Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for July 2014

SPECIALE – HISTORI – Datat më të rëndësishme të Luftës së Parë Botërore

by

Ne Foto: Shqiptaret gjate Luftes se Pare Boterore, ne radhet e ushtrise Austrohungareze. Foto e publikuar nga Revista “Perparimi”, New York, Qershor 1916. Fotografia ka kete nenshkrim:” Vetedashes shqiptare, bashkeleftojne me Austro Germanet, kundra serbeve. /
PARIS, 6 shkurt /ATSH-AFP/ – Lufta e Parë Botërore filloi më 28 korrik 1914 dhe zgjati deri më 11 nëntor 1918. Konflikti i parë i madh botëror i shekullit XX, “Lufta e Madhe”, që mobilizoi 70 milionë ushtarë nga të gjitha kontinentet, shkaktoi vdekjen e 10 milionë personave, plagosjen e 20 milionë të tjerëve dhe rënien e katër perandorive (ruse, austro-hungareze, gjermane dhe otomane).
Më poshtë vijojnë datat më të rëndësishme të kësaj lufte:
1914
28 qershor – Vritet në Sarajevë trashëgimtari i fronit të Austro-Hungarisë, Franc Ferdinandi i Habsburgëve, nga një student nacionalist, i serbëve të Bosnjes, Gavrilo Princip.
28 korrik – Lojërat e aleancave mes fuqive të mëdha do të trondisin krejtësisht botën me një konflikt të paprecendetë. Austro-Hungaria i shpall luftë Serbisë. Në datën 30 korrik mobilizohet Rusia e cila do që të mbrojë Serbinë, të cilën e ka aleate strategjike.
1 gusht – Gjermania dhe Franca dekretojnë mobilizimin e përgjithshëm. Gjermania i shpall luftë Rusisë.
3 gusht – Gjermania i shpall luftë Francës. Trupat gjermane pushtojnë Belgjikën që kishte shpallur neutralitet.
4 gusht – Britania e madhe i shpall luftë Gjermanisë.
19-24 gusht – “Beteja e Kufijve”, në kufirin franko-belg në veri dhe atë franko-gjerman në lindje, trupat franceze dështojnë dhe tërhiqen me 200 kilometra për t’u riorganizuar në Marne. Data 24 gusht do të jetë dita kur trupat franceze humbasin më shumë njerëz gjatë gjithë luftës, rreth 27 mijë.
23 gusht – Japonia i shpall luftë Gjermanisë.
26-30 gusht – Beteja e Tanenbergut, gjenerali gjerman Hindenburg rrethon trupat ruse, që kishin sulmuar më 17 gusht, më herët se sa kishte parashikuar Berlini, në frontin e Prusisë Lindore.
6-9 shtator – Beteja e Marnesë, ku një kundërofensivë franko-britanike bllokoi avancimin e Gjermanisë vetëm 40 kilometra larg Parisit duke i shtyrë drejt veriut. Rreth një milion ushtarë aleatë përballen me 800 mijë gjermanë. Gjatë luftimeve pati rreth 500 mijë të vdekur dhe të plagosur.
Shtator-Nëntor – Në frontin lindor është duke u zhvilluar “gara për detin”, mes trupave franko-britanike dhe atyre gjermane, të cilat përpiqen që të rrethojnë njëra tjetrën, në 17 nëntor luftimet u kryen në Detin e Veriut. Fronti që tashmë shtrihej deri në kufirin zviceran, nuk do të ndryshojë më deri në pranverë të vitit 1918. Fillon lufta e transheve, që kishte si synim mbrojtjen e kufijve lindorë dhe jugorë. Ky lloj luftimi do të zgjasë gjatë gjithë konfliktit.
1 nëntor – Perandoria Otomane hyri në luftë në krahë të Perandorive të Qendrës, pasi frenoi anvancimin e trupave ruse dhe e izoloi atë.
1915
18 mars-dhjetor – Fillon një ofensivë detare dhe tokësore e Aleatëve në Dardanele, që kishte për synim lirmin e ngushticës dhe goditjen në zemër të Perandorisë Otomane, por doli një dështim i plotë. Më 25 prill, trupa angleze, neozelandeze, australiane dhe franceze zbarkuan në gadishullin Galipoli por u bllokuan nga forcat turke. Ato do të evakuohen përfundimisht në janar të vitit 1915. Gjatë këtij operacioni humbën jetën 180 mijë aleatë, mes të cilëve 30 mijë francezë ndërsa nga pala tjetër, 66 mijë turq. Fronti jugor do të mbetet i bllokuar deri në vjeshtën e vitit 1917.
22 prill – Gjermanët fillojnë sulmin e parë me gaz toksik kundër trupave franceze dhe kanadeze pranë Ypres në Belgjikë.
24 prill – Arrestohen dhe masakrohen më shumë se 2 000 armenë në Konstandinopojë. Ky është fillimi i gjenocidit armen në Perandorinë Otomane që do të marrë jetën e 1,5 milionë personave deri në vitin 1917, por 250 mijë deri në 500 mijë sipas Turqisë.
7 maj – Fundoset transatlantiku britanik ”Lusitania”, në brigjet e Irlandës nga një nëndetëse gjermane ku u mbytën 1 198 persona, mes të cilëve 128 amerikanë, veprim ky që tronditi demokracitë perëndimore.
23 maj – Italia hyn në luftë përkrahë Aleatëve
5 tetor – Zbarkonjnë trupa aleate në Selanik. Hyn në luftë Bullgaria përkrahë Gjermanisë.
1916
21 shkurt – Fillon beteja e Verdunit me një ofensivë gjermane që thyen linjat franceze. Trupat franceze nëpërmjet luftimeve të përgjakshme që zgjatën deri në qershor, arritën të mbajnë nën kontroll sulmin gjerman. Të paktën 300 mijë ushtarë francezë dhe gjermanë vdiqën në “ferrin e Verdunit”, që simbolizon në kujtimet e francezëve heroizmin e “poilus” (quanin francezët në mënyrë informale trupat ushtarake tokësore).
9 mars – Marrëveshjet “Sykes-Picot” vendosin në Lindjen e Afërt zonat e influencës franceze dhe angleze.
7 qershor – Fillon revolta arabe kundër Perandorisë Otomane, e nxitur nga britanikët dhe kryesisht nga i famshmi “Lorenci i Arabisë”.
1 korrik – Fillon beteja e Sommesë, më e përgjakshmja e Luftës së I Botërore, ku më shumë se tre milionë trupa përballen deri në 18 nëntor. Më 15 shtator, britanikët përdorën për herë të parë tanket. 1,2 milionë trupa vdiqën, u plagosën dhe u shpallën të humbur gjatë kësaj beteje, e shenjtëruar në Britaninë e Madhe por edhe në Gjermani.
1917
1 shkurt – Fillon lufta nëndetare me përparësi të Gjeramanisë, kjo solli edhe prishjen e marrëdhënieve diplomatike me SHBA-në.
8-15 mars – Revolucioni Rus (i quajtur edhe “Revolucioni i Shkurtit” sipas kalendareve Julianë që përdoreshin në atë kohë në Rusi). Rrëzohet dinastia e Romanovëve dhe cari NiKolla II abdikon.
6 prill – SHBA-ja hyn në luftë kundër Gjermanisë pasi kjo e fundit fundosi shumë anije amerikane në oqeanin Atlantik.
16 prill-9 maj – Dështim i thellë i një ofensive franceze në “Rrugën e Zonjave”, në frontin e Shampanjës, ku humbën jetën me mijëra ushtarë vetëm në pak ditë. Manifestime të ndryshme filluan në radhët e ushtarëve francezë. Edhe ushtritë e vendeve të tjera do të goditen gjithashtu nga manifestime dhe pakënaqësi gjatë gjithë vitit.
5-6 nëntor – Revolucioni i dytë rus (“Revolucioni i Tetorit”) sjell Leninin dhe komunistët bolshevikë në pushtet.
9 dhjetor – Britanikët hyjnë në Jerusalem, një muaj përpara deklaratës së Balfurit, ku Britania e Madhe deklaroi se ishte pro krijimit të një vatre për popullin izraelit në Palestinë.
15 dhjetor – Nënshkruhet një amnisti në Brest-Litovsk mes Rusisë dhe Perandorive të Bllokut. Rusia më pas do të shtyjë nënshkrimin e Traktatit të Paqes që parashikohej më 3 mars 1918, pasi Gjermania kishte hyrë në thellësi të territoreve ruse.
1918
8 janar – SHBA-ja shpall hyrjen në luftë me një deklaratë të njohur si “Katërmbëdhjetë Pikat”, që do të shërbejë si bazë për traktatet e pasluftës. Ndërhyrja ushtarake amerikane, që do të fillojë në pranverë, do të jetë vendimtare për t’i dhënë fund luftës.
21 mars – Gjermanët lëshojnë sulmin e parë të një serie prej katër ofensivash, në frontin perëndimor, me shpresën që të arrijnin fitoren pëpara se trupat amerikane të zbarkonin. Ata arritën të thyejnë frontin për herë të parë që prej vitit 1914, duke kërcënuar sërisht Parisin. Francezët dhe britanikët u tërhoqën por arritën të rezistojnë.
15 korrik – Kundërofensivë fitimtare e Aleatëve në Villers-Cotterêts, ku mbështetja e trupave amerikane dhe përdorimi i tanKeve shtynë trupat gjermane përtej Marnesë, këtu fillon një tërheqje e Gjermanisë pa kthim, që përfundon me nënshkrimin e armëpushimit. Trupat aleate avancuan gjithashtu edhe në Ballkan dhe në frontin lindor.
Shtator-Nëntor – Bie një pandemi gripi e quajtur “gripi spanjoll” që do të shkaktojë vdekjen e më shumë se 20 milionë personave në të gjithë Evropën brenda dy viteve.
30 tetor – Perandoria Otomane kërkon një armëpushim, që do të ndiqet më 3 nëntor nga Austro-Hungaria.
9 nëntor – Perandori Vilhelmi II abdikon. Filluan manifestime të fuqishme në Berlin.
11 nëntor – Aleatët fitojnë. Armëpushimi me Gjermaninë u nënshkrua në një vagon, në Rethondes, dhe hyri në fuqi në orën 11:00. (materiali u mor nga ATSH)

Festa e Fitër Bajramit ne Trojet Shqiptare

by

FEDERATA PANSHQIPTARE E AMERIKES”VATRA” URON BESIMTARET MUSLIMANE:GEZUAR FESTEN E FITER BAJRAMIT, QE ESHTE SIMBOL I PAQES, I BASHKIMIT, I GEZIMIT DHE QETESISE SHPIRTERORE!/
TIRANE-Festa e Fiter Bajramit, besimtarët falen në bulevard/
TIRANË, 28 Korrik -Pas një muaji agjërimi, besimtarët myslimanë festojnë sot Fiter Bajramin. Si çdo vit, mijëra besimtarë myslimanë janë falur mëngjesin e sotëm, , në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, në kryeqytet.
Bajrami u fal në orën 6:23, duke mbyllur kështu edhe muajin e madhërueshëm të Ramazanit.
Gjithashtu vend falje e Bajramit është bërë edhe në segmentin rrugor të rrugës “Myslym Shyri” që bashkohet me bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, i cili shërbeu për faljen e grave. Në këtë ditën të Fiter Bajramit, besimtarët myslimanë i bënë apel qeverisë për ndërtimin e xhamisë së madhe.
Myftiu i Tiranës, Ylli Gurra, kërkoi që qeveria të marrë parasysh kërkesat e tyre pasi sipas tij, besimtarët myslimanë duan të kenë një vend ky të falen.
Në faljen e tij, Kryemyftiu i Tiranës, Ylli Gurra, ka apeluar për më shumë kujdes ndaj familjes.
“Por duke vazhduar udhën e Ramazanit, tashmë jo me agjerim, por me mirësinë dhe bujarinë , me respektin për vëllanë tënd dhe motrën, për prindërit si detyrë parësore, për fëmijët tënd e çdo krijesë njerëzore.
Të kemi kujdes individin, të kemi kujdes brezin e ri, të kemi kujdes familjen, familjen dhe familjen”.
Një ditë më parë, Kreu i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë, Skënder Bruçaj, uroi besimtarët për festën e Fiter Bajramit, si dhe u lut për viktimat e Gazës duke bërë thirrje për shuarjen e luftës.
“Duke përfituar nga përkujdesja e veçantë hyjnore, që Zoti i madh ka ndaj nesh në ditët e Bajramit, unë i lutem Atij dhe ju ftoj edhe ju t’i lutemi së bashku për më shumë paqe, gëzim e harmoni, për shuarjen e luftërave dhe konflikteve anë e mbanë globit, i lutem Zotit Fuqiplotë që të sjellë paqen në Gaza, Irak, Siri e kudo nëpër botë ku shkelen parimet hyjnore dhe të drejtat themelore të njeriut”, theksoi Bruça.
Festa e Fitër Bajramit ne Trojet Shqiptare/
Besimtarët myslimanë festojnë sot Fitër Bajramin. Festë e begatshme edhe mes shqiptarëve në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, trevat tjera dhe diasporë.
Pas 30 ditëve agjërim, lutje, adhurime, besimtarët muslimanë shqiptarë, dhe ata në mbarë botën, do të festojnë këtë festë.
Ceremonia e Faljes së Bajramit u bë në mëngjes në Tiranë, në xhaminë në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, me pjesëmarrjen e një numri të madh të besimtarëve myslimanë.
Në Shkup dhe në gjithë xhamitë e Maqedonisë u zhvillua namazi i faljes së Bajramit.
Në Prishtinë manifestimi qendror u mbajt në Xhaminë ‘Sulltan Mehmet Fatih’ (Xhamia e Madhe) në Prishtinë.
Festa po shënohet edhe në Luginën e Preshevës, Malin e Zi dhe diasporën shqiptare.
Veç ritualit fetar, shtëpitë e çdo besimtari mysliman përgatiten me shumë kujdes për tryezën e drekës së festës. Pas faljes se namazit besimtarët e të gjitha moshave shkëmbejnë urimet mes njeri-tjetrit. Solidariteti dhe ndihma ndaj të varfërve janë pjesë e ritit për çdo besimtar mysliman në këtë ditë të shenjtë.
Mesazhet e urimit nga krerët fetar në Tiranë, Shkup e Prishtinë
Kryetari i Komunitetit Mysliman Shqiptar në Shqipëri, Skënder Bruçaj ka uruar gjithë besimtarët shqiptarë me rastin e Fitër Bajramit.
“Bajrami është dita e besimit të brengave, dita e shpresave të reja, është dita e të kujtuarit për njëri-tjetrin, dita e një jete të re, e pendesës për gabimet, e projekteve dhe veprave të mira. Dita kur mëritë, hatërmbetjet, xhelozia dhe smira marrin fund. Bajrami është solidarizim me mbarë shoqërinë. Zoti e ka veçuar Bajramin si moment gëzimi, prandaj neve na takon ta vlerësojmë në këtë mënyrë”, u shpreh Skënder Bruçaj, kryetar i Komunitetit Musliman Shqiptar.
Bashkësia Fetare Islame e Maqedonisë e udhëhequr nga Reis Ulema Sulejman Ef. Rexhepi ka uruar të gjithë besimtarët kudo që janë me rastin e kësaj feste madhështore fetare.
“Sot, po e përfundojmë Muajin e agjërimit dhe, me plotë arsye ndjehemi më të përmbushur, më krenarë, sepse, me përulësi e me lutje, me ibadete e mirësi, duke triumfuar mbi të keqen, të ligën, të shëmtuarën, arritëm që të jemi më të devotshëm pranë Krijuesit tonë Mëshirëplotë. Nesër do ta festojmë Bajramin. Do ta falenderojmë Allahun xh.sh. për atë që na e mundësoi të agjërojmë edhe një Ramazan, e falënderojmë për të mirat që na i ka dhënë! Por, të mos harrojmë: këto falenderime do të kishin kuptim dhe do të ishin të pranueshme vetëm nëse në gëzimet tona do të përfshinim edhe njerëzit tanë që janë në nevojë: skamnorë, të varfër, jetimë, por edhe institucionet tona islame. Prandaj, në fund të Ramazanit na është bërë obligim dhënia e Zekatul Fitrit. Unë e lus Zotin Fuqiplotë që të na i pranojë të gjitha veprat e mira, të gjitha lutjet dhe ibadetet që i kemi kryer gjatë Muajit të Ramazanit. E lus Zotin Fuqiplotë të na ruaj prej të këqijave dhe prej qëllimkëqinjve”, thuhet në mesazhin e kreut të BFIM-së, Sulejman Rexhepi.

Myftiut të Kosovës, Naim Tërnava i ka uruar qytetarët e Kosovës me rastin e festës së Fitër Bajramit.
“Nesër është dita e parë e Fitër – Bajramit, e cila vjen si shpërblim i agjërimit të muajit të madhërishëm të Ramazanit, ndaj më lejoni që në emër të Bashkësisë Islame të Republikës së Kosovës, në emër të organeve dhe institucioneve të saja, dhe në emrin tim personal, tu urojë festën e madhe të Fitër – Bajramit, duke e lutur Allahun xh.sh. që të na ketë pranuar agjërimin dhe adhurimin që e kemi bërë edhe gjatë këtij muaji të Kuranit. Ndaj edhe me rastin e kësaj feste të cilës i gëzohet çdo besimtarë,juve të respektuar e të nderuar vëllezër e motra, iu porosisë, që të shtrini dorën e ndihmës te ata të cilat kanë nevojë, të varfrit, jetimët, njerëzit e shtyrë në moshë që kanë mbetur pa përkujdesje, fëmijët e braktisur. Ti gëzojmë ata edhe gjatë kësaj feste ashtu siç i gëzuat me ndihmat e juaja edhe gjatë muajit të Ramazanit, ngase kështu po na thërret Allahu xh.sh. dhe Muhamedi a.s.
Më lejoni që edhe njëherë tua uroi festën e Fitër – Bajramit të gjithë besimtarëve në Kosovë dhe brenda trojeve tona etnike shqiptare, por edhe të gjithë vëllezërve e motrave në mërgatën tanë kudo që gjendën ata.

Presidenti i Republikës Bujar Nishani, me anë të një mesazhi ka uruar të gjithë besimtarët Mysliman për festën e Fitër Bajramit

“Nuk ka gjë më të aftë se kjo festë për ta larguar urrejtjen dhe afruar dashurinë, pakësuar veset dhe shtuar virtytet, harruar mëritë dhe sjellë pajtimet. Është kjo Festë e madhe që ka aftësinë e rrallë për t’i bërë të rinjtë më të pjekur, të moshuarit më të rinj, të sëmurët më të shëndetshëm, të shëndetshmit më të mëshirshëm, fatkeqët më pak të dëshpëruar, fatlumturit më të përmbajtur, fukarenjtë me më tepër shpresë, zengjinët më zemërgjerë”, shkruan Presidenti në mesazhin e tij.
Me rastin e festës së Fitër Bajramit, presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, i ka uruar udhëheqësit e Bashkësisë Islame të Kosovës dhe gjithë besimtarët myslimanë. “Dita e Bajramit të Madh është një ditë feste, që vjen pas muajit të Ramazanit, e karakterizuar me sakrificë dhe solidaritet mes gjithë njerëzve. Uroj që këtë ditë ta shënoni së bashku me më të dashurit tuaj, me të mirat që ua ka dhuruar Zoti”, ka thënë Jahjaga në urimin e saj.

Në Maqedoni mesazhe urimi kanë dërguar krerët e partive politike si kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti, kryetari i PDSH-së, Menduh Thaçi, Rilindja Demokratike Kombëtare (RDK), por edhe krerët e institucioneve shtetërore si presidenti Gjorgje Ivanov, kryeministri Nikola Gruevski, por edhe ministrat dhe zyrtarë të lartë të institucioneve shtetërore në Maqedoni. Mesazhe urimi janë përcjellë edhe nga kryetarët e komunave si kryetari i komunës së Gostivarit, Nevzat Bejta, kryetari i Strugës Ziadin Sela dhe kryetarët e komunave tjera.

Kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti ka uruar të gjithë besimtarët myslimanë për festën e Fiter Bajramit.
“Kam kënaqësinë e veçantë që në emër të të gjithë anëtarëve dhe përkrahësve të Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI) si dhe në emrin tim personal, të uroj të gjithë besimtarët mysliman për festën e madhe të Fitër Bajramit duke ju dëshiruar shëndet dhe mbarësi në gjirin e tyre familjar. Muaji i Ramazanit dhe Fitër Bajramit na rikthejnë tek vlerat më të mira njerëzore mbi të cilat reflektojmë fuqishëm gjatë muajit të agjërimit dhe festës së Bajramit. Uroj që kjo festë t’ju gjejë në gëzime familjare dhe të na bashkojë në paqe dhe në shtrimin e dorës së mirëkuptimit, solidaritetit dhe bamirësisë”, thotë Ahmeti në urimin e tij.
Lideri i Bashkimit Demokratik ka uruar në fund që kjo festë ti gjejë të gjithë shqiptarët të bashkuar, në paqe, mirëkuptim dhe në solidaritet me njëri-tjetrin.

Kryetari i PDSH-së, Menduh Thaçi ka uruar të gjithë besimtarët myslimanë për Fitër Bajramin.
“Sakrifica dhe devotshmëria që karakterizojnë këtë Festë, na bëjnë të fortë për të mos devijuar nga rruga e drejtë dhe besimi, duke vazhduar me angazhimet e mëtejshme si dhe me kultivimin e vlerave tona fetare dhe kombëtare. Uroj që kjo festë të përcillet me dashuri, respekt, solidaritet dhe vullnet të mirë! Në emrin tim dhe në emër të Partisë Demokratike Shqiptare, u’a uroj gjithë besimtarëve mysliman Festën e Fitër Bajramit me shumë shëndet dhe mbarësi. Qofshi të gëzuar gjithmonë!”, ka uruar Thaçi.

Mesazh urimi nga Lidhja e Diasporës Shqiptare për Maqedoni

“Me rastin e ditës së madhe për të gjithë myslimanët, Fitër Bajramin, shfrytëzoj rasti që të urojmë të gjithë besimtarët. Urojë që në familjet e të gjithëve të mbizotërojë shëndeti, lumturia, harmonia dhe mbarësia. Uroj që kjo festë e solidaritetit dhe sakrificës të sjellë fat dhe mbarësi mes shqiptarëve, por edhe gjithë myslimanëve”, thuhet në mesazhin e urimit të kryetarit të LDSHM, Xhevat Sherifi me porosinë “Zoti i bekoftë të gjithë!”.

Ambasadori i Kosovës në Shkup, Ylber Hysa ka uruar komunitetin mysliman në Maqedoni dhe kreun e Bashkësisë Fetare Islame me rastin e festës së Fitër Bajramit.
“Kam nderin e veçant që në emër stafit të Ambasadës së Republikës së Kosovës në Maqedoni dhe në emrin tim personal, t’ju uroj për festën e madhe të Fitër Bajramit me dëshirat më të sinqerta për begati dhe mirëqenie në çdo familje të besimtarëve. Festa e Fitër Bajramit kurorëzon muajin e agjërimit dhe sakrificës tek besimtarët musliman dhe vjen si shpërblim për mishërimin e tyre me vlerat hyjnore dhe familjare. Më lejoni ju lutëm që të uroj shëndet e mbarësi për të gjithë besimtarët në këtë festë të madhe fetare me shpresë që paqja dhe toleranca të mbizotërojë në mesin tone”, thuhet në mesazhin e ambasadorit Hysa. (INA)
Urimet janë përcjellur edhe nga një numër i madh i shoqatave joqeveritare dhe fetare.
Edhe mergaten Shqiptare ne SHBA dhe Europe eshte festuar Fiter Bajrami.
FEDERATA PANSHQIPTARE E AMERIKES”VATRA” URON BESIMTARET MUSLIMANE:GEZUAR FESTEN E FITER BAJRAMIT, QE ESHTE SIMBOL I PAQES, I GEZIMIT, I QETESISE SHPIRTERORE!/

Satanizmi ma vodhi gurin e urtisë në vatrën time!

by

Shkruan nga ShenGjini: Avdi Ibrahimi/
Nga gojdhëna e popullit kam dëgjuar se si një njeri i zoti kishte arritur ti mbledhe një thesë lanetësh dhe ishte nisur për t`i shitur në treg. Rrugës takoi një njeri dhe e pyeti çfarë keni aty në thes? Ky zotëriu i tha se kam një thes me dreqën! Po mirë i thotë ky tjetri ma zgjidh një, e s`i t`a zgjedh more zotëri, fund e krye njësoj janë. Nga kjo gojdhënë popullore mbi fjalën, lanet, satan, djall, shejtan, dreq, etj. Na delë e dhëna se kjo shprehje popullore përdorët si sinonim për njeriun që i bënë keq të tjerëve, pra është kjo një damkë e njohur nga të gjithë për njeriun keqbërës, i cili të bënë lajka për të mashtruar, për t`i ngatërruar dikujt drejtimin nga duhet të shkoj, e fut në rrugë të gabuar.
Këto ditë vere në plazhin e Shën Gjinit, ku isha për një ditë pushimi me dhëndrrin tim nga Suhareka. Aty në plazhin e Adriatikut takova një gurbetqar të njohur ngaherë, me të cilin pata rastin të bisedoj si e kalon jetën në gurbet atje në Londër të Britanisë së Madhe ku ka që disa vite punon e jeton me familjen e tij katër anëtarëshe.
Ja çka tha ai. -Jemi çakërdisur ore vëlla, jemi shpërndarë ne shqiptaria sa andej-sa këtej, u çakërdisëm si zogjtë e korbit, një djalë imi ka hyrë në rrugë të gabuar, ndërsa unë dhe familja po i bartim pasojat, ai me një peshë guri të rëndë zemre ishte i brengosur për djalin e tij se kishte hyrë me një shoqëri të keqe që e quajnë atje në Angli një kult spirtualiteti satanik që i takojnë satanizmit. Unë i thashë mikut, si satanikët si satanistët një sojë janë! –Jo ore mik mu drejtua ai, satanikët dhe satanistët nuk janë njësoj. Satanikët dhe satanistët nuk janë njësoj, satanistët besojnë në forcat e natyrës, kanë një lloj arti të jetesës, ata nuk pranojnë sakrifica. Ndërsa satanikët i takojnë satanizmit të vërtetë ku gjatë ritualeve praktikojnë sakrifica njerëzore, kur bëhet thirrja e djallit.
Ja ç`dëgjova në vazhdimsi tek isha në një gjendje hutimi, mendova më vete po satanizmi është imazh i natyrës njerëzore, që të vretë për kënaqësi, të bënë keq për të fituar ndjenjën për të qenë i forte. Por habia ime ishte si s`i miku nga gurbeti e njifte mire satanizmin dhe vazhdoi tutje: -Siç shkruan hulumtuesi i satanizmit Jon Tod: “Të gjitha pllakat e rock muzikës, që i kushtohen djallit, janë të incizuara sipas principit të njejtë. Shfrytëzohet një ritëm i cili i përgjigjet aktit seksual. Njeriun menjëherë e kaplon një ndenjë e shqetësimit e cila shpesh përcjellët me histeri… nëse njerëzit një kohë i nënshtrohen këtyre tingujve ata më vonë bëhen më shqetësues, më depresiv, e pastaj edhe më agresiv Ai i cili ka durim t`i dëgjoj tekstet e kësaj muzike, shpejt do të përfundoj të kuptoj se mesazhi i tyre është, të kundërvyerit e shoqërisë, prindërve e vlerave tradicionale të shëndosha. Lirimi i të gjitha potencialeve seksuale, apo shfrenimi seksual tek njeriu, është kushti i domosdoshëm që të prodhohet anarkia e cila nga ana e saj kontribon vendosjen e demonit botëror të satanizmit”. -Shum prej rock këngëtarëve, në këngët e tyre haptas shprehin adhurimin e tyre ndaj Satanës. Kurse unë e di se i vetmi që duhet adhuruar është Zoti ynë i madhërishëm. Kështu për shembull legjenda e kësaj muzike, Johon Lenon me grupin e tij “Beatles” i drejtohet më fjalët: “Liroj njerëzit menjëherë, ne jemi duar hapur në ajër…Duam që të lidhemi për ty, liroje qenin njerëzor… emir yt është 666”.
E dija se miku në këtë drejtim të fushës muzikore kishte njohuri profesionale se para se të shkonte në Angli ai ka punuar si profesor i muzikës në një nga shkollat e mesme në Kosovë. Ndërsa unë në një bllok shënimësh shënoja rrëfimin e tij, edhe miku kishte njohuri për mua se merrem me shkrime, dhe i erdhi mire që mbaja shënim. Për mua ishte kjo një temë interesante se të paktën nuk po e humbsja kohën kotë në brigjet e Adriatikut. Por miku nuk u ndal me kaq ai vazhdoi tutje: -Edhe kinematografia botërore sot është e mbushur përplot me filma të cilët shikuesit i imponojnë gjithnjë e më shumë skena fantastike të cilat kanë të bëjnë me fuqin dhe ndihmën e djallit. Pra siç shihet ditën për diell se filmat e tillë të qfaqur nga kinematografia, sikurse edhe muzika janë në bashkëpunim apo thënë më mire në shërbim të forcave të errata-djallëzore apo demonëve të cilët sëbashku kujdesën që të ndikojnë sa më shumë në deformimin e vlerave njerëzore, ashtu siç ma morën djalin tim dhe nuk më mbanë asfarë shprese se ai do të kthehet më në rrugën e jetës së normalitetit njerëzor.
Përpos muzikës e filmave satanike, sot në botë luan rol të madh edhe literatura mistike për Satanizmin në këtë rast e plotësova unë, literatur kjo e cila nuk është e kufizuar vetëm në atë të veprave letrare të Krovllit dhe Levejit. Përpos këtyre dy autorëve, sot ekzistojnë në këtë drejtim të artit letrar edhe shumë autor perfid do të thosha, që veprat e tyre në radhë të pare ua kushtojnë disa intelektualëve, me sa unë kam lexuar në një faqe interneti “Univers Eksplorer” në mesin e tyre janë: Karlos Kastanede, Gustav Majrink, Umberto Eko, Kritofer Fauler, Stiven King, pastaj futuristi Artur Klark, Danil Andrejev, etj. Në perëndim, shumë muzicient, artist, poet, etj, pasi që kanë hyrë në këtë botë misticizmi satanik, më vonë apo më mire të themi se kurrë më nuk kanë arritur t`i këthehen jetës normale. Nën ndikimin e këtij opiumi të satanizmit-mistik, shumë prej tyre kanë përfunduar jetën me vdekje nga narkotikët. Mijëra njerëz, për fatin e të cilëve kurrë nuk dihet, kanë kryer vetëvrasje duke rënë nën ndikimin e djajve, duke lexuar librat e Karlos Kastanedës!
-Eh! Miku im, gurbeti i mallkuar ma la këtë peshqesh në dorë, është ky satanizmi që vodhi gurin e urtisë në vatrën time, ku djali im është bërë gurë në rrokullim, ku më ka krijuar mua e familjës vështirësi, se dheu i huaj nuk të jep gur as për ta çare kokën. Në fund u kuptuam me njëri tjetrin se çdo gjë që ndrit nuk është ar, pra njeriu në jetë i ndodhin edhe shqetësime, telashe e halle. – Eh! Ç`kam hequr! E ç`fitova nga gurbeti i zi? Asgjë, përpos telasheve, im bir ma çakërdisi punën e jetën, ai me satanizmin e tij ma bëri gurin e gjakut, më ka sfilitur, e po ma merrë ngdal shpirtin, sa shpeshë here as gjumi nuk më zë. Unë i fola që të bëhet i forte, se nuk i dihet jetës, ajo në të ardhmën mund të ju sjellë edhe të mira. –Të lumtë goja ore mik! Mbase e ardhmja do më sjell edhe mua ndonjë gjë të mire?!

Shën Gjin-Shqipëri më korrik 2014.

Ne Sofren e Diellit: 5 Poezi nga Bajame hoxha-Çeliku, Bruksel

by

HESHTJE/
S’kam fjalë,/
Më janë prerë,/
Rrugës së mundimeve./
I lashë!/
I braktisa!/
Mbeta memece/
Kur na gllabëruan përbindëshat!/
Kur u tërhoqëm zvarrë/
Mes psherëtimave /
Britmave/
Torturave
Një jetë.
Ato mbetën…
Copa
Copa
Të thyera,
Për gjysmë,
U thërrmuan
Humbën
U tretën
Në thellësitë e lotëve
Një këtu…
Një atje
E s’i dëgjoi më askush
Në ato shpella të thella skëterre.
Fjalët e mia janë prerë
Udhës plot dhimbje
Ulërimave të erës
Ku loti i fëmijës thahej në faqe
Atëherë,
Mbetën fjalët memece
Mes një kafshate
Të pa përtypur…

DASHURISË SIME/

O zot!
Përfundimisht
Dhe loti i ngrohtë u tret
Brenda meje.
Tani,
S’ka më asgjë,
Kam mbetur e zbrazët
Si një pus pa ujë,
Shpirti, më është tharë
Shkretëtira,
Ka marrë udhë…

DASHURISË SIME/

Perënduan ditët tona të bukura
Netët vezulluese s’presin më
Shkëlqimin e agimeve,
Që kur humbi ylli im
Çdo gjë po fle në përjetësi!

DASHURISË SIME/

O Zot!
Në këto ditë me furtunë
Kam ftohtë
Zemra më dhemb,
Shpirti më mërdhi
Unë,
Vazhdoj të dashuroj
Pllakën
E mermertë…

DASHURISË SIME/

Atë mëngjes
Desha të tregoja një ëndërr
Po s’munda,
Oh,
Më dhembi shpirti kur u zgjova
U ndjeva e mpitë
E ngathët
E trembur
Si kurrë ndonjëherë,
Më merrej fryma.
Nuk e di nëse dhe ti
Ndjeve
Të njëjtën gjë?
S’arrita të të pyes
Sepse më mungoi guximi
Eh,
Sa shumë gjëra lashë
Pa të thënë
Sa shumë
Sa dashuri të lashë pa shprehur, shpirti im
Sa shumë
Sa dhimbje më mbulon zemrën, për ty tani
Sa shumë.

Një vlerë universale

by

Faktori kohë si vlerë…/
Nga Vilhelme Vrana Haxhiraj/
… Të nesërmen vendosa të shkoja te mjeku. Papritmas në rrugë u ndesha me kolegen time, e cila parkoi makinën dhe u bashkua me mua. Fjalët e saj mbi gjendjen sipërfaqësore të shëndetit tim, më ngrohën zemrën .
-Faleminderit. Në fakt ndihem më mirë, por…
-Por…Çfarë do të thuash?
“-Gjithçka është në vartësi të kohës,- nisa ta sqaroj, ndërsa po po prisnim mjekun.
-Është pikërisht koha, ajo që na rezervon të papritura të mëdha apo të vogla, të këndshme apo të pakëndshme, të pëlqyeshme ose të papëlqyeshme. Sido qofshin ato, ndodh që ta ndryshojnë rrjedhën e jetës.
Edhe kur nuk je e vëmendshme apoe ke harruar, është ajo që të kujton . Papritur e kujtuar të duket sikur në vesh të kumbon një zë i huaj, por që të duket i njohur , magjepsës e hyjnor:’ Ej… mos harro se unë jam e plotfuqishme, e pamposhtur , e palodhur dhe ripërtëritëse… Kam në dorë sahatin magjik, ku shoh se si rendin, çaplojnë e fluturojnë sekondat, minutat , orët , ditët…Mos u habit nëse kam pamje të çuditshme, herë si një krijesë e mbinatyrshme që pa kuptuar shëroj e gëlltis plagët që unë kam shkaktuar.
Unë e sajoj një takim të rastësishëm, një pikëtakim vështrimesh të paqëllimshme, një përplasje të vogël pa dashje, që nuk shkakton asgjë, që nuk është aksidental në kuptimin e vërtetë të fjalës, mund të sjellë atë që ti e quan ndryshim. Ky mund të jetë ndikues në marrëdhëniet e qenies tënde me ndjenjat, me profesionin, apo edhe me mënyrën e të jetuarit..”- ai zë i brendshëm apo mbinjerëzor ka të drejtë. Gjithsesi ai zë i çuditshëm s’më lë të qetë…”
-E di që nuk më beson, por…Magjia ime është e pakonceptueshme. Nuk të bind? Kush tjetër veç meje bën që dita të puthet me natën, që muajt të përqafohen me vitet , që shekujt të kapen për dore dhe të ecin bashkë me epokat…, kush vallë?!
Unë edhe brenda boshësisë, jam kumbimi që s’njeh kufi. Ngjasoj me një këmbanë, jehona e së cilës nuk pushon kurrë. Jam e plotfuqishhme në çdo pjesë të universit që krijoj. Nga sekondë e heshtur, shndërrohem në çast të zjarrtë të pa harruar lumturie apo të një fundi fatal! Unë çaploj bashkë me fatin,mew të mirën e me të keqen…
A e di se unë jam përbindësh? Ndaj jam e pavdekshme dhe çdo çast të pëshpëris ty : ‘o jetë që gëlon papushim, je e vdekshme, kurse unë jo! Të ndjek ty, të pres e të shoqëroj deri sa jep frymën e fundit…Kjo të lebetit, të tromaks e të lë pa frymë, pa gjumë…Kujtohu sa herë je e paqetuar, gjumarratisur në netët e pafjetura…?
-Po ti nga e di këtë?- pyeta e zgurdulluar .
-E shikon që jam unë ajo që zgjova kureshtjen tënde… Ti habitesh kur unë qesh…, qesh me të madhe. Përsëri ti nuk e di se unë qesh, se asgjë nuk më mposht. Di se nuk ndalem nga asgjë dhe para asgjëje s’tutem dhe as friksohem. Duke qenë e plotpushteshme, më bën të jem e kudogjendur.Jam edhe shoqe e mirësisë. Jam galopim i gëzimit, jam kënga vajtuese e vdekjes, oksigjen për frymëmarrje, forca e emocionit, shkaku i ndryshimit, motivi i shpejtësisë, unë i jap kuptimi së ardhmes. Unë jam gjithçka! Unë kam gjithcka! Jam era ripërtëritëse . Nuk jam krijesë si ti që frymon, por jam ajo prej së cilës lindin sekonda, minuta, orë, ditë, javë, muaj,vite shekuj, mijëvjeçare…jam e pashtershme.”
-Po më çudit! Të lutem më thuaj se cila je ti?
-Vazhdo mendimin që ke nisur…,e do ta mësosh emrin tim
“ -Një ndryshim i tillë vjen kur është në harmoni të plotë thelbësorja, ose qenia humane, me atë të veçantë që të tjerët nuk e vënë re dot tek ti. Kjo e veçantë nuk është e dukshme sepse ajo është tejet personale, është vetjake… Është diçka me të cilën ke lindur, ndaj nuk i përket askujt, por është pjesëz e qenies sate… Pa e vënë re, pa e ditur, pa u shprehur, në memecërinë e heshtjes së plotë, ajo fle brenda teje, rritet bashkë me qenien tënde dhe pa e kuptuar as Nevetja, ajo e veçantë është bërë pjesë e pandashme e jetës tënde. Kjo bashkëjeton me ty dhe është aq e vërtetë, sa edhe bujku që si askush tjetër, ndjen aromën dhe frymëmarrjen e tokës, pa të cilën nuk mund të jetojë. Ose kjo e veçantë është si detari që njeh gjuhën dhe shpirtin e detit. E njëjta gjë ndodh edhe me aviatorin, i cili gjatë fluturimit bashkëbisedon me ajrin e atmosferës. Këto raste që përmenda, me kalimin e kohës kthehen në vlera dhe bëhen një masë e vetme, e pandashme me atë diçka, atë të veçantë që u është bashkangjitur si pjesë e qenies së tyre. Njeriu ia njeh vetes këtë të veçantë, këtë dhunti të falur, kur ajo është bërë domosdoshmëri, gjë që e spikat vetëm përmes arsyes, kur truri i tij ka arritur mbindërgjegjen, pra është në shkallën më të lartë të logjikës.
Përshembull bujku e dashuron tokën deri sa ka jetën, madje flijohet për të. Në rast stuhije në det, kapiteni i anijes kur sheh se s’ka rrugë tjetër shpëtimi, nxjerrë jashtë rrezikut jetët e ekuipazhit dhe vet mbytet bashkë me anijen. Vdesin bashkë si një qenie e vetme në ujërat oqeanike, me të cilat kishin një gjuhë të përbashkët.
Më thoni cili aviator është treguar burracak dhe e la timonin, apo e braktisi sallën e komandës së aeroplanit, duke e lënë atë në mëshirën e trysnisë së faktorëve atmosferik?! Si në këto raste e në mijëra e miliona të tjera, duket se mes tyre, me fije të padukshme është krijuar një lidhje e ngushtë organike që shkrihet në një masë të vetme.Këto ndjenja nuk lindin menjëherë sa hap e mbyll sytë, por me kohë ato bëhen pjesë të pandashme të qenies së cilitdo. Ndaj ndjesia e të veçantës së tyre vdes bashkë me ata,- ndërsa ngisja makinën ne të dyja vazhdonim bisedën.
E tillë, e paepur është edhe dashuria. Në një gjendje të tillë isha edhe unë kur u ndava me dashurinë e jetës sime atje te shkallët e universitetit. Ishte një ndarje pas atyre ditëve jashtëzakonisht të bukura që kaluam bashkë…, e cila kishte lënë tek unë një boshllëk. Gjithsesi ende nuk e kuptoja se ç’ishte ajo gjë e rëndësishme që më mungonte e më bënte të vuaja shpirtërisht. Veçse brenda qenies sime nuk di se ç’kisha …ndieja një shpirt të zbrazët, që dukej si një zgavër e boshuar. Pa humbur kohë e pikasa se ndarja e përkohëshme është një nga provat më bindëse që vërteton se sa e fortë është ndjenja. Varet se sa i rezistojnë mungesës së njëri-tjetrit partnerët, gjë që shërben si prove dashurie.
Sot të gjithë e dimë se jeta e njeriut lind së bashku me ndjenjat, paçka se ai ende nuk është i aftë mendërisht apo logjikisht t’i dallojë. Kur arrin shkallën e njohjes dhe të përceptimit të ngjyrave, formave, gjendjeve, shijeve etje, atëherë fillon edhe ndarja e tyre, një tip klasifikimi ndjesish sipas ndërgjegjësimit të moshës. Secila ndjesi rritet e përsoset gradualisht me rritjen fizike dhe pjekurinë mendore.
E para dashuri që lind te njeriu, është dashuria e fëmijës për nënën, e cila rritet e vazhdon të rritet krahas ndryshimit fizik, mendor dhe kohor që pëson fëmija. Kalojnë vitet, ndërsa jeta paraqet kushte e kërkesa të tjera të reja dhe akoma më të ndëlikuara. Kur tek djali apo tek vajza lind një ndjenjë e re, dashuria për partnerin, atëherë nis dhe mënjanohet pak dashuria ndaj nënës, por kurrë nuk shuhet. Dashuria për nënën dhe mungesa e saj janë të pranishme edhe kur ajo mungon fizikisht…kurrë nuk shuhet, por përherë edhe në pragvdekje endjen pranë.
Gjatë muajit të fundit që më kishte ngelur nga leksionet dhe shlyerjet, më merrte malli për mamanë, babanë, vëllanë e vetëm, të cilin e kisha edhe shokë të mirë. Shpesh herë sillja ndërmend apo më dilnin para syve veprime e zakone të tyre, çaste të bukura, shaka, zënka. Por sa kujtoja mungesën e tyre, parafytyrimet nuk ma plotësonin atë që doja. Mundohesha të harroja, po ndieja një zbrazëti në shpirt dhe më sëmbonte zemra. Më dukej sikur në hapësirën ku jetoja mungonte ajri i domosdoshëm. Nuk mbushesha dot me frymë, sikur ajrit i ishte larguar oksigjeni i nevojshëm dhe unë mbytesha si i sëmuri që vuan nga astma. E kisha të qartë se këtë psikologji ma sillte gjendja shpirtërore. Gjithashtu e merrja me mend se kush ishte shkaku i vërtetë i gjendjes sime të njelmët që më shtynte drejt plogështisë.
Qysh atëherë nisa ta vlerësoja faktorin kohë. Mund të jetosh me vite të tëra me dikë pranë dhe nuk e ndjen mungesën e largimit të tij. Kurse me kaq pak kohë që isha njohur me atë djalë simaptik,, ishte bërë për mua aq i pandashëm, ashtu siç janë elementët e domosdoshëm jetik, si: ajri, drita dhe uji. Herë-herë bija në mendime, madje edhe në leksion më fluturonte mendja tek Ai…
Para syve më shfaqeshin vendet ku kishim shkuar bashkë, puthjet, përqafimet, bisedat, përmes të cilave ne njohëm të shkuarën e secilit. Pataj bëmë analizën e lidhjen logjike, se çfarë të përbashkëta dhe të veçanta kishim. Ku duhej të synonte secili nga ne, që të ecnim paralel në rrugën tonë, e cila ishte zgjedhja jonë. Ishte detyra jonë që zgjidhjen duhet ta bënim vetëm ne të dy dhe askush tjetër.
Edhe pse kishim pak kohë bashkë, tani i dashuri im ishte bërë vetja ime e dytë. Mendimi se lumturia më kishte trokitur dhe më kishte pushtuar trup, shpirt e mendje, nuk më mjaftonte…Doja ta kisha të dashurin tim pranë…
-Aty ndal…Tani sapo e the se cila jam unë.E ke përsëritur shpesh, por nuk ta ndërpreva rrëfimin.Ishte bukur tek dëgjoja që më vlerësoje…
-Eh sa shumë kam folur dhe…, nuk di se ku duhet të vë gishtin.
– Unë jam koha!Jam ajo e padukshmja që të ka shoqëruar ty dhe shpesh të angështon, duke të të marr frymën.
Jam qenie e pajetë që ngahera ripërtëris pllakëza monotone përpjestimore dhe ia dhuroj jetës që fati e përplas në humnerat e veta, të cilat unë i hap!
Unë jam koha : një erë e lehtë që të fryn çdo ditë në fytyrë, të kujton ,të sjellë në jetë, të pret…Unë jam Koha që shoqëroj jetën në çdo hap e çdo bëmë!”
”- Teksa kisha ngelur e shastisur nga ai duel i ndërgjegjes e po kthehesha në konvikt, pranë meje frenoi butë një makinë. Pa u ndikuar nga automjeti, nuk e ktheva kokën, po vazhdova rrugën e përhumbur në atë dialog mistik dhe me mendjen tek i dashuri im. Ndërkohë dëgjova që pas shpine zërin e tij të butë e të shumëpritur…, i cili, me përrallëzën e tij, më solli në realitetin real.
“Na ishte një herë një vajzë e dëshpëruar sepse i ishin mbytur gjemitë.E ëmbla vogëlushe mendonte se me ç’varkë do ta përshkonte pellgun ujor që të dilte në bregun tjetër se atje e kishte shtëpinë. Gjithashtu atje e priste edhe i dashuri i saj. I marrosur pas saj, i dashuruar si kurrë ndonjëherë, Ai e nuhati se çfarë i duhej vajzës që donte. U bë zog me krahë, fluturoi dhe iu gjend asaj në kohën e duhur. E gjeti atë të përlotur dhe të shqetësuar, se nuk po gjente rrugëzgjidhje. Me gjuhën e tij i fshiu lotët e kristaltë dhe e mori në krahë…
-Po pastaj çfarë ndodhi?- e pyeta unë që kisha ngelur gojë hapur nga çudia.
– Përgjigja e tij ishte pa fjalë…Më rrëmbeu në krahë, më rrotulloi dhe pastaj nisëm të putheshim si të çmendur. Atë çast po silleshim si dy fëmijë të pafajshëm, kur lodrojnë e puthen me rrezet e diellit.
Hip në makinë.
-Më parë më duhet të shkoj në konvikt…
-Si të urdhërojë zonjusha ime e ëmbël…”
Atë çast s’isha në gjendje. E lajthitur nga gëzimi i papritur isha gati të bëja marrëzinë më të madhe. Më dukej sikur qiejt u çanë dhe portat e Parajsës ishin hapur enkas për mua… “- rrëfeja e përhumbur.
Zëri i infermjeres që më thirri emrin më shkëputi nga rrëfimi…dhe nisa të jetoj realitetin në kohë reale.