Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Durrësi si qendër e qytetërimit evropian 

by

Nga Rafael Floqi/

Mbretëria e Shqipërisë (shqip: Mbretëria e Arbërisë, latinisht: Regnum Albaniae) u krijua nga Karli i Anzhuit në territoret shqiptare që ai pushtoi nga Perandoria Bizantine në 1271, me ndihmën e fisnikërisë vendase shqiptare. Mbretëria e Shqipërisë u shpall në fund të shkurtit 1272. Mbretëria shtrihej nga rajoni i Durazzo-s (Dyrrachium, Durrësi modern) në jug përgjatë bregdetit deri në Butrint. 

Kjo atëherë ishte zyrtarisht Mbretëria e parë e Shqipërisë, sipas emërtimit të miratuar tashmë në traktatin e famshëm të Viterbos të vitit 1267, kur, pasi ishte dakorduar që Karli I të ishte përgjegjës për pjesën e tretë të pushtimeve që do të bëheshin në Perandorinë Bizantine, ai vendosi se në këtë pjesë do të caktoheshin Mbretëritë e Selanikut, Serbisë dhe Shqipërisë. 

Në muajin shkurt 1272, ai pranoi kurorën e ofruar nga banorët e Shqipërisë. Papët e kursyen dhe ia  kishin frikën. Nikolla III iu afrua më shumë perandorit të Habsburgut dhe u përpoq të kundërbalanconte, nëpërmjet ndikimit të këtij personazhi, mbizotërimin gjithnjë në rritje të princit Angjevin, i cili, për të shmangur stuhinë, pranoi të hiqte dorë nga Italia e Epërme dhe të përgatiste një ekspeditë kundër Konstandinopojës.

Në vend, angjevinët vendosin një numër të madh burrash, ushtarësh dhe administratorësh, të cilët vendosen nën autoritetin e një kapiteni të përgjithshëm dhe të viçarit të jashtëzakonshëm në Rumania, funksionet e të cilit në fakt janë të ngjashme me ato të një zëvendës-mbreti. Çdo fortesë (që nga Durrësi, Vlora, ​​Sopoti, Butrinti) u caktohet një kapiten, ndonjëherë një arkëtar. Nëse rreth dyzet emra dalin shumë shpesh, fakti mbetet se ne mund të identifikojmë të paktën dyqind burra të dërguar përgjithmonë në mbretëri. Në të njëjtën kohë, angjevinët u dhanë shqiptarëve emërimin e një vikari ose kapiteni të shqiptarëve (capitaneus Albanorum) me origjinë shqiptare. Megjithatë, në aktet e kancelarisë gjejmë shumë përmendje të zotërve shqiptarë të mbajtur peng në mbretërinë e Siçilisë, me udhëzime megjithatë të sakta për trajtimin e mirë të tyre. Vëmë re qarkullimin e peticioneve për lirimin e këtyre pengjeve.

Në këtë kohë titujve të tij të shumtë, Angjevini i parë shton atë të Mbretit të Shqipërisë, edhe nëse me këtë titull ruhet vetëm një privilegj, ai i 25 shkurtit 1272, me të cilin pushteti i plotë i jepej Vikarit të Përgjithshëm Gazo Chinardo. 

Një roman kalorësiak me qendër Durrësin

Le ta ilustrojmë përmes një shembulli që është i njohur prej kohësh për qarqet e ngushta akademike dhe studiuesve por që ka nevojë të ritheksohet e të trajtohet për tu bërë pjesë e vetëdijes së opinionit publik shkruan me të drejtë Dr Dorian Koçi tek Dielli, ai citon historianin Aleks Buda kur i ben kritikë mendimit historik romantik evropian të rrënjosur thellë për shqiptarët që i konsiderojnë si popull barinjsh” thotë se dokumentat flasin për një shoqëri të diferencuar feudale me origjinë shqiptare, siç janë arhondët e Arbërit që mbajnë titujt e lartë të hierarkisë feudale bizantine si panhypersevastë, ata “nobli viri”, kontë, baronë, prelatë, burgjencë, ato bashkësi fshatare të cilat sundimtarët bizantinë, anzhuinë etj, i cilësojnë si “burra fisnikë shqiptarë” me emrat e tyre etnikë karekteristikë.

Territoret shqiptare me Durrësin si një kryeqendër e botës mesdhetare, kaq i famshëm deri në mesjetën e vonshme ku bie në duart e osmanëve është vendi ku zhvillohen ngjarjet e një romani kalorsiak të shekullit të XII, të shkruar në frëngjisht e të quajtur “Romani i Florimontit”. Është paksa enigmatik fakti se përse Turoldus ( autori i romanit) që nga Franca e largët zgjodhi Durrësin si objekt kryesor të rrëfimit të tij, por besoj se më i rëndësishëm është fakti që e planetizon rëndësinë e qytetit pasi e vë në kryeqëndër të veprimit të heroit kryesor, Florimontit.1 Në roman Florimonti lëviz në të gjitha kryeqendrat e qytërimit mesdhetar dhe Durrësi shfaqet gjithandej si qyteti i tij, i cili mesa duket është pjesë e rëndësishme e materies dhe shpirtit të qytetërimit evropian. Ka dy vepra kushtuar Florimontit si stërnip i Aleksandrit të madh.

Ndërsa Florimont i Aimon de Varenne, i kompozuar në 1188, mund të tregojë ndikim të vërtetë bizantin – nga burimet përfundimtare orientale ose shqiptare. Ndoshta Varennes është ai afër Châlon-sur-Saone (Rom LXI, 369). Alfred Risop në Abhandl. Herrn Prof. Dr. Tobler (Halle, 1895, fq. 430-463) mbështet fuqishëm besimin se Aimon dinte burimet greke. J. Psichari (Mélanges G. Paris, f. 507) pohon të kundërtën, se ajo që Aimon dinte për greqishten vinte nëpërmjet latinishtes. Në çdo rast Aimoni e shkroi romancën në Francë në dialektin françes. Florimont përmendet si stërnip   i Aleksandrit të Madh dhe poema rrëfen aventurat e tij rinore. Ai ndihmon Philippus Macemus në një luftë kundër bullgarëve dhe përfundimisht fiton vajzën e mbretit, Romadanopojën. Gjatë aventurave të tij, Florimont vret një përbindësh dhe bie në dashuri – përkohësisht – me një zanë.

Ndërsa Turoldus, qoftë ai poet apo xhongler, është një figurë misterioze. Ai njihet si autor edhe i Këngëve të Rolandit Në tapiceri Bayeux ka një paraqitje të një xhuxhi që quhet kështu, dhe të theksohet se individë të tjerë rrallë përmenden në tapiceri. Tavernier, në Vorgeschichte des altfranzösischen Rolandslieds (Berlin, 1898) e identifikon Turoldus-in me Thorold të Envermcu-s, një murg i Abacisë së Becit dhe në një kohë peshkop i Bayeux. Profesor Jenkins u pajtua me këtë në botimin e tij të poemës. Në këtë rast, Chanson de Roland do të ishte vepër e një xhongleri injorant, por e një kleriku të kultivuar norman, vesi më i madh i të cilit, ndoshta, ishte bota e tij. Në këtë mënyrë nuk është e rastësishme që Durrësi dhe territoret mesdhetare shqiptare shfaqen gjithandej nëpër letërsinë, historinë e gjeografinë shpirtërore të Evropës, ndaj Shqipëria pasaportën evropiane e ka që në gjenezë të saj

Në roman tregohet se Admirali i Kartagjenës sulmoi territorin e Durrësit, shkatërroi qytetet, dogji kështjellat, Florimont nuk u përpoq ta kundërshtonte sesa mbërriti në  shkëmbin e Durrësit. Për fat të mirë Flocart nuk donte të braktiste familjen e trishtuar; shpresa i mbeti; ai besonte në përfitimet e kohës. Një ditë, pasi e çoi nxënësin e tij në breg të detit, ai i dha atij një predikim të gjatë mbi llojet e ndryshme të gjellëve; siç sapo kishte përfunduar, një anije u shfaq në det, duke lundruar drejt Durrësit. Ai mbërriti, u mësua se ishte hipur Risus, mbret i Kalabrisë dhe i tokës së Punës. I varfëri i humbur përparoi drejt të huajve dhe e kishte çuar veten para princit: Princat i thanë me të drejtë: Vështirë se i përkiste një pronari të thjeshtë të trajtonte të huajt me këtë ton.

Universitate apo universitet ?

Dihet se me një diplomë të datës 21 shkurt 1272, Mbreti Karli I i Napolit deklaroi se ai pranoi zgjedhjen si Mbret të Shqipërisë, për personin e tij (dhe në trashëgimtarët e tij) kontë dhe baronë, ushtarë dhe borgjezë dhe  universitete dhe ai i mirëpret ata nën mbrojtjen e tij, duke premtuar, ndër të tjera, për të respektuar privilegjet e tyre të lashta. ( Vini re fjalën Universitete) .    Kjo më shtyhu nga mos njohja e sistemit feudal italian të kohës të barazoja fjalën  “Universitates” me konceptin e sotëm pedagogjik për institucionin arsimor, dhe thashë me vete “Eureka” . Kjo është e shkruar e zezë mbi të bardhë. Megjithatë zhgënjim. Universitates është diçka nëse në fakt përbëhet nga një ose më shumë se një njësi që trajtohet si një tërësi e pandashme nga ligji. Ajo ishte një komunë komunitet i pavaruar por në varësi të mbretit.

Koincidencë në prodhimin normativ midis kufijve të veprimit të universiteteve (komuniteteve) në varësi të mbretit dhe shkallës së autonomisë së Komunave, që ishin realitete të pavarura. koincidencë në prodhimin normativ midis kufijve të veprimit të universiteteve (komuniteteve) në varësi të mbretit dhe shkallës së autonomisë së Bashkive, që ishin realitete të pavarura. Një çelës i dobishëm për të kuptuar temën e analizës do të jetë pikërisht komplementariteti, sipas roleve të ndryshme, ndërmjet pushtetit sovran dhe atij vendor në prodhimin e legjislacionit. Studimi i fisnikërisë feudale të krijuar nga Karli I në Siçili, i destinuar për të ndikuar kryesisht në regjimin e tokës dhe transaksionet tregtare, ka bërë të mundur hartimin e një harte të tokave, çifligjeve, kështjellave dhe fshatrave. 

Mbreti Karl më 20 shkurt 1272 njofton se, pasi qyteti i Durazzo-s dhe qytetarët treguan dëshirën për t’iu nënshtruar sundimit të tij integral qe perfekt, për sa kohë që ata përmbushin vullnetin e tyre pa vonesë, ai premton t’i marrë ata nën mbrojtjen e tij të tillë , “dhe për ta të gjitha privilegjet e Perandorëve të lashtë të Romës, dhe përdorimet e tyre të mira, dhe liritë dhe ekskluzivitetet e mira që ata kanë gëzuar deri tani. deri tani nga ne dhe trashëgimtarët tanë konfirmojmë autoritetin mbretëror etj”  

Mbretëria e Shqipërisë ishte një entitet i dallueshëm nga Mbretëria e Napolit. Mbretëria kishte natyrën e një strukture politike me orientim ushtarak. Kishte strukturën dhe organet e veta të qeverisjes që ndodheshin në Durrës. Në krye të këtij organi qeveritar ishte kapiteni i përgjithshëm i cili kishte statusin e mëkëmbësit. Këta persona zakonisht kishin titullin capitaneus et vicarius generalis dhe ishin gjithashtu kreu i ushtrisë, ndërsa forcat vendase komandoheshin nga persona që mbanin titullin marescallus in partibus Albaniae. 

Kështu duket për të bindur Durrsakët ndaj mbretit. Më 18 maj 1272, Inocent of Barletta, me banim në Durrës, i cili ndoshta ishte një tregtar i pasur nga Barletta, i vendosur atje për arsye tregtare, u emërua protontino i Durazzo-s, një nga portet më të rëndësishme të Shqipërisë. Prandaj, ai ishte në krye të detyrës që i ishte besuar nga mbreti, i cili ia komunikoi emërimin  në Universitate të Durrësit  i cili i pat dhënë më parë miratimin e tij . 

Durrësi me universitet në shekullin e 13 -të

Ka një dëshmi  Universiteti i Dyrrachium (latinisht: Universitas Studiorum Dyrrhachium, shqip: Universiteti i Studimeve të Durrёsit  ishte një universitet teologjik venecian (Studium generale) në Durrës (Dyrrhachium), Venecia, më pas Republika e Venedikut.  Universiteti u themelua rreth vitit 1380, dhe më pas u transferua në Zadar në 1396, mes kërcënimeve në rritje turke në Evropën Juglindore, duke u bërë kështu Universiteti i Zarës. Por ka shumë rëndësi të mos injorojmë faktin dhe pavarësisht se Universiteti është universiteti më i vjetër me origjinë nga Venecia historike dhe është një nga universitetet më të vjetra evropiane.

Prof. Jahja Drançolli shkuarte ne gazetën Telegraf argumentone shkrimin e tij studimor “Në fillim të viteve ‘90-të, në shtypin ditor të Kosovës si dhe në revistën “Buletini” të Fakultetit Filozofik (1993), kishte parë dritën një studim imi me titullin, “Universiteti i Durrësit” (së bashku me burime e literaturë referente), që ishte rezultat i punës së gjatë hulumtuese jo vetëm në arkiva publike italiane dhe kroate, por edhe në ato kishtare të urdhrit Dominikan, urdhër ky që kishte themeluar Universitetin e Durrësit rreth vitit 1380. Rezultati është pritur jashtëzakonisht mirë në botë. 

Këtej, në Kroaci, nga mjetet e Kuvendit të Kroacisë janë ndarë rreth 10 mijë euro që studimi në fjalë, i shoqëruar me rezultate të tjera, të shohin dritën në librin monumental, “Arbërit ndërmjet Perëndimit dhe Lindjes gjatë Mesjetës” (Arbers between West and East during Middle Ages, Zagreb, 2008). Libri është distribuuar kryesisht në librari evropiane. Arsyeja e parë është se Universiteti i Zarës, kohë më parë, në ueb-faqen universitare (anglisht dhe kroatisht) ka postuar historikun e universitetit, që përputhet plotësisht me rezultatet shkencore të cilat provojnë fuqishëm ekzistimin e Universitetit të Durrësit për të parin e këtij lloji në Ballkan. 

Për të parë zhvillimin historik të Universitetit të Durrësit (rreth vitit 1380), i cili për shkaqe të sulmeve osmane ishte tërhequr në Zarë për të themeluar atje ose Universitetin e Zarës me Rektor të Parë, Gjon Durrësakun (1396), , duhet shikuar për verifikim ueb-faqen e Universitetit të Zarës, të postuar në anglisht dhe kroatisht.

Albanie Rex, mbret i Arbërisë- vetëm si titull feudal

Pas kësaj, periudhe këtë titull do ta mbanin vetëm sovranët sllavë, si Uroshi II në 1309, Stefani Urosh III në 1328, Stefani Dushani në 1333, Stefano Turtko mbret i Bosnjës në 1385, por formula e Mbretërisë Shqiptare, e cila do të ekzistojë edhe nën pasardhësit e Karlit I, Madje, madje në fakt, në vitin 1292, kur pjesa më e madhe të atij rajoni, ai e humbi dhe vetëm qyteti i Durrësit dhe disa toka të tjera mbetën me Karlin II, sovranët e Napolit. gjithmonë u jepnin atyre titullin e Mbretërisë dhe si të tillë Angjevini i dytë ia dha djalit të tij Filipit, Princit të Tarantos , që edhe nëse ai nuk e merrte titullin mbretëror, fillimisht qe titulluar përgjithësisht si Despot dhe më pas, nga viti 1306 e në vijim, “Regni Albaniae Dominus”.  

Titull i cili u mor natyrshëm identik nga Giovanni Anjou-Gravina, pastaj Anjou-Durraso, kur në 1332 ai mori sundimin nga dega Anzhu e Tarantos në këmbim të Principatës së Akajas.  Hera e fundit kur flitet ende për një Mbretëri të Shqipërisë qe në vitin 1393, kur mbreti Vladislaus i Napolit i deklaron se ato si domene, – atëherë inekzistente, -që i përkisnin, pasi kishte vdekur tashmë dukesha e fundit e Durazzo-s, Giovanna, tezja e nënës së saj Mbretëreshës Margherita dhe motrës së saj, së ardhme Joana II. 

Prandaj synimet e angjevinëve në rajon shkuan në ndryshimin e madhësisë së ndikimit të tyre, edhe për shkak të hyrjes në veprim të një agjenti tjetër: mbretërisë serbe, e cila kontestoi territorin, tashmë të shqyer në vetvete, si nga angjevinët ashtu edhe nga bizantinët, zotër të lashtë të atyre tokave. Arbëria u bë pra një fushë beteje mes këtyre tre fuqive, një teatër konfliktesh që shpeshherë ishin shkak i shpërnguljeve të fshatarëve shqiptarë në Greqinë veriore, të cilat kanë lënë gjurmë të alternuara në dokumentacionin e kohës. 

Por ky sundim fillimisht shumë i shquar, pastaj i reduktuar e pastaj vetëm si titull feudal , të cilit i atribuohej si emërtim solemn i drejtimit, përbënte juridikisht një shtet më vete, apo një dominim të madh feudal që i nënshtrohej Mbretërisë së Siçilisë?

I nderuar nga Klintoni, i turpëruar nga kllouni

by

Nga Rafael Floqi/

Vizita e ish-Presidentit Bill Klinton në Shqipëri dhe pranimi i tij me nderime dhe medaljen e “Yllit të Mirënjohjes për Arritje Publike” konsiderohet si një akt simbolik i mirënjohjes për kontributin e tij në fillimet e demokracisë në Shqipëri dhe ndalimin e dhunës serbe në Kosovë në vitin 1999. Ky vizitë është parë si një rast i rëndësishëm për të shprehur mirënjohjen ndaj SHBA-ve, veçanërisht për kontributin e tyre në Kosovë.

Pavarësisht nga karakteri privat i vizitës, ftesa për të nderuar Bill Klinton është pritur me kënaqësi nga shqiptarët dhe një fjalim live nga ai do të ishte një moment i rëndësishëm. Emri i Bill Klinton për shqiptarët ka tejkaluar të gjitha politikat dhe është vlerësuar si një aleat dhe mbështetës i tyre gjatë kohës së nevojshme.

Megjithatë, përtej spektaklit politik, është e rëndësishme të kuptohet qëllimi dhe mesazhi i kësaj vizite private. Duke qenë se ajo ishte një event i sponsorizuar dhe i organizuar nga Aleks Soros, është e pamundur të jetë një rastësi rutinore. Ka të ngjarë që Fondacioni Shoqëria e Hapur, i cili është i lidhur me Aleks Soros, të kishte dashur të bënte një dhuratë simbolike në ditën e 59-vjetorit të lindjes së Ramës, si një formë e shprehjes së mirënjohjes për angazhimin e tij të vazhdueshëm.

Duke ditur që fjalimet e Bill Klinton kushtojnë shuma të konsiderueshme, një fjalim i tij në këtë event mund të shihet si një dhuratë e shtrenjtë, për një datë që nuk ishte përvjetor. Është e mundur që ky akt të jetë një mënyrë për të vlerësuar dhe inkurajuar angazhimin e Bill Klinton në çështjet e demokracisë dhe të drejtave të njeriut, si dhe për të promovuar veprimtaritë e Fondacionit Shoqëria e Hapur.

Në përgjithësi, vizita e Bill Klinton në Shqipëri dhe pranimi i tij me nderime tregon se roli dhe kontributi i tij në historinë e Shqipërisë dhe Kosovës vazhdojnë të jenë të vlerësuar dhe të mirëpritur nga populli shqiptar.

Në ceremoninë e mbajtur në shëtitoren “Dëshmorët e Kombit”, kryeministri Edi Rama prezantoi zotin Bill Klinton me një grup fëmijësh dhe të rinjsh nga Kosova, të cilët mbanin emrin e tij. Kjo veprim tregoi solidaritetin dhe mirënjohjen ndaj roli që Bill Klinton ka luajtur në luftën e Kosovës në vitin 1999. Megjithatë, disa persona kanë shprehur kritika lidhur me këtë veprim, duke e krahasuar me praktikën e emërtimeve ideologjike që ndodhnin në regjimin komunist.

Si President, Bill Klinton njihet për aftësinë e tij për të marrë vendime të arsyeshme në baza emocionale. Ai ka luajtur një rol të rëndësishëm në forcimin e Shteteve të Bashkuara, zbutjen e tensioneve me Rusinë pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik dhe bashkimin e Europës së ndarë nga Lufta e Ftohtë.

Në kontekstin e Shqipërisë dhe Kosovës, Bill Klinton është vlerësuar për kontributin e tij në ndalimin e dhunës serbe në Kosovë dhe në përkrahjen e proceseve demokratike në Shqipëri. Ai ka kontribuar në çlirimin e popullsisë shqiptare nga dhuna dhe ka ndihmuar në stabilitetin politik të vendit në momente të vështira, siç ishte koha e krizës së vitit 1997.

Vizita e tij në Shqipëri dhe pranimi i tij me nderime nga kryeministri Edi Rama tregojnë se roli dhe ndikimi i tij vazhdojnë të jenë të vlerësuar dhe të mirëpritur nga populli shqiptar. Bill Klinton shpreh mirënjohjen për mirëpritjen dhe dashurinë e shqiptarëve, veçanërisht për vendimet e tij që i mori në mbrojtje të drejtave të njeriut dhe lirisë në rajonin e Ballkanit.

Kryeministri Rama vlerësoi ndërhyrjen e Bill Klinton në Kosovë në vitin 1999 dhe shprehu përkrahjen e Shqipërisë për Shtetet e Bashkuara. Ai e vlerësoi Shqipërinë si një vend pro-amerikan dhe shprehu besimin se ka vetëm regjime të këqija, jo popuj të këqij.

Përgjithësisht, vizita e Bill Klinton në Shqipëri dhe nderimi i tij tregojnë se kontributi i tij në vendet shqiptare është vlerësuar dhe se ai mbetet një figurë e dashur dhe respektuar nga populli shqiptar.

Në ceremoninën e pritjes së ish-Presidentit Bill Klinton në Shqipëri, ka pasur shumë komente dhe spekulime rreth qëllimeve të kryeministrit Edi Rama dhe politikave të tij. Disa prej tyre kanë shqetësuar mungesën e liderëve të Kosovës në ceremoni dhe ndjenjën e fyerjes që i bëhet Kosovës si shtet.

Disa persona kanë vërejtur se çmimi i “Yllit të Mirënjohjes për Arritje Publike” që u dha Bill Klinton nuk ishte i parë, pasi ai kishte marrë një nderim të ngjashëm nga një President i mëparshëm i Shqipërisë. Kjo vlerësimi i dytë mund të ketë qenë i organizuar për t’i shërbyer qëllimeve politike të kryeministrit Rama, veçanërisht në kontekstin e opozitës së tij me Albin Kurtin, i cili përfaqëson një pushtet që është në kundërshtim me Ramën.

Disa persona kanë argumentuar se Kurti ka gabuar në situatën e tanishme në Kosovë duke mos u marrë me politika të jashtme dhe duke i shtrirë dorën për bashkëpunim me ndërkombëtarët. Megjithatë, ata kanë vlerësuar përpjekjet e Kurtit për të ndërtuar një Kosovë me dinjitet dhe për të luftuar krimin e organizuar, ndërkohë që po ndërton institucionet demokratike të vendit. Kurti konsiderohet si një politikan që nuk ka përfshirë në vepra të kundërligjshme dhe që është përqendruar në politikën e paqes dhe stabilitetit.

Mungesa e liderëve të Kosovës në ceremoninë e pritjes së Bill Klinton është interpretuar nga disa si një fyerje ndaj Kosovës. Serbia ka kryer shumë krimet dhe dhunën ndaj popullsisë shqiptare dhe Kosovës, dhe shqiptarët nuk do t’i falin kurrë për ato veprime. Megjithatë, Kurti ka treguar ndërgjegjësim të madh ndaj kësaj situate dhe ka ndërtuar politikën e paqes, institucionet dhe demokracinë, pa u bërë kompromis me ata që dëshirojnë të dëmtojnë Kosovën.

Disa persona kanë kritikuar faktin që ceremonia e pritjes së Bill Klinton u organizua pasi kryeministri Rama deklaroi se do të nisë turin e Procesit të Berlinit. Kjo vlerësohet si një taktikë e përdorur për të trembur Berlinin 

Pa ndjesën më të vogël, pa gajle dhe skuqjen e fytyrës. Pa asnjë llogari dhënie dhe kjo ndodh kur Uni ka pushtet absolut. Dhe kjo nuk është më demokraci. Kësisoj edhe ata 700 mijë votues të Edi Ramës apo, 34% e shoqërisë shqiptare, kanë të drejtën e Unit të mendojnë se edhe kombi duhet t’i bindet. Ndaj dhe ky show. A do te kishte qenë dinjitoze që Klinton te kishte folur ne parlamentin shqiptar, me prani te qeverise te Kosovës? Unë këtë unë e quaj nderim. 

Rama, skenaristi, regjizori, moderatori e kllouni i ceremonisë së pritjes së ish president të SHBA Z.Bill Klinton, thërret në këtë ceremoni Aleksis Soros, dhe bën “surprizën” komike të thirrjes së ca të rijve e fëmijëve nga Kosova me emrin “Klinton” apo “Hilari”, dhe nuk thërret asnjë politikan të partive të Kosovës e jo më të qeverisë Kurti, 

Dëgjuam “oratorinë” kllounadë të Ramës që kishte si lejtmotiv oratorinë e jashtëzakonshme të Klinton, e dëgjuam “oratorin” Klinton që deklaroi se qeveria aktuale e Kosovës po bën marrëzi që arreston grupe terroriste të komanduara nga qeveria e Vuçiçit për të destabilizuar sovranitetin e Kosovës.

A nuk është paradoksale që pikërisht ish presidenti amerikan që mori vendimin pa pyetur Kongresin e Këshillin e Sigurimit të OKB për të bombarduar Beogradin, quan marrëzi vendimin e Kurtit që paska bërë krimin e madh që ka ndëshkuar terroristët serbë në Kosovë që sulmuan edhe forcat e NATO-s, dhe ju sekuestruan armatime të paligjshme. 

Kur Albin Kurti i kundërvihej Ballkanit të Hapur, me Procesin e Berlinit, Edi Rama tallej, madje plot mendjemadhësi, në atë tipin e tij bullist, e ftonte qeveritarin e Kosovës të përfshihej në tryezë me qëllim lëvizjen e lirë. Albin Kurti pohonte publikisht se, si Shqipëria dhe Kosova e kanë vendin në Europë, në Berlin, Edi Ramës i hante timoni për në lindje.

Ndaj sot jo rastësisht, Shqipëria nuk është akoma anëtarë e komunitetit europian. Në Proçesin e Berlinit Albini, jo, thoshte Edi Rama. Madje, bashkë me grupin e interesit, jo Kosovën, shpikën termin e një Mini Shengeni Ballkanik, bash për të trembur Berlinin. A ia arriti qëllimit? Asesi! Shqipëria sot ka rënë në një vakum dështimi sa ekonomik aq edhe politik. Kujtoni se vetëm në muajin e kaluar (8 qershor 2023) qeveria e Edi Ramës mori borxh rreth 600 milion euro kredi me interesa të lartë. Nga këto para borxh plus përqindjet bankare, i bie të jenë në borxh edhe ata që do lindin në vitin 2060.

Kjo vizitë e përgatitur mirë e Ramës me Klintonin është vlerësuar si një show i përmasave groteske dhe një përpjekje e panevojshme për të impresionuar publikun shqiptar. Kritika është se Rama ka paguar për ture të panevojshme të lobimit dhe ka sjellë Klintonin në Tiranë për të ndikuar në perceptimin e shqiptarëve. Megjithëse Klinton ishte i lodhur, ai ende u përpoq për të dhënë një leksion mbi të drejtën universale dhe rëndësinë e gjithëpërfshirjes, në kontrast me retorikën e Rames që fokusohet vetëm në Unin e tij.

Përveç kritikave për ftesat selektive dhe retorikën e Rames, kritika është se ai kërkonte të shprehte vetëm retorikën e tij, ndërsa Klintoni e bazoi fjalën e tij në funksion të ideve. Ky dallim tregon se Rama ishte më shumë i interesuar për formën sesa për përmbajtjen e fjalës së tij. Kritikat ndaj Rames dhe organizimit të vizitës së Klintonit theksojnë mospërputhje të qëllimeve dhe fokusit të dy politikanëve. Kjo vlerësohet si një përdorim politik i vizitës së Klintonit për të promovuar imazhin e Rames dhe për të krijuar një spektakël politik, në vend të të përqendruar në çështjet reale dhe sfidat e vendit.

Situata në konfliktin Kosovë-Serbi nuk është një krizë e thellë si konflikti në Irlandë midis katolikëve dhe protestantëve, por është kthimi i skenarëve të zinj serbo-rusë për të përmbysur historinë, që Klinton ka krijuar dhe mbeti i pavdekshëm për shqiptarët. Vetë Klintoni kur i është drejtuar popullit Amerikan për ndërhyrjen në Kosovë ka thënë: “Kjo ndërhyrje nuk vjen nga vlerësimet politike dhe sondazhet, por është një film që unë e kam parë në Ruanda dhe në Bosnjë dhe nuk duhet të përsëritet më!”. Pra ishte një nevojë për të shpëtuar botën nga një tjetër gjenocid, sesa një aksion politik.

Sa për këshillat e tjera të tij për komunat, zgjedhjet, selitë, Kryeministri Kurti duhet të shikojë mënyrën për ti zbatuar në një mënyrë apo tjetër, se është lider i zgjuar dhe me integritet dhe jo një showman cirku. Pa paragjykuar se i janë imponuar nga Aleksi, Edi & Co., ai duhet të ketë guximin  të dëgjojë të mençurit dhe përbuzë hapur liderët e shpallur globalë nga Vuçiçi, që për pushtetin shesin  kombin.

Dje ne pamë spektaklin e radhës të mjeshtrit të madh të ceremonive me pikësynim goditjen e liderit të Kosovës, Albin Kurti. Pjesëtarët e këtij spektakli, si A. Soros, na kujtuan se “Ballkani i Hapur” është mbyllur përkohësisht nga një fakt shumë tronditës që ka lidhje me Vuçiç apo me Ramën. Por skenaristët kërkojnë fillimisht kokën e Albin Kurtit për ti dhënë hapësirë pushtetit të Edi Ramës si përfaqësues i të gjithë shqiptarëve.

Është koha që Kosova dhe Kurti ti kthejnë reston, jo si hakmarrje personale por si detyrë ndaj kombit. Por një gjë Edi Rama duhet të dijë, se kurrë dhe asnjë rast nuk e ka mandatin të flas në emër të Kosovës, as nuk duhet kjo t’i lejohet të flas ”Albin Kurti ia dogji njëherë e mire ëndrrën Edi Ramës për të qenë “lider rajonal”. Jo për ego personale, ndoshta madje edhe në pavetëdije! Albin Kurti i dogji Edi Ramës të vetmen alibi që ai kishte për “aleancën” me Aleksandër Vuçiç, kur pretendonte se përmes saj shmangeshin konfliktet në rajon. Serbia nuk do të ndryshojë kurrë, i vetmi që propagandonte këtë komedi, ishte vetëm Edi Rama! Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama në kuadër të përgatitjeve për Procesin e Berlinit do ta realizon një vizitë në vendet e rajonit.

 Ai nesër do të vizitoj Shkupin e pastaj edhe në Kosovë. pas kësaj ai do të shkon për vizitë në Bosnje, Mal të Zi dhe Serbi. Ramën në Kosovë nuk e priti kryeministri Albin Kurti, por presidentja Vjosa Osmani dhe Glauk Konjufca. 

A thua Rama nisi një luftë të ftohtë mes dy shteteve shqiptare për shkak të egos së tij? 

Ajo që ndodhi në Kosovë duket si një prolog i epilogu të padëshiruar mes dy shteteve shqiptare ndërkohë që Vuçiçi fërkon duart.

Turneu i Golfit në Michigan, një ndeshje 23- vjeçare në “Kreshtën e Djallit“

by

Reportazh nga Rafael Floqi/

Golfi, një sport që ndërthur saktësinë, strategjinë dhe qëndrueshmërinë, mahnit zemrat e miliona njerëzve në mbarë botën. Ndërsa turnetë profesionale dominojnë titujt, turnet e golfit amatore shfaqin thelbin e vërtetë të lojës. Ne synojmë të depërtojmë në botën e gjallë, të një turneu amator golfi, të organizuar qysh prej 23 vjetësh në Michigan, falë këmbënguljes, angazhimit, përkushtimit dhe shpirtit organizativ të shoqatës Gjergj Fishta, Knights of Kolumbus, dhe kryesisht të z. Mark Gjokaj që ka organizuar turneun e parë të golfit ndër shqiptarë, qysh në vitin 2000, 23 vjet më parë, duke eksploruar momentet më emocionale, përkushtimin e lojtarëve dhe shpirtin e paepur të lojës.

Mark Gjokaj, një pasionist i golfit

Mark Gjokaj, një pasionist i golfit dhe organizatori i turneut të Golfit në Michigan, meriton të nderohet për përpjekjet e tij të palodhshme dhe për kontributin e tij në krijimin e një tradite të fortë. Me 23 vjet përkushtim ndaj organizimit të këtij turneu, ai ka arritur t’i lidhë shqiptarët miqtë, familjarët dhe dashamirët e golfit në një eveniment të veçantë dhe emocionues që i bashkon të gjitha brezat.

Duke zgjeruar këtë traditë, Mark Gjokaj ka ofruar një platformë të vlefshme për entuziastët e golfit për të konkurruar dhe për të krijuar kujtimet e paharrueshme nëpër këto vite. Nëpërmjet angazhimit dhe punës së vazhdueshme të Markut, turneu i Golfit në Michigan është bërë një ngjarje e pritur me padurim nga të gjithë ata që janë pjesë e komunitetit të golfit.

Knights of Columbus është tani një nga organizatat më të mëdha vëllazërore katolike në botë, me një anëtarësim prej mbi dy milionë burrash, të njohur si “Knights” kalorës , të përhapur në shumë vende. Parimet e organizatës bazohen në katër shtylla: bamirësi, bashkim, vëllazëri dhe patriotizëm. Patriotizmi është një veçorie të gjithë malësoreve por individë të tillë si Marku është thelbi i qenies. Ai kujton se me herët në vitet 80-të kur kërkonin në diasporë ndonjë flamur shqiptar për dasmë atë e gjenim tek familja e tij.

Bamirësia është një vlerë thelbësore e malësorëve dhe e shoqatës Gjergj Fishta, dhe organizata është e përfshirë në mënyrë aktive në iniciativa të ndryshme bamirësie. Ata mbledhin fonde dhe dhurojnë për kauza të shumta, duke përfshirë përpjekjet për lehtësimin e fatkeqësive, projektet e komunitetit, bursat arsimore dhe mbështetjen për individët me aftësi të kufizuara. “Kalorësit” gjithashtu, ofrojnë mbrojtje financiare përmes programit të tyre të sigurimit, duke siguruar që familjet të kujdesen në kohë nevoje. Ndaj dhe ky turne golfi që u mbajt të dielën e kaluar mishëronte të gjitha këto vlera. Siç e shihni në foto ky turne i organizuar në fushat 18 gropëshe fundjavën e kaluar, mblodhi 154 golfistë shumica shqiptarë por dhe amerikanë, miq dhe shokë të tyre, edhe shokë në sport u mblodhën në Devils Ridge, në Kreshtën e Djallit për të shijuar bukurinë e lojës dhe të mjediseve të pakrahasueshme te këtij klubi golfi në Matamora, Oxford në Michigan e ndodhur rreth 30 milje larg nga qendrat ku banojnë shqiptarët.

Duke u ndeshur në Kreshtën e Djallit

I themeluar në vitin 1995, Devil’s Ridge Golf Club është një nga fushat më të vlerësuara të golfit në Michigan. Ata mburren me kurset e lojës me 18 vrima unike të golfit të kampionatit që sfidojnë edhe entuziastët më të aftë të golfit. Mbi 400 hektarë pyje, ligatina dhe kodra së bashku me një shumëllojshmëri kafshësh të egra që ofrojnë një përvojë relaksuese, në veri të Detroitit, pikërisht në Oakland County. Aty mbahen shumë evente dhe turne korporatash që e zbukurojnë kursin, si ky event i sotëm sportiv dhe kuq e zi.

Ne ju mirëpresim të bashkoheni me ne si pjesë e “familjes së Devil’s Ridge” gjithnjë në rritje shkruhej në hyrje të klubit por përkujdesja shihej në çdo mjedis.

“Ka një pjesëmarrje gjithnjë e më të madhe, thotë Marku, madje qysh tani janë zënë vendet për turneun e vitit të ardhshëm. Të gjithë të ardhurat do t’i përkushtohen veprimtarive të shoqatës e cila dy javë më parë organizoi dhe panairin e makinave të luksit dhe sportive në mjediset e jashtme te Kishës së Shën Palit. Marku është mishërimi i gjallë i punës vullnetare të aktivistit, duke gërshetuar traditat shqiptare me aktivitete si ky turne golfi.

Uniteti, i referohet ndjenjës së solidaritetit midis anëtarëve të shoqatës dhe angazhimit të tyre për të punuar së bashku për të promovuar vlerat dhe për të forcuar komunitetet e shqiptare. Organizata nxit ndjenjën e vëllazërisë dhe mbështet nismat e Kishës Katolike, duke bashkëpunuar me famullitë, dioqezat dhe organizata të tjera katolike jo më kot është vlerësuar, si dega më aktive e Knights of Columbus këtu në Michigan.

“Kjo është një nga degët më aktive të Knights of Kolumbus në Michigan, deklaroi John Carry , drejtuesi i shoqatës për qarkun e Macombit në Michigan, e dalluar për numrin dhe cilësinë e aktiviteteve.

Reporterë- amatorë Golfi

Ishte një atmosferë mjaft befasuese dhe për ekipin e TV tonë Albtvusa që kishte bërë të gjithë përgatitjet për filmimet e drejtpërdrejta në natyrë, me dy kameramanë dhe mua si reporter për të filmuar një lojë që zgjate qysh nga ora 8 e mëngjesit deri në 6 të mbrëmjes. Dy kamera dhe një dron ndoqën nga larg dhe nga afër, betejat e “kalorësve golfistë” në fushat e shumta të golfit të vendosura në një reliev të larmishëm më kodra dhe ultësira, me pyje dhe lëndina gjithnjë të mbajtura me përkushtim dhe dashuri dhe nga manaxherët e kursit të cilët përfitojnë, nga rasti të bëjnë dhe një dhuratë për një lojë falas për më të mirët. Ndërsa unë dhe Fatjoni, filmonin lojërat dhe ekipet, Iliri nga qielli sillte pamjet e pakrahasueshme të këtij kursi Golfi të quajtur jo më kot “ Kreshta e djallit”

Në fusha ishin shpërndarë një përzierje e larmishme lojtarësh golfi, duke filluar nga fillestarët tek lojtarët me përvojë. Një tavolinë në krye ku bëheshin regjistrimet e në sfond të së cilave një flamur i madh shqiptar. Një grua dhe vajza , vërtet mise ndihmonin në organizimin Në bisedat e lojtarëve kishte dhe burra të vjetër dhe mesoburra dhe të rinj shkolle. Logjistika e takimit e ka pushtuar të tërin Markun që është zgjuar që pa gdhirë për të parë që gjithçka është gati, ka qenë dhe mbrëmë këtu, por në këtë mes pat harruar veglat e tija të golfit, por megjithatë shqetësim i tij nuk ishte, nëse do të arrinte të luante vetë, por që gjithë të pranishmit të ishin të kënaqur.

Agim Bardha, një kampion botëror golfi nga Michigani

Shqiptarët e Michiganit janë dalluar për golfin në Amerikë me kampionë si Agim Bardha, por edhe për faktin se katër familje shqiptare zotërojnë kurse golfi tani në Michigan Shpesh vetaranët e Golfit janë ftuar në këtë takim, dy vjet më parë në këtë event ishte ftuar kampioni i kampionëve shqiptari Agim Bardha. Agimi iu bashkua turneut evropian të të moshuarve pas një karriere si parukier në Michigan. Ai ishte një vizitor i rregullt në Evropë midis viteve 1997 dhe 2000, por humbi të gjithë sezonin 2001 si rezultat i një sëmundjeje dhe luajti në 2002 me një përjashtim mjekësor. Agimi lindi në Shqipëri, por së bashku me nënën dhe tre vëllezërit e tij u arratis nga regjimi komunist duke kaluar malet në Greqi në këmbë. Agimi nuk u angazhua me golf deri në moshën 29-vjeçare, por shpejt zhvilloi një teknikë efektive, ndonëse të veçantë, që e ka parë atë të prodhojë një sërë përfundimesh të shkëlqyera në turneun evropian të të moshuarve. Performanca e tij më e mirë erdhi në 1997 Ryder Collingtree Seniors Classic, 1999 Dalmahoy Scottish Seniors Open dhe 2000 TUI Seniors Open ku ai përfundoi i katërti.

Në fillim të këtij eventi pat ardhur dhe veterani Pjetër Sinishtaj, por i lodhur dhe nga vapa dhe ajri rënduar u largua pas një ore loje. Megjithatë në shenjë respekti të gjithë të pranishmit firmosën një kapele golfi me firmat e pjesëmarrësve për ta nderuar veteranin e këtij aktiviteti .

Turneu i golfit u bekua nga Dom Giovanni Kokona , i cili vlerësoi veprimtarinë atraktive dhe sportive të të pranishmëve ishte kënaqësi tek shihje atë skenë të makinave të golfit dhe të pajisjeve të lojës të rreshtuar që pas bekimit u shpërndanë nëpër fushat e golfit.

Golfi, “loja e zotërinjve” që luhet nga populli

Bashkë me Fationin u nisëm në udhë unë që mbaja kamerën me trekëmbëshin dhe Fatjoni që e ngiste makinën e golfit me një dorë, dhe tronditjet e golf kartit në rrugë na shkundën nga veshkat duke qenë i mahnitur nga pamja e natyrës e duke ndjekur çdo grup e skuadër golfistësh. Në një vend aq të bukur dhe të larmishëm t’i mund të shohësh edhe sorkadhen me fëmijët e saj edhe breshkën e ujit që pat mbetur në zall thatë që ne ta shpëtonim edhe zogjtë madje dhe wolverinë e balsamosur majë një kodre.

Golfi, i referuar shpesh si “loja e zotërinjve”, është një sport që ka mahnitur lojtarët dhe spektatorët për shekuj. Me historinë e tij të pasur, kurset ikonike dhe përzierjen unike të aftësive fizike dhe mprehtësisë mendore, golfi është vendosur si një lojë që kapërcen brezat dhe vazhdon të shijohet nga njerëz së të gjitha moshave dhe sferave të jetës. Le të thellohemi në botën e golfit, duke eksploruar origjinën e tij, elementët kryesorë që e bëjnë atë kaq magjepsës dhe tërheqjen e qëndrueshme që ka sot.

Origjina e saktë e golfit është e mbështjellë në mjegullën e kohës, por versionet e tij të hershme mund të gjurmohen në qytetërimet e lashta. Disa historianë sugjerojnë se një lojë e ngjashme luhej në Romën e lashtë, ndërsa të tjerë besojnë se ajo ishte e shijuar në Kinën e lashtë. Megjithatë, pikërisht në Skoci, gjatë shekullit të 15-të, golfi siç e njohim filloi të merrte formë.

Tee-ing Off- ose “Filloi loja…”

Unë me kameramanin Fatjonin kishim kënaqësinë të ndiqnim lojtarët në lëndina në pyll, ne u bëmë dëshmitarët e nervave të para, të djersitjeve të pëllëmbëve, frymëmarrje të thella dhe kërcitja e klub kur godisnin topin. Grupet ishin të ndryshme: shoqëri të shkollës së mesme, grupe të rinjsh shoqëruar dhe nga miqtë, familja dhe konkurrentët e tjerë mblidheshin për të parë shfaqjen e veprimit e golfit. Dhe ca terma për mua si fillestar i këtij sporti , ja “birdy” apo “eagle” u bënë familjare. “Kujdes topat po gjuajnë ata nga larg , më thoshte Fatjoni ndërsa unë mbaja me kujdes trekëmbëshin e kamerës “ mitralozin si i thosha unë me shaka. “ja se e presim me këtë”

Golfi është një lojë që kërkon një kombinim unik të aftësive fizike dhe forcës mendore. Nga ana fizike, lojtarët duhet të kenë një prekje delikate, koordinim të saktë dhe aftësi për të gjeneruar fuqi dhe saktësi në lëkundjet e tyre. Nga gjuajtja e te deri tek afrimi dhe vënia, çdo goditje kërkon një grup të ndryshëm aftësish dhe teknikash. Sidoqoftë, ajo që vërtet e veçon golfin është aspekti mendor. Planifikimi strategjik, vendimmarrja dhe fokusi i kërkuar në kurs mund të sfidojnë edhe lojtarët më të sprovuar. – “Golfi është një lojë që luhet në një fushë me diametër vetëm 4.25 inç – kjo është madhësia e vrimës. Pjesa tjetër është vetëm një shëtitje vërtet e gjatë me shumë zhgënjime të shkaktuara nga vetja”, pat shkruar Gary Player.

Lojtarët e golfit duhet të analizojnë me kujdes paraqitjen e secilës vrimë, të marrin parasysh faktorë të tillë si era dhe kushtet e fushës dhe të bëjnë llogaritjet e sakta për të përcaktuar kursin më të mirë të veprimit. Është një betejë e zgjuarsisë dhe vetëdisiplinës, pasi një gabim i vogël mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në rezultatin e një raundi.

Të drojtur para kamerës …

Siç duket të tërhequr nga fryma e kësaj magjie lojtarët s’po na e varnin ne që vinin dhe i filmonin , dikush na thoshte me të qeshur se ishte “Camera shy” dhe na thoshte të mos e transmetonim atë skenën kur club, shkopi i “ hëngri dhe”. Dhe shpesh disa syresh tregoheshin si pa qejf para kamerës , natyrisht ata nuk ishin ‘Tiger Woods’ dhe as merrnin pagesa PGA. Këto ishin lojëra shoqërore amatore mes miqsh, por kamera s’na tradhtoi mes shumë goditjeve amatore, ne filmuan goditje që do t’i kishte zili dhe një profesionist. Thelbi i strategjisë së lojës janë lojtarët që analizojnë kursin, komplotojnë goditje dhe përshtaten me ndryshimin e kushteve. Dhe natyrisht duke ruajtur një rivalitet miqësor. Konkurrentët shtyjnë kufijtë e njëri-tjetrit duke ruajtur një frymë sportive. Një nga apelet e qëndrueshme të golfit është aftësia e tij për të bashkuar njerëzit në një ndjekje të përbashkët të një qëllimi të përbashkët. Luajtja e një raundi golfi mund të jetë një pushim nga kërkesat e jetës së përditshme, duke ofruar një shans për t’u çlodhur, për t’u lidhur me natyrën dhe për të shijuar shoqërinë e miqve ose entuziastëve të tjerë.

Për më tepër, golfi është një sport që mund të shijohet pavarësisht nga mosha apo niveli i aftësive.

Më të moshuarit na afroheshin pranë kamerës dhe na jepnin opinionet e tyre me qejf kurse më të rinjtë tregoheshin më të rezervuar. Shume syresh ishin aty bashkë me miq amerikanë të golfit apo personal të tyre. Të gjithë na respektonin për faktin që i filmonim Fillestarët mund të mësojnë bazat dhe gradualisht të përmirësojnë lojën e tyre, ndërsa lojtarët me përvojë mund të përmirësojnë vazhdimisht teknikat e tyre dhe të sfidojnë veten në kurse gjithnjë e më të kërkuara. Është një sport që mund të luhet në mënyrë konkurruese ose thjesht për kohën e lirë, duke i lejuar individët të gjejnë nivelin e tyre të përfshirjes dhe kënaqësisë. Më vonë me Fatjonin ia gjetëm marifetin i kërkonim të dilnin në fotografi dhe pasi i bënim fotografi, u kërkonim intervista, dikush binte në grackë dikush na shmangej

Fushat e golfit janë të dizajnuara me përpikëri për të ofruar një sërë sfidash, duke e bërë çdo raund unik dhe bindës. Paraqitja e një kursi përfshin një sërë rreziqesh, të tilla si bunkerë, veçori ujore dhe zona të ashpra, të pozicionuara në mënyrë strategjike për të testuar aftësitë vendimmarrëse të një lojtari. Arkitektura e kursit, me rrugët e saj të valëzuara, pemët e vendosura mirë dhe hanë e pozicionuar strategjikisht, kërkon që lojtarët të marrin në konsideratë me kujdes përzgjedhjen e goditjeve dhe menaxhimin e kursit. Shumëllojshmëria e vrimave, nga par-tre të shkurtra në par-pesë të gjata, i shton më shumë kompleksitet dhe emocione lojës.

Golfi është i vetmi sport ku kundërshtari më i frikshëm është vetvetja

Golfi, me historinë e tij të pasur, përzierjen unike të sfidave fizike dhe mendore dhe aftësinë për të nxitur ndjenjën e komunitetit, ka siguruar vendin e tij si një nga sportet më të dashura në botë. Pavarësisht nëse jeni lojtar apo spektator, loja ofron një pushim nga ngutja dhe nxitimi i jetës, duke ju ftuar të filloni një udhëtim aftësish, strategjie dhe qetësie.

Golfi është një lojë e saktësisë dhe teknikës. Lëvizja, e cila është veprimi themelor në golf, kërkon një ekuilibër delikat midis fuqisë dhe kontrollit. Lojtarët duhet të zotërojnë artin e gjenerimit të shpejtësisë së klubit duke ruajtur saktësinë dhe qëndrueshmërinë. Kërkon orë të tëra praktikë për të përsosur mekanikën e lëkundjes, kapjen, qëndrimin dhe shtrirjen e trupit. Çdo shkrepje kërkon fokus, disiplinë dhe një sy të mprehtë për detaje. Qoftë nëse bëhet fjalë për një largim të gjatë nga maja, një gjuajtje precize hekuri në të gjelbër, ose një çip dhe gjuajtje e lehtë delikate, çdo goditje kërkon një nivel të lartë aftësie teknike. Golfi është i vetmi sport ku kundërshtari më i frikshëm është vetvetja.

Golfi ka qenë prej kohësh i lidhur me etiketën dhe sjelljen sportive. Lojtarët pritet t’i përmbahen një kodi sjelljeje që thekson ndershmërinë, integritetin dhe respektin për lojtarët e tjerë dhe kursin.

Golfi nuk është vetëm një lojë stimuluese mendore, por gjithashtu ofron përfitime të shumta shëndetësore. Ecja në një kurs me 18 vrima mund të mbulojë disa milje, duke u ofruar lojtarëve një stërvitje kardiovaskulare. Lëvizja lëkundëse përfshin grupe të shumta muskujsh, duke rritur forcën dhe fleksibilitetin. Për më tepër, mjedisi i jashtëm i fushave të golfit ofron ekspozim ndaj ajrit të pastër, dritës së diellit dhe mjedisit natyror, duke promovuar mirëqenien e përgjithshme dhe reduktimin e stresit.

Trimi i mirë me shokë shumë

Ky sukses dhe konsistencë në organizimin e turneut tregon një angazhim të jashtëzakonshëm dhe një pasion të vërtetë për golfin. Nëpërmjet përkushtimit të tij, Mark Gjokaj ka bërë të mundur rritjen e interesit për golfin dhe ka ndihmuar në formimin e lidhjeve të reja dhe të forta brenda komunitetit.

Por jo vetëm gjithë kjo punë pohon Marku nuk është i vetëm ai punën e mirë e bën me shokë ndër ta dallohen Fred Lulgjuraj, Mark Zefi Kalaj, Mark Gjeloshaj Frano Lulgjuraj, Nik Rrok Gjonaj e të tjerë. Natyrisht Marku nuk le pa përmendur dhe sponsoret kryesorë Zef Dock side Greel dhe Don Christos Cigar Lounge donny dhe Chrospher Paluashaj . Le të shprehim vlerësimin tonë më të thellë për Markun dhe për arritjen e tij të madhe për të krijuar një traditë të vlefshme në botën e golfit në Michigan.

Sipas golfistit të njohur – Bobby Jones “Golfi është një mashtrues i thjeshtë dhe pafundësisht i komplikuar; kënaq shpirtin dhe frustron intelektin. Është në të njëjtën kohë shpërblyes dhe çmenduri – dhe është pa dyshim loja më e madhe që njerëzimi ka shpikur ndonjëherë”.

Urojmë që ai të vazhdojë të ketë sukses në organizimin e turneut të ardhshëm dhe të krijojë ende më shumë kujtime të paharrueshme për të gjithë pjesëmarrësit.

Portreti i Ali Pashait të rreptë dallohej veç për butësi

by

Nga libri “Udhëtime në Ishujt Jon, Shqipëri, Thesali, Maqedoni, etj. gjatë viteve 1812-1813”. i  Henry Holland

Përgatiti dhe përktheu Rafael Floqi 

Prolog 

Sir Henry Holland, 1st Baronet, (27 tetor 1788 – 27 tetor 1873) ishte një mjek britanik dhe shkrimtar udhëtimesh. Ai kishte një praktikë të gjerë dhe ishte mjek shtëpiak i Karolinës, Princeshës së Uellsit dhe Mjek i Jashtëzakonshëm i Williamit IV dhe i Mbretëreshës Viktoria. Ai u zgjodh anëtar i Shoqërisë Mbretërore në janar 1815.  Ai zgjodh Baron në 1853. Shkencërisht, Holland dha një kontribut të hershëm në teorinë e mikrobeve të sëmundjes në esenë e tij “Mbi hipotezën e jetës së insekteve si shkaktare të sëmundjeve?” si dhe në “Shënime dhe reflektime mjekësore”, 1839. 

Por Holland e fitoi famën përmes shkrimeve të tij të udhëtimit, pasi kishte udhëtuar në Islandë dhe nëpër Ballkan dhe Gadishullin Iberik, ndërsa britanikët ishin në luftë me Francën. 

Henry Holland ishte shumë i ri për t’u pranuar në Kolegjin e Mjekëve në atë kohë, kështu që ai ndërmori disa udhëtime jashtë vendit. Në fillim të vitit 1812 ai u nis për një udhëtim 18 mujor duke vizituar Portugalinë, Spanjën, Shqipërinë Greqinë dhe Turqinë. Ai kaloi 3 muaj në një spital ushtarak në Portugali duke ndihmuar të plagosurit e Luftës së Gadishullit. Me kthimin e tij në Londër, Henry Holland zuri vend  me shpejtësi në nivelet më të larta të shoqërisë londineze, duke u bërë mik me Lordin Lansdowne, Lordin Aberdeen dhe Lordin Holland. Ai takonte shpesh, ndër të tjera, edhe  poetin e madh romantik, Lordin Bajron si dhe Sir Humphrey Davy. Ne vitin 1815 ai botoi librin me shënime udhëtimi “Travels in the Ionian Isles, Albania, Thessaly, Macedonia, &c. during the years 1812-1813.”  “Udhëtime në Ishujt Jon, Shqipëri, Thesali, Maqedoni, etj. gjatë viteve 1812-1813”.

Në këtë libër jepen pamje të trojeve shqiptare nën perandorinë otomane dhe pasqyrohen karakteristikat e njerëzve dhe të vendeve, nga ky libër shkëputëm një përshkrim të drejt për drejtë sa realist dhe romantik të një takimi që ky mjek i ri në atë kohë, pati në Sarajet e Janinës  me pashain e Madh Ali Pashë Tepelenën. Në këtë portret me fjalë jepet figura sa e jashtme dhe e brendshme e Pashait të madh më me saktësi si asnjë tjetër, jepen veçanti dhe karakteristikat jo vetëm fizike, por edhe veçantitë psikologjike e diplomatike të pashait të madh.  Për vetë faktin, që ky portret është një dëshmi e drejtpërdrejtë dhe e gjallë e gjithë ngjyra e pashait dhe enturazhit të tij, është një element mjaft domethënës edhe me vlerë në përshkrimin e kësaj figure të madhe të historisë sonë kombëtare. Për ta bërë disi më interesante, për stilin e artikullit të gazetës, mora lirinë të vendos disa mestituj.   

Në audiencë tek Pashai. Mes luksit dhe armëve

Shtyllat e Sarajit, në largësi të barabarta dhe me zbukurime të pasura, por pa ndonjë rregull të qartë  arkitekturor, u jepnin larmi mureve të banesës. Në këto shtylla dhe me kamare ndërmjet tyre, ishin varur armët e vezirit, jataganë, kama pushkë dhe pisqolla; të gjitha nga punimet më të mira, dhe të stolisura me bollëk me ar dhe xhevahire. Një tapet turk mbulonte dyshemenë dhe divanet që e rrethonin tërësisht dhomën, me përjashtim të skajit të poshtëm të saj. Këta ishin shumë të gjerë dhe të ngritur rreth pesëmbëdhjetë centimetra nga toka; ku qenë vënë jastëkë prej sateni të kuq, me thekë të gjatë prej dantelle ari. Mbi një vatër digjej një zjarr i madh druri, mbi të cilin ngrihej një oxhak si i dalë, ose më mirë një oxhak, në formën e një tende konike, e zbukuruar e me shumë me prarim, me figura dhe pajisje të ndryshme. Megjithatë, këto vëzhgime të vogla nuk u bënë qysh në momentin e hyrjes sonë në apartament. Të gjithë vëmendjen tonë në atë moment e pushtoi vetë personi, i Ali Pashës, figura e të cilit përbënte pjesën më interesante të tablosë. 

Ai ishte ulur sipas mënyrës turke, me këmbët e kryqëzuara poshtë, në një divan menjëherë përtej zjarrit, që qe disi më i ngritur se pjesa tjetër dhe më i pasur në dekorimet e tij. Në kokë mbante një kapuç të lartë të rrumbullakët, me ngjyrën të thellë blu në bizele dhe të rrethuar me dantella ari. Rroba e tij e jashtme ishte prej një pëlhure të verdhë, po ashtu e qëndisur shumë; dy këmishët e brendshme me vija të ndryshme me ngjyra dhe rrjedhin lirshëm nga qafa tek këmbët; duke u kufizuar vetëm në bel me një rrip të qëndisur, në të cilin ishin fiksuar një pistoletë dhe një kamë, me punime mjaft të bukura dhe delikate. 

Dorezat e këtyre armëve ishin të mbuluara me diamante, perla, dhe smeralde me përmasa dhe bukuri të mëdha të vendosura në dorezën e secilës. Në gishtat e tij, veziri mbante shumë unaza të mëdha diamanti dhe gryka e nargjilesë, nga e cila pinte duhan, ishte po aq e zbukuruar me lloje të ndryshme bizhuterish, por më shumë nga veshja e tij, binte në sy, sidoqoftë, pamja e Ali Pashës, të cilën në këtë kohë angazhuam ta vëzhgonim sinqerisht. 

Portreti i Pashait 

Është e vështirë t’i përshkruash tiparet, qoftë në detaje, qoftë në efektin e tyre të përgjithshëm, në mënyrë që të përçohet ndonjë përshtypje e veçantë në mendjen e lexuesit. Nëse do të provoja një përshkrim të tipareve të Aliut, do të flisja për fytyrën e tij si të madhe dhe të plotë; ballin jashtëzakonisht të gjerë dhe të hapur, i gjurmuar nga shumë rrudha të thella; me sy depërtues, por jo shprehës të  egërsisë; hunda e bukur dhe e formuar mirë; goja dhe pjesa e poshtme e fytyrës e fshehura, përveç kur fliste, nga mustaqet dhe mjekra e gjatë që i bie mbi gjoks. Lëkura e tij është disi më e zbardhur se ajo e zakonshme e turqve, dhe pamja e tij e përgjithshme, nuk tregon më shumë sesa mosha e tij aktuale, rreth gjashtëdhjetë ose gjashtëdhjetë e një vjeç, përveçse ndoshta nga që mjekra e tij është më e bardhë se zakonisht në atë moshë. Qafa është e shkurtër dhe e trashë, silueta e bollshme dhe e pafuqishme; shtatin e tij e pata rast ta matja më vonë, qe rreth pesë këmbë e nëntë inç. 

Karakteri i përgjithshëm dhe shprehja e fytyrës, janë pa diskutim të shkëlqyera dhe veçanërisht balli i tij është një tipar shumë i mrekullueshëm. Shumëçka nga talenti i një njeriu mund të tregohet, nga pamja e jashtme; cilësitë morale, megjithatë, mund të mos përcaktohen në mënyrë të barabartë në këtë mënyrë; qoftë dhe nga vëzhgimi i rastësishëm i të huajit, unë mund të konceptoj, nga përvoja ime, se asgjë mund të duket se fshihet veçse që ajo që është e hapur, e qetë dhe joshëse.  Më pas m’ u dhanë mundësitë t’i shikoja poshtë kësaj pamjeje të jashtme. Ndriçuar nga një sobë zjarri që digjej ashpër nën një sipërfaqe të lëmuar.

Karakteri i Aliut 

Kur hymë në banesë, veziri u përkul përpara, pa u ngritur nga kolltuku, dhe lëvizi dorën në zemër, një mënyrë e hijshme dhe dinjitoze si përshëndetje që është e zakonshme në të gjithë Lindjen. Ai na bëri shenjë të ulemi në divane në një distancë jo të madhe nga divani i tij, përkthyesi ndërkohë qëndronte përpara. Ai fillimisht e pyeti atë, nëse ne flisnim romishte, (greqishten e re) apo cilat nga gjuhë të tjera. Ndaj kësaj kërkese për të folur këtë greqishten moderne, ne ju përgjigjëm se nuk kishim dëshirë.   

Lord Bajroni e përshkruan kështu Aliun, si një njeri i luftës dhe të rreptë; megjithatë, në linjat e tij të fytyrës nuk mund të gjurmoni, veç butësi dhe më i butë është shkëlqimi i syve të tij. Përgjatë asaj fytyre të nderuar të moshuar, veprat që lidhen me të e njollosin me turp nuk shquhen. I detyruar të përgjigjej negativisht; përkthyesi shtoi, me sugjerimin e tij, se ne e kuptonim helenishten; emrin me të cilën njihet gjuha e lashtë greke në vend. Veziri, kishte vazhduar të punësonte grekë në punë, ndërsa dragomani i tij po komunikonte me ne në italisht. 

Aliu më pas shprehu në përgjithësi kënaqësinë e tij që na shihte në Janinë. Ai na pyeti se sa kohë kishim që ishim larguar nga Anglia? Ku kishim udhëtuar, dhe në çfarë, intervali? Kur kishim mbërritur në Shqipëri? Nëse ishim të kënaqur me atë që kishim parë ende në këtë vend? Si na pëlqeu pamja e Janinës? Nëse kishim përjetuar ndonjë pengesë për të arritur në këtë qytet? Dhe pyetje të tjera të natyrës së ngjashme. Megjithëse shqiptimi i greqishtes moderne ishte ende i ri dhe i çuditshëm për veshin tim, megjithatë e kuptova mjaftueshëm, për të qenë i vetëdijshëm se Colovo ia përktheu përgjigjet tona të këtyre pyetjeve me shumë qartësi dhe saktësi. 

Menjëherë pasi filloi biseda, shoqëruesit i sollën secilit prej nesh një llullë, me pipa prej qelibari, të rrethuara me diamante të vegjël; dhe pak më pas na u servir kafeja e cilësisë më të mirë që gjendej me gota porcelani, brenda atyre mbulesave të arta. Veziri vetë pinte kafe dhe duhan me intervale gjatë zhvillimit të bisedës. Interesimi që ai bëri në lidhje me udhëtimin tonë në Janinë, na dhanë mundësinë ta komplimentonim për qeverisjen e shkëlqyer të zotërimeve të tij dhe për vëmendjen që ai i kishte kushtuar përmirësimit të rrugëve. 

Nga Bajroni, tek Lufta Franko-Ruse. Pashai një diplomat i lindur 

I përmenda në përgjithësi pashait përshkrimi poetik të Bajronit për Shqipërinë, dhe interesin që kishte ngjallur në Angli dhe botimi i ardhshëm i z. Hobhouse mbi udhëtimet e tij në të njëjtin vend. Ai dukej i kënaqur me këto rrethana dhe na tha se e kujtonte Lordin Bajron. 

Më pas, ai na foli për gjendjen aktuale të Evropës; dhe me një atmosferë të zellshme dhe të theksuar ankthi, na pyeti, se cili ishte mendimi jonë i fundit, për përparimin që ushtritë franceze po bënin atëherë në Rusi dhe se çfarë të reje kishim nga ngjarjet në Spanjë. 

Në pikën e parë, ishte e qartë se informacioni që dhamë nuk ishte i ri për të, megjithëse ai nuk e tha shprehimisht këtë: mënyra e tij, ishte megjithatë, të tregonte interesin e fortë, që ndjente për këtë temë, dhe dukej sikur po kërkonte në mënyrë indirekte, për të marrë opinionet tona për një ngjarje, e cila në fund të fundit mund të ketë një rëndësi të madhe për mirëqenien e tij politike. 

Ai ishte më pak i informuar për çështjet e Spanjës; dhe ne i dhamë atij një tregim të shkurtër të betejës së Salamankës dhe hyrjes së Lord Wellington në Madrid, për të cilën ai kishte dëgjuar më parë vetëm njoftime të përgjithshme. 

Anija e pashait e marrë peng nga anglezët 

Tema tjetër e bisedës u parapri nga ai duke na pyetur, nëse kishim parë në Santa-Maura një nga korvetat e tij të armatosura, e cila ishte kapur dhe dërguar atje nga një fregatë angleze. Këtë temë ne e kishim parashikuar më parë, dhe jo krejtësisht pa paramendim. Anija në fjalë, e cila ishte një anije e madhe me 26 ose 28 topa, të cilën ne e kishim parë, në fakt, gjatë kalimit tonë nga Itaka në Korfuz. Ajo qe ndaluar në afërsi të Korfuzit nga një fregatë angleze, që kishte në bord një ngarkesë të madh drithi dhe në rrethana që e bënin të qartë, se kishte një plan për të shkelur bllokadën ndaj atij ishulli. Ndonëse ndoshta ishte i vetëdijshëm se anija ishte ligjërisht një peng, Ali Pasha shprehu indinjatën e madhe për këtë temë edhe pse i pat shkruar me shumë ngrohtësi qeverisë lokale të Santa-Maurës, ndërsa ne ishim në atë ishull, saqë na vuri në dyshim, për një moment, nëse mos do të kishte qenë më mirë ta vononim ca udhëtimin tonë për në Janinë derisa çështja të rregullohej më tej. Duke e paraqitur temën gjatë intervistës sonë me të, Veziri foli me gjallëri, por edhe me njëfarë ngrohtësie. Ai u ankua për padrejtësinë e bërë ndaj tij me kapjen e anijes, dhe mohoi të drejtën e kapjes në këtë rast të veçantë dhe pretendoi për mirësitë e tij të ndryshme që kish bërë ndaj qeverisë sonë, si dhe ndaj individëve të kombit anglez, siç duhet sipas tij, duhet ta kishin siguruar atë, kundrejt akteve të tilla armiqësore. 

Ne u përgjigjëm se si udhëtarë të thjeshtë, nuk mund të guxonim të jepnim një përgjigje, që mund të konsiderohej zyrtare, por se ne nuk dyshonim, nga njohuritë tona për disponimet e qeverisë angleze, ndaj tij dhe se, kur çështja të shpjegohej, siç duhej, marrëveshja përfundimtare, do të ishte e drejtë dhe e kënaqshme për Lartësinë e Tij. Kjo sigurisht që do të thoshte pak për të, edhe Veziri pa dyshim e kuptoi situatën si të tillë. Ai shtoi vetëm disa fjalë, dhe më pas, me një zë të lartë apo edhe me të qeshura të  zhurmshme, shprehu dëshirën e tij për ta ndryshuar temën.

Tani ai pyeti nëse ne ishim të qetë në shtëpinë që ai na kishte caktuar; dhe se shpresonte se do të qëndronim pak kohë në Janinë; dhe pyeti, nëse kishim ndonjë plan për të shkuar në Stamboll apo në Athinë? 

Duke i shpjeguar qëllimin tonë për të vizituar vendin e fundit, ai tha se ne do të kishim çdo mundësi për të kaluar nëpër zotërimet e tij, dhe na ofroi çdo shërbim tjetër, që mund të ishte në fuqinë e tij. Para se të përfundonte audicioni ynë, ai më përmendi se ishte informuar, se unë isha mjek dhe pyeti, nëse kisha studiuar mjekësi në Angli? 

Duke iu përgjigjur kësaj pyetje në mënyrë pozitive, ai shprehu dëshirën e tij, që të konsultohej me mua për ankesat e tij shëndetësore, përpara se ne të largoheshim nga Janina; një propozim për të cilin u përkula, megjithëse jo pa frikën e vështirësisë në përshkrimin e rastit të një pacienti të tillë. 

Ai na përcolli me shumë dashamirësi, pasi kishim qëndruar rreth gjysmë ore në pritjen e tij. Përkthyesi vazhdoi të qëndronte në këmbë, gjatë gjithë kohës dhe gjithashtu edhe gjashtë shoqërues që mbetën në apartament gjatë gjithë audiencës sonë. Katër prej tyre ishin të rinj shqiptarë, të gjatë dhe të pashëm, me flokë të gjatë të lëshuar dhe me veshje dhe armët e tyre të kushtueshme dhe madhështore. Dy syresh ishin zezakë, të veshur me çallma të bardha dhe gjithashtu me petka me shumë shkëlqim. Qëndrimi i vezirit në këtë intervistë ishte i sjellshëm dhe e kujdesshëm dhe pa asnjë gërricje. Nuk kishte, në fytyrën e tij, as në të folur, apatinë formale dhe të paepur që është karakteristikë e turqve si popull; por kishte më shumë gjallëri, humor dhe ndryshim shprehjeje. E qeshura e tij është shumë e çuditshme dhe toni i saj aq i thellë, sa i afrohej një gjëmimi, që pothuajse mund të trembte një vesh të pamësuar me të. Gjithsesi isha mjaft i kënaqur me rezultatin e kësaj interviste, e cila përcaktoi fillimin e lidhjes sime të gjatë dhe interesante me këtë burrë të veçantë. Një rrëfim për marrëdhënien time të mëtejshme me të, gjatë qëndrimit tonë në Janinë, do të japim në kapitullin pasardhës. 

Ne u kthyem në banesën tonë me të njëjtët kuaj që na kishin sjellë në saraj. Duke kaluar nëpër oborrin e pallatit, vura re disa nga ushtarët shqiptarë, të cilët mbanin shalle të kuqe, të mbështjellë në mënyrë të veçantë rreth kokës dhe qafës. Këta burra janë kryesisht nga rrethet e Shqipërisë veriore, në kufijtë e Maqedonisë së lashtë: ata janë përgjithësisht të gjatë dhe persona muskulor, të egër dhe të ashpër në zakonet e tyre të jetës dhe kanë reputacionin e të qenit ushtarë të shkëlqyer sipas mënyra shqiptare të luftës. Karakteri i popullit të lashtë të asaj zone na jepej nga shkrimet e Tit Livy-t ngjan jashtëzakonisht me atë të racës moderne të këtyre banorëve.

Historia e familjes Durazzo, nga skllevër arbër në sundimtarë të Evropës

by

Nga Rafael Floqi/

Durrësi dhe Gjenova dy qytete multikulturore janë të bashkuar nga një lidhje e pazgjidhshme e lashtë dy anët e Adriatikut. Qyteti i marinarëve, Genova imponoi fuqinë e saj në tregtinë detare, duke u bërë kështu një vend multietnik dhe multifetar. Në historinë gjenoveze, shembujt e integrimit multietnik janë në axhendë. Më e famshmja, megjithatë, ka të bëjë me atë të familjes Durazzo që mban emrin e italianizuar të qytetit të Durrësit.

“I Durazzo” është tema me të cilën merret pa u lodhur shkrimtarja Angela Valenti Durazzo, pasi u martua me Giuseppe Maria Durazzo, Konsull Nderi i Shqipërisë në Monako. Do të thoni histori familjare? Po, por jo në kuptimin e mosmarrëveshjeve të brendshme. Më e saktë është të shkruhet: “Një histori e një familjeje të madhe” me origjinë shqiptare dhe që është drejtpërdrejt pjesë e historisë. Dhe çfarë familje! Meqenëse këtu kemi të bëjmë me Durrsakët, Durazzos, të cilët shumë historianë francezë e kanë zakon t’i quajnë “les Duras” . Dhe pikërisht në Principatë ajo botoi librin e tij të parë madhor në vitin 2004, me titull “Durazzos nga skllevër tek dogjët e Republikës së Gjenovës”, me plot informacione për dinastinë fisnike, të ilustruar me bollëk.

Durrsakët nga skllevër tek dogjët e Republikës së Gjenovës

E mbërritur në brigjet italiane në fund të shekullit të 14-të, për shkak të pushtimit osman të gadishullit ballkanik, Gjergj Durazzo dhe familja e tij u blenë si skllevër nga gjenovezët Manuele De Valente në Messina në 1387. Të transportuar në Gjenova, ku u liruan. Dhe duke nisur që nga skllavëria në liri nisën ngritjen e tyre shoqërore dalëngadalë. Në mesin e shekullit të pesëmbëdhjetë, aktiviteti i tyre njihet gjerësisht. Ata u bënë prodhues dhe tregtarë mëndafshit dhe lëkurëve dhe kjo i lejoi familjes Durazzo të fillonte të stabilizohej si një nga familjet më të rëndësishme gjenoveze. Në vitin 1528, në fakt, ata figurojnë në regjistrin e fisnikërisë liguriane, nën krahun e familjes Grimaldi, me titullin si “fisnikë të rinj”, domethënë ato familje që kanë arritur në gradën e thjeshtë të fisnikut. Por do të jetë në shekullin e gjashtëmbëdhjetë që familja do të bëhet një nga më të pasurat në kryeqytetin ligurian.

Giovanni Grimaldi Durazzo dogja i parë shqiptar

I lindur në 1503 nga Giovanni Durazzo dhe Margherita Monsa dhe i pari nga gjashtë fëmijët, Giovanni Grimaldi Durazzo mbajti disa funksione të rëndësishme politike. Familja e tij, tashmë pjesë e fisnikërisë gjenoveze, ishte përfshirë në disa raste në jetën publike të Republikës. Fillimisht i emëruar ambasador i Shtetit Papnor në 1533, ai ishte gjithashtu një senator midis 1556 dhe viteve të hershme të 1570, duke zënë pozicionin e kryetarit suprem të bashkisë në 1573. Gjithashtu në vitin 1573 ai u zgjodh nga Senati i Republikës së Gjenovës si dogj i ri. Dy vjet më vonë, në fund të mandatit të tij dhe mes një luftë civile midis fraksioneve fisnike që sapo kishte përfunduar, Giacomo Grimaldi Durazzo u zëvendësua nga Prospero Centurione Fattinanti.

Emërimi i Grimaldi Durazzo si doge u bë në një klimë shumë të trazuar politike dhe sociale. Nga vitet gjashtëdhjetë të shekullit të gjashtëmbëdhjetë në Gjenova tensioni midis dy fisnikërisë kryesore, “të vjetrës” dhe “të resë”, po rritej gjithnjë e më shumë edhe për shkak të skenarëve të rinj politikë ndërkombëtarë dhe vdekjes në 1560 të admiralit Andrea Doria. i cili nuk ka qenë kurrë dozh, megjithatë është konsideruar gjithmonë si lider politik apo udhërrëfyes në zgjedhjet politike, tregtare dhe aleanca të Republikës së Gjenovës. Nuk është rastësi që disa doge u “mbështetën” apo “shumë rekomanduar” nga vetë Doria në këshillin zgjedhor, veçanërisht në fazat delikate për Genova. Në vitin e parë të Dogatës së tij, Giacomo Grimaldi Durazzo takoi disa personalitete italiane dhe të huaja në Xhenova. Pas përfundimit të Dogatës së tij, ai u emërua prokuror i përhershëm, megjithatë ai mori pak pjesë në veprimtarinë politike gjenoveze. Durazzo vdiq në Genova në 1579

Giacomo Grimaldi Durazzo u martua në moshë të vonë me Maria Maggiolo di Vincenzo, nga e cila pati shtatë fëmijë: Giovanni: i martuar me motrën e dozhit të ardhshëm Alessandro Giustiniani Longo, Pietro Durazzo: Doge i Xhenovas , Agostino: zoti i Gabianos dhe bashkëshorti i motrës së dozhit Giovanni Francesco I Brignole Sale, Lucrezia: e martuar me një pjesëtar të familjes fisnike Balbi Maddalena: gruaja e dogjes Federico De Franchi Toso, Battina: martuar me një pjesëtar të familjes fisnike Balbi.

Vijimi i Dinastisë, nga otomanët tek Napoleoni

Marrëveshja e vendosur në vitin 1666 nga Giovan Agostino Durazzo, nipi i Doge Cesare, me Mehmedin IV organizoi rihapjen e marrëdhënieve diplomatike dhe tregtare të republikës me Perandorinë Osmane, të cilat ishin ndërprerë për më shumë se një shekull për shkak të kundërshtimit francez. Do të jetë vetëm një parantezë e shkurtër: në 1682 Genova u detyrua përsëri të largohej nga Lindja, por episodi pati një ndikim të madh historik në republikë dhe kontribuoi jo pak në prestigjin dhe pasurinë e familjes Durazzo.

Që nga shekulli i 15-të, ata patën kontakte me Grimaldit, kur gjiri i Monakos u bë baza detare, nga ku francezët dhe aleati i tyre Luigji II i Anzhuit u nisën në një ekspeditë kundër Genovas dhe “Durasit”, por edhe nën rrethanat më të favorshme, kur, më vonë, në shekullin e tetëmbëdhjetë, Giulia Maria Durazzo do të martohet me Pier Grimaldi, i lidhur me sovranët e Monakos.

Me Traktatin e Versajës të vitit 1768, francezët në fakt e detyruan Republikën e Gjenovës të lëshonte Korsikën. Detyra e pafalshme i ra Doge Marcello Durazzo. Në 1797 Napoleoni i dha fund Republikës së Gjenovës (1339-1797) duke e transformuar atë në Republikën Liguriane (1797-1805) dhe i besoi Girolamo Luigi Durazzo-s poste të rëndësishme qeveritare. Më 10 gusht 1802 Durrësi u zgjodh Dogj i Republikës së Ligurisë, një detyrë që ai e mbajti deri më 29 maj 1805. Disa ditë më vonë, domethënë më 4 qershor 1805, Republika e Ligurisë u shtyp zyrtarisht dhe territori i saj iu aneksua Perandorisë Franceze.

Girolamo Durazzo u bë Prefekt i Departamentit të Gjenovës dhe më pas u emërua Senator i Perandorisë, oficer i Legjionit të Nderit dhe, më 26 prill 1808, Kont i Perandorisë. Ai vdiq në Genova më 21 janar 1809. Zemra e tij u varros në një urnë të Panteonit në Paris. Girolamo Durazzo shpesh përmendet gabimisht si Dozhi i Fundit i Republikës së Genovas, por kjo është e pasaktë. Ai ishte në vend të kësaj dogje i Republikës së Ligurisë, për më tepër i vetmi. Familja Durazzo pas Grimaldit dhe Spinola (të cilët lanë nga 11 dogje secili në Genova), është në vendin e dytë me 8 dogje (9 duke marrë parasysh Girolamo Luigi Durazzo). Në 1677 ata blenë Pallatin Mbretëror në via Balbi të cilin ia shitën në 1823 Savojës. Nga viti 1794 deri në 1923 ata ishin pronarë të Villa Durazzo-Pallavicini në Pegli e cila më pas iu dhurua komunës së Gjenovas në vitin 1928. Gjithashtu vlen të përmendet Palazzo Durazzo në Firence, një shembull i stilit neoklasik në kryeqytetin toskan, i cili i përkiste një kadeti degë e familjes.

Durazzo: 8 dogjë, 30 senatorë, 2 kardinalë, 5 peshkopë, 16 ambasadorë

Familja Durazzo nuk e mbylli karrierën e saj në politikën gjenoveze me zgjedhjen e vetme të Giacomo Grimaldi Durazzo. Familja në fakt i dhuroi republikës tridhjetë senatorë, dy kardinalë, pesë peshkopë, gjashtëmbëdhjetë ambasadorë dhe, mbi të gjitha, tetë dogje të tjerë – Pietro Durazzo nga 1619 deri në 1621, Giovanni Battista Durazzo nga 1639 në 1641, Cesare Durazzo nga 1675 në 1641, Pietro Durazzo nga 1685 deri në 1687, Vincenzo Durazzo nga 1709 deri në 1711, Stefano Durazzo nga 1734 në 1736, Marcello Durazzo nga 1767 deri në 1769 dhe Girolamo Luigi Durazzo, i zgjedhur nga Napoleonati dhe i mbrojtur nga Napoleoni.

Giacomo Durazzo një iluminist në Oborrin e Habsburgëve midis Mozart, Casanova dhe Gluck

Libri tjetër Vëllai i Dozhit. Giacomo Durazzo një iluminist në Oborrin e Habsburgëve midis Mozart, Casanova dhe Gluck”, 2012. Il Fratello del Doge. Giacomo Durazzo un illuminista alla Corte degli Asburgo tra Mozart, Casanova e Gluck”,2012.Kjo vepër, kaq e shquar që nga prezantimi i saj, ka të bëjë me një personazh të dinastisë prestigjioze, Giacomo Durazzo, vëllai i dozhit të Gjenovas, Marcello Durazzo, në epokën në të cilën një mënyrë e re e të menduarit po përhapej për intelektualët evropianë, në prag. të iluminizmit. Një frymë universale, korrespondonte me Volterin dhe Rusoin. Një njeri i aksionit, i aventurës, Marcello i ishte ambasador i Gjenovas në Vjenë, sekretar privat i Maria Terezës së Austrisë, libretist, organizator koncertesh dhe shfaqjesh, zbulues talentesh. Është ai që punëson dhe largon nga puna Gluck. Është ai që krijon bërthamën e parë të Albertinës në Vjenë dhe është sërish ai që bashkon koleksionin më të rëndësishëm të dorëshkrimeve të Vivaldit. I emëruar ambasador perandorak në Venecia, ai merr në rezidencën e tij, Mozartin “.

Pronarët e vilës së mrekullueshme Durazzo-Pallavicini në lagjen gjenoveze të Pegli, në perëndim të qytetit,

Villa Durazzo-Pallavicini është një vilë me park të dukshëm të shekullit të 19-të në stilin romantik anglez dhe një kopsht të vogël botanik. Vila tani strehon Muzeun e Archeologia Ligure, dhe ndodhet në Via Pallavicini 13, menjëherë pranë stacionit hekurudhor në Pegli, një periferi e Genovas, Itali. Parku dhe kopshti botanik janë të hapura çdo ditë. Pasurimi i saj filloi në fund të shekullit të 17-të nga Clelia Durazzo Grimaldi, e cila themeloi botanikën Giardino Clelia Durazzo Grimaldi në atë kohë. Parku i sotëm u krijua nga nipi i saj Ignazio Alessandro Pallavicini pasi ai trashëgoi pronën. Parku u projektua nga Michele Canzio, skenograf i Teatro Carlo Felice, dhe u ndërtua midis viteve 1840 dhe 1846. Ai mbulon rreth 97,000 m2 shpat kodre pas vilës. Edhe pse dallohet në stilin romantik anglez, kopshti është shumë teatror, deri në atë pikë sa të organizohet si një seri skenash që formojnë një shfaqje me prolog dhe tre akte (Kthimi në natyrë, Kujtesa, Pastrimi). Strukturat dhe statujat përmes kopshtit formojnë pika qendrore për këtë libret. Kur parku u hap në shtator 1846, me rastin e Kongresit të VIII të Scienziati Italiani, ai shpejt fitoi famë kombëtare. Në vitin 1928, pronarja e saj aktuale, Matilde Gustinani, ia dhuroi Genovas parkun dhe kopshtin botanik për përdorim si park publik. Gjatë pjesës së mbetur të shekullit të 20-të, kopshti u shkatërrua dhe me të vërtetë u kërcënua në vitin 1972 nga ndërtimi i një autostrade aty pranë. Restaurimi i tij filloi në vitin 1991, megjithatë, për nder të zbulimit të Amerikës nga Kolombi. Që nga viti 2006, rreth gjysma e parkut është e hapur për vizitorët. Në vitin 2017 parku u zgjodh kopshti më i bukur në Itali.

Familja me origjinë arbërore nga Durrësi u përfshi në politikën gjenoveze për rreth 3 shekuj, duke u vendosur në zyrën më të lartë të Republikës dhe duke kontribuar në shkëlqimin e Gjenovës duke u nisur nga një familje emigrante, që sot do ta quajmë refugjate, deri tek fisnikëria e Evropës. Emri i kësaj familje nuk lidhet me dinastinë Durazzo të Napolit origjina e emrit të së cilës lidhet me Mbretërinë e Albanias, me kryeqytet Durrësin, trashëguar nga pasardhësit e Karlit të parë Angiu.

Bibliografia

• Emanuele Foresi, “I Pallavicini e i Durazzo dogi della Repubblica di Genova: cronografia biografica”, Livorno: Stab. tip. S. Belforte & c., 1906.

• Armando Fabio Ivaldi, “La famiglia di Giacomo Durazzo. I personaggi decisivi, l’ambiente genovese”, in “Alceste di Christoph Ëillibald Gluck”, Stagione Lirica 1987, Programma di Sala, E.A. Teatro Comunale dell’Opera di Genova, pp. 103–223.

• Bruce Alan Broën, “Armando Fabio Ivaldi, “Giacomo Durazzo da Genova a Vienna (1742-1749), Genova, A.M.I.S.- La Compagnia delle Dame, 1995 (Antiquae Musicae Italicae Studiosi, sezione di Genova, 1995: “Collana di miscellanee e monografie, III), 54 pp.”, ampia scheda critica in “Il Saggiatore Musicale”, Anno IV, n. 1, 1997, pp. 219–221.

• Angela Valenti Durazzo, “I Durazzo: da schiavi a dogi della repubblicadi Genova”, 2004.

• Angela Valenti Durazzo “Il Fratello del Doge. Giacomo Durazzo un illuminista alla Corte degli Asburgo tra Mozart, Casanova e Gluck”,2012.

• Armando Fabio Ivaldi – Susanna Canepa, “Il conte Giacomo Durazzo Ambasciatore Imperiale a Venezia (1764-1784), in “La Casana. Periodico trimestrale della Banca Carige S.P.A.”, n. 3, autunno 2008, pp. 39–57.