Opinion nga ILLO FOTO/ New York/
Nuk mbaj mend,ne se kete perkufizim, per gazetat e kam lexuar diku, apo eshte perkufizim i krijuar nga une.Ne te dyja rrastet,i permbahem fort ketij perkufizimi. Perpara shume kohesh,ndoshta nje vit me pare, kam shkruar ne LGDSH dhe ndoshta ne “Dita “ shkrimin,“ Nuk ka kuptim jeta pa gazeta “. Shkrimi i sotem ka shume ngjashmeri, por nuk eshte i te njejtes natyre. Gazetat marrin dhe kthejne ndijimet kombetare.
Me daten 23 Shkurt 2015,Profesori Ardian Fuga dha nje interviste ne “Expres“,ku midis te tjerash thekson:“Gazetat shqiptare kane vdekur.Gazetaria nuk eshte hartim. Eshte me afer kiberrentikes se sa letersise, informatikes, shkences se komunikimit. Shkencat e komunikimit jane me te veshtirat sot. Te jesh gazetar,duhet te pranosh dhe te punosh ne kushte presioni. Egoistet nuk kane vend si studente gazetarie.Gazetat prej letre, duhet te cvishen nga skematizmi, qe te behen te dashur per kenaqesine e lexusit.Kjo do te thote te shkruajne mendje te ndritura,jo servile, medioker, militante.Duhet te zhvillojne analizen, reportazhin.Ne se nuk soecjalizohen per te zhvilluar lajmin, do te hyjne ne krize “.
Ne kaq pak rreshta, Profesori ka mundur te japi gjendjen kritike te shtypit te shkruar, duke hedhur idene se kush duhet te shkruaj , qe te mos ballafaqohemi me nje realitet me te trishtuar.
Ne shkrimin tim do te paraqes disa mendime, qe nuk i quaj replike, sepse une nuk e konsideroj veten te afte te replikoj me Profesorin e nderuar dhe dua te nenvizoj faktin, qe kam konsiderate te larte per te, si nje nder filozofet me te shquar kohore. Ai mbetet njeri i shqetesuar, per zhvillimet poliko- sociale te problematikes se sotme shqiptare. Kete shqetesim nuk e mban brenda vetes, por e cfaq me shkrimet e tij, qe shquhen,per thellesi mendimi dhe erudicion.Nuk diskutohen aftesite gazetareske te Profesorit.
Natyrisht , ju lind pyetja: Pse more mundimin te na shprehesh mendime te tjera , vec atyre , qe na ka parashtruar me shqetesim qytetar , Profesori i nderuar ?
I besoj me dhembje , dekllararatat e Profesorit . Ato qendrojne , por pikerisht se qendrojne , nuk dua t’i besoj , ose thene ndryshe , duhet te kerkohet nje rrugdalje , prej ketij kolapsi apokokaliptik, qe pershkruan Profesor Fuga.A jam une i duhuri?Kete nuk e mohoj sa dhe e pohoj.Nuk kam pse te hesht perballe nje problemi kaq alarmant.
Nuk e besoj se me dhemb me shume mua gazetaria, se sa Profesorit. Megjithate ai e shpalli publikisht vdekjen e gazetarise aktuale . Kete njerzit refuzojne ta besojne , sepse kur behet fjale per vdekje, njerzimi hidherohet e dhe per vdekjen e nje halabaku , jo me te kur vdes shqisa e kombit. Une jam thjesht nje gazetar terni, qe me ka shpallur te tille ish gazeta e famshme “Bashkimi”.Nuk kam ndjekur leksione gazetarie ne auditoret me akustike. Vij nga amatorizmi dhe qe shkruaj prej 55 vjetesh. Mesusi im i pare ka qene nje gazetar i shquar dhe i thjeshte i “Bashkimit “,Tashko Lako.
Profesori e cmon praktiken gazetareske dhe kur thote se gazetat kane vdekur , gazetaret i mban me hater.Nuk ka vene as nje lajmerim–vdekje per ta.Mbase i konsideron te shtruar ne ariminacion ose ne vdekje klinike, por kursesi te mbeshtjelle me qefin .Ketu dua te dal . Gazetarine e bejne gazetaret, qe kane shansin e mundshem ta nxjerrin gazetarine nga kolapsi,ku e kane shpure, vete ata, te detyruar nga kushtet historike . Shkrimin tim e konsideroj reflektim , per nje profeson, qe eshte ne sherbim 24 per 24 ore, kudo dhe kurdohere.
Gazetaria eshte profesioni i pare i njeriut, kur ky dolli nga jeta e shpellave dhe pati nevojen e komunikimit me fqinjin dhe me gjere. Me pak fjale eshte profesion , qe ka jete te barabarte me njerezimin.Nga kjo pikpamje, quhet e pa vdekshme , ose eshte ringjallur disa here , deri sa erdhi ne ditet e perflakura te jetoi bashke me njeriun . Praktikisht nuk mund te pranohet vdekja e gazetarise boterore , ose thjesht e asaj shqiptre . Kushdo e shef humbjen e shkelqimit e gazetarise se sotme . Ky shkelqim i kaloi gazetarise virtuale , si shkak i zhvillimit te pa pare dhe te befasishem te teknollogjise kohore . Edhe sikur te supozonim , se gazetaria tradicionale , te shpallet e vdekur, gazeta virtuale, trashegimtaria e saj e denje eshte ne kulmin e zhvillimit te saj. Kriza nuk eshte e barabarte me vdekjen. Njerzimi nuk mund t’i evidentoi te tera krizat , qe ka kaluar dhe besohet se kaq te tjera jane pas deres se jetes komunitre . Bashkepuntoret e facebookut e konsiderojne veten gazetare, per sa rrahin probleme dhe te kryejne analiza te situatave konkrete. Face- book – gazetaria personale!
Me sa kuptova nga intervista , Profesori e konsideron te humbur luften e gazetave me pushtetin dhe biznesin , sepse nuk ka alternativa eknomike mbijetese . Ky fakt nuk mohoet , por edhe ne kete rrast kemi te bejme me krize , jo me vdekje . Aktualisht , te tera gazetat konsiderohen te blera nga shteti ose pasaniket parallinj , qe percaktojne editorialin e gazetave, por gjykoj se nuk jane te tera gazetat te lyera me bojen e mashtrimit.
Shtypi shqiptar ka kaluar shume kriza dhe ka mundur te sheroi mjaft trauma , ne periudha me kritike se keto ,qe ju shpallet funeralin e tij . Per arsye kohe dhe vendi , nuk po zgjatemi me heroizmin e gazetarve shqiptare, por dua te nenvizoj se gazetaria , kurdohere ruan fytyren e gazetarve. Shqiperia eshte shquar per breza gazetaresh me emer . Nuk jane vetem Samiu dhe Hoxha Tasim , por dhe Ismail Qemali ka qene gazetar. Shkelqeu gazetaria , me brezin e mesem : Noli , Konica, Mjeda, Fishta , per te shkuar tek pasardhesit e tyre te denje si : Ali Asllani , P Marko ,Branko Merxhani, Sejfulla Maleshova etj , per te vijuar tek lindja e shtypit pluralist , post komunist, qe i pati fillesat me RD dhe “Koha Jone “dhe u drejtuan denjesisht nga gazetaret demokrate , Frok Cupi dhe Nikoll Lesi .
Kjo maratone shtypi na solli ne gazetat e sotme , qe i rezistuan konkureces.Pushtetaret , gjat gjithe kohrave , ja kane arritur , qe ta kene shtypin nene sqetull. Enveri , kish arritur , qe fillimisht te vihej ne krye te redaksise se “Zerit te popullit “ . Ja kishte nevojen dhe friken shtypit . Pushtetaret post komunist praktikuan blerien e shtypit dhe e vune ne gjunje nje pjese te shtypit , duke cfrytezuar dhe pa aftesine profesionale te editoreve .
Shtypi postkomunist nuk i rezistoi pavaresise , qe krijuan fillimisht gazetat opozitare . Ishin po te parat ju perkulen mashtrimit . Shume gazeta dhe gazetare, gjat tranzicionit ruajten profilin e tyre te pavaresise politike , por shumica dermuse , u futen ne ombrellen shteterore . Ka dhe gazetare te shpifur, por jo te tere. Pergjithesisht ndihen te trembur . Mendoj se ekziston nje baze , per ta kaperxyer kete krize , qe ne shumicen e tipareve , nuk eshte vetem shqiptare .
Tradita shekullore , qe ka krijuar dhe vijon ta mbaje gazetarija shqiptare, eshte e lavderushme . Mendoj se ja kalon vetem letersia shqiptare , qe ne te tera etapat, ka qene ne pararoje te mendimit politik dhe shume me perpara se mendimi filozofik , i c’do kohe , qe mund te merret ne studim . Nga spektri i sotem i shtypit , une quaj te pa lexushme , vetem gazetat me fryme te theksuar partiak .
Keto gazeta po i shkaktojne traum te rende tradites se shtypit . Ato e marrin lajmin dhe e perpunojne , ne fonderine e tyre inkandishente partiake , duke e deformuar ne menyre te pa ndreqshme . Gazetat me fryme te theksuar partiake , turperojne shtyin kohor . Ekzistenca e tyre nuk krijon as nje tradite dhe nuk I sherben historise se shtypit , vecse si shembull i nje shtypi te deformuar , deri ne qelize .
Per kete linje te gazetarise , Profesori ka plotesisht te drejt , kur thote se gazetat shqiptare kane vdekur . Ato te vdekura , i sherbejne me shume historise se sa te gjalla . Kur jane te vdekura , nuk kane shpenzime materjale dhe fryme . Ne to ka gazetare , qe shpesh kane dhe nje emer. Natyrisht vdekja profesionale e gazetarve eshte vertetuar perpara strehes , ku ata vete kane ngrehur . Tematikat e trajtuara ne menyre mediokre , shtrihen ne disa drejtime : Shkrime pa shpirt , qe me sa kuptohet shkruhen per te permbushur nje detyrim ndaj gazetes . Shkrime , pa argument shkencor . Zakonisht jane te mbushura me citate te pa degjuara dhe shkrime krejt futuriste , qe u sherbejne karaktereve te pa lekundur dhe karakteret konservatore . Shkrimet extremiste , levizin nga krahu i djathte extrem, ne te majten cipriste .
Te vime tek sponsoret . Ai , qe sponsorizon , mendoj une , nuk ka vetem interesat e veta te ngushta . Ai ka interesa te zhvillohet shtypi i shendetshem dhe kete e bejne profesionistet , qe Ai i mban prane . Ju jap nje shembell . Dy gazetat me te shquara te shtypit tone , “Illyria “ dhe “Dielli “ , paten kohe , qe ishin ne koma . Pasaniket patriote , Eqerem Bardha , Harri Barjaktari dhe te tjere , me gazetare te devotshem , ju dhane serum dhe oksigjen njekohesisht . I ngriten nga koma , apo nga shtrati i vdekjes dhe te dyja gazetat tradicionale , qe ka themeluar Noli, sot gjenden ne ballin e shtypit asnjeanes mbarekombetar .
Dua te them se duhet te kemi besim tek sponsoret memedhetare , qe nuk mungojne dhe tek gazetaret profesioniste , qe dalin mbi pasionet . As sponsoret nuk bejne pa kete rrace gazetaresh as gazetaret nuk bejne shume , pa keta lloj sponsoresh .
Ju keni thene ne intervisten , se gazetaria eshte larguar teresisht nga letersia . Edhe kjo eshte nje nga llojet e vdekjes se gazetarise . Gazetat , qe largohen nga letersia marrin karakter industrial . Kthehen ne metal , me te cilin mund te besh plugje , tenxhere, por kurre gazetari .
Do tu sjell ketu shembullin e tre gazetarve profesioniste , ne doren e te cilve pena kendon kenget me te mira te tradites , madje dhe opera . Keta gazetare jane , Kico Blushi , Mentor Kikia dhe Edison Ypi . Nuk njof asnje prej tyre fizikisht,vetem i lexoj , sepse nuk gjen nje shkrim te keyre gazetarve, qe te kete nje hije te vogel skematizmi dhe tingellimi metalik . Shkrimet e tyre, mendoj une , mbartin per me tej , frymen tradicionale te shtypit tone dhe shqetesimin, qe mban ne gji revolta per ndryshim ne kahun demokratik .
Lexoni nje shkrim te gazetarit te vjeter Kico Blushi , ne GSH , Shkurt 2015. Tema eshte per rruget e vendit tone . Po te jete per tituull , lexusi nuk ka pse e lexon , sepse tema per rruget eshte rrahur ne dhjetra forma dhe menyra . Me shkrimin e Kico Blushit puna ndryshon . Autori , me mjeshteri gazetareske , e terheq lexusin ne te tera hollesite teknike dhe mangesite sinjalistike , qe edhe po t’i keshe degjuar , nuk i le pa lexuar , sepse proza tregimtare eshte e fresket dhe e larmishme , qe te ben per vete . Kico nuk shkruan shume dendur , por te gjitha shkrimet pershkrohen nga nje ngjyrim specifik , qe nuk te le pa e perfunduar , madje ta lexosh me shume vemendje .
Te ngjashme jane dhe shkrimet e gazetarit , Mentor Kikia . Ne pamjen e pare , shkrimet e tij te duken politike , por nuk i le pa lexuar, sepse jane te thelle dhe analitike , qe nuk te lene t’i braktisesh , por i lexon fund e krye , madje dhe te nxitet mendimi , per alterrnativat , qe shtron . Ne GSH Shkurt 2015 , keni nje shkrim me titull “ Shteti i rrumpalles dhe i Edi Rames “ . Ju siguroj se nuk bie ne sy as nje pasion politik. Lexusi e ve re fare mire se gazetari nuk eshte me as nje krah politik, vecse me popullin e tij . Ne fund te fundit gazetaria eshte politike jo militare . Kikia e pasqyron ne shkrime , kete veti .
Kete gazetar e ndoqa nje dite , ne nje debat per permbytjet ne Myzeqe , javen e permbytjeve . Paneli ishte prej 5- vetash , qe perfaqesonin profesione te ndryshme , qe nga inxhinjere , politikane dhe ekonomiste . Kikia perfaqesonte gazetarine . E gjithe biseda ishte konfuze . Thuheshin fjale te pergjithshmme , pa ndonje interes, qofte dhe mediatik . Z. Kikia foli 3-4 here dhe gjithcka tha ishin si gure themeli , ne nje godine , qe riparohet . Kishte lexuar shume , per fenomenin dhe historine e perseritur ne vite . Ishte shume bindes dhe kritikonte , qeverrite , qe nuk kane marre as nje mase preventive , per te ndihmuar ikjen e shpejta te ujrave . Ne konkluzion tha : Darzeza dhe zona per rreth , jane nen nivelin e detit . Po qe se vijohet me kete indiferentizem shteteror , Darzeza dhe zona per rreth jo shume von , do te permbyten perjetesisht . Ky eshte mendim shume i guximshem, por njeriu behet i guximshem , kur eshte lexus sistematik , dhe di t’i veri ne jete ne menyre krijuse , ato qe lexon . Gazetari , qe merrte pjese ne panel , nuk ishte thjesht nje gazetar , por dhe shkencetar , ambjenalist dhe inxhinjer , qe di te nxjerri konkluzione llogjike nga nderveprimi i shkencave te natyres dha tyre te sakta . Kjo , qe tha gazetari , rregullisht duhej ta dekllaronte inxhinjeri , por aq dinte inxhinjeri , qe nuk dinte ku kishte koken kete tranzicion , qe nuk i duhej kujt asnje shkence inxhinjerike .
Nje gazetar produktiv dhe me finese , ne gjykimin tim , eshte Edison Ypi . Trajton tema shume te prehta shoqerore dhe politike . Argumenton me llogjike te hekurt dhe ka nje stil origjinal letrar ne te shkruar . Po citoj nje paragraf nga shkrimi i tij , ne daten 26 Shkurt 2015 , ne “Mapo “ : “Neper dege nuk degjohen cicerrima , vetem fershellima , kur ndonjehere fryn ere . Perrua me uje te piste ne mes te qytetit . Era nuk vallzon. Flladi nuk freskon … etj. “ Duket sikur lexojme fragmentet e nje tregimi romantik . Faktikisht eshte nje shkrim fishkullus me karakter politik .
Gazetaria nuk eshte letersi , por gjini e fjales se shkruar , ne fqinjesi me letersine . Kur shkrimet nuk kane nota letrare , jane pak ose aspak te lexushem , prandaj Profesori shkruan se shtypi i shkruar nuk ka lexus dhe gazetaria , gjithnje e me shume po afrohet me teknollogjine se sa me letersine . Ne kete leme nuk jemi teresisht te varfer . Kemi shembuj domethenes : Fiks fare dhe antena brenda familjes jane dy rubrika humoristike , qe vene deri ne sarkazem . Besoj se eshte krijuar nje pofil i ri me botimet , qe jane bere dhe vazhdojne te behen ne Shqiperi , Trojet dhe ne diaspore .
Nje diaspore kaq e madhe , nuk ka si te mos merret parasysh , ne c’do eveniment kombetar shqiptar . Shoqatat , rrjetet sociale , krijimet e mirfillta letrare dhe gazetareske , te kesaj pjese te atdheut , qe arrin 30 % , dekadat e fundit , kane shenuar rritje te pa krahasuara me as nje periudhe .
Nuk pretendohet se keto shkrime , jane krijimtari e mirfillte dhe kane vlera te pa diskutushme . Sikur 1/4 e tyre te certifikohen te vlefshme , perben nje ndihmese ne fushen e komunikimit masiv , ne shkalle kombetare . Po permend nje nisme letrare – kulturore – memedhetare shqiptare , qe zhvillohet ne Londer. E kam fjalen , per faqen elektronike te Shkrimtarit – gazetar , Fatmir Terziut . Eshte nje reviste e mire organizuar , qe pasurohet dite per dite me shkrime dhe ka nje dekade , qe botohet . Jane me mijra shkrime letrare , politike , sociale dhe politike , qe lexohen ne gjithe boten , nga nje numur i konsiderushem lexusish . Nuk e them me siguri , por me shume afersi , sa jane firmat , qe botojne ne faqet e kesaj reviste , nuk besoj se jane gjithe lexusit e njeres , prej gazetave me te lexuara ne Shqiperi .
Ka dhe disa botime te tjera , gjithnje virtuale ,qe jane te ngjashme me botimin elektronik “Fjala e lire“. Gjithcka siperpermenda tregon se ne Shqiperi , gjat ketij tranzicioni shtypi ka gjetur menyra per te qene vetvetja . I ka kryer detyrat me mire , se te gjithe pushtetet e shtetit demokratik . Gazetare te shquar ka shume dhe radhet e tyre shtohen c’do dite . Po permend dhe nje shembull shqiptar, jasht emigracionit. Gazetari Veli Hoxha , ka 18 vite , qe boton , me perpikmeri gazeten virtuale “ Kurora e gjelber “, gazeta qe trajton probleme te mjedisit pyjor . Kete gazete , sikurse dhe “Fjala e Lire “ , mbahet me pune vullnetare nga specjaliste patriote , qe nuk kane as nje interes personal . Keta njerez te shtypit , na deshmojne se nuk eshte vetem paraja , qe sundon jeten komunitare dhe urbane . Ndjenja e patriotizmit dhe e pasionit , per te zhvilluar letersine dhe shtypin , eshte trupzuar natyrshem . Komuniteti dhe politika duhet te gjykojne se nuk jemi ne kohen e vullnetarizmit extrem dhe as te sakrificave pa emer . Kapitalizmi zhvillohet mbi ligjin e interesit dhe te konkurences .
Shteti eshte me i besuar se biznesi . Sic ushtron kontroll mbi bizneset duhet te gjeje instumenta kontrolli dhe per sponsoret . Fjala vjem nuk mund te ribursohet nje biznes si Doshet , qe kerkon t gjunjezoi doganat , tatimet dhe policine . Po u lejuan nderhyrjre te tilla , shteti ka degjenuar ne bande . Veprimtaria botuse eshte private dhe nuk mund te jete ndryshe , por mekanizma kontrolli dhe ribursimi duhet te ekzistojne edhe mbi kete biznes . Botimet universitare , jane nje veprimtari , qe mund te behen filter, per cilesine e botimeve online . Kam vene re se botimet universatare , jane permbledhje e intervistave , qe kane dhene politikanet . Kush mund t’i lexoi keto libra voluminoze dhe pse ? Nuk kane qene politikanet tane te atij niveli , qe mund te konturojne nje kauze universale . Kam mendimin , qe Universitet duhet te botojne pjese nga shtypi vjetor , qe kane lene gjurme ne publik . Nje organizem i tille nuk mund te behet parazitar , kur perbehet nga profesioniste te sprovuar dhe te ndershem . Keto lloj botime mund te jene objekt i nje ribursimi dhe i honorareve . Autoriteti shteteror duhet te jete mbi te gjithe filtrat redaksionale , qe une mendoj se mund te jene Universitet. Ajo mori pedagosh , studentesh dhe aspirantesh shkencore , mund te bejne nje pune lavderuse vleresimin e klasifikuar te shtypit , kryesisht atij virtual dhe me gjere .Faqet elektronike , qe botojne shoqatat, jane shume . Dikush me dergoi nje prej tyre , ku nje “Anonim “ shkruante per Safet Butken . Per kete patriot ballist eshte shkruar kaq shume , sa e humbet orientimin , por shkrimtari “Anonim “ i kesaj gazete virtuale , ne nje gjysem faqe kishte dhene portretin me real , qe mund te kete , per kete intelektual te famshem te viteve 30 , Drejtorin e Gjimnazit te Tiranes , qe ishte edhe poet . Na jep dhe nje poezi te Safetit .
Poezia : “S’ka gje me te keqe , per nje komb se lufta brenda vetes / Perpara jetes se Atdheut , s’ka vlere jeta ime fizike / Te vetmin shqiptar , qe do te vras une eshte vetja ime “
Pak , pas konferences se Mukjes , Safeti u gjend i vetvrare , ne banesen e tij . Veprimtaria e Safetit dhe poezia e tij e frymezuar , na vene perpara nje pergjegjesie te madhe , qe shtypi nuk ka ditur ta ndricoi ne kohen e duhur , kete Promethe te shqiptarizmes , por na i ka dhene Butken si nje nga ballistet ordiner,te rakise dhe pulave , sic ka ndodhur me shume nacionaliste te nivelit te Butkes . Shtypi aktual virtual vijon te ndricoi shume probleme , qe koha i ka erresuar me dashje , pervec qe eshte tribune e shume talenteve letrare me vlera te spikatura .
A mjaftojne kaq shembuj , qe te bindin Profesor Fugen se gazetarija nuk ka vdekur ? Gjithsesi le ta quajme ne ariminacion . Ajo duhet te vetorganizohet dhe te marri pozicinin serioz te nje pushteti , qe meriton te vleresohet nga gjihe shoqeria , per t’u paraprire progresit dhe te jete ne vijen e pare te strategjive zhvillimore te kombit . Per te realizuar kete misjon , kerkohet mbeshtetje e fuqishme financiare , qe aktualisht nuk e kane te gjitha gazetat , ose kete mbeshtetje e gezojne gazetat dhe medjat me te pa meritara dhe parazitare . Sepse ndodh keshtu , eshte folur dhe shkruar mjaft , por me kryesorja eshte fakti se kapitali shqiptar , qe duhet te jet sponsorizus , eshte me origjine te dyshimte dhe ky kapital , perpara se te sponsorizoi gazetat , mendon per mbijetesen e vet dhe shpesh arrin , qe te sponsorizoi krimin , por krim quhet dhe nje shtyp i deformuar dhe me partishmeri inkandishente . Shtypin duhet te sponsorizohet nga nje biznes me origjine transparente .
Ne dienine time , bizneset , qe sponsorizojne shtypin , lehtesohen nga taksat , pra sic shifet perseri eshte buxheti ai , qe investon dhe ne shtypin e ndershem . Buxheti eshte i shtetit dhe i popullit , jo i pushtetit provizor , qe eshte pa nderprere , nen monitorimin e shtypit . Eshte ligji ai , qe i sanksionon keto marrdhenie . Kur diskutohej ligji per shtypin, ish Krueministri futurist, Fatos Nano, tha se ligji duhet te kete nje nen : “Shtypi eshte i lire dhe i pa varur “. Mbase eshte formuluar dhe eshte vendosur vetem kaq. Po qe keshtu eshte fatkeqesi , sepse e le shtypin te vetsakrifikohet dhe te bjeri ne gjunje te pushtetit , sic edhe ka ndodhur . Shoqeria eshte ndertuar mbi baza interesi . Nuk mund te kete forme tjeter sponsorizimi i shtypit . Natyrshem lind pyetja : Pse buxheti do kontroboi ne sponsposorizimin e shtupit te pa varur ? Nuk ka fond , qe nuk ka orgjinen e buxhetit , i ligjshem ose i pa ligjshem qofte . Formalisht vetem parate e emigranteve nuk dalin nga buxheti . Loja eshte , qe daljet te jene te mbeshtetura ne ligj . Ligji mbi shtypin eshte me kompleksi ,sepse supozohet te sanksionoi baraspeshat e te gjithe pushteteve dhe shtresave .
Ajo qe ka fituar shtypi yne eshte liria e plote e te shprehurit . Sejcili mund te shkruaj sa dhe si te doje . A mjafton vetem liria e shtypit ? Megjithse firore e madhe , eshte e pa mjaftushme . Burimet njerezore te shtypit shqiptar jane te mjaftushme , per ta evituar vdekjen biollogjike. Vete shtypi duhet te ushtroi autocensure, per te merituar simpatine e sponsorizimit . Ka 23 vite , qe shtypi nuk trajton analiza ekonomike, vec sensasione dhe kronika te zeza. Sponsorizimin sejcili duhet ta kerkoi se e meriton , jo se i dikuja i misherohet. Buxheti , si qese e popullit u takon dhe gazetave , pa prekur pa anshmerine e tyre. Shtypi eshte i lire , por jo anarshi . Shtypi eshte subjekti me i organizuar, qe mund te kete ne kupen e qiellit . Kam mendimin se vete Profesor Fuga me shoke , do te jene njerzit e duhur , qe mund ta futin shtypin ne korrnizen ligjore qe i takon .Perpjekjet e para ardhesve rezultuan te deshtuara .
Illo Foto / Studjus.NY Mars 2015
Archives for March 2015
Si shpëtoi Mbreti Zog nga 15 plumba në Vjenë
Jehona në shtypin e asaj kohe/
Pergatiti: ARTUR AJAZI/
Një nga atentatet e bujshme të ish-Mbretit Ahmet Zogu Parë, ka qenë padyshim edhe ai i ndodhur në mbrëmjen e 20 shkurtit 1931 në Vjenë. Lidhur me ngjarjen ja çfarë shkruante një gazete e huaj perëndimore. “Informacionet e mundësive të një hakmarrjeje të mundshme ndaj vdekjes së majorit Topallaj, i cili u vra këtu së fundmi në përpjekje të mbrojtjes së Mbretit Zog nga dy atentatorë, erdhën ditën e sotme nga kryeqyteti jugosllav, Beograd. Oficeri do të varroset ose në fshatin e tij malor të Matit, ose në Tiranë, ku ai jetonte së bashku me gruan e tij. Trupi i tij mendohet të mbërrijë në vendlindje në datën 5 mars nga qyteti i Durrësit. Kur shpallet një gjakmarrje ndaj vrasësve, të afërmit zakonisht ndjekin ritin solemn të betimit për të marrë hakun ose në varreza, ose pasi përcjellësit e të vdekurit të kthehen në shtëpinë e viktimës”. Njoftimet e mëparshme nga Shqipëria kanë treguar se të afërmit e viktimës mund të mblidhen së bashku për t u betuar që të hakmerren kundër vrasësve të Topallajt, i cili ishte adjutant i përkushtuar i Mbretit Zog, që po kurohej këtu në kryeqytetin austriak pas problemeve me grykët dhe stomakun. I njohur si një nga njerëzit më besnikë të Mbretit të Shqipërisë, Topallaj kishte arritur të fitonte besimin e padiskutueshëm të shefit të tij. Kjo i kishte dhënë frytet e veta në gradimin që mbreti i kishte bërë. Jo vetëm detyra e tij për ta shoqëruar atë në çdo hap, por edhe dhënia e gradës Major, ishin shpërblimet më të larta nga ana e Zogut. Besnikëria e tij u tregua më shumë se kurrë gjatë atentatit. Për të shpëtuar mbretin nga vdekja e sigurt, majori bëri të vetmin veprim që do të bënte një oficer besnik. Ngjarja e ndodhur në kryeqytetin austriak u cilësua si më të rëndat në Evropë. Sipas të përditshmeve vjeneze, më 20 shkurt në rrugën “Operngasse” (ora 22:15) të kryeqytetit austriak, Vjenë, 15 të shtëna pistolete iu drejtuan Mbretit Shqiptar, Ahmet Zogu. Ai shpëtoi mrekullisht, por nuk do të kishte qenë kështu po të mos ishte Llesh Topallaj, ndihmësi i tij, i cili në përpjekje për t i shpëtuar jetën, mbeti vetë i vrarë nga dy plumba në kokë. Nga atentati mbeti i plagosur edhe ministri i Oborrit Mbretëror, Ekrem Libohova. Një ngjarje e tillë ishte shumë e rrallë dhe nuk para ndodhte në Vjenë, e pikërisht në një nga rrugët kryesore të kryeqytetit të kulturuar. Mbreti Shqiptar që këtë e kishte vizitën e dytë të tij në Pallatin e Operas në Vjenë, ishte duke ndjekur operan “Pagliaçi”, kur kërkoi të largohej 15 minuta përpara përfundimit të shfaqjes. Me sa duket, shfaqja nuk i kishte pëlqyer. Ai la lozhën dhe iu drejtua daljes anësore të Pallatit ku i prisnin dy makinat e tyre. Ndërkohë 2 persona kishin zënë pritë dhe sapo panë objektivin e tyre, nisën të hapnin zjarr. Nga 15 plumbat e shtënë mbetën të vrarë adjutant Llesh Topallaj, i cili si një besnik i vërtetë ndaj sovranit, vuri trupin si mburojë për të shpëtuar patriotin e tij. Ky veprim i kushtoi jetën pasi 2 plumba e goditën në kokë dhe e lanë të vdekur në vend. Megjithatë, plumbat goditën edhe ministrin Libohova, që mori dy të tillë në këmbë në përpjekje për t iu kundërpërgjigjur zjarrit të vrasësve, ndërsa një plumb tjetër i përshkoi kapelen. Llesh Topallaj, njeriu që mbeti i vrarë për të shpëtuar sovranin, ishte punonjës i Gardës së Shqipërisë. Në radhë të parë, Vjena u trondit për faktin që në zemër të saj iu bë atentat sundimtarit të Shqipërisë, dhe në radhë të dytë vënien në dyshim të sigurisë së këtij vendi. Një ditë më vonë, kryeqytetësja “Neue Freie Presse”, deklaroi me të madhe se me këtë ngjarje ishte cenuar mikpritja austriake. Dy atentatorët u arrestuan pak çaste më vonë, pas kryerjes së atentatit. Madje, sipas gazetës, në kapjen e tyre kishin dhënë ndihmesën kryesore një gazetashitës në fund të rrugës “Operngasse”. Kur Adolf Tresslet (gazetashitësi), pa që një person ishte duke u larguar me nxitim dhe i armatosur iu hodh përsipër atij, duke ia bërë të lehtë punën policisë, e cila mbërriti menjëherë në vendngjarje. Atentatori i dytë u kap pak metra më tutje nga një patrullë policie. Sipas policisë atentatorët ishin Aziz Çami dhe Ndok Gjeloshi. Pas verifikimeve të para policia konfirmoi se shtetasit Gjeloshi dhe Çami të dy 37-vjeçarë kishin qenë oficerë xhandarmërie në vendin e tyre, ndërsa sot ishin emigrantë prej vitesh në Vjenë. Atyre iu gjetën pasaporta diplomatike jugosllave, çka lindi dyshimet e një atentati që e kishte pikënisjen nga Beogradi. Gjeloshi (që i kishte shërbyer princ Vidit), ishte me origjinë nga qyteti verior i Shqipërisë, Shkodra, dhe njihej si kundërshtar i ashpër i Mbreti Zog. Ndërsa Çami kishte lindur në Greqi, (Filat), ishte mbështetës i flaktë i Fan Nolit, kundërshtarit politik të Zogut. Një gazetë tjetër vendase shkroi se qëndrimi i Mbretit Shqiptar pas atentatit ishte i çuditshëm. Sipas gazetës, Zogu nuk u ishte kundërpërgjigjjur atentatorëve ashtu siç kishte bërë ministri Libohova. Sipas “Neues Wiener Journal”, ai ishte futur sërish në Pallatin e Operas, për t iu drejtuar më pas rezidencës së tij, hotelit “Imperial”, në dukje i qetë. Pas kësaj policia austriake nisi verifikimet për të mësuar se kush tjetër mund të fshihej pas emrave të vrasësve. Ata kaluan në sitë çdo shqiptar që gjendej në Austri qoftë rezident dhe të përkohshëm. Pas këtyre verifikimeve ata kryen dhe një sërë arrestimesh të tjera që mendohet të kishin lidhje me atentatin. Kështu, nga dita në ditë numri i të arrestuarve erdhi duke u rritur.Gazeta “Wiener Neuse Nachrichten” përmendi emrat e kësaj liste, ku përveç Aziz Çamit dhe Ndok Gjeloshit, në qeli përfunduan edhe Hasan Prishtina, Qazim Mulleti, Rexhep Mitrovica, Menduh Angoni, Angjelin Suma, Luigj Shkurti dhe Sejfi Vllamasi etj.
Fan Noli, mes botës njerëzore dhe hyjnore
IN MEMORIAM -50 VJETORI I VDEKJES SË FAN NOLIT/
Esse-nga Raimonda MOISIU/
Ndërsa kthejmë kokën përgjatë viteve, në perëndimin e tyre, dallon gjurmët e arta të kujtesës së një kombi. Janë gjurmë që gjithmonë do të kujtohen si shprehi e ndodhisë në etapa të ndryshme dhe e ekzistencës së tyre, për tu përqendruar në erudicionin e një prej figurave që është çmuar shumë prej shqiptarëve dhe amerikanëve, si një figurë aktive e letrave shqipe, Rilindjes Kombëtare, çështjes kombëtare dhe të të drejtave të shqiptarëve jo vetëm në trojet etnike shqiptare, por në Amerikë e kudo në botë, Fan Stilian Noli. Ndërsa vitet rrjedhin, aq më shumë rritet edhe ndërgjegjësimi kombëtar për t’u kthyer pas ideve, erudicionit, veprave, penës, së këtij kolosi të letrave shqipe, për të eksploruar në vlerën e tyre. Vepra e Nolit të Madh është shumëdimensionale, e krijuar në përkushtimin dhe vëmendjen, poezi, prozë, publicistikë, pamfletist, eseist, historian, fetare, muzikë, përkthime të shkrimtarëve të shquar të botës, midis atributit të një lideri popullor dhe shpirtëror, midis lavdisë e modestisë që e karakterizonte, gjithmonë sipas kontributit që ai kishte ndërtuar në thënien biblike që shprehte shpesh: “Një popull pa vizion zhduket”. Poliedriku dhe eruditi Fan Noli, nuk u përqendrua vetëm te një pjesë e veçantë e historisë së kombit shqiptar, por ai adaptoi atë pjesë integrale të vlerave dhe historinë e kulturave të tjera, pikërisht asaj amerikane, ku ai jetoi dhe veproi deri ditën që vdiq, – dhe – hodhi një bazë të shëndoshë të rizbulimit të identitetit kombëtar dhe të ruajtjes së tij nga asimilimi kulturor pas disa shekujsh shtypje. Muaji mars tashmë është bërë një muaj i veçantë për të përkujtuar, poliedrikun dhe eruditin, Nolin e Madh, dhe krahas tij, ne sjellim në kujtesë një sërë figurash të shquara të letrave shqipe, atdhetarizmit e patriotizmit, si Konica, Pipa, Zef Oroshi, Rexhep Baba Bardhi, Qerim Panariti, Antoni Athanas, Kristaq Trebicka, Petraq Turtulli, Sotir Peci, At Arthur Liolini, Bill Kamenica, Thanas Laskaj, etj. Përgjatë gjithë kësaj kohe, forca e kujtesës, e vizionit, e mendjes dhe e penës së njerëzve të letrave shqipe, nëpërmjet aktiviteteve në dedikim të vlerave kombëtare e historike, sikurse kanë bërë ata vetë dhe pararendësit e tyre. Ata besojnë në parimin bazë e jetësor se vepra dhe kontributi i Nolit flasin shumë, si një domosdoshmëri që vlen edhe në ditët e sotme, ka aftësi universale për të evokuar të kaluarën ngadhënjyese me njerëzoren. Ndërgjegjësimi kombëtar i njerëzve të letrave shqipe, lëviz drejt vizionit të së ardhmes drejt atij vizioni që predikonte Noli i Madh, në ruajtjen e traditës, gjuhës, kulturës, identitetin e tyre, për të treguar se jemi një komb me botë, shpirt e mendim të lirë, ecim, jetojmë, tregojmë me penën e krijimtarinë, organizimin e aktiviteteve me taban kombëtar e historik, se jemi aty, në tokën e mundësisë e demokracisë, dhe kjo është një arsye që ata e përkujtojnë 50- vjetorin e përjetësisë së Nolit tonë të Madh. Është ndjesia më e fuqishme e krenarisë kombëtare, është aftësia e talentit dhe penës së shkrimtarëve, ndjesitë që poetët e prozatorët i koordinojnë me ndjesitë e pararendësve të tyre, si gjënë më të bukur e të shtrenjtë të përjetësimit të vlerave kombëtare dhe identitetit kombëtar ashtu si pati bërë dikur ky uragan i shqiptarisë në Amerikë.
Noli…nuk besoj të ketë patur ndonjë armik personal
Ai ka qenë njeri i letrave dhe i humanizmit të thellë njerëzor, në ato përmasa, saqë nga burrë shteti u bë prift. Të bëhet prift dikush, do të thotë të jetë idealist patjetër, njeri që jeton mes botës njerëzore dhe asaj hyjnore, pra, njeri tolerant, i dhimbsur për njerëzit, i gjendur për ta, dhe, Noli, e pati të thjeshtë krejt të vishte rason e zezë. Me dhënien e meshës së parë në gjuhën shqipe dhe shkëputjen e ortodoksisë shqiptare nga ajo greke, janë dëshmi të një kthese historike në historinë e Rilindjes Kombëtare. Noli ynë i Madh ka qenë kryeredaktori i gazetës më të vjetër shqipe, “Dielli”, President Nderi i Shoqatës Pan Shqiptare “Vatra”, u diplomua në Universitetin e Hawardit, botues i “Adriatic Review”, “Republika” dhe përfaqësuesi i Lidhjes së Kombeve, Ministër i Punëve të Jashtme, Kryeministër i Shqipërisë, filozof, botues dhe përkthyes i shumë veprave letrare e fetare, dhe i vlerësuar nga kritika e kohës amerikane, në veçanti nga Presidenti Linden B. Xhonson. Një deklaratë brilante e Fan Nolit i kapërceu me të shpejtë kufijtë e mijëvjeçarit kur ai jetoi. Ai tha se populli shqiptar, me një shumicë dërmuese myslimane, zgjodhi në krye një prift ortodoks, siç vdiq ai. E ku ka kompliment më të bukur, se ky mesazh i tolerancës dhe bashkëjetesës fetare që mund t’i bëjë dikush popullit të tij se sa ky? Sidomos sot, kur ngado gëlojnë përplasjet fetare? Fan Noli i ka kapërcyer kufijtë e kulturës së intelektualëve të kohës, shqiptarë dhe jo shqiptarë. Ai është parë si një personalitet i shquar për atributet e një lideri shteti që ai i atribuoi vetes me restaurimin e identitetit kombëtar të shqiptarëve mbas disa shekuj të pushtimit otoman. Jo vetëm si kishtar, historian, studiues, shkrimtar, eseist, pamfletist por edhe si një burrë shteti, bëri që atdheu i tij të njihej në arenën ndërkombëtare, duke e shquar Nolin si një arkitekt i zgjimit e dinjitetit kombëtar, besimit dhe pika e bashkimit të shqiptarëve, sidomos në Amerikë. Brilantet e tija të veprave origjinale dhe të përkthyera, janë deri më sot, të pakritikueshme nga askush. Si poeteshë dhe publiciste, si një adhuruese e patjetërsueshme e Nolit të Madh, do të vëreja një shembull të mrekullueshëm për mua, për ne, njerëzit e letrave dhe për ata që aspirojnë galaktikën e letërsisë. Në qoftë se ne i themi “çifut” dikujt që është kurnac dhe që i tërheq gjithmonë kërraba nga vetja, Noli i madh ka qenë “çifut” i fjalës së përkorë. Ai ka qenë kur shkruante, si një punonjës i arit apo i zemberekëve të orëve. Aq poezi sa na ka lënë Noli, janë, që të gjitha, të derdhura në flori, ku nuk ke kurajën të heqësh apo të redaktosh, qoftë edhe një rrokje. Mirëpo, Noli, Konica, Mjeda, Migjeni, Fishta, etj, kanë lënë trashëgiminë e tyre që ne jemi të detyruar t’i referohemi, si zotërues të tyre. Pra, duhet të përkulemi me nderim përditë te “Profesor Noli” në përzgjedhjen dhe koncizitetin e fjalëve. Tregojnë se Noli, vetëm për të gjetur fjalën e bukur shqipe “gërdallë”, i ka shkruar letër një shoku të tij të fëmijërisë, që nga Amerika, ndërsa po përkthente Servantesin. Dhe kush na qe më në fund “gërdalla”? E kush tjetër, përveçse Rosinantit. Apo, tjetër. Pas luftës, kur i dërguan Nolit vepra të tjera të Shekspirit, të botuara në atdheun e tij, ai, si i përgëzoi për punën e lavdëruar me gjeniun anglez, i këshilloi nga ana tjetër duke u thënë se; “por, shqipja ka fjalë të tjera më të bukura, more djema”.
Noli, në tërë parametrat ka qenë modern
Kur udhëhoqi revolucionin e njëzetekatrës, i tërë Ballkani ishte monarki, pra, në një mënyrë arkaike e të drejtuarit. Noli, krejt ndryshe, organizoi republikë vendin e qeverisur prej tij, dhe, për më tepër, ai kërkoi të lidhej me pushtetin komunist të Rusisë së Leninit, duke vepruar me një diplomaci marramendëse. Fundja Lenini qe ai që denoncoi traktatin e fshehtë të Londrës për copëtimin e vendit tonë, por, nga ana tjetër, në atë kohë, komunizmi sovjetik u bë aspiratë e shumë popujve, shteti qe i madh, dhe nuk ishte aspak keq të kishte edhe simpatinë e kësaj fuqie që po rritej me bum të paparë. Dhe, rrëfanën e kishte…. Noli ishte aq energjik, humanist e reformator, diplomat, njohës i shumë gjuhëve të huaja, historisë e kulturës së popujve të ndryshëm, dhe mbrojtës i flaktë i çështjes kombëtare dhe i të drejtave të patjetërsueshme të kombit shqiptar, kur fati i Shqipërisë ishte në një rrezik të madh për t’i ndarë përsëri kufijtë, ai takohet me Presidentin e SHBA-së të asaj kohe, Wilson, duke i kërkuar mbështetjen e padiskutueshme të tij, dhe falë saj, Noli ynë i Madh do të ndalonte masakrën tjetër që donin të bënin shtetet evropiane me kufijtë e Shqipërisë. Duke e vlerësuar ndihmën e Presidentit Wilson dhe mbështetjen e patriotëve të vjetër dhe komunitetit shqiptar në Amerikë, përveçse zërit të tij të fuqishëm kombëtar, në Konferencën e Parisit më 1919, ai do ndërgjegjësonte zgjimin e kombit, me vargjet “Mbahu nëno mos kij frikë, se ke djemtë në Amerikë…” Aktualiteti dhe mesazhi i këtyre vargjeve vazhdon edhe për të sotmen për zgjidhjen e çështjes kombëtare, si një apel që i bëhet botës dhe Evropës për më shumë vëmendje ndaj kombit shqiptar dhe Kosovës, njohjen e Pavarësisë së saj ndërkombëtarisht. Pranimin e Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve, Fan Noli e vlerëson si një arritje nga më të mëdhatë e shpirtërore të kombit e çështjes shqiptare. Kur e përzunë forca të financuara nga armiku shekullor i shqiptarëve, shteti serb, Nolin, këtë figurë poliedrike dhe që krahasohej me kokat më të ndritura të kohës, e zëvendësoi një njeri tjetër. Ai, për fat, që nuk e kishte as kulturën, as edukatën, as bagazhin, as elegancën e të qeverisurit dhe as qytetarinë e tij, por ishte një fshatar i zgjuar dhe manovrator nga Burgajeti i Matit, pretendenti se vinte nga familja mbretërore e Topiajve, Ahmet Zogu. Noli i madh u detyrua të ndahej fizikisht nga populli i tij. Atij nuk i mbeti tjetër, veçse atë pjesë të jetës që i kish mbetur, të vishej prift. Pikërisht në Amerikë. Ai e dinte se kush do të bëhej Amerika. Falë kishës së tij, shqiptarët e Amerikës ishin dhe janë të bashkuar më shumë se në asnjë vend tjetër të botës. Nën shembullin e Nolit të madh i mbajnë bashkuar shqiptarët sa e sa klerikë të nderuar si At Arthur Liolini, Federata Panshqiptare Vatra , Gazeta Dielli dhe shumë patriotë dhe atdhetarë të tjerë.
Raimonda MOISIU
Hartford CT USA
APEN promovoi në Nju Jork, shpirtin e sipërmarrësve profesionist shqiptar
Shkruan: Beqir SINA – New York/
MANHATTAN NYC : Të Premten, (27 Shkurt) në njërin prej lokaleve më të njohura në Nju Jork – për mbajtjen e simposiumeve dhe diskutimeve për biznesin – 3 West Club; Manhattan Shoqata Shqiptaro-Amerikane e Profesionisteve dhe Sipërmarrësve – APEN – organizojë një panel që të përkrahi dhe promovojë komunitetin e profesionistëve dhe sipërmarrësve të rinjë Shqiptaro-Amerikan – duke përfshirë edhe disa prej biznismenëve më të suksesëshme.
Paneli i dikutimeve u hap me prezentimin e pjesmarrësve duke theksuar rolin e APEN-it, në komunitetin tonë, si dhe mënyrat më të sukseshme për t’u angazhuar dhe inkuadruar me organizatën e APEN-it. nga znj. Mediha Kosovrasti – Gega (APEN co-Chair – gjithashtu APEN co-Chair Nick Nikic)
Moderatorët e kësaj konference ishin dy profesionistë dhe sipërmarrës të suksesshëm në Nju Jork, Etrita Ibroci – Anëtare e bordit te APEN-it; Profesioniste në degën e financave në bankë Europiane (Senior VP, Kepler Cheuvreux) dhe Ken Biberaj – (Chairman, Manhattan Chamber of Commerce Kryetar të Bordit të Drejtorëve) – ish kandidatë për këshillin e bashkisë të Nju Jorkut.
“Interesimi shumë i lartë solli në këtë konferencë rreth 300 musafirë – çka do të tregojë se ky ka qenë një ndër tubimet më të sukseshme që patëm në historin tonë 8 vjeçare” thonë drejtuesit e Apenit nga kjo veprimtari.
Disa prej tyre ishin nga ata që janë bërë edhe pjesë e librit “Histori suksesi shqiptaro-amerikan”, figura të shquara të komunitetit, lider, dhe veprmitar të dalluar, sipërmarrës të lartë nga komunitetit tonë, dhe nga të gjitha fushat të ndryshme ( restorante, modës, të financës, të pasurive të paluajtshme, të ndërmarrësisë social dhe teknologjisë), si :Mark Gjonaj – Assemblyman, Richard Lukaj – Bank Street Group -philanthropist, Adrian Shatku – CEO Unify Communications, Martin Shkreli – Owner/President at Alba Construction, Granit Limani – Entremedia (Founder),Zaim Hajdari – Raymond James group, Ambasador Vlora Çitaku – Kosova delegation, Ambasador Ferit Hoxha – Albania Delegation, Lumi Hadri – restaurant owner; philanthropist
Gjithashtu, ka pasur mysafirë nga, Kosova, Austria, Dallasi, dhe Washington, DC, Bostoni (Mark Kosmo – Financial Services Consultant and Contractor), si dhe disa studentë shqiptarë që studion në universitetin e Harvardit, e të tjerë.
Duke treguar edhe “sekretet” e asaj – se nga ata u frymëzuan, ose si u lindi idea që APEN të promovojë në Nju Jork, shpirtin sipërmarrës shqiptar, moderatoria e kësaj veprimtarie Etrita Ibroci, thotë se: “Komuniteti ynë shqiptar, ka shumë sipërmarrës të sukseshëm në të gjitha fushat, nga fusha e shërbimeve, ndërtimi dhe financa, deri tek kompanitë start-up në teknologji, moda dhe dizajni. Kështu që, ne gjithashtu e dijmë se Shqiptarët integrohen shumë shpejt dhe kanë treguar sukses të vazhdueshëm në udhëheqjen e bizneseve të vogla dhe të mesme, siç mund të vihet re nga gjithë bizneset e sukseshme jo vetem në ShBA por edhe në vende tjera të Diasporës, ishte natyrisht frymëzim dhe ide për të mbajtur një panel të till”.
Pra, sipas saj qëllimi i tyre, na tregon se ata ishin në gjendje të afrojnë dhe bëjnë së bashku, nën një çati , në format të një paneli plot me diskutime(konferencë afaristësh dhe biznesmenësh), disa prej profesionistëve dhe sipërmarrësve më të dalluar shqiptaro-amerikan, të cilët kan lënë një shenjë të rëndësishëm në lëmit e tyre përkatëse.
Dhe, me, synimin siç tregojë edhe ky panel i cili është që t’i prezantojnë tregimet e tyre të sfidës, punës së madhe, të disa dështimeve, por, edhe të sukseseve të mëdha që kanë kulmuar me arritjen e bizneseve të suksesshme, emra dhe firma globale që po vazhdojnë të rritën në botën e suksesit.
Etrita Ibroci, u shpreh se :” Ne duam të prezantojmë tregimet dhe përvojat e tona, dhe të inkurajojmë një brez të ri, të udhëheqesve të biznesit dhe të udhëheqesve profesionalë, gjithashtu, qëllimi i ketij tubimi ishte të përkrahim dhe promovojm komunitetin Shqiptaro-Amerikan – duke përfshirë disa prej biznismenëve më të suksesëshëm” tha ajo.
Ndërkaq,, shtonë ajo se ata kan pasur edhe një qëllim tjetër, i cili ishte drejtuar tek të rinjtë në komunitetin tonë për të marrë një kuptim të asaj që përfshin ata në sipërmarrjen, për ata që janë të interesuar në ndërmarrësi, të tilla të suksesshme në fushën e afarizmit dhe të biznesit në SHBA.
Në këtë panel mësojmë se është diskutuar edhe për atë si si mund të bëhesh sipërmarrës dhe profesionist i suksesshëm , ose cila ishte mënyra për të bërë atë të njohur nëpërmjet këtij paneli diskutimesh. Si kanë mundur të bëhen të sukseshëm sipërmarrësit e Apenit? dhe si mund të mësohet nga ata? duke u prezantuar ata vetë tregimet dhe përvojat e tyre, që të inkurajojnë një brez të ri të udhëheqesve të biznesit dhe të udhëheqesve profesionalë.
“Gjithashtu, theksojë Ibroci, qëllimi i ketij tubimi ishte të përkrahim dhe promovojm komunitetit Shqiptaro-Amerikan, duke përfshirë disa prej biznismenëve më të suksesëshëm”
Në rrëfimet e sukseset e tyre, panelistët nëpërmjet diskutimeve : Louis V. Foundos, Entrepreneur, Finance/Real Estate, Giorgio Kolaj, Co-Founder and President, Famous Famiglia (pizzeria), Tush Nikollaj, CEO & President, Logical Net Corporation (technology), Shpresa Xhakli, Founder, United for Autism, iu përgjigjen edhe disa pyetjeve nga moderatorët dhe disa pyetje të bëra vetë nga publiku.
Auditori me këtë rast ishte mjaft i interesuar të dinte se :” Cili ishte momenti definues që ndikoj ata të angazhohen si sipërmarrës në fushat e tyre të spërmarrëjes – dhe me çfarë mënyrash ata i motivojnë punëtorët? e tyre, cilat nga cilësit i dallojnë nga sippërmarrësit tjerë?- Çfar domethënije, ka të jesh sipërmarrës shqipëtarë në SHBA? dhe cili është mesazhi i tyre për gjeneratat e të rinjëve?
Këtë në mënyrat e tyre, e treguan panelistët e suksesshëm,” se cilat ishin inspiruese dhe motivuese për brezin e ri të sipërmarrësve shqiptarë, që tashmë po e bejnë rrugëtimin e tyre të sipërmarrësisë”.
Ajo që të bie në sy ishte se të gjithë panelistët, theksuan se familja – është gjëja më e rëndësishme dhe shtylla e çdo suksesi – Edhe një temë tjeter, prej tyre e rëndësishme ishte për të treguar se cila ishte mënyra për të besuar në vetvete dhe aftësit e veta dhe “kurr për t’u mos dorëzuar”, edhe përball vështërsive, për të arritur suksesin në mërgim.
Një ndër temat kryesore, që u diskutuan ishte për të ndihmuar njëri tjetrin – posacërisht e theksuar kjo në diskutimin e e tij ,nga zotëri Louis Foundos. Kurse, Tush Nikollaj – theksoj se kurr mos të pranoni kur dikush ju thotë ‘Jo’, por shtojë ai ” Vazhdoni me forca tuaja dhe kërkoni mënyra tjera për të arritur qëllimet”.
Zonjusha Etrita Ibroci, në fund duke folur për të ardhmen e këtyre ngjarjeve nga shoqata e Shoqata Shqiptaro-Amerikane e Profesionisteve dhe Sipërmarrësve – APEN, thotë se do të angozhohemi edhe më tepër te organizojm tubime te tilla që do te forcojmë platformen tonë.
” Ne jemi nje organizatë, shprehet ajo me një detyrë: krijimin e një tradite të re, në bashkimin e profesionistëve dhe sipermarrësve shqiptarë, ndërkohë, që Misioni i jonë, është ti afrojmë në mes nesh forca të reja rinore, që do të pasqyrojnë dinjitetin e vlerave shqipëtare dhe të shpalosim talentin shqipëtarë”.
Në këtë kontekst, duket qartë se që nga lindja e idesë dhe iniciativës se APEN-it, si shprehet ajo, Apeni, ka pasur fatin të kontaktojë me qindra shqiptarë, në të gjithë Shtetet e Bashkuara, me sipermarrës dhe profesionistë me kualifikime impresive, duke perfshirë edhe sfera nga financat, bankimi, ligji, sfera shëndetsore, teknologji e tjerë, gjithmonë duke shpresuar që në të ardhmen APEN, të zgjerojë rrjetin e tyre me profesionist të tjerë te sukseshëm në tërë SHBA dhe diasporën shqiptare.
Messazhi i tyre i qartë është të rrini të lidhur me APEN’in, me platformën e saj, jo vetëm për të mësuar nga kolegët më të suksesshëm – profesionistë dhe sipërmarrës – por edhe që të zbërthejnë rrugët dhe kahjet të ndryshme të bashkëpunimit me kolegë në sektorë të ngjashëm të biznesit, edhe në Shqipëri, Kosovë, viset shqiptare, në Europë dhe SHBA.( photo credits and information from APEN – Albanian Professionals and Entrepreneurs Network)
LUIGJI MARIA UGOLINI DHE FOENIKA ( FINIQI )
Shkruan: KOZMA TAHO-CLEARWATER, FLORIDA/
Luigji Maria Ugolini ishte dhe mbetet pa dyshim arkeologu më i suksesëshem dhe më i rëndesishëm që realizoj kërkim zbulimet arkeologjike në trojet e qytetit të lashtë të Butrintit. Pothuaj se gjithçka që është nxjer në dritë deri më sot janë meritë e punës , dashurisë dhe perkushtimit të tij për këtë qytet mitiko –legjendar. Kështu , mund të thuhet se Butrinti është i lidhur me emrin e Ugolinit. Gjithçka e zbuluar mbas tij janë ritushime, shtesa, që nuk mund të harrin sasinë dhe cilësinë e objekteve që ai nxorri në dritë. Ai i kushtoj Butrintit pothuaj tërë veprimtarinë e tij kërkuse e zbuluse arkeologjike . Më gjërë për jetë e tij mund të mësoni në librin “Butrinti i Përjetshëm “ të R. Hodge.
Ugolini erdhi në shqipëri në kuadrin e armatës inteligjente përzgjedhur nga qeveria fashiste e Romës e cila rivendikonte në ato mote Perandorinë e dikurshme Romake . Pra ishte pjese e armatës se “ Gjeneral Gramafonëve “ që u inflitruan në shqipëri dhe punoj nën urdhrat e Akademisë së Kulturës së Romës Fashiste.Nuk mund të paragjykoj përfundimet e botuara në emër të tij pasi ato janë botuar nga Akademia e Romës Fashiste pas vdekjes së tij .
Ishte një marveshje midis Akademisë së Kulturës së Romës Fashiste dhe Qeverisë Shqiptare që do ti hapte rrugën kërkim zbulimeve arkeologjike në trojet tona. Akademia e Romës dhe profesor Ugolini do të zgjidhnin për së pari trojet e qytetit të lashtë të Foenikës ( Finiqi i sotëm ). Përse u zgjodh pikërisht Foenika ?
1)—Foenika si kryeqendër e Kaonëve dhe Kryeqytet i Lidhjes Epirote ( mbas rënies së Mbretërisë Molose 230 p.e.s. ) Ishte i pari qytet Ballkanik që ju hapi rrugën duke ju krijuar lehtësi portuale e manovruse ushtrive Romake.
2)—Me ndërmjetësinë e Lidhjes Epirote , në Foenikë është nënshkruar edhe një traktat paqeje ndërmjet ushtive ndërluftuse Romake e Maqedonase . Traktati mban emrin e Foenikës dhe është nënshkruar në vitin 205 p.e.s.
3)—Nisur nga këto ndihmesa Roma i pat akorduar Foenikës “ statusin e qytetit mik “ Ky status lidhej ndër të tjera edhe me një pamvarsi të kufizuar e kontrolluar e cila do te vazhdonte deri rreth vitit 140 p.e.s. kur edhe epirotët do ti bashkengjiteshin nën ndarjes maqedone të Perandorisë Romake .
4)—Burimet e shkruara tregojnë interesimin dhe kujdesin e Senatit Romak për forcimin , ndërtimin , zgjerimin e urbanizimin e Foenikës nën ndikimin e qytetërimit Romak .
5)—Rreth lashtësisë, zanafillave e themelimit të Foenikës , njohurit ishin tepër të kufizuara. Sipas një variant ajo konsiderohej si një themelim i shek. IVp.e.s.prej Mbretit Kalia (historikisht i pa njohur ) në kujtim të atit të tij Feniksit emrin e të cilit edhe mori .
6)—Nga burimet e shkruara vëlen të përmendet një shënim i historianit grek Polibit (200—120 p.e.s.) i cili thotë :-“Foenika është qyteti më i pasur , më i rëndësishem dhe më i fortifikuar i epirit “
Akademia e Romës dhe Prof. Ugolini shpresonin se në foenik do të zbulonin kryesishtë element të qytetërimit Romak dhe ndonjë shtresëzim të kufizuar .
Pamvarsisht nga kjo ekspedida Italiane e Foenikes edhe për aq pakë kohë sa punoj zbuloj material arkeologjik e shtresëzime sensacionale . Ajo arriti të zbuloj dhe mbledhe material arkeologjik që fillonin prej kohes Bizantino –Mesjetare e shkonin deri ne Epoken e Gurit . Dhe pikerisht ne kohen kur mendohej se keto punime do te përshkallëzoheshin Akademia e Romës dhe Prof. Ugolini kërkuan braktisjen e tyre. Kjo do të justifikohej me zbulimin prej Ugolinit të qytetit antik të Butrintit. E vërteta është se Ugolini i pat vizituar Butrintin , Kalivuan dhe Çukën e Ajtoit në Mars te vitit 1924 , dy vjet para se të fillonte gërmimet në Foenikë. Edwin Jascques, autor i librit “ Shqiptaret “ beson se arsyet duhen kërkuar në ato që ekspedita zbuloj ne Foenikë. Ai shkruan :–
“ …….. Duke gërmuar poshtë shtresës romake arkeologet hasën
epigrafe ose mbishkrime, monedha e qeramikë, basoreliefe e
koka statujash të thyera, si dhe vegla pune të epokës së hekurit.
Në një shtresë më te herëshme se kjo, U GJETËN DY ÇEKAN OSE
KOKA SOPATASH PREJ STRALLI TË KOHËS SË GURIT. Ishte hera e
pare që në Shqiperi zbuloheshin dëshmi të një qytetërimi të tillë
te lashtë. Akropoli në majë të kodrës doli se ishte MË I MADHI
NË BOTËN KLASIKE. Muret e tij zgjateshin në trajtë zig-zage deri
në 2-e 2,5km, duke dale kështu shtatë here më tëmëdhej se të
Athinës. Blloqet e medhej prej guri peshonin deri 22 ton sejcili,
prandaj ngjitja e tyre në majë të kodrës, sigurisht, dëshmonte për
një mjeshtri të lartë inxhinerike. Ende qëndrojnë ne këmbë pjesë
muri rreth shtat metra të larta , ku vihen re dhe porta e kulla. “
Edwin Jascques “Shqiptarët “ fq 27
Këto gjetje arkeologjike befasuan jo vetëm Ekspeditën Italiane dhe Akademin e Romës Fashiste por gjithkund inteligjencën Europiane kudo që shkoj ,mbajti leksione e i promovoj M. L. Ugolini. Muret rrethus të Foenikës , edhe pse nuk janë nxjer ende në dritë, tregojnë qart se janë ndërtuar nga mjeshtra që zotrojnë një teknik të lartë ndërtimi të tyre,teknikë që sipas Herodotit e zotronin vetëm popujt pellazgjik. Romakët i quajtën këto mure “Aiakid “ për të na treguar se kush ishin këta mjeshtra. Janë pra pikërisht ata popuj të njohur gjithandej nën emrat Tiren, Tirsen, Tushë, Tuskë ,Toskë,Etrusk etj të cilët të kudo ndodhur në rreth mesdhe kanë lënë gjurmë nepërmjet këtyre mureve rëndom te quajtur megalitik , qyklopik apo Pellazgjik .Çuditërisht , dhe jo pa domethënie volumi dhe numuri më i madh i tyre ndodhet në Epir, ku pothuaj se të gjitha qytetet ishin të rrethuar me to. Po ashtu befasuse për Ekspediten Italiane do të ishte gjetja e veglave prej stralli , të cilat vërtetonin se këto kodra kanë qënë të pëlqyera e banuara prej njeriut qysh ne epokën e gurit në rreth 5000 vjet para erës sonë. Kështu mund të thuhet se tradita popullore e përcjell nëpërmjet miteve , legjendave e gojëdhënave nuk mund të jetë e pa vërtet. Ato bëjnë fjale per një zhvillim qytetërues të lidhur me atë mesdhetar , Pellazgjik , egjeas apo kreto mikenas. Sipas Prof. Dhimiter Pilikës dhe studiusit të shquar arvanitas Aristidh Kola , këtu kanë lindur Kadmi, Feniksi , Kiliksi si dhe më e bukura vdektare Europa. Dijetari dhrovianit Zoto Molosi pranon se këtu pari , në stanet e Kronit në Palavli erdhi Rea dhe lindi Zeusin për ta përcjell nëpermjet Butrintit në Kretë. Kohë më vonë Zeusi do të rikthehej këtu për të rrëmbyer Europen e për tu bashkuar me të ne Kretë duke lën pas dinastin mbreterore të këtij ishulli. Udhëtari , historian e gjeograf greko –helen ,Hekateu , visitor i këtyre trojeve, vendos në keto rrethina qytetin e Baiikesë, ende të pa zbuluar e indetifikuar . Personalisht mendoj se Baiiakea dhe Foenika duhet të jenë i njëjti qytet . Kështu braktisja e Foenikës ishte një tërheqje veshi për ekspeditën italiane , pë të mos zbuluar e publikuar gjëra tej orientimeve dhe detyrave të ngarkuara. Gjykoj se këto mund të kene qënë arsyet e braktisjes së kerkimeve në Foenikë . Zbulimet e më tejëshme mund të binin ndesh me proto e prehistorine e Europes hartuar mbi bazen e qyteterimeve greke e romake . Ato mund të risillnin në dritë emrin e Pellazgeve , të pa dëshiruar nga historianët dhe akademistët e Europës.
- « Previous Page
- 1
- …
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- …
- 80
- Next Page »