Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MERGATA-Në Austri filloi viti i ri shkollor

by

Nga Hazir Mehmeti, Vjenë /

Vijueshmëria në mësimin e gjuhës shqipe nën çdo nivel krahasuar me kushtet e ofruara. …vetëm rreth 19 %  (2,5 mijë) nga numri prej 13 mijë nxënësish. Aktiviteti i shoqatave e veprimtarëve i domosdoshëm./

Në tri Lande / Vjenë, Niederrösterreich, Burgenland) nga nëntë që ka Austria filloi mësimi, ku si pjesë e tij është edhe mësimi i gjuhës shqipe në mesin e 24 gjuhëve amtare. Në Landet tjera mësimi pritet të fillon javën e ardhme. Nisur nga kushtet shumë favorizuese që ofron Ministria e Mësimit të Austrisë për gjuhët amtare, vijueshmëria e nxënësve shqiptarë është e ulët, vetëm diku rreth 19 %  (2,5 mijë) nga numri prej 13 mijë nxënësish. Pas gjuhës BKS dhe turke gjuha shqipe është e treta për nga numri i nxënësve të regjistruar sipas gjuhës amtare.  

 Edhe këtë vit me nxënës do punojnë 23 mësues/e në gjithë Austrinë. Gati në të gjitha Landet organizohet mësimi i gjuhës amtare, atje ku prindërit organizohen dhe japin pëlqimin e tyre për vijueshmëri. Prindërit informata mund të marrin nga organet e shkollës, shoqatave shqiptare, Shoqatës së Mësuesve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Austri, faqeve të internetit dhe direkt në Ambasadat tona.  Mësuesit janë gjithmonë të gatshëm për komunikim në dhënien e ndihmës informative fillestare.

 Ministria e Mësimit të Austrisë kujdesët për vaisjen falas me tekstet e nevojshme shkollore duke i shpërdorë tekstet e reja, 19 tekste për të gjitha klasat, Fibel A-B-C- Abetare e botuar për nxënësit shqiptarë krahas abetareve në turqisht dhe kroatisht, fjalorët e ilustruar gjermanisht-shqip dhe literaturë tjetër.  Në faqen e internetit, po ashtu, mund të nxirren materiale të ndryshme mësimore të cilat botohen sipas kritereve dhe standardeve të përcaktuara bashkëkohore: http://www.schule-mehrsprachig.at/index.php?id=67. Mundësia e furnizimit me tekste mësimore asnjëherë nuk ka qenë më i begatë, kështu që mësuesit i mbetët të jetë aktiv dhe ta shpërndajë librin tek nxënësit e tij.  Ata prindër që janë larg qyteteve dhe fëmijët e tyre nuk mund të vijojnë mësimet në shqip mund të nxjerrin materiale nga interneti dhe pranë MASHT së Kosovës, tekstet për tri nivelet e nxënësve në diasporë.

Afati i formimit të grupeve mësimore është fillimi i shtatorit, andaj prindërit e interesuar duhet të jenë aktiv deri në hapjen klasave. Nga disa shkolla mund të bashkohen nxënësit në njërën nga shkollat e afërta. Pas kontakteve dhe proceduarave me prindër drejtoria në bashkëpunim me inspektorin merr vendim rreth orëve, mësuesit etj.

 Në informimin e prindërve do duhej një angazhim i shtuar nga të gjithë faktorët. Veçan Ministria e Diasporës duhet ta shton aktivitetin e saj sipas strategjisë parësore të deklaruar që në fillimin e saj. Nuk mjaftojnë paraqitjet sipërfaqësore në shtyp,  por kërkohet konkretisht kontaktet me mërgimtarët në teren.  Mjetet e informimit publik, veçan RTK dhe TVSh, do duhej t’i kushtojnë vëmendje më shumë mësimit shqip, aktiviteteve të shkollës e mësuesve në diasporë. Tani kur është koha e formimit të grupeve mësimore në gjuhën shqipe në Austri, do ishte një ndihmë e madhe për ta shtuar vijueshmërinë e nxënësve. Përndryshe, asimilimi troket më shpejtë e fuqishëm në gjeneratën e re çka nuk e dëshirojmë.  

 

Gjeniu Gjergj Sina nga Voskopoja dhe perandoria e tij finaciare në Austri

by

Nga Pjeter Logoreci-Vjenë/
Në vazhdim të ciklit me shkrime për dinastinë Sina, mbi historinë e suksesëshme të kësaj familje nga Voskopoja, në Austri, po sjell disa informacione mbi jeten dhe aktivitetin shumë dimensional të një prej burrave më në zë në xhiron e bizneseve dhe të parasë, bankierit Gjergj Sina.
Po të kërkosh për Gjergj Sinen në arkivat e shtetit, por edhe ato private austriake, nga sasia e madhe e informacionit që gjindet, mund të krijosh një ide fillestare për xhiron gjigande të aktiviteteve tregtare, bankare, prodhuese, ndërtuese por edhe shoqërore të Bossit Gjergj Sina. Perandoria finaciare të cilën Gjergj Sina trashëgoj nga i ati Simon Sina dhe që e fuqizoi me tej, kalonte kufijtë e disa shteteve të fuqishme të kohës si perandoria osmane dhe ajo austrohungareze, duke u përhapur në të gjithë Europën e zhvilluar.
Të njohim Gjergj Simon Sinen.
Gjergj Simon Sina lindi në Nish me 20 nandor 1782, nga martesa e Simon Sines (plakut) me vajzën nga Nish-i, Irene Czippe. Për të vërtetuar vendin e lindjes së tij nuk pat ndonji dokument, pasi në perandorinë osmane nuk lejohej një dokument pagëzimi. Vetë Gjergji e ka deklaruar më vonë, Nish-in si vendlindjen e tij, përsëri pa e pasur të dokumentuar, por të vërtetuar gojarisht nga pesë dëshmitare që ishin miq të familjes dhe “që e njihnin ate që fëmijë”. Kur Gjergji ishte në moshën 10 vjecare, pas vdekjes së parakohëshme të nënës, babai vendosi që të largoheshin nga Nish-i për tu vendosur në Vjenë, kryeqendrën e fuqishme tregëtare e finaciare të perandorisë.
Sipas informacioneve të asaj kohe, (rreth viteve 1800) mendohej që numri i tregtarve “grek”(1) me shtetësi turke të cilët kishin firma të mirëfillta me aktivitet tregtar në Vjenë, ishte rreth 217-të.
Duke filluar nga viti 1803, Gjergj Sina ishte aktiv dhe drejtonte firmen bashkë me babain e tij, firmë që ishte pjesë e SHOQERISE së tregëtarëve “grekë” në Vjenë. Me 3 prill 1818, tre nga Sina-jt, babai i tij Simon, vëllai Johann dhe ai, morën titullin BARON. Thuhet që, si Gjergji ashtu edhe Simoni (i vjetri), që nga viti 1811 deri me 1818 përdorën në të mirë të tregtisë së tyre, shtetësinë e dyfishtë (turke dhe austriake). Në vitin 1822, për të nderuar figurën dhe veprën e babait (një vit pas vdekjes së tij), Gjergji, ja ndryshoj emrin e firmës që trashëgoi (që dikur quhej PAPA NAUM, SINA & CO) në SIMON GEORG SINA, duke marrë mbi vehte cdo detyrim si dhe kontaktet që babai kishte në zonat e perandorise osmane. Biografja austriake A.Lanier, e cila ka bërë historikun e bankës dhe bizneseve të familjes Sina, mendon që një gurë i fortë në themelin e kapitalit të FIRMES SINA ishin edhe disa situata që u krijuan në favor të Voskopojarëve. Ajo i referohet për këtë tregimeve që vetë Gjergj Sina ju ka shprehur bashkohësve e miqve të vet:……. ne familjarisht duhet ti falenderohemi,…. rritjes së kërkesës për lëndën e parë, pambukun (në fillimin e prodhimit të tij industrial), ….një lufte , … disa vdekjeve që pasuan,…. si dhe rrotacionit të zyrtarve në disa organe shtetërore të perandorisë osmane….
Gjergj Sina hapi në Vjenë një firmë ku tregtonte mall me shumicë nga Ballkani, e cila “gëzonte mbrojtjen dhe privilegjet” e pashait vendas. Sipas historianëve, ishte koha kur akoma nuk kishte filluar eksporti i pambukut nga Amerika, ndërkohë që në zonat e Ballkanit, sidomos në Maqedoni, prodhimi i pambukut ishte në kulmin e lulëzimit. Pashai vendas, Ali Pasha, e ndaloj popullsinë që prodhimet ti tregtonte diku tjetër dhe mori për vehte monopolin mbi pambukun, duke e mbledhur për të ja shitur më pas bashkëatdhetarit Sina, i cili kishte nënshkruar në Manastir një kontratë të rregullt me pashain. Tregtia në mes tyre do të funksiononte si një Shoqëri e mirëfilltë. Pashai duhej ti dërgonte pambukun Sines me një cmim për të cilin ishin kuptuar bashkë, ndërsa Sina duhej ta shiste. Nga fitimi i përbashkët, sipas marrveshjes dy palëshe, Sina ishte i detyruar të administronte edhe pjesën e fitimit të ortakut. Ali Pashai trembej që Sulltani një ditë do të hakmerrej dhe për cdo gjë që mund të ndodhte, bankieri Sina ishte i detyruar që, sipas kontratës, ti jepte familjes së pashait pjesën e fituar. Për vite me radhë, kjo tregëti solli fitime të mëdha. Edhe luftrat që po bënin francezët, sollën një ndikim pozitiv në shitjen e lëndës së parë, pambukut që i duhej ushtrisë për veshmbathje. Por erdhi një ditë, që Sulltani arriti të ndëshkojë Ali Pashain, duke e vrarë atë vetë, si dhe djemtë e tij. Ai arriti të fshijë nga faqja e dheut të gjithë familjen e pashait rebel. Kështu që Gjergj Sina u bë trashigimtari i vetëm ligjor i shumës stërmadhe të fitimit që i përkiste Ali Pashait. Kjo gjë është konfirmuar edhe në gazetën e mbrëmjes Pester Lloyd, e cila me rastin e vdekjes së Gjergj Sines, në numrin e saj të 20 maj 1856-es, në një kronologji që botoj mbi jetën dhe karrieren e Gjergj Sines shkruante: …Ai (Gjergj Sina) duhet ti falenderohet …..të famshmit e të plotfuqishmit Ali Pasha nga Janina, me të cilin në atë kohë zhvilloj një tregti të përmasave të mëdha, nga ku i vjen një pjesë e madhe e kapitalit bazë të firmës…. Thuhet që për këtë arsye, rreth vitit 1847, qeveria turke i kërkoj Vjenës që ta ekstradojë Gjergj Sinen, një kërkesë që nuk u realizua kurrë.
Gjenialiteti i Gjergj Sines si afarist dhe financier bëri që pjestarët e tjerë të familjes Sina të mbesin “në hije” edhe pse patën një aktivitet të mirëfilltë tregëtar dhe social. Në mbretërinë e financave të perandorisë, ai filloj të thirrej “Gjergji i madh” ose “para-lija Sina”. Talentin për të bërë tregëti që trashëgoi nga babai e zgjeroj dhe me tej duke vendosur kontakte pune në tërë Europën. Me fillimin e eksportimit të pambukut si lëndë e parë për industrinë europiane nga Amerika, Sina humbi monopolin dhe tregëtia me këtë mall u dobësua shumë. I prirë nga nuhatjen e tregëtarit të lindur, ai filloj të kërkojë mëndyra të tjera biznesi. Gjergji nuk vonoj të futej me sukses në tregtinë e duhanit, ku në vitin 1851 pat monopolin e tij në Hungari, por pa lënë pas dore edhe tregtinë me mallrat e tjerë si; druri, qymyrigurit dhe krypa, që i sillnin fitime të mëdha. Gjergj Sina nuk ishte vetëm burri më i pasur i perandorisë, por krahas bankës Rothschild, ai ishte zotëruesi dhe drejtuesi i bankës më të suksesshme të Austrisë, e cila pat kulmin fitimeve në vitin 1848 nga obligacionet e shtetit dhe nga dhënia e kredive për ndërtimin e ujësjellësit, bashkisë së Vjenës. Duke praktikuar letrat me vlerë, kambialet (urdhër xhirimi), dëftesa borxhi, banka Sina arriti të fitojë shuma marramendëse. Nga aftësitë e tija të vecanta si burrë i financave, në vitet 1825 deri 1849 ai u zgjodh si drejtor i bankës kombëtare të perandorisë dhe nga 1849 deri 1856 (deri sa vdiq) zëvendës guvernator i po kësaj banke.
Gjergj Sina me një inteligjencë të pashoqe drejtonte bizneset dhe rriste zotërimet e tija. Puna ishte për të si oksigjeni. Edhe pse në moshën 70 vjecare, punonte nga mëngjesi deri vonë në darkë. Qëllonte që kalonte netë të tëra në zyrë.
Tregojnë që një herë në një mëngjes të bukur me diell, teksa zbriste shkallët e ndërtesës së bankës, një i njohur që banonte në pallatin pranë tij i habitur e pyeti:… si zotni Baron, nuk keni shkuar mbramë në fshat (ku ishte vila e tij familjare)? Baroni i milionave u pergjigj i shkujdesur: ….Nuk kam kohë…
Gjergj Sina edhe pse drejtor dhe pronar i bankës, priste me përulësi këdo: …si bankierin superpasanik që i propozonte lëvizje të mëdha parash apo fitime të mëdha, ashtu dhe tregtarin e thjeshtë që i ofronte veprime të vogla biznesi. Me secilin bisedonte dhe negocionte vetë. Ishte pasioni i tij të bënte ”tregtarin”. As përfitimet finaciare dhe as mëndyra e fitimit nuk ishin qëllimi i jetës së tij, por kushtet e jetesës, realizimi i dëshirave dhe elementeve të jetës aktive. Ishte i saktë dhe i vëmendëshëm deri në detajet me të vogla në jetën e tij private dhe profesionale……
Tregojnë që,… shërbëtori i kërkoj leje të blejë një dry që i nevojitej ….
– “Shiko në katin e sipërm, atje gjinden disa, të vjetër por funksional – ju pergjigj baroni Sina”. Por, shërbëtori nuk arriti ti gjejë dhe u kthye nga lart duar bosh. Atëherë multimilioneri Gjergj Sina, i dyti burrë i pasur i perandorisë, u ngjit vetë në papafingo dhe u kthye duke sjellë me vehte një dry të përdorur, por në gjendje pune.
Vemendja, ishte një nder dhuntitë e rëndësishme në aftësitë dhe karakterin e gjeniut GJERGJ SINA….
Ky serial shkrimesh per dinastine Sina vijon në numrat e ardhëshëm….
Shenime:
(1)Voskopojarët të cilët ishin me besim kristian ortodoks shiheshin nga popullsia e Vjenës si GREKE…
Vjenë, me 10 korrik 2015
Foto : Gjergj Simon Sina

Përfundon viti shkollor në Austri

by

Nga Hazir MEHMETI,Vjenë/
Deri në mesin e muajit korrik mësimi përfundon në tërë Austrinë. . Sipas shënimeve janë 13.560 nxënës shqiptarë, prej të cilëve shqip mësojnë në tërë vendin vetëm 2500 nxënës në klasat e 23 mësuesve, apo diku rreth 19% i tyre. Ata që vijuan mësimin në gjuhën shqipe e përfunduan me sukses do jenë pjesë e projekteve të Ministrisë së Diasporës dhe do bëjnë falas shëtitje në Kosovë, Shqipëri dhe në Austri. Pajisja me tekste më e mirë se asnjëherë. 
 Në Austri jetojnë diku rreth 60 mijë shqiptarë nga të gjitha trevat shqiptare, çereku i tyre janë fëmijë shkollor. Sipas shënimeve janë 13.560 nxënës shqiptarë, prej të cilëve shqip mësojnë në tërë vendin vetëm 2500 nxënës në klasat e 23 mësuesve, apo diku rreth 19% i tyre. Kur dihet se Austria është njëra nga vendet ku mësimi i gjuhës amtare është i garantuar si pjesë e sistemit publik arsimor në kuadër të Ministrisë së Mësimit në Austri, kjo është shumë pak dhe paraqet shqetësim. Krahasuar me kombet tjera është e pa kuptim refuzimi i prindërve mësimin shqip. Kjo është diçka befasuese edhe për zyrtarët përgjegjës, kur dihet se çdo gjë është e siguruar nga Ministria e Mësimit të Austrisë. Kryesia e Shoqatës së Mësuesve Shqiptarë “Naim Frashëri” në Austri në Kuvendin e saj e ka ngritur këtë shqetësim dhe apelon tek Ministria e Diasporës, Ministria e Arsimit, shoqatat shqiptare në Austri në aktivizimin e tyre në formë aksioni për regjistrimin e nxënësve në mësimin shqip nga mosha 6 vjeçare deri në moshën 19 vjeçare. Veçanërisht i ulët është vijimi në Vjenë, Graz, Salzburg si qendra ku graviton një mërgatë shqiptare numerikisht e theksuar. Në Vjenë si rezultat i pasivitetit tonë u shua një vend pune mësuesi në vend që të hapej një i ri, pas shkuarjes në pension të njërit prej tyre. Në Vjenë jetojnë mbi 20 mijë shqiptarë me mbi 3 mijë nxënës nga klasat e para deri në klasat e nënta, prej tyre mësojnë shqip vetëm 370 prej tyre. Afër 2 mijë janë nxënës të rritur 11 deri 19 vjeç, prej tyre mësojnë shqip diku rreth 30 nxënës. 
 Mjerisht, edhe pse shoqatat kulturore e kanë në programet e tyre të ndihmojnë ruajtjen e gjuhës shqipe dhe bashkëpunimin me rrethet kulturore e mësimore, aktiviteti i tyre karshi mësimit shqip ësht shumë larg mundësive e nevojave. Duhet të niset që nga kryesitë e shoqatave kulturore, veprimtarë regjistrimi i fëmijëve në mësimin shqip. Edhe pse ka deklarime se do ndihmohet integrimi me identitet kombëtar e jo të asimiluar, në fakt është e kundërta, me pasivitetin tonë po e mundësojmë asimilimin e fëmijëve tanë. Përshtypja është se në familje punohet pak me fëmijët e rritur duke e humbur atë nga kontrolli i domosdoshëm. Arsyetimet e atyre të cilët nuk i regjistrojnë fëmijët e tyre janë gjithfarë dhe nga më qesharaket e naivet: “Fëmija im di shqip”, “Unë e mësoj në shpi”, “…aiii, atij i duhet gjermanishtja se sa për shqip ai është perfekt”, “…këtu nuk kemi nevojë për shqip”, “ … nuk ka kohë, ai është në gjimnaz”, “ ..nuk po do shqip, veç m’e myt”, “…nashta vitin tjetër”, “ … jo more hiqmu shqipes”, “… u regjistrue në fusboll, nuk ka kohë” etj.
Në të gjitha shkollat prindërit mund të kërkojnë formularin për gjuhën shqipe. Kjo është e drejtë e garantuar me ligj dhe duhet shfrytëzuar nga prindërit që t’i mundëson fëmijës së tij vijueshmërinë… Nuk mund të jesh shqiptar e të mos flasësh gjuhën shqipe.
Në Austri mësimi i gjuhës amtare është i siguruar brenda sistemit shkollor publik dhe nën përkujdesjen e organeve zyrtare përkatëse. Pak vende në Europë e kanë të rregulluar kaq mirë mësimin amtar sikurse është Austria e përcjell nga Suedia, Finlanda. Në vendet tjera mësimi në gjuhën amtare është kryesisht i organizuar dhe financuar nga shoqatat e prindërve
shfrytëzoni mundësitë
Nisur nga rrethanat e volitshme prindërit do duhej t’i shfrytëzojnë mundësitë e ofruara. -Ata duhet më këmbëngulje të kërkojnë që fëmija i tyre të ketë mundësi të mësoj shqip i garantuar sipas ligjit dhe t’i nënshkruajnë fletëparaqitjet (Anmeldung) me kohë, javën e parë.
-Të jenë të organizuar, të komunikojnë mes veti edhe me prindër të shkollave afër deri në formimin e grupit prej 12 nxënësve shqiptarë të cilëve u sigurohet mësimi sipas ligjit për gjuhë amtare. Të gjitha kërkesat pastaj janë në varësi të drejtorive, inspektorit. Mësimdhënësi do sigurohet nga këto organe përgjegjëse, tekstet dhe materiali përcjellës.
Tekstet
Tani janë të siguruara tekstet e reja (19 tekste) nga Ministria e Arsimit dhe Diasporës për të gjitha nivelet mësimore falas. Ato porositen nga mësuesi në Ministrinë e Mësimit të Austrisë të cilit i dërgohen në shkollë. Në Austri për herë të parë është botuar Abetarja në shqip dhe mësuesi e porositë nga katalogu i teksteve mësimore sipas numrit të nxënësve në shkollë. Të gjitha janë falas. Abetarja dhe Tekst Ushtirimi-1 mund të porositen nga prindërit privatisht, por duhet paguar. Adresa: E.Weber Verlag, Eisenstatdt, përmes internetit direkt (O-line). Kjo abetare është e përshtatshme për nxënësit në diasporë dhe e standardeve bashkëkohore për alfabetiizmin paralel me gjuhën e shkollës dhe është porositur nga shumë vend D,S,B,GBr etj. Info: Ph-Zürich Datenbank Mehrsprachigkeit Zvicër; E.Weber Verlag -Austri etj.
Tekstet janë të hartuara sipas kurrikulës së re mësimore për diasporë nga Ministria e Arsimit të Kosovës dhe tani e bashkuar edhe Ministria përkatëse e Shqipërisë.
Për informata shtesë prindërit mund të kontaktojnë me mësuesit shqiptarë. Adresat e tyre janë të shënuara në Ambasadën e Kosovës.
Formimi i personalitetit me identitet dhe i kompletuar nuk mund të jetë i plotë pa e mësuar gjuhën e nënës. Nuk mund të jesh shqiptar e të mos flasësh gjuhën shqipe. Gjuha shqipe nuk e pengon integrimin dhe mësimin e gjuhës së shkollës, përkundrazi e ndihmon atë. Shpresojmë se gjatë këtyre dy muajve do kemi aktivitete në dobi të formimit të grupeve mësimore deri në javën e parë të shtatorit, kur fillon mësimi.

Mbahet kuvendi zgjedhor i Shoqatës së Mësuesve në Austri

by

Shkruan: Hazir MEHMETI, Vjenë/
Në Vjenë u mbajt kuvendi i rregullt zgjedhor i Shoqatës së Mësuesve/eve Shqiptarë në Austri. Morën pjesë mysafir nga Ministria e Diasporës z.HamdiBerbatovci, sekretar, z.YmerAvdiu, drejtor departamentit. Nga MASHT- së Kosovës z.NuhiGashi, koordinator për diasporë.Z.YmerLladrovci, konsull në Ambasadën e Kosovës.
Nga të gjitha Njësitë Federale të Austrisëmorën pjesë një numër i kufizuar i mësuseve të gjuhës shqipe. Z.HamdiBerbatovci, kuvendit i përcolli përshëndetjen e ministrit z.IbrahimMakolli, Z.Lladrovci: “Ju sjell përshëndetjen e z.BlerimCanaj, u.d. i ambasadorit Shkolla Shqipe në Diasporë është një institucion shumë i rëndësishëm dhe jemi munduar në çdo takim me përfaqësuesit e MASHT, M së D që t’i determinojmë problemet që janë grumbulluar me vite dhe akoma nuk kanë marrë rrugëzgjidhje që Shkolla Shqipe të jetë aty ku synojmë. Të përpiqemi të gjejmë ku janë faktorët kryesor, ku janë problemet, ku ngecim e ku çalojmë. Ju të nderuar mësues/e ju përgëzoj për punën që bëni dhe mund t’iu them se jeni me fat që jeni në Austri, shtet ky i cili e bënë financimin e juaj, të cilën gjë nuk e kanë kolegët tuaj në shumicën e shteteve tjera. Të dy ministritë janë aktivizuar në përkrahjen e Shkollës Shqipe. Ne si ambasadë do ju përkrahim në të gjitha format e mundshme. Sukses kuvendit tuaj!” Në emër të ambasadës z.Lladrovci dhuroi një mirënjohje Shoqatës për punën e saj të deritashme të cilën e pranoi z.Osman Ademi kryetar i deritashëm i shoqatës. Kuvendin e përshëndeti Z.NuhiGashi (MASHT), në emër të dikasterit të tij duke i dëshiruar sukses kuvendit zgjedhor. Raportin e aktiviteteve të deritashme e mbajti kryetari i deritashëm z.Osman Ademi, mësues.” Shoqata u themelua zyrtarisht në vitin 2010. Aktivitetet e saj janë bazuar kryesisht në organizimin e programeve kulturo artistike, kuizeve, ekskursioneve, bashkëpunimet ndërkulturore, sensibilizues etj.” Raportin e përkrahjeve materiale nga donatorët, shpenzimet organizative dhe gjendja momentale rreth financimit e mbajti z.IbrahimHasani, arkatar.“Shoqata e ka xhiro konton e saj dhe të gjitha donacionet regjistrohet dhe është transparent. Dy vjetët e fundit M e D e ka ndihmuar mbajtjen e kuizit të diturisë, ekskursionet dhe aktivitet me nxënës në Kosovë” Z.NuhiGashi, (MASHT) sugjeroi për një organizim të mirëfilltë e efikas të shoqatës. “Duhet kaluar në punën projektuese, ndërtoni planin e punës së aktiviteteve tuaj me kohë, kalendarin e punës. Ju jeni bartës të aktiviteteve, ndërgjegje kulturore në kuptimin e fjalës. Ju duhet njohje dhe lidhje me biznesin shqiptar, raport të hapur e të sinqertë me ta në nivel të Austrisë dhe kjo ju mundëson realizimin e programeve tuaja arsimore e kulturore të shoqatës. Hapja e faqes së internetit është e domosdoshme dhe është anakronike që ju të mos keni këtë sot kur dihet shkalla e komunikimit. Mos harroni komunikimin me autoritetet vendore, komunikimi me to sjell favore në interesin tonë. Një rol ndërmjetës i juaji mes Institucioneve të dy vendeve ka një rëndësi të veçantë. Ju jeni bartës të llogaritni edhe në mua, unë e ndiej se jam pjesë e juaja”. Z.YmerAvdiu (M e D) “Ne do ju mbështesim aq sa mundemi në disa nga aktivitete tuaja, natyrisht sipas planeve të punës suaj”. Nga të pranishmit u zgjodh kryesia e re me kryetar IsmetSinani, mësues në Linc, nënkryetare, Miradije Berisha (Tulln) anëtarë kryesie u zgjodhën: Ibrahim Hasani(Nied.) Osman Ademi(W), HazirMehmeti (W), Armida Biçaku(Szb). Z.IsmetSinani në emër të kryesisë së re e falënderoi për punën e deritanishme kolegët nga kryesia e kaluar.
Ambasada e Kosovës dhe Shoqata e Mësuesve/eve organizoi një takim lamtumirës për z.ShefqetGashi, mësuesi i parë në Austri i cili shkoi në pension. Një fjalë përshëndetëse mbajti z.BlerimCanaj, ambasador: Rreth punës së tij folën kolegë e kolege, u dha një videofilm rreth aktiviteteve të tij në punë dyzet vjeçare me nxënës. Një mirënjohje për punën e tij e ndau ambasada e Republikës së Kosovës. RrustemIbishVesli, bashkëveprimtar i z.Gashi e uroi për punën e tij të gjatë në procesin mësimor në Vjenë. Nxënësi Mirlinda Mehmeti, Alban Spahiu, Fiona Kabashi recituan e kënduan këngë me urimin për mësuesin e tyre. Mjaftë prekëse ishte letra nxënësve binjakë Edita e Edit Maliqi kushtuar mësuesit Shefqet e shoqëruar me buqetë lulesh.

Më shumë nxënës në gjuhën shqipe në Austri

by

Shkruan nga Vjena Hazir Mehmeti/
Në të gjitha shkollat prindërit mund të kërkojnë formularin për gjuhën shqipe. Kjo është e drejtë e garantuar me ligj dhe duhet shfrytëzuar nga prindërit që t’i mundëson fëmijës së tij vijueshmërinë… Nuk mund të jesh shqiptar e të mos flasësh gjuhën shqipe.
Shtatori është koha e fillimit të mësimit dhe formimit të grupeve mësimore për gjuhët amtare, edhe në gjuhën shqipe. Në të gjitha shkollat prindërit mund të kërkojnë formularin për gjuhën shqipe. Kjo është e drejtë e garantuar me ligj dhe duhet shfrytëzuar nga prindërit që t’i mundëson fëmijës së tij vijueshmërinë. Në Austri mësimi i gjuhës amtare është i siguruar brenda sistemit shkollor publik dhe nën përkujdesjen e organeve zyrtare përkatëse. Pak vende në Europë e kanë të rregulluar kaq mirë mësimin amtar sikurse është Austria e përcjell nga Suedia, Finlanda dhe disa komuna në Gjermani. Vende tjera mësimi në gjuhën amtare është kryesisht i organizuar dhe financuar nga shoqatat e prindërve.
Prindër, shfrytëzoni mundësitë
Nisur nga rrethanat e volitshme prindërit do duhej t’i shfrytëzojnë mundësitë e ofruara. -Ata duhet më këmbëngulje të kërkojnë që fëmija i tyre të ketë mundësi të mësoj shqip i garantuar sipas ligjit dhe t’i nënshkruajnë fletëparaqitjet (Anmeldung) me kohë, javën e parë.
-Të jenë të organizuar, të komunikojnë mes veti edhe me prindër të shkollave afër deri në formimin e grupit prej 12 nxënësve shqiptarë të cilëve u sigurohet mësimi sipas ligjit për gjuhë amtare. Të gjitha kërkesat pastaj janë në varësi të drejtorive, inspektorit. Mësimdhënësi do sigurohet nga këto organe përgjegjëse, tekstet dhe materiali përcjellës.
Tekstet
Tani janë të siguruara tekstet e reja (19 tekste) nga Ministria e Arsimit dhe Diasporës për të gjitha nivelet mësimore falas. Ato porositen nga mësuesi në Ministrinë e Mësimit të Austrisë të cilit i dërgohen në shkollë. Në Austri për herë të parë është botuar Abetarja në shqip dhe mësuesi e porositë nga katalogu i teksteve mësimore sipas numrit të nxënësve në shkollë.Të gjitha janë falas. Abetarja dhe Tekst Ushtirimi-1 mund të porositen nga prindërit privatisht, por duhet paguar. Adresa: E.WeberVerlag, Eisenstatdt, përmes internetit direkt (O-line). Kjo abetare është e përshtatshme për nxënësit në diasporë dhe e standardeve bashkëkohore për alfabetiizmin paralel me gjuhën e shkollës dhe është porositur nga shumë vend D,S,B,GBr etj. Info: Ph-Zürich Datenbank Mehrsprachigkeit Zvicër; E.WeberVerlag -Austri etj.
Tekstet janë të hartuara sipas kurrikulës së re mësimore për diasporë nga Ministria e Arsimit të Kosovës dhe tani e bashkuar edhe Ministria përkatëse e Shqipërisë.
Për informata shtesë prindërit mund të kontaktojnë me mësuesit shqiptarë. Adresat e tyre janë të shënuara në Ambasadën e Kosovës.
Rëndësia
-Formimi i personalitetit me identitet dhe i kompletuar nuk mund të jetë i plotë pa e mësuar gjuhën e nënës. Nuk mund të jesh shqiptar e të mos flasësh gjuhën shqipe. Gjuha shqipe nuk e pengon integrimin dhe mësimin e gjuhës së shkollës, përkundrazi e ndihmon atë.
Historiku
Në Austri janë rreth 13 560 nxënës shqiptarë. Prej tyre shqip mësojnë vetëm 2400 nxënës në tërë vendin. Janë të punësuar 24 mësues/e shqiptar. Dy vjetet e fundit kemi një rritje nga 1665 nxënës në 2400. Pritet që këtë vit të kemi rritje të mëtejme kur dihen mundësitë shumë favorizuese, por duhet përpjekja dhe këmbëngulja e prindërve dhe gjithë faktorit shqiptar.