perktheu – Dielli

VËNDI I SHQIPEVET FLUTURON DHE MUND TË BËHET TOKA JONË E PREMTUAR

July 11, 2016 by dgreca

(Fqinja – rilindja e një kombi me një të shkuar tronditëse)

Shkruar nga Daniela Cavini/

Dakord, ishte një herë Lamerica[1]. Tani të gjithë në Shqipëri. Por… në ç’anë të Afrikës është ? E zhdukur nga kronikat, e pagjindëshme në kujtimet e vagëta të gjeografisë, vërtitet diku, e pasigurtë, mes thellësive mediatike të hershme të internetit. Ka pushuar së qëni në qendër të lajmeve gati njëzet vjet më parë, kur skema Ponzi – piramida mashtruese financiare, e zbatuar në doza vdekjeprurëse, e çoi Tiranën në prag të një lufte civile, duke asgjësuar Shtetin. Megjithatë Shqipëria i ngjet gjithënjë e më shumë krahinës së 21-të italiane : objekt i një pasioni të heshtur, të papërcaktueshëm në sasi, por në rritje të atyre që mendojnë “tek ne nuk ka më shpresë”.

Në fakt, në 20 vitet e fundit, i vogli Vënd i Shqipevet – as tre milion banorë – ka hequr rrënojat ekonomike dhe ka filluar fluturimin. Mosha mesatare 29 vjeç, treguesi i rritjes 3,4 % në vit, 16 mijë ndërmarrje të reja, të regjistruara në 2014. Një betejë e stuhishme për ligjëshmërinë (aspak e fituar), ndërsa 95 % e energjisë është krejtësisht e përtëritëshme dhe askush nuk mund të presë një dru në dhjetë vitet e ardhëshme. Gjashtë ministre gra në qeverinë e re, e deri edhe një kualifikim për Evropianin e futbollit : bëma të pandodhura kurrë në historinë e saj. E vendosur një hap nga Brindisi, kandidatja e re e Bashkimit Evropian ka filluar të vrapojë. Ajo që një kohë gumëzhinte nga emigrantë në ikje nga bunkerët e në kërkim të mistiçizmit të Mullirit të Bardhë[2], vë sot vellon e tokës së premtuar : simbas autoriteteve shqiptare janë rreth 20.000 italianë në Shqipëri, të shkarkuar në bregun tjetër t’Adriatikut, në kërkim të s’ardhmes. Që këtu u nis në gushtin e 91-shit Vlora, një ngarkesë dëshpërimi e ankoruar në limanin e Barit para syve të një Italie të shastisur. Ishin 20.000 dhe ata, t’ikur nga Mesjeta në bordin e ndonjë anije tregtare të rraskapitur, deri më sot sbarkimi më i madh i të ikurvet në një ditë të vetme.Për shumë prej nesh Shqipëria është ende ajo. Asgjë nuk ka më të rreme.

“Për të hyrë në Tiranë edhe Marksit do t’i ishte dashur të rruante mjekrën” : Edi Rama, viti i lindjes 1964, piktor e gazetar, i çmuar në 2004 si më i miri kryetar i bashkisë së botës, në tetë vitet e qëndrimit në drejtim të Tiranës, ka lyer me ngjyra pallatet si gazerma të ronitura të kryeqytetit, duke u ndërruar faqen e duke u ngritur moralin. Dhe sot në krye të një qeverie socialiste, flet me ngjyra edhe kur kujton errësirën e gjysmë shekullit të vetëveçimit stalinian të detyruar nga Enver Hoxha, kur rrugët e asfaltuar dhe uji pijshëm ishin një mirazh, dhe Vëndi provonte urinë në kuptimin e vërtetë të fjalës. “Gjithshka ishte vënë në rregull, deri edhe gjatësia e flokëvet. Asnjë nismë, asnjë kundërshti nuk ishte e mundur.” i tregon një salle studentësh italianë, të shoqëruar nga Bashkësia e Shën Egjidit, në zbulimin e Shqipërisë së re. “Nuk ka qënë e lehtë për t’u rritur në një botë ku nuk ka opozitë, por vetëm armiq për të shkatërruar. Ja sepse sot duhet të mësojmë të përballohemi pa dashur të asgjësohemi. Më shumë se fitore e shumicës, demokracia do të thotë respekt për opozitën ….” Rama kujton se, mbas çlirimit nga marrëzia e Hoxhës dhe fundi i regjimit, ndryshimi i Vendit ka qenë shumë mizor. Kolektivizmi i detyruar u zëvendësua me individualizmin e egër, atë që bën prè pasurinë e përbashkët : në 20 vjet, 14 % e pyjeve u asgjësuan, 400.000 ndërtesa pa leje u ngritën. Një triumf i vërtetë i paligjshmërisë një festë për trafiqet e rrjeteve kriminale t’organizuara. “Në pak kohë”, vazhdon kryeministri, drejtuar studentëve, “kaluam nga një botë në të cilën gjithshka ishte “e jona”, por asgjë “e imja”, në një tjetër ku gjithshka ishte “e imja”, por në të cilën askujt nuk i bëhej vonë aspak për atë që ishte e të gjithëvet.” Ishte kundërveprimi i 50 vjetëve të shtypjes. “Ishte njësoj sikurse një familje e uritur të hapte figoriferin e të hante në një ditë rezervën e një jave. Pasuri të mëdha janë shkatërruar për babëzi : tani duhet të ndryshojmë rrugën.”

Ndryshim hapi. E ushqyer (edhe) nga ekonomia e paligjëshme, një shtysë e stërmadhe përpara ka rilidhur Shqipërinë me botën. Duke filluar nga infrastrukturat : Tiranë – Durrës kërkonte 70 minuta të përshkohej, tani mjaftojnë 25 ; për Tiranë – Vlorë duheshin 6 orë, sot së shumti 2. Pastaj hyrja në Nato, hyrja në Shengen. Kandidatura në Bashkimin evropian. “Reformat shkojnë përpara, përparimi i Vendit është i vazhdueshëm”, pohon ambasadorja e Be Romana Vllahutin. Sigurisht Shqipëria nuk është Tirana, me kafet luksoze dhe qëndrat tregëtare. Internet shtrihet si pullat e leopardit : përparimi nuk ka arritur në të gjithë Vendin, jo të gjithë sektorët, majave të shëlqimit i përgjigjen zona prapambetjeje, veçanërisht në pjesët bujqësore. Mbeten për t’u përballuar çështje thelbësore si masat mbrojtëse në punë, ose pagat e ulëta. Por ecja e kryer në 25 vjet është mbresëlënëse. Që nga 2013 qeveria e re ka sulmuar në mënyrë ballore kulturën e informalitetit dhe të ndërtimevet pa leje, duke prishur dhjetra ndërtime të paligjëshme, ka zhdërvjelluar strukturën politiko – administrative (duke kaluar nga 365 në 61 bashki), ka sulmuar biznesin e kanabisit (duke dërguar të djegë plantacione dhe magazina për mijëra ton marihuane, me vlerë 5 miliard €. Një reformë e thellë e drejtësisë është tani në shqyrtimin e Parlamentit. “Nëse do të miratohet e të zbatohet”, vazhdon Vllahutin, “do të ishte një shenjë e qartë e zotimit kundrejt standarteve evropiane dhe gjithë proçesit të integrimit.” “Për të të vendosur të investohet në një Vend është thelbësore besimi tek gjykatësit, policët dhe funksionarët shtetërorë”, shton ambasadori italian në Tiranë, Alberto Kutilo, “kjo reformë dhe lufta kundër korrupsionit që nënkupton, do të mund të nxisnin fillimin e investimeve të drejtpërdrejta dhe t’i jepnin një hov gjithë veprimit të qeverisë.”

Rama ka normalizuar edhe marrëdhëniet me Beogradin, duke i a arritur sipërmarrjes të sillte në Tiranë një kryeministër serb. Por fuqizimi demokratik nuk mund të mos mbajë parasysh infrastrukturën kulturore : një ndërmarrje jo e lehtë për një Vend që ka kaluar drejtpërsëdrejti nga 500 vite Perandorie Otomane në 50 të diktaturës staliniane, duke shmangur çdo lloj ndikimi të mendimit nga revolucioni frëng tek idealet e Rilindjes. “Kam parë politikanë që bashkëpunojnë me kriminelët, por kam parë edhe popullin t’i kërkojë llogari politikanëvet.” Pohon Dorian Hatibi, drejtori i ri në moshë i Shërbimeve shoqërore të Durrësit. “Kryeministri i vjetër Sali Berisha ra sepse u dënua me votat : nëse i a arritëm të ngremë kokën mbas kaosit të piramidave financiare të 97-ës, do të thotë që edhe ne shqiptarët mund të çlirohemi nga e kaluara. E të shohim në t’ardhmen.” Sot sfida e Ramës është të ndalojë gjëlpërën e historisë shqiptare, të marrosur ndërmjet kolektivizmit dhe anarkisë, dhe t’a sjellë drejt një shoqërie tregu po, por solidare. Pra, më pak rrugë e më shumë shërbime ? Në rendin e ditës së qeverisë, pensionet shoqërore dhe reforma e ndihmave shtrëngohen me luftën punës së zezë dhe mos pagimit të taksave. Denada Dibra, drejtore e Politikave të ndihmës shoqërore në ministrinë e Çështjeve Sociale, nuk ka dyshim : “Qeveria nuk mbyll më një sy përballë paligjshmërisë, e madhe apo e vogël qoftë. Sigurisht reformat ecin ngadalë, pengesat nuk mungojnë ; njerëzit nuk janë mësuar, vijnë nga vite në të cilat gjithshka ishte lejuar. Nuk durojnë të flitet për taksa. Por duhet të mësohen se fjala “leje” nuk është një herezi.”

Po Italia ? Është i pari partner tregtar, blen e vetme 60 % t’eksportit shqiptar. Simbas të dhënave të fundit të Institutit shqiptar të Statistikave, të lëshuara nga ITE (Insituti për Tregëtinë e Jashtëme), në 2014, ndërmarrjet italiane me llogari të rregullta të regjistruar në Vënd ishin 2.267, një vit më parë ishin 1.903 (+19 %). Në sajë të një takse të sheshtë 15 % dhe çmimit t’ulët të krahut të punës (cilësor), shumë prodhues janë duke lënë Lindjen për t’u shpërngulur në brigjet e Adriatikut. Shqipëria flet italisht, jo vetëm pse i a ka mësuar Iva Zanicchi, duke pyetur në se çmimi ishte i drejtë. Gjysmë ore fluturim, 20 fluturime ditore, rrjetë ajrore mbi 13 qytete, viza merret në mbrritje, një ndërmarrje hapet në 24 orë. Mërgimtarët nuk lënë rast të priten. Jo (më) vetëm sipërmarrës, t’etur për krah pune me çmim t’ulët apo pronarë restorantesh, të vendosur të provojnë rrugën e picerisë. Ka që hapin studio projektimi dhe mobilimesh. Kostoja e ulët e jetesës tërheq pensionistët. Vëndi ka uri për teknikë të specializuar në informatikë, saldatorë, por edhe guzhinjerë, mjekë, drejtues ekonomie. Dhe natyrisht punonjës të call center. Sigurisht rrogat janë t’ulta, nga 300 deri në 600 euro në muaj (për disa punë arrin edhe deri në 2.000). Por jeta e jonë është katër herë më e shtrenjtë. Mbresëlënëse dukuria e 600 studentëve, të vendosur të luajnë letrën shqiptare : shumë kërkojnë një mundësi të dytë, mbasi kanë dështuar në provimin e pranimit në Mjekësi dhe shkruhen tek Zoja e Këshillit të Mirë të Tiranës – universitet privat, me programe, libra, gjuhë dhe profesorë italianë, për të gjetur pastaj ndonjë rrugë të shkurtër për t’u kthyer n’atdhe.

“Në Vendin tonë jetojnë e punojnë 19.000 italianë”, i ka pohuar kësaj gazete Erion Veliaj, ish Ministër i Mirëqënies shoqërore dhe i Rinisë. “Është vështirë të thuhet sa janë në të vërtetë” pohon ambasadori Cutillo, “edhe sepse ka një lloj luhatjeje, gjindja shkon e vjen. Mbas tre muajsh nevojitet leja e qëndrimit. Sigurisht është një dukuri në rritje.” Me mërgue në lindje, n’ikje nga kriza. Drejt një Vendi të ri, optimist, me aq dëshirë shpëtimi në vetvete. Një Itali e Viteve 60. Lamerica.

NJË BUNKER MERR AJËR NË SAJË TË ARTIT

Dikur një strehim atomik, sot galeri artesh (fjalë për fjalë) undergraund : Bunk’Art. Janë 106 dhoma, katër kate çimentoje të gërmuara në zemrën e tokës, në një zonë ushtarake ende vepruese : një strehim prej tremijë metrosh katrore, i paracaktuar për të pritur nomenklaturën në rastin e një sulmi bërthamor. Sot është hapi i parë i një qarku të vërtetë turistik mbi Komunizmin. Enver Hoxha nuk bënte shaka : nëse kishte ndërtuar 650.000 shtëpi të marra , një për çdo familje, nuk mund të mos mendonte në shkallë të madhe për veten dhe shtatmadhorinë e Vendit. I sendërtuar ndërmjet 1972 dhe 1978, rreth dy km. nga qendra e qytetit, në mëndjen paranojake të diktatorit strehimi i stërmadh duhej të shërbente kundër sulmeve të mundëshme atomikë e kimikë. Mbasi kishte mbyllur marrëdhëniet me Jugosllavinë, Rusinë, madje dhe me Kinën, i pari i shqiptarëvet ishte i bindur se ndodhej në qendrën e një lloj përbetimi botëror dhe priste një sulm “të befasishëm”. Ai nuk erdhi kurrë, por në dhjetëvjeçarë, i thau pasuritë e pakta të Vendit. E mbetur absolutisht e fshehtë, ajo strukturë u bë e njohur dhe u hap për botën në nëndorin 2014, në festimet e 70-vjetorit të çlirimit të Tiranës. Por vetëm nga muaji i shkuar, publiku mund të hyjë lirisht n’atë që sot nuk është vetëm një muzeum i kushtuar rindërtimit historik, por edhe e para përpjekje e një ballafaqimi të hapur me të shkuarën (e dhimbëshme) të Vendit. Jo i gjithë Bunk-Arti është i vizitueshëm, por edhe vetëm hyrja – e mbrojtur nga dy dyer betoni dhe tre të tjera me mbyllje hermetike – mjafton gjërësisht për të bërë një zhytje kthjelluese në përbrendëset e kohës.

Nuk duket se Hoxha ka kaluar edhe një ditë të vetme në bunker, por tregohet dhoma e tij e fjetjes, studioja, deri edhe hamami (ku mbizotëronte një nevojtore flakë e kuqe.) Vizita ndjek rregullën kohore : pamje, tinguj dhe dokumenta të panjohura e drejtojnë vizituesin nga fashizmi italian tek komunizmi shqiptar, duke kaluar nëpërmjet Luftës së Dytë botërore dhe Qëndresës. Mbresëlënëse fotografitë e pushtimit italian në prill 1939 (Mussolini bashkoi Shqipërinë me Italinë nën kurorën e Viktor Emanuelit II), por edhe ato të funeralit të Hoxhës në një TV të kohës. Më tutje maskat për oksigjenin dhe ilaçet kineze për prodhimin e tij ; radiot dhe veshjet e të burgosurvet politikë ; ka deri edhe një sallë magjepsëse e caktuar për të mbledhur gjithë parlamentin në rast sulmi. Andej këtej, piktura të kryera nga artistë të rinj të vendit, befasojnë vizituesin. Arti që shpërfytyron, që shëron. “Do të hap jo vetëm bunkerin, por edhe gjithë arkivat e regjimit të vjetër”, ka pohuar kryeministri i ri, Edi Rama, ditën e përurimit të Bunk-Artit. Duket se Kryeministri është i vendosur të mbyllë hesapet me të shkuarën e të shkojë përpara. Por edhe Vendi : përshembull, duke kthyer në biznese plagën e 650.000 kërpudhave prej çimentoje me të cilat është mbjellë Shqipëria. Gjinden gjithandej, shpesh në vende shumë të bukura, në maja malesh dhe në brigjet e detit, por edhe në parqet e lojravet e deri në varreza. Bujqit i shmangin gjithmonë kur mbjellin. Një farë kohe nisën t’i shkatërronin, por çmimi i shpërbërjes ishte shumë i lartë. E pastaj tashmë quhen elementë të peisazhit, një pjesë e pasurisë. Nëse prirja është që të përvehtësojmë të shkuarën për t’a kaluar atë, “kërpudhat e xhaxhi Hoxhës, mund të shndërrohen lehtësisht : bare e restorante, “bed&bunkers dhe dyqane, qëndra artistike dhe strehime për ekskursionistët. Tani edhe një kishë e vogël : rivënia krijuese në qarkullim bëhet ndëshkimi i historisë.

SETTE “Corriere della Sera”, 17 qershor 2016….

Përktheu për Dillin:Eugjen Mërlika

[1] Lamerica ishte titulli i një filmi të prodhuar në vitin 1992 nga regjizori italian Gianni d’Amelio, kushtuar eksodit masiv shqiptar n’Itali, në vitet e para 90. (Shënim i përkthyesit)

[2] Markë prodhimesh ushqimore italiane

KY ËSHTË FUNDI I EUROPËS SIC E NJOHIM NE

June 30, 2016 by dgreca

By Andy Kiersz/

Përktheu për Diellin: Gjon Kadeli/

Largimi i Britanisë së Madhe nga Bashkimi Europian ka shpërbërë pesëqind vjetë përpjekje për paqë, në Kontinentin më të prekur nga lufta në botë. Europa ka qenë pothuejse gjithmonë në luftë me vetveten. Paqa e kohës Romake, nuk muejti asnjëherë me krijue paqë ndërmjet fiseve Gjermane. Gjatë mesjetës, luftat ishin të shpeshta. Beteja e Agjenkourtit e përforcoi anmiqësinë ndërmjet Anglisë e Francës. Kjo luftë që zgjati tridhjetë vjetë, ishte një nga ma të përgjakshmet në historinë e njerzimit. Luftat gjatë kohës së Napoleonit tronditën botën. Dhe Luftat botnore të qindvjetëshit të njëzetë, shkaktuen vrasjen e pothuejse gjysmës së popullsisë që kishte planeti ynë, kur Jul Cezari pushtoi Britaninë dy mijë vjetë ma parë për t”ia bashkangjitin Perandorisë Romake. Si rrjedhim i këtyne lutave, u banë përpjekje për të sigurue paqë ndërmjet këtyne kombeve Europiane. Paqa e Uestfalias, Kongresi i Vjenës, dhe Traktati i Versait. Të gjitha këto kishin për qëllim, për të krijue një sistem paqeje në Europë.

Të gjitha këto përpjekje dështuen.

Nga gërmadhat e shkrumueme të luftës ma të madhe botnore, dhe nën hijen e një lufte të mundëshme dhe ma shkatrruese, domethanë luftë bërthamore, ndërmjet fituesve gjatë kësaj lufte, doli në pah një, pikpamje {vizion] e re, se cka mund të bahet djepi i Qytetnimit Perëndimore.

Mbas një luftë botnore, gjatë të cilës u vranë ma shumë se pesdhjetë milionë njerëz, dhe la vendet që krijuen qytetnimin modern industrial në gërmadha,, palët fituese, të paktën ato të vendeve perëndimore, u përpoqen të krijoshin një botë të re,tuej krijue një sistem të përbashkët sigurimi, që do të kishte për bazë lidhjet ekonomike, kulturore dhe politike të pa cënuesahme. Por ky plan u damtue rand nga referednumi Britanik për t’u largue nga Bashkimi Eurpian.

Britania e Madhe, një vend me një histori të përmendun, ishte vendi ku u krijue një qeveri kushtetuese, një Perandori Botnore, dhe i cili bani një mbrojtje heroike kundër Fashizmit, asht tuëj hi në një rrugë, e cila nuk dihet se ku do t”cojë, me largimin e saj nga Bashkimi Europian.

Britania ka ekonominë e dytë ma të madhe në Europë si dhe fuqi më ma të madhe ushtarake.

Një zadhanës për të ashtquejtunin Shteti Islamik tha në një koment, se dalja e Britanisë Nga Tregu i Përbashket Europian përban fillimin e Shpërbamjes së vendeve të Kryqzatorëve.

Gjatë qindvjetshit njëzetë ngjanë vrasje në masë, si ato të Armenëve nga Otomanët, Ato të Holokoustit, dhe ato që u banë gjatë kohës së Stalinit. Të të gjitha këto njihen si cfarosje në masë.

Udhëheqsi Britanik Kameron , mund të njihet në histori, si njeriu që e humbi Europën, Skotlandën dhe Irlandën Veriore.

Nacionalistët në Europë u gëzuen që Britania u largue nga Bashkimi Europian.

Britania ka jetue në paqë, mbrenda permbrenda vetes, që nga vjeti 1707.

Britania, qindvjetëshe me radhë, ka luejtë një rol ma të madh në cështjet ndërkombëtare, se sa kishte peshën e saj. Ajo krijoj një Perandori Botnore, mundi forcat Naziste, dhe qëndroi krah për krah me Shtetet e Bashkueme, gjatë rrezikut që paraqiste sistemi komunist Sovjetik.

Britania përkrah interesat dhe cmon vlerat Amerikane, gjana të cilat kanë krijue një urë kyce në Oqeanin Atlantik.

Shtetet e Bashkueme presin që Britania të ndikojë në marrjen e vendimeve nga Europa, dhe Europa pret që Britania të influencojë Amerikën lidhun me marredhanjet dypalëshe.

Britania e Madhe mund të gjindet përpara një problemi të vërtetë, tuej u trnsformue në një Agli të vogël.

Europa mori Cmimin Nobel më 2012, për kontributin që dha gjatë 60 vjetëve të fundit për paqë, rikshillim, demokraci dhe të drejtat e njeriut në Europë.

Bashkimi Europian asht një institucion me shumë të meta, dhe i organizuem në një mënyrë që përmban mbrenda tij shumë gjana, që janë në kundërshtim me njena tjetrën. Një gja e tillë asht gjithashtu e vertetë për 196 shtetet që njëhen nga Organizata e Kombeve të Bashkueme. Cdo qytetar i botës, ka të bajë me një qeveri që kërkon të përfaqsoj interesat e tij, por që dështon në këto përpjekje. Populli i Britanisë së Madhe gjithashtu gjindet përballë problemeve jo ma të vogla me përfaqsuesit e saj ne Uestminster, sic kishin me ata të Brukselit deri sa u zhvillue referendumi per t’u largue nga Bashkimi Europian Por me gjithë të metat në fjalë, Bashkimi Europian, dhe organizatat e ndryshme të tij, sic asht NATOja, deri tash kanë ba një punë të madhe, që nuk asht ba gjatë një mijë vjetëve të kalueme, domethanë paqa në Europë.

Megjithë këtë, Bashkimi Europian nuk asht një entitet i përsosun. Shumë ma shumë mund të bahet për të sigurue që të krijohet një shtet i përgjithshëm kontinental. Sic e kemi pa me krizat e shumta në Greqi, asht e nevojshme të bahet balancim ma i mirë monetar, dhe një politike fiskale në gjithë Europën.

Cështja e rregullave dhe e emigracionit, të cilat ishin ndër ankesat kryesore të fushatës në Britaninë e Madhe për t’u largue nga Bashkimi Europian, mund të zgjidhen në mënyrë ma të mirë. Por populli britanik ka hequn dorë nga cdo mënyrë, për t’i zgjidhë këto probleme dhe për të cue përpara qëllimin e përbashkët, për paqë e përparim, që Bashkimi Europian kishte prfemtue, por që nuk u mbërrijte, tuej marrë vendimin që të largoheshin nga shoket e tij Europian.

Gjatë ditëve mbas referendumit filluen të dalin në skenë shenja shqetësimesh të mëdha, të cilat do të shtohen gjatë muejve dhe vjetëve të ardhëshme; ndërkohë që ky proces i gjatë dhe i vështirë. gjatë të cilit do të zhvillohen bisedimet për largimin e Britanisë nga Bashkimi Europian. Sterlinës i ka ra shumë vlefta.Tregjet e aksioneve kanë pësue humbje, dhe Britania e Madhe dhe ndoshta edhe vendet e tjera do të preken, nga një ngadalsim i veprimeve ekonomike.

Me afat të gjatë, largimi i Britanisë së Madhe nga Bashkimi Europian, përban n ji sfidë tejet të madhe, ndaj idealit të një Europe të Bashkueme dhe në paqe, dhe kjo gja mund të përfundojë në një tragjedi botnore.

Gabriel Garsia Markez-DO T’U JEPJA VLERË GJËRAVE…

April 23, 2016 by dgreca

Gabriel García Márquez – 1927- 2014./

Gabriel García Márquez (Gabriel Garsia Markez, i njohur Edhe ju Gabo), shkrimtar i njohur kolumbian. Lindi më 6 mars 1927 ne Arakataka, një fshat i Vogel pranë maleve të Karaibeve kolumbiane. Vdiq, më 17 prill 2014./

DO T’U JEPJA VLERË GJËRAVE…/

Do t’iu jepja vlerë gjërave jo për aq sa vlejnë/

por për domethënien e tyre./

Do të flija pak, do të ëndërroja më shumë./

Di se për çdo minutë që mbyllim sytë

humbim 60 sekonda dritë çokollate.

Po të më jepte një copëz jete, Perëndia,

i veshur me rroba të thjeshta, do të shtrihesha në diell

dhe do të lija lakuriq në diell, jo vetëm trupin tim

por edhe shpirti im.

Perëndia ime, po të kisha zemër, do të shkruaja urrejtjen time mbi akull

dhe do të prisja që të ngrihej dielli.

Do të pikturoja yjet me një ëndërr të Van Gogut.

me një poemë të Benedetit, një këngë të Serrait

kjo do të ishte serenata ime hënës.

Do të njomja me lotët e mi trëndafilat

Për të ndjerë dhimbjen e gjembave

dhe puthjen portokalli të petaleve.

Perëndia ime, po të kisha ende një copë jetë

nuk do të lija të kalonte as edhe vetëm një ditë

pa u thënë njerëzve se unë i dua, i dua njerëzit.

Do të bindja çdo burrë dhe çdo grua

të cilët janë favorite e mi

dhe do të jetoja i dashuruar me dashurinë.

Dhe do t’iu dërgoja njerëzve se sa shumë gabojnë

kur mendojnë të ndalen së dashuruari mes tyre

kur plaken pa e ditur se ata po plaken

kur ndalen së dashuruari mes tyre.

Do t’i japja krahët çdo fëmije

por do ta lija që të mësonte, të fluturonte vetë.

Pleqve do t’u mësoja se vdekja

nuk vjen me moshën, por me harresën.

Kam mësuar shumë gjëra nga ju, nga njerëzit …

Kam mësuar se të gjithë, në botë,

duan të jetojnë në majë të malit

pa e ditur se lumturia e vërtetë

qendron në atë se si ngjitet shpati.

Kam mësuar se kur një i porsalindur kap,

për herë të parë, me dorën e tij të vogël,

gishtin e babait, do ta mbajë të burgosur përgjithmonë.

Kam mësuar se një njeri

ka të drejtë të shohë një tjetër njeri

nga lart poshtë, vetëm kur e ndihmon të ngrihet.

Janë të shumta gjërat që kam mundur të mësoj nga ju

por s’do të më duhen me të vërtetë shumë më shumë

sepse kur ata do të shohin në këtë valixhen time,

fatkeqësisht unë do të jem duke vdekur.

Përktheu: Faslli Haliti

Jeta anekdotike e Faïk beg Konicës

February 6, 2016 by dgreca

Nga Guillaume Apollinaire/
Përkthyer nga Rafael Floqi/
Botohet me rastin e Vitit te Faik KONICES, Shpallur nga VATRA/
Guillaume Apollinaire u lind më 26 August 1880, në Romë dhe vdiq më 9 Nëntor në 1918, ishte një poet dramaturg tregimtar, romancier e kritik arti francez me origjine polake. Apollinaire konsiderohet ndër të parët poetë të fillim-shekullit të 20-të, si një nga mbrojtësit më në zë të kubizmit, dhe babai i surrealizmit. Atij i jepet krediti për krijimin e termit kubizëm (1911) që përshkruan një lëvizje të re artistike, me termin “Orphizëm” (1912), dhe termi “Surrealizëm” (1917) qe e përdori për të përshkruar punët e Erik Satie. Ai shkroi një nga veprat e para të quajtura si surrealiste, dramën Gjinjtë e Thiresias (1917), e cila u bë baza e operës me të njëjtin emër në 1947. Dy vjet pasi qe plagosur në Luftën e Parë Botërore, ai vdiq nga epidemia e gripit Spanjoll të 1918-ës në moshën 38- vjeçare.
Apollinaire u zhvendos nga Roma në Paris ku dhe u bë një nga anëtarët më popullorë të komunitetit artistik të Parisit (si të Montmartre dhe Montparnasse). Ndër miqtë dhe bashkëpunëtorët e tij të kësaj periudhe është dhe Faik Konica, që siç duket, edhe nga shkrimi zë një vend të nderuar krahas figurave të tilla legjendare të artit si Pablo Picasso, Henri Rousseau, Gertrude Stein, Max Jacob, André Salmon, André Breton, André Derain, , Blaise Cendrars, Pierre Reverdy, Alexandra Exter, Jean Cocteau, Erik Satie, Ossip Zadkine, Marc Chagall,Marcel Duchamp and Jean Metzinger. Ai u dashurua me Marie Laurencin, të cilën e identifikonte shpesh si muzën e tij.
Ky shkrim me kujtimet e Apolinerit për miqësinë dhe figurën e Faik Konicës është përkthyer nga origjinali frëngjisht prej meje, sipas botimit në revistën prestigjioze letrare franceze Mercure de France maj- qershor1912 — Tome XCVII “ në rubrikën LA VIE ANECDOTIQUE, me titull Faik beg Konitza”. Kjo është një dëshmi e drejtpërdrejtë se si e sa e vlerësonte poeti i madh shqiptarin e madh, gjë që nuk ka nevojë për komente.

********
Ndër burrat që kam njohur, të cilët i kujtoj me kënaqësi, njëri nga më të veçantët është, Faik Bej Konica. Ai u lind në Shqipëri, pak a shumë 40 vjet më parë, në një familje që i mbeti besnike ritit katolik. Kjo “shqipe” u rrit në Francë, gjer në moshën 20-vjeçare, ku madje ai ishte gati të hynte si rishtar në manastirin e Grande Chartreuse. Këtu nuk qulli gjë, dhe pak nga pak, zelli fetar iu tha, duke kaluar nga indiferentizmi fetar tek një lloj antiklerikalizmi të ngjashëm me atë, që e gjemë tek Merimeja. (Prosper Merime romancier i njohur francez, R.F)
Ai donte të vazhdonte studimet e veta, por meqë kishte një dashuri të zjarrtë për Atdheun e vet, Shqipërinë, ai kthehet në Turqi dhe konspiron kundra shtetit turk, ku sipas të thënave të atij vetë, qe dënuar dy herë me kusht .
Ai kthehet më pas në Francë, gjuhën dhe letërsinë e së cilës e njihte në mënyrë të admirueshme dhe lidhet me të gjithë ata që merreshin me punët e Shqipërinë.
Meqenëse liria që ai gëzonte këtu, nuk i dukej e mjaftueshme, ai iku dhe u vendos në Bruksel, në rrugën Shqipëria, (Rue d’Albanie) për të themeluar një revistë erudite: Albania, që merrej me politikë, dhe më shumë me letërsi, histori, filologji. Ai do t’i jepte më shumë jetë lëvizjes kombëtare shqiptare; duke e pastruar gjuhën shqipe nga termat e pasakta dhe parazite, me të cilat ishte mbushur, dhe e shndërroi atë në pak vite, nga një dialekt i pagdhendur fshatarësh, në një gjuhë të bukur, të pasur dhe të zhdërvjellët.
Por atij edhe liria, ashtu siç kuptohej në Bruksel, nuk i pëlqente më, qe njësoj si ajo që kishte pat hasur në Paris. Madje një herë, ai vetë u ndesh në rrugë me një agjent të policisë, që e pyeti . Cila është kombësia jote? – Unë jam nga Shqipëria ( Je suis d’Albanie.) – Ku banoni ? – Në rrugën Shqipëria. (Rue d’Albanie) – Çfarë profesioni keni ? – Unë drejtoj revistën Albania. . Më pas pasi kaloi një natë në postën e policisë, tw nesërmen agjenti i policisë i tha patriotit shqiptar “ Për një kohë, unë kujtoja se t’i po talleshe me mua”..

I zhgënjyer nga Brukseli, Faik beg Konica u nis për në Londër. Ai braktisi shtypshkronjën e tij të vogël, të përbërë veç me fonte platini, ku kishte krijuar dhe shtypur veprat e tij të vogla, që sot janë mjaft të rralla. Shtypshkronja nuk e zgjati punën shume, pasi punëtori i vetëm që ai e kishte zgjedhur për të radhitur germat në stampë, ia bëri ato të papërdorshme.

Qe viti 1903, në Londër kur e njoha Faik beg Konicën, Ai banonte në Oakley Crescent, City Road, E.C. Unë nuk e kisha parë kurrë më parë atë. Ai më kishte ftuar të kaloja ndonjë ditë tek ai dhe më pat ftuar, duke thënë se do të më priste tek stacioni i trenit. E lamë që ai të kishte një shenjë që unë ta njihja. Ishim marrë vesh që të mbante një orkide në thilenë e xhaketës. Treni im mbërriti, në peronin e Victoria-Station me shumë vonesë, dhe unë vura re se të gjithë zotërinjtë e pranishëm aty mbanin një orkide në thile. Si do ta njihja shqiptarin tim? Mora një taksi dhe mbërrita në shtëpinë e tij, në momentin kur ai po dilte prej saj për të blerë një orkide.
Qëndrimi im në Londër ishte tërheqës. Faik bég Konica kishte një pasion për klarinetën, oboen dhe kornon angleze. Ai kishte në sallonin e tij, një koleksion të vjetër të këtyre instrumenteve prej druri. Ndërsa prisnim për të ngrënë, në mëngjes dhe vakti mbërrinte gjithnjë me vonesë, mikpritësi im luante arie te vjetra , duke qëndruar ulur, me sytë poshtë, me pamje serioze para pupitrës. Pastaj vinte një vakt ala shqiptarçe, do me thënë, pa fund. Në çdo dy ditë ai kishte dëshirë për të ngrënë për ëmbëlsirë kremkaramel, të cilin unë nuk e shijoja. Ndërsa ai binte vdekur për të. Dhe të nesërmen kishte puding me qumësht kokosi, të cilin unë e pëlqeja shumë, por ai nuk e hante. Dreka zgjaste kaq shumë aq sa nuk arrita të vizitoja ndonjë muze në Londër, sepse gjithmonë ne mbërrinim aty, kur ishin duke u mbyllur dyert.

Prandaj ne bënim shëtitje të gjata, gjatë së cilave unë arrita të njoh se çfarë shpirti fin dhe i kultivuar kishte Faik beg Konica. Ashtu si pothuajse të gjithë shqiptarët prej dere të mirë, ai ishte pak hypocondriak dhe u preka veçanërisht nga miqësia që ai më tregoi sa më dukej në disa pika se mos ishte plëngprishës.
Kjo lloj paranoje shfaqej herë-herë në mënyrë shumë të çuditshme. Nëse ai hynte në një dyqan për të blerë diçka, dilte andej me frikën se dyqanxhiu do ta ndiqte pas, duke pretenduar se ai i kishte vjedhur: « Si rrjedhojë, theksonte ai, si do të mundem unë t’ia provoj atij që nuk kam vjedhur?»

Kur jetonte në Londër, Faik Konica po riorganizonte bibliotekën e vet. Ai i pat shitur të gjithë librat, për të zgjedhur botime angleze ku teksti ishte i shtypur me karaktere kaq të vegjël, sa që nevojitej një lupë, për t’i lexuar. Ai kishte formuar kështu një bibliotekë të plotë,të konsiderueshme të cilën e mbante të gjithën në një raft të vogël. Dhe prej librave të vjetër ia pat ruajtur veç Fjalorin e de Bayle, (Dictionnaire Historique et Critique një fjalor biografik i shkruar nga Pierre Bayle (1647–1706) R.F), që ai e mbante për mjeshtrin e vet, dhe fjalorin e Darmesteter-it. Admirimin më të madh në letërsi ai kishte për Remy de Gourmont, për të cilin ai kishte njohuri të thella, saqë më vonë, kur gjeta një portret të tij ia dërgova.
Faik beg Konica, si një Beyle tjetër, kishte gjithnjë, maninë e pseudonimeve. I ndërronte ato shpesh. Në kohën kur e njoha unë, ai e quante veten Thrank-Spirobeg, sipas emrit të një heroi të një romani historik të Léon Cahun, që ishte në një farë mënyre një kryevepër dhe vepra më e mirë e frymëzuar nga historia e brendshme e shqiptarëve. Por duke parë se tipografët e ngatërronin shpesh drejtshkrimin e pseudonimit të tij në Thrank-Spiroberg, Faik bej Konica vendosi ta mbante ashtu. Po kjo nuk zgjati veç dy apo tre vjet; më pas ai mori një pseudonim të ri me të cilin do të nënshkruante një vepër shumë të pasur e të mirëshkruar, që titullohej : “Ese mbi gjuhët artificiale”, nga Pyrrhys Bardyli.

Unë kalova edhe një herë tjetër ca kohë në Londër tek Faik beg Konica, që ndërkohë ishte martuar dhe banonte në Chingford. Ishte pranverë, barisnim nëpër fusha dhe kënaqeshim duke kaluar kohën duke luajtur golf… Pak para mbërritjes sime, Faik beg Konica pat blerë pula, për të pasur vezë të freskëta; por kur ato bënë vezë ishte e pamundur t’i haje. Në fakt, si mund të hash vezë pulash kur ushqimi i tyre është vetëm vetvetja ? Këto pula rriteshin aty dhe hanin vezët e tyre, kjo e bënte Faik bég Konica të arrinte ne atë pikë sa ti shihte ata shpendë të mjerë me tmerr, duke mos i lënë të dilnin nga koteci i tyre i vogël, ku ato ngordhën duke ngrënë njëra- tjetrën, me përjashtim të njërës, që qëndronte fitimtare, e cila jetoi për ca kohë në vetmi. Kjo ishte ajo që arrita ta shoh unë. Ajo ishte shndërruar në një pulë të egër dhe të marrë; meqë ishte e zezë dhe qe dobësuar aq shumë, sa ishte shndërruar si një korb, dhe madje para se të nisesha i kishin rënë edhe puplat, dhe ishte shndërruar në një farë miu arash.

Faik beg Konica e botoi revistën “Albania”me kujdes të madh. Në kopertinë ai kishte, si logo armët e mbretërisë së ardhshme të Shqipërisë të dizajnuar nga një skulptor francez me talent, të cilit ia kam harruar emrin. Ai vdiq në rrethinat e New York-ut, gjatë rrëzimit gjatë një udhëtimi me ballonë. Puna që Faik beg Konica bënte për të redaktuar artikujt e tij dhe avashtësia , ishin shkaku që revista botohej gjithnjë me vonesë. Në 1904, kishin dalë numrat e 1902-shit, dhe në 1907, kishin dalë rregullisht numrat e 1904–ës. Revista franceze” L’Occident “ ishte e vetmja që mund të rivalizonte me Albania-n në këtë pikë.

Pa filluar revolucioni xhonturk, Faik Konica mendonte të kthehej në vendin e vet. Por ngjarjet nuk e lejuan. Ai u nis në mënyrë të papritur për në Amerikë në momentin kur po ziente revolta shqiptare. Ai më shkroi një herë para se të nisej dhe më vonë nuk pata lajme nga ai. Unë e dija se në SHBA kishte një koloni të madhe dhe të pasur shqiptare. Unë mendoja se ai kishte marrë përsipër restauruesin e gjuhës shqipe. Mua më vinte keq që ai nuk më mbante më në korrent për aventurat e tij, gjersa vitin e kaluar gjeta rastësisht në një librari, numrin e parë të një botimi të titulluar Trumbéta e Krujës, do me thënë Trompeta e Krujës, që ishte kryeqyteti i Skënderbeut. Aty pashë që Faik beg Konica banonte në Saint Louis, në Missouri, dhe që kishte hequr dorë nga të shkruarit në frëngjisht, gjuhë të cilën e njihte shumë mirë, por kishte përdorur anglishten që e fliste shumë keq.

I shkrova në Saint Louis, por nuk mora përgjigje. Gjer kur ditët e fundit, një letër e ardhur nga Chicago-ja do t’ma kujtonte shqiptarin tim. Ishte dërguar nga një farë Benjamin DeCasseres (në një fjalë të vetme me dy shkronja të mëdha). Por shkrimi i zarfit nuk linte asnjë dyshim, qe ishte shkrimi i Faik beg Konicëa, i vogël i plotë, i ngjashëm me atë të shtypshkronjës ku qenë shtypur veprat me shkrimin e Petrarkës. E hapa letrën. Ajo përmbante një farë prospekti për t’u shtypur në dy faqe, në anglisht të titulluar “Prelude”, dhe me dedikimin « të gjithë atyre që më nxitën në egoizmin tim militant». Ishte një farë proze poetike, plot me fraza filozofësh dhe imazhesh biblike ku do të përmendja Beethovenin, Goethen, etj. Ishte kjo një lamtumirë e veçantë e bërë nga Faik beg Konica të cilin e kisha njohur e me të cilin kisha ndërprerë çdo marrëdhënie miqësore dhe nuk kam më ndonjë shpresë që ta rishoh .
Ai kishte hequr dorë nga Evropa, nuk e botoi më Trompetën e Krujës, madje vetë Shqipëria nuk ishte më pjesë e preokupime të tij. Atë ia kishte lenë në dorë biznesmenëve të Michiganit e pasardhësve dhe shokëve të Gjergj Kastriotit,( bëhet fjalë për Alehandro Castriotin R.F) pasi ai kishte braktisur tashmë nostalgjinë e një Evrope shumë të kultivuar, dhe qe shndërruar në një poet të zhgënjyer, me drojet e mërgimit, dhe, padyshim, pa katër vëllimet e mëdha të Fjalorit të Bayle-s.

SEBASTIANO GRASSO vjen në Sofrën e Diellit përmes Përkthimit të Faslli Halitit

December 25, 2015 by dgreca

Biri natyral i gjeneralit- mjek Atonio (2903-1966) dhe i markezes Giusepina Camardi Polizzi (1916- 1966 ), Sebastiano Grasso ka lindur në Siqili më, 1947. Studime klasike në kolegjin San Michele të komunës Acireale. Lauruar për Letërsi modern, për dy vjet iu dedikua mësimdhënies në universitetin e Leteraturës italiane. Nga viti 1871 punon në «Corriere della Sera», ku aktualisht është kritik i artit dhe letërsisë. Nga viti2007 është president i Pen Club Italia dhe drejtor i trimujorja omonime.
Ka botuar 12 volume poetike, midis të cilave: «Orizzonti lontani »,1964; (Horizonte të largëta); «Poesie fuori stagione», 1970; (Poezi jashtë stine); «Il giuoco della memoria», 1073, (Loja e kujtesës); «La stagione del clown», 1978. (Sezoni i kllounit); «Il poeta e il fantasma»,1980, (Poeti dhe fantazma, etj.

1.MIDIS ËNDRRËS DHE DELIRIT

Nuk bëj më diferencë midis ëndrrës
Dhe delirit, midis botës së vjetër e të re.
Thonë se ka ndryshuar gjithçka
nëse më parë ishte përherë më mire. Edhe
tingujt janë të ndryshëm: tani s’ka më
klithma. Të puth me force dhe të shkoj
gishtat prapa qafës, ndërsa të harkohesh
duke ngritur gjurin. Duket fund ii botës,
por duket se më shtyp barkun.

2. BOTA NË SHTËPI

Përsëritjet rrezikojnë të bëhen
obsesion, edhe ato të vargjeve kineze
shkruar gjatë dinastisë Tang. Krijova
botën në shtëpi, bërë me rrokje
dhe ngjyra përherë më të forta; ajo jashtë
s’më intereson më: çdo ditë dal vetëm
për të shkuar në supërmerkato dhe gjatë natës
për të takuar ndonjë mike.
Pjesa tjetër e jetës ritmohet nga fletë të bardha
ku flitet për aventura si ato
të Salgarit, të lindura në Hindie, megjithatë
autori s’lëvizi kurrë nga Verona.

3. HËNA E FUNDIT E PLOTË

Kur ishte hëna e plotë e fundit?
Gjaku pulson me shpejtësi, ndërsa shkruan
vargje lamtumire dhe poezia bëhet një delir
tingujsh, netësh, përrallash, seksi,
pushtimi i një ëndrre. Dëgjomë,
e dashur: ka ende diçka sublime
e përditshmja jonë, si gjinjtë e tu
që në kuzhinë, nuhasnin erë rozmarinë
ose finokun e egër. Në Valtelina
zëra që ngjirren mërmërisin për gaforret
që kanë ripopulluar rrjedhat ujore
midis Sernios dheTiranos. Por pastaj vdekja
i grabit përherë diçka jetës.

4. PRAPA MALIT ORTLES

Çila është ora e keqardhjes?. Mbase
Kur dielli perëndon prapa malit Ortles?
Me grevën e postierëve është era
që më sjell cicërimat e pemëve të tua.
kështu që di diçka për ty më shpejt;do të vijë
do të vijë radha e karrove të zbulojnë mendimet e tua,
dhe- imagjinoj- ankimet tona të dashurisë,
të përforcuara nga jehona midis gjethes dhe gjethes.

5. MBARIMI I VITIT

Kthehesh ku harpa nuk frikëson
Macen që kërcen mbi divanin me lëkurë
gri, shënuar nga thonjtë
dhe, mbi tavolinë, një fletë me vargje
dhe fjalë të fshira në pritje për të ndryshuar.
Ti fle, tani, dhe poezitë- me datën
e fillimit- sigurisht do të mbeten
më shumë ditë para punës së lëmimit.
Ti fle, tani, dhe shtëpia mbushet
me figura që flasin nën zë
dhe përmbajnë zemrimin. Thoshe se
nuk kishte të ardhme dhe të gjithë
zërat duhej të heshtnin. Fundi
do të koincidonte me atë të vitit .
6. NË LIQENIN E LAMPEDUZËS

Nuk të përshtatet zija : e zeza
u mjellëzua nga një flamur drite
të një spiraleje, në këtë verë të nxehtë
Në det të hapur të Lampeduzës
anijet duken të palëvizshme:
ngadalë ndryshon vetëm sfondi.
Nëpër shtigje të rralla kafshë ngarkese
mbajnë thasë me bathe të thata
dhe mposhtin letargjinë verore.

7. TË IMAGJINOSH NJË FLAMUR

Mbi kodër imagjinoj një flamur:
pastaj pyes veten ç’do të bënte atje
midis hardhive, shegëve dhe fiereve
që mbijnë midis ferrave, me fruta
të zeza e të kuqe që të gërvishtnin duart.
Vera do të mbaronte me vjeljen
dhe fillimin e shkollave. Në vresht lëvizje
erashkën hequr nga korniza e shekullit XIX
të sallonit të gjelbër nën vështrimin
dhe zemrimin e heshtur të gjyshes që pastaj
një përkëdheli do ta zhdukte.

8. PRAPA KODRINAVE

Në cilin muaj këndonin bilbilat?
Kujtesa gënjen, edhe nëse kujtimet
materializohen dhe imazhet rrjedhin
me nxitim. Dhe ku ishe kur këndonin dje?
Peizazhet zhduken prapa kodrinave
me mana dhe në pasditën e vonë trari
mbushet me të afërt që vijnë të bëjnë vizita.

9. E ARDHMJA MË E MIRË

Prisnim vjeshtën si të ardhmen
më të mirë:kaloi dhe kjo e shpërtheu
dimri që na ngriu zemrën me lamtumira.
Duhet të vendosim një epigraf? Doja të datoja
Gjithçka, duke historizuar, pa dashur të kursej,
as të bëj ngatërresa mbi datat. Imagjinata
ishte një mani e deformuar që po dukej
të luftohej. Takimet kishin pasur
paraskenën e tyre dhe ne kishim luajtur
rolin tone prej provincialësh të ndritur
ose të heronjve. Lajme? Për fëmijtë, të dashurit e fëmijve,
kushurinjtë të largët e të afërt, pa vonesë,
si hartohet një raport në kuesturë.

10. LAJME TË MIRA

Ti sjell detin tend në guaska të vogla,
më ofron kumbimin, parfumin e mbyllur
në borsetë, dhe pa dridhje ose frikë.
Lajme të mira, ke shtuar; ndahem
Dhe vij tek ty. Me lumturinë çmendet
dëshira: të marr në këmbë, në kopësht,
ndërsa puhija pushton kofshët gjer
në gju, me rripin që e tund.

11. ERA E PORTOKALLEVE

Çoheshe mbi taka, ngrije kokën
dhe merrje frymë fort për të rrëmbyer
erën gjysmë të ëmbël të portokalleve.
Sigurisht Renuari do të të kishte portretizuar
Mbase me fund në vend të xhinseve.
Shfletoj librin e një poeti e gjej vargje të kushtuara
një profesorit tim të universltetit,
kërkova të dhëna se si jepte mësim
si dhe për karakterin e tij. Për ty miqtë janë
sigurisht njerëz të mirë. Mbi rrushin
e bardhë drita bëhet pikë pikuese, e kuqja
e buzëve hapet ndërsa unë të shtrëngoj.

Përktheu: Faslli Haliti