te perndjekurit – Dielli

Të përndjekurit politik të diktaturës komuniste homazh pranë Memorialit Kombëtar të Internim-Dëbimeve

August 23, 2021 by s p

Dielli

Simon Mirakaj, legjenda e gjallë e qëndresës antikomuniste dhe të përndjekurit politik të diktaturës komuniste kryen nderime si çdo vit te memoriali i të përndjekurve politikë në Lushnjë. Simon Mirakaj shkruan: “Nga takimi sot me dt.22-08-2021 pranë Memorialit Kombëtar të Internim-Dëbimeve kushtuar ish të internuarve politik shqiptar. “Ne erdhëm në Lushnjë kur shiteshte ujë me kutrove. Ato thërrisnin në pazar :”Hajde re ujë të ftohtë, dy lek gota”. Kur e blije (se Lushnja një çezmë kishte) gotën e ujit, ajo ishte e ngrohtë. Nga populli i Lushnjës ruajmë kujtime të bukura. Të gjithë këta që ishin prezent sot erdhën fëmijë në kampin e internimit, sot janë gjyshër. Në takim mori pjesë dhe kryetari i PD dega Lushnjë Sajmir Korreshi bashkë me vjehrrin e tij e mikun tonë ish-kulakun nga Ngurza Baftjar Çelën e nipin e tij. Në këtë takim ishte prezent dhe kryetari i Shoqatës anti-Komuniste të Përndjekurve Politikë z.Nebil Cika bashkë me bashkëshorten. Në këtë takim përkujtimor u mbajt edhe një minut heshtje për të nderuar kujtimin e ish të internuarëve e të burgosurve që nuk jetojnë e atyre të ekzekutuar. Ne u rritëm e u shkolluam (aq sa diktatura na lejoi, pra vetëm të mesmen) nga sakrifica e nënave tona heroina. Ato na shohin nga lart. Pushofshin në paqe” mbyll shënimin e tij Simon Mirakaj. Më tej në profilin e tij zyrtar z.Mirakaj sjell nga kujtesa emrat e atyre që u arrestuan në Saver: Ahmet Kolgjini, Vasil Kokali, Llambi Plasoti, Zydi Kasa, Emror Koleci, Shanisha Dosti, Stefan Pollo, Loli Mavro, Musa Sina, Nikoll Mernaci, Elez Hoxha, Një djal i ri Poda(17 vjeç), Spiro Gjoka, Fran Tina, Avdulla Nela, Seit Taho, Marko Spiro Gjoni(16 vjeç), Njazi Bylykbashi, Gezim Bylykbashi. Në Gjaz(Lushnje) u arrestuan: Selim Daci, Ded Gjonmarkagjoni, Haredin Nasufi(Dine Dine), Dom.Mikel Koliqi. Të arrestuar pati në Gradishtë, Grabian, Plug, Çermë etj. Emrat nuk më kujtohen të Gradishtit vetëm disa si: Mojs e Lek Mirakaj, Fatbardh Kupi, Qemal Dema, Naim Staravecka, Medi Bylykbashi. Në Plug: Kurt Kola, Evgjen Merlika. Në Çermë: Shefqet Dobra, Ahmet Kolgjini, Eqerem e Fatmir Muja, Rene Dangellia. Në Grabian: Medi Celiku, Tefta Tasi Besa, Meleq Cane, Sejat Tare, Besa Duma, Xhemil Zace, Xhem Sadria, Baki Shehu, Tahir Agolli etj. Ka dhe të tjerë por këta më kujtohen. Kemi qenë larg njëri -tjetrit (ishim të izoluar). Mund të plotesohen nga të tjerët sipas kujtesës nëpër kampet e ndryshme të internimit. Nga Savra nuk besoj se kam harruar njeri. Gradisht, Plug, Grabian, Çermë, po kam harruar.Kujt ti kujtohen emrat të mi dërgojë që ta plotësoj listën” u drejtohet z.Mirakaj bashkëvuajtësve të tij. Kundërshtarët e regjimit komunist u persekutuan gjysëm shekulli në Shqipëri thjeshtë se deshën lirinë e jo diktaturën.

Z. KRYEMINISTËR, KENI HARRUAR TË PËRNDJEKURIT POLITIKË

March 30, 2020 by dgreca

Shoqata Antikomuniste e të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë/

Thirrje publike /

Drejtuar : Kryeministrit të Shqipërisë z Edi Rama . Surrel -Tiranë /

I Nderuar Z .Kryeministër!/

Ne kushtet e gjendjes se jashtëzakonshme për shkak te pandemisë nga Koronavirusi shumë të përndjekur politike antikomunistë gjenden në vështirësi te mëdha ekonomike e sociale, deri në kufij të urisë. Shumë prej tyre kanë humbur punën, njëherazi edhe mjetet financiare për të siguruar jetesën nga shtetrrethimi i urdhëruar nga ana juaja dhe po jetojnë momente shumë të vështira. Të përndjekurit politike te Shqipërisë janë shtresa me e sakrifikuar e popullit shqiptar dhe si dhe ,siç edhe mund ta dini, problemet jetike të pjesës sonë me të madhe janë ende të pa zgjidhura . Hallet e mëdha te kësaj shtrese te krijuara nga politikat e praktikat çnjerëzorë të aplikuar nga shteti shqiptar në 45 vjet diktaturë komuniste janë te mëdha edhe në kushte normalë e jo me në kushte “lufte” si” siç po e trajtoni ju situatën e krijuar nga virusi “Kovid 19”. Shumica jonë jeton vetëm me një rrogë modeste apo me biznese të vogla familjarë të cilat aktualisht janë të mbyllura. Një pjesë e madhe jeton në banesa me qara ndërkohe që një pjese e konsiderueshme janë në moshë të madhe edhe ne gjendje të rënde shëndetësore, situatë e cila rendohet edhe më shumë nga kufizimi i lirisë në kushtet e shtetrrethimit të pandemisë. Nga komunikimet me ta këto ditë të vështira Situata e shume prej njerëzve tanë janë ne gjendje shume të rende dhe ndjehen te pa shprese e te kërcënuar seriozisht nga mungesa e mjeteve elementare te jetesës .

Z. Kryeministër !

Këto ditë kemi dëgjuar nga ju premtime për ndihma ekonomike e mbështetje për shtresa ne nevoje por si gjithnjë asgjë për të përndjekurit politik antikomuniste .

Ne ndjehemi mire që një grup mjekesh shqiptar u dërgua nga ju ne Itali për te ndihmuar popullin italian nga pasojat tragjike te koronavirusit që, siç thatë ju , midis te tjerash është edhe një kthim borxhi e nderi pe rate qe populli italian ka bërë për ne një momente të vështira në histori.

Por dua tiu kujtoj juve se ne ka ndonjë detyrim shteti shqiptar është pa dyshim ai ndaj te përndjekurve politike antikomuniste. Së pari ne jemi në situatën që dinë të gjithë për shkak të gjenocidit dhe krimeve kundër njerëzimit të kryera ndaj nesh nga shteti shqiptar i cili ,me ligj, ka detyrimin të na shpërblejë për demet e shkaktuara.

Se dyti, shumë nga veprat e mëdha të cilat shteti shqiptar i ka si asete kryesorë ekonomike nga te cilat përfiton të ardhura te mëdha si p.sh dy aeroportet Rinasin dhe Kuçovën,Uzinën e Përpunimit të Naftës ne Ballsh ,minierat e Bulqizës, Spaçit, Qafe Barit etje të gjitha prona që shteti shqiptar i ka dhënë me koncesion e fiton te ardhura te shumta prej tyre . Pa llogaritur këtu mijëra vepra te tjera si këneta te thare apartamente banimi te gjitha te ndërtuar me punën skllavëruese te papaguar të të përndjekurve politike antikomunistë. Për ta aktualizuar pak çështjen qe ta kuptoje edhe opinioni publik spitali “Shefqet Ndroqi “ që keni kthyer në spital për te prekurit nga “Koviod 19 ” është ndërtuar me gjakun dhe djersen , punën skllavëruese te pa paguar te të burgosurve politikë.

Ne këto kushte do të ishte në detyrimin tuaj dhe të qeverisë suaj të suaj të kushtoni pak vëmendje edhe për shtresën tone si për detyrimin ligjor qe shteti ka për ne por edhe për gjendjen e rende ne te cilën ndodhen shumica na ne . Ne nuk kërkojmë shume dhe asgjë ne mënyrë te pa ligjshme por atë pjese te vogël qe ligji na jep si dëmshpërblim te krimeve që shteti shqiptar ka kryer ndaj nesh.

Ne kërkojmë nga ana juaj qe ne masat tuaja te parashikoni e te vendosni shlyerjen totale dëmshpërblimit të te përndjekurve politike i cili deri tani është dhëne me pikatore ne kundërshtim me ligjin nga qeveria juaj .

Ne se te tjerët premtoni se do ti mbështesni e ti ndihmoni me para te buxhetit ,para te të gjithë taksapaguesve shqiptarë, për ne do të mjaftonte vetëm një pjesë e vogël e parave që shteti përfiton nga pronat e ndërtuara me gjakun, eshtrat, djersën e punën skllavëruese të pa paguar e njerëzve tanë.

Kërkesa jonë është shumë e thjeshtë dhe legjitime : Na jepni ata qa jepni ata që ligji ju detyron si dëmshpërblim për dëmet qe shteti na ka shkaktuar me krimet e tij te rënda ndaj nesh !

Mbetemi në pritje të reagimit tuaj pozitiv .

Kryetari

Nebil Çika

Tiranë me 30.03.2020

APEL NGA SHBA PËR TË PËRNDJEKURIT POLITIKË

January 31, 2017 by dgreca

APEL DREJTUAR KRYETARËVE TË TË PËRNDJEKURVE POLITIKË LIDHUR ME PARTINE E RE ALEANCA POPULLORE PER DEMOKRACI/

NGA LORO STAJKA, SHBA/

Ne foto:Nga takimi i pare i Partise Aleanca Popullore Per Demokraci/

Quhem Loro Stajka , jam lind ne Shirokë të Shkodrës, por sot jetoj Virginia USA. Shkaku i largimit tim nga vendlindja ishte moslejimi dhe rreziku u burgimit nga shfaqja e mendimit te lire, që imponoi rregjimi sllavokomunist i Enver Hoxhës pas luftes se dyte Botnore. Kjo situatë, me luftë e përpjekje më detyroj të arratisem nga vendi im. Në vitin 1954, prona ime u konfiskua pasi konsiderohesha “armik i klasës” Ne Arkivin e Shtetit kam gjet te gjitha dokumentat e prones shtëpisë ku kam lind dhe baçes rreth saj që më grabiti diktatura. E keqja eshte se prej vitit 1993 që kam filluar procedurat për kthimin e pronës.akoma nuk kam perfundu gjyqet që shteti të më kthejë pronën time, veprim që mund të ishte ba menjëherë që në vitin 1991 apo 1992, por nuk ka asnji vështirësi që të bahet në çdo kohë edhe sot, por mungon deshira e politikanëve. Demokracia fillon tek prona private dhe në Shqipëri ka liri fjale dhe organizimi por akoma nuk ka demokraci. Besoj se vlerësmin për kthimin e pronës njëlloj si unë e kanë të gjithë të përndjekurit dhe i gjithë populli. Shteti ka gabuar me pronarët deklaroi në 2013 Sali Berisha por Edi Rama po vazhdon në rugën e gabuar.

Në gazetën Dielli dt 28 Janar 2017 lexova dhe më ngjalli interes të vaçantë shkrimi me titull “Kuvend kombëtar me të përndjekurit politikë- A DO TE DENOHET ENVER HOXHA? Shkrimi ishte deklaratë e tre subjekteve 1. Shoqata Antikomuniste e të Përndjekurve Politikë Demokratë të Shqipërisë 2. Unioni Mbarëkombëtar i Integrimit të Përndjekurve Politikë. 3. Shoqata e të Përndjekurve Politikë Shkodër.

Unë jetoj larg dhe nuk di në sa pjesë janë ndarë të përndjekurit sot. Dij të them se mbas rrëzimit të bustit të dikatorit erdha në Shqipëri, dhe me shokë e miq u përpoqëm të organizonim nje parti të djathtë. Shpenzuam mund, kohe dhe fonde por na sabotuan demokratet fallco që ishin spiunët që nxirrnin lloj lloj pengese dhe përfundimisht dështuam.

Në deklaratën e botuar në Dielli është e drejtë kur thuhet se: “Të përndjekurit politikë jo të gjithë kanë të njejtin ideal. Midis tyre ka të djathtë dhe të majtë, ka demokratë, republikanë, liberalë, ballistë, monarkistë, socialist, social-demokratë, madje edhe komunistë” po kjo është ma se e vërtetë,, por qoftë i majti apo i djathti, kthimin e pronës së grabitur tek i zoti nuk duhet ta kundështoje askush përveç atij që i pëlqen buka e vjedhur dhe hajnia. .

Dëshiroj ti drejtoj thirje kryetarëve të tre subjekteve që kanë shpreh shqetësim për këtë forcë politike:Ndoshta edhe me te drejte se partite kan bijt si fara e hithave, e shi per kete duhet kujdes nga përçarja qe eshte krijuar nga ish sigurimi. I drejtohem gjithashtu dhe të gjithë bashkëvujtesve dhe bashkëatdhetarë të mij kudo që jetojnë, me bindjen qe kjo Parti e re të mbështete jo vetëm nga të gjithë ju të përndjekurit që vazhdoni të ndarë e të përçarë në disa shoqata , por mbështetja duhet nga te gjithë shteresat që në këto 25 vjet u keqperdoren nga forcat politike qe krijoi Ramiz Alia. “United we stand, divided we fall”

Ju që kryesoni shoqatat e të përndjekuve duhet ti sherbeni kompaktesimit dhe t’a shmangni përçarjen e të përndjekurve në disa shoqata. Të përndjekurit dhe pronarët nuk mund të rrinë nën sqetullën e partive te Katovices. Pa dyshim që 5 kërkesat që ju shtroni në deklaratën tuaj, por edhe të tjera kërkesa që përputhen me Kushtetutën dhe praktikat ndërkombëtare nuk mund të kundërshtohen nga asnnjë forcë politike që pretendon te punojë për çrrëjosjen e komunizmit. Menoj se kjo parti e re që ashtë shpallë me datën 28 Janar 2017, ka mangesi, por fakti se ju e keni parapri në po kete datë me këtë shkrim në gazete, nuk i sherben të përndjekurve dhe as shoqërisë shqiptare. Nëse këto pika nuk janë ato duhet të shtohen në program. Vetëm nëse programi nuk përmban pronën dhe të përndjekurit ose nuk asht e qartë për këto pika themelore ajo parti nuk duhet të mbeshtetet .Veglat e Ramiz Alise morren pushtetin në 1991 mashtruan me fjalë për demokraci por realizuan Katovicën. Kujdes, ju lutem mos te luajm me dhimjet dhe me plagët e popullit. Mos krijoni sherre e perçarnje, “United we stand divided we fall”boll ka vuajtur ai popull, mbas 54 vjet regjim komunist i krijuar dhe drejtuar nga agjentura serbe, dhe që po vazhdon me 25 korrupsion ku shqiptarët po vjedhin dhe përvetesojnë pronat e njani tjetrit. Nuk asht justifikim se ashtu i hartoi ligjet Ramiz Alia. Përgjegjesi historike kanë dhe të gjithë kryetarët e partive politike që kane qenë te përfaqesuara ne Kuvendin e Shqipërisë në këto 25 vjet

Kam bindje të plotë se ju që jeni kryetarë të shoqatave që e kundërshtoni kët Parti të re, nuk keni pengesa që të ndikoni në permirësimin e programit me verejtjet tuaja që kjo Parti te jetë sa ma e dobishme jo vetem per shtresen e të përndjekurve, por per te gjithe shqiptarët ?.Veç programit sugjeroj që ju dhe Partia e re të afroni rreth vetes intelektuale te paster te panjollosun qe femijet shqiptarë të rriten ne demokraci. Nëse kryetari apokushdo tjetër është I njollosur apo nuk është I afte me zbatu programin, propozoni ma te mirin.

Uroj që ne që jetojmë në emigracion dhe ju që jetoni në atdhe, te mos mbetemi te zhgenjyer si nga ju dhe as nga Partia e porsa formuar të cilës i uroj sukses.

TË PËRNDJEKURIT E MESDHEUT

November 23, 2014 by dgreca

E kishte kete edhe dr. Anna Kohen: …A mund të ngrihej një monument ,përmendore në brigje, pranë humbëtirës së madhe ujore të Gjrit të Vlorës ,për të përndjekurit e Mesdheut,për hebrenjtë e ikur nga Spanja në valën e përndjekjeve të vitit 1492,ku nën vrazhdësinë e kohës ishte kërkuar ikja e madhe e përgjithmonë. Nga versioni historik mësohet se :ata kishin lënë brigjet me pikëllimin,që u ndihej në shpirt dhe si udhërrëfyes kishin tokën ku gjendej Gjiri i Vlorës?/
Nga Gëzim Llojdia/
1.Me skulptorin vlonjat Zeqir Alizoti,bir i Çamërisë trime, kthjelluam një ide,dikur e ka cekur Dr. Ana Kohen. A mund të ngrihej një monument ,përmendore në brigje, pranë humbëtirës së madhe ujore të Gjrit të Vlorës ,për të përndjekurit e Mesdheut,për hebrenjtë e ikur nga Spanja në valën e përndjekjeve të vitit 1492,ku nën vrazhdësinë e kohës ishte kërkuar ikja e madhe e përgjithmonë. Nga versioni historik mësohet se :ata kishin lënë brigjet me pikëllimin,që u ndihej në shpirt dhe si udhërrëfyes kishin tokën ku gjendej Gjiri i Vlorës? Qyteti jetonte me shpirtin tek deti Dhe lajmet që mërinin për të ardhurit. Turmat e mëdha zbarkonin ne Treport,atje më tej 8 km ku qyteti nuk ndjente gjumë. Sytë e të ardhurve,rridhnin lot të patharë. Dhe sa më lart,sa më i fuqishëm bëhej përgjërimi i të ardhurit si kurrë ndonjëherë në këtë gji detar ,aq më tepër vala eksodistëve trefishohej. Ishte e vetmja shpresë,Gjiri i Vlorës,vendmbritja e hebrenjëve ishte skela e Treportit, një ndër qytetet me port të madh në shekullin e IV pr. Kr. Duke u torturuar nga dhimbja pa pasur kujt tija rrëfenin veç vetes fatkeqësinë e tyre,ata nuk mund të duronin dot dëshirën,që kishin për të derdhur lot. A mbritën të gjithë ata, që ikën nga përndjekja?Kësaj pyetja i përgjigjen hulumtuesit e huaj që thonë:Numri i atyre që u përzunë nga Spanja në këtë mënyrë është vlerësuar në mënyra të ndryshme nga ana e vëzhguesve të ndryshme dhe historianët . Juan de Mariana , në historinë e tij të Spanjës , pohon deri në 800.000 . Isidor Loeb , në një studim të veçantë të subjektit në Revue des Etudes Juives, zvogëlon numrin e vërtetë të emigrantëve në 165,000 . Bernáldez jep detajet e rreth 100.000 të cilët shkuan nga Spanja në Portugali : 3,000 nga Benevente në Braganza , 30,000 nga Zamora në Miranda , 35,000 nga Ciudad Rodrigo në Villar , 15,000 nga Miranda de Alcántara në Marbao dhe 10,000 nga Badajoz në Yelves . Sipas të njëjtit vëzhgues , ka pasur krejt 160.000 hebrenj në Aragoni dhe Castile . Abrahami Zacuto llogarit ata, që shkuan në Portugali me 120.000 . Lindo pohon se 1,500 familjet e Moriscos hebrenj nga mbretërinë e Granadës ishin të parët që largohen nga vendi . Ajo që mund të jetë me interes për të dhënë vlerësimet e mëposhtme të Loeb -të ,e numrit të atyre që kanë qenë në Spanjë para dëbimit dhe e atyre që emigruan në pjesë të ndryshme të botës :
Algjeria 10.000
Amerika 5,000
Egjipt dhe Tripoli 2,000
France 3000
Holandë, Angli , Skandinavi dhe Hamburg 25,000
Itali 9,000
Marok 20,000
Turqi 90,000
Në vende të tjera 1,000_
_______
Gjithsej emigruar -165,000
pagëzuar 50.000
Vdiqën rrugës 20,000
________
Gjithsej në Spanjë në vitin 1492 -235,000
Kështu ëndrra për një truall të ri, perëndimin e shpresës,mbeti dhimbje,mbeti kujtim i shndërruar tash në rrëfim. Për ata,që si varr u mbeti deti,streha e fundme e tyre vendi ku ish ngjizur dhimbja , gëzimi, dëshpërimi, ëndrra, frika, dhe vdekja në fund. Kështu,kujtimet e dhjetëra të përndjekurve,që i mori deti,vijnë tek ne dhe mbijnë përherë të reja në tokën e shpirtit tonë. Një lutje prano ti udhëtar i detrave ,aty hidh një lule,se për të mëritur këtu në vendin tënd,ata rrugët i shtruan me gjak.
—–
Z.Alizoti ,ka ngritur edhe një përmendore për çamët si dhe mikpritjen që u dha populli i Dukatit,të ikurve nga vatra amtare. Skulptori vlonjat ka një sërë eksperienca të tjera në fushën e arti figurative. Dhe duke qartësuar këtë ide kujtuam se diku në Afrikë,shteti aktualisht mbanë emrin Benine ishte porti,vendi që merrte e transportonte zezak në Europë ,ishte ngritur një përmendore për skllevërit e mjerë.
2-Një prej emërtimeve të hebrenjve gjendet qysh nga mesjeta emrin Jeriko,kështu thirrej Oriku në mesjetë një qytet tjetër që ka lidhje me Gjirin e Vlorës. Dr M.Zeqo , Në Gjirin e Vlorës shkruan ai, është qyteti arkeologjik i Orikumit themeluar sipas mitit nga princër eubeas pas rënies së Trojës..më e pabesueshme është se në kohën mesjetare të kryqëzatave,Orikumi quhet me emrin e qytetit biblik Jerikos( muret e këtij qyteti i rrëzuan me tingujt e burive).
Këto të dhëna i lidhim duke synuar të dalim tek pyetja:Mos vallë të ikurit e vitit 1942, që erdhën në brigjet e Gjirit të Vlorës ,ri-themeluan Orikun duke e pagëzuar me emrin Jeriko?

3.Idea e Dr.Ana Kohen.
…Mu në bregun e qytetit Plymouth të shtetit Masaçusets është një shkëmb apo gur me përmasa mesatare, i cili ruhet dhe mbrohet nga shteti. Parku Shtetëror Historik i “Gurit të Plimuthit” përkujton zbarkimin më 1620-ën të pelegrinëve apo të emigrantëve të parë në brigjet lindore të Atlantikut në Amerikën Veriore. Çdo vit ai vizitohet nga mbi një milion turistë nga e gjithë bota. Mijëra kilometra më në perëndim, në anën tjetër të Atlantikut, shtrihet Kepi i Triportit në Vlorë. Pikërisht aty, më 1492-shin zbarkuan qindra hebrenj sefardikë që ishin larguar nga Spanja për t’i shpëtuar përndjekjeve të inkuizicionit. Ata u ngulën në Vlorë dhe rindërtuan jetën e tyre, duke u mbështetur në mikpritjen, mbrojtjen dhe harmoninë e popullit vlonjatë. Breza të tërë izraelitësh sefardikë jetuan për disa shekuj në Vlorë, deri sa u shpërngulën drejt Beratit dhe viseve të tjera të Arbërisë, kur Vlora u pushtua nga Venediku.
Cfarë do të mund të përmbante monumenti?
Dr.Ana Kohen citon:Për vlerat e mëdha dhe të njësishme të tij, Kepi i Triportit, duhet të kthehet në një Park Historik [Kombëtar ose ndërkombëtar] për nderimin e të përndjekurve në Mesdhe. Për mendimin tonë, organet e pushtetit vendor në Vlorë të fillojnë menjëherë procedurat përkatëse dhe t’ia paraqesin propozimin në fjalë Ministrisë së Kulturës dhe shpresojmë që kjo nismë të mbështetet pa rezervë edhe nga deputetët e Vlorës, pavarësisht se kujt partie i përkasin.
Ne këtu po punojmë me qeverinë amerikane që, për rastin e Triportit të zbatohet edhe Marrëveshja Dypalëshe për Mbrojtjen dhe Ruajtjen e Trashëgimisë Kulturore. Do të ishte mirë sikur në hyrje të Parkut Historik të Triportit të gdhendeshin fjalët e zonjës Irene Grünbaum, gruas me prejardhje hebrenje, të cilën shqiptarët e strehuan dhe i shpëtuan jetën gjatë pushtimit fashist e nazist të vendit.

4.Histori e thënë germë për germë,por shkurtazi.
Hebrenjtë spanjisht, dikur përbënin një nga më të mëdhatë dhe më të begatë të komuniteteve hebraike, nën sundimin mysliman dhe të krishterë , para se së bashku me myslimanët rezidentë , ishin të detyruar për të kthyer në katolicizëm , të përjashtohen , ose të vriten kur Spanja u bë e bashkuar nën monarkinë e mbretit Ferdinand dhe Isabella në vitin 1492 .

Rreth 13,000 deri në 40,000 hebrenj që jetojnë në Spanjë sot ( çifutët Sefardikë , edhe pse shifra në mbarë botën është jashtëzakonisht e vështirë për të arritur në mënyrë specifike për hebrenjtë, që vijnë nga vende ku ka pasur një dekurajim monetare dhe sociale për të pasur një sfond çifut dhe për arsye të ndryshme të tjera. Numri i hebrenjve të prejardhjes sefardikë në Izrael ishte vënë pak më shumë se 60% të popullsisë të përgjithshme izraelite hebrenj dhe jo- hebrenj më 1990 .
—–
Kur Henry de Trastámara hipi në fron i njohur si: Henry II ka filluar për judenjtë, kastilian një epokë e vuajtjes dhe intolerancës ,duke kulminuar në dëbimin e tyre .Kleri,fuqia e të cilit u bë më e madhe nën sundimin e vëllavrasjes,nxitën paragjykimet anti – hebraike të masave në pohimin plot zhurmë në Cortés e Toro. Ajo u kërkoi, që Judejtë të mbahen larg nga pallatet e mëdhenj, nuk duhet të lejohet të mbajnë poste publik , duhet të jetojnë larg nga të krishterët , nuk duhet të veshin rroba të kushtueshme, as të hipin mbi mushka ,duhet të veshin simbol , dhe nuk duhet të lejohen të mbajnë emrat e krishterë ….
Në Cortés e Soria ( 1380 ) ishte miratuar, që rabinët , apo shefat e aljamas , duhet të ndalohen, në dënimin e një gjobë prej 6,000 maravedís , të shkaktojë mbi hebrenjtë dënimet e vdekjes , gjymtimi,dëbimit, apo shkishërim, por në procedurat civile ata ishin ende të lejuar për të zgjedhur gjyqtarët e tyre .Çifutët nuk guxonin të tregojnë veten e tyre në publik pa simbol , dhe si pasojë e urrejtjes gjithnjë në rritje ndaj tyre se ata ishin më të pasigurt për jetën, ata u sulmuan dhe u plaçkitën u vranë në rrugë publike . Gjoni ishte i detyruar ( 1385 ) të nxjerrë një urdhër që ndalonte punësimin e hebrenjve si agjentë financiare ose tatimore – fermerë të mbretit , mbretëreshës , Infantes , apo të mëdhenjtë . Për këtë u shtua rezoluta e miratuar nga Këshilli i Palencia që ka urdhëruar ndarjen e plotë të hebrenjve dhe të krishterëve dhe ndalimin e çdo shoqate mes tyre .” Ekzekutimi i Joseph Pichon dhe fjalimet nxitëse e predikimet e dorëzuar në Sevilje nga Archdeacon Ferrand Martinez , ka ngritur urrejtjen e popullatës në fushën më të lartë . I Pafuqishëm Mbreti, pavarësisht nga përpjekjet e mjekut të tij Moisiu ibn Z.arz.al ti zgjasin jetën, vdiq në Alcala de Henares më 9 tetor 1390 , dhe u pasua nga djali i tij njëmbëdhjetë vjeçar. Këshilli – regjent i caktuar nga mbreti në testamentin e tij, e përbërë prej prelate , të mëdhenjtë , dhe gjashtë qytetarëve nga Burgos,Toledo,Leon,Sevilje,Kordova dhe Murcia, ishte e pafuqishme ,çdo gjurmë të respektimit të ligjit dhe drejtësisë ishte zhdukur nga Ferrand Martinez. Paralajmërime të shumta,për të nxitur publikun kundër hebrenjve dhe për të inkurajuar për aktet e dhunës që në fillim të janarit 1391, judenjtë e shquar që ishin mbledhur në Madrid morën informacion për trazira dhe se ishin të kërcënuar në Sevilje dhe Kordova. Një revoltë shpërtheu në Seville në 1391. Juan Alfonso de Guzman , dhe qeveritar i qytetit , dhe vëllai i tij kryetar bashkie ” Aalto Perez de Guzman , kishte urdhëruar , në Ash Ëednesday , 15 Mars, arrestimin dhe fshikullim publik të dy nga udhëheqësve.Ferrand Martinez ka vazhduar i papenguar ankesat e tij inflamatore në turmë për të vrarë hebrenjtë apo ti pagëzoj ata .Më 6 qershor turma u sulmua Juderia në Sevilje nga të gjitha anët dhe vrau 4.000 judenjë . Pjesa tjetër dorëzohet në pagëzim si mjeti i vetëm për ti shpëtuar vdekjes .” Në këtë kohë, në Sevilje është thënë se përmbante 7,000 familje hebreje. Nga tre sinagoga të mëdha ekzistuese në qytet,dy janë shndërruar në kisha.Në të gjitha qytetet e në të gjithë kryepeshkopatat, si në Alcala de Guadeira,Ecija,Cazalla dhe në Fregenal, judenjtë u grabitën dhe u vranë në Kordova,kjo thertore u përsërit në një mënyrë të tmerrshme,gjithë juderia është djegur , fabrikat – shtëpi janë shkatërruar nga flakët .Para se autoritetet do të mund të vijnë në ndihmë të njerëzve të pambrojtur, çdo një prej tyre – fëmijët,gratë e reja,pleq – ishin vrarë pa mëshirë ,2,000 kufoma në grumbuj në rrugë , në shtëpi dhe në sinagoga ishin mbytur “.
” Nga Kordova, fryma e përhapjes së vrasjeve në Jaén .Një thertore e tmerrshme u zhvillua në Toledo më 20 qershor. Në mesin e dëshmorëve shumë ishin bijtë të rabinëve të famshme toledane.Shumica e komuniteteve kastilianisht vuajtën nga persekutimi , .. më 9 korrik, një shpërthim ka ndodhur në Valencia më shumë se 200 persona janë vrarë dhe shumica e hebrenjve të atij qyteti u pagëzuan nga frati Vicente Ferrer , në 2gusht vala e vrasjes ka vizituar Palma , në Majorca , 300 hebrenj u vranë dhe 800 gjetën strehim në fortesë , nga të cilat me lejën e guvernatorit të ishullit dhe nën mbulesën e natës , lundruan për në Afrikën e Veriut , shumë u dorëzuan për t’u pagëzuar, tre ditë më vonë,të shtunën, më 5 gusht , një protestë filloi në Barcelonë në ditën e parë, 100 hebrenj ishin vrarë , ndërsa disa qindar të tjerë gjetën strehim në qytetin e fortifikuar, të nesërmen turma pushtoi juderinë dhe e ktheu në gërmadhë . Më 8 gusht në kala u sulmuan , më shumë se 300 hebrenj dhe u vranë . Trazira shpërthyen në Barcelonë deri më 10 gusht dhe shumë çifutët ( edhe pse jo 11.000 siç pretendohet nga disa autoritete ) u pagëzuan .Në ditën e fundit – filloi sulmi mbi Juderinë në Girona , disa Judenj u grabitën dhe u vranë. ” Qyteti i fundit që vizitoi vdekja ishte Lerida (13 Gusht). Çifutët e këtij qyteti më kot kërkuan mbrojtje në Alcazar, 75 prej tyre u vranë , të tjerët u pagëzuan.”Viti 1391. Forma të një pikë-kthese në historinë e çifutëve spanjollë . Persekutimi ishte paraardhës i menjëhershëm i inkuizicionit , nëntëdhjetë vjet më vonë , u prezantua si një mjet për të shikuar çifutët të konvertohen .Numri i atyre që kishin përqafuar krishterimin, për t’i shpëtuar vdekjes , ishte shumë e madhe . Cifutët e Baena,Montoro,Baeza,Ubeda,Andujar,Talavera , Maqueda,Huete, dhe Molina dhe sidomos Saragoza,Barbastro, Calatayud , Huesca , dhe Manresa , ishin paraqitur për t’u pagëzuar në mesin e atyre të pagëzuarve disa burra dhe dijetarë .” Pas ekseseve të përgjakshme të vitit 1391 urrejtja popullore karshi hebrenjve ka vazhduar pa u pakësuar .Shumica e hebrenjve nga Valencia , Katalonja dhe Aragon shtyhej për Afrikën e Veriut ,veçanërisht Algjeri .
Këto vlerësime ndoshta mund të konsiderohet si një minimum , por është mjaft e mundshme që të paktën 200,000 u larguan nga vendi , duke lënë pas tyre të vdekur dhe një numër i madh i të afërmëve të cilët ishin të detyruar nga rrethanat për të fshehur fenë e tyre dhe për të miratuar krishterimin .Rreth 12,000 duket se kanë hyrë në Navarre, ku ata ishin të lejuar të mbeten . Tudela në Navarre kthehet në një strehë . Në Tudelans kishte shpallur tashmë në vitin 1486 se: ” Nëse ndonjë hetues hyn qytetin e tyre ,ai do të hidhet në lumin Ebro “.
Nën presionin e mbretërve të Spanjës, të Navarrese hebrenjtë që nuk konvertohen në katolik u dëbuan nga mbretëria në 1498 . Dëbimi duket se ka prodhuar një krizë dhe varkat e mbushura me hebrenjë . Portet e Kartagjenës , Valencias dhe Barcelonës janë siguruar nga Ferdinandi me anije për të marrë të arratisurit, por judenjtë shpesh kanë gjetur vështirësi në ulje , për shkak të sëmundjeve,moshës së thyer . Pjesa tjetër u kthye në Spanjë dhe u pagëzuan . Nëntë anije të mbushur me njerëz erdhën në Napoli. Në Genoa ata ishin të lejuar vetëm me kusht që të marrin pagëzimin . Hebrenjtë që shkuan në tokat nën sundimin Perandorisë Osmane u vendosën kryesisht në ( Selanik) dhe deri në një masë në Stamboll dhe Izmir .

Të përndjekurit politikë dhe të drejtat e njeriut

July 4, 2014 by dgreca

Nga Reshat Kripa/
Në njerën nga frazat e tekstit të Deklaratës së Pavarësisë Amerikane thuhet:Ne i konsiderojmë këto të vërteta si krejtësisht të qarta se të gjithë njerëzit janë krijuar me të drejta të barabarta, se Perëndia u ka falë atyre disa të Drejta të pamohueshme, ndër të cilat janë Jeta, Liria dhe Mundësia për të ndjekur suksesin dher lumturinë.

Mesazhi i kësaj fraze është se natyra dhe jo qeveria të gjithë njerëzve u ka falur të drejta themelore dhe të pamohueshme dhe se qeveritë krijohen prej tyre me të vetmin qëllim për t’i shërbyer atij në mbrojtjen e këtyre të drejtave. Sa më e afërt të jetë një qeveri me të drejtat e popullit të vetë, aq më demokratik do të jetë vendi.
Kjo aksiomë është një tregues i qartë i shkallës së demokratizimit të vendit. Më lejoni të paraqes disa mendime lidhur me mesazhet e kësaj fraze.
Para disa ditësh, më në fund, Komisioni Europian miratoi dhënien e Statusit Kandidat vendit tonë, vendim të cilin ne e përshëndesim sinqerisht. Ky ishte një vendim që në kushte normale duhej të ishte fituar me kohë, por ne jemi mësuar që të jemi të vonuar në të gjitha kohërat. U vonuam në shpalljen e pavarësisë në krahasim me komshijtë tanë. U vonuam në lidhje me përmbysjen e komunizmit në krahasim me vendet e tjera të Europës Lindore. U vonuam edhe tani me fitimin e Statusit kandidat për në Bashkimin Europian. Në rast se forcat politike, që drejtojnë vendin tonë, do të kishin mundur të gjenin gjuhën e përbashkët për një problem kaq madhor, atëherë ky status do të ishte fituar me kohë.. Nuk dua të akuzoj një forcë të caktuar politike apo një tjetër për këtë çështje, por dua të them se më së fundi fitoi vullneti i një populli të tërë që, për vite me rradhë, ka ëndërruar për një Shqipëri europiane dhe demokratike, për një Shqipëri ku të mbizotërojnë parimet e shprehura në Deklaratën e Pavarësisë Amerikane. Me kënaqësi ne sot mund të mburremi se më në fund, me fitimin e statusit, po realizohen parimet e shprehura në vitin e ndryshimit ta madh, kur populli i tërë thërriste: “E duam Shqipërinë si gjithë Europa” apo :E duam Shqipërinë si Amerika”.
Janë pikërisht këto parime për të cilat ky popull u sakrifikua për gati një gjysmë shekulli deri sa e shporri pergjithmonë kuçedrën e kuqe që e kishte zaptuar. Para syve te mi më dalin të rënët në këtë betejë të paparë në historinë e njerëzimit, më dalin mijrat e të burgosurve, internuarve, dëbuarve, më dalin burgjet dhe kampet e tmerrshme të punës së detyruar apo të internimit, më dalin qelitë e errëta të sigurimit të zi të shtetit komunist, më del humbja e personalitetit të njeriut dhe zëvendësimi i saj me të ashtuquajturin “Njeriu i ri socialist”, që sot është shndërruar në një politikan pa skrupull, në një trafikant femrash, fëmijësh, droge, në një vrasës me pagesë apo të tjerë tipa të kësaj natyre. Shkrimtari i madh amerikan Mark Tëain ka thënë:

Patriotizëm do të thotë të duash atdheun tënd gjithmonë, por të mbështetësh qeverinë vetëm kur ajo e meriton

Praktika e këtyre njëzetekatër vjetëve ka treguar se jo gjithmonë kemi qëlluar në shenjë. Një gjë e tillë bie në sy, më tepër, në premtimet që janë berë për çështjen e kthimit të pronave pronarëve të ligjshëm dhe sidomos në trajtimin e të përndjekurve politikë dhe dënimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist. Lidhur me këtë, në përgjithësi, në vendin tonë është ndjekur taktika e lënies në heshtje të së kaluarës së errët, në mënyrë që ajo të harrohet Në të kundërt, kohët e fundit kanë filluar të ndihen zëra që kërkojnë të rehabilitojnë sitemin e përmbysur. Rastet e shfaqura në ditën e dëshmorëve apo në përvjetorin e Kongresit të Përmetit ku, në sytë e pushtetarëve, u shfaqën portretet e dikatorit të rrëzuar, ku fëmijë të pafajshëm ishin instruktuar të nderonin me grushtin, simbolin e komunizmit dhe ku disa përfaqësues të lartë forcash politike predikonin për të ashtuquajturën “ditë e çlirimit”.
Përse ndodhin fenomene të tilla në vendin tonë? Kjo ndodh sepse, në kundërshtim me vendet e tjera ish socialiste, nuk është dënuar ideologjia komuniste. Madje, për më tepër ajo sapo vjen dhe po propagandohet më tepër. Një gjë e tillë është në kundërshtim me parimet demokratike të Deklaratës së Pavarësisë, që përkujtojmë sot.
Në vitin 1996 Asamblea Parlamentare e Këshillit të Europës, miratoi rezolutën numër 1096 “Mbi masat për të çrrënjosur trashëgiminë e sistemeve të mëparëshme komuniste totalitare”, rezolutë e firmosur edhe nga delegacioni ynë në këtë asamble. Por, çuditërisht, mungoi publikimi i saj në shtypin shqiptar. Përse? Askush nuk përgjigjet.
Më 25 janar 2006, me nismën e deputetit suedez Goran Lindblad, Asamblea Parlamentare e Këshillit të Europës, miratoi një rezolutë tjetër, atë me numër 1481 “Nevoja për ndëshkimiun ndërkombëtar të krimeve të regjimeve totalitare komuniste” edhe kjo e firmosur nga delegacioni ynë. Më 30 tetor 2006 Kuvendi i ynë miratoi rezolutën përkatëse “Për dënimin e krimeve të kryera nga regjimi komunist në Shqipëri”. Çuditërisht deputetët socialist dolën nga salla në çastin e votimit të saj. Përse? Askush nuk përgjigjet.
Kambanat e alarmit fillojnë të bien. Në muajin mars 2010 një delegacion i Kombeve të Bashkuara i kërkon Shqipërisë të dënojë krimet e komunizmit. Që një delegacion i Kombeve të Bashkuara të kërkojë dënimin e krimeve të komunizmit duhet që ai t’i ketë parë gjurmët e kësaj murtaje dhe kjo njëzet vjet pasi Shqipëria pretendonte se kishte përmbysur komunizmin. Përse? Askush nuk përgjigjet.
Më 14 dhjetor 2010 me anën e një letre të nisur nga ana e ministrave të jashtëm të Lituanisë, Letonisë, Bullgarisë, Hungarisë, Rumanisë dhe Çekisë, me nismën e Ministrit të Jashtëm Lituanez, zotit Audronius Azubalis. drejtuar Komisares Europiane për Çështjet e Drejtësisë, zonjës Vivian Reding, letër që Komisioni i Be-së, të cilit i ishte drejtuar ajo, kishte marrë përsipër shqyrtimin e saj me seriozitetin më të madh. Letra në fjalë përmbante propozimin për ngritjen e një gjykate ndërkombëtare për dënimin e krimeve të komunizmit. Për fat të keq, në këtë dokument mungonte firma e Ministrit tonë të jashtëm. Ministër i Jashtëm ishte Ilir Meta. Përse? Përsëri askush nuk përgjigjet.
Ç’duhet bërë? Përgjigja është një e vetme, ajo që përmendëm më sipër, zhdukja e pasojave të rregjimit komunist. Për sa më sipër shtroj pyetjet e mëposhtëme:
1. Kur do të organizohet konferenca kombëtare me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të parlamentit, qeverisë, partive politike, shoqatave të të përndjekurve, akademikëve, historianëve si dhe ekspertëve të OJQ-ve, për krimet e kryera nga komunistët? Aq i vështirë qenka organizimi i kësaj konference, kur në vendin tonë organizohen me dhjetra të tilla për çështje që nuk mund të krahasohen me ato të të përndjekurve politikë si për shembull mbrojtja e të drejtave të romëve apo homoseksualëve?
2. Kur do të fillojë puna për gjetjen e të vrarëve dhe të zhdukurve me ose pa gjyq për arsye politike? Kur familjarët e tyre do të kenë një varr ku të vendosin një tufë me lule apo të derdhin dy pika lot?
3. Kur do të dënohet diktatori Enver Hoxha si ideatori, frymëzuesi, dhe
ekzekutuesi i sistemit më diktatorial të Europës Lindore?
4. Kur do të rishikohen datat dhe simbolet e sistemit komunist që shënojnë instalimin diktaturës komuniste? Kur do të hiqen këto data nga protokollet zyrtare shtetërore? Sa do të vazhdojë të qëndrojë në varrezat e dëshmorëve të kombit ylli komunist në një kohë kur gjembat e atij ylli vranë edhe martirët tanë që prehen atje? Dhe të tilla simbole, për fat të keq, i gjen në çdo skaj të atdheut tonë.
5. Kur do të hapen dosjet e ish bashkëpuntorëvë të sigurimit të shtetit për politikanët, drejtuesit e institucioneve kushtetuese, atyre të sistemit të drejtësisë, të administratës qëndrore apo lokale, si dhe të mediave audio-vizive apo të shkruara?
6. Kur do të bëhen publike dokumentat që dëshmojnë krimet e regjimit komunist, përfshirë edhe dosjet e krijuara në ish institucionet e përndjekjes dhe dënimeve politike si Sigurimi i Shtetit, Gjykatat dhe Prokuroritë dhe Komitetet e Dëbim- Internimeve?
7. Kur do të bëhet rishikimi i historisë dhe i teksteve të librave shkollore, në mënyrë që të mos helmohen më nga propaganda komuniste fëmijtë tanë? Kur do të hapen muzeumet, kthehen në muze burgjet e tmerrshëm, ngrihen memorialet në nderim të shqiptarëve që u vranë nga regjimi totalitar?
Të gjitha këto kërkesa janë pjesë të rezolutës së miratuar në Kuvendin e Shqipërisë në vitin 2006 që, për fat keq, ende kanë mbetur në letër. Atëhere çfarë pritet që të zbatohen? Mendoj se, sa më parë, duhet të gjenden rrugët për zbatimin e tyre. Ne sot paraqitemi në prokurori dhe në gjykatë për ndonjë problem dhe nuk janë të rralla rastet që para të gjejmë hetuesit tanë apo bijtë e tyre. Një fenomen i tillë ndodh edhe në disa institucione të tjera, ku ndeshim njerëz të këtij kallëpi. Madje farsa ka arritur deri aty sa një pjesë e tyre janë dekoruar nga presidentët e republikës për “merita të veçanta”.
Shoqata e jonë është anëtare e Shoqatës Ndërkombëtare të të Burgosurve Politikë dhe Viktimave të Komunizmit me qendër në Berlin. Për çdo vit kjo shoqatë zhvillon kuvendet e saj, ku pjesëmarrësit vizitojnë burgjet dhe kampet e kthyera në muze. Në vitin 2009 ky kuvend u zhvillua në Tiranë por ne, në ndryshim me vendet e tjera, nuk kishim asnjë burg apo kamp ku t’i shpinim pjesëmarrësit.
Të nderuara zonja dhe zotërinj!
Sot jemi mbledhur për të përkujtuar 238 vjetorin e shpalljes së Deklaratës së Pavarësisë së SHBA-së. Në këtë ceremoni do të donim të kishim prezent ambasadorin e SHBA-së, zotin Alexandër Arvizu, por ai na njoftoi se agendën e kishte të zënë. Donim edhe ndonjë përfaqësues tjetër të asaj ambasade, por asnjë nuk u paraqit. Para syve të mi më del figura e ambasadorit amerikan të viteve të përmbysjes së madhe, të nderuarit zotit Ëilliam Rajerson, i cili gjendesh shumë pranë të përndjekurve politikë duke pirë kafe me ta në shtëpinë e ish kryetarit të parë të shoqatës tonë, të nderuarit Osman Kazazi. Unë kam besim se SHBA do të jenë gjithmonë pranë shtresës tonë.
Luftëtari i shquar i të drejtave të njeriut, në mënyrë të veçantë i njerëzve me ngjyrë, Doktor Martin Luter King, ka thënë:

Ajo që është më e rrezikshme nuk është vetëm njeriu i keq, por dhe heshtja e njerëzve të mirë.

Ndaj ne nuk duam të heshtim më.

Kumtesë mbajtur në konferencën shkencore mbi 238 vjetorin e shpalljes së Deklaratës
së Pavarësisë së SHBA-ve.