• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for October 2014

Bota do të arrijë t’i ketë 11 miliardë banorë?

October 28, 2014 by dgreca

Nga Ismet Azizi/
Në artikullin e botuar në revistën Science, demografët nga disa universitete dhe anëtarët e Këshillit të OKB-së për popullsinë, kanë ardhur në përfundim se në vend të balancimit të popullsisë së përgjithshme në botë, në gjysmën e dytë të shekullit të 21-të, siç e kanë paraparë në OKB për më pak se 10 vjet, popullsia e botës do të vazhdojë të rritet edhe pas viti 2100 (mund të lexoni në revistën National Geographic, “Population Seven Billion” in National Geographic) .Madje për herë të parë, duke përdorur metoda të reja statistikore (“probabilistic”), revista Science, paraqet disa vlerësime të pavarura – 9.6 miliard njerëz do të jetojnë në Planetin Tokë në vitin 2050, mandej 10.9 miliardë deri në vitin 2100. Autorët vijnë në përfundim se ka gjasa të shumta se numri i banorëve në planetin Tokë në vitin 2100 do të jetë diku në mes të 9.6 dhe 12.3 miliardë .
Megjithatë, në revistën Global Environmental Change, Wolfgang Lutz dhe kolegët e tij nga Instituti International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA) në Vjenë, duke përdorur metoda të tjera statistikore dhe vlerësime me angazhimin e një numri të madh të ekspertëve, arritën deri te një vlerësim hipotetik që popullsia do të arrijë bie nën 9.4 miliardë banorë në vitin 2075, por që nga ajo kohë deri në vitin 2100 do të bjerë diç edhe nën 9 miliardë banorë .
Megjithatë, të dy grupet e ekspertëve konfirmuan se India do të bëhet vendi më i populluar në botë, e cila do të arrijë kulmin me numër të banorëve deri në vitin 2100 prej më se 1.5 apo 1.6. Popullsia e Kinës do të ketë një rënie të vogël, ndërsa shpërthimi demografik do të arrihet në Afrikë, në jug të Saharasë. Sipas të dhënave të OKB-së, popullsia në këtë rajon mund të dyfishohet, nga më pak se një miliard banorë që i ka sot, në pothuajse 4 miliardë banorë. Afrika në vitin 2100 do të jetë e banuar me një dendësi të madhe se që ka Kina sot.
Siç thot John Wilmoth, she i UN Population Division, këto nuk janë parashikime, këto janë projeksione se çfarë do të ndodhë nëse vazhdon trendi aktual i rritjes së popullsisë.
Ismet Azizi

Filed Under: Opinion Tagged With: banore, Bota 11 miliarde, Ismet Azizi

QOFSH GJITHMONË FAQEBARDHË SABRI MAXHUNI!

October 28, 2014 by dgreca

Le të shpresojmë siç mendon edhe Sabri Maxhuni se autoritetet përkatëse në Tiranë dhe ato në Shkodër të mos bëhen shkak i ndonjë vonese ose largo Zot, i mos aprovimit të propozimit të biznismenit nga Kosova për restaurimin e shtëpisë së At Gjergj Fishtës, që në të vërtetë duhej të ishte ndërmarrë me kohë nga vet këto autoritete. A mund të quhet, ai që thuhet se është mos reagimi i deritanishëm i autoriteteve ndaj këtij propozimi të Sabri Maxhunit,një mos interesim zyrtar apo një zvarritje burokrate ndaj kësaj çështjeje?/
Nga Frank Shkreli/
Ditët e fundit, media të ndryshme në Shqipëri dhe në Kosovë kanë njoftuar lajmin e mirë se biznesmeni nga Kosova, Sabri Maxhuni u ka propozuar autoriteteve në Tiranë dhe në Shkodër restaurimin e shtëpisë, tanimë në shëmbje e sipër, ku ka jetuar poeti i madh i kombit shqiptar, At Gjergj Fishta. Sabri Maxhuni ka deklaruar për median se projekti është gati për restaurimin e shtëpisë së Fishtës dhe se ai është i gatëshëm madje edhe të financojë të gjithë projektin.Ai citohet nga mediat të ketë deklaruar se “Kam bërë projektin se si duhet restauruar shtëpia e At Gjergj Fishtës, gjithmonë duke ruajtur origjinalitetin ashtu siç ka qenë”, ka thënë ai.“Kemi mundësinë për të bërë financimin për restaurimin e saj, prandaj unë besoj se nuk duhet të kemi ndonjë pengesë për këtë”, ka shtuar Sabri Maxhuni.Megjithëse, përsëri sipas lajmeve të fundit në lidhje me këtë propozim, biznismeni nga Kosova nuk ka marrë endeasnjë përgjigje nga autoritetet përkatëse, dmth.nga Ministria e Kulturës në Tiranë dhe nga Drejtoria Rajonale e Kulturës Kombëtare në Shkodër.
Le të shpresojmë siç mendon edhe Sabri Maxhuni se autoritetet përkatëse në Tiranë dhe ato në Shkodër të mos bëhen shkak i ndonjë vonese ose largo Zot, i mos aprovimit të propozimit të biznismenit nga Kosova për restaurimin e shtëpisë së At Gjergj Fishtës, që në të vërtetë duhej të ishte ndërmarrë me kohë nga vet këto autoritete. A mund të quhet, ai që thuhet se është mos reagimi i deritanishëm i autoriteteve ndaj këtij propozimi të Sabri Maxhunit,një mos interesim zyrtar apo një zvarritje burokrate ndaj kësaj çështjeje?
Duket se biznismeni nga Kosova, Sabri Maxhuni, ndryshe nga autoritetet përkatëse që duhej të kishin ndërhyrë shumë më heret për restaurimin e shtëpisë-muze — e ndërmori këtë projekt i shtyrë nga ndjenjat e tija atdhetare, në mirënjohje të kontributit të At Gjergj Fishtës, poetit të mbarë kombit, dhe mbrojtësit të flakët të të drejtave të shqiptarëve në trojet e veta.Në mirënjohje dhe në kujtim të At Gjergj Fishtës,të alfabetit të gjuhës shqipe dhe të veprave të shumëta letrare e sidomos të epopesë kombëtare, Lahutës së Malësisë, të kësaj kënge, që sipas At Daniel Gjeçajt, “Ashtë kanga që të ban të thithish ajrin e kulluet të maleve arbnore, gjithmonë të lira. Ashtë gurra që rrjedhë nga dejtë e tokës sonë e që kurrë nuk shterret, sado llagemi a tërmeti të trondisë në themel alpet e mjelluna me kulla-shkamb të Shqiptarit”. At Daniel Gjecaj vazhdon në parathanjën e Lahutës së Malësisë se kjo vepër e At Gjergj Fishtës, “ashtë shkolla e votrës gjyshore, ku rreth zjarmit mikpritës u ruajt deri më sot ndera, burrënia e virtyti, besa, trimënia, dashunia për vatan, shpirtmadhësia dalluese e racës , bujaria, ideali i pazhigla e i prem: me nji fjalë, bërthama e thelbi i nji kombi që s’vdes derisa “Lahuta” të këndohet, e të ndiqet (si shembull) heroizmi i Oso Kukës, vendosmënia e Ali Pashës, bashkimi i Lidhjes së Prizrenit, trimënia e Dragonjve legjendarë në Bigë të Shalës, fëtyrat historike në Rrzhanicë, Qaf-Hardhi, Sutjeskë e Deçiq, dashunia e vetmohimi i Patër Gjonit, guximi e burrnia e Dedë Gjo’ Lulit, fisnikëria e virtyti mashkulluer i Tringës”, shkruante At Daniel Gjeçaj në paraqitjen e botimit të Lahutës më 1958 në Romë.
At Gjergj Fishta ka pësuar fatin e keq si pothuaj asnjë poet e shkrimtar i rangut të tij, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në mbarë botën. I përjashtuar në mënyrën më mizore nga letërsia ku iu mohua vepra, siç shkruan edhe Ernest Koliqi, ekzaktërisht mu, “prej atij kombi të cilit ia qiti në pah fisnikinë e ia skaliti në vargje të pavdekshme tiparet e tij…një përdhunim historik ky i cili u krye zyrtarisht në emën të kombit, nga nji pakicë që shkruan e resitë, vendosë e leçitë pa lejue shumicën me çelë gojë….”Fatkeqsisht, ky trajtim ose më mirë të thuhet ky “përdhunim historik” ndaj poetit kombëtar, At Gjergj Fishtës vazhdon edhe sotnjë çerek shekulli pas shëmbjes së komunizmit, ndërkohë që politikanët-historianë të regjimit të Enver Hoxhës, të cilët gjithnjë vazhdojnë të shkruajnë historinë e kombit shqiptar, i referohenatij me epitet fyese si “fashist” e “tradhëtar’’. Këto epitete fyese nga historianë aparatçikë të një ideologjie anti-shqiptarenë këtë periudhë të historisë kombëtare — për një burrë, i cili si pothuaj asnjë tjetër, me pendë e me mendje, me veprat e tija letrare dhe nepër konferenca ndërkombëtare të kohësdhe në një periudhë aq të vështirë dhe aq të turbulltë të historisë së kombit shqiptar – nuk shkojnë në dobi të interesave kombëtare as nuk i sjellin imazh të mirë Shqipërisë së sotëme, vend-kandidat për antarësim në Bashkimin Europiandhe as kombit shqiptar.
Kemi të bëjmë me një burrë patriot i cili në Konferencën e Paqës më 1919 nuk kishte frikë t’i tregonte Europës se kush janë shqiptarët dhe ku para botës së atëhershme ai me guxim mbrojti të drejtat e shqiptarëve si akush deri atëherë, por mund të thuhet si askush deri më sot. Ai foli për një familje të madhe trako-ilire e vendosur prej brigjeve gjëmuese të Euksinit e deri në borën e amshueshme të Alpeve Julie e deri ndër karmat e thepisura të Karpateve, familje kjo sipas tij,“në namë e në za në histori të fiseve dhe të kombeve”. Ai i tha Konferencës së Parisit se nga kjo familje rrjedhë kombi i sotëm shqiptar, duke theksuar se “Ky popull asht bash ai populli i vogël shqiptar, aq pak i njohun dhe aq zi i gjykuem në Europë.I vjetër sa fosilet, sa stalaktitat e shpellave jehuese të maleve të veta vigane, dhe i lindun të thuesh prej vetë rrënjeve të vjetra, ai asht sot zot autokton i pakundershtueshëm i tokave të veta.”
Biznismeni nga Kosova, Z. Sabri Maxhuni, i cili ka ndërmarrë përsipër restaurimin e shëpisë së këtij patrioti të kombit shqiptar, shtëpisë ku ka jetuar Fishta, sepse ai mendon ndryshe nga të ashtuquajturit historianë shqiptarë dhe trajtimit të keq që i është bërë nga ata për një gjysëm shekulli, At Gjergj Fishtës dhe veprës së tij. Jam i sigurt se Sabri Maxhuni është shtyrë të ndërmarrë një projekt të tillë patriotik, sepse ai si edhe shumë të tjerëe vlerësojnëAt Gjergj Fishtën për meritat dhe kontributet e tija historike ndaj Atdheut dhe kombit dhe si një njeriqë ishte përherë i gatëshëm për të punuar në dobi të interesave kombëtare të shqiptarëve. Si vlersim për atdhetarin, letrarin, por edhe fetarin i cili,si askush tjetër i doli zot lirisë, pavarsisë dhe të drejtave të kombit shqiptar në trojet e veta, por njëkohësisht i harruar dhe i denigruar nga vetë kombi të cilin e mbrojti dhe të cilit i këndoi me qa dashuri e pasion.
Thonë se atdhedashuria tregohet me vepra. Sabri Maxhuni po e tregon atdhedashurinë e vet me nismën e tij për të restauruar shtëpinë ku ka banuar At Gjergj Fishta. Sikurë aidon të paralajmërojë se, për një arsye ose për një tjetër, autoritetet përkatëse në Tiranë dhe në Shkodër mund t’i qesin probleme në zbatimin e këtij projekti, Z. Maxhuni në mënyrë diplomatike tha për median se “Kam bindjen se askush nuk ka arsye që të bëhet pengesë për restaurimin e shtëpisë” së At Gjergj Fishtës. Ai i bëri thirrje Ministrisë së Kulturës së Shqipërisë që për hir të brezit të ritë miratojë projektin për restaurimin e shtëpisë së Fishtës, duke thënëse, “Më vjen keq ta them, por mua më duket se rinia dhe fëmijët tanë nuk dinë për të madhin At Fishta”, tha Sabri Maxhuni. Jam i bindur se çdo shqiptar kudo vlerëson nismën patriotike të Sabri Maxhunit dhe njëkohsisht bashkohet me ‘të, që për hir të brezit të ri dhe për hir të historisë kombëtare të shqiptarëve, autoritetet përkatëse në Tiranë dhe në Shkodër duhet të dalin faqebardhë dhe t’ia zbardhin emërin At Gjergj Fishtës dhe njëkohsisht t’i zbardhin edhe fëtyrën Shqipërisë duke miratuar pa asnjë vonesë projektin e biznismenit nga Kosova, Z. Sabri Maxhuni për restaurimin e shtëpisë së poetit kombëtar, At Gjergj Fishtës.
Mirënjohje dhe vlersime për nismën tuaj i nderuar Z. Sabri Maxhuni. Kjo është atdhedashuri e vërtetë! Qofsh gjithmonë me faqe të bardhë!

Filed Under: ESSE Tagged With: At Gjergj Fishtes, Frank shkreli, i shtepise, qofsh faqebardhe, restaurim, Sabri Maxhuni

KESHILLI KOMBETAR SHQIPTARO-AMERIKAN I MBYLLI ZYRAT NE WASHINGTON

October 28, 2014 by dgreca

NAAC mbyll zyrat në Washington/
Drejtori Ekzekutiv, Avni Mustafaj tha se ndonse burimet financiare të NAAC-ut kanë mbaruar, shoqata do të vazhdojë të mbajë kontaktet me strukturat e zhvilluara gjatë këtyre 18 vjetëve/
Nga Laura Konda/
28.10.2014 – Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, një organizatë jo-qeveritare, prej vitesh e ka zhvilluar aktivitetin në kryeqytetin e Shteteve të Bashkuara për të mbrojtur çështjet shqiptare në Kongres dhe pranë qeverisë amerikane. Që nga krijimi në vitin 1996, ky grup është përpjekur për të nxitur paqen dhe proceset demokratike në Ballkan, përmes mbështetjes së politikave demokratike, respektit për të drejtat e njeriut, si dhe përmes programeve të zhvillimit dhe edukimit. Por Këshilli, apo NAKU, siç quhet ai shpesh, mbylli kohët e fundit zyrën e vetme që kishte në Washington.
Në emisionin televiziv “Ditari”, ishte i ftuar për një intervistë Drejtori Ekzekutiv i Grupit, Avni Mustafaj, i cili mbi këtë zhvillim dhe mbi rolin e organizatës në vite.
Zoti Mustafaj, tha se edhe pse fizikisht zyra e NAAC-ut është mbyllur, do të vazhdojë puna me rrjetin e krijuar në Washington, që janë 25 anëtarët e Këshillit “The Albanian Issues Caucus”, me Departamentin e Shtetit, si dhe me disa ish-ambasadorë dhe njerëz që përfaqësojnë shoqata dhe institute studimore.
Ai tha se pavarësisht që burimet financiare të NAAC-ut kanë mbaruar, shoqata do të vazhdojë të mbajë kontaktet me strukturat e zhvilluara gjatë këtyre 18 vjetëve dhe do të gjenden mënyra për ta vazhduar punën e saj në të ardhmen, edhe pa qenë e pranishme në Washington.
Zoti Mustafa foli edhe për kontributin që ka dhënë Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan për çështjet shqiptare, si pjësëmarrja në Konferencën e Rambujesë, roli i saj në Marrëveshjen e Ohrit, përpjekjet për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO, ndihma për lehtësimin e dialogut me Kosovës dhe Serbisë.
Ai pranoi se NAAC ka punuar më shumë me Kosovën, se sa me Shqipërinë, si një shtet i ri, që ka patur nevojë për më shumë mbështetje dhe që fillimisht nuk kishte ambasadë në Washington. (Ndiqeni Vidion tek Zëri i Amerikës)

Filed Under: Interviste Tagged With: Avni Mustafaj, deklaron, NAAC mbyll Zyrat, Ne Washington, zeri i amerikes

“Barbat”- Legjendë apo një e vërtetë historike?

October 28, 2014 by dgreca

Nga Niko Ferro & Muarrem Sharka/
Banorët e vjetër të fshatit Gjuzaj dhe Matjan, tregojnë se dikur në vendin me toponimin “Rrakzina”, ka ekzistuar një fshat me emrin “Barbat ose Barbas”. Sakaq ata tregojnë se gjatë punimit të tokës, aty- këtu ndeshen copa të ndryshme qeramike, (gjurmë të kulturës materiale).
Në lidhje me këtë fshat ruhet edhe një gojëdhënë: “Thuhet se pak më tutje fshatrave Gjuzaj dhe Matjan, dikur ka qenë një fshat i madh, i quajtur Barbas, se ku shkuan me saktësi banorët është vështirë të thuhet. Sakaq ata tregojnë se Barbasi u zhduk i tëri pa lënë gjurmë brenda pak ditësh.”
Sipas studiuesit Harun Greca, (i cili ka bërë edhe vetë kërkime historike dhe gjuhësore të botuara në librin me titull “Darsia” 2010 f,106 ) në lidhje me “Barbasin”, tregon: “Në fshatin Gjuzaj, në një parcelë dy dynymësh, te vendi me emrin “Rrakzina”, [ku në të cilën sot ruhen] disa varre të vjetra, njihen nga vendasit si “Varret e Barbasit”. Ai tregon gjithashtu se popullsia e këtij vendbanimi mund të ketë ardhur nga katundi Barbas që ndodhet sot në juglindje të Tiranës, pranë Petrelës”. Njëkohësisht autori, emrin e fshatit dhe të fisit barbasi e lidh me ritin e të shenjtit Shën Barbara, që sipas tij, e patën marrë dhe trashëguar nga fshati amë shumë i hershëm nga i cili qenë shkëputur, argumentuar kjo me ekzistencën e një kishë deri vonë me emrin e këtij shenjtori.
Por për ta thelluar më tej kërkimin tonë, natyrshëm lind dhe një pyetje. A mund të ketë ndonjë fakt historik për fshatin Barbas?
Burimet historike, tregojnë se në shek. XV, ka ekzistuar një fshat me emrin “Barbate”. Dokumenti në fjalë daton në vitin 1431-1432, vit në të cilin u bë regjistrimi i popullsisë së Myzeqesë nga osmanët. Ndër të tjera në dokument thuhet: “Fshati Barbate në defterin themeltar nuk figuron;[ka] shtëpi me kryefamiljarë 14. gjithsej të ardhura 1.316” Pra burimet historike vërtetojnë ekzistencën e një fshati me emrin Barbate, me 14 shtëpi dhe me të ardhura të konsiderueshme.
Por në kronikat historike, të mëvonshme ai nuk citohet më. Atëherë ? Çfarë mund të ketë ndodhur me këtë fshat? Mos vallë popullsia e tij, që atë kohë mund të numëronte 100 banorë mund të jetë shpërngulur ? Apo mos ndoshta për shkak të një epidemie mund të jetë shuar ?
Sipas dokumenteve që ruhen në Muzeun Historik në Lushnjë, thuhet se fshati Gjuzaj mendohet të jetë formuar aty nga shek XV – XVI. Banorët e vjetër tregojnë se “të dhjetën” për tokën dhe për pemët frutore ku pjesa më e madhe përbëhej nga pemë të dardhës. Fshati taksat ia paguante një pronari të madh tokash të fisit “Barbas”. Sakaq thuhet se në fshat u përhap sëmundja e kolerës, fisi barbasi, u shpërngul dhe iku. Edhe sot ikja e këtij fisi, mbetet një mister.
Nga hulumtimet e bëra zbulojmë se një kapedan i famshëm arvanitas, kishte mbiemrin Barbati, i cili citohet në shek XVI në ishullin e Korfuzit. Po në Korfuz, edhe sot e kësaj dite ekziston një fshat me emrin Barbasi. Bile mund të shkojmë dhe më tej, po të sjellim këtu një frazë të marrë nga një shkrim i Xhezo Canës në gazetën “TIRANA OBSERVER” ku ky autor i referohet një letre shkruar nga Thanas Kristo,botuar në gazetën “Përparimi”nr.5(Fitchburg,Mass.22 vjeshtë 1917,Kristo Thanasi ku thuhet: “…në atë kohë vjen një kryepolic i xhandarmërisë greke i cili dinte shqipen se, ishte nga Barbacet”.
Në shek XVIII në Arkadi (Greqi) citohet një fshat me emërtimin Barbicë. Po ashtu dhe toponime të tjera si Barbasi-Rema afër Farsalas në zonën e Thesalisë.
Siç shënon Çabej në “Studime gjuhësore”,vëll. IV,shpërnguljet e arbëreshëve vazhduan deri në shekullin e 18-të :”Në katundthin tani krejt italian Pianiano afër Caninos në provincen e Romës u vendosën prej Papës në shekullin e 18 familje shqiptare,të cilat nënë kryesinë e rektorit trim Don Simone erdhën e kërkuan këtu strehë prej tiranisë osmane. “ Këto lëvizje vazhduan nga shek.XV-XVIII,dhe natyrisht që janë kryer me disa valë midis këtyre tre shekujve.
Sipas Lambertzit(në vendin e cituar f.6 v.),tradita që jeton në kolonitë e Molizes,së bashku me emra të vjetër familjesh si Muricchio,Muzacchie,Toskves,Likursi,çojnë në krahina të ndryshme të Shqipërisë së Mesme e Jugore si vatra shpërnguljesh…
Me të drejtë Çabej shprehet se në lidhje me çështjen e prejardhjes është me rëndësi kryesore fakti që emrat më të njohur si Bafa,Barbati,Barçi,Becci,Bera,Dorsa,Bellusci…,në pjesën e tyre më të madhe na paraqiten në ngulime të ndryshme. Me këtë gjen vërtetim nga ana e onomastikës mendimi që udha më lartë që grupe shtegtarësh të njësishme,në atdheun e tyre të riun,u shpërndanë e u shkoqën dhe m,anë tjetër aty pati dhe shtegtime të brendshme.. .
Duke e parë në një këndvështrim të përgjithshëm meqenëse nuk kemi fakte konkrete për të dhënë një mendim të plotë, në lidhje me fatin e këtij fshati apo dhe fisi, ajo që është më e sigurt është duke e parë këtë fjalë nga pikëpamja gjuhësore dhe semantike. Duke parë me kujdes hartën e regjistrimeve osmane të Myzeqesë të vitit 1431-1432 vëmë re se emrat e fshatrave janë shënuar ashtu siç shqiptohen, pa ndryshuar strukturën fonetike të fjalës. Në rastin tonë origjinën e fjalës barbas , mund ta shohim në raport dhe me fjalët e tjera që përafrojnë me të. Konkretisht barbas nuk mund të njësohet me fjalën barabar , huazuar prej turqishtes, fjalë e cila është produktive në gjuhën shqipe dhe në gjuhë të tjera të Ballkanit, sepse përveç se përdoret rrallë në funksionin e emrit (barabarësi) , ky toponim ka jetuar para se ndikimi i osmanishtes të ushtronte pasojat e tij dhe në këtë sferë. Nuk duhet të lëmë pa përmendur këtu dhe theksin nistor i fjalës si toponim “Bàrbasi”, por dhe një formë si “varret e bàrbës” artikuluar kështu nga banorë të vjetër të zonës.
Këto përkime fonetike, në pamje të parë duket se më shumë na orientojnë drejtë fjalëve, barbaç apo barbë.
E para, sipas Çabejt, përdorej si emër për të thirrur shqiptarët e krishterë të krahinës së Frarit dhe Prevezës apo arbëreshëve në përgjithësi në Greqi. Barbaçi emër familje tek arbëreshët e Siqelisë “tek K. Serembe prej Kalabrie, fitirë fort e bukur e barbaçe, me kuptim të pa ditur. Por në formën barba prej italishtes apo më fort prej venecianishtes, barba (zio). Midis të tjerave Çabej shton se kjo fjalë, sipas tij dhe Meyerit bëhet fjalë për një barba (dajë axhë) prej greqishtes së re.
Pa pretenduar që jemi të pagabueshëm në këtë pikë, ajo që mund të themi me siguri është fakti që kjo fjalë qoftë nga greqishtja, qoftë nga venecianishtja, apo qoftë nga Shën Barbara etj, është e lidhur ngushtë me një histori shpërnguljesh, peripecish e përpjekjesh për mbijetesë të një populli vital, ata që quhen arbëreshë.
Si përfundim nuk mund të flasim me siguri kur u shpërngulën barbasët nga vendbanimi i tyre në zonën e Darsisë. Ajo që ka mbetur si dëshmi e pranisë së këtij fisi,është vendi me emërtimin “Varret e Barbasit”,dhe copëza tjegullash apo qeramike të shpërndara,të cilat bjerren vazhdimisht. Në pamje të parë ndoshta për shumë njerëz duket i parëndësishëm ky fakt, por duke u fshirë kështu copëza të historisë së ekzistencës dhe pranisë së paraardhësve tanë, mendoj se na lind e drejta të predikojmë një moral të tillë që asgjë nuk mund të mënjanohet,asgjë nuk mund të përcaktohet apriori e parëndësishme,dhe të gjykohet me mentalitetin që kjo apo ajo çështje e kësaj natyre përbën objekt pa rëndësi.

Filed Under: Kulture Tagged With: “Barbat”, legjendë apo një e vërtetë historike?, Muharrem Sharka, Niko Ferro

Vjeshta bujqesore 2014 ne Shqiperi dhe ne Kosove

October 28, 2014 by dgreca

Mbresa dhe shenime pas nje udhetimi ne Atdhe, Shqiperi e Kosove/
Nga Illo FOTO/ New York/
Vjeshta nuk eshte vetem stina e shirave , as e shkollave , vjeshta e dasmave,vjeshta e panaireve madje as stina e renies se gjetheve . Vjeshta eshte stina me e ngjeshur e puneve bujqesore . Mbillet dhe korret ne vjeshte . Ne kete shkrim do te paraqes faktikisht , si po e pershkon token bujqesore – mjedisore te Shqiperise dhe Kosoves vjeshta e ketij viti .
Ne vjeshte, zakonisht kryej vizita ne Atdhe . Kete vit isha per vizite 29 dite ( 15 Shtator – 14 Tetor ). Pershkrova shume kilometra ne autostradat e Kombit tim . Sodita dhe analizova vjeshten bujqesore .
Perpara se te zbrisja nga avioni , dita me diell , me dha mundesine , qe te soditja nga ajri, tokat e Shkodres, Lezhes dhe Krujes , sic munda te vrojtoj ne ngjitje , tokat bujqesore rreth Vjenes dhe me gjere , sa te hante syri, prej dritares se avionit. ky vleresim eshte metode , qe zbatohet ne praktiken e shteteve me bujqesi te madhe .Kete praktike mua ma mundesoi, si me porosi avioni “Vjenaair line” , qe me solli ne Tirane , ku kisha 4 vite , qe nuk kisha shkelur .Pamja nga lart e fushes se Shkodres , deri ne Durres , nuk ngjante me fushe , por me nje qytet gjigant kaotik , qe pret nga dita ne dite , te permbytet . Siperfaqet pyjore i ngjanin fytyres se nje njeriu te vrare nga lija .
Ne kete shkrim do te rrefej kryesisht per tokat bujqesore ne vjeshten e ketij viti ; impresionet e tjera do t’i pershkruaj rrast pas rrasti , ndoshta mund te me duhet shume kohe . Nervi i gazetarit dhe studjusit eshte shume i njeshem ndaj mjedisit rrethus .Plotesohet , kur kete ndjeshmeri e percjell tek te tjeret.
Per punet bujqesore te vjeshtes kane folur shume dietare dhe shkencetare te natyres , qe te permbledhura mund te shprehen keshtu : “Per bujqesine dhe bujkun , mos prit fundin e vitit . Viti mbyllet ne vjeshte “ . Nga fotografimi , qe i behet tokes ne vjeshte , bujku gjykon se si do te jete viti bujqesor, qe mbyllet dhe ai qe vjen .
Po e nis me token bujqesore vjeneze , qe e vezhgova nga dritaria e aroplanit . Eshte nje pikture e vertete ! Peisazh , qe te clodh syte . Kryesisht bie ne sy ugari i vjeshtes . Rreth 70 % e siperfaqes eshte e punuar rishtas ; eshte mbjelle ose pret faren e bimve te vjeshtes , qe perbejne boshtin e bujqesise , ne sejcilen bujqesi , e perparuar ose e prapambetur qofte . Duken gjurme te gjelbra te ndezura , qe jane parcellat e jonxhes dhe foregjereve . Vjeshta ne tokat vjeneze ka ardhur e begate dhe premtuse . Si jane ruajtur konturet e parcelles ? Rendesi ka fakti, qe nuk duket as nje ndertim ne fushe . Ndertesat e banimit dhe ekonomike ndodhen vetem ne vendbanimet e grumbulluara, ne forme qyteze. Konturet ndarese te blloqeve fushore , dallohen qarte , ndersa konturet e parcellave ngajne si vija me laps te holle . Mbizoteron figura katerkendshe , me vija rigorozisht te drejta , qe jane rrjeti kullus dhe ujites , ne gjendje perfekte .
Javen jeter, shetita dhe shumicen e fushave te komunes se Prizrendit . Tokat nuk kishin ndonje ndryshim rrenjesor nga ato vjeneze . Bujku i talentuar prizentas , kishte ne proces shumicen e parcellave te misrit . Ishte pluguar pjesa me e madhe e siperfaqes te vjeshtes. Ishte siguruar nje ugar si buk e ardhur, me ngjyre marmalate . Parcella te mbjella me laker foragjere dhe ato te jonxhes , perbenin nje peisazh te gjelber , qe i ka hije stines . Ishte vjele kungulli karakteristik prizenes, qe eshte perberesi i shumices se gatimeve tradicionale . Vjeshta konsiderohet gjysem pranvere . Pashe disa parcella me miser te pa korrur , qe nuk dallonin nga parcellat me miser te zones fushore te NY. Ne keto pika vjeshta e Prizendit krahasohet me vjeshten bujqesore vjeneze . Ajo qe nuk eshte e ngjashme , jene ndertimet e pa ligjshme , qe jane ndertuar buze autostrades , larg venbanimeve te fshatrave te grumbulluara . Ndertimet e pa ligjshme, krahasuar me Shqiperine m nuk jane shume , por gjithsesi ka . Ne zhargonin e perditshem , ndertimet ne fushen bujqesore , quhen ndertime pa leje , ne ngjashmeri me ndertimet ne qytete . Ndertimet ne fushe , me ose pa leje konsiderohen jo vetem te pa ligjshme , por figure krimi , sepse na heqin token nga kadastra , kur jemi vendi me me pak toke bujqesore , per fryme . Kush mund ta ligjeroi kete veprim , me nje firme dhe vule ? Toka eshte pasuri private , po nuk mund ta tjetersosh statsin e saj .
Toka bujqesore shqiptare e kodres dhe e malit , zhvillohet normalisht , si dhe toka ne Kosove , ndoshta dhe si ne Europe .
Situata ne token bujqesore fushore shqiptare edhe kete vjeshte , nuk ka as nje zgjidhje . Nuk pashe as nje traktor, pashe ndoshta 2 eskavatore ne pune, ne fushen e madhe , qe ka emrin gjografik “Ultesira bregdetare shqiptare “ . Ka kaq pak toka te pluguara , sa mund te mos i marresh ne konsiderate.Bujku i ketyre zonave eshte i traumatizuar , perballe stines se permbytjeve , qe do te jete rrastesi ne se nuk ndodhin. Te tera keto tregojne se vjeshta shqiptare , vjen apatike dhe e varfer . Ta themi troc , bujqesia ne vitin e 24 te tranzicionit , do te perseriti vitet e trishtushme para ardhese . Shenova me lart se ne fushen e Prizrenit ka ndertime te pa ligjshme , por jane lehtesisht te manipulshme , sepse jane me pak dhe toka eshte rafshnalte , nuk eshte baraz me nivelin e detit , sic eshte fusha shqiptare .
Pylltaria ne Kosove eshte e demtuar , por jo si ne Shqiperi , qe jane rrafshuar dhe parqet e mbrojtura .
Ultesira bregdetare shqiptare , bashkengjitur Fushat e Maliqit dhe te Vurgut , eshte pasuria me e madhe e vendit. Po qe se kjo toke do te rivihet nen kulture , jeta dhe punesimi ne Shqiperi do te permiresohen rrenjesisht . Ne kete vjeshte ajo eshte aq e trishtuar , sa dhe 23 vitet paraardhes . Nuk ka dyshim se shumica dermuse e vilave , bizneseve dhe pikave te karburantit jane ilegale . Prishja e tyre eshte domosdoshmeri , por perben nje dhimbje te madhe ekonomike. E pa perballushme nga shteti yne eshte krijimi i infrastruktures bujqesore , qe lidhet me kullim- ujitjen . Kjo gjendje erdhi e trasheguar ng tranzicioni yne i deshtuar dhe qe 75 % e shqiptarve besuan se filloi nje ere e re , ne 23 Qershor 2013 .
Menoj se nje vit ishte i mjaftushem , per te njohur gjendjen tragjike te bujqeise fushore te Shqiperise . Kam besim se Profesor Panariti do te vihet ne krye te nje pune gjigante , per t’i rikthyer identitetin Zones fushore te vendit , qe aktualisht eshte ne gjendjen e vitit 1939. Nje komisjon ekspertesh , duhet te kryej nje studim gjithperfshires , ku te pasqyrohet dhe fatura e fondeve . Kam mendimin , se ky studim duhet t’i paraqitet Komunitetit europjan , nga vete Profesori ndoshta dhe ne OKB, per te perfituar nga programet, qe jane te shumta , per bujqesine , si alternativa antikrize .Nuk shof ndonje mundesi tjeter , per t’ i kther popullit shqiptar Ultesiren bregdetare , qe ka 24 vite qe nuk ka as ngjyre as forme dhe dergjet nen ujrat siperfaqesore te maleve , qe i rrine si kurore. Konstatimi im , qe publikoj dhe rruga e zgjidhjes , ma dikton ndergjegja dhe pasioni , per bujqesine . Une nuk jam specjalist i fushes se bonifikimit , jam pensionist . Gjithe karieren time profesionale , prej me shume se 40 vite e kam kaluar ne ish Fermat socialiste te Ultesires bregdetare . E dua kete fushe si shqiptar , si profesionist dhe si autor i librave bujqesore . Dikush duht t’i dali per zot kesaj pasurie te jashtzakonshme , qe na i ka falur natyra dhe historia .
Illo Foto / studjus – Tirane 13 Tetor 2014

Filed Under: Reportazh Tagged With: bujqesore 2014 ne Shqiperi, dhe ne Kosove, Illo Foto, Vjeshta

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • …
  • 54
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT