje e ngritje, vrasje dashurish, ndjenjash, trupi e zemre, lindje jetësh, por dhe perëndime para kohe të tyre. Ka oaze dashurie të familjes, miqsh të vërtetë, por dhe oaze urrejtjesh e smirash që qeshin kur ti bie, por prapë fiton njeriu, humanizmi, dinjiteti, qëndresa. Ka skllavërinë bashkëkohore e skamjen që personifikonte një sistem të tërë, ku reflektimin ia ndjejmë edhe sot, por i formatuar ndryshe. Një libër që rrëfen pa pyetur, nga cepi në cep i Shqipërisë, shkel shtigje të pashkelura e madje dhe të ndaluara, i kalon dhe kufijtë shtetërorë. Ky libër i ka pak nga të gjitha, flitet herë në vetën e parë e herë në vetën e tretë. E lexon, e rilexon, mediton, përfytyron ngjarje që nganjëherë këputen në mes, përhumbesh në mendime, e rimerr prapë librin dhe veten, sa herë që do t’i rikthehesh, zbulon detaje të reja.

Në të rrëfehet fillimisht jeta e autores dhe rrugëtimet e saj jetësore, përmes rrëfimit të saj na shfaqen shumë jetë të tjera, të atyre që jeta iu këput më të nisur, e ka nga ata që jetëgjatësia e tyre është për t’u lakmuar. Këtë herë s’ndalet vetëm tek nënat, por edhe tek burrat, mund të jenë; artistë, shkrimtarë, aktorë, këngëtarë, studiues të transformuar në punëtorë, e anasjelltas.

Libri prek edhe jetën sociale në komunizëm dhe episode siç janë p.sh.: votimet në fshat, radhët e qumështit, etj. Rrëfimi nuk është monoton, sepse çdokush gjen një pjesë të vetes në këto rrëfime, ose ka kaluar në situata të ngjashme. Ka ditarin e një 19 vjeçareje (autores) që kalon nëpër peripeci të ndryshme, të cilës të vetmit miq të sinqertë i dolën librat, jo librat e realizmit socialist, ajo kishte zbuluar libra të ndaluar, ishte zhytur në ta si thesaret më të çmuar që e ndihmuan të mos toksikohej nga propaganda komuniste, megjithëse ambienti familjar ishte mostra kryesore për të kuptuar realitetin komunist. Ajo kishte synime në jetë, ambicie për të ecur sa më lart. Ashtu si 19 vjeçaret e sotme, por me një ndryshim, kishte nje damkë, njollë biografie, që e ndiqte si hije kudo, ajo damkë i ndryshoi trajektoren e fatit të saj që të mos ishte një vajzë e shkolluar në universitete të Europës, por të hiqte të zitë e ullirit për të mbaruar universitete me korrespondencë, të mos shëtiste Parisin apo Vjenën, por të shëtiste cep më cep fshatrat e rrethit të Lezhës, ku kalimi i Drinit ishte sfida e përditshme, por prapë dhe aty e gjeti lumturinë mes njerëzve të thjeshtë që ende regjimi nuk i kishte tjetërsuar, e shumë prej tyre i qëndruan pranë. Një vajzë të cilës ëndrrat ia këputi në mes një regjim, e si asaj shumë të tjerave.

“Saga e dhimbjes” prek në plagë të njerëzve, në sagën e dhimbjes së mbytur në fyt ka dhe copëza lumturie, buzëqeshje, që janë e vetmja prehje për të ikur nga realiteti i përditshëm. Autorja preferon thjeshtësinë, gjeti forcat të ngrinte kokën lart kur e hoqën nga puna, nuk u zhyt në qoshe të errëta për t’ia plasur vajit, fati kishte rezervuar gjëra të mëdha për të, një martesë, një fëmijë…

Ky libër është për jetën e saj dhe jetët e të tjerëve që u kryqëzuan, është një mirënjohje për stoicizmin e femrave shqiptare që qëndruan të papërkulura. Teksa e shoh të përfunduar, stoik bashkë me autoren, bindem që libri do të jetë mjaft i rëndësishëm në njohjen e anës tjetër të regjimit komunist. “Saga e dhimbjes” e kompleton kolanën e autores dhe e them pa drojtje se autorja Fatbardha Mulleti Saraçi e ka zënë vendin si studiuesja e parë e gulagut shqiptar.

* Parathënie

40 vite pa Imam Salih Myftin

by

1 Salih Myftija

  Themelues i Qendrës Islame Shqiptaro -Amerikane për shtetet Nju York dhe Nju Jersey/

 1 Leonora

Nga Leonora Laçi/

Imam Salih Myftia (1891-1978) lindi në shekullin e trazirave e përpjekjeve për autonomi, në vitin e largët 1891, bashkëkohës i ngjarjeve më rëndësi kombëtare, siç ishte Pavarësia e Shqipërisë, që u skalit me shkronja të arta në historinë tonë, apo dhe ngjarjeve të dhimbshme për mbarë botën e qytetëruar siç ishin dy Luftrat Botërore. Duke rrjedhur nga një familje shkodrane që ka qenë dhe është përherë kontribuese në çështjet me karakter fetar apo kombëtar, që ka nxjerrë liderë të hershëm të komunitetit mysliman aty. Madje në fillim të viteve 40, njëra nga bibliotekat më të mëdha të Shkodrës ishte biblioteka e familjes Myftia.

Salihi mesimet e para do i merrte në një shkollë turke në Shkodër në vitet 1898-1904, por krahas mesimeve fetare do ketë zell dhe për çështjën kombëtare që po kristalizohej në fillim të shek.XX. Që në moshë të re do të jetë partizan që në shkollat shqipe të mesohej me germa latine, ishte njohës i gjuhës turke të vjetër e arabishtes. Asnjëhere nuk do i humbi shpresat që atdheun ta shihte të përparuar e zhvilluar. Kjo shihet në nismën për pavarsimin e xhamisë shqiptare nga ajo turke, e për këtë do mbahet Kongresi I Mysliman me 24 shkurt 1923 në Tiranë. Po ashtu do jetë inisiator për përkthimin e Kur’anit në shqip për ta bërë lehtësisht të kuptueshëm për shqiptarët mysliman. Salih Myftija përveç mesimeve fetare do nxiste dhe dashurinë për atdheun. Në vitin 1927 do caktohet Myfti në Krujë, e më vonë Kryemyfti i prefekturës së Shkodrës e Kosovës me vendim të posaçëm të Këshillit të Naltë të Sheriatit. Shërbimin e tij si kryemyfti do ta bëj më se miri, kultura e diapazoni i tij i gjërë do reflektohej tek besimtarët ku armë më të mirë kishte :-“Tolerancën, besimin në Zot(Allah) e flamur”.

Imam Salih Myftija asnjëherë nuk u pajtua me pushtuesin fashist, për këtë ai u internua në Gjirokastër për afro dy vite dhe u shkarkua nga detyra e Kryemyftiut me dekret të Viktor Emanuelit III. Cili ishte qëndrimi i Imamit karshi pushtuesit e komunistëve?! Pas kaptiullimit të Italisë në shtator të 1943 do vihet sërisht në radhët e nacionalistëve e kryesisht si simpatizues i grupit të Legalitetit por sërisht si i pakompromis. Këtë e thotë i biri Dr. Fuad Myftija në kujtimet e tij : “Babai ishte figurë në lëvizjen Kombëtare, ka qënë ndër të parët nacionalistë e asnjëherë nuk ka bërë kompromis, as me fashistët e as me nazistët. Ngritëm grupe ilegale dhe çetat kundër gjermanëve…”Ajo që vihet re në këtë kohë delikate për Shqipërinë është se tashme armiku i nacionalistëve nuk ishte vetëm i jashtëm (gjermanët) por dhe i brëndshëm(komunisët). Me gjithë përqarjet mes klerit katolik e atij mysliman, pra ndikonte rreziku i përbashkët që i kërcenohej nga LNÇL, e harruan këtë grindje dhe u bënë miq e bashkëpunëtorë të ngushtë. Bashkëpunimi do të vijë pas zhvillimeve të Mbledhjes së Mukjes ku personalitete si: Salih Myftija, Hafiz Ali Kraja, Mons.Thaçi, P.Anton Harapi, Sulço Begu etj, vendosën që të krijonin frontin antikomunist. U krijuan varg disa besëlidhje krahinore si në Shkodër, Pukë, Lezhë etj. Të cilat kërkuan me ngulm zbarkimin e anglo- amerikanëve… Shtëpia e imam Salih Myftisë ishte bërë pikëtakim për nacionalistët ku u takuan, u pritën e përcollën ngrohtësishtë nga i zoti i shtëpisë, me urtinë që e karakterizonte. Dr. Fuadi vazhdon “Në këtë kohë kishte ardhur Mid’hat Frashëri me Baba Rexhepin e me Zef Palin. Të gjithë krerët ishin mbledhur në Shkodër.” Imam Salih Myftia së bashku me atdhetarët e tjerë, si: Fuad Myftia, kolonel Xhemal Laçi, Teki Xhindi, Hysen Prishtina e dhjetra të tjerë, u larguan nga vendi drejt Tivarit. Pikërisht me 21 nantor 1944 (Gazeta “Atdheu” mars-prill 1988) por pas pengesave, që i solli policia malazeze, për faktin se ishin të armatosur, ata u detyruan të lundrojnë me një barkë të vjetër në drejtim të Detit Adriatik, duke mbërritur në qytetin bregdetar të Brindizit të Italisë. Ata më pas u dorëzuan në komandën ushtarake të aleatëve, të cilët më vonë i vendosën në kampet e  Italisë.

Arratisja- në kampet e Grumos me robërit e luftës. Siç shpreh Dr.Fuadi, ky vend ishte i skuqur gjithandej me flamujt rus e yll të kuq, drapër e çekan. Kampet ishin në gjëndje të mjeruar. Shqiptarët ishin të palarë, pis, pse vinin nga malet. Rregullat e disiplina ishin të rrepta. Përveç se trajtoheshin keq dhe hetoheshin. Imami Salih Myftia shquhej për urtinë e tij madje shpesh herë shuante konfliktet mes zogistëve e ballistëve. Kushtet e këqija të kampit nuk e mposhtën dhe as e përkulën gjakëftohtësine e largpamësine e këtij njeriu paqëdashës ku me besimin në Zot ja dilte mbanë të kontrollonte qetësisht shumë situata, kur shqiptarët e tjerë e kishin humbur durimin. Salih Myftija ia ushqeu dashurinë për arsimin të birit që ishte njëherësh mik e bashkëudhëtar në rrugët e vështira të emigrimit të padëshiruar, pasi qëndrimi në Shqipëri nuk ishte i mundur në një situatë të tillë të disfavorshme për nacionalistët, Fuadi u arsimua dhe u diplomua në Itali.

Konsideratë për Salihin kishte përveç Mbretit Zog që e bëri dhe këshilltar të tij, ai u zgjodh në krye të komisionit që udhëtoi drejtë Egjyptit për një takim me Mbretin e mërguar, ku u mblodhën të gjitha grupet politike. Konsideratë për të patën dhe anglo-amerikanët pasi miqësinë imami nuk e ndërtonte mbi pikëpamje politike apo bindje fetare, prandaj justifikohet pse ata e mbajtën afër. Para ca vitesh është botuar një dokument që mban vitin 1945. Ai thotë: “Në Janar të vitit 1945, dy politikanë shqiptarë, ndonse të internuar në një kamp transit në Bari, i mirënjohuni Mit’hat Frashëri që ishte kreu i Ballit Kombëtarë dhe një klerik nga Shkodra Salih Myftija, ky i dyti në emër të organizatës ”Legaliteti” i kanë kërkuar Sekretarit Amerikan të Shtetit në detyrë , të mos ndërmerrej asnjë nismë për njohjën e qeverisë komuniste të krijuar para çlirimit të vendit.( ky dokument është publikuar nga anglezët në një uebsite” Investigim” viti 2000).

Nga Egjipti, imami udhëtoi në Siri e Liban e së fundmi u vendos në ShBA në vitin 1965, ku si vend i parimeve të lirisë së shprehjes e besimit fetar dhe vend i demokracisë, ai vazhdoi pa problem aktivitetin e tij kombëtar e fetar.

 

Kalvari i familjes së Salih Myftisë

Si shumë familje të tjera nacionaliste dhe familja Myftija provoi internime dhe burgosje. Për këtë na vjen në ndihmë vepra enciklopedike “Kalvari i grave në burgjet e komunizmit”e studiueses Fatbardha (Mulleti) Saraçi, për bashkëshorten e imam Salih Myftisë shkruan:-  “Qamile Myftija (1903-1974), edhe për të jeta erdhi plot peripeci, mbas vitit 1944. I shoqi, Salih Myftija, i nderuem në rrethin e besimtarëve myslimanë e në popullin e Shkodrës (ishte eksponent i organizatës së Legalitetit), mbasi kishte provue internimin e fashistëve italianë, që detyrue të arratisej në fundin e nandorit të zi të atij viti, tue lanë gruen e shtatë fëmijët (nga 3-13 vjeç përveç Fuadit që e mori me vehte). Si fillim ajo pësoi paraburgimin 5-javor. Mandej shpronësimi e të tjera… Pas katër vjetësh, djali i saj 17 vjeçar, nga bankat e gjimnazit u përplas qelive të Sigurimit, për të provue torturat e tij e ma vonë edhe pesë vite burg. Ishte ende heret… Viti 1962 do t’i jepte një goditje edhe ma të randë. Djali tjetër, Mithati, që ishte nga natyra shumë i ndijshëm, tue mos durue përsekutimin, kalon në krizë nervore. Një djalë në burg, një tjetër në spitalin psiqiatrik, burri në arrati. Për çfarë të mendojë ma parë? Prapë, kishte edhe ma zi… Atë vit, ajo dhe dy djemtë e mbetun internohen. Ishte 60 vjeçe e do t’i duhej të nxirrte bukën e gojës, tue ba punë të ndryshme buqjësore. Si, shumë shoqe të saja… Me mendimin se një ditë do të kthehej në shtëpi, me mendimin se i biri do të shërohej. Vetëm ai të shërohej, ani pse në barakë mungonte pothuaj çdo gja, ani pse nuk kishte forca për të përballue punën e randë. Nuk i shkonte mendja, se djalin, pasi do t’ia ndërpritnin kurën, do t’ia përplasnin baltave të Myzeqesë, aty ku ishte edhe vetë. A mund ta duronte zemra e saj e lodhun këtë gjendje? I duhej. Djali kishte nevojë ma shumë se kurgja për fjalën e saj të ngrohtë, që vetëm nga thellësia e shpirtit të saj mund të delte. Ajo i dha qetësinë, ngrohtësinë, butësinë. I dha edhe besimin për një ditë ma të mirë, i hapi horizontin, i tha të shikonte përtej, në kaltërsinë që do të vinte. Nuk do të ishte ma mirë gjendja ekonomike edhe kur do të ktheheshin nga internimi. Të gjithë në punë krahu, të gjithë në punë të randa. Ndonëse të kulturueme, sepse ata nuk e kishin heqë librin nga dora, nuk mund të gjenin punë ma të mirë. E nana e vuante edhe këtë. Vuenin sidomos përsekutimin e njerëzve të veshun me pushtet. Sa herë u vinte rasti. Vuente sidomos Mithati. Atë e vriste edhe keqardhja e dashamirëve, deri një ditë, që me vetëdije mbylli jetën e vet nën rrotat e një kamioni. Historia njihte këso rastesh, por përgjithësisht nuk ishte marrë me botën shpirtërore të nanave që duhej të përballonin dhimbjen që vinte mbrapa. Pas pak vdiq edhe vetë. “Nuk vdiq. Ajo plasi”- do të thoshte e bija. Dhe kishte të drejtë”-kështu mbyllet rrefimi për Qamile Myftinë dhe kalvarin e saj përgjatë regjimit gjakatar komunist që nuk kurseu as fëmijët, as grate.”

Krijimi i Qendrës Islamike Shqiptaro- Amerikane si vatër e ngrohtë e shqiptarëve

Teologu, atdhetari, intelektuali ku Atdheun asnjëhere nuk e harroi por u mundua t’i shërbejë dhe pse nga larg, imami Salih Myftija kontribuoi në ngritjen e qëndrës fetare, atdhetare, shoqërore, arsimore, edukative e kulturore. Meritë për këtë ka dhe imam Isa Hoxha (1918-2001). Nevoja për një Qendër që të shërbejë si vendtakim mes shqiptarëve u rrit me rritjen e numrit të shqiptarëve myslimanë ne ShBA. Mbledhja e 16 majit 1966, nën udhëheqjen e Salih Efendi Myftisë të kësaj qëndre Islamike Shqiptaro-Amerikane arriti në përfundim që të themelohet një Xhami që të shërbente për forcimin e moralit, si dhe të përhapjes së mesimeve fetare e dashurisë për atdheun mes besimtarëve.

Me 12 nëntor 1972 Salih Myftija pas shumë përpjekjeve e punës së palodhur e përkushtuese preu shiritin e Xhamisë në Brooklyn të NY, ku u përshëndet nga mjaft personalitete si dhe shtypi vendas amerikan e shtypi shqiptar i Amerikës. Vlen të përmendet dhe miqësia e ngushtë me monsinjor Zef Oroshin (1912-1989) udhëheqësin e themeluesin e Kishës së Parë Katolike Shqiptare në ShBA.

Imami u nda nga jeta me 19 maj 1978 në moshën 87 vjeçare.  Në ceremoninë mortore morën pjesë përfaqësues nga tre besimet fetare. Një figurë e shquar si Salih Myftija e meritonte që lamtumira e fundit t’i jepej në mënyrë të denjë ashtu siç ishte dhe veprimtaria e tij e admirueshme në rrafshin kombëtar e fetar.

Në një artikull të revistes së përkohshme fetare dhe kulturore “Perpjekja e Jone” vol. X, mars-prill 1981, nr 9-10, (fq 121) i kushton një nekrologji Imam Salih Myftis ku shkruhet mes të tjerash: “Salih Efendija ishte jo vetem udhëheqes shpirtnuer por edhe nji Atdhetar i merituem e i respektue nga e gjithë mergata politike shqiptare. Fesë e Atdheut i ka sherbye me zotsi e dinjitet dhe me nji guxim të pashoq. Ardhja e tij në Shtetet e Bashkueme t’Amerikes i ka ndihmue komunitetit t’onë shqiptar mysliman aq sa me njiherë u vunë themelet e Xhamisë dhe të Qendres s’onë Islame. Kjo gja u ba e mundun vetem me praninë e personalitetit dhe të autoritetit të Salih Myftisë(…)”

Në maj të 2012 ish-Presidenti i Republikës së Shqipërisë Bamir Topi vlerësoi me “Medalje Mirënjohje” Sali Efendi Myftinë (pas vdekjes) me motivacion: “Për kontributin e dhënë në krijimin e institucioneve fetare të emigrantëve shqiptarë në ShBA, në mbështetjen e tolerancës fetare dhe të bashkëpunimit në dobi të interesave kombëtare.”

Imam Salih Myftija mbetet një nga personalitetet me të rendësishme të emigracionit shqiptar dhe perbashkues i shqiptarëve të besimeve të ndryshme fetare.

Burimet e ketij artikulli:

Xhemal Laçi përmes dokumentave dhe kujtimeve” Leonora Laçi, 2M Printing, Durrës: 2016.

 “Perpjekja e Jone” Revista e përkohshme fetare dhe kulturore, vol. X, mars-prill 1981, nr 9-10.

“Kalvari i grave në burgjet e komunizmit”Fatbardha (Mulleti) Saraçi, Instituti i
Studimit të Krimeve dhe Pasovaje të Komunzimit (ISKK), Tiranë:2013.

Leonora Laçi, Imam Salih Myfija, Gazeta Telegraf, Mars 2014. http://telegraf.
al/opinion/leonora-laci-imam-salih-myftija-veprimtar-i-shquar-per-fe-e-atdhe-1891-1978.

Shkëputur nga intervista marr nga Dalip Greca Dr.Fuad Myfise, shkurt
20,2007.

Shkëputur nga kumtesa e Nexhmi Bushatit mbajtur në sesionin shkencor të X të
Shoqatës Trojet e Arbërit.

NËNË TEREZA E PARË NDRYSHE

by

“Nënë Tereza në pullat shqiptare” e Hysen S. Dizdari promovohet në Muzeun Historik Kombëtar/

3 tregon dom lushi1 salle2 domi dori1 Cobani Tonin

Nga Leonora Laçi/ Dielli*/

Pati gjuhëtarë, letrarë, historianë si: dom Lush Gjergji, Dom Nikë Ukgjini, Tonin Çobani, Tefë Topalli, Ndue Ukaj e të tjerë dhe pjesëmarrës nga fusha e filatelisë. Më datë 12 Nëntor 2018, nën organizimin e Muzeut Historik Kombëtar me drejtor dr. Dorian Koçi, në sallën “Shpataraku” ora 11:00 u zhvillua promovimi i botimit “Nënë Tereza në pullat shqiptare” e sjellur në shqip dhe anglisht, botuar nga Shtëpia Botuese AGSTUDIO.al, Tiranë: 2018 më autor, Hysen S. Dizdarin…Parathënia e këtij botimi është bërë nga Dom Lush Gjergji që është biografi më i madhe i nobelistës shqiptare Nënës Terezë, ku i ka kushtuar 17 botime jetës dhe veprimtarisë së saj e shpallur tashmë Shenjte. Ndër të tjera në parathënien e tij ai shkruan për botimin e librit: “Ja, ky botim ndoshta na ndihmon të kuptojmë botën, jetën dhe veprimtarinë e Shën Nënë Terezës, të shprehura në mënyrë artistike nëpërmjet prezantimit të pullave të emetuara në vitet 1990- 2018 në këtë album.”

Moderatori i aktivitetit pasi përshëndeti pjesëmarrësit i dha fjalën dom Lush Gjergjit, që foli për rëndësinë e Nënës Terezë dhe vlerësoi punën e autorit që ka marrë një tjetër aspekt të rëndësishëm historik vlerësimin e Nënës Terezë në pullat shqiptar.

Ndërsa veteran i filatelisë shqiptare z. Lorenc Kaçulini u ndal tek pullat kushtuar figurës së Nënës Terezë duke sjell dhe faktin se janë rreth 56 shtete të ndryshme që kanë emetua pulla me figurën e Nënës Terezë në periudha të ndryshme. Po ashtu tha se pullat postare për te janë përmbushje e një misioni dhe një promovim i vlerave tona kombëtare, dhe se imazhi i pullave postare ilustron idealin e Nënë Terezës, angazhimin e saj për paqe dhe bamirësi, solidaritet dhe dashuri mes njerëzve.

Studiuesi dr. Tonin Çobani u ndal në tre tregime të jetës së Nënës Terezë; si dhe tek rëndësia e të buzëqeshjes së njëri-tjetrit, pra me përvuajtje, me bindje, me sakrifica njerëzit t’u largohen xhelozirave, inateve, konflikteve, luftërave. Me përvuajtje, bindje dhe sakrifica t’i buzëqeshin edhe atij të vetmuarit, të pamundurit nga mplakja, sëmundja, varfëria…

Moderatori i aktivitetit z. Paulin Ujka vazhdoi me recitimin e vargjeve të poezisë së z.  Ndoja me titull “Nana e të gjithëve”.

Në fundin e aktivitetit e mori fjalën autori, i cili me mjaft emocion përshëndeti të pranishmit që e kishin nderuar me pjesëmarrjen e tyre e foli rreth librit-album dhe paraqiti përmbajtjen e librit.

Në albumin kushtuar Nënës Terezë, autori Dizdari, paraqet rreth 14 emisione, që janë si vijojnë; Emisioni i parë-emetuar më 4 tetor 1992. Emisioni i dytë- emetuar më 25 prill 1993. Emisioni i tretë-emetuar në korrik 1994. Emisioni i katërt-emetuar më 5 maj 1996. Emisioni i pestë-emetuar më 13 shtator 1997. Emisioni i gjashtë- emetuar më 31 gusht 1998. Emisioni i shtatë-emetuar më 5 shtator 1998. Emisioni i tetë- emetuar më 1 dhjetor 2001. Emisioni i nëntë- emetuar më 19 tetor 2003. Emisioni i dhjetë- emetuar më 9 nëntor 2007. Emisioni i njëmbëdhjetë-emetuar më 15 nëntor 2007. Emisioni i dymbëdhjetë-emetuar më 26 gusht 2010. Emisioni i trembëdhjetë- emetuar më 21 shtator 2014. Emisioni i katërmbëdhjetë- emetuar më 4 shtator 2016.

Ky libër album për Nenë Terezën e parë ndryshe, është një gur i çmuar i autorit për kulturën shqiptare. E sikur të gjithë ne të vendosim nga një gurë në mozaikun e madh, atëherë figurat kombëtare do të ishin më të plota.

Promovimi i aktivitetit u drejtua me mjeshtri  nga z. Paulin Ujka nga Shkodra, dhe pati pjesëmarrës nga Shqipëria e Kosova.

Me të mbyllur aktivitetin promovues, u realizua një takim me Drejtorin e Muzeut Historik Kombëtar z. Dorjan Koçi, i cili priti në zyrë autorin së bashku me miqtë e tij, dhe shkëmbyen biseda miqësore rreth librit të promovuar.

Përndryshe,  autori Dizdari para disa kohesh, me përkushtim të madh ka botuar edhe albumin kushtuar figurës së Gjergj Kastriotit Skënderbeut në pullat shqiptar me 33 emisione duke filluar nga viti 1913 e deri sot.

*Me shume fotografi mund te shihni ne facebook(dielli vatra)…

 

Gjon Kadeli ish-gazetari i “Zërit të Amerikës” boton “ Kujtimet e nji t’merguemi”

by

1 Gjon kadeli

Nga Leonora Laçi/

Rastësisht më ra në duar dorëshkrimi i z. Gjon Kadeli, pasi një fragment i këtij libri do të jetë pjesë e librit të IV, të studiueses së krimeve të komunizmit, znj. Fatbardha Mulleti Saraçi.Kështu i lexova me një frymë kujtimet e z. Kadeli, ku më bëri përshtypje rrjedhshmëria e mendimeve, kujtesa e forte e autorit, pasi të shkruash kujtimet dhe përjetimet nuk është një punë e lehtë, sepse përgjegjësia është e madhe.

Të rrëmosh në të kaluaren, kur ndoshta kujtesa ka filluar të të lërë në baltë; të hysh në labirinthet e saj, të shkruash për të mos harruar; të shkruash copëza të shkëputura për të formuar të tërën; të ndash çfarë është e rëndësishme dhe çfarë është më pak e rëndësishme; të ngacmosh pjesë të dhimbshme, t’i rikthehesh asaj kohe e ta krahasosh me të sotmen, është më i vështirë shkrimi i kujtimeve përveç se t’i kujtosh ato…

Zoti Gjon Kadeli, ia ka arritur qëllimit, që me gjakëftohtësi t’i përshkruaj shumë ngjarje, të jap versionin e vet, kujtime të mirëmenduara, që të mos lihet hapësirë për t’i hedhur poshtë. Kështu ato janë ca të vërteta që mendon se i ke harruar, por ato kanë qenë gjithmonë aty, janë aty, janë ajo çfarë ti je, janë ti.

Nga opinioni mbarëshqiptar, është pritur që shumë personalitete të mërgatës gjatë vitëve 1944-2018, të shkruajnë për çështje të ndryshme të emigracionit.

Mirëpo nga ana e tjetër, rrethanat e tyre kanë qenë të atilla, ku jetesa e lodhshme, komunizmi në vendlidje, largësia nga të afërmit e tyre në atdhe, humbja e shpresës se një ditë mund të takohen me të afërmit e tyre të mbijetuar, i ka demoralizuar ata, dhe nuk kanë gjetur dot forcën, e nuk kanë mundur të dalin mbi dhimbjet e shpirtit.

Jeta e pasur plot ngjarje e autorit, është e mbushur me sakrifica, dhe mërgimtarët si ai e kuptojnë më mirë këtë libër, pasi secili gjenë vehten e tij në të. Këto janë sakrifica të mëdha, që ia kalojnë mendimeve normale dhe imagjinatës.

Kjo për më tepër, se ne po njihemi me sakrificat e një mërgate shqiptare më tepër politike se sa ekonomike, e cila është deri diku e papjekur nga eksperienca, në krahasim me emigracionin e kombeve të tjera të SHBA-së dhe Europës.

Mergata e jonë, mendoj se ishte e papërvojë dhe e papjekur asokohe, sepse ata ikën me kokën pas, nuk menduan pasurimin, por vetëm ëndërruan ditën e rikthimit në atdhe.

Emigrantët tanë politikë, për shumë dekada me padurim pritën rënien e komunizmit, një ëndërr, që për shumë vetë nuk erdhi kurrë, dhe për disa të tjerë erdhi në ditët e fundit të jetës, ndonëse shumë pak nga ata shijuan erën e demokracisë dhe lirisë së Shqipërisë.

Rrëfimet e autorit, janë vetëm një pjesë e shkurtër e një jetë të gjatë.

Ish spikeri i radios Zëri i Amerikës zoti Kadeli, synoi të lërë të shkruar në libër të zezën mbi të bardhë, ndryshe nga disa të tjerë, që kujtimet e tyre vdiqën bashkë me njeriun, trupin.

Të lësh gjurmë të së kaluarës, është një nga motivet për të shkruar atë version kujtimesh, atë prespektivë dhe histori, që ke përjetuar dhe që di.

Kalvari i autorit dhe familjes së tij, brenda dhe jashtë atdheut ishte i mundimshëm  dhe vuajtjet vazhduan për disa dekada. Ai provoi kampin e  internimit të Tepelenës kur ishte fëmijë i brishtë…, deri sa arratiset bashkë me të atin, fillimisht në Jugosllavi, ku jetoi 4 vite, më pas shkuan në Itali, mbas një viti në Belgjikë, ku banuan për 4 vite e më në fund u vendosën përfundimisht në SHBA.

Zoti Kadeli, pasi punoi pak kohë dhe mësoi gjuhën angleze, ndoqi mbrëmjeve gjimnazin, që kishte lënë përgjysëm në Kosovë.

Autori provoi lloj-lloj punësh, për të siguruar jetesën, mbijetesën, u maturua para kohe, përfundoi studimet bazë universitare në Nju Jork.

Gjoni në rininë e tij punoi si përkthyes dhe spiker për 8 vite në Zërin e Amerikës, në Seksionin e Gjuhës Shqipe, duke kontribuar për Shqipërinë edhe nga Amerika e largët.

Teksa lexoja librin e tij, më erdhën ndërmend jetë të tjera të ngjashme me të.

Sa pati nga ata që ishin të rinj e u plakën në megrim, ku familjet i takuan pas rënies së komunizmit; sa pati nga ata që nuk i gjetën as varret e familjarëve, mbeten varrëhumbur, edhe për ata që e moren vesht vdekjen e familjareve në atdhe nuk patën të drejtë t’i jepnin lamtumirën e fundit; sa pati nga ata, që iu vdiqën foshnjet nëpër kampe e krahu u mbeti thatë; sa pati nga ata, që vdiqën vetë me mallin për familje e atdhe?!

Zoti Gjon Kadeli, zgjodhi të rrefejë jetën e tij, që t’i jap një mesazh të qartë bashkëatdhetarëve të tjerë si ai, që të shkruajnë, të dokumentojnë jetën e tyre, që të na lehtësojnë punën neve, që hulumtojmë dhe shkruajmë për mërgatën, që të mos shuhet veprimtaria e tyre bashkë me njeriun, por duke shkruar të mbesin të përjetshëm.

KUJTESE-Kur Dom Anton Kçira u takua me Papa Françeskun

by


2Antoni Papa FranceskuNga Leonora Laçi/
Pak ditë pas festimeve të 2 vjetorit të shpalljes shenjtore Nanës Tereze( 4 shtator 2016), një tjeter shqiptar, dom Anton Kçira takohet me Papa Françeskun, së bashku me Arqipeshkvin e Tivarit Imzot Rrok Gjonlleshaj.
I njejti papë që lumnoi  klerikët katolik shqiptarë të persekutuar nga regjimi komunist.
40 Martirët e Shqipërisë janë shenjtorë të kishës katolike të pranuar si të tillë në 2016, prej të cilëve 2 në periudhën zogiste dhe 38 të tjerët gjatë diktaturës komuniste. U munduan e u vranë mizorisht për besimin e tyre fetar. Hapja e procesit dioqezan sipas Radio Vatikanit, për lumnimin e këtyre martirëve u shpall më 10 nëntor të viti 2002, nga prefekti i asokohshëm i Kongregatës për Ungjillëzimin e Popujve, kardinali Kreshencio Sepe, gjatë kremtimit të Eukaristisë, në Katedralen e Shkodrës. U lumnuan dhe shpallën shenjtorë të kishës katolike më 5 nëntor 2016, në sheshin para katedrales në Shkodër.
I njejti papë që shenjteroi dhe Nanen Tereze, e tashme takon një tjetër martir të gjallë që është sakrifikuar për popullin shqiptar e veçanërisht diasporen shqiptare në ShBA.
Dom Antoni shkruan rreth këtij takimi të rendësishëm të jetës së tij, ndonëse ka takuar në jeten e tij meshtarake edhe papet e mëparshëm:-“ Takimi i sotem me papa Françeskun, gjatë meshës së shejt që u kremtu në kapelen e Shën Martes, në Vatikan dhe takimi pas meshës ishte vërtetë diçka e veçantë për mu. Ishte një takim i përzemërt, me emocione dhe i paharrueshëm, nji bekim hyjnor për jetën time meshtarake.
Prandaj, falenderoj Arqipeshkvin e Tivarit Imzot Rrok Gjonlleshaj qi ma mundësoi takimin e sotëm me papen, të cilin ai e njoftoi edhe për jetën, veprimtarinë dhe dëshmin time meshtarake.
Papa Françesku u interesu për jetën time meshtarake, për misionin e veprimtarinë dhe më përgëzoi përzemërsisht, më bekoi e më dha kurajo të shkoj përpara gjurmëve të krishtit shelbues. Dhe më tha:-“ Je deshmitar i gjallë i dashnis që Krishti ka për çdo njeri, kudo. Posaçërisht për popullin e vendit tand. Zoti të bekoft e të rujt.” Unë efalenderoj Zotin për këtë dhuratë të bukur, për këtë mirënjohje, për këtë bekim plot domëthanës që e pata sot në Vatikan, që s’ka president që mundet me ma dhanë. Dua të nënvizoj se pas nji jete mase 51 vjeçare meshtarie, gjithmonë në mesin e popullit tim shqiptar, në vendlindje dhe në diasporë ( në Detroit), komunitetit të Shën Palit, takimi me papa Françeskun e bekimi që mora prej tij, janë dhunti e çmueshme, nji lloj shpërblimi dhe mirënjohje për mundimin, vuajtjen por edhe për gezimet që kam pas gjatë tanë jetes dhe veprimtarisë time meshtarake. Po kthehem i lumtun, i pasun me hire e bekime hyjnore, me perqafimin e papes, për të cilin çdo ditë i lutem Zotit të na ruaj në drejtimin e kishës- mbyll fjalën e tij dom Anton Kçira.
Dom Antoni po gëzon frytet e punës së tij, një vit më parë iu festua 50 vjetori i meshtarisë si dhe studiuesit Tomë Mrijaj& Klajd Kapinova botuan një libër të dytë kushtuar atij. Ndërsa Shoqata Trojet e Arbrit mbajti me 1 gusht 2018  në Gjakovë që është vendlindja e tij, një Akademi për aktivitetin dhe kontributin e dom Antonit në diasporë por dhe për shqiptarët në përgjithësi.
Tashmë dom Antoni takon papa Françeskun, dhe siç thotë dhe vetë takimi me të dhe vlerësimi që papa shfaqi ndaj tij ia kalonte çdo dekorimi e vlerësimi shtetërorë.