• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ESENINI I GJIMNAZIT

December 2, 2015 by dgreca

Tregim NGA FASLLI HALITI/

 Portret -Viz. S.kamberi «Artist i Popullit»/Djali i shokut tim, lexonte shumë. Lexonte tregime, poezi, romane. Kur ishte në klasën e gjashtë, e gjeta duke lexuar Iliadën. Më bëri shumë përshtypje. Si mund ta lexonte ai atë libër që ishte i vështirë edhe për të rriturit. Nuk m’u durua dhe e pyeta. Ai më tregoi ngjarjet, bëmat, aksionet, dyluftimet e heronjve, madje kuptova se ai kishte lexuar edhe shenimet një për një. Më habiti. Të ngjaka ty, i them shokut. Lexon, lexon…

Lexon shumë, më thotë shoku. Edhe ti ke lexuar dhe vazhdon të lexosh ende, i them shokut. Ky lexon edhe më shumë edhe më shpejt se unë. Ka një kujtesë të habitshme, gati kibernitike. Po hartimet si i bën? Jo keq. Liraku nuk priti që i ati të më thoshte po ose jo, por më solli menjëherë fletoren e hartimit… Lexova me një frymë hartimin e tij të fundit dhe i thashë shokut, si me qortim: po ky i bëka shkëlqyeshëm hartimet, kurse ti më thua, jo keq…

Shokut po i bënte përshtypje entuziazmi im. U gëzua që e pëlqeva hartimin e të birit. Ai buzëqeshi si të më thoshte se isha entuziast ngaqë ishte hartimi i të birit. Por unë në buzëqeshjen e shokut dallova një gëzim aq të thellë që s’ishte vështirë të kuptohej… I biri kishte lexuar jo vetëm librat e bibliotekës së shtëpisë, por tërhiqte libra edhe në bibliotekën e qytetit. Kishte një bagazh që i kalonte caqet e moshës, atë mund ta quaje, pa frikë një fëmijë të ditur, madje, të kulturuar.

Një ditë shoku po qëndronte disi i ngrysur.
Sikur nuk qenke në humor, i thashë.

Jo, nuk jam në humor, më tha ai.

Pse kështu?

Lëre, lëre. Isha në takimin me prindërit, në shkollë …

Dhe pastaj?

U zhgënjeva.

Për çfarë?

E di ç’notë kishte djali në letërsi?

Dhjetë!

Gjashtë,thuaj, m’u përgjigj shoku, tepër i mërzitur.
Si gjashtë?

E pamundur! Ta ka dhënë gabim mësuesja kujdestare notën e djalit. Ta them unë…, e ka ngatërruar me ndonjë nxënës tjetër të dobët, në listën e nxënësve të dobët…
Ashtu mendova dhe unë, por jo. U takova dhe me mësuesen e lëndës, Hënën që mbahet më e mira në lëndën e letërsisë.

Ç’të tha?

Ç’të ,më thoshte…

Djali yt vjen i papërgatitur në orën e letërsisë. Ja këtë më tha. Ç’të thoshte tetër. Dhe unë i marri gjithë siguri, prisja të më thoshte se është fenomenal. Por …

Si është e mundur?

Si është e mundur thua ti, po ik e pyet mësuesen…
Nuk m’u besua. Mendova të bisedoja vetë me të, pasi e kisha kolege. Dhe bisedova Hëna Briun.

Hëna, jam kurioz të di se si e ke Lirak Drizarin në letërsi, se e kam shok babanë e tij dhe e pashë të mërzitur për ecurinë e djalit në mësime.

E kam të dobët Lirakun, më tha.

Të dobët, Lirak Drizarin…?

Po, po Lirak Drizarin !

Si është e mundur?

Nuk di të analizojë, të komentojë një pjesë leximi, një poezi. Nuk dallon lirikën nga epika, temën nga subjekti…, nuk nxjerr qëllimin, idetë e pjesës … Edhe figurat stilistike s’i gjen si duhet. Nuk dallon krahasimin nga metafora, metoniminë nga sinekdoka, humorin nga sarkazma, komiken nga grotesku, litotën nga hiperbola…
Si është e mundur. Hartimet e tij janë gjithë figura. Nuk e ke vënë re. Madje e ngarkon si tepër me figura. I përdor dhe si dallon? E çuditshme! Pastaj ai lexon romane, tregime, poezi; e kam gjetur vetë duke lexuar “Iliadën, Odisenë”, Eposin e Kreshnikëve… e, s’qënka në gjendje të bëjë analizën e një cope leximi? Pastaj një nga qëllimet e letërsisë, ky është: ta bëjë nxënësin të lexojë, apo jo?

Jo vetëm të lexojë, por edhe të dijë të lexojë, apo jo?
Natyrisht, natyrisht…, i them.

Ti mendon se jam e padrejtë me të?

E padrejtë, nuk je, por…, mbase je e pavëmendshme. Bisedojmë për një nxënës me talent të jashtëzakonshëm. Të paktën kështu më duket mua. Nuk kemi qëllim as të mburremi as të fyejmë njëri-tjetrin. S’e besoj që Lirak Drizari të mos dallojë karakteret apo personazhet, gjersa siç më thua ti, ai i karakterizon shokët e klasës, me emrat e personazheve të librave.
Mirë, mirë, por kur ngrihet në mësim nuk e ka këtë aftësi. E kam vënë re, që lexon shumë, madje edhe e tregon këtë, kërkon të bëjë përshtypje, jo vetëm te shokët e klasës, por edhe te mësuesit… Ai ëndërron kurorën e mbretit midis krijuesve të rrethit letrar të gjimnazit, pa dalë ende nga veza… E di, më tha, kolegia, kam parë një karikaturë në një revistë të huajë e cila ilustron mendimin që sapo të thashë për Lirakun. Më bëri shumë përshtupje ajo karikaturë e cila paraqiste një zog të sapo dalë nga lëvozhga duke shkruar në kompiutër autobiografinë. Karikatura kishte marrë çimin e parë në një konkurs ndërkombëtar të karikaturës. Nuk ka çudi që edhe Lirak Drizari, nxënësi im dhe djali i shokut tim mund të fillojë të shkruajë nesër autobiografinë, në mos e ka filluar, pa dalë ende nga lëvozhga.

Si është e mundur? Siç po dëgjoj, ti e hetoke thellë, madje tepër thellë dhe hollë, hollë, gjersa nuhat synimet e tij dhe etjen për lavdi. S’ka mundësi që ai të ketë synime të tilla në stadin e tanishën të krijimtarisë dhe të rritjes së talentit të tij poetik…

Ka si s’ka…!

Ti e ke lexuar Ovidin, ju kujtohet, besoj, poezia e tij «Pingmalioni» i cili si skulptor që ishte gdhendi një figurë gruaje në fildish të bardhë me bukuri të epërme. Dhe si e përfundoi ra në dashuri me atë figurë të gdhendur me dorën e vetë. Ka të ngjarë që dhe Liraku të dashurohet me ndonjë poezi a libër të tij me bukuri të «epërme»

Kështu, koleg siç thotë Shopenhauri, edhe te skllavi më i humbur fle ndjenja për pushtet.

Ç’hyn Lirak Drizari, te Pigmalioni i Ovidit e te skllavi i humbur tek i cili fle etja për pushtet ?

Hyn, si nuk hyn? Tani për tani tek Lirak Drizari fle ndjenja për t’u dukur, midis krijuesve të rrethit letrar të gjimnazit…

Ja ç’më ndodhi një ditë me të në orën e komentit.

Ndërsa unë po shpjegoja mësimin, Lirak Drizari, nuk po tregohej i vëmendshëm në mësim, por bisedonte me shokun e bankës.
Edhe ti, Ilir…?, i thashë unë, s’tregon interes për komentin? .
Edhe ti, Brut…, nëpërdhëmbi ai.
Çfarë, çfarë ?, i them.

Edhe ti, Brut…, përsëriti klasa shprehjen e Lirak Drizarit.

U përpoqa të qeshja me zor para nxënësve… Ç’të bëja. Dhe ia mbajte vëth në vesh besoj?, i them.

Por kolegia ime Hëna Bariu duke qenë kunata e një zëvendësministri të…, mbahej mësuesja më e mirë e letërsisë nga drejtoria e shkollës, nga inspektorët, seksioni i arsimit, nuk duronte jo vetëm kritikë, por as edhe vërejtjen më të vogël, pa le pastaj të duronte rromuzet e nxënësve, sidomos romuzet e Lirak Drizarit. Ajo ishte lulemosprek. Dhe kur në një orë tjetër letërsie, Lirak Drizari i tha profesoreshës se, kishte zogj që fluturonin gjithë jetën mbi këneta dhe s’ndoteshin kurrë, kurse në klasën tonë, profesoreshë, ndotesh për dy sekonda…
Mësuesja e kuptoi që Lirak Drizari tha diçka të sapolexuar në ndonjë libër. Por dhe jo vetëm të sapolexuar, por edhe të dëgjuar me siguri nga gjyshi i tij kulak dhe daja i tij i burgosur politik. S’e trazoi…, por edhe këtë ironi apo romuzë, ia mbajti vëth në vesh.
Nuk është e lehtë, më tha kolege Hëna, të zbulohet talenti, e kuptoj. Por nuk mjafton vetëm zbulimi i talentit. Ka edhe diçka përtej talentit që duhet dalluar apo zbuluar thellë, madje shumë thellë. Nuk po kuptoja se ku donte të dilte me këto thënie, i thashë shokut.

Ç’të ishte kjo diçka mbi talentin?
Ta them unë ç’është, tha babai i Lirakut. Ajo e ka fjalën për gjyshin e djalit tim që u shpall kulak, sepse s’mbolli pambukun e planifikuar nga shteti dhe, për dajën e burgosur, vetëm e vetëm, sepse i tha kokëkungull vëllait të sekretarit të parë të komitetit të partisë… I kurdisën një gjyq politik dhe e dënuan me gjashtë muaj burg.
Që atë ditë, kur mësuesja e letërsisë i tha Lirak Drizarit: Çohu në mësim ti p-e-o-t duke e deformuar me qëllim emrin poet, nxënësit e klasës kaq deshën. Që atë ditë, Lirak Dizarit s’i thoshin më poeti i klasës, por p-e-o-t-i ei klasës. Lirak Drizari i cili bënte, gati çdo ditë dy orë rrugë në këmbë për të ardhur në gjimnazin e qytetit dhe, nga nxitimi për të qenë në orar, futej në klasë me çizmet gjithë baltë duke lënë përshtypjen e një derdimeni, çyryku… Hartimet e Lirak Drizarit profesoreshë Hëna, i quante marrëzira, çartje sidomos hartimin, për pranverën, ku pranverën ai, e përshkruante si një lejlek me krahë të kaltër e me këmbë të blerta. Dhe në një hartim tjetër: «Qeni i kufirit» , qeni përfytyrohej si një flakë me katër këmbë që ecte e lihte me ulërima bojëportokalli… Skandal, thoshte profesoreshë Hëna para klasës dhe para kolegëve të gjimnazit, për hartimet e çartura, me fantazi borgjezo-revizioniste, të nxënësit “çyryk”, Lirak Drizari…

Mirë, i thashë, koleges si nëpër dhëmbë, pa guxuar ta mbroja hapur me zë të lartë, talentin e nxënësit të «çartuar», «çyryk», siç e quante mësuesja e letërsisë, flisni si të doni ju kolege, por Lirak Drizari, nuk është pa gjë… Përkundrazi,… Por kur nxënësi i hartimeve «skandaloze», do të bënte bujë me ciklin poetik «Pranvera me krahë të kaltër dhe këmbë të blerta, botuar në faqen letrare të gazetës «Zëri i rinisë» dhe Drita, vetëm atëherë profesoreshë Hëna, më «kompetentja» në gjithë gjimnazin mes profesorëve të letërsisë, do të kuptonte se skandaloze kishin qenë vlerësimet e saja, të shokëve të saj mediokër të lëndës së letërsisë dhe jo hartimet e poezitë e afishuara në gazetën «Letrari i ri» të shkollës. Ndonëse çizmet, Lirak Drizari, i kishte me baltë, hartimet i kishte brilante, tretur në ar e gatuar me dritë. Ai do t’i superonte të gjithë talentet poetike që kishin dalë nga gjimnazi ynë gjatë gjithë historisë së tij. Në fillim të vitit të katërt shkollor, një cikël tjetër poetik i Lirak Drizari, botuar në revistën letrare artistike «Nëntori», bëri bujë të jashtëzakonshme në qarqet letrare dhe, kritika serioze e vlerësoi si një cikël poetik që lajmëronte ardhjen e një Esenini shqiptar. Dhe nuk vonoi, pas botimit të këtyre cikleve të bujshme, Lirak Drizari, përgatiti përmbledhjen poetike me poezi të shkruara gjatë viteve të gjimnazit; e dërgoi për botim në shtëpinë botuese «Naim Frashëri» në Tiranë. Libri doli nga shtypi në prag të mbarimit të vitit shkollor dhe u prit edhe më me bujë se gjithë poezitë e botuara gjatë viteve të gjimnazit. S’mbeti gazetë pa shkruar e pa bërë vlerësime sipërane për librin poetik «Vdekja e verdhë e gjetheve», të Eseninit të gjimnazit Lirak Drizari. Poezia e tij: Unë jam i pari në të përpjetë, /Ai ma merr në kthesë. Pikërisht kjo bujë, do t’i kushtonte mjaft poetit që po quhej Esenini shqiptar. Ç’shtë ky, nga na doliky Esinin, thoshin poshtë e lart Murrashi, profesori komunist i letërsisë që shkruante bejte në dakortësi me Hëna Bariun mësuesen më «kompetente» të letërsisë në gjithë gjimnazin. Ky Esenin i gjimnazit siç e quajnë disa liberalë, Lirak Drizarin, kullot në ligatinat e poezisë dekadente, borgjeze, revizioniste, thoshin korridoreve dhe zyrave të komitetit të Partisë dy mësuesët e letërsisë: Hëna Bariu së cilës nxënësit i thoshin «Moçoku me cizme», meqë ajo ishte e shkurtër, shadole dhe, Murrah Librazhjoti që nxënësit e thërrisnin «Kafka rrezik vdekje» meqë ishte pa mish në faqe e i ngjate asaj kafkës «Rrezik vdekje» që vendosej në shtyllat e tensionit të lartë të cilat lajmëronin njerëzit që të mosi zinte korrenti.

***

Po flitej se libri i poetit të ri do të kritikohej me porosi nga lart në rrethin letrar të gjimnazit, për nxirje të realitetit, për formalizëm e dekadentizëm. Drejtori i shkollës kishte marrë sigurinë që anëtarët e rrethit letrar të gjimnazit, të mos druheshin, por ta kritikonin ashpër, poetin e ri me biografi të keqe i cili pa dalë mirë nga lëvozhga e vezës cicërinte lart e poshtë se në moshën 33 vjeç, në moshën e Krishtit, do të merrte çmimin nobel. Ju do të keni përkrahjen e Komitetit të Partisë të rrethit dhe personalisht të sekretarit të parë, u thoshte 10 anëtarëve më të «talentuar» të rrethit letrar të gjimnazit, drejtori i gjimnazit së bashku me profesorin që shkruante bejte. Pse t’i bëhet bujë, pikërisht nipit të kulakut, daja i të cilit, i quante komunistët, kunguj pa fara, iu kishte thënë sekretari i parë i komitetit të partisë drejtorit dhe profesorit, poet bejtexhi që kishte filluar të shkruante një roman drejt e në makinën e shkrimit duke e dakteligrafuar me një gisht. Në të vërtet, daja i poetit të ri Lirak Drizarit, kokëkungull, i kishte thënë vetëm vëllait të sekretarit të parë të Komitetit të partisë i cili ishte shef i ndërmarrje së Grumbullimit, me të cilin daja i nxënësit dhe poetit të ri Lirak Drizari kishte konflikte pune. Nuk u gjendka një talent nga bijtë e njerëzve tanë, i kishte thënë i revoltuar sekretari i parë i Komitetit të partisë, drejtorit dhe profesorit bejtexhi që ishte dhe sekretar i organizatës bazë të partisë në gjimnaz. Ju nuk e dini, por gjyshi i tij ka djegur me benzinë një partizan në zonën e Dibrës. Lageni me benzinë dhe i vini flakën, kishte urdhëruar ai dytrimat e të tij ballistë. Nuk harxhomë asnjë fishek për këtë kuqo ne… Kaq u desh që sulmi kundër poetit të ri Lirak Drizari, të bëhej pa as mëdyshjen më të vogël dhe mësuesja e letërsisë e cila ndihej e fyer nga poeti dhe nxënësi i saj Lirak Dizari, ishte e gatshme që në dakortësi me kryetarin e Aktivistëve të letërsisë e të artit të Shtëpisë së kulturës, profesorin bejtist Murrash Librazhjoti t’i hiqte stolin nxënësit që po na e bënin Esenin shqiptar… Nga na doli ky Esenin, pikërisht, nga radhët e biografikeqve thoshte gjithandej me habi profesoreshë Hëna Bariu, kolegia ime meqë unë përkrahja poetin Lirak Drizari. A të thashë që Lirak Drizari ëndrron kurorën e mbretit midis krijuesve të Gjimnazit? Ai thotë gjithandej se në moshë 33 vjeç sa Krishti, do të marrë Çmimin Nobel? Pra një Pigmalion i ri. E mbaj mend, si nuke mbaj mend se ç’më ke thënë për Lirakun, megjithatë unë nuk jam dakord me ju. Talenti i tij është diell, jo diell që të vret sytë, por diell që t’i hap sytë. Atë e sheh i madh e i vogël. Vetëm qorrat nuk e shohin.

***

Në konkursin e shpallur me rasti e 20 – vjetorit hapjes së gjimnazit, çmimin e parë, një zëri unë si kryetar jurie dhe gjithë anëtarët e jurisë ia dhamë Lirak Drizarit për një cikël me lirika. Çmimet i afishuam në murin e korridorit përballë hyrje së gjimnazit në një afishe, gati dy metra.

Kur e panë afishen me çmimet e shkruara me gërma kapitale, sidomos kur lexuan se Lirak Drizaku kishte marrë çmimin e parë, Hëna Bariut dhe Murrash Librazhjotit iu erën sytë dhe e mbajtën frymën drejt e te drejtori e më tutje, në Komitet partisë…

Mua më hoqën vërejtje si mësuesi se nuk e kisha të zhvilluar ndjenjën e luftës së klasave, kurse Lirak Drizarit ia fshin emrin me bojë të zezë zmalto nga afishja. Në vend të Lirak Drizarit, çmimin e parë drejtoria e gjimnazit ia dha Murrash Librazhjotit për një cikël me bejte për vjelëset e pambukut, mjelëset e lopëve, rritëset e pulave, gicave…

Ja këto janë vjersha për çmim të parë, tha mësuesja e letërsisë dhe jo ato izmat e Lirak Drizarit. Pse për bijtë e kulakëve e organizoi konkursin partia dhe drejtoria me rastin e 20-vjetorit të hapjes së gjimnazit «4 dëshmorët», tha me pompozitet, drejtori.

***

Në gjimnaz u përhap fjalë se libri poetik «Vdekja e verdhë e gjetheve» i poetit të ri Lirak Drizari, ende nxënës maturant, e shihte realitetin me syze dielli, një libër që nxinte realitetin e ndritur socialist… Komunistët e gjimnazit, me porosi nga sekretari i parë i komitetit të partisë, kurdisën një mbledhje autodafe, të tipit mesjetar, me dhjetë anëtarët më të «talentuar» të rrethit letrar të shkollës, ku, me porosi nga lart, libri të kritikohej si libër me gabime të rënda ideologjike, pse jo dhe politike e të hidhej poshtë, të dërgohej në fabrikën e letrës në periferi të qytetit, që të bëhej karton; të propozohej nga krijuesit e rinj të «talentuar» të gjimnazit që poetit të ri, të mos i jepej e drejta e studimit për në Universitet, por të dërgohej në kooperativën bujqësore më të skajshme të rrethit, që t’i hapte sytë e t’i bënte katër e ta shihte mirë jetën e re socialiste që gëlonte atdheut gjithandej..
***Ta mora më qaf djalin, i thashë shokut tim Halil Drizarit. Djalin e mori më qafë talenti i vet, tha shoku, më futi krahun dhe u ulëm në kafe «Darsia».

A më ke thënë se talenti është një durim i gjatë?

Po, të kam thënë!

Unë nuk e di se sa talent ka djali im, por di që ai durimin e ka të gjatë, shumë të gjatë. Dhe unë si baba besoj se djali im do të bëhet një Esenin shqiptar, gjersa këtë bindje e keni të gjithë ju krijuesit dhe profesorët e tij dashamirës…2010/

Filed Under: LETERSI Tagged With: ESENINI I GJIMNAZIT, Faslli Haliti, Tregim

AI U TREGUA SHOK

November 26, 2015 by dgreca

. Tregim nga Faslli HALITI/

Klasa e tretë “A” kishte dy veçanti. E para. Në klasën tonë kishim vetëm një vajzë thuthuqe, por e shkëlqyer në mësime dhe një komunist, gjithashtu i shkëlqyer në mësime, sidomos në histori…

***

Po ç’ndodhi në orën e psikologjisë me profesor Zenel H?

Profesor Zenel H. për të forcuar autoritetin e tij para neve nxënësve, meqë e kishte kaluar moshën e pensionit;  një e dy, me rast e pa rast, na thoshte se kishte qenë mësues i ish kryeministrit Mehmet Shehu të cilit i kishte shkulur disa herë veshin sepse ia bënte orën e mësimit rrëmujë. Kjo nuk kalonte pa ndikim te ne nxënësit. Në orën e tij ne rrinim sus. Por pyeste shoku ynë Fitimi M. se mësues i kujt kishte qenë profesori. Kur i lindte në kokë ndonjë kapriçio, Fitimi o e bënte o plaste. Dhe një ditë i hipi në kokë që, po ta ngrinte profesori i psikologjisë në mësim, ai do t’i thoshte me gjakftohtësi se, Fitim M. mungonte, se ishte dezhurn në mensë. E di më tha, po më ngriti sot profesori në mësim, unë e di se si do t’i them: Fitim M. mungon. Je në vete i them? Të them të drejtët s’ia vura veshin kësaj teke apo marrëzie të tij. Duket e pabesueshme, madje fare e pabesueshme aq e pabesueshme sa ajo ngjarje nuk besohet të ketë ndodhur. Duket se atë  po e trilloj unë, pas dyzet e shtatë vitesh që nga viti 1959. Mos më besoni, vetëm më dëgjoni.

***

Sapo ra zilja për mësim, profesori i psikologjisë u fut në klasë. U ngritëm të gjithë në këmbë. Profesori u ul në katedër dhe hapi regjistrin. Skënder, kush mungon sot?, pyeti kujdestarin e klasës. Mungojnë dy nxënës profesor, tha kujdestari që raportonte mungesat. Mirë atëherë, tha profesori. Të ngrihet, në mësim Fitim M…. Fitimi u çua dhe tha me gjakftohtësi: Fitim Mati mungon, profesor, është dezhurn në mensë. Me gjithë gjakftohtësinë e tij, Fitimi prapë la një shenjë në fytyrë  që e bëri profesorin e psikologjisë t’i lindte një fije dyshimi e cila sa vinte e trashej. Profesori i psikologjisë kishte  mjaft sensitiv. Ai dyshoi. Dyshimi e bëri atë që të niste verifikimin. Numëroi   nxënësit që ishin prezent në klasë. Gjithsej ishim pesëmbëdhjetë nxënës të pranishëm, plus dhe dy nxënësit dezhurn në mensë, gjithësej shtatëmbëdhjetë nxënës. I numëroi për së dyti, së treti. Të tri herët i dilnin po shtatëmbëdhjetë nxënës. U bind se dyshimi i tij nuk ishte i kotë, por me baza.

***

Po ju shtatëmbëdhjetë apo gjashtëmbëdhjetë nxënës jeni, pyeti profesori që ishte bërë si shkumës në fytyrë nga zemërimi dhe fyerja. Ç’është kjo, pyeti veten profesori. Këta më pandehin matuf, meqë kam kaluar moshën e pensionit dhe pandehin se kanë të bëjnë me një të rrjedhur, pa memorie? Pyeti përsëri klasën. Sa nxënës jeni ju në klasë?

Gjashtëmbëdhjetë, profesor. Edhe në regjistër, po kaq jeni, po pse më dalin shtatëmbëdhjetë nxënës mua? Pesëmbëdhjetë prezent dhe dy në mensë, shtatëmbëdhjetë. Ç’më bëtë ju mua, tha Profesori i nervozuar në kulm, Nastradin Hoxha i cili, kur  numëronte gomarët,  i dilte gjithmonë një gomar mangët, sepse nuk llogariste atë mbi të cilin kishte hipur, kurse kur zbriste në tokë, gomarët dilnin tamam, sepse i numëronte të gjithë edhe atë që i zbriti. Klasa nisi të qeshte mbytazi dhe, pse i indinjuar thellë, profesori e fshehu zemërimin, nervozizmin, fyerjen dhe tendosi pak buzën, si për të qeshur. Klasa doli nga suspansa. U lehtësua. Ishte psikolog. Dinte të mos e tradhëtonte veten. Ai që u ngrit e tha në fillim se Fitimi mungonte, pikërisht ai është vetë Fitimi, mendoi me vete profesori dhe shtrëngoi nofullat, si të thoshte: Fitim, ja, mu këtu të kam dhe preku majën e lapsit. Kujt tjetri i interesonte, të thoshte se Fitimi mungonte? Askujt!, përsëriti me vete profesori. Hë Fitim, Fitim.., më merr për të lehtë ti mua. Nuk e di ti se sa peshoj unë. Por do të të dali boja pas pak. Ke për ta parë. Me mua hahesh ti?!. Kujtesën e kam fringo, tha përsëri me vete profesori dhe preku majën e lapsit. Mendoi të niste nga pyetjet. Në fillim pyeti klasën:

Gjashtëmbëdhjetë apo shtatëmbëdhjetë vetë jeni ju në klasë?

Shtatëmbëdhjetë, profesor… !, u përgjigj njëzëri klasa.

Ashtu?!

Atëherë nisi të pyesë nxënësit një nga një.

Të parën pyeti Vangjelicën, vajzën e vetme të klasës sonë kurse të fundit pyeti Thanasin, komunistin e vetëm të klasës.

Vangjelica, është Fitimi Mati në klasë?

Jo profethor!, u përgjigj thuthuqja.

Mirë. Ulu!

Pyeti kujdestarin:

Skënder, është Fitimi në klasë?

Jo profesor!

Mirë, e mora vesh,ulu dhe ti.

Po të pyes ty ithtarin e drejtësisë dhe kritizerin e padrejtësive, m’u drejtua mua me qesëndi, si duket e nuhaste përgjigjen time…. Pra, është apo nuk është Fitim në klasë?

Jo, profesor, ju përgjigja duke ruajtur mrekullisht qetësinë.

Të kuptova dhe ty, më tha profesori i ngrysur. Ulu!…

Dhe vazhdoi t’i pyeste të gjithë nxënësit me radhë, i nervozuar, meqë asnjeri nga nxënësit s’po i thoshte, po, profesor, ja ku është Fitimi në rreshtin e bangave nga muri në të djathtën tuaj, në bangën e pestë, pas Ermir D. Kisha përshtypjen sikur profesorit edhe nervozohej, por edhe i vinte mirë që nxënësit e ruanin shokun, nuk e zbulonin. Kujtonte vitet e veta të shkollës, kur ai dhe shokët e tij, nuk e tregonin shokun edhe pse ishte fajtor. Nxënësit kishin një kod të tyre se, kush tregonte shokun, quhej fuks, spiun i profesorit…

Pasi pyeti nxënësin e trembëdhjetë dhe mori  përgjigjen, jo, profesor, Fitimi nuk është këtu, tha me zë të butë:

Të fundit po të pyes ty Thanas, si nxënës i kësaj klase, por dhe si komunist.

Është Fitim Mati këtu?

Jo profesor, tha Thanas D. Klasa mori frymë e lehtësuar. Doli nga një suspansë e gjatë, e tmerrshme. Të gjithë mendonim se Thanasi, si komunist, do të thoshte, po profesor, këtu është Fitimi, po kur ai tha jo, ne u gëzuam, sepse nuk e zbuloi shokun, edhe pse jo-ja atij, do t’i kushtonte, ai do të përgjigjej për të në organizatën Bazë të partisë…

***

Ra zilja. Mësimi mbaroi.

Ne u çuam në këmbë për t’i lënë vendin klasës tjetër, pasi na duhej të shkonim në një klasë më tej, në fund të korridorit, pasi mësimi bëhej me klasa lëvizëse: dilte njëra klasë e hynte tjetra.

Ne u drejtuam drejt derës, tentuam të dilnim…

Qëndroni aty!. Asnjeri të mos lëvizë, të mos dalë nga klasa, urdhëroi profesori. Secili të qëndrojë në bangën e vet. Fitimi bëri të hidhej nga dritarja, pasi klasa jonë ishte në katin e parë.

Dhelpër, i bërtiti profesori Fitimit. Mos luaj!. Dhe iu kujtua gjuetia e dhelprave me të atin. Kur hasnin në një dhelpër apo skile, zagarët e ndiqnin kurse ajo vraponte vetëtimë drejt gropës së saj. Me t’iu afruar zagarët skilja futej në gropë. I ati i vinte tymin gropës. Kur skilja e shihte se po e mbyste tymi, ajo ecte me nxitim drejt hyrjes nga ishte futur për të shpëtuar nga asfiksia, por sapo nxirrte kokën, i ati i vinte lakun në fyt. Kështu do të bënte dhe profesori me dhelprën Fitim M. Nuk do ti vinte lakun në fyt, sigurisht, po të tentonte të vraponte drejt derës, të dilte, të merrte korridorit, të vraponte drejt oborrit, të kapërcente murin rrethues të Liceut.  Profesori do ta kapte Fitimin te dera, si dhelprën, do t’i shkulte veshin si Mehmet Shehut, nxënësit i tij trazovaç që ia bënte mësimin rrëmujë, që ishte bërë kryeministër dhe ai mburrej para nesh me të. Sidoqoftë duhet ta vërtetonte, nëse  Fitimi ishte pikërisht ai, fajtori. Dyshimi  nuk është argument, thoshte profesori me vete. Edhe krimineli, para se të jepet vendimin nga gjykata, quhet i pandehur, jo kriminel.

***

Një nga nxënësit e klasës tjetër që ngutej të hynin në klasë, hapi derën furishëm. Ishte Rolandi, flautisti më i talentuar i Liceut të cilin profesori, gjithashtu e kishte nxënës. Rolandi, po, do t’ma thotë të vërtetën, tha  profesori dhe  pyeti gjithë siguri:

Roland! Është Fitim  M., në klasë?

Ne ia bëmë jo me dorë Rolandit.!

Jo, profesor, tha Rolandi!.

Të mora vesh dhe ty, tha i zhgënjyer profesori. Mbylle derën. Ik!.

Hapet dera prapë dhe futet në klasë profesori Shundi, profesori ynë kujdestar.

Profesor Shundi, më thuaj të lutem, është Fitim M., këtu?.

Ja ku e ke sa një derr…!, iu përgjigj  profesori i rusishtes.

Profesori i psikologjisë nuk kishte dyshuar kot. Kur zbuloi se Fitimi ishte në klasë, u qetësua. Kjo ndodhi, mori ngjyrat e një testi për të si  mësues psikologjie. Ai kishte pasur arsye të dyshonte. Dhe nuk kishte gabuar E kishte pikasur dhelprën me sinjalin e tij të psikologut, jo të lindur, por të fituar gjatë jetës si mësues psikologjie. Sapo Fitim M., kishte thënë se Fitimi, mungon, profesorit në çast i lindi dyshimi se Fitimi ishte pikërisht ai vetë. Dhelpra, tha me vete profesori. Këtu ndodhet një dhelpër, përsëriti ai me vete, me bindjen se do ta kapte patjetër në dhokan…

***

Të nesërmen u bë mbledhja e Këshillit. Për klasën tonë ishte marrë vendimi që të rregullonte lulishten e shkollës; Fitimi të përjashtohej pesëmbëdhjetë ditë nga shkolla, por jo nga konvikti, pasi ishte nga Peshkopia, shumë larg Tiranës. Kurse organizata bazë e partisë dhe byroja e shkollës kishin propozuar që komunisti i klasës sonë Thanas D. të përjashtohej nga Partia me motivacionin se «nuk ishte treguar i partishëm».

Nuk u tregua i partishëm, por ai u tregua shok, kishte thënë profesori i psikologjisë Zenel H. që gëzonte besimin e organizatës bazë…

Portreti i shkrimtarit:Viz. S.kamberi «Artist i Popullit»/

Lushnjë-Tiranë 1984-2015

 

Filed Under: LETERSI Tagged With: ai u tregua shok, Faslli Halti, Tregim

Nëpunës për Zyrën e Vulës

November 11, 2015 by dgreca

Tregim nga Faruk Myrtaj/
Shefat e mëdhenj thuajse s’e dinin. I njihnin vetëm duart, parakrahët, shputën dhe gishtrinjtë e dorës, kur ai zgjaste dosjet e arkivës nëpërmjet sportelit. Përpikmëria e lëvizjeve, korrektesa dhe saktësia e dokumentave që përcillte, ishin arësyet që miratuan menjëherë sugjerimin për kalimin e tij në një zyrë të posaçme që do të merrej me vënien e vulës në shkresat e Shtetit.Shumë njerëz humbasin orë e ditë të tëra për të provuar vërtetësinë e dokumentave, u kishte thënë një ditë shefave të vjetër.
Ata e dëgjuan, ishte e para herë që ai fliste në sy të tyre. Tavolina e punës së tij, thuajse nuk binte në sy, e vendosur në aneksin jo aq të ndriçuar dhe pa dritare.
Tjetërkund vendoset por, me një vulë të miratuar dhe të hedhur nga kjo zyrë, shkresat do të bëhen të paraqitshme dhe serioze. Dhënia e vulës është formalitet, por ajo çfarë do të garantoj kjo zyrë është vërtetesia e dokumentit nëpërmjet vulës. E vetmja shtesë që lipset është hapja e një sporteli në murin e jashtëm të aneksit.
Zyra, megjithatë, për ditë të tëra pas hapjes së sportelit, vazhdoi të ish po ai aneks i zakonshëm. Kur s’kishte njerëz që vinin për të vulosur shkresat e tyre, sporteli shërbente thjesht si dritare. Natyrisht që u bë më tërheqës, kur e veshën me dru arre të lëmuar dhe më serioz, kur nga jashtë, përmbi sportel, u vendos një tabelinë ku ishte shkruar me gërma kapitale: ZYRA E VULËS.
***
Vinin tërë qytetarët që kishin nevojë për Vulën. Ishte vulë që lëshohej vetëm aty.
“Të vësh vulën, kjo është puna jote.”, i tha vetes njeriu i zyrës, kur u ndodh i vetëm.
“Për kaq gjë do marr lekun e shtetit unë?!”, mërmëriti nëpunësi që po merrte formë tjetër dhe përmasë të papritur brenda tij.
“Pse, të duket pak…?!”, nënqeshi njeriu nëpunësin.
Tërë jetën, Evret Dimri do t’i ndjehej borxh asaj pjese të vetes që kishte thënë: “…pse, te duket pak ty?!” Pas kësaj kishte nisur tërë lëvizja. Si rrëshqitja e pabujshme e një ane mali që nuk do të reshtëte më. Kollajshmërinë e fillimit, ngutjen për një sportel fare të zakonshëm në pjesën e pasme të ndërtesës, pak më vonë ndarjen e aneksit prej pjesës ku punonin edhe të tjerët, dalja si zyrë më vehte, e tëra kjo kishte lindur si një sipërmarrje thuajse naive.
I mbante mend të gjitha, por më kthjellët se çdo gjë kujtonte njeriun e parë që erdhi për tek sporteli. Evret Dimri e kishte vënë re që atje tej. I bëri një shenjë për ta siguruar se pikërisht kjo ishte zyra që i duhej atij dhe ku ai ishte i mirëseardhur.
“Ju i hidhni vulat?”, kërkoi të sigurohej tjetri.
“Mua ma besuan këtë punë, ju zgjidhni hallin tuaj, por edhe shteti ka leverdi.
I mëshoi vulës mbi formularët dhe ia ktheu tjetrit, duke përcjellë edhe kënaqësinë e tij për punën e kryer. “Eja përsëri, sa herë të duhet vula!”
Tjetri e vështroi i befasuar. Dhe, për pak, mbeti aty, tek kuadrati i sportelit.
Kush e di nga cili cep i shtetit kishte ardhur, i gjori, ç’sorollatje i kishin ndodhur, që hezitoi të largohej. Mbase gruaja e pati kujtuar të merrte diçka më shumë në kuletë. Për vulat, kush e di, duhej dhënë diçka.
Nëpunësi brenda këtij sporteli nuk i dha asnjë shenjë se priste diçka prej punëmbaruarit, që mbase e shtyri ta falenderonte nëpunësin përtej kuadratit edhe për këtë.
“Mos e thuaj atë fjalë…Faleminderit duhe të themi ne, kur e shohim njeriun që vjen e kërkon vulën e shtetit për të rregulluar punët e tij…”
“Megjithatë faleminderit… S’jemi mësuar kështu ne…”
Nëpunësit të Zyrës së Vulës i kujtohej mirë, i pari i të ardhurve për vulë ishte larguar fillimisht duke ecur mbrapsht, përkulur pak në supet, pastaj disa hapa brinjazi, duke vazhduar të pëshpëriste falenderjen, gjersa atje tej, ku ishte i sigurt se kishte humbur madhësinë për t’u perceptuar ende prej syrit të nëpunësit në sportel.
Kush e di ç’kish shtuar e zbukuruar në përshkrimin e tij prej njeriu të ngazëllyer vulëmarrësi i parë, përderisa vetem pak çaste apo pak orë më pas, dhe më shumë ditën e javën tjetër, radha përpara sportelit nisi të zgjatej gjer përtej sheshit.
Nëpunësi thjesht vinte vulën në shkresat që i zgjateshin, duke vënë re ngutin, ndjesinë e pritjes dhe pastaj lehtësimin, tek fytyrat e atyre që shfaqeshin për pak minuta në kuadratin e sportelit, por ndërkaq provonte edhe ëndjen e fjalosjes me veten. Shkresat që i viheshin përpara ngjanin si copa letrash pa vlerë, deri në momentin kur arrinin sportelin. Sapo ai ngrinte dorën për të vënë Vulën, ato nisnin e tjetërsoheshin, merrnin vlerë, sikur u binte një nur tjetër apo u ngrihej vlera në bursën e ditës. A thua prej kur bukuroheshin me vulën në krye të tyre, mbarësia e ligjit u bëhej dritë dhe u hapte rrugë. Njerëzit e shkretë, i dërgonin shkresat me Vulë atje ku duhej dhe hallet zinin e ç’kokolepseshin.
Evret Dimri bënte shaka kur paralajmëronte mbarësi e fat në vënien e vulës, por pas një farë kohe ndjente se vërtetë po bindej për këtë.
***
Ditët kur ai e hidhte vulën lehtë e lehtë, sikur fluturonin. Vula në duart e tij sikur po bëhej më e rëndë. Filloi t’i shqyrtonte të shkruarat, në fund të të cilave kërkohej të vihej vula. Ishte më mirë kështu. Njerëzit vinin për të ikur, kjo dihej, por nëse nuk do të harxhonin pak kohë për të marrë Vulën, për ç’dreq tjetër ia vlente koha e tyre. Në të vërtetë ishte vetë ai që e mendoi vonesën. Ata që shfaqeshin tek sporteli ndjeheshin të kënaqur që aty do të mbaronin punë.
Thyerja, vramendja se në procesin e vulëhedhjes mund të ndryshonte diçka, ndodhi një ditë kur dikush prej vulëmarrësve, jo vetëm nuk po shqitej nga sporteli por e tronditi me këmbënguljen e tij për t’i lënë doemos një dhuratë.
“Këtë vulë, që ti e lëshon aq lehtë…nuk ka çmim ta paguaj. Ndokush tjetër, do dinte ta përdorte ndryshe, këtë fat…!”
Jo se nuk e kishte menduar edhe vetë këtë gjë, o diçka të përafërt me të, por fjala e tjetrit e ndezi së brendshmi. E mbylli me vërtik sportelin prej brenda dhe pështeti kryet mes pëllëmbëve të duarve. Le të prisnin ca, ata atje jashtë…
Ata jashtë pritën, pa u ndjerë, pa dhënë asnjë shenjë se ishin atje. ai ndenji një copë herë, mbase disa orë, por edhe sikur të kishte heshtur për disa ditë rresht, aty do t’i gjente, kur ta rihapte kanatin e sportelit…
Evret Dimri nisi t’i bënte gjërat më ngadalë e më shtruar. Shkresat mes gishtave te tij sikur po merrnin vërtetë peshë dhe njerëzve po u duhej të prisnin më gjatë në sportel. Erdhi një ditë kur për të mbaruar punë në sportelin e tij duhej të dilje nga shtëpia qysh në pikë të mëngjezit dhe, pak javë më vonë, duhet të gdhiheshe në radhën e gjatë. Ndodhte të duhej të mbaje rradhën për ditë të tëra. Në fund të fundit ishte Vulë…
“Për atë shkresë” duhet thënë, jo “për atë besë”, ngriti një ditë zërin.
E folura e Evret Dimrit u dëgjua në tërë ndërtesën. Më tej akoma, rreth e qark atsaj ngrehine që sikur u shndërrua në moment në një Pallat të Madh ku fillonte rregulli dhe Ligji që u kishte munguar njerëzve.
Nuk e kishte menduar më parë se ta nxirrte prej dhëmbëve. Thënia i erdhi natyrshëm, si tërë rëndomtësitë që shoqërojnë punët e njeriut dhe ata që e dëgjuan nisën të qeshnin mendueshëm. I dhanë të drejtë.
E the bukur, i thanë.
E tha vërtetë bukur, u thanë të tjerëve që takuan në rrugët e jetët e tyre. Nisën ta përdornin e ta përsërisnin gjithnjë e më shumë njerëz.
Ishte lajm që, të tjerë, si mirënjohje dhe intimitet, ia sollën edhe atij.
Në fillim u gëzua, pastaj u bind se thënia që lidhte besën me shkresën po merrte gjithnjë e më shumë vlerë reale. Përdorimi i saj u rrit, gjersa dikush e shkroi me të kuqe në një rrip të gjatë të bardhë bezeje. E vunë si parrullë, në murin e jashtëm të ndërtesës, mbi sportelin e zyrës së vulës, ku tashmë shërbenin edhe të tjerë, si ndihmës të tij.
Të arrije në sportel tashmë s’ishte kollaj, ishte mundim i madh duhet thënë, por nuk se mbyllej me aq. Në çastin kur arrije ta shfaqje fytyrën në kuadratin e sportelit, përballë asaj të nëpunësit të Zyrës së Vulës, duhej të paraqisje prova të tjera. A ishte i rregullt dokumenti? Nga cila zyrë dhe pse ishte lëshuar shkresa? Sa më shpejt duhej shërbyer, Evret Dimri nuk mënonte dhe ndihmësit i rrinin më këmbë, por që dora e tij të hidhte vulën, duhej mbushur më parë mendja e tij. U përgatit një pyetsor i hollësishëm të cilin duhet ta plotësoje aty, në vend. Le të ishe i lodhur nga radha e gjatë, le të bezdiseshin ata pas teje në radhë dhe të kandiseshin gjer në të shtyra e grindje me njeri tjetrin, për të arritur sportelin. Të merrje Vulën s’ishte një fjalë goje.
***
Evret Dimrit i kujtohet, aq më furishëm, njeriu i parë të cilit i vonoi dhënien e vulës.
Diku, kishte thënë për të se në fund të fundit “një copë vulaxhiu” ishte. Por tashmë ishte kapërcyer. Me qetësi, si edhe më parë i sjellshëm, pasi e pyeti përfolësin për shëndetin e fëmijëve dhe punët e stinës, ia ktheu shkresat, për rishikim.
Ka nevojë të plotësohen, i tha atij.
Nuk u kujtua t’i jepte asnjë hollësi më shumë. Tjetri mbase e mendoi shkakun e vonesës, por s’guxoi të pyeste se çfarë duhej të plotësonte në formularët e tij.
“Një copë vulë është kjo që hedh unë, por ajo letra që sjellë ti, për të merituar vulën e shtetit, duhet të bëhet shkresë më parë, apo jo…”
Tjetri e la radhën i djersitur, i lodhur, i tronditur. Pse vallë…e ktheu? Pse duhet të llapte? Ia kishin sjellë përfoljen…Kush?
Nëpunësi i Vulës e përcolli me sy, gjersa i refuzuari përshkoi sheshin. Vetëm pastaj vazhdoi me shkresat e tjetrit në radhë.
Sy e gojë të tjera, treguan më pas se prej atij momenti vulëvonuari ishte parë me dyshim. Në lokalin afër shtëpisë nuk i kish bërë kush shoqëri. Disa gota alkohooli i kishte kthyer vetëm fare. Të nesërmen nuk e panë të dilte në rrugë. Të pasnesërmen e njoftuan se vulëhumburit i ishte shkurtuar vendi i punës. Thjesht se nuk kishte mundur të mirrte Vulën e Shtetit të Tij.
“Paskam diçka në dorë!” mendoi i gëzuar Evret Dimri. “Kësaj bote nuk iu dalka vetëm me të mirë…”
Në ditët më pas ndodhi të kthente, për plotësim dokumentash, edhe njerëz të tjerë. Nuk shtoi, as zbukuroi, kur i pohoi vetes se kishte filluar të ndjente një lloj kënaqësie teksa në fytyrat e vulëvonuarve shfaqej një lloj trishtimi i thellë, një si lodhje bërtitëse por deri në fund e heshtur. Për shkak të shtyrjes së datës së lëshimit të vulës, kish njerëz që humbën jo vetëm shanse të mira pune e trashëgimi pasurie, por fëmijëve të dikujt nuk u dhanë as të drejtën për të vazhduar shkollat e larta. Një tjetri i ishte shtyrë dita e dasmës, gjë që u interpretua si paralajmërim për fatkeqësi që do ta shoqëronin çiftin tërë jetën e jetës, edhe nëse do arrinin ta bënin dasmën.
Njëherësh me kënaqësinë që buroi e hovi prej brenda tij, dëgjoi se nisën të flisnin gjithnjë e më shumë për të. Sidomos kur bëheshin shumë vetë bashkë, ishte e sigurt që lëvdonin dhe betoheshin për të.
Kështu po, kështu ka lezet, ngazëllehej Evret Dimri. Nuk është pak të të mburrin shumë njerëz njëkohësisht. Vazhdoi të ruante humor të mirë, madje bëhej edhe më i këndshëm, kur i tregonin se sapo njerëzit ndaheshin nga njeri tjetri, disa prej tyre bëheshin dy e nga dy apo mbeteshin fare vetëm, dhe nisin e shanin. Ndokush edhe të mallkon, i thanë. Kjo është mrekullia vetë, shtonte aty për aty Evret Dimri. Mallkimi i njerëzve, është shenjë e dobësisë së tyre…
Nuk do ta harronte kurrë njeriun e parë të cilit ia refuzoi dhënien e Vulës së Shtetit.
“Nuk ke për ta marrë…”, i tha.
Tjetri, matanë sportelit, kishte mbetur i ngrirë: “Ka ndonjë gjë që nuk shkon aty? Duhet të plotësoj…apo të shtoj diçka?”
“Nuk do të mundësh dot t’i plotësosh, kurrë…”
Tjetri përballë sportelit sikur humbi edhe gojën. Buzët provuan përsëri e përsëri, pa mundur as të belbëzonin. Vetëm dora arriti të ngrihej paksa, aty te syprina e dërrasës së lëmuar të sportelit ku ishte mbështetur, por ra në çastin tjetër si lëvizje e fundit e të gjallit.
“Po ky është hall i madh. Pa vulën e shtetit, tani nuk shkohet gjëkund. Jemi njerëz, o njeri… Nuk më thua dot, ç’të bëj, a ku ta kërkoj tjetër vulën?”
“Sa të jem unë në këtë sportel, s’ke për të marrë vulë të këtij shteti!”
Tjetri mund të shndërrohej në tym në momentin tjetër, por edhe vetë nëpunësi ndjehej tjetërgjë teksa i bëhej se dëgjonte jehonën e asaj që sapo kishte artikuluar. Kishte folur në emër të Shtetit…për herë të parë. Dhe, për më tepër, pas kësaj nuk ishte kundërshtuar…
Njeriu të cilit sapo i ishte hequr e drejta për të marrë vulën e shtetit, u largua i përkulur më dysh, për shkak të barrës së rëndë që sapo i kishin hedhur në shpinë. Dukej që atje tej, i pashpresë, i përfolur, i përtallur, kot sa do rronte nëse do ia dilte pa Vulë, kot sa kthehej në shtëpinë e tij nëse do arrinte atje perpara se të mbrrinte lajmi se s’do ta kishte kurrë vulën, lajm që mund të mos ja hapte më as derën e shtëpisë së tij. Por edhe më të mjerë akoma do fillonin të ndjeheshin ata që e prisnin, që megjithatë mund t’ja hapnin derën se e kishin baba, burrë, apo e dinin zot shtëpie. Refuzimi i Vulës prej nëpunësit të Zyrës së Vulës tingëllonte si pamundësi për të ëndërruar, kurse mënyra e refuzimit ishte thuajse ç’mendëse…
Vet-me-vete, vjedhurazi edhe prej vetes, vulëhumburi guxoi të mendonte disi më ndryshe. Thjesht hamendësoi duke ripërtypur një-pas-një fjalët e betimit rrënqethës të nëpunësit. “Sa të jem unë në këtë sportel…” Sipas kësaj logjike, i mbetej të priste heqjen e këtij nëpunësi, zëvendësimin prej një vulëdhënësi tjetër, ose vdekjen e atij…ose…ose vetë shteti i kësaj vule, shteti që po i shfaqej si i njeriut të kësaj vule të refuzuar përgjithnjë…s’duhej të ishte ky shtet që ishte…
O gjëmë e madhe! Ishte i tmerruar nga idea se kishte shkuar ndërmend ndryshimin e shtetit, vetëm e vetëm për të përfituar të drejtën e vulës…Po sikur edhe mendimet të vileshin në një farëlloj mënyre, dhe të shkonin brenda sportelit të Zyrës së Vulës?
“Mirë është të dihet edhe për njerëzit që provojnë të bëjnë pa vulën e shtetit…”, tha një ditë më vonë nëpunësi i Vulës.
Ia tha këto fjalë rojes së zyrës vulës, kryerojës, në të vërtetë. Se ishte një trumbë e tërë njerëzish që punonin për të tashmë. Zyra e Vulës jo veç kishte përfshirë zyrat e atij kati, aneks i të cilit kishte qenë dikur, por aty vuloseshin edhe tërë shkresat e vendimet e zyrave të tjera të asaj ndërtese.
“E kemi menduar edhe këtë, shef…”, e qetësoi në çast kryeroja. “Kemi hapur dosje të posaçme për secilin. Edhe për ata që vetëm sa u vonohet vula, kemi mbledhur informacione…”
***
Evret Dimri i harronte fytyrat e njerëzve, sapo largoheshin prej sportelit. Me kalimin e viteve, i harronte në të njëjtën mënyrë ata që iknin pa marrë vulën, njëlloj si ata që e merrnin atë. Nuk kam kohë, as fuqi e as nerva, të gëzohem a të trishtohem me gëzimet dhe hallet e tyre, thoshte. Nuk është detyra ime, në fund të fundit. Unë vë vula. Nuk jam dezhurni i Maternitetit, as defteri i Zyrës së Funeraleve apo regjistri i Gjendjes Civile…
Jam si vula, i njëllojtë për të gjithë. Si shkresa jam, kur ka vulën në fund!
Dikur ndjeu se nuk shqetësohej më kur nuk shprehej në formën “nuk ta hedh dot Vulën e Shtetit”. I vinte më për mbarë kur përdorte trajtën “nuk e merr dot vulën time ti…”
Natyrshëm nisi të besonte se ishte pjesa e gjallë, dominuesja, e pashmangshmja në procesin e vulëdhënies. Nuk iu duk tepër, teksa ndjeu se besonte: pa të s’kishte as kuptim, jo vetëm që s’ishte e mundur, dhënia e Vulës. Prej sportelit të tij tashmë nuk pritej thjesht vënia e vulës, si kohëve të para. Tërë zyrat e tjera, edhe pse ishin më sipër, ishin vënë në punë në funksion të Zyrës së Vulës. Madje askush nuk u befasua kur ishte ndryshuar edhe emërtimi i saj. Në tabelën sipër sportelit lexohej ZYRA E VULËS SË SHTETIT.
***
Një mëngjez nuk u ndje mirë. Vendosi të mos shkonte në zurë. Le të bënin një ditë pa vula. U ngrit nga shtrati i telekosur, por arriti të dilte në ballkon. Hodhi vështrimin për nga ndërtesa ku ishte zyra e vulës, dhe sesi u ndje kur pa se njerëzit si në radhë për të marrë vulën, kishin ardhur deri pranë shtëpisë së tij. pyeti dhe i bën të ditur se nuk kërkonin vulën.
“Duam të dijmë shëndetin e tij. Të jetë mirë Evret Dimri…Vula është…”
Paskësaj, fare natyrshëm ai mendoi se sikur të mos ishte ai, edhe vula edhe vetë shteti nuk do të ishin ata që ishin. Caktoi një nëpunës tjetër për pritjen e njerëzve që kërkonin vulë. Ky nëpunës, nga ana e tij, kishte një ndihmës të parë për të seleksionuar e ndarë kërkesat për vula afatshkurtëra dhe afatgjata, dhe një ndihmës të dytë, që merrej me plotësimin e fletëanketës, pyetjet për të cilën ishin shtuar e nënshkruar prej dora vetë Evret Dimrit dhe po përfshinin gjithnjë e më shumë hollësi të lloj-llojshme.
Në ditët më pas, ashtu siç priste, numri i njerëzve në radhën për vulë u shtua edhe më shpejt. Ai po bindej se njerëzit nuk mund të bënin pa të, njerëzit prisnin për të. Për vulën e tij. Ai mund t’i gëzonte, po ai kishte në dorë t’i mërziste. Ai mund t’u nxinte jetën.
Rrinte orë të tëra, i mrekulluar, duke dëgjuar bisedat e tyre, të rregjistruara pa dijeninë e tyre, në orët e gjata të pritjes për vulën e tij. Njerëzit që kishin rezerva për të i adresonte për tek nëpunësi tjetër dhe ndihmësit e tij. Le të vendosnin ata për fatin e përfolësve të tij. Kjo lojë maca-minjsh i shkaktonte humor të mirë. Dikur kishte ardhur një kohë kur ai e dinte që ata e dinin se ai i mirrte vesh të gjitha ç’thoshin për të. Evret Dimri i turbullonte edhe më, kur ia kthente dokumentat ndokujt që e kishte mburrur e lëvduar me të madhe dhe ia ofronte shpejt e shpejt vulën dikujt që e kishte marrë nëpërgojë! Merrte dhènë fjala se për Evret Dimrin ishin njëlloj të gjithë. Ata që e donin dhe ata që s’e donin. Ai i ndëshkonte të gjithë. Ishte e kotë t’i fshiheshe, ishte e pamundur të shtireshe ndaj tij. Më e mira ishte të mos flisje fare për të. T’i bindeshe në heshtje vulës së tij. Kaq. Më e mira e të mirave ishte të mos kishe të bëje fare me të, por ishte e pamundur të bëje pa vulën e shtetit. Dhe vulën e këtij shteti e jepte ose nuk e jepte ai…
Pohimit se publikisht e donin njëlloj të gjithë, për të ishte njëlloj sikur e urrenin njëlloj të gjithë. Pikërisht kur arriti pa asnjë shqetësim në këtë përfundim, u bind se Zyra ku hidhte Vulën ishte vetë Shteti.
Ngaqë pa vulë nuk bëhej asgjë, të gjithë e mendonin ditën kur u duhej të shfaqeshin përpara sportelit të tij. Prej tij do t’u vinte e mira dhe e keqja, kjo nuk vihej në dyshim. Ata që gëzoheshin duhet t’i ishin mirënjohës, teksa të tjerët, që u binte rasti të vuanin vonesën, shtyrjen, refuzimin, do të bindeshin se vetëm prej Vulës së Tij mund t’i shpëtonin së keqes që i kishte zënë. Nuk merrej vesh ku mbaronte respekti dhe ku fillonte urrejtja për Evret Dimrin.
Ngaqë ndodh kështu, jam vula vetë, mendonte.
I bindur tashmë se ishte fati i të gjithëve. Vulës i binden, edhe kur nuk e duan.
Netëve, kur trupi prehej, truri sikur rrekej ta provokonte. Vetëtinte nga ide të çuditëshme. I ofronte trupit mundësinë të merrte formën e cilindrit që rrihte e godiste papushim, vertikalisht. Në bazën e poshtme të tij, tek këmbët të bashkuara në një, ishte fiksuar vula që stampohej mbi shkresa, çeqe, trupa e gjymtyrë njerëzish të tjerë, madje edhe mbi trurin dhe zemrat e tyre. Turma e njerëzve atje poshtë duartrokiste dhe qeshte. Qeshte dhe lotonte. Pastaj binin të gjithë përmbys dhe trupi i tij cilindrik rrihte si tokmak mbi ta. Dhe i vuloste. Vetëm pas shenjoheshin me vulën e tij, nisnin të punonin zemrat, truri, trupat e tyre.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Faruk Myrtaj, nepunes, për Zyrën e Vulës, Tregim

JEFFREY (Xhefri)

October 21, 2015 by dgreca

I kujt është djali!/
Tregim nga Pierre-Pandeli Simsia/
Kisha pothuajse një vit që isha emëruar supervajzër.
Nga ora 4 e pasdites isha ulur në tavolinën e punës dhe po shfletoja disa shkresa. Dëgjoj tingullin e ziles së telefonit. Ngrita receptorin. Nga ana tjetër e telefonit dëgjoj zërin e punëtorit. E njoha.
– Zoti Majk, – filloi të flasë, – kanë kaluar 17 minuta, Xhefri nuk ka ardhur akoma. Si t’ia bëj? Të lutem, dërgo një punëtor tjetër për të më zëvendësuar.
– OK – i thash dhe me ngadalë ula receptorin.
I nervozuar për vonesën e Xhefrit, dërgova një punëtor tjetër për ta zëvendësuar.
Xhefri njihej nga të gjithë ne që vuante nga simptoma e harresës. Këtë e kisha vërtetuar edhe unë vetë, kur më vinte në zyrë dy apo tri herë për të njëjtën problem që i isha përgjigjur që herën e parë, madje, edhe nja dy herë të tjera kishte ardhur për të punuar në një nga dy ditët e pushimit të tij javor.
Simptomën e harresës, siç më kishin thënë punëtorët e tjerë, ai e spjegonte, sepse, që në moshën e tij të adoleshencës kishte filluar dhe më pas kishte qenë përdorues i lëndëve narkotike. Madje jo vetëm ai, por edhe dy prindërit e tij të divorcuar. Ndërsa vëllai i tij më i vogël ishte dënuar dy herë si përdorues dhe shpërndarës i lëndëve narkotike.
Xhefri 44 vjeçar dhe vëllai i tij dy vjet më i vogël ishin frut i bashkëjetesës së një çifti të dashuruar që në bankat e shkollës së mesme.
Pa kaluar pak minuta, dëgjoj përsëri tingullin e ziles së telefonit. Punëtori zëvendësues më njoftoi për ardhjen e Xhefrit në punë.
I them, të mos fillojë punë, po e pres Xhefrin në zyrë.
Po mendoja se si duhet të veproja me të në ditët në vazhdim, kur, përpara derës së zyrës u shfaq Xhefri, ashtu siç ishte çdo ditë, i rregullt në veshje, i pastër. Mustaqet dhe syzet optike që i shkonin shumëi jepnin një pamje fisnike.
Sapo hyri brenda, pa e pyetur unë, filloi të flasë: – Më fal zoti Majk. Vonesa ime sot e ka një justifikim të fortë.
Pa i kthyer përgjigje, i bëra shenjë me dorë që të ulej në karriken përballë karrikes sime që na ndante tavolina e punës.
Sapo u ul, prap, pa e pyetur unë, Xhefri filloi të flasë: Zoti Majk, pas 20-të vitesh, sot jam çliruar shpirtërisht, moralisht, ekonomikisht.
Po e dëgjoja me vëmendje duke e parë në sy. – Po vij nga zyra e avokatit – vazhdoi të flasë, – Mora lajmin e mirë të shumëpritur; detyrimi im financiar ndaj djalit tim përfundoi njëherë e përgjithmonë. Duke filluar që nga java e ardhshme, çeku im i pagesës javore do jetë i plotë. – I doli një ofshamë e shoqëruar me një buzëqeshje. Futi dorën në cepin e brendshëm të xhaketës dhe nxorri një zarf të mbyllur në ngjyrë verdhë. – Këtu është vendimi i sotëm i gjykatës – më tha dhe zgjati dorën për të ma dhënë.
Nga punëtorët e tjerë kisha dëgjuar diçka për Xhefrin, por, meqenëse kisha rastin, mendova ta shfrytëzojë për ta pyetur.
Xhefri, si të ishte shoku im i vjetër të njohur prej shumë vitesh, pa ngurim, madje buzagaz filloi të flasë: – Prindërit e mi, që në njohjen e tyre në moshën e rinisë kanë qenë përdorues droge. Madje edhe tani, mamaja ime që është në moshën mbi të 60-tat dhe që jeton në të njëjtin apartament me vëllain tim më të vogël, shpesh herë më merr në telefon; më kërkon para’ për të blerë drogë.
– Ou! – i ndërhyra unë me habi. – Si ka mundësi?
– Po!- M’a pohoi Xhefri. – Edhe unë këtë pyetje i bëj vetes sime; si ka mundësi? Nuk më kërkon para’ për të pirë kafe a diçka tjetër, por për drogë! Meqenëse prindërit tanë që asnjëherë nuk u martuan, por bashkjetuan, u divorcuan që në fillimet e para të bashkjetesës së tyre, mua më mori tezja, motra e mamasë; në shtëpinë e saj jam rritur. Në moshën time të adoleshencës, ishte e pamundur për mua si gjithë moshatarët e mi të mos hyja edhe unë në “vallen e mirënjohur” përdorues të lëndëve narkotike. Në moshën time 21 vjeçare, në një club nate, u njoha me një vajzë me kombësi italiane. U dashurova shumë me atë vajzë, ishte e bukur. Më vonë, krijuam një shoqëri më të zgjeruar me djem e vajza të tjera. Në atë shoqëri u përfshi edhe vëllai im më i vogël. Atëbotë, u ndjeva djali më fatlum në jetën time, jo vetëm se vajza që doja ishte e bukur, por edhe i dhuronim dashuri si të çmendur njëri tjetrit.
– Edhe vetë, nuk je i keq, i pashëm je Xhef, i ndërhyra unë duke buzëqeshur, si me shaka.
Edhe ai ma ktheu buzëqeshjen dhe vazhdoi të flasë: – Në kulmin e lumturisë së dashurisë sonë, ndodhi e papritura për mua. E dashura ime më thotë se kishte ngelur shtatzane. U hutova. Isha i ri në moshë. U gjenda i papërgatitur. Megjithatë, në qënien time filloi ndjeshmëria e të qënurit baba. Po ëndëroja shumë gjëra të bukura për jetën e ardhshme që na priste.
Në takimin tjetër të radhës, e dashura ime më jep një lajm tjetër të papritur, befasues, shokues, që do më trondiste shumë: “Familja ime, veçanërisht babai, nuk e dëshirojnë që ne të dy të martohemi – më tha. – Fëmija do rritet i shëndetshëm në barkun tim derisa të lindi, ndërsa lidhja jonë dashurore nuk mund të vazhdojë më”. Nuk po dija si t’i përgjigjesha, fjalët më ishin lidhur në grykë.
Edhe pse u mundova ta bindë, ishte e pamundur. Në përgjigjet e saja, kuptova që familja e saj nuk e dëshironte lldhjen tonë, meqenëse unë jam me origjinë hispanike edhe pse ajo nuk ma tha drejt përsëdrejti, ndoshta mendonte se unë do ta akuzoja për racizëm.
Më vonë, lidhjet i mbanim thjesht shoqërore, miqësore, është më se normale, madje edhe gjatë ditëve të qendrimit në spital kur lindi djalin i shkoja shpesh. Pra kishim mbetur miq të mirë, pavarësisht se unë isha babai i fëmijës së saj.
Edhe në plotësimin e dokumenteve ligjore, në çertifikatën e lindjes së djalit unë pranova që të isha babai i djalit, madje djali mban mbiemrin tim. E takoja djalin sipas vendimit të gjykatës, e merrja, e shëtisja me makinë, i blija veshje të ndryshme, pavarësisht se unë paguaja edhe detyrimin monetar që më kishte ngarkuar gjykata.
Një ditë, ah! Ajo ditë ishte e dielë, kisha marrrë djalin një natë më parë dhe do t’ia çoja mamasë së tij. Po më priste me makinën e saj, në vendin ku edhe e mora djalin. Kur po ndahesha me djalin, pasi e putha dhe e përqafova, duke i thënë, se babi do vij prap të të marë pas dy javëve. Bashkë me mamanë e djalit, ish të dashurës sime, ishte edhe një shoqja e saj. – Sa i ngjan djali babait të vet – tha shoqja.
E ëma qeshi. – I ngjan – tha, – por më shumë i ngjan xhaxhait të vet, vëllait të babit.
Unë, si të mos i kisha dëgjuar mirë ato fjalë, menjëherë e pyeta: – Si the?
– Po, – tha ajo, pa e ndaluar të qeshurën. Përsëriti të njëjtat fjalë. – Më shumë i ngjan vëllait tënd, – duke e shtuar të qeshurën.
Nuk doja më ta zgjasja bisedën. U thash një mirupafshim dhe u largova. Në mendje po më vinin shumë mendime, dyshime të ndryshme. Doja të tymosja një cigare, një marijuanë. Po e ndjeja shumë mungesën e tyre në ato çaste. Po ndjeja se ajri që thithja kishte aromën e cigares, të marijuanës…
Paratë që kisha me vete nuk më mjaftonin. Nuk dija ku të shkoja. Doja patjetër të takoja vëllain, të bisedoja me të. Dhe ashtu bëra. Me vëllain u takuam në lulishte. u ulëm në stol. Për fatin tim të mirë në ato çaste, ai kishte një cigar edhe për mua. Në bisedë e sipër i thash se ç’kisha dëgjuar nga mamaja e djalit tim. Ai, u mundua ta mbajë të qeshurën, vetëm një buzëqeshje e lehtë i shkau ndër buzë, ndërsa unë flisja i rrevoltuar. – Më trego të vërtetën, i bërtita, ke pasur lidhje dashurore me ish të dashurën time? – e shava edhe nga nëna edhe pse nëna e tij është edhe nëna ime biologjike. U pendova. Por, nuk po e kontrolloja dot veten se ç’po flisja. – Fol, – i thash me tonin e zërit më të ngritur dhe duart ia vura në grykë si për ta mbytur.
– Mos më prek me dorë – më tha me qetësi. – Vetëm me dorë mos më prek, se do kesh pasoja pastaj.
– Fool, po të them, më trego të vërtetën, këmbëngulja unë në pyetjen time.
Ai, nuk e di se ç’farë ka menduar në ato çaste, ndoshta duke parë edhe gjendjen time të jashtëme tejet të acaruar, përsëri me qetësi më tha: – Po të flas, po të flas me sinqeritet. Kam fjetur dy herë me ish të dashurën tënde, por nuk jam i sigurt, nëse djali është imi.
– Kur ke fjetur? – e pyeta pa e ulur tonin të zërit.
Ai vazhdonte të fliste shumë qetë. – Gjatë ditëve kur ti ishe i shtruar në spital – më tha, – kur u operove nga apendiciti.
Tunda kokën me neveri dhe urrejtje për vëllain, për ish të dashurën time, madje edhe për djalin tim të pafajshëm. Që nga ai çast, m’u largua dashuria atërore ndaj tij. Nuk më bëhej ta takoja më djalin edhe pse ai ishte krejt qënie njerëzore i pafajshëm. Pa kaluar shumë ditë, kërkova të bëj analizën e ADN-së për të vërtetuar nëse djali ishte i imi apo jo.
Në kundërshtim të asaj që unë mendoja, rezultati i analizës së ADN-së tregoi se djali është i imi.
Pavarësisht rezultatit, gjatë viteve të rritjes së djalit më ka shoqëruar dyshimi që djali nuk është i imi edhe pse është gjaku ynë. Ky dyshim do të më shoqërojë gjithë jetën time.
– Nuk ke pse dyshon, – i ndërhyra unë Xhefrit, – përderisa analizat e ADN-së tregojnë se ti je babai i tij.
– Për çfarë analizash më flet zoti Majk? Unë dhe vëllai im jemi vëllezër të një gjaku me të njëjtët prindër biologjikë.
– Pikërisht, se jeni vëllezër të një gjaku dhe përfundimi i analizës doli në favorin tënd, nuk doli në favor të vëllait tënd.
– Ohuu, ti nuk di edhe shumë gjëra të tjera, – më foli Xhefri i nervozuar.
– Sa vjeç është djali yt tani? – e pyeta, duke e ndërprerë rrëfimin e tij dhe si për ta qetësuar. Po më dhimbseshin të dy, edhe Xhefri edhe djali i tij i pafajshëm, ndërsa një rrevoltë e thellë brenda shpirtit tim po më zjente duke menduar veprimin e vëllait të tij dhe ish të dashurës së tij.
– Hë, djali im – tha Xhefri me një buzëqeshje ironike. – tani është 21 vjeç.
– Ti, me kë jeton tani? – e pyeta si për ta mbyllur bisedën. Kam dëgjuar se je i martuar.
– Nuk jam i martuar zoti Majk, bashkjetoj prej dhjetë vjetësh me një grua. Ndjehem mirë, i lumtur me dashurinë dhe nën ngrohtësinë e saj familjare. Ajo ka një djalë 26 vjeçar nga dashuria e saj e mëparshme. Nuk kemi shumë diferencë në moshë; ajo është gjashtë vjet më e madhe se sa unë, është mëse normale. Djali i saj nuk jeton me ne; punon dhe jeton me dy shokët e tij në një apartament tjetër.
– Të uroj fat në jetë, Xhef. Mund të çohesh, të fillosh punën – i thash dhe u çova në këmbë nga karrigia.
Faleminderit zoti Majk – tha; u çua edhe ai. – Mos harro të më pagosh çekun e rregullt javën e ardhshme.
Xhefri doli nga zyra ime. Unë i përhumbur, i hutuar nga gjithë ajo çfarë kisha dëgjuar, kisha ulur sytë mbi disa dokumenta sipër tavolinës dhe po i shfletoja i shpenguar. Në mendje, në veshë, më trokiste vetëm një pyetje: I kujt është djali i Xhefrit!

20150607_125428.jpg

Kisha pothuajse një vit që isha emëruar supervajzër.
Nga ora 4 e pasdites isha ulur në tavolinën e punës dhe po shfletoja disa shkresa. Dëgjoj tingullin e ziles së telefonit. Ngrita receptorin. Nga ana tjetër e telefonit dëgjoj zërin e punëtorit. E njoha.
– Zoti Majk, – filloi të flasë, – kanë kaluar 17 minuta, Xhefri nuk ka ardhur akoma. Si t’ia bëj? Të lutem, dërgo një punëtor tjetër për të më zëvendësuar.
– OK – i thash dhe me ngadalë ula receptorin.
I nervozuar për vonesën e Xhefrit, dërgova një punëtor tjetër për ta zëvendësuar.
Xhefri njihej nga të gjithë ne që vuante nga simptoma e harresës. Këtë e kisha vërtetuar edhe unë vetë, kur më vinte në zyrë dy apo tri herë për të njëjtën problem që i isha përgjigjur që herën e parë, madje, edhe nja dy herë të tjera kishte ardhur për të punuar në një nga dy ditët e pushimit të tij javor.
Simptomën e harresës, siç më kishin thënë punëtorët e tjerë, ai e spjegonte, sepse, që në moshën e tij të adoleshencës kishte filluar dhe më pas kishte qenë përdorues i lëndëve narkotike. Madje jo vetëm ai, por edhe dy prindërit e tij të divorcuar. Ndërsa vëllai i tij më i vogël ishte dënuar dy herë si përdorues dhe shpërndarës i lëndëve narkotike.
Xhefri 44 vjeçar dhe vëllai i tij dy vjet më i vogël ishin frut i bashkëjetesës së një çifti të dashuruar që në bankat e shkollës së mesme.
Pa kaluar pak minuta, dëgjoj përsëri tingullin e ziles së telefonit. Punëtori zëvendësues më njoftoi për ardhjen e Xhefrit në punë.
I them, të mos fillojë punë, po e pres Xhefrin në zyrë.
Po mendoja se si duhet të veproja me të në ditët në vazhdim, kur, përpara derës së zyrës u shfaq Xhefri, ashtu siç ishte çdo ditë, i rregullt në veshje, i pastër. Mustaqet dhe syzet optike që i shkonin shumëi jepnin një pamje fisnike.
Sapo hyri brenda, pa e pyetur unë, filloi të flasë: – Më fal zoti Majk. Vonesa ime sot e ka një justifikim të fortë.
Pa i kthyer përgjigje, i bëra shenjë me dorë që të ulej në karriken përballë karrikes sime që na ndante tavolina e punës.
Sapo u ul, prap, pa e pyetur unë, Xhefri filloi të flasë: Zoti Majk, pas 20-të vitesh, sot jam çliruar shpirtërisht, moralisht, ekonomikisht.
Po e dëgjoja me vëmendje duke e parë në sy. – Po vij nga zyra e avokatit – vazhdoi të flasë, – Mora lajmin e mirë të shumëpritur; detyrimi im financiar ndaj djalit tim përfundoi njëherë e përgjithmonë. Duke filluar që nga java e ardhshme, çeku im i pagesës javore do jetë i plotë. – I doli një ofshamë e shoqëruar me një buzëqeshje. Futi dorën në cepin e brendshëm të xhaketës dhe nxorri një zarf të mbyllur në ngjyrë verdhë. – Këtu është vendimi i sotëm i gjykatës – më tha dhe zgjati dorën për të ma dhënë.
Nga punëtorët e tjerë kisha dëgjuar diçka për Xhefrin, por, meqenëse kisha rastin, mendova ta shfrytëzojë për ta pyetur.
Xhefri, si të ishte shoku im i vjetër të njohur prej shumë vitesh, pa ngurim, madje buzagaz filloi të flasë: – Prindërit e mi, që në njohjen e tyre në moshën e rinisë kanë qenë përdorues droge. Madje edhe tani, mamaja ime që është në moshën mbi të 60-tat dhe që jeton në të njëjtin apartament me vëllain tim më të vogël, shpesh herë më merr në telefon; më kërkon para’ për të blerë drogë.
– Ou! – i ndërhyra unë me habi. – Si ka mundësi?
– Po!- M’a pohoi Xhefri. – Edhe unë këtë pyetje i bëj vetes sime; si ka mundësi? Nuk më kërkon para’ për të pirë kafe a diçka tjetër, por për drogë! Meqenëse prindërit tanë që asnjëherë nuk u martuan, por bashkjetuan, u divorcuan që në fillimet e para të bashkjetesës së tyre, mua më mori tezja, motra e mamasë; në shtëpinë e saj jam rritur. Në moshën time të adoleshencës, ishte e pamundur për mua si gjithë moshatarët e mi të mos hyja edhe unë në “vallen e mirënjohur” përdorues të lëndëve narkotike. Në moshën time 21 vjeçare, në një club nate, u njoha me një vajzë me kombësi italiane. U dashurova shumë me atë vajzë, ishte e bukur. Më vonë, krijuam një shoqëri më të zgjeruar me djem e vajza të tjera. Në atë shoqëri u përfshi edhe vëllai im më i vogël. Atëbotë, u ndjeva djali më fatlum në jetën time, jo vetëm se vajza që doja ishte e bukur, por edhe i dhuronim dashuri si të çmendur njëri tjetrit.
– Edhe vetë, nuk je i keq, i pashëm je Xhef, i ndërhyra unë duke buzëqeshur, si me shaka.
Edhe ai ma ktheu buzëqeshjen dhe vazhdoi të flasë: – Në kulmin e lumturisë së dashurisë sonë, ndodhi e papritura për mua. E dashura ime më thotë se kishte ngelur shtatzane. U hutova. Isha i ri në moshë. U gjenda i papërgatitur. Megjithatë, në qënien time filloi ndjeshmëria e të qënurit baba. Po ëndëroja shumë gjëra të bukura për jetën e ardhshme që na priste.
Në takimin tjetër të radhës, e dashura ime më jep një lajm tjetër të papritur, befasues, shokues, që do më trondiste shumë: “Familja ime, veçanërisht babai, nuk e dëshirojnë që ne të dy të martohemi – më tha. – Fëmija do rritet i shëndetshëm në barkun tim derisa të lindi, ndërsa lidhja jonë dashurore nuk mund të vazhdojë më”. Nuk po dija si t’i përgjigjesha, fjalët më ishin lidhur në grykë.
Edhe pse u mundova ta bindë, ishte e pamundur. Në përgjigjet e saja, kuptova që familja e saj nuk e dëshironte lldhjen tonë, meqenëse unë jam me origjinë hispanike edhe pse ajo nuk ma tha drejt përsëdrejti, ndoshta mendonte se unë do ta akuzoja për racizëm.
Më vonë, lidhjet i mbanim thjesht shoqërore, miqësore, është më se normale, madje edhe gjatë ditëve të qendrimit në spital kur lindi djalin i shkoja shpesh. Pra kishim mbetur miq të mirë, pavarësisht se unë isha babai i fëmijës së saj.
Edhe në plotësimin e dokumenteve ligjore, në çertifikatën e lindjes së djalit unë pranova që të isha babai i djalit, madje djali mban mbiemrin tim. E takoja djalin sipas vendimit të gjykatës, e merrja, e shëtisja me makinë, i blija veshje të ndryshme, pavarësisht se unë paguaja edhe detyrimin monetar që më kishte ngarkuar gjykata.
Një ditë, ah! Ajo ditë ishte e dielë, kisha marrrë djalin një natë më parë dhe do t’ia çoja mamasë së tij. Po më priste me makinën e saj, në vendin ku edhe e mora djalin. Kur po ndahesha me djalin, pasi e putha dhe e përqafova, duke i thënë, se babi do vij prap të të marë pas dy javëve. Bashkë me mamanë e djalit, ish të dashurës sime, ishte edhe një shoqja e saj. – Sa i ngjan djali babait të vet – tha shoqja.
E ëma qeshi. – I ngjan – tha, – por më shumë i ngjan xhaxhait të vet, vëllait të babit.
Unë, si të mos i kisha dëgjuar mirë ato fjalë, menjëherë e pyeta: – Si the?
– Po, – tha ajo, pa e ndaluar të qeshurën. Përsëriti të njëjtat fjalë. – Më shumë i ngjan vëllait tënd, – duke e shtuar të qeshurën.
Nuk doja më ta zgjasja bisedën. U thash një mirupafshim dhe u largova. Në mendje po më vinin shumë mendime, dyshime të ndryshme. Doja të tymosja një cigare, një marijuanë. Po e ndjeja shumë mungesën e tyre në ato çaste. Po ndjeja se ajri që thithja kishte aromën e cigares, të marijuanës…
Paratë që kisha me vete nuk më mjaftonin. Nuk dija ku të shkoja. Doja patjetër të takoja vëllain, të bisedoja me të. Dhe ashtu bëra. Me vëllain u takuam në lulishte. u ulëm në stol. Për fatin tim të mirë në ato çaste, ai kishte një cigar edhe për mua. Në bisedë e sipër i thash se ç’kisha dëgjuar nga mamaja e djalit tim. Ai, u mundua ta mbajë të qeshurën, vetëm një buzëqeshje e lehtë i shkau ndër buzë, ndërsa unë flisja i rrevoltuar. – Më trego të vërtetën, i bërtita, ke pasur lidhje dashurore me ish të dashurën time? – e shava edhe nga nëna edhe pse nëna e tij është edhe nëna ime biologjike. U pendova. Por, nuk po e kontrolloja dot veten se ç’po flisja. – Fol, – i thash me tonin e zërit më të ngritur dhe duart ia vura në grykë si për ta mbytur.
– Mos më prek me dorë – më tha me qetësi. – Vetëm me dorë mos më prek, se do kesh pasoja pastaj.
– Fool, po të them, më trego të vërtetën, këmbëngulja unë në pyetjen time.
Ai, nuk e di se ç’farë ka menduar në ato çaste, ndoshta duke parë edhe gjendjen time të jashtëme tejet të acaruar, përsëri me qetësi më tha: – Po të flas, po të flas me sinqeritet. Kam fjetur dy herë me ish të dashurën tënde, por nuk jam i sigurt, nëse djali është imi.
– Kur ke fjetur? – e pyeta pa e ulur tonin të zërit.
Ai vazhdonte të fliste shumë qetë. – Gjatë ditëve kur ti ishe i shtruar në spital – më tha, – kur u operove nga apendiciti.
Tunda kokën me neveri dhe urrejtje për vëllain, për ish të dashurën time, madje edhe për djalin tim të pafajshëm. Që nga ai çast, m’u largua dashuria atërore ndaj tij. Nuk më bëhej ta takoja më djalin edhe pse ai ishte krejt qënie njerëzore i pafajshëm. Pa kaluar shumë ditë, kërkova të bëj analizën e ADN-së për të vërtetuar nëse djali ishte i imi apo jo.
Në kundërshtim të asaj që unë mendoja, rezultati i analizës së ADN-së tregoi se djali është i imi.
Pavarësisht rezultatit, gjatë viteve të rritjes së djalit më ka shoqëruar dyshimi që djali nuk është i imi edhe pse është gjaku ynë. Ky dyshim do të më shoqërojë gjithë jetën time.
– Nuk ke pse dyshon, – i ndërhyra unë Xhefrit, – përderisa analizat e ADN-së tregojnë se ti je babai i tij.
– Për çfarë analizash më flet zoti Majk? Unë dhe vëllai im jemi vëllezër të një gjaku me të njëjtët prindër biologjikë.
– Pikërisht, se jeni vëllezër të një gjaku dhe përfundimi i analizës doli në favorin tënd, nuk doli në favor të vëllait tënd.
– Ohuu, ti nuk di edhe shumë gjëra të tjera, – më foli Xhefri i nervozuar.
– Sa vjeç është djali yt tani? – e pyeta, duke e ndërprerë rrëfimin e tij dhe si për ta qetësuar. Po më dhimbseshin të dy, edhe Xhefri edhe djali i tij i pafajshëm, ndërsa një rrevoltë e thellë brenda shpirtit tim po më zjente duke menduar veprimin e vëllait të tij dhe ish të dashurës së tij.
– Hë, djali im – tha Xhefri me një buzëqeshje ironike. – tani është 21 vjeç.
– Ti, me kë jeton tani? – e pyeta si për ta mbyllur bisedën. Kam dëgjuar se je i martuar.
– Nuk jam i martuar zoti Majk, bashkjetoj prej dhjetë vjetësh me një grua. Ndjehem mirë, i lumtur me dashurinë dhe nën ngrohtësinë e saj familjare. Ajo ka një djalë 26 vjeçar nga dashuria e saj e mëparshme. Nuk kemi shumë diferencë në moshë; ajo është gjashtë vjet më e madhe se sa unë, është mëse normale. Djali i saj nuk jeton me ne; punon dhe jeton me dy shokët e tij në një apartament tjetër.
– Të uroj fat në jetë, Xhef. Mund të çohesh, të fillosh punën – i thash dhe u çova në këmbë nga karrigia.
Faleminderit zoti Majk – tha; u çua edhe ai. – Mos harro të më pagosh çekun e rregullt javën e ardhshme.
Xhefri doli nga zyra ime. Unë i përhumbur, i hutuar nga gjithë ajo çfarë kisha dëgjuar, kisha ulur sytë mbi disa dokumenta sipër tavolinës dhe po i shfletoja i shpenguar. Në mendje, në veshë, më trokiste vetëm një pyetje: I kujt është djali i Xhefrit!

Filed Under: Sofra Poetike Tagged With: I kujt eshte djai, JEFFREY (Xhefri), Pandeli Simsia, Tregim

Trimëritë e Bubulinos

October 14, 2015 by dgreca

-tregim nga Viron Kona/Vimmerby, Suedi/
Gjatë ditës, Bubulinoja tregohej shumë trim. Rrëmbente shpatën prej druri, shtizat e gjata, përdorte si mburojë ombrellën e babit ose të mamit dhe, duke nxjerrë gjoksin përpara, vërtitej nëpër dhoma duke thërritur:
– Jam Hektori, jam Aleksandri, jam Skënderbeu! Dil or Akil të ndeshesh me mua në fushën e betejës! – dhe, duke vringëllirë shpatën si Don Kishoti, sytë i shkreptinin nga trimëria dhe heroizmi. Mjerë macet e shtëpisë Baronesha dhe Pisika se ç’hiqnin nga shpata dhe shtizat e tij. Por armët e Bubulinos nuk kursenin as karriget, jastëkët, kukullat, gërvishtnin muret…
Veç në mbrëmje:
– Bubulino, shko e më merr pakëz pantoflat në dhomën e gjumit, – i thotë babi dhe shton: – Kujdes, mos rrëzohesh se llamba është e djegur.
Bubulinoja i afrohet dhomës së gjumit dhe befas ndal këmbët. Pastaj hedh një hap dhe ndalon. Në dhomë është errësirë e madhe dhe diçka po lëviz atje poshtë dollapit të rrobave. Ai ka frikë të futet në dhomë. Qëndron një copë herë të gjatë, pa mundur të bëj dot një hap përpara.
– Bubulino, i gjete pantoflat? – vjen zëri i babit nga kuzhina.
Vogëlushi s’përgjigjet.
Ndjen që pranë i afrohet si me magji gjyshja. Zhurma poshtë dollapit të rrobave vazhdon. Gjyshja mban vesh një copë herë dhe buzëqesh.
– Janë ato shejtankat, Pisika jonë dhe Bianka e komshiut, ato bukuroshet që s’lënë zogj pa ngrënë. Ato luajnë me pantoflat se u duken si bishta miu.
Gjyshja i merr pantoflat dhe ia jep vogëlushit:
– Shpjerja babit, – i thotë ajo.
Bubulinoja ia shpie pantoflat babit, por sepse i mban sytë përdhe. I vjen turp që u tregua frikacak dhe pyet veten se ku i shkuan gjithë ato trimëri, ato beteja të rrepta me kundërshtarë imagjinarë, ato dyluftime të fituara me lavdi! Jo, ai s’duhet të ketë më frikë!
Dhe, Bubulinoja pret me padurim mbrëmjen e ditës tjetër, që të shkojë vetëm në dhomën e errët të gjumit dhe t’i sjellë mamit apo babit diçka që ata do t’ia kërkojnë.
Por, ditën tjetër, llamba elektrike u rregullua.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Tregim, Trimëritë e Bubulinos, Viron Kona

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • …
  • 19
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDJESHMËRIA SI STRUKTURË – NGA PËRKORËSIA TE THELLËSIA
  • Si Fan Noli i takoi presidentët Wilson the T. Roosevelt për çështjen shqiptare
  • TRIDIMENSIONALJA NË KRIJIMTARINË E PREҪ ZOGAJT
  • Kosova dhe NATO: Një hap strategjik për stabilitet, siguri dhe legjitimitet ndërkombëtar
  • MEGASPEKTAKLI MË I MADH ARTISTIK PAS LUFTËS GJENOCIDIALE NË KOSOVË!
  • Veprimtaria atdhetare e Isa Boletinit në shërbim të çështjes kombëtare
  • FLAMURI I SKËNDERBEUT
  • Këngët e dasmës dhe rituali i tyre te “Bleta shqiptare” e Thimi Mitkos
  • Trashëgimia shqiptare meriton më shumë se sa emërtimet simbolike të rrugëve në New York
  • “Unbreakable and other short stories”
  • ÇËSHTJA SHQIPTARE NË MAQEDONINË E VERIUT NUK TRAJTOHET SI PARTNERITET KONSTITUIV, POR SI PROBLEM PËR T’U ADMINISTRUAR
  • Dr. Evia Nano hosts Albanian American author, Dearta Logu Fusaro
  • DR IBRAHIM RUGOVA – PRESIDENTI I PARË HISTORIK I DARDANISË
  • Krijohet Albanian American Gastrointestinal Association (AAGA)
  • Prof. Rifat Latifi zgjidhet drejtor i Qendrës për Kërkime, Simulime dhe Trajnime të Avancuara Kirurgjike dhe Mjekësore të Kosovës (QKSTK) në Universitetin e Prishtinës

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT