Archives for May 2016

Përkrahje Kosovës në institucionet euroatlantike

May 31, 2016 by dgreca

-Kryetari i Kuvendit, Veseli takon deputetët suedezë anëtarë të Asamblesë së NATO-s. Delegacioni suedez i shprehën përkrahje të plotë aderimit të Republikës së Kosovës në institucionet euroatlantike/

PRISHTINË, 31 Maj 2016/ Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, priti në takim grupin e deputetëve të Parlamentit suedez, anëtarë të Asamblesë së NATO-s, të cilëve u printe Björn von Sydow, me të cilët diskutoi për prioritetet e Kuvendit kosovar, me theks të veçantë, për çështje të sigurisë.

Delegacioni suedez i shprehën përkrahje të plotë aderimit të Republikës së Kosovës në institucionet euroatlantike, duke vënë në pah rëndësinë e fqinjësisë së mirë, mirëkuptimit dhe bashkëpunimit rajonal.

Kryetari Veseli, në takim me asamblistët suedezë, foli për zhvillimet në Kuvend dhe theksoi se institucionet e Republikës së Kosovës janë të përkushtuara për realizimin e axhendës eurointegruese, zhvillimin ekonomik si dhe sundimin e ligjit.

“Kosova është e vendosur për të thelluar paqen në rajon, të kontribuojë për mirëkuptim dhe besim të ndërsjellë, duke u bërë pjesë e mekanizmave të sigurisë siç është aderimi në NATO”, theksoi kryetari Veseli./b.j/

THESARET ANTIKE TË SULOVËS

May 31, 2016 by dgreca

NGA PËLLUMB GORICA/

Një udhëtim drejt Sulovës së Sipërme të Gramshit është një mundësi e mirë për të shfletuar faqe pas faqe “librin” e thesareve të saj, sidomos kur udhëton për herë të parë këtyre anëve. Kjo krahinë shtrihet në një reliev të copëtuar me ulje ngritje, lugina, kodra, përrenj, dhe vendbanime me peizazhe magjepsës. Sapo shkel këtu përshëndetesh nga reflekset e rrezeve të diellit, ajri, gjelbërimi, konturet e thepisura të malit mitik të perëndive të lashta, Tomorrit. Me Tomorrin përballë ke në vetvete një ndjesi plotësie dhe sigurie, pse jo edhe të një krenarie të brendshme që je kaq pranë tij. Kjo është ajo çka përbën mbresën e parë, e cila të godet bukurisht në këtë zonë ende të virgjër të Shqipërisë. Themi të virgjër pasi Sulova nuk është studiuar si duhet. Ajo përmban në vetvete dëshmi antike të kulturës së lashtë, thesare të qytetërimeve të vjetra, por edhe të mëvonshme. Veç historisë në trevën e Sulovës ndesh tradita, që s’i gjen gjetkë, tradita që kanë origjinë të hershme, ndoshta edhe mesjetare e përtej mesdhetare, në thelb të mira, me filozofi dhe mençuri brenda, me shpirt dhe një sinqeritet. E përmendim këtë fakt si një krenari të banorëve të këtyre anëve, si një pasuri që është ruajtur dhe pasuruar brez pas brezi. Dyert si dhe zemrat e banorëve të kësaj treve, janë të hapura, ato shndritin e gufojnë nga respekti për mikun, udhëtarin, muhabetin, këngët e rakinë.

Pamje që kërkon t’i shijosh thellë

Do të duhej miku im e i të gjithë sulovarëve, studiuesi Petrit Basha, që më bëri të realizueshme këtë udhëtim. Me ne është edhe djali i tij, Isai, bashkudhëtar në këtë mëngjes vere, atje, në lartësitë e Sulovës së Sipërme me qetësinë, freskinë, aromat, bisedat, këngët dhe me shumë foto artistike. Kalojmë lumin Devoll që rrjedh në vazhdën e tij të stërlashtë ndërmjet brigjeve, diku pa u ngutur, diku i rrëmbyer e kumbues mbi zajet ngjyra-ngjyra. Duke ndaluar herë në një peizazh e herë në tjetër, sytë prekin gjelbërimin e harlisur dhe ngrohtësinë e stinës. Një mjegull resh të brishta dhe të praruara në qiell, pak nga pak iu zënë sytë rrezeve të diellit që ngrihen lart. Tutje në faqe të një kodre të veshur me bar e lule tingëllojnë këmborët e një tufe delesh si melodi plot emocion.
Makina gjarpëron në rrugën plot kthesa malore, që herë i le vendbanimet në krah dhe herë kalon afër tyre. Secili nga këto vendbanime paraqitet me karakteristika të veçanta. Është krejt e natyrshme se natyra u ka falur këto vende për të jetuar e zhvilluar jetën. Emra vendbanimesh që përqasin idenë e origjinës së tyre të vjetër: Shëmriza, Ostenthi, Duzha, Lubinja. Me shtëpitë çatikuqe të zhytura mes gjelbërimit, janë shumë tërheqës. Tokat e parceluara janë të mbjella me rreshta të drejtë e të ndarë nga njëri-tjetri me pemë frutore degërënduara nga prodhimet si: dardhë, qershi, mollë, shegë, ftonj, kumbulla, rrush. Si një lidhje me natyrën e freskët spikat dora e mendja e banorëve që e duan punën, përpjekjet e tyre për të përballuar jetën, për të punuar e gëzuar frytet e prodhimit. Teksa i përjeton mrekullisht peizazhet natyrore, shto këtu edhe ato historike, impresionet janë të fuqishme, vetvetiu ndjen paqe e kënaqësi në shpirt.

Imazhe trishtuese

Ndërsa endesh nëpër këtë trevë të bukur, ndjen një mungesë të theksuar të kujdesit nga shteti. Infrastruktura rrugore është ajo e socializmit, madje në disa fshatra edhe më keq. Një pengesë për rrugët është edhe mosinteresim i pushtetarëve, me mendimin se ç’duhen rrugët atje kur fshatrat malorë po boshatisen.Mungesa e rrugëve ka sjellë një sërë problemesh ekonomike, por edhe sociale. Prodhimet nuk tregtohen, pasi tregu është larg, shkollat janë boshatisur, ambulanca shëndetësore nuk ka më. E vetmja rrugë mbetet braktisja e fshatit, ikja në qytete. Por edhe kjo tani është vështirësuar, nuk iket më me“xhaketë në krah”. Në pamundësi për të nxjerrë fitime me mënyra të ndershme, shumë njerëz u janë turrur pasurive natyrore, duke i shfrytëzuar barbarisht ato. Shembulli më i keq i trajtimit të natyrës është prerja pa kriter e pyllit, djegia e tij dhe gërryerjet e tokës, një masakër që ka tronditur ekuilibrin e ekosistemit të kësaj zone.
Ndalojmë paksa për t’u çlodhur. Peizazhi është tepër trishtues. Kemi përballë një pamje rrëqethëse ku pylli është djegur, e diku më tej është rrafshuar nga prerjet. Një plagë e hapur që ndoshta edhe shekujt nuk do ta riparojnë dot. Një gjurmë rruge, krejtësisht e përpjetë, nëpër një peizazh gjelbërimi të harlisur, të çon në majën e kodrës më të lartë të Sulovës (980 m).Ndalemi në një burim, ku freskohemi, dhe thithim ajrin e ngarkuar me aromën e luleve. Çifte zogjsh ngrihen me rrapëllimë nga korijet dhe japin koncert me cicërimat e tyre. Kodrat dhe pyjet e Sulovës me shumëllojshmëri drurësh: lis,frashër, panjë, akacje, mëretë, shkozë, etj kanë favorizuar rritjen e shumë shpendëve dhe kafshëve të egra që nga thëllëzat, turtujt, mëllenja, guhaku, shkurtëza, murgëza, bilbili, qukapiku, sorra, skifteri, bufi, lepujt, derrat, dhelprat, ujqërit etj.

Hap pas hapi në gjurmët e toponimeve

Përkundrejt bukurive natyrore, rruga kalon nëpër një truall të braktisur me gjurmë të lashta. E ç’duan të thonë ato pak gjurmë në këtë territor të braktisur? Petriti, i lindur dhe rritur në Sulovë, në rolin e ciceronit ligjëron për vendet ku kalojmë, për vendbanimet anës rrugës e për çdo gjë tjetër. Si njohës i mirë i trevës, Petriti ka mbledhur një pjesë të kësaj trashëgimie në një tufë librash për Sulovën, për vlerat e saj, njerëzit, virtytet e sulovarit ndër breza. “Ajo që të bën përshtypje në krahinën e Sulovës – të thotë Petriti -është dendësia e toponimeve të shumta, që tregojnë ekzistencën e vjetër të banimit në këto troje. Kohërat me luftërat rrënuese, epidemitë vdekjeprurëse, hasmëritë, ndryshimet sociale me largimet kanë bërë të vetën. Por toponimet, si besnike të historisë, kanë mbetur. Pa u marrë më shumë me etimologjinë e tyre, në shumicën e tyre kemi të bëjmë me fjalë shqipe të vjetra.
Kalojmë në pjesën juglindore të kodrës ku mendohet se ka pasur një liqen të vogël, vendi tani ka emrin Liqedhës. Ai duhet të jetë formuar nga marrja e baltës (dheut) që përdorej për punishtet e qeramikës në qytetin antik të Kodrionit. Me kalimin e kohëve liqeni është tharë dhe mbushur me dhera, por ruhet forma në tri anët kryesore të një gropë të stërmadhe. Dikur këtu jeta njerëzore ka lulëzuar, por sot ka pak gjurmë nga e kaluara e hershme. Siç ndodh me shumë vendbanime malore në Shqipëri edhe në këtë trevë është përhapur braktisja e vendbanimeve, duke lënë pas natyrën e bukur, ajrin, varret e të parëve. Të pikëllon shpërngulja e Irmajt. Heshtja i ka mbuluar shtëpitë, arat, pyllin. Mungesa e kushteve për të jetuar bëri të rendin drejt fushave, qendrave të mëdha të banimit dhe qyteteve në kërkim të një jete më të mirë. Pas disa vitesh do të kthehet në gërmadhë e ndoshta do të zhduket, gjë që të bën të ndjesh keqardhje për këtë vend të braktisur nga papërgjegjshmëria e një kujdestari të pakujdesshëm dhe indiferent që quhet shtet.

Shekujt, arkivë e historisë së këtyre trojeve

Nga kjo kodër e lartë ku jemi, nën këmbë kemi rrënojat e Kodrionit të lashtë, ndërsa vështrimi tej e rrok krahinën e Sulovës, Nahijen e Beratit, Vërçën, Shpatin, Tomorricën nën këmbët e malit Tomorr. Për studiuesin Petrit Basha, kjo kodër duhet kthyer në një pikë historike e turistike, që harresa të mos i mbulojë me pluhurin e saj. Fatkeqësisht qyteti antik i Kodrionit dhe Kalaja e Irmajt po shndërrohen në rrënojë nga disa sharlatanë që kërkojnë ar.Të shkatërrosh, do të thotë të zhdukësh një vlerë të kohës së largët, një thesar të saj. Dhe nuk ka si të mos indinjohesh, ashtu siç indinjohet çdokush ku gjithnjë e më shumë e mira dhe e drejta po humbasin terren. Shëtitim mbi rrënojat e qytetit të Kodrionit të Dasaretëve të lashtësisë. Sipas autorëve antikë, Dasaretët banonin në një trevë të gjerë rreth liqenit të Ohrit, fusha e Korçës, krahinat e Kolonjës, Gorës, Oparit, Mokrës, Devollit, Skraparit, Tomorricës, Sulovës, Beratit dhe ishin të përmendur si bujq e blegtorë të mirë. Qyteti i harruar në përjetësi, i shkatërruar e i braktisur në kohëra, mendohet se është 2400-vjeçar. Ky fakt përmendet nga studiuesit Frano Prendi e Dhimosten Budina.
Për këtë qytet Petriti tregon se është themeluar në shek. IV–III p.e. sonë dhe ka vazhduar deri në periudhën e mesjetës. Ka pasur lidhje me qytetet antike të Apolonisë, Dyrrahut, Amantias, Antipatreas, Bylisit, Pelionit, Dimalit etj. Gjatë gërmimeve janë gjetur tjegulla kolyptere, amfora, pitosa, pjata, kupa dhe solene, kandila vaji,etj; enë metalike, vegje enësh, kova, kullese bronzi, fibula bronzi, varëse zbukurimi. Në qytetin antik të Kodrionit janë gjetur edhe monedha të Apolonisë,Dyrrahut,Aleksandërit të Maqedonisë etj.
Shkelim në toponimet Erciros, Hija, Mullezë, Murza, Gropa e Thanës. Secila ka ndonjë histori. Psh, për kodrën Kunjëza e Madhe thonë se kur luftonte armiku që ishte jashtë mureve të Kalasë, nuk i shihnin dot se sa ishin aty brenda, ndaj për t’i parë, ngritën këtu këtë maj kodre si kunj. Në shpatin e pjesës jugore të kalasë gjendet një toponim tjetër interesant, Gjurma e Mushkës, ku në dy gurë të mëdhenj janë gjurmët e goditjeve të patkoit të kalit.
* * *
Historia shumë herë tregohet nga dëshmitë e gjalla, gurët, muret, mënyra e ndërtimit të tyre, që flasin shumë. Fragmentet e mureve të kalasë së Irmajt qëndrojnë në këmbë, duke sfiduar rrjedhat e kohës, të rrethuar nga gjelbërimi i thellë i drurëve të lartë e të dendur. Ajo ndodhet 980 m mbi nivelin e detit. Historia e saj humbet në mjegullnajën e kohërave, rrethuar nga pëshpërima historish gojore e legjendash, të cilat janë të shumta. Shumë pak është shkruar për të dhe muret ciklopikë, me gurë të vendosur në radhë njëri mbi tjetrin. Mure të ngjashëm, dhe po aq madhështore i hasim edhe në Daoroson (Hercegovinë) në Medun (Mal të Zi), por edhe në Tirsës afër Mikenës. Këta mure janë ndërtuar prej shekullit XIII para krishtit dhe ndoshta më herët. Por nga kush janë ndërtuar do pyesnim? Arianët do kishim thënë, Kurganët, një tezë e besueshme se nga “kur” në “gur”, ku “G” është bërë “K”. Pra këta kurganët (gurmanët), ndërtuesit e mureve prej guri, dolën prej brigjeve të detit Kaspik rreth vitit 2000 para krishtit. Ata erdhën edhe në Ballkan e shkuan deri edhe në Skoci. Njëherë shkatërruan çdo gjë, por pastaj ndërtuan. E dyta hipotezë; para se të vinin Kurganët, i gjithë Ballkani ishte popullsi e ardhjes së Skitve të bardhë, që pa dyshim ishin pellazgët rreth 500 vite para Kurganëve, që edhe këta vinin nga ato vendet e Kaspikut. Mirëpo kemi edhe një popull tjetër para tyre, ishin Kimerianët, të cilët kishin ardhur pas Hiberve të lindjes e që nuk qëndruan kohë të gjatë në Ballkan. Ata ikën në Apenine e që andej në gadishullin Iberik. Të gjitha këto migracione të tri shtresave që i përmendëm, kanë ndodhur prej 2700 para krishtit e deri më 1900 para krishtit, kur erdhën edhe nga Anatolia popuj të tjerë. Nuk ka mundësi që këta të kishin ndërtuar këto mure, sepse qëndruan vetëm tre shekuj, por, nga pozita gjeografike e Sulovës përputhet kjo teori me kohën e Deukalionit që pushtoi Greqinë e sotshme. Ai ishte persekutuesi i pellazgëve që kishin ardhur para 400 vitesh (-1900 para krishtit) nga Anatolia dhe ndoshta këto mure janë të kësaj periudhe, prej 1400 para krishtit e deri 1200 kur ndodhën invadimet doriane drejt Mikenës e ishujve Egje. Pra, janë këto tri mundësi, pa e harruar edhe tjetrën, se populli më i vjetër në Ballkan si autokton duhet të ishin Lapitët dhe Molopët, por, tepër interesante është se edhe këta ishin armiq të përbetuar të pellazgëve të ardhur nga Anatolia, dhe me disa sulme që morën i ndoqën tej Thesalisë. Studiuesi Mathieu Aref mendon se edhe këta ishin pellazgë. Lapitët ishin malësorë shumë të ngjashëm me Hiberët, pra nga ky grupi i parë i migracioneve që një pjesë e tyre vijoj rrugëtimin drejt Italisë së sotme, arriti në vendin e Baskëve, ku për nga veshjet popullore kanë ngjashmëri mes baskëve dhe labëve. Të gjitha sa thamë më sipër, për pozitën gjeografike të Sulovës, janë të mundura, edhe ato të kohës kur ndërtoheshin muret ciklopikë.
***
Në hapësirën e një sheshi, nën hijen e lisave të moçëm, të joshur nga pamjet dhe mrekullitë rreth e rrotull, kënaqësia e një dite të kaluar këndshëm, mbyllet me drekën tradicionale të njerëzve të mirë të Sulovës, që edhe këtu nuk harruan “rakinë me opingë” me “dollinë sulovarçe”, që zë emër për emër, që përmend e ngre shëndete për të vegjël e për të mëdhenj, për të afërt e për të largët…

Nipi i Gjyshit, bashkepunetor me nazistet, vizite ne Shqiperi per varrezat Greke

May 31, 2016 by dgreca

Gjyshi i Nikos Kotzias miqësi me nazistët Hitlerian/

Arben LLALLA/

Nga 6-7 qershori do të qëndrojnë në Tiranë Ministri i Jashtëm i Greqisë Nikos Panajotis Kotzias (Koxhas) për të kërkuar zgjidhjen e menjëhershme për zgjerimin e varrezave të ushtarëve grek të vrarë në luftën italo-greke më 1940-1941 dhe zgjidhjen e kufirit detar ose siç quhen Zonat e Interesave Strategjike. Që të dy këto probleme Greqia kërkon ti zgjidhë në favorin e saj duke dëmtuar rënd Shqipërinë. Por Nikos Kotzias nuk dëshiron aspak të dëgjoj për çështjen çame dhe emrin Çamëri. Ky ministër ashtu si shumë presidentë dhe kryeministra të Greqisë rrjedhë nga një familje që kanë qenë bashkëpunëtor të nazizmit gjerman. Gjyshi i Nikos Kotzas quhej Kostandin Kotzias dhe nga viti 1934-1936, ka qenë kryetar i bashkisë së Athinës, më 1936 ministër në qeverinë Metaksas, në vitin 1950 deputet dhe më 1951 kryetar i bashkisë së Athinës.

Kostandinos Kotzas ishte pro Gjermanisë naziste, ai kishte marrëdhënie të ngushta familjare me ministrin e propagandës Joseph Goebbels. Që nga viti 1934 e deri 1940 Konstandin Kotzias ka vizituar disa herë Gjermaninë naziste ku është takuar me krerët e lartë të saj. Ai gëzonte mbështetjen e qeverisë së Hitlerit për rrëzimin e kryeministrit Joani Metaksas dhe zgjedhjen e tij si kryeministër. Ky plan u zbuluan nga Joani Metaksa, me fillimin e luftës italo-greke, Kotzias iku për në Turqi i shoqëruar nga diplomatët nazist. (Siç dihet Turqia në atë periudhë ishte një vend asnjanës, por që kishte marrëdhënie të mira me Gjermanin). Pas mbarimit të luftës Kostas Kotzias rikthehet nga jashtë vendit dhe zgjidhet më 1950 deputet, më 1951 kryetar i bashkisë së Athinës. Vdes pak muaj pasi ishte zgjedhur në këtë postë. Një nga sheshet kryesore në Athinë mban emrin Konstandin Kotzias.

Në biografinë e tij ministri i jashtëm i Greqisë, Nikos Panajotis Kotzias e fsheh faktin se ka gjysh Kostandin Kotzias i cili ishte pronazizmit gjerman. Familja Kotzias është arvanitase me rrënjë të vjetra nga Athina. Nikos Kotzias ka kushëri kryetarin e partisë Demokracia e Re Qiriako Micotaqin dhe Dora Bakojanin.

Është mirë që Nikos Kotzias ta thotë të vërtetën dhe mos të fshihet pas gishtit se është nipi i Konstandinos Kotzias. Prandaj ne nuk duhet të pranojmë leksione nga Kotzias, por t’na thotë se çfarë mendon ai për zgjidhen paqësore të çështjes çame. Pa zgjidhjen e çështjes çame, asnjëherë s’do të ketë miqësi dhe fqinjësi të sinqertë midis dy popujve. Gjithashtu, Nikos Kotzias duhet të prononcohet qartë zyrtarisht se kur ka vendosur Greqia ta heqë juridikisht Ligjin e Luftës me Shqipërinë? Një ligj që mban të konservuara prej 75 vitesh pasuritë e patundshme të shqiptarëve në Greqi. Prandaj vizita dy ditore e Nikos Kotzias nuk do të sjellë asnjë risi në marrëdhëniet diplomatike të dy vendeve, por do tregoj se Greqia dhe grekët kanë mbetur të njëjtët si në fillim të shek.20.

Konferencë ndërkombëtare ndërfetare në Prishtinë

May 31, 2016 by dgreca

Foto Gazeta DIELLI-Behlul Jashari: Prishtina, pranvere 2016/

-Konferencën “Roli i gruas në promovimin e dialogut ndërfetar dhe luftimin e ekstremizmit”e hap Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi/

-Fjalimet kryesore nga dy laureatë të Çmimit Nobel/

-Ceremonia inauguruese për dhënien e çmimit të Kosovës për dialogun ndërfetar, i cili i jepet Kryetarit të Londrës, Sadiq Khan, si dhe themeluesit të komunitetit Sant’Egidio, ipeshkvit Vincenzo Paglia/

PRISHTINË, 31 Maj 2016/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, sot pasdite në Prishtinë, do të bëjë hapjen e konferencës ndërkombëtare ndërfetare “Roli i gruas në promovimin e dialogut ndërfetar dhe luftimin e ekstremizmit”, e cila po organizohet në kuadër të nismës Interfaith Kosovo.

Kjo ngjarje e nivelit të lartë, që sivjet organizohet nën patronazhin e Presidentit të Republikës së Kosovës, ka një axhendë unike me disa pika kryesore, si:

Fjalimet kryesore nga dy laureatë të Çmimit Nobel, Dr. Shirin Ebadi (fituese nga Irani, në vitin 2003) dhe Tawakkol Karman (fituese nga Jemeni, në vitin 2011);
Ceremonia inauguruese për dhënien e çmimit të Kosovës për dialogun ndërfetar, i cili i jepet Kryetarit të Londrës, Sadiq Khan, si dhe themeluesit të komunitetit Sant’Egidio, ipeshkvit Vincenzo Paglia;
Panelet dhe punëtoritë do të përbëhen nga pjesëmarrës nga organizata botërore ndërfetare, si Fondacioni i Besimit “Tony Blair Faith Foundation”, “Instituti Salam për Paqe dhe Drejtësi”, pastaj nga Fondacioni Berghof, Gratë pa Kufij (Women without Borders), Qendra Doha për Dialog Ndërfetar, etj.

Konferenca mbështetet nga Ministria e Punëve të Jashtme e Kosovës, Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë, Kuvendi i Republikës së Kosovës, Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë, UNDP, UN Women, Ambasada Mbretërore Norvegjeze në Kosovë, Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë, Ambasada Kanadeze në Kroaci – jorezidente për Kosovë, si dhe Fondacioni i Besimit “Tony Blair Faith Foudnation”.

Konferencat ndërkombëtare ndërfetare të mbajtura në Kosovë janë ngjarje të mëdha të nismës Interfaith Kosovo që mbledhin aktivistë të shoqërisë civile, liderë fetarë, diplomatë, gazetarë, artistë dhe akademikë për të diskutuar një gamë të gjerë të sfidave me të cilat përballen vendet në sigurimin e pajtimit në periudhat dhe zonat pas konfliktit, si dhe për luftën kundër ekstremizmit të dhunshëm në shoqëritë e sotme bashkëkohore.Konferenca do të mbahet në hotelin “Swiss Diamond”, kurse mediet mund ta ndjekin drejtpërdrejt fjalimin e Presidentit të Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, si dhe fjalimin e nobelistes nga Irani, Dr. Shirin Ebadi./b.j/

SERENATAT KORÇARE NGAZËLLUAN BASHKËKOMBESIT NË AMERIKË

May 31, 2016 by dgreca

Nga Julia GJIKA/

Në Foto:Kantautori Kulla në Koncertin e Bostonit/

Muaji i Majit erdhi me shpërthimet e ngjyrave të pranverës, duke lënë pas dimrin e ashpër si kudo edhe këtu në Worcester, MA. Komuniteti shqiptar i këtij qyteti ardhjen e pranverës së këtij viti e gëzoi bashkë me madhështinë që solli festa tradicionale e Pashkëve të Mëdha më 1 Maj, kur u përkujtua ringjallja e Krishtit.

Gëzimi i kësaj feste tradicionale u reflektua gjatë shumë ditëve me aktivitete të ndryshme si brenda ambjenteve të kishës Fjetja e Shën Marisë dhe jashtë saj. Ajo që e bëri dhe më të këndshëm e më interesant Majin e këtij viti ishte ardhja e Korçës me serenatat e saj, dukuri të cilën e krijoi kantautori i mirënjohur Maks Kulla me këngët e tij. Ai erdhi bashkë me zonjën e tij Xhuli për vizitë tek e motra Effi Qeleshi për disa javë. Effi dhe bashkëshorti i saj, z. Mihallaq Qeleshi së bashku me familjet e vajzave të tyre e shëtitën vizitorin nëpër parqe, muze, Hard Rock Cofee Restorant, ku kanë kënduar legjendat e rockut, kazino, etj. Mirëpo dhurata që i ka dhënë Zoti këtij burri me zërin melodioz, bëri që ai t’ua kthente kënaqësitë shumëfish jo vetëm anëtarëve të familjes Qeleshi, por dhe shumë banorëve të Massachusetts-it e Connecticut me serenatat korçare, të cilat i këndoi në disa mbrëmje që u organizuan prej komunitetit shqiptar të këtyre dy shteteve, me përkujdesjen e z. Frank Zdruli dhe z-njës Anisa Luarasi.

Shoqëria “Djemtë e Shën Marisë” (Worcester, MA), sipas rregullit të vet të martën e parë të çdo muaji, organizon takimin e saj të radhës. Gjatë takimit jepet raporti për shpenzimet e fitimet e shoqërisë, hahet një darkë dhe herë pas here ftojnë një folës. Gostinë e sponsorizojnë biznesmenë të ndryshëm, kurse të ardhurat që mblidhen prej pagesës sësejcilit pjesëtar nga 13 dollarë, i kalojnë shoqërisë, e cila i përdor ato sipas nevojave e planeve mirëbërëse që cakton Këshilli i Kishës.

Të martën e parë të muajit Maj, pra më 3 Maj 2016, u organizua darka e radhës prej shoqërisë “Djemtë e Shën Marisë”. Këtë darkë, meqënëse rastisi të ishte një ditë mbas festës së Shën Gjergjit, biznesmeni i suksesshëm Gjergji Disho dhe bashkëshortja e tij z-nja Kreuza, sponsorizuan shpenzimet e darkës speciale me mish qingji dhe raki të nxjerrë vetë këtu në USA. Midis 80 pjesëmarrësve, kësaj here u ftua dhe vizitori korçar Maks Kulla, i cili ishte i njohur dhe shok i ngushtë me shumë prej tyre. Mbas seancës së mbledhjes dhe ngrënies, kantautori mori kitarën dhe e ktheu darkën në një koncert të këndshëm, gjatë të cilit bashkuan zërat e tyre dhe shumë korçarë të vjetër e të rinj.

Ky ishte koncerti i parë spontan për nga organizimi në ambjentet e kishës “Fjetja e Shën Marisë”. Këngët buçitën deri në orët e vona të mbrëmjes. Tërheqëse ishte se dhe disa burra të moshuar, të lindur këtu në Amerikë, kënduan bashkë me këngëtarin duke shprehur respektin e tyre për baballarët e nënat që ua kishin mësuar ato këngë që në fëmijëri. U shpalos etja për këngët e vjetra, serenatat korçare, të cilat kishin filluar t’i krijonin atdhetarët tanë të Rilindjes si Mihal Grameno, Spiridhon Ilo, Pandeli Cale e pas tyre grupi “Lira” në vitet 1920-të. Pas kësaj mbrëmjeje ditët e muajit Maj u bënë më të ngjeshura me aktivitete.

Mbas disa ditësh, Effi dhe Mihallaqi ftuan familjen Disho dhe disa familje të tjera në restorantin e tyre Coffee Mug, (286 Southbridge Street Webster MA) për darkë, ku u kënduan sërisht serenatat korçare drejtuar prej këngëtarit Kulla.

Në komunitetin shqiptar të qytetit Worcester MA shquhen individë me aftësi organizuese për veprimtari të ndryshme. Midis tyre bie në sy z-nja Anisa (Hoxha) Luarasi, me profesion ekonomiste, drejtoreshë e buxhetit për Financën në Worcester State University. Anisa me bashkëshortin e saj z. Redi Luarasi ndihmojnë komunitetin dhe Kishën në forma të ndryshme, ajo si organizatore koncertesh me këngëtarë e këngëtare që i sjell nga atdheu, kurse i shoqi me punë tëndryshme për riparimin e difekteve që ndodhin brenda e jashtë kishës.

Më 14 Maj në Boston, në Marriot Burlington, Anisa organizoi koncertin e quajtur “SPRING” ku kishte ftuar nga Shqipëria këngetaret e famshme Eli Fara e Mariola Kacani. Në këtë koncert i ftuar special ishte dhe Maksi Kulla, si dhe orkestra e Alban Hoxhës, Drejtor i spektakteve në RT, në klarinetë Maksi, Vathi pedagog në shkollën e muzikës Tiranë, Dj Jorgo Boston. Në këtë koncert morën pjesë mbi 200 dëgjues, të ardhur jo vetëm nga rethinat e Bostonit, por dhe nga shtetet New Hampshire e New York. Pa u shlodhur nga ky koncert më 15 Maj, Anisa organizoi me po këta këngëtarë me po këtë orkestër koncertin tjetër në “AQUA TURF CLUB”, Waterbury CT. Këtu pjesmarrja ishte mbi 500 dashamirës të artit dhe bashkëkombës erdhën të çmalleshin me këngët e Atdheut. Pjesëmarsit ishin jo vetëm nga shteti Connecticut, por dhe nga New Yorku, New Jersy, New Hamshire, Massachussetts, etj.

Maksi i emocionuar thotë se nuk di si t’i falenderojë organizuesit, motrën dhe kunatin e tij, që e shoqëruan kudo, dhe sidomos dy mbesat Marjolën dhe Adelajdën, pa të cilat, ai nuk do të mund të arrinte të merrte pjesë në këto koncerte, mbasi distancat në Amerikë janë të tilla që nuk mund t’ia dalësh pa u vënë në dispozicion “shoferë” me makinat e tyre të shpejta.

Para se të largohej Maks Kulla pati dëshirën të ndihmonte kishën “Fjetja e Shën Marisë” për të mbledhur fonde për shpenzimet që u duhenkatër të rinjve prej anëtarëve të kësaj kishe gjatë vajtjes nëShqipëri në këmbim përvoje duke jetuar e vepruar së bashku me të rinjtë e tërejat e kishës shqiptare orthodokse të Elbasanit. Organizatorja Anisa bashkë me sekretaren e kishëz, z-njën Deby u treguan te gatshme dhe të shpejta. Më 21 maj u realizua mbrëmja familjare “Ejani të kënaqemi duke kënduar së bashku serenatat korçare” në St. Mary Church Hall me këngëtarin Maks Kulla dhe organistin Mikel Shkëmbi. Sejcili pjesëmarrës dha donacion sa dëshiroi.

Si të gjitha mbrëmjet që organizohen në ambjentin e kishës edhe kjo u hap me përshendetjen dhe lutjen e Fr. Timothy Lowe dhe gjatë ngrënies së mezeve shpërthyen serenatat korçare, gjinia e preferuar e kantautorit Kulla, me të cilat ai çeli e bëri mbrëmjen të paharrueshme. Djaloshi Mikel Shkëmbi, një emigrant i ri që jeton e punon në Worcester MA e shoqëroi këngëtarin me organo, violinë e kitarë.

Të pranishmit ishin nga të gjitha moshat, fëmijë e të rritur, të lindur këtu e në atdhe. Z. Bob Steffo me të shoqen Diana, me djalin Gregory, nusen dhe mbesën, pra tre breza të lindur nëAmerikë kënduan serenata dhe kërcyen vallet popullore sikur të ishin përgatitur në kurset e valleve. Po ashtu dhe vajzat e z. Bill Kamenica u aktivizuan gjatëgjithë mbrëmjes, sidomos Mark Dionisi, dhëndri i vogël, i cili ështënjë veprimtar i palodhur në gjithëaktivitetet e kishës sonë. Bill (Vasil) Kamenica ka emigruar këtu qëkur ishte 6 vjeç. Që në moshë të re ky emigrant u lidh fort pas kishës dhe ka ndihmuar si pak kush në gjithë veprimtaritë e saj, prandaj atë e ka emëruar Peshkopata Orthodokse Amerikane “Kalorës të Shën Gjergjit”, titull që u jepet besimtarëve më të devotshëm. Vallet pa u lodhur i kërcyen motër e vëlla Carol e Bob Laska, sikur të ishin ritur me vallet shqiptare.

Në tavolinën ku isha ulur unë me bashkëshortin tim, u ulën dhe çifti Alketa e Fredi Athanas bashkë me një komshijen e tyre pogradecare. Ata kishin ardhur nga qyteti Manchester NH. Alketa me Fredin janë njerëz alegro, ata nuk mungojnë në ngjarje të tilla, me thotë Anisa. Ata kanë më shumë se 20 vjet martuar, por duken si të jenë 20-vjeçarë, ndonëse aq kanë djalin e tyre të madh.

Në këtë MBREMJE FAMILJARE, ne hymë në valle dhe i kërcyem ato me mall , sepse na tërheq ai ritëm i njohur, ai ritëm që kemi mësuar qysh fëmijë, siç po hidhet para syve tanë duke na çuditur, duke na lënë pa gojë për veshin e tij muzikor dhe dashurinë për vallet shqiptare, i vogli dyvjeçar e gjysem Nikolla Zdruli. Ai mban si mikrofon në doçkën e tij të djathtë një stilolaps që e shtrëngon fort para gojës. Franklin Zdruli dhe e shoqja ndjehen të lumtur që po i rritin dy pëllumbat në vëndin ku ëndrrat bëhen realitet. Kushedi një ditë ky vogëlush do të bëjë emër në fushën e muzikës dhe ne ia urojmë suksesin me gjithë shpirt.

Z. Steffo e rrëmben Nikollën e vogël në krahët e tij dhe nuk lodhet duke hequr vallen me rrotullime, duke mbushur sallën dhe gjithë sa ishin aty me gëzim që nuk pershkruhet me fjalë.

Në të tilla mbrëmje bie në sy puna e mirë që ka bërë mjeshtri i valleve Dhimitër Demiri, i cili ka drejtuar kursin e valleve për mëse 10 vjet me të rinjtë e kësaj kishe. Nxënësit e tij, shumë prej të cilëve tani janë studentë universitetesh ose punonjës në ndërmarrje të ndryshme shquhen në të gjitha festat, pikniket dhe festivalet e kishës sonë.

Mbas këngës “ Dua më shumë Shqipërinë”, me të cilën u hap mbrëmja, vijuan serenatat, të cilat shpesh këndoheshin së bashku me pjesëtarët e sallës…

Harruam se ishim në Amerikë, na u duk vetja sikur ishim në ndonjë festë a dasëm në Korçën tonë. Duartrokitje të vazhdueshme, gjallëria e këngëtarit, zëri i tij melodjoz e ndezën atmosferën nga kënga në këngë. Serenatat njëra më emocionuese se tjetra, jo vetëm përcillnin emocione, por dhe mesazhe malli për mëmëdheun, dashuri për bukurinë dhe virtutet e vajzës shqiptare, për vitalitetin e popullit shqiptar, etj.

Malli për Atdheun u ul këmbë kryq në atë sallë të elektrizuar. Këtë e tregonin fytyrat e Natashës, Maksimit, Edit, Valbonës, Ilir Zguros, Adelajdës, Maniolës, Effit, Mihallaqit, e të gjithëve pa përjashtim, si e fëmijëve të tyre, sytë e përlotur të të moshuarve, vallet që hiqeshin me patos nën tingujt e muzikës. Amerikano-shqiptari Bob Steffon nuk la valle pa kërcyer, me krahët hapur si një shqiponjë, me kërcimin e lehte si të një djaloshi adoleshent u admirua nga pjesëmarrësit, të cilët e rethonin me duartrokitje dhe emocione, duke ndjekur ritmin e muzikës, duke u bërë si një trup i vetëm. Atmosfera u mbush me dashuri e krenari për vlerat e vendit që i kemi lënë përtej oqeanit. Kemi nevojë shpirtërore për të tilla momente gëzimi e përmallimi, që na pasurojnë botën tonë shpirtërore.

Më tej këngëtari bëri një ndërhyrje me humor:

-”Unë kam rënë në dashuri në jetën time vetëm një herë”.

Salla shpërtheu në të qeshura.

-”Po, po, thotë Maksi, një herë me një ezmerkë , po të më thoshin ta filloja jetën nga e para, kë do të zgjidhja për të dashur, do t’ u thoja padyshim EZMERKEN, fjalën e ka për gruan e tij, Xhulin, e cila e shoqëron në çdo fjalë dhe notë muzikore, ndërsa ai ia fillon këngës “Ezmerkë moj lezet me kripë / Ndalu pak… ndalu pak…

Me radhë, ai vijon këngët: “Për të gjitha nënat tona”, këngë e kenduar dikur prej këngëtares kosovare me famë Nexhmie Pagarusha; “O moj korçare sa e bukur je”, “Një ditë të bukur Maji”, “Syçkat si ato të tuat”, “Te rrapi në Mashkullorë”, etj, etj.

–Në repertorin tim kam pothuaj mbi 50 këngë, thotë kantautori, kam bashkëpunuar me poetë të vendit , muzikantë për orkestrimet, si Ardian Jorgji e të tjerë, gjithashtu kam edhe krijimet e mija.

Ne hymë në valle të dehur nga muzika e vendit tonë, bashkuam duart me të panjohur, duar të padukshme na tërhiqnin me forcë, ishin duart e mallit, hodhëm hapin qetësisht pas të parit, që na udhehoqi me buzëqeshje të butë, që i ngjan butësisë së barit, blerimit, atij blerimi në Maj, kur mbushen luadhet dhe malet, ndërsa ndihemi si në shtëpinë tonë dhe jemi të lumtur së bashku.

–Të kontribuojmë jashtë kufijve të atdheut, e kemi peshqeshin më të vyer që na dha LIRIA pas 50 vjet diktaturë – thotë Maksi i emocionuar. Unë nuk munda të kryeja studime në Konservator për muzikën, por si u thashë edhe më parë Zoti u kujdesua për mua duke më dhënë dhuratën më të cmuar, zërin, duke më thënë mos e humb dhe une s’bëj gjë tjetër veç mbaj premtimin. Komuniteti i Usterit (Worcesterit) dhe kudo ku shkova, bashkatdhetarët më pritën me dashuri, me kulturë dhe entuziazëm. Jam i ngarkuar me shumë mbresa, i gëzuar për çdo njeri që takova, kur qeshnin ata mua më qeshte zemra.

Muzika që kantautori Kulla përcolli në këto koncerte ia shtoi Majit ngjyrat dhe tingujt , i lumturoi dashamirësit e artit, bashkëkombësit. Ata shprehën dëshirën për ta patur sërish mes tyre. Maksi premtoi se në të arthmen do të vijë me këngë më të bukura, që shpirti i tij po i ndjen qysh tani, sepse ngrohtesia dhe duartrokitjet e pjesmarësve e thonë.

Për një pjesë emigrantësh që nuk mundën të vijnë në këtë MBREMJE FAMILJARE, dhe që jetojnë në pallatin “Ilirian Gardens”, pranë Kishës Ortodokse Shqiptare, u kujdes si gjithmonë çifti i angazhuar Eleni Millona dhe bashkëshorti i saj Sotir Millona, të cilët përgatisin një herë në muaj “Orën e kulturës shqiptare” për të argëtuar e kulturuar shqiptaro-amerikanët që pleqërohen në këtë godinë.

Vidioklipi i përgatitur në Korçë me këngët e kantautorit u shfaq në TV dhe u ndoq nga zonjat Jorgjia, Meri, Drita, Polikseni, Gjylizari, Dolorezi,Violeta, Valentina, Aferdita, Lefteria, Marika, etj në dhomën e madhe që përdoret për takime e koncerte. Shumica janë nga Korça jo vetëm u çmallën me serenatat korçare, por dhe me bukuritë e qytetit, natyrën e rrethinave, hotelet e restorantet lluksoze që janë ndërtuar gjatë këtyre viteve të fundit, të xhiruara me kujdes. Falenderuan çiftin Millona për punën e përkushtuar që bëjnë. Këngçtarit Kulla i percollen urimet e rastit dhe falenderime për kënaqësitë që u dhuroi në këto ditë të bukura të Majit të sivjetëm, duke u sjellë Korçën, “Parisin e vogël” këtu në atdheun e dytë…