Sokol Paja – Page 98 – Dielli

Ankthi i jetës me vdekjen nëpër këmbë

May 6, 2020 by dgreca

ANDRA TUTTO BENE – (Ankthi i jetës me vdekjen nëpër këmbë)/

Esmeralda Marinaj rrëfen për gazetën Dielli betejën për jetën në sallat e reanimacionit në Milano, Itali, intervistë dhënë gazetarit Sokol Paja

Në sytë e pacientëve që luftojnë me vdekjen, punonjësit e shëndetësisë janë “engjëjt” e tyre. Përveç Zotit qiellor, këta njerëz të jashtëzakonshëm janë forca, besimi dhe shpesa e pacientëve për ringritje nga krevati i vdekjes. Përkushtimi i këtyre “engjëjve” dhe asistimi në çdo moment në përballjen me armikun vdekjeprurës, i jep çdo pacienti një forcë të madhe në këtë luftë të tmerrshme ku vdekja kërcënon në çdo cast. Mbështetja e personelit shëndetësor është burim i jashtëzakonshëm qëndrueshmërie e mos dorëzimi. Këta “engjëj” janë dëshmitarët e fundit të pacienteve në kacafytjen e jetës mbi vdekjen. Një betejë kjo sa e egër, sa e dhimbshme por aq dhe krenare. Këta s’janë vetëm heronj por edhe dëshmitarë të gjallë se sa e sa përpjekje u bënë çdo ditë për jetën, për shpirtin, për njeriun.

Ankthi se mos vdekja ka goditur gjatë natës ndonjë jetë, e bën mëngjesin e Esmeraldes të frikshëm, të trishtueshëm, të padurueshëm. Sapo del nga shpija duke vrapuar nëpër rrugicat e Milanos deri në spitalin e mirenjohur “H.P”, mëngjesi i Esmeraldës është plot ankth. Mezi pret të shohë gjëndjen e pacientëve që luftojnë me vdekjen. Mëngjeset fillojnë me lutjen e shpresës se lufta do mbarojë shpejt e jetët në rrezik do të shpëtohen e vdekja do ikë duar thatë.

“Andra tutto bene” është bërë moto e jetës për të mposhtur vdekjen në çdo spital italian. Një ngushëllim i dyfishtë i cili përmban brënda shumë mister, përshpirtshmëri, lutje dhe shpresë. Një “Padre Nostro” urata që çdo ditë shoqëronte Esmeralden për në punën e saj si punonjëse e vijës se parë të luftës në Milano, muajt e fundit ka marë një tetër kuptim. E stërmunduar por kurrë e dorëzuar nga ditët e ngarkuara me betejën jeta-vdekje, te lutja e “Ati Ynë” ajo merr forcën për të gjetur një tjetër ditë motivuese në kalendarin e tmerrit covid-19. Kufoma, njerëz që përpëliten në oksigjen, çaste lamtumire e vetmie, sirena policie e ambulancash çdo ditë në rrugët e Milanos të kujtojnë një kohë apokalipsi. Shpresa se të intubuarit do bëhen më mirë dhe se shpirtrat në koma do kthehen prapë në jetë, i jep Esmeraldës forcën e arsyes për të besuar se mrekullitë ndodhin dhe se për ata që besojnë në Zot, s’ka asgjë të pamundur. Edhe kur vdekja godet pabesisht, edhe kur fiken përpjekjet, besimi në Zot, burimi i shpresës dhe forca e sentencës “andra tutto bene” duket sikur i jep çdo personeli shëndetësor pak oksigjen, pak shtysë, pak kohë, pak frymë dhe pak kurajo për mos dorëzim. “Do shkojë gjithçka mirë, do ia dalim së bashku të gjithë” është momenti kur fjala ka një peshë të jashtëzakonshme, edhe më shumë se te Ungjilli i Gjonit Apostull. Pacientët kanë të frikë të flënë, të mbyllin sytë se mbase s’do zgjohen më kurrë. I vetmi çast që sdo doja kurrë të isha prezente rrëfen Esmeralda është lamtumira on line e pacientit me familjen. Një çast teknologjik që shkëput jetën prej vdekjes. Një videocall që skalitet përgjithmonë në memorien tënde. Të gjendur në “intubacione respiratore” pacientët që luftojnë fisnikërisht me vdekjen shihen në “vidiochiamate” me të dashurit e zemrës, nga ku japin shpesh lamtumirën e fundit, një pikëllim on line, një trishtim i paimagjinueshëm, një ndarje e pabesë, një dëshmi e fundit jete përpara dorëzimit përfundimtar.

Besimi dhe lutja se një ditë të afërt s’do të shohë më jetë të humbura, vdekje të trishta njerëzish të vetmuar, i jep Esmeraldës dhe kolegëve të saj kurajon dhe forcën të punojë pa u ndalur.

Nuk ka mission më të shenjtë sesa të mbash jetën gjallë në sallat e vdekjes.

Esmeralda Marinaj jeton me familjen dhe nga tmerri se mund të sjellë virusin vdekjeprurës në shtëpi, ajo izolohet në një dhomë të posaçme. Tragjizmi i jetës rrefen Esmeralda është të luftosh me vdekjen në spital dhe më pas të të ngjitet vdekja pabesisht deri në shtëpinë tënde. Një ankth i dyfishtë i një jete me vdekjen nëpër këmbë.

Vdekja është ngjarja më e pabesë në jetën e njeriut.

Motivi për të shpëtuar jetë, e mposhtë frikën për për të vdekur.

Pas çdo përpjekjeje, rrëfen Esmeralda, pas çdo luftë, pas çdo beteje, me dëshirën që jeta të fitojë mbi vdekjen edhe kur gjunjët na dridhen, prapë se prapë nuk dorëzohemi dhe besojmë fort: “andra tutto bene”.

SPANJA NË BETEJËN NDAJ COVID-19 DHE SHQIPTARËT NË SHTETIN IBERIK

May 5, 2020 by dgreca

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e Profesor Arben Merkoçi, drejtor i Grupit të Nanobioelektronikës dhe Biosensorëve në Institutin Katalan të Nanoshkencës e Nanoteknologjisë në Barcelonë, Spanjë, dhënë gazetarit Sokol Paja./

Sipas Profesor Arben Merkoçit, qeveria spanjolle në përgjigje të krizës së shkaktuar nga pandemia Covid-19 ngriti një grup të veçantë qeveritarë dhe ekspertë për ti dhëne zgjidhje situatës nga pikëpamja epidemiologjike, klinike etj. U bë një mobilizim të jashtëzakonshëm duke filluar nga pajisja e shpejtë e spitaleve me materiale që mungonin e deri tek ngritja në një kohë rekord e spitaleve të përkohshëm. Spanja mbylli kufijtë e vendit dhe e të gjitha aktiviteteve jo jetike/thelbësore dhe shumë hotele dhe mjedise të tjera u shndërruan në spitale si dhe u bë grumbullim urgjent i materialeve sanitare. Shteti spanjoll nxiti dhe financoi projekte urgjente shkencore e teknologjike për ti ardhur në ndihmë luftës ndaj COVID-19.

SITUATA NË SPANJË

Sipas të dhënave të gazetës “La Vanguardia” të datës 3 maj 2020, numri i personave të infektuar nga virusi SARS-CoV-2 ka arritur në 217.466, numri i personave që kanë humbur jetën deri tani është 25.264, numri i personave të shëruar është 118.902. Në 24 orët e fundit kanë humbur jetën 164 persona ndërkohë që dje ky numër ishte 276. Ky është numri me i vogël i humbjeve te jetës në një ditë që nga Marsi.

MASAT E MARRA NGA QEVERIA SPANJOLLE

Qeveria spanjolle mori një seri masash për përballimin e situatës së pandemisë. Sikurse ndodhi edhe në shume vende të tjera ajo që bëri qeveria spanjolle ishte ngritja e një grupi të veçantë qeveritar (me disa ministra) si dhe një grupi ekspertesh për ti dhëne zgjidhje situatës nga pikëpamja epidemiologjike, klinike etj. Përveç masave ekonomike dhe ato të sigurisë shumë të nevojshme për një situatë pandemie, e ngjashme me atë të një lufte. Pati një mobilizim të jashtëzakonshëm duke filluar nga pajisja e shpejtë e spitaleve me materiale që mungonin (situata ishte shumë e papritur) deri tek ngritja në një kohë rekord e spitaleve të përkohshëm për të përballuar numrin shumë të lartë të të sëmurëve. Nga masat më të rëndësishme ka qenë padyshim mbyllja e kufijve të vendit dhe e të gjitha aktiviteteve jo jetike/thelbësore. Nga ana tjetër u morën një seri masash për distancimin social dhe ju dhanë këshilla të vazhdueshme popullsisë nëpërmjet të gjitha mjeteve të komunikimit masiv. Qeveria spanjolle nxiti apo urdhëroi edhe institucionet shtetërore dhe private qe ti përgjigjeshin urgjentisht me ndihma kësaj situate. Pati edhe hotele dhe mjedise të tjera që u shndërruan në spitale si dhe grumbullim urgjent i materialeve sanitare që ndodheshin në shumë sektorë të tjerë për t’ju vënë në dispozicion spitaleve. Shteti mori gjithashtu masa të rëndësishme ekonomike për të ndihmuar sidomos biznesin e vogël dhe të gjithë atë pjesë të popullsisë të prekur nga papunësia e papritur. Një masë tjetër shumë e rëndësishme e shtetit dhe shoqërisë spanjolle ishte dhe nxitja dhe financimi i projekteve urgjente shkencore e teknologjike për ti ardhur në ndihmë luftës ndaj COVID-19. Në këtë kuadër edhe instituti ku unë punoj, Instituti Katalan i Nanoshkencës dhe Nanoteknologjisë në Barcelonë, vuri në dispozicion pjesë të projekteve në shërbim të kërkimit dhe zhvillimit shkencor të lidhur me COVID-19. Grupi që unë drejtoj është i angazhuar pikërisht në një projekt për zhvillimin dhe përdorimin e nanobiosensorëve për diagnostikime në lidhje me COVID-19.

SHQIPTARËT NË SPANJË

Me sa kam dëgjuar nuk ka pasur Shqiptarë të prekur nga pandemia botërore Covid-19. Jam në dijeni të ndihmës së vazhdueshme që tregon Ambasada shqiptare në Madrid për riatdhesimin e Shqiptarëve dhe ndihmën ndaj atyre që kanë pasur nevojë ndërkohë që janë ndodhur përkohësisht në Spanjë në këtë periudhe, për arsye të ndryshme.

E ARDHMJA DHE KTHIMI NË NORMALITET I SPANJËS

Pas katër javësh në një gjendje pothuaj alarmante masat e marra për distancimin/mbylljen e aktiviteteve e dhanë rezultatin e tyre. Kurba që tregon numrin e atyre që infektohen dhe humbin jetën çdo ditë nga koronavirusi është tashmë në rënie. Jemi në javën e shtatë të mbylljes dhe kjo tendencë e kurbës është e konsoliduar ndërkohë që numri i vdekjeve dhe infeksioneve të reja vazhdon por me një ritëm më të ngadaltë. Shteti spanjoll ka njoftuar dhe po vë në zbatim një plan mjaft rigoroz prej katër fazash për rihapjen e vendit. Ndryshe nga disa vende të tjera nuk ka data fikse për secilën faze pasi gjithçka mund të ndryshojë në funksion të vlerësimit rigoroz të situatës që do të bëhet në mënyrë të vazhdueshme për të evituar çdo të papritur. Fazat kanë të bëjnë që nga fillimi i daljeve nga shtëpia, sipas moshave të ndryshme, për shëtitje, sporte e deri tek hapja graduale e aktiviteteve jo esenciale (sektorëve të ndryshëm të aktiviteteve ekonomike) e deri tek hapja e plotë. Kjo e fundit besoj do të jetë e lidhur / e varur edhe nga hapja e vendeve të tjera.

MESAZHI PËR LEXUESIT E GAZETËS DIELLI DHE SHQIPTARËT NË USA

Së pari do të doja të përgëzoja Gazetën Dielli dhe Shoqatën Vatra për punën e shkëlqyer që bën prej më se 100 vjetësh për të mbajtur pranë shqiptarët në Amerike dhe informuar ata në gjuhën Shqipe. Si për çdo Shqiptar, edhe për ne që jemi jashtë atdheut prej shume vitesh, pra edhe për lexuesit e Gazetës Dielli, jam i sigurtë që është kënaqësi të lexojmë në gjuhën tonë për gjithçka, për çdo vend dhe kështu edhe për Shqipërinë, tokat shqiptare dhe Shqiptarët kudo që ndodhen. Ruajtja e gjuhës shqipe është ndoshta mesazhi më i rëndësishme që do të doja ti transmetoja lexuesve të Gazetës Dielli. Flituni gjuhën shqipe fëmijëve, nipërve dhe mbesave tuaja! Ruajta e gjuhës, ruajtja e identitetit është respekt për veten, rrit personalitetin dhe ndikon tek niveli i respektit që merr edhe nga të tjerët. Ruajtja e gjuhës ndikon në lidhjen dhe forcimin e familjes, lidhjen me të afërmit kudo që janë, komunikimin e natyrshëm me ta, mos harrimin e origjinës dhe pse jo, bashkëpunimin me vendin e origjinës. Diaspora shqiptare ka një mundësi të jashtëzakonshme ekonomike dhe kulturore për të ndihmuar apo ndikuar sado pak për çfarë ka nevojë Shqipëria, Kosova apo edhe zonat e tjera Shqiptare. Ruajuni nga virusi, qëndroni sa të mundeni në shtëpitë tuaja, dhe paçi shëndet të mirë të gjithë!

KUSH ËSHTË PROFESOR ARBEN MERKOÇI

Arben Merkoçi është aktualisht Anëtar i Akademisë së Shkencave të Shipërisë, Profesor IKREA dhe drejtor i Grupit të Nanobioelektronikës dhe Biosensorëve në Institutin.Katalan te Nanoshkencës e Nanoteknologjisë i vendosur në Universitetin Autonom të Barcelonës në Bellaterra (Barcelonë), Spanjë. Pas doktoraturës (1991 ) në Universitetin e Tiranës, në fushen e Elektrodave Jono Selektive ( ISE) dhe aplikimin a tyre në analizën klinike dhe mjedisore, Prof. Merkoçi kreu studimet e Postdoktoraturës në disa qëndra të tjera hulumtuese evropiane dhe SHBA duke punuar në fushën e nanobiosensorëve dhe teknologjive të quajtura laboratorë në një çip. Kërkimi shkencor i Prof Merkoçit është i përqendruar në zbulimet dhe aplikimet e nanoteknologjisë dhe nanoshkences tek biosensorët. Nanobiosensorët që ai studjon janë bazuar në integrimin e molekulave biologjike me mikro/nanomateriale e biomateriale të tjerë. Ato gjejnë aplikim në diagnostikim, monitorimin ose mbrojtjen dhe sigurinë e mjedisit etj. Prof Merkoçi është Editor i revistës prestigjoze të Elsevier “Biosensors and Bioelectronics” më e rëndësishmja në nivel ndërkombëtar përkushtuar kërkimit shkencor, zhvillimit dhe aplikimeve të biosensorëve dhe bioelectronikës. Është anëtar i bordit editorial të revistave Electroanalysis, Microchimica Acta etj. Aktualisht Prof. Merkoçi është drejtuesi i Konferencës Onlinë që do të mbahet më dt.6 Maj: “Biosensowet për pandemitë” si një përgjigje urgjente e pandemisë COVID-19.

FLET NGA FRANCA EKSKLUZIVISHT PËR GAZETËN DIELLI DR. VEDAT ELJEZI

May 4, 2020 by dgreca

SHQIPTARËT NË FRANCË DHE MASAT QË MORI SHTETI FRANCEZ NË BETEJËN NDAJ COVID-19/

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e Dr. Vedat Eljezi mjek anestezist-reanimator në Qëndra Klinike Universitare Clermont Ferrand, Francë, dhënë gazetarit Sokol Paja./

Në betejën ndaj Covid-19 shteti francez renditet i katërti në botë me të infektuar dhe viktima si shkak i pandemisë botërore. Si Francën po ashtu edhe shumë shtete evropiane, vala e pandemisë i gjeti të përgjumur dhe reagimi me vonesë solli viktima dhe gati sa nuk solli kolaps shëndetësor total. Të dhënat e pasakta nga Kina dhe mosmarrja me seriozitet e valës së shpërthimit të Covid-19 bëri që pasojat në Europë të ishin katastrofike. Sistemi shëndetësor francez sot përballet me mungesa në bazë materiale, në personel shëndetësor, buxhet të pamjaftueshëm për shëndetësinë, mjete mbrojtëse,veshje, maska, pajisje respiratore etj.

SITUATA NË FRANCË

Mjeku shqiptar, anestezist-reanimator, Doktor Vedat Eljezi tregon se si trajtohen pacientët e prekur me Covid-19 në shtetin francez dhe se nga Franca më në fund vjen një dritë jeshile. Edhe pse ka rritje të numrit të të vdekurve, mund të themi se Franca e ka kaluar tani më pikun e sëmundjes dhe spitalet po zbrazen nga pacientët me Covid-19, çka ka rezultuar me rënie të dukshme të numrit të pacientëve në reaminacion dhe numrit të pacientëve të hospitalizuar. Franca arriti kulmin e pandemisë dhe të krizës shëndetësore më 8 prill. Izolimi ishte dhe është arma më efikase në luftimin e pandemisë. Në valën e parë të madhe të epidemisë së virusit, izolimi ishte një masë e padiskutueshme. Në Francë izolimi si masë, u mor ndoshta pak me vonesë pasi aksush nuk i besoi valës dhe përmasave të jashtëzakonshme të pandemisë. Sipas statistikave, transmetimi i virusit falë izolimit është ulur me 80%. Izolimi në Francë mundësoi shpëtimin e mbi 60 mijë jetëve njerëzore. Me kalimin e ditëve ne po fitojme njohuri të reja mbi virusinCovid-19. Pavarësisht rrethanave te krijuaranga pandemia, jeta duhet të vazhdojë, njerëzimi nuk mund të rrijë në izolim total për kohë të pacaktuar. Kjo nuk do të thotë që ne duhet ta ulim kujdesin, po përkundrazi, pas daljes nga karantina duhet shtuar vëmëndja dhe kujdesi në nivel akoma më të lartë.

Izolimi në formën e tij strikte nuk duhet të vazhdojë për kohë të gjatë të paktën për tre arsye :

Pasojave ekonomike negative për çdo shtet dhe individ,
Gjëndjes së rënduar psikologjike te njerëzit,
Rritjes së dhunës dhe agresivitet në familje.

Sistemi shëndetësor francez ishte në krizë përpara se të fillonte pandemia botërore. Reduktimi i buxhetit të shtetit për shëndetësinë, reduktimi i personelit shëndetësor, mbyllja e disa reparteve të reanimacionit, mbyllja e disa spitaleve te periferike sollën sistemin shëndetësorë francez në situatë aspak të favorshme. Goditja e fortë nga vala e pandemisë e nxorri këtë krizë akoma më mirë në shesh. Mirëpo sistemi shëndetësor francez nuk ra, falë punës së palodhëshme të personelit mjekësorë i cili diti të adaptohet në mënyrë të përkryer në këtë situatë të jashtëzakonshme. Megjithëse situata me furnizim me materiale dhe barna ka filluar të përmirësohet jemi akoma larg normalizimit të plotë të situatës. Dua të theksoj edhe problematikën e lënies pas dore të mjekimit të sëmundjeve tjera jo covid, sikurse pacientët që janë në listë të pritjes për tu operuar apo për të marrë mjekim tjetër. Kjo është një listë e gjatë e pacientëve që janë në pritje. Mungesa me materiale dhe barna na bëjnë të jetojmë me ankthin e përballimit të mundshëm të situatës nëse do kemi një valë të dytë të pandemisë nga Covid-19 në javët e ardhshme.

SI KANË REZULTUAR PROTOKOLLET E TRAJTIMIT

Trajtimi i Covid-19 vazhdon të ngelet simptomatik, pra ne mjekojmë vetëm pasojat që jep infeksioni viral. Aktualisht ne nuk kemi një armë të fuqishme për të bërë trajtim etiologjik, pra të godasim virusin në mënyrë direkte. Aktualisht janë mbi 300 studime klinike kërkimi në botë që provojnë trajtime të ndryshme.

Dua të theksoj se asnjë trajtim deri tani nuk ka dhënë efekte mjekimi të mjaftueshme për tu konsideruar si mjekim bazë dhe referent për Covid-19.

PREKJA E SHQIPTARËVE QË JETOJNË NË FRANCË NGA COVID-19

Nuk kam informata të sakta mbi numrin e shqipëtarëve qe jetojnë në Francë që janë të prekur nga infeksioni viral Covid-19. Grumbullimi i këtyre të dhënave është i pamundur në një popullësi 65 miljonëshe sikurse është Franca. Në qendrën ku punoj unë nuk ka pasur asnjë rast me pacient shqiptarë që ka pasë nevojë për reanimacion. Kam patur vetëm disa konsultime nga larg, nga shqipëtarë që jetojnë ne vende të ndryshme të Francës dhe që janë të prekur me Covid-19.

KONTRIBUTI I FEDERATËS SË MJEKËVE SHQIPTARË EUROPIAN

Federata e mjekëve shqiptar europian me qëllim të ardhjes në ndihmë dhe informimit të të gjithë shqiptarëve kudo ato ndodhen ka vendosur një platformë on-line në ueb faqen e saj. Mjekët shqiptarë të shpërndarë kudo në europë ju dalin në ndihmë dhe ju shërbejnë vëllëzërve e motrave tona kudo ata ndodhen. Personalisht si mjek kam zhvilluar deri në 5 kosulta në ditë me bashkëkombas për probleme që lidhen qoftë me pandeminë e Covid-19 qoftë edhe për probleme të natyrave të ndryshme mjekësore.

MASAT E SHTETIT FRANCEZ DHE PËRDORIMI I MASKAVE

Edhe pse me masa të vonuara, prapë se prapë shteti francez e rimori veten dhe tani mund të themi se situata po shkon drejt normalizimit dhe kjo sidomos falë masava të izolimit. Ruajtja e masave barrierë, e ndër ta përdorimi i gjerë dhe i drejtë i maskës, janë një domosdoshmëri për të shmangur një valë të dytë të pandemisë. Mbajtja e maskave dhe kujdesi rigoroz duhet të na shoqërojë me çdo kusht deri në zhdukjen përfundimtare të pandemisë. Çdo gabim apo neglizhim i këtyre masave ka shumë shansë të rezultojë me ripërhapje të gjerë dhe të shpejtë të infeksionit në kushtet e daljes nga karantina ku edhe kontaktet janë të shtuara. Mbajtja e distancës ndër personale dhe përdorimi i maskës është mjet i pakontestueshëm i parandalimit të përhapjes së virusit. Shteti francez do sigurojë maska për ata që s’kanë mundësi ti blejnë dhe kjo maskë do jetë e detyrueshme për ata që frekuentojnë ambjentet e transportin publik, për nxënësit nga klasa e pestë e lart dhe profesionet që kanë kontakte direkte me fëmijët e vegjël.

TESTET SEROLOGJIKE NË LIDHJE ME COVID-19

Gjithçka që na mundëson të kuptojmë më shumë per këtë pandemi është e mirëseardhur. Testet serologjike jane diçka shumë interesante dhe për mendimin tim do kenë rëndesi shumë të madhe për të ndjekur ecurinë pandemisë dhe për të kuptuar gjëra që ne akoma nuk i dijmë. Me lejoni të shpjegoj me dy fjalë çfarë janë realisht dhe për çfarë do të shërbejnë.

Pas kontaktit me virusin, organizmi jonë fillon të mbrohet duke prodhuar antikorpe që është çelësi i mbrojtes sonë imunitare, diçka e përkryer si sistem. Për tu mbrojtur nga agjentët patogjen, organizmi jonë prodhon antikorpe apo me emër tjetër njihen si imunoglobulina. Imunoglobulinat janë dy llojesh, IgM që zhvillohen të parat në fazën akute dhe IgG që zhvillohen më vonë. Këto antikorpe do të na mundësojnë të kuptojmë kush ka qenë në kontakt me virusin (i sëmurë apo asimptomatik); si do evoluojë imuniteti i një të prekuri në kohë; a do zhduken këto imunoglobulina pas disa muajsh gjëqë mund të mundësojë kthimin e infeksionit. Duhen afërsisht 15 ditë që titri i imunoglobulinave të jetë i mjaftueshëm që testi të jetë plotësisht i besueshëm. Testi serologjik nuk e zëvendëson aspak RT-PCR që ka për qëllim zbulimin e gjenomit të virusit, pra prezencen e virusit te nje person simptomatik apo asimptomatik. Ne këtë fazë prodhimi i imunglobulinave ndoshta akoma nuk ka filluar. Të dy këto analiza janë komplementare të njëra tjetrës. Testet stereologjike janë diçka fantastike për të vëzhguar ecurinë e pacientit 15 ditë pasi që është prekur me virusin Covid-19.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE BASHKATDHETARËT NË SHBA

Të dashur bashkatdhetarë, njeriu është në vazhdimësi në luftë me sëmundjet. Ne nuk duhet të jetojmë me frikën dhe panikun e sëmundjeve por duhet të kujdesemi dhe të jemi të vëmendshëm ti largojmë ato sa më shumë. Mesazhi im është:“mbrojeni vetëveten dhe të tjerët nga Covid-19 duke respektuar në mënyre strikte masat kundër përhapjes së virusit dhe kthehuni jetës normale. Kontribuoni sa më shumë në ngritjen tuaj intelektuale dhe profesionale, jepni shembullin më të mirë të një shqipëtari të vlefshëm dhe bëni çmos për të ndihmuar bërjen e vendit tonë një shtet te fuqishëm në çdo aspekt.

SUKSESI I GJERMANISË NË LUFTËN NDAJ COVID-19. ROLI I MJEKËVE SHQIPTARË

May 3, 2020 by dgreca

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e bashkëshortëve mjekë Dr. Learta Pervizaj-Oruqaj dhe Dr. Gani Oruqaj, të cilët punojnë në Giessen Gjermani, dhënë gazetarit Sokol Paja./

Gjermania është shteti evropian më i suksesshëm në luftën ndaj covid-19. Masa e menjëhershme të qeverisë gjermane dhanë sukses në ngadalësimin e përhapjes së COVID-19, në mbrojtjen e popullatës së rrezikuar, rritjes së kapaciteteve mjekësore dhe uljen e numrit të vdekjeve në përgjithësi. Masat e ndërmarra në fillim ishin strikte, mirëpo më të lehta se në vendet tjera. Shoqërimi maksimal me jo më shumë se 2 persona, përveç nëse janë të së njëjtës familje, mbajtja e distancës prej 1,5m, mbajtja e higjienës personale, dezinfektimi në supermarkete, mbajtja e maskave në institucione shëndetësore, ndalimi i vizitave për të moshuarit, ndalimi i vizitave familjare tek të sëmurët në klinika përveç përjashtimeve të caktuara te fëmijët ose personat me nevoja të veçanta sipas bashkëshortëve mjekë Dr. Learta Pervizaj-Oruqaj dhe Dr. Gani Oruqaj dha një sukses të madh. Shoqata e mjekëve shqiptarë në Gjermani ka marrë një nismë që nga fillimi i pandemisë, si dhe ka mbledhur gjithë mjekët shqiptarë në Gjermani nën një kulm për t´u vënë në shërbim të pacientëve shqiptarë përmes fushatës sonë në Facebook, krijimit të grupeve të punës dhe mjekëve në dispozicion për landet në Gjermani për konsultime rreth COVID-19. Personat të cilët kanë shqetësime rreth simptomave, mund të kontaktojnë mjekët në dispozicion të paraqitur në linkun e shoqatës në Facebook.

SITUATA NË GJERMANI

Aktualisht në Gjermani gjendja është në përmirësim e sipër. Numri i përgjithshëm i të infektuarve është 164478, numri i të sëmurve kritik është 2105, ndërsa i të shëruarve 129000, dmth. mbi 78% janë shëruar nga COVID-19, ndërkaq vdekshmëria ka një trend të vogël të rritjes rreth 4 %, ashtu edhe si pritej nga ekspertët e Institutit Robert Koch, por është shumë më e ultë në krahasim me vendet tjera të prekura. Numri i personave të shëndoshë që infektohen nga një person i infektuar është nën 1, i cili ishte edhe qëllimi i Institutit Robert Koch, pasi që dihet se një person i infektuar mund të infektojë 2-3 persona të tjerë.

SUKSESI I MODELIT GJERMAN

Testimi i popullatës është shumë me rëndësi. Gjermania ka testuar deri tani mbi 2,5 milion, mbi 30000/1 milion banor, pacientë me simptoma apo persona të kontaktit. Ekzistojnë disa faktorë për suksesin e Gjermanisë, numër 1, mendoj që masat parandaluese ishin në kohë dhe vetëdijësimi i qytetarëve për të respektuar këto masa ishte në nivelin e duhur. Arsyeja numer 2, numri i testimeve është bërë tek njerëzit e grupmoshave më të reja, mosha mesatare rreth 49 vjeç, dhe kështu është shkëputur zinxhiri i përhapjes së infeksionit tek grupmoshat e rrezikut, si psh. personat me sëmundje kronike, sëmundje kardiovaskulare apo respiratore, sëmundje me imunitet të dobësuar, diabet, adipizitet apo me kimioterapi tek pacientet me tumore. Dhe numër 3, faktori kyç gjithashtu është përgatitja e sistemit shëndetësor duke rritur kapacitetet e veta, angazhimi i mjekësisë primare dmth. mjekësisë familjare përmes testimit të pacientëve me simptoma dhe karantimit të tyre pastaj, si dhe rritjes së kapaciteteve në kujdesin intenziv duke anuluar operacionet elektive, dhe duke ofruar personel shëndetësor shtesë dhe material shpenzues gjatë pandemisë.

MASAT QË NDËRMORI SHTETI GJERMAN

Masat preventive të ndërmarra nga shteti gjerman kanë dhënë sukses në ngadalësimin e përhapjes së COVID-19, në mbrojtjen e popullatës së rrezikuar, rritjes së kapaciteteve mjekësore dhe uljen e numrit të vdekjeve në përgjithësi. Masat e ndërmarra në fillim ishin strikte, mirëpo më të lehta se në vendet tjera. Shoqërimi maksimal me jo më shumë se 2 persona, përveç nëse janë të së njëjtës familje, mbajtja e distancës prej 1,5m, mbajtja e higjienës personale, dezinfektimi në supermarkete, mbajtja e maskave në institucione shëndetësore, ndalimi i vizitave për të moshuarit, ndalimi i vizitave familjare tek të sëmurët në klinika përveç përjashtimeve të caktuara te fëmijët ose personat me nevoja të veçanta.

SHQIPTARËT NË GJERMANI

Shoqata e mjekëve shqiptarë në Gjermani ka marrë një nismë që nga fillimi i pandemisë, si dhe ka mbledhur gjithë mjekët shqiptarë në Gjermani nën një kulm për t´u vënë në shërbim të pacientëve shqiptarë përmes fushatës sonë në Facebook, krijimit të grupeve të punës dhe mjekëve në dispozicion për landet në Gjermani për konsultime rreth COVID-19. Personat të cilët kanë shqetësime rreth simptomave, mund të kontaktojnë mjekët në dispozicion të paraqitur në linkun e shoqatës në Facebook. Unë kam pasur disa pacientë në konsultim, të cilët i kemi ndihmuar për diagnostifikim apo udhëzime të mëtejshme, në lidhje me masat që duhet marrur për pacientet në fjalë.

KTHIMI I GJERMANISË NË NORMALITET

Masat parandaluese kanë filluar për momentin tani të zbuten, mirëpo mbeten akoma në fuqi masat, si shoqërimi maksimal me 2 persona, përveç nëse janë të së njëjtës familje, mbajta e distancës prej 1,5 m, si dhe tani nga java e kaluar mbajtja e maskës së thjeshtë në vendet publike. Dyqanet deri në 800 m2 janë të hapura, përpos hoteleve dhe restauranteve të cilat do të mbeten të mbyllura edhe për një kohë të pacaktuar. Rreth hapjes së shkollave ekziston një diskutim akoma se te cilat grupmosha duhet filluar mësimi, grupi i parë mendon që higjiena të nxënësit e shkollës së mesme do të ishte më e mirë dhe të fillohet me ato klasa njëherë, mirëpo nuk ka pajtueshmëri për momentin në mes të landeve dhe do të vendoset ashtu që secili land të marrë vendimin ndaras. Pushimet dhe udhëtimet jashtë shtetit me gjasë janë të ndaluara deri në qershor ose korrik. Ndërsa, organizimet me numër të madh të pjesëmarrësve do të mbeten të ndaluara deri në verë. Nëse të gjithë bashkëpunojmë, mund të jetojmë të lirë, të vazhdojmë punën pa masa të rrepta dhe orë policore, dhe gjithashtu do të mund t´i themi Good bye COVID-19.

E ARDHMJA E GJERMANISË

Kurba e të infektuarve tani është në rënie, ka gjithnjë e më pak raste të reja me COVID-19, shkaqet e vdekjes janë sigurisht pneumonia virale me shok septik, koinfeksion bakterial apo dhe distres akut respirator (ARDS), zakonisht te pacientët me sëmundje kronike të zemrës, mushkërive apo imunitare. Fundi i pandemisë është i panjohur edhe për ekspertët në Gjermani, do të shpresohet në zbulimin e shpejtë të vaksinës, apo imunizim të personave përmes kalimit të sëmundjes. Trendi i paraqitjes së rasteve parashikohet të vazhdojë dhe për një kohë, apo në rastin më të keq do të ketë një valë tjetër të pandemisë, gjatë sezonës së dimrit. Vaksina përveç që duhet të jetë efikase dhe e sigurtë, duhet testuar gjithashtu që të kalojë dhe testin e imunigjenitetit dhe të krijimit të antitrupave te personat e vaksinuar. Dhe këto tre faza testuese të vaksinës mund të marrin kohë 6-12 muaj. Përderisa, terapi specifike për virusin nuk ka ende, por vetëm medikamente në testim për të ndaluar futjen e virusit në qelizat alveolare, apo terapi antivirale dhe antiinflamatore, duke bllokuar interleukine të caktuara, si dhe studimi me Imunoglobuline nga personat të cilat kaluar sëmundjen. Remdesivir, nje bër i inhibimit të RNA virale ka treguar sukses në prognozën e sëmundjes. Suksesi i disa tjerave medikamente në shumë studime është kundërthënës. Prandaj mbetet të shihet në grupe më të medha të studimeve për suksesin e tyre.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE BASHKATDHETARËT NË USA

Mesazhi jone për lexuesit është, që të kenë durim në kalimin e pandemisë. Kujdes duhet shtuar distancimit fizik, prevenimit, higjienës personale, të shmangim kontaktet me personat e grupit të rrezikut, dhe vetëm kështu do të pengojme eskalimin e situatës dhe vetëizolimit tonë, pasi që institucionet e shtetit do të jenë të detyruara të marrin masa më të rënda, në rast të rritjes së numrit të të infektuarve, të cilat do të kishin vështirësuar edhe mëtej jetën e qytetarëve. Rregullat strikte preventive duhet të mbeten nëpër institucione shëndetësore si psh. klinika, shtëpi për përkujdesje të të moshuarve, si dhe duhet bërë rivlerësim i gjëndjes në mënyrë permanente. Institucionet tjera si shkollat, kopshtet e femijëve duhet t´i kthehen në mënyrë graduale normalitetit duke bërë rivlerësime të situatës kohë pas kohe.

KUSH JANË ÇIFTI I BASHKËSHORTËVE MJEKË ORUQAJ

Dr.sc. Learta Pervizaj-Oruqaj, Ka mbaruar doktoraturën në Justus Liebig Universität, Gießen në 2016. Masterin në Analiza bio-farmaceutike në Universitetin e shkencave të aplikueshme në Idstein Gjermani, dhe studimet bazë në Farmaci në Universitetin e Marmaras në Stamboll. Punon aktualisht si Postdoc në kërkime shkencore të distresit akut respirator-ARDS, të shkaktuar nga virusi Influenza. Instituti i kërkimeve shkencore për semundje infektive pulmonale, Universiteti Justus Liebig, Giessen. Dr. Gani Oruqaj, MD, PhD është doktor i shkencave mjekësore, i cili ka mbaruar doktoraturën – PhD për sëmundjet e mushkërive përkatësisht fibrozën pulmonale në Justus Liebig Universität Gießen më 2016, është i specializuar në Biologji Molekulare dhe Mjekësi e Mushkërive (Molecular Biology and Medicine of the Lung Graduate Program), specialist i mjekësisë interne dhe urgjente, punon në Klinikën Universitare të Giessen, në pneumologji dhe kujdesin intenziv internistik te pacientët me Covid-19.

RIHAPJA E ITALISË, ENIGMA DHE PRITSHMËRITË NË BETEJËN NDAJ COVID-19

May 2, 2020 by dgreca

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e Dr. Julian Balla, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali, dhënë gazetarit Sokol Paja.

Pas javëve të tmerrit duket se Italia po futet në rrugën e kthesës edhe pse të ngadaltë. Treguesit në shifra duket se u kanë dhënë të drejtën autoriteteve që të ndërmarrin hapat për rihapjen graduale të ekonomisë dhe lëvizjes së lirë të qytetarëve, lehtësim ky që do të shoqërohet me shumë të panjohura si vetë zhvillimet dhe specifikat e Covid-19. Situata në Itali sipas Julian Ballës, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali, ka rreth një javë që ka filluar të përmirësohet. Kurba ka filluar zbritjen dhe ky trend po konsolidohet dita-ditës. Jo me ritme aq të shpejta sa shpresonim, por po fillon të ulet trysnia mbi spitalet çka sipas doktor Ballës ëhstë një tregues i qartë i ktheësës. Ulja e numrit të infeksionit dhe e vdekshmërisë si dhe e ulja e numrit të pacientëve në terapi intensive jep më në fund dritë jeshile nga vendi më i goditur në Evropë.
SITUATA NË ITALI
Me qëllim minimizimin e pasojave dhe menaxhimin e rasteve në betejën ndaj Covid-19, qeveria italiane kishte ka rreth 6 javë që kishte mbyllur të gjitha aktivitetet që nuk janë jetësore për ekonominë, dhe kjo në rang kombëtar. Ndërsa sipas Julian Ballës, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali, krahas tjerash është bërë me detyrim perdorimi i maskave në rrugë dhe në ambiente publike si dhe mbajtja e distancës sociale me detyrim. Shkaqet e vdekjes së pacientëve në spitalet italiane sipas doktor Ballës kanë qenë kryesisht dy: insufficience respiratore, dhe tromboemboli polmonare. Të dyja këto patologji shkaktohen nga Covid-19. Mosha mesatare e viktimave është 81 vjeç dhe një raport meshkuj-femra 3:1. Në lidhje me të ardhmen e shtetit italian pas shkatërrimit prej Covid-19, Julian Balla, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali, shprehet se të bësh parashikime për vijëmësinë e pandemisë është shumë e vështirë. Të dhënat që vijnë nga Kina nuk janë të besueshme ndaj është e pamundur të japësh një panoramë të qartë. Këtë e them me keqardhje. Shpresojmë mos të kemi një valë të dytë në vjeshtë sipas doktor Ballës. Rihapja e aktiviteteve në Itali do bëhet në mënyrë graduale duke filluar nga data 4 maj. Të flasim për normalitet duket si herezi sepse është e mbushur me plot të panjohura e ardhmja në rang global. Normaliteti do arrihet atëherë kur të kemi një vaksinë efikase kundër virusit, shpjegoi për gazetën Dielli, Julian Balla, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali.
SHQIPTARËT NË BRESCIA

Normalisht që edhe shqiptarët janë përfshirë nga vala e koronavirusit. Nuk ka asnjë statistike të saktë për etnite e viktimave apo të të infektuarve por në dijeninë time janë diku rreth 15 viktima me kombësi shqiptare. Në spitalin ku punoj unë kanë qenë shtruar 6 shqiptarë, një prej tyre infermier, por që fatmirësisht janë shëruar informoi për gazetën Dielli, Julian Balla, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali.
MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT
Në këtë kohë pandemie botërore, me qëllim menaxhimin e fitores ndaj virusit vdekjeprurës, është shumë e rëndësishme mbajtja e një protokolli strikt sigurie dhe ndjekja e disa këshillave rigoroze nga specialistët. Këshillat e Julian Ballës, mjek në Istituto Clinico Citta di Brescia, Itali, janë të thjeshta dhe aspak të jashtëzakonshme sipas tij: ndiqni udhëzimet e autoriteteve mjekësore. Përdorni maska, ruani distancat e sigurisë (qëndroni 1m larg personave). Dhe ju lutem mos dëgjoni këshillat e jo eksperteve apo lajmet në internet. Për çdo dyshim kontakto me mjekun.