Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

HASAN PRISHTINA DHE ADEM JASHARI, DY HALLKAT MË TË RËNDËSISHME TË PËRPJEKJEVE TONA PËR LIRI E PAVARËSI

by

Çdo njëri nga ne sot ndjehet krenar por edhe me fat që si gjeneratë dhe si shoqëri arritëm të kurozojmë fitoren që sjell sakrifica për liri. Kuptohet që kjo sakrificë kishte kosto të lartë, por për lirinë e atdheut, çka do që të bëjmë, është pak.

Megjithatë detyrim i yni moral e patriotik është që të nderojmë kujtimin për heronjtë dhe ideologët tanë, pa të cilët nuk do ta kishim edhe lirinë që kemi sot.

Pra, imagjinojeni për një moment sikur në shiritin e kohës të mungojnë dy figura markante të kombit tonë – Hasan Prishtina dhe Adem Jashari.

A thua vallë si do të dukej ajo kohë e cila nuk do të kishte këta dy kolosë të mendimit e të pushkës? Si do ta interpretonim ne sot historinë dhe çfarë të ardhme do të kishte kombi ynë nëse do të mungonte fuqia e ndikimit politik të Hasan Prihtinës në lëvizjen tonë kombëtare dhe nëse do të mungonte rezistenca e Adem Jasharit, e cila u shndërrua në kushtrim lirie për qindar e mijëra djem e vajza të rreshtuar në UÇK-në tonë legjendare?

Por, fatbardhësisht, ata i kishim në momentin dhe vendin e duhur, atëherë kur për fatin e kombit tonë duhej të vendosnim ne, por ata i kemi edhe sot këtu në mesin tonë….

Ideologu i Pavarësisë dhe i përpjekjeve tona shtetndërtuese – Hasan Prishtina sot ndodhet krah për krah me Komandantin legjendar Adem Jashari këtu në fshatin Mushtisht, dhe ky është një nder modest që ne si gjeneratë, por edhe si familje po ua bëjmë këtyre dy vigajve të kombit tonë. Me këtë, Kosovës po i kthehen vlerat e saj edhe jasht qendrave, sepse këto vlera ndodhen të shpërndara si thërmija të çmueshme dhe ato tash vijnë natyrshëm dhe marrin formën e këtyre dy figurave në bronz që percjellin historinë njëshekullore te luftes për liri e dinjitet kombëtar, duke filluar nga Hasan Prishtina dhe Adem Jashari .

Hasan Prishtina dhe Adem Jashari, edhe pse vepruan në kohë e kontekste të ndryshme politike e kombëtare, ata megjithatë përfaqësojnë hallkat më të rëndësishme të përpjekjeve tona për liri e pavarësi . Këto dy figura markante do të donte t’i kishte çdo komb i përparuar i botës, dhe për rrjedhojë një komb që në gjiun e vet ka arritur të kultivojë figura të tilla, ai komb jo vetëm që e meriton lirine, por duhet të merret edhe si model për kombet tjera, siç po merret si model në shumë doktrina ushtarake të botës rezistenca titanike e Familjes Jashari e cila me aktin e vetflijimit dëshmoi se nuk ka fuqi në botë që mund ta shuaj dëshirën dhe vullnetin e një populli për liri dhe pavarësi.

Prandaj jo edhe rastësisht sot në Mushtisht, krah për krah me Hasan Prishtinën, po e vendosim edhe bustin e komandantit legjendar Adem Jashari, pikërisht kur ditëlindja e tij sot përkon me Ditën e shenjtë të Flamurit tone kombëtar.

Urime ditëlindjen komandant dhe kujtimi për ty dhe familjen tënde qoftë i përjetshëm.

Duke qenë krah për krah njëri tjetrit, Hasan Prishtina e Adem Jashari, tash e tutje do të jenë edhe një arsye më shumë që nga lulet e bukura të Sharrit të ndërtojmë kurorën e lavdisë dhe respektit për gjithë kontributin madhor që ata kanë dhënë për kombin. Heronjtë vetëm fizikisht shkojnë nga kjo botë. Ata vazhdojnë të jenë me ne, edhe atëherë kur menaxhimi i proceseve ka nevojë për një vëzhgim të heshtur të heronjve tanë. Jemi me fat që rrugëtimi ynë si komb u trasua falë angazhimit dhe sakrificë sublime të Hasan Prishtinës dhe Adem Jasharit, nën vëzhgimin e të cilëve do të jenë edhe proceset në vijim.

Në fund faleminderoj organizatorët dhe të gjithë juve që sot me praninë tuaj këtu nderuat dy figurat tona më të dashura- Hasan Prishtinën dhe Adem Jasharin, sepse e pakta që mund të bëjmë ne është të freskojmë kujtesën duke sjellë në vëmendje lavdinë e heronjve tanë.

Lavdi dhe Urime Dita e Flamurit të Pavarësisë!

Mehmet PRISHTINA

Mushtisht, 28 Nëntor 2022

Dita e Flamurit dhe platforma e pambaruar e “Hasanizmit”

by

Dje dhe sot kur kujtojmë Ditën e Pavarësisë, 28 Nëntorin 1912, këtë ngjarje madhore të kombit tonë, sërish na kujtohet Hasan Prishtina dhe porositë e tij, i cili për çdo situatë delikate gjente rrugëzgjidhje. Kjo dioptri largpamëse e Hasan Prishtinës do të na shërbejë si frymëzim, por edhe si leksion që dallimet ideologjike e politike t’i kapërcejmë, dhe t’i trajtojmë në kuadër të betejave për cilësi dhe konkurrencë të shëndoshë midis nesh, sepse fundja vet Hasanizmi është mbi interesat ideologjike.

Nga Mehmet PRISHTINA

Sot kur kremtojmë Ditën e Flamurit, në shiritin e kujtesës na dalin shumë ngjarje nga historia të cilat nuk ndodhën rastësisht. Madje, historia nuk do të ishte interesante po të mos i kishte edhe koincidencat e saj, kurse kur është në pyetje historia e popullit shqiptar, këto koincidenca kanë edhe simbolikën e vet. Sepse 28 Nëntori i vitit 1912 nuk erdhi krejt rastësisht, dhe ishin ngjarjet dramatike të muajve pararendës (korrik, gusht) të po të njejtit vit që determinuan shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë. Sidomos datat 12 dhe 13 gusht në historinë e popullit tonë, kanë një ngarkesë të posaçme kuptimore, sepse ato paraqesin diagramin e një drame kombëtare që u luajt në skenën e madhe të betejave për liri, identitet dhe pavarësi. Nëse fillojmë nga kronologjia fillestare, do të shohim se 12 gushti i vitit 2012 ishte prologu i zgjimit kombëtar të shqiptarëve, sepse pikërisht në këtë ditë, ose katër muaj para shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, në Shkup hynë forcat kryengritëse shqiptare me në krye Hasan Prishtinën dhe kjo ngjarje formalizonte shtrirjen e rezistencës shqiptare gjithkund ku bukës i thuheh bukë e ujit ujë. Shkupi ishte zgjedhur pikërisht epiqendra e kësaj rezistence, për të dëshmuar aspiratën e shekullore të shqiptarëve për një pikëtakim të histories mu në në vendin ku Dardania dhe Vilajeti i Kosovës e kishin patur selinë.

Marrja e Shkupit nga forcat shqiptare u shoqërua me një disiplinë të lartë ushtarake e etike. Kronistët e kohës nuk kishin regjistruar asnjë akt dhune a keqbërjeje gjatë ditëve sa ishte Shkupi në duart e shqiptarëve. Kjo e dhënë demantonte të gjitha spekulimet dashakëqia të shovenstëve fqinjë se gjoja shqiptarët nuk kanë aftësi shteformuese, kurse vet Hasan Prishtrina në kujtimet e tij ka veçuar bashkëbisedimin me një gazetar të huaj dhe në interesimin e këtij të fundit se si shpjegohet kjo disciplinë në menaxhimin e Shkupit të çliruar ndër të tjera kureshtjen e gazetarit të huaj e kishte shuar me konstatimin se ‘këtij populli i mungon vetëm një udhëheqje e duhur për të qenë në një rang me popujt e civilizuar’.

Çlirimi i Shkupit nga kryengritësit shqiptarë konfirmoi edhe njëherë platformën ideologjike të Hasan Prishtinës, me të cilën parashihej shtrirja e sovranitetit kombëtar në hapësirat etnike shqiptare pa pasur nevojë që për një veprim të tillë të krijohet supremaci dhe imponim i dhunshëm kundrejt kombeve të tjera që jetojnë brenda kësaj hapësire kombëtare. Me këtë synim largapamës, Hasan Prishtina ishte anticipues i ideve të mëvonshme që u përfshinë në konventat e ndryshme ndërkombëtare ku diversiteti i kulturave, feve dhe racave ishte themeli i parimeve të drejtave dhe lirive të njeriut.

Hasan Prishtina deshi që pikërisht në Shkup, në këtë kryeqendër të Dardanisë dhe të Vilajetit të Kosovës, të përfundojë rrumbullakimi i konceptit të Rilindjes Kombëtare, andaj çdo përvjetor që shënojmë këtu, na shkakton emocione të veçanta, dhe na obligon që gjithmonë ta mbajmë ndezur frymën e vërtetë kombëtare, frymën hasaniste.

Një ditë më vonë, por të një moti tjetër, më 13 gusht 1933 në Selanik, pushoi së rrahuri zemra e shqiptarit të madh, Hasan Prishtina, motivuesi i të gjitha përpjekjeve shqiptare për liri kombëtare brenda trojeve etnike.

Vrasja e Hasan Prishtinës ishte një humbje kolosale për gjithë lëvizjen shqiptare, kurse mungesa e prezencës së tij në kuadër të kësaj lëvizjeje do të zbeh dinamikën e zhvillimeve në terrenin e vështirë të betejave politike të shqiptarëve.

Në vitin 1977 eshtrat e tij u sollën nga Selaniku në Shqipëri.

Në shenjë nderimi ndaj këtij kolosi të shqiptarizmës, në disa qytete dhe kryeqendra shqiptare u ngritën shtatore dhe u emëruan institucione për të rifreskuar kujtesën kombëtare mbi figurën e Hasan Prishtinës.

Nëse 13 gushti i 1933-tës shënonte një prej goditjeve më të mëdha që i bëhej lëvizjes shqiptare, ishte 13 gushti i 2001-shit që rikthente këto goditje në favore të zhvillimit dhe afirmimit të çështjes shqiptare në një pjesë të hapësirës sonë etnike. Në këtë ditë u nënshkrua Marrëveshja e Ohrit, një dokument ky që jo vetëm ndërprente një konflikt disa mujor të armatosur, por ai kodifikonte barazinë e shqiptarëve në aktin normativ të Kushtetutës së Maqedonisë.

Jehona e ngjarjeve të bujshme të 12 gushtit të vitit 19012, që ndodhën në Shkup, do të trasojë rrugët për përpjekje titanike të shqiptarëve për të qenë të lire dhe të barabartë në trojet e tyre. Pjesë e kësaj rruge është edhe lufta heroike e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në vitin 2001, kurse Marrëveshja e Ohrit që sot shënon 18 vjetorin, është kurora e kësaj lufte e cila përfundoi me kompromis dhe me mundësi të reja për një prosperitet të gjithanshëm të shqiptarëve që s’e kishin pasur më herët.

Ikona e mendimit dhe veprimit politik e kombëtar Adem Demaçi, në një fjalim të para disa viteve kishte dhënë përgjigje se nga duhet të shkojnë përpjekjet e shqiptarëve: “Unë jam një ushtar i devotshëm, i papërkulshëm i Hasan Prishtinës. Aty ku e la Hasan Prishtina ne do ta vazhdojmë së bashku, derisa të krijojmë shtresën tonë hasaniste, e atëherë nuk do të ketë fuqi që na del përpara!”, ishte shprehur Demaçi.

A mundet që kjo porosi madhore e Adem Demaçit të shndërrohet në doktrinë të përbashkët të dy shteteve tona – Shqipërisë dhe Kosovës, duke mbindërtuar edhe ide të reja që do ta bënin më kuptimplot kauzën e përbashkët të shqiptarëve. Parasëgjithash duke hartuar një strategji veprimi për ato tema që janë në harmoni të plotë me interesat jetike të shqiptarëve, por që nuk dalin jashtë projeksioneve eurointegruese të BE-së. Politika e jashtme, arsimi, kultura, ekonomia, turizmi, agrobiznesi, energjetika – janë disa nga çështjet që mund të ngrihen si shtylla të një projekti të përbashkët, për të cilat ka nevojë brezi i tanishëm i shqiptarëve, por mbi të gjitha ka nevojë e ardhmja e përbashkëta e seteve tona. Nëse dikur Hasan Prishtina në kancelaritë e Evropës artikulonte fuqishëm idetë e një aspirate të përbashkët kombëtare të shqiptarëve të cilën po atakonin shtetet shoviniste fqinje dhe aleatët e tyre evropianë, sot Shqipëria dhe Kosova mund të artikulojnë hasanizmin me kode të reja që i përshtaten rrethanave e konteksteve rajonale e ndërkombëtare. Një ndër ato kode do të ishte aspekti civilizues i bashkëpunimit rajonal ku Shqipëria dhe Kosova pa pasur nevojë të bëhen peng të politikave retrograde të shteteve fqinje, do të nxirrnin në sipërfaqe të gjitha ato energji kreative të cilat mund do të mund të institucionalizoheshin në Tiranë dhe në Prishtinë.Shtresa jonë hasaniste, për të cilën fliste para disa viteve Demaçi, tani mund të fillojë të fuqizohet, sepse në Tiranë dhe Prishtinë janë dy qeveri legjitime të cilat kanë shanse që të ribëjnë unitetin kombëtar jo me fjalë boshe por me punë konkrete.

Dje dhe sot kur kujtojmë këto ngjarje madhore, dhe sidomos Ditën e Pavarësisë – 28 Nëntorin 1912 , sërish na kujtohet Hasan Prishtina dhe porositë e tij, i cili për çdo situatë delikate gjente rrugëzgjidhje. Kjo dioptri largpamëse e Hasan Prishtinës do të na shërbej si frymëzim, por edhe si leksion që dallimet ideologjike e politike t’i kapërcejmë, dhe t’i trajtojmë në kuadër të betejave për cilësi dhe konkurrencë të shëndoshë midis nesh, sepse fundja vet Hasanizmi është mbi interesat ideologjike.

Prishtinë, 27 Nëntor 2022

(Pa)përgjegjësia e Brukselit në tejkalimin e ngërçit Kosovë-Serbi

by

Kosova si shtet duhet të vazhdojë të këmbëngul në thellimin e bashkëpunimit me diplomacinë ndërkombëtare, sidomos me atë amerikane. Në një situatë kur Serbia shtantazhon çdo përpejkje të Kosovës për të demonstruar në praktikë atributet e shtetësisë, kjo mjafton të merret edhe më seriozisht nga klasa politike e Kosovës, e cila ende nuk e ka ndërtuar një strategji efikase politike e diplomatike, me të cilën pushteti dhe opozita do të impononin modalitetet për daljen nga ky qorrsokak në të cilën ndodhen raportet në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Shkruan Mehmet PRISHTINA

Serbia dhe Kosova janë në prag të një krize të rrezikshme, tha të hënën kryediplomati i BE-së Josep Borrell, duke u bërë thirrje të dyja palëve të përmbushin detyrimet e tyre në kuadër të dialogut Beograd-Prishtinë të lehtësuar nga BE.

Komentet e tij erdhën pas takimeve në Paris javën e kaluar midis BE-së, Francës dhe liderëve të Kosovës dhe Serbisë, ku shpresat për një takim trepalësh mes “armiqve afatgjatë” nuk u realizuan përfundimisht.

“Ne jemi shumë të shqetësuar për situatën në Ballkanin Perëndimor,” tha Borrell pas një takimi të ministrave të jashtëm të BE-së që diskutoi situatën në rajon, duke shtuar se “tensionet e panevojshme dhe kundërproduktive midis Kosovës dhe Serbisë po arrijnë në një nivel shumë të rrezikshëm, në prag të një krize tjetër”.

Brukseli zyrtar, i përfaqësuar kësaj radhe nga kryediplomati i BE-së Josep Borrell, vazhdon ta shohë krizën në mes të Kosovës dhe Serbisë përmes një qasjeje simetrike. Madje deklarata e tij më tepër është konstatim se sa ndonjë rrugëtregues se nga duhet të lëvizin të dyja vendet drejt një marrëveshjeje përfundimtare.

Çdo kush e ka të qartë se Serbia dhe Kosova janë në prag të “një krize të rrezikshme”, por sa kësaj krize i kanë kontribuuar edhe qasjet prej zjarrfikësi të vet BE-së, i cili përpos që po e komenton situatën në terren, nuk po ofron kurrfarë ideje se si të dilet nga kjo “krizë e rezikshme” .

Tash së fundi doli plani Franko –Gjerman për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve në mes të Kosovës dhe Serbisë. Ndonëse ky plan më tepër po qarkullon në formë të një non paper-i që ende nuk është nxjerrë oficialisht në tryezën e dialogut, ai megjithatë dëshmon se sa i ngadalshëm është Brukseli në ideimin dhe formatimin serioz të metodologjisë së dialogut Kosovë-Serbi. Në rastin konkret Parisi, Berlini, e mos të flasim për Washingtonin, janë disa hapa para BE-së në imponimin e diplomacisë aktive e cila nuk i lejon vetes që situata të del nga kontrolli.

Nëse vazhdon kjo qasje e njëanshme dhe ledhatuese e Brukselit ndaj refuzimeve të Serbisë për të (mos)vendosur sanksione ndaj Rusisë dhe nëse i lejohet në pakufi Beogradit të bëj obstruksione të vazhdueshme ndaj shtetit të Kosovës, atëherë do të rrezikohen seriozisht gjasat e Ballkanit Perendimor për t’u integruar në BE.

Vonesat e Evropës kanë qenë gjithmonë fatale për të ardhmen e Ballkanit. Si rezultat e këtyre vonesave ndodhën edhe gjenocidet e tmerrshme serbe në BeH dhe në Kosovë. Diplomacia ndërkombëtare doli me faqe të bardhë vetëm atëherë kur SHBA e zgjoi nga letargjia Evropën e fjetur. Mjafton të kujtojmë intervenimin ushtarak të NATO-s në Kosovë, për të kuptuar se sa të ndryshme janë qasjet në mes të Brukselit dhe Washingtonit.

Deri më tani rezultatet e “Shuttle Diplomacy” që kanë praktikuar të dërguarit e BE-së dhe Washingtoinit (Lajçak, Escobar) nuk kanë dhënë ndonjë rezultat impresionues, por edhe në këtë lloj diplomacie kemi vërejtur se ka një disonancë qëndrimesh.

Ish-sekretari amerikan i shtetit Henry Kissinger dikur para shumë vitesh pyeste: “Kujt t’i telefonoj nëse dua t’i telefonoj Europës?”. Vetëm në vë vitin 2009 Kissinger e mori përgjitjen e tij kur Traktati i Lisbonës krijoi postin e Përfaqësuesit të Lartë për Çështjet e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë.Por, megjithatë, edhe pas 13 viteve, Politika e Jashtme e BE-së vazhdon të mbetet jo koherente dhe e jo e bashkuar për Kosovën. Tani në Brukel ekziton një telefon prej ku merren thirrjet nga jashtë, por ato thirrje nganjëherë mund të ngelin në ajër nëse ndonjë diplomat kërkon një zgjidhjet sa më konstruktive dhe reale të ngërçit Kosovë-Serbi.

Kosova si shtet duhet të vazhdojë të këmbëngul në thellimin e bashkëpunimit me diplomacinë ndërkombëtare, sidomos me atë amerikane. Në një situatë kur Serbia shtantazhon dhe minon çdo përpejkje të Kosovës për të demonstruar në praktikë atributet e shtetësisë, kjo mjafton të merret edhe më seriozisht nga klasa politike e Kosovës, e cila ende nuk e ka ndërtuar një strategji efikase politike e diplomatike, me të cilën pushteti dhe opozita do të impononin modalitetet për daljen nga ky qorrsokak në të cilën ndodhen raportet në mes të Kosovës dhe Serbisë.

Kokëfortësia e pushtetetit për të mos pranuar idetë dhe sugjerimet e opozitës dhe shoqërisë civile si dhe dhe refuzimi i opozitës për të ndërtuar një vizion të ri politik, duke mos korrigjuar hapat e gabuar në të kaluarën, flet për një gjendje në të cilën Kosova dhe qytetarët e saj padrejtësisht po vuajnë pasojat e një mendësie të deplasuar e cila në pafundësi prodhon krizë, mosmarrëveshje dhe paqartësi.

Një diplomat i huaj që vjen në Kosovë do ta ketë vështirë të ndërtojë qëndrime të drejta, nëse vazhdon kjo situatë e brendshme, ku dizajnimi i atmosferës politike nuk bëhet mbi kauzat e bashkëpunimit, por mbi thërmijat e urave të prishura të bashkëpunimit.

Kosova nuk e ka luksin të zhvillojë beteja donkishoteske politike!

Liria e fituar me gjak dhe sakrifica është semafori i kuq ku nuk mund të kalon kjo politikë përçarëse.

Prishtinë, 16. 11. 2022

May be an image of 1 person, standing and text that says "REPUBLIK REPUBLIKA K MINIS MINISTARSTV KOSOVES OF KOSOVO OJTJES RY OF DEFENSE"

See Insights and Ads

Boost post

11

SELANIKU NA BËN BASHKË!

by

Nga Mehmet PRISHTINA/

Jemi të nderuar që sonte jemi bashkë këtu në Kishën Katolike në Selanik, si mysafir të Komunitetit shqiptar të këtij qyteti.

Sonte i është bashkuar kësaj atmofere impozante edhe një delegacioin nga vendlindja e Gonxhe Bojaxhiut – Nënë Tereze, nga Shkupi ynë, në krye me drejtorin e ITSHKSH, prof. dr. Skender Asani. Ata në Selanik po sjellin jehonën e një pune kolosale që po bëjnë në kuadër të projekteve hulumtuese, sidomos ato që kanë të bëjnë me trashëgiminë tonë shpirtërore dhe kulturore, ku bën pjesë edhe trashëgimia e familjeve katolike shqiptare, në mesin e të cilëve edhe ajo e Bojaxhinjve, prej nga doli Gonxhja jonë dhe Nënë Tereza e gjithë botës, e cila njerëzimit i fali modelin më unikat të përkushtimit ndaj Zotit dhe njeriut.

ITSHKSH në Selanik po vjen me DRITËN E GONXHËS për të sjellë sa më shumë dritë në komunikimin tonë ndërshqiptar, por edhe me popujt tjerë fqinj, me të cilët na ndan jo vetëm gjeografia e përbashkët, por edhe e ardhmja, e cila duhet të jetë e liruar nga mjegullat e së kaluarës.

KJo mbrëmje që po na bashkon sonte, nuk do të mund të ishte madhëhtore pa kontributin e Komunutetit shqiptar në Selanik, në krye me Luan Zykën, një intelektual dhe veprimtar i devotshëm, të cilin po e pate mik, je me shumë fat.

Një fat i tillë më ka ndjekur edhe mua, sepe miqësitë nuk janë krejt të ratësishme. Miqësitë ngjizen si një fryt që shijen e formojnë në bazë të kujdesit dhe respektit që tregojmë ndaj njëri tjetrit. Kjo u dëshmua edhe historikisht, atëherë kur Selaniku ofronte mikëpritje e ngrohtësi edhe për shqiptarët.

Si një metropoli heterogjen i popujve ballkanikë të cilët jetonin së bashku prej shekujsh, në Selanik edhe shqiptarët në fillim të shek. XX kanë zhvilluar aktivitetete politike dhe kulturore

Në këtë qytetet kanë pasur shtëpi të tyre shumë tregtarë nga Korça si dhe ish-kryeministri i Shqipërisë Hasan Prishtina, i cili u vra në 1933, po në këtë qytet. Në rrugën Vasilis Ollgas, ku ndodhet ende shtëpia – pallat e Hasan Prishtinës, pak metra më tutje janë dy shtëpi-vila të tregtarëve shqiptarë Mehmet dhe Ahmet Kapandzit.

Në vilën e Mehmet Kapandzi nga Gushti i vitit 1916 e deri nga fundi i vitit 1917 qëndroj Esat Pash Toptani i cili komandonte disa forca ushtarake shqiptare të cilët shërbenin në mbështetje të ushtrisë franceze gjatë Luftës së Parë Botërore.

Në Selanik disa vite ka jetuar Ismail Qemali i cili u martua me një greke me emrin Kleoniki. Gjatë kohës së Kryengritjes së Turqve të rinj (Xhonturqve) në korrik-gusht tëvitit 1908, në Selanik kanë qëndruar Çerçiz Topulli, Bajo Topulli dhe Mihal Grameno.

Për pak muaj qëndroi në këtë qytet edhe mbreti Ahmet Zogu bashkë me shoqëruesit e tij pas largimit nga Shqipëria në 1939.

Me Selanikun lidhet edhe një ngjarje shumë e rëndësishme për grekët dhe Greqinë. Më 26 Tetor 1912, komandanti i atëhershëm turk me kombësi shqiptare gjenerali Hasan Tahsin Pasha ia dhuroi grekëve dhe jo bullgarëve qytetin e Selanikut.

Hasan Tahsin Pasha pas i dhuroi Selanikun u largua në fillim për në Francë dhe më pas në Zvicër ku vdiq në vitin 1918 në Lozanë të Zvicrës.

Selaniku, siç po e shohim edhe tani, u bë një vendpritës i mijëra emigrantëve shqiptarë, të cilët në këtë qytet gjetën perspektivë, si në aspektin e mbijetesës sociale, por edhe në aspketin e zhvillimi të karrierave profesionale. Dëshmi për këtë është edhe hapja e shkollës për mësimin e gjuhës shqipe, e cila për gjeneratat e reja po bëhet një fanar që ndriçon udhën e Dhaskal Thodrit në misionin e shenjtë të shkronjave shqipe.

Një mirënjohje e thellë për këtë organizim të sontëm shkon për Komnunitetin hqiptar në Selanik në krye me Luan Zykën, por edhe për krerët e Kishës Katolike, të cilët hapën dyert dhe zemrat për karvanin tonë nga Shkupi, i cili udhëtimin e vet po e vazhdon në kërkim të unitetit dhe mirëkuptimit ndërvëllazëror e ndërnjerëzor.

U pafshim në organizime të tjera, me aktivitete e punë përbashkuese!

Selanik, 3 shtator 2022

KOSOVA DHE AMERIKA NË MES TË NJË MIQËSIE TË VJETËR DHE NJË KAPITULLI TË RI

by

Shkruan Mehmet PRISHTINA/

Valixhja diplomatike e krerëve shtetërorë Osmani e Kurti pas kthimit nga Washingtoni, kësaj radhe mund të peshojë pak më tepër , kurse efektet e saj mund të ndjehen në dy drejtime -njëri është fuqizimi i pavarësisë energjetike të Kosovës, do të thotë, më pak energji nga Serbia – dhe drejtimi tjetër, mbështetje politike për anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare. Kosova në hartën e globit është një pike mikroskopike, por në fokusin e politikës së jashtme amerikane vendi ynë ndodhet në një dioptri të zmadhuar.
Për Kryeministrin Albin Kurti mund të jetë një kapitull i ri marrëdhënia e Kosovës me SHBA-të, siç e tha edhe ai vetë, sidomos pas takimit me Sekretarin shtetëror, Antony Blinken, por shqiptarët kanë një miqësi më të hershme. Kjo dëshmohet edhe në bazë të një ankete të realizuar së fundmi nga agjencia prestigjioze për hulumtimin e opinionit publik GALUP, sipas së cilës 82% e shqiptarëve janë dakord me lidershipin amerikan, dhe për rrjedhojë Shqipëria dhe shqiptarët janë populli më pro-amerikan mes shteteve anëtare të NATO-s.
Në emër të kësaj miqësie janë ndërtuar edhe raportet e ndërsjella dhe janë konfiguruar pozicionet në favor të zgjidhjeve që kanë rezultuar në pavarësimin e shtetit të Kosovës.
Por, referuar edhe burimeve diplomatike në të cilat thirren disa media në rajon, mund të thuhet se rezultatet e kësaj vizite të Presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani dhe Kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, mund të ndjehen në dy drejtime -njëri është fuqizimi i pavarësisë energjetike të Kosovës, do të thotë, më pak energji nga Serbia – dhe drejtimi tjetër, mbështetje politike për anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare.
Gjithsesi, valixhja diplomatike e krerëve shtetërorë Osmani e Kurti pas kthimit nga Washingtoni, kësaj radhe mund të peshojë pak më tepër, si në aspektin e porosive që ata morën nga Amerika, ashtu edhe në aspektin e përmbajtjes substanciale, që kësaj radhe kishte të bënte me nënshkrimin e Marrëveshjes me MCC-në.
Buzëqeshja e delegacionit kosovar atë ditë kur zbritën në aeroportin ndërkombëtar të Kosovës, kishte kuptim për disa arsye, por ajo që është më e rëndësishme ka të bëjë me faktin se pozicioni i Kosovës në politikat e jashtme amerikane mbetet prioritet i palëkundur dhe se udhëheqja e re kosovare, edhe përkundër dilemave në opinionin publik, megjithatë gëzon mbështetje të pakursyer nga ana e administratës së Joe Biden.

“Kosova është një partner i palëkundur i Shteteve të Bashkuara dhe mendoj se siç e dini të gjithë, ka një histori të gjatë dhe të fortë mes nesh, veçanërisht me Presidentin Biden, i cili ju dërgon përshëndetjet e tij të ngrohta për të dy”, tha sekretari Blinken në takim me Osmanin dhe Kurtin. Për ta përforcuar këtë qëndrim, Blinken pas takimit ka shkruar në Twiter: “Jemi duke punuar së bashku për të përcaktuar disa çështje që janë të rëndësishme për SHBA-në dhe shtetin tuaj”, duke shtuar se me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, dhe kryeministrin, Albin Kurti, “kanë diskutuar edhe për çështjet kritike të sigurisë rajonale”, por nuk ka dhënë më shumë detaje.

Kosova në hartën e globit është një pike mikroskopike, por në fokusin e politikës së jashtme amerikane vendi ynë ndodhet në një dioptri të zmadhuar. Këtë e konfirmoi edhe zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Ned Price, i cili tha se gjatë takimit, sekretari shtetëror i SHBA-së, Blinken, ka potencuar partneritetin e qendrueshëm midis Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës, me ç’rast ai ka falenderuar dy udhëheqësit kosovarë për mbështetjen e tyre për Ukrainën dhe pritjen e afganëve që u larguan nga vendi i tyre pas ardhjes në pushtet të Talebanëve.
“Ata diskutuan për rëndësinë e dialogut të lehtësuar nga Bashkimi Evropian për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë, me qëllim njohjen reciproke, në rrugën drejt integrimeve euroatlantike”, tha zëdhënësi Price.
Atmosfera që mbretëroi në zyrat e State Departamentit Amerikan, atë ditë kur po qëndronin udhëheqësit nga Kosova, ishte një konfirmim praktik për miqësinë tradicionale shqiptaro-amerikane. Ishte vetë Presidentja Vjosa Osmani ajo e cila nuk e fshehu entuziasmin nga takimi me shefin e diplomacisë amerikane, duke nënvizuar se takimi me Blinken “ishte i shkëlqyeshëm”, dhe , sipas saj, edhe një herë u konfirmua që “Kosova nuk ka mik më të madh e më të mirë se sa SHBA-në”.
Presidentja Osmani dha edhe hollësi të tjera nga takimi me Antony Blinken, që në të ardhmen mund të jenë edhe pikat orientuese të një udhërrëfimi për politikën e Kosovës.
“Biseduam për fuqizimin e subjektivitetit të Kosovës në arenën ndërkombëtare, nevojën e Kosovës që të jetë anëtare e NATO-s, si dhe për rolin konstruktiv të Kosovës në dialogun me Serbinë”, tha Osmani.
Sa i përket dialogut me Serbinë, presidentja Osmani tha se në takim me Blinken, “kanë biseduar në detaje për disa nga marrëveshjet e arritura në kuadër të këtij procesi, siç është ajo e energjisë”, dhe shtoi se “administrata e SHBA-së ka qenë e qartë që procesi i dialogut të përqendrohet në njohje reciproke, gjë që është konfirmuar edhe sot gjatë këtij takimi”. Por, duke qenë miqë dhe aleat besnik, Kosova dhe SHBA ndajnë edhe shqetësimet e përbashkëta sa i përket kërcënimeve destabilizuese në Ballkan dhe më gjerë. Një prej atyre shqetësimeve , sipas Presidentes Osmani, që është ngritur në takim me Antony Blinken, “ishte edhe roli që ka Rusia në destabilizimin Ballkanit Perëndimor”.
“Sekretari Blinken, njësoj sikurse presidenti Biden, e njohin shumë mirë këtë histori të intencave ruse në rajonin tonë dhe në asnjë moment nuk e largojnë vëmendjen e tyre, gjë që na konfirmuan edhe sot, në mënyrë që bashkërisht të punojmë që t’i ndalim këto tendenca për destabilizim në rajonin tonë”, tha Osmani.
Për të kuptuar më mirë rolin që ka Amerika në shtrirjen e ndikimit të saj në rajon, shikuar nga prizmi i vizitës së fundit të krerëve shtetëror të Kosovës në Washington, mjafton të lexohen analizat që botohen në shtypin e Beogradit, e të cilat mbështeten edhe në burime të huaja diplomatike.
“Shtetet e Bashkuara të Amerikës zgjodhën një moment të tillë për këtë vizitë duke e pasur në mend nevojën për të konfirmuar prezencën e tyre në rajon, tani që përflitet për rreziqe sigurie në rajon si pasojë e ndikimit rus në pjesë të Ballkanit Perëndimor – veçanërisht në Serbi, e cila dukshëm po vonohet ose s’është e gatshme të rreshtohet drejt politikave perëndimore në lidhje me konfliktin në Ukrainë dhe sanksionet ndaj Rusisë; dhe kjo është më e rëndësishmja se pse ShBA-ja të forcojë edhe më shumë bashkëpunimin me Kosovën”.
Kështu e kanë shpjeguar burimet diplomatike të gazetës serbe “Danas” takimin e krerëve shtetëror kosovarë në Departamentin amerikan të Shtetit, duke e quajtur atë “përtej nënshkrimit të marrëveshjes për energji”, por si “forcim të lidhjeve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës me Kosovën”.
Ekonomia e Kosovës po kalon nëpër sfida të shumta, sidomos pas krizës në Ukrainë, si pasojë e invazionit rus, ku pasojat e kësaj krize po reflektohen edhe jashtë zonës së konfliktit. Kjo ka qenë edhe arsyeja që kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, takimin me ministrin e Jashtëm Blinken e ka shfrytëzuar për të kërkuar më shumë investime amerikane në Kosovë dhe rritje të shkëmbimeve tregtare midis dy vendeve.
Zatën edhe qëllimi kryesor i vizitës së Presidentes Kosovës, Vjosa Osmani, dhe Kryeministrit Albin Kurti, në SHBA ishte që të marrin pjesë në ceremoninë e nënshkrimit të marrëveshjes për Programin Kompakt me Korporatën Sfidat e Mijëvjeçarit, një projekt ky që kap vlerën e 236.7 milionë dollarëve. Kjo ndihmë e SHBA-së ka për qëllim “forcimin e sektorit të energjisë në Kosovë dhe fuqizimin e përfshirjes së grave në këtë fushë”.
Në emër të Kosovës, firmën në marrëveshje e ka hedhur ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, ndërsa nga pala amerikane, nënshkruese ishte Alice Albright, udhëheqëse e MCC-së dhe vajza e ish-sekretares Medeline Albright.
Por, gjithsesi kjo vizitë e rëndësishme e krerëve shtetërorë të Kosovës në Washington shpërfaqi edhe njëherë intencën që politika jonë e jashtme ka nevojë për një koordinim më të ngeshur me Amerikën. Kjo edhe për faktin se, sado që Kryeministri Kurti ka një pikëpamje krejt tjetër, megjithatë procesi i shtetndërtimit të Kosovës ende po varet nga disa sfida të jashtme, sidomos nga mospërmbyllja e problemeve me Serbinë.
“Rreth 80% të vëllmit kohor të atij takimit ka pasur të bëjë me raportet bilaterale Kosovë – Amerikë dhe kontekstin ndërkombëtar. ShBA-ja e njeh Kosovën siç i ka shpallur kufijtë. Shtet i pavarur dhe sovran. Raportet tona me Serbinë nuk janë normale dhe duhet t’i normalizojmë. Si duket, për formulën e normalizimit të raporteve me Serbinë, pajtohemi me Amerikën. Është marrëveshje e obligueshme për normalizim të raporteve me njohje reciproke. Është përmendur Manastiri i Deçanit. Por 80% kemi folur për kontesktin ndërkombëtar të Kosovës”, tha Kurti.
A mundet Kosova të zhvillohet së brendshmi, duke mbajtur qafën varur nga gurët e rëndë të moszgjidhjes së problemeve me Serbinë?
Apo ndoshta lidershipi kosovar duhet të angazhohet në të dy “fronte” paralele, duke aktivizuar, në njërën anë, potencialin e brendshëm njerëzor e natyror në nxitjen e ritmeve zhvillimore të vendit dhe, në anën tjetër, duke imponuar një kreativitet më të madh politik e diplomatik, dhe në koordinim të plotë me Washingtonin e Brukselin, në përmbylljen pa hezitim të procesit negocues me Serbinë.