Archives for June 2016

Lamtumirë babai im Brahim Gjoni!

June 20, 2016 by dgreca

Babai im ndërroi jetë ditën e shtunë, më 18 qershor, në Staten Island Hospital University. Së shpejti me bashkëshortin tim Qemal Zylo do të përcjelim trupin e tij për në banesën e fundit në Atdhe, në Tiranë duke u nisur nga Azzara Funeral Home, Staten Island, New York.

Dritë të pastë shpirti tënd i bardhë ashtu siç të pati sa pa ikur nga kjo botë. Në se ka njeri që unë merrja shembull për çdo gjë të mirë në jetë, Ai ishje Ti, Babai im. Ndershmëria, edukata dhe qetësia ishin vyrtyte të rralla të cilat doje me çdo kusht t’i transmetoje tek fëmijet e tu. Kurrë nuk pe në jetë interesat e çastit, siç dhe e kishje shprehjen tënde gjithmonë, por u mundove të shikoje perspektivën që në fakt ato ishin thjesht idealiste për mua, sepse kushtet e kohës nuk të lanë t’i realizoje siç dhe ëndërroje… Jam tejet krenare me ty Baba për të gjitha vyrtytet e rralla njerëzore që kishje, për artin e jashtëzakonshëm të komunikimit me të gjithë miqtë, shokët dhe veçanërisht me bashkëfshatarët e tu mezhgoranas, të Peshtanit dhe krahinen perreth në Tepelenë që i doje dhe i çmoje aq shumë. Vështirësitë e gjithë jetës tënde, puna e rëndë dhe stropacitëse tëndja dhe e nënës sime për tërë jetën në kooperativë, janë PENGU I JETES SIME!… Ti erdhe në Tiranë kur unë ika në Amerikë, në shtëpine time, se varfëria ekonomike, pensioni tënd që s’arrinte as për plotësime minimale jetese, e bënte të pamundur lëvizjen, ëndërr…

Të falënderoj pamasë për shkollimin dhe gjithçka të bukur dhe të vlefshme që më dhurove, sepse dhe kur mbarova pedagogjiken kurrë nuk më pe si ndihmë krah shtëpie, që edhe pse kishit aq shumë nevojë ekonomike, përsëri ngulmove me sakrifica që të vazhdoja studimet e larta.

Ti ishje një tregimtar realist, i përsosur, historitë reale që rrëfeje ishin magjepsëse dhe kjo falë kujtesës fenomenale që kishje. Ti solle në shkrimet e mia shumë ngjarje të rëdësishme, disa dhe historike, kombëtare siç ishte me firmëtarin e Pavarësisë Fehmi Bej Mezhgoranin, avokati për hartimin e kushtetutës në qeverinë e Ismail Qemalit. Ai ishte lënë në harresë nga historia dhe jo vetëm, por dhe disa personalitete të shquara, apo dhe vatranë, midis tyre dhe babai tënd Hamit Veiz Mexhgorani, të shkruara në fletoren e Nolit, nga Mezhogorani ku u linde dhe u rrite.

C’krenari ndjeva kur të shkruajti letër falënderuese shkrimtarja e mirënjohur Adelina Mamaqi e cila e ka gjysh Fehmi Bej Mezhgoranin dhe ja si të shkruante midis të tjerash: “Rrëfimi yt me aq dashuri dhe vërtetësi ka venë në lëvizje kujtesën historike që Fehmi Bej Mezhgorani duhet të vihet në vendin që i takon. Per këtë familja ime të është mirënjohëse për tërë jetën”…

Kujtesa tënde ishte arshivë e vërtetë, ishte nje arshivë me 88 vite mbi kurriz, ishte një jetë e gjatë. Mësuesit dhe nxënësit e shkollës së Mezhgoranit nuk do të harrojnë kurrë sidomos kur të ftonin në ditën përkujtimore te Heroit të popullit Asim Zenelit, ku ti iu flisje me aq pasion dhe respekt për heroizmin e Tij të pashoq dhe luftën e Mezhgoranit një betejë nga më heroiket kundër fashizmit gjatë Lufës së dytë botërore…, luftë që u përjetësua në këngë: “Një zë po del nga grykë e Mezhgoranit”…

Ti ke ndarë hallet dhe gëzimet me bashkëfshatarët e tu pa dallime duke qenë një model tolerance në shoqëri, punë dhe kudo, respekt që të është shprehur gjithmonë. Asnjëherë nuk ke pranuar bujën, kotësinë, grykësinë, gënjeshtrën që e kishje vdekje, por qetësisht dhe plot mirësi në shpirt, ke ecur në rrugën e duhur dhe ashtu qetësisht mbylle sytë ditën e shtunë duke dhënë shpirt në duartë e mia dhe të Qemalit, Toddit që e doje aq shumë, miqve Pira dhe Likollari, ndërkohë të shfaqeshin si vegim pranë xhamit të dritares, Bardhuli, Fatosi dhe Arbeni, tre djemtë e tu të mrekullueshëm, fjalëpak dhe të urtë, të ciët ishin larg… Ti mbylle sytë duke befasuar mjekët se s’kam frikë nga vdekja, ti e sfidove vdekjen dhe në orët e fundit të jetës, dhe në ato çaste para meje ringriheshe madhështor si vetë thjeshtësia e tejskajshme që të karakterizonte…

Ti je një Baba ideal, Ti je një Burrë i vertetë!

Të qoftë i lehtë dheu në Tiranë Babai im Brahim Gjoni!

KEZE KOZETA ZYLO

19 qershor, 2016

Staten Island, New York

Joe Biden: Armët e sulmit dhe ekspoziven ndaluar nga zotërimi civil

June 20, 2016 by dgreca

Mesazh i Zv/presidentit Joe Biden për mbështetësit e kufizimit të armëve sulmuese/

Përktheu për “Diellin”, Herion Kërcelli/

Më datën 17 qershor, Zëvendës Presidenti Joe Biden i dërgoi këtë mesazh personave që, në dijeni të sulmit tragjik në Orlando, firmosën një peticion ku thuhej:- Ne qytetarët e thjeshtë i drejtohemi qeverisë që të ndalojë armët e sulmit tip Ar-15 nga përdorimi civil. Më poshtë Zoti Biden shkruan: “Presidenti dhe unë jemi dakort me ju. Armët e sulmit dhe ekspozivet e kapacitetit të lartë duhet ndaluar nga zotërimi civil.” Ndaj në qoftë se je dakort, regjistrohu që të bashkohesh me peticionin mbi ndalimin e armëve të sulmit.

Për disa vjet të shkuara në historinë e kombit tonë, ne kemi parë se si gjuajtjet tmerruese të reja dhe më vdekjeprurse kanë zëvendësuar ato të mëparshme .Ne kemi paguar fushatë pas fushate që të kthejmë hidhërimin tonë në veprim dhe cdo kohë mendojmë mbase, vetëm mbase. Kjo do të thotë që keqbërsësi depërton e vepron. Kjo nismë do të jetë ajo që arrin në Kongres, që duhet të kthehet në veprim . Ne kemi përdorur fraza si, tani është koha! Ndalo dhunën e Armëve! Kjo nuk mjafton.

Qytetarë, mjaft ka qënë mjaft për një kohë të gjatë!

Ju e dini atë. Të Hënën, ishit në dijeni të sulmit më të fundit, më vdekjeprurës, masiv, ndaj ju filluat këtë peticion. Ju punuat bashkë, duke ju drejtuar qeverisë suaj, që të ndalojë armët e tipit AR-15 nga zotërimi civil. Në ditët që vijojnë , ne kemi anëtarë të Senatit të Shteteve të Bashkuara që do marrin vendim për të kufizuar këto armë, ti mbajnë në nivelin më të ulët. Të bëjmë më në fund disa ndryshime, për të parandaluar një tragjedi më të madhe se kjo. Ndaj iniciatorëve dhe ata që firmosën këtë peticion, dua tu them sa më hapur dhe më qartë sa mundem: Presidenti dhe unë jemi dakort me ju. Armët e sulmit dhe eksplozivët duhen ndaluar nga zotërimi civil. Kur një bandit i vetëm kaloi brenda një teatri Century(Shekulli) në Aurora, Kolorado, ai mbajti një Smith & Wesson M&P 15 – një variacion i pushkës AR-15 – i modifikuar që të mbajë aq shumë sa 100 plumba. Ai e përdori për të vrarë 12 njerëz dhe të plagosë 70. Dhe kur një bandit i vetëm kaloi brenda Shkollës Fillore “Sandy Hook” ne Newtown, Connecticut, ai mbante një Bushmaster XM 15 – një tjetër version i AR-15 – me kapacitetit të lartë e të shumëfishtë. Ai e përdori atë për të vrarë 20 fëmijë të pafajshëm dhe gjashtë arsimtarë, me 154 plumba në pesë minuta.Një person i vetëm vrau aq shumë njerëz në vetëm disa minuta. Jo, në një zonë lufte. Këtu në Amerikë – në një klasë. Këto armë kanë qënë përdorur për të bërë akte tmerruese. Ato janë quajtur “makinat vrasëse perfekte.” Ato hedhin plumba me një shpejtësi të pabesueshme, të cilët kalojnë mids trupave dhe shkaktojnë kërdi shkatërruese, mund të zhvillojnë qitje me shpejtësi të lartë, deri në 45 raunde për minutë. Ne kemi parë rezultatet tragjike të tyre, të humbin jetë njerëzish të pafajshëm, mijëra të tjerë të plagosur, duke u përpjekur të shërohen. Sic mësuam këtë javë nga familja e shpikësit, ai vetë nuk synonte që kjo armë të përdorej nga civilët, vetëm nga ushtarët tanë në luftë – duke i dhënë atyre një avantazh mbi AK-47. Ai nuk posedonte një të tillë vetë. Ja cfarë tha familja e tij:

“Ne mendojmë se ai do të ketë qënë i tmerruar dhe i sëmurë si ndokush tjetër, në qoftë se do kishte parë këto ngjarje.”

Tani, këto armë janë mbi dollape, në dyqane armësh rreth shtetit, plotësisht të ligjshme për civilët që ti blejnë. Ata kanë blerë në një kohë prej thjesht minutash. Kjo nuk duhet të jetë kështu. Këtu është një fillim: Ne duhet të rivendosim ndalimin e armëve të sulmit që Kongresi kaloi në 1994 – por që i mbaroi afati dhjetë vjet më vonë. Ky vendim mbuloi 19 armë specifike të stilit të sulmit, që përfshijnë në një faturë krime të përgjithshme dhe ndalojnë së bashku tre pjesë të legjislacionit. Unë e mbaj mend mirë. Unë isha Kryetar i Komitetit Gjyqësor të Senatit në atë kohë. Unë shkruajta shumë për këtë faturë dhe ja drejtova atë drejt Kongresit – me ndihmën e shumë të tjerëve, vecanërisht Senatori Feinstein, për ndalimin e armëve të sulmit. Unë paraqita argument bindëse në favor të ndalimit të këtyre armëve. Cfarë është më tepër, 46 Republikanë të Shtëpisë votuan për atë ndalim në 1994. Pra, dyzet e gjashtë. Po cfarë ndodhi me atë faturë? Që të përdorësh një term legjislativ paksa punëtor, ai kishte “perënduar.” Kjo do të thotë që kjo faturë erdhi me një datë mbarimi: Dhjetë vjet pas atij miratim ligji, atij do ti duhej të rinovohej. Nën Presidencën Bush dhe një Kongres Republikan, fatura skadoi. Dhe ajo nuk është rinovuar që atëhere. Por rinovimi i ligjit për ndalimin e armëve të sulmit nuk është e vetmja gjë. Kongresi duhet të bëjë më shumë që të pengojë tragjeditë nga dhuna e armëve në shtetin tonë. Kjo, do të kërkonte që cdo blerës të miratojë një verifikim dokumentacioni përpara se të marrë një armë, të sigurohemi që armë të rrezikshme të mos përfundojnë në duart e kriminelëve ose njerëz të tjerë që kanë qënë të ndaluar nga posedimi i tyre. Mund të pengojë njerëzit që janë të dyshuar të kenë lidhje me terroristët dhe nuk mund të hipin në një aeroplan nga blerja e e armëve të luftës. Është thjesht mendim praktik. Mund të sigurojmë që abuzuesit vendas nuk mund të shkojnë në dyqan që të blejnë një armë, të shkelin ligjin e të lenë shumë viktima të pafajshme të vdekur. Mund të mbarojë kjo ngricë mbi kërkimin e dhunës së armëve. Kështu ekspertët e shëndetit publik mund të mbledhin informacion dhe fakte për strategjitë që të merren me këtë epidemi. Dhe mund tu japin zyrtarëve të forcimit të ligjit mjetet dhe burimet. Presidenti kërkoi në propozimin e tij. Kështu ata mund të marrin kriminelë të rrezikshëm jashtë rrugëve dhe të forcojë ligjet tona të armëve. Administrata jonë ka bërë cfarë mundet në kaq shumë qytete, qarke, dhe shtete.

Tani është Kongresi që duhet të bëjë detyrën e tij.

Ata do të kenë një mundësi të mirë këtë të Hënë, kur Senati është vendosur të votojë për një numër të masave të sigurisë të armëve të ndryshme, vota që ndodhin pas obstruksionistit 15-orë, gjatë të cilit një seri prej senatorëve demokratë refuzuan ta dorëzojnë në seancën e fundit. Ndër masat që ata do të votojnë është fakti që ndonjë person që është në listën e investigimit të terroristëve, ka mundësi të blejë armë dhe eksplozivë legalisht. Ata do të adresojnë kërkesat e dokumentacionit të ndalimit për blerës së armëve sulmuese. Përpara atij votimi, ne do të donim të ftonim ju, të bashkoheni me një thirrje të Hënën në 1:00 mbasdite ET për firmuesit, që Ne Populli me Valerie Jarret do të vazhdojmë që si qytetarë të diskutojmë së bashku këtë cështje. Le ta dimë se, ne do të bashkohemi këtu, për pyetje, sqarime ose cështje ju do të donit të dëgjohen nga ne për këtë peticion. Unë ju inkurajoj që të keni vëmendjen ndaj votave të Hënën. Informohuni për këtë cështje, përdorni zërin tuaj , mos lejoni që të nënvlehtësoheni. Sepse ju nuk jeni vetëm për njohjen e problemit, por duhen hapa konkretë, të pajtueshëm me Amendamentin e Dytë – që do të mbajë fëmijët dhe komunitetet tona të sigurtë. Këtu shohim se kush tjetër është dakort me ju: Departmenti i Drejtësisë, Qindra prej Senatorëve të Shteteve të Bashkuara, Liderë besimi, zyrtarë të forcimit të ligjit, biznese përgjegjës dhe Ekspertë të shëndetit publil. Sigurisht dhe shumica e gjerë e popullit Amerikan, duke përfshirë shumicën e poseduesve të armëve në shtetin tonë. Marrja e hapave të veprimit praktik do të zvogëlojë dhunën e armëve, krijon potencial që të shpëtojë jetë, ndaj ja vlen të bëhet. Por, ka potencial për të shpëtuar më shumë se kaq. Ju e dini. Është zëri juaj. Kjo ka rëndësi. Por dhe fakti që ne kemi tre degë të ndara, por të barabarta të një qeverie për këtë qëllim. Kështu, do të flasim drejtpërdrejti me ata anëtarë të Kongresit që, në dijeni të vrasjes të këtyre ditëve, nga më tmerruese për qytetarët tanë, mund të konsiderojmë arritjen dhe mbylljen e kësaj cështje një herë e për gjithmonë. Unë do të doja t’ju kujtoja juve se, kjo nuk do të ndalojë vetë. Nuk do të ndalojë. Në tre vjet e gjysmë që prej Newtown, kanë qënë të paktën 1,002 gjuajtje masive në këtë shtet. Të paktën 1,135 njerëz të vrarë, dhe 3,953 të plagosur. Ajo përfshin 49 të vrarë dhe 53 të plagosur në Orlando.

Ju e ndjeni në zemrën tuaj që kjo është gjëja e duhur pë tu bërë. Ju e dini që këmbëngulja dhe veprimi juaj ka potencial të krijojë një efekt domino. Kijeni guximin ta bëni atë.

E kemi bërë më përpara. Ne mund ta bëjmë përsëri.

Mbarojeni këtë.

Joe

Zëvendës Presidenti Joseph Biden

Shtëpia e Bardhë

Përktheu për “Diellin”, Herion Kërcelli

Miratimi i Planit të Përgjithshëm Kombëtare në Shqipëri

June 20, 2016 by dgreca

Shkruan:arch. Ylber Vokshi -Ylli/*

Mos ta mashtrojmë vetë vetën,kurrë në Shqipëri nuk ka pasur kontroll të mirëfilltë hapësinor dhe urban të territorit,ashtu si e kërkojnë rregullat,normat dhe standardet ndërkombëtare të rregullimit të territorit. Ka pasur synime që kjo çështje, jetike për funksionimin e një shteti,të tentohet t’i referohet ekzistencës së “Planeve rregulluese” të cilat zakonisht shumë pak janë zbatuar, gjatë historisë mbi njëqind vjeçare të shtetit Shqiptarë. Grupet e ndryshme politike kanë vepruar sipas interesave të tyre politike e kurrsesi nuk e kanë pasur primare interesin shtetëror,ashtu si vepron e tërë bota e civilizuar. Të gjitha zhvillimet hapësinore janë bazuar në ca principe të pa qëndrueshme të kohës, dhe natyrisht edhe sot janë pengesë e madhe për zhvillimin e territorit.

Është hera e parë që miratimi i Planit të Përgjithshëm Kombëtarë (PPK), (14 qershor 2016), u bë duke iu përmbajtur të gjitha principeve dhe rregullave që i diktojnë kërkesat e një pune të tillë. Pa dyshim është një hap gjigant në fillimin e rrugës, që me metoda bashkëkohore të trajtohet në mënyrë profesionale i tërë territori i shtetit, ku politika duhej të ishte vetëm mjet shërbyes i zbatimit të dokumenteve hapësinore dhe urbane, të cilat të gjithë në mënyrë obliguese duhet me i respektua,për hir të mirëqenies së popullit shqiptarë.

Shumë mirë e theksonin disa njohës të kësaj problematike, si arkitekti i madh Shqiptar i Kosovës Bashkim Fehmiu i ndjerë, i cili theksonte se ky dokument hapësinor duhet të jetë Kushtetuta e dytë e shtetit,atë duhet çmuar dhe ruajtur si “sytë e ballit”. Asaj duhet me iu referuar çdo herë që do të ketë nevojë dhe kërkesa për korrigjime,plotësime apo ndryshime,sipas kërkesave reale të dokumenteve hapësinore dhe urbane,në të gjitha nivelet shtetërore.

Është punuar shumë që një kohë të gjatë,mbi dy vjet e gjysmë, që të përpilohet ky dokument i rëndësishëm hapësinor,kishte vështirësi të mëdha në mbledhjen e të dhënave hapësinore për tërë territorin e shtetit. Së pari u deshtë që Legjislacioni ekzistues të plotësohet,harmonizohet me principet, direktivat ndërkombëtare dhe të miratohet,që u arrit në vitin 2014. Pësuan fazat gjithëpërfshirëse përgatitore dhe kryesore,me pjesëmarrjen e të gjithë aktorëve kryesor në proces.

Plani i Përgjithshëm Kombëtare (PPK) i miratuar, duhet të funksionoi si koordinator i të gjitha kërkesave hapësinore, që rrjedhin nga kërkesat reale të nivelit vendor (Bashkitë) dhe ati Qendror (Ministritë) dhe agjencive të ndryshme qeveritare,jo qeveritare dhe të shoqërisë civile. Aty duhet të harmonizohen,ballafaqohen të gjitha kërkesat,konfliktet dhe dëshirat,regjionale,lokale,klanore apo të grupeve të interesit me premisa edhe abuzive. Duhet të jetë një bazament i shëndoshë,ku të gjithë së bashku në pajtim do të parashohin zhvillimet e ardhshme hapësinore në Shqipëri. Me forcën e argumenteve duhet bindur të gjithë pjesëmarrësit në proces,duke e mbrojtur me fakte reale interesin shtetëror,e në të njëjtën kohë duke plotësuar kërkesat legjitime të tyre.

Një element fondamental,të cilin përfaqësuesit shtetërorë e kanë potencuar, gjatë procesit të punës së mundimshme të dokumentit është FLEKSIBILITETI. Ky princip që e karakterizon këtë dokument hapësinor në procesin e zbatimit-realizimit të tij është qenësor. Këtu është esenca e përshtatjes së rrethanave të reja, që po i imponon ekonomia e tregut, si dhe të arriturat marramendëse teknike dhe teknologjike, të cilave domosdo duhet me iu përshtatur, nëse dëshirojmë të jemi në hap me kohën e shekullit të ri.

Kjo “Kërkon një konsensus dhe marrëveshje politike që t’i kalojë kufijtë e një mandate”,theksoi zonja Englantina Gjermeni Ministre e MZHUT në prezantim. Ky dokument do të ketë një afat ligjor 15 vjeçar por parashihet rishikimi,rifreskimi minimum çdo 5 vjet,ashtu ishin deklaratat e Ministres. Me zbatimin e këti principi ky dokument është në tërësi kompatibilë me rregullat e zbatueshme të Planifikimit Strategjik Hapësinor,që sot zbatohet në tërë botën pasi Planifikimi i vjetër Konvencional,u tregua i tejkaluar,me metoda të ngurta, që e kishte karakterizuar atë në shekullin e kaluar.

Kjo do të jetë punë shumë e vështirë,kërkon angazhim dhe ekspertizë të lartë profesionale, në të dy nivelet qeverisëse të cilat nuk mungojnë në Shqipëri. Esenciale duhet pasur përkrahjen gjithëpërfshirëse të gjithë faktorëve vendimmarrës, pa marrë parasysh përkatësive politike,që duhet vlerësuar si kualitet pozitiv në sistemin shumë partiak shqiptarë. Një e metë e madhe është ajo se duhet ndryshuar tërësisht mendësinë hapësinore dhe urbane një shekullore,duhet ndryshuar mënyrën se si është punuar dhe vepruar në 25 vitet e demokracisë së brishtë Shqiptare. Duhet tërësisht flakur praktikat e kaluara abuzive dhe korruptive me territorin, që sot po vërehet që kanë shkaktuar dëme të pariparueshme në natyrë dhe në kualitetin e jetës urbane ne vendbanimet Shqiptare.

Kjo mundet të arrihet vetëm me vullnetin e fortë e të gjithëve dhe me funksionimin e shtetit ligjor, pasi parakushtet për të funksionuar kjo lami vetëm kanë filluar të krijohen, me miratimin e PPT si dhe dy dokumenteve tjera hapësinore po ashtu të rëndësishëm si “Plani i Integruar Ndërsektorial për Bregdetin” dhe “Plani i Integruar Ndërsektorial për zonën ekonomike Tiranë-Durrës”. Pastaj duhet të pësojnë fazat e përfundimit të gjitha planeve vendore për të gjitha 61 bashkite, të bazuara dhe duke respektuar PPT,njëherë do të krijohen kushtet reale për përpilimin e dokumenteve tjera urbane dhe njiherit zhvillimin e kontrolluar hapësinor të territorit Shqiptar.

Ka edhe shumë çështje tjera për të cilat duhet punuar në vazhdimësi, për të ngritur kualitetin e dokumenteve hapësinore në të gjitha nivelet, si janë sigurimi i indikatorëve dhe të dhënave hapësinore realiste që i kemi në natyrë,pasi ekziston bindja reale se të dhënat hapësinore të shfrytëzuara në dokument,janë të supozuara,jo reale. Por kryesore është krijimi i bazës së shëndosh e të dhënave hapësinore e cila gjithnjë tërë kohën duhet azhuruar,plotësuar,kompletuar.

Nuk duhet pasur iluzione se kjo do të arrihet lehtë,kërkohet punë e vazhdueshme duke u bazuar vetëm në dokumentet e hulumtuara,studiuara,analizuara me profesionalizëm të lartë,të miratuara në tërësi sipas Ligjit për planifikimin dhe zhvillimin e territorit nr107/2014,i cili natyrisht duhet plotësuar,ndryshuar, varësish nga kërkesat reale vendore dhe ndërkombëtare. Sfide madhe do të jetë inkorporimi i të gjitha kërkesave reale që vijnë nga sektori shoqëror dhe ai privat në teren,në territor, nga dokumentet hapësinore,të parapara në letër. Kjo është e vetmja rrugë për të flakur një herë e përgjithmonë zhvillimin kaotik të territorit,abuzimet dhe format tjera të ndërtimeve me leje e pa leje,që e kanë dëmtuar skajsmerisht shtetin Shqiptar gjatë historisë së re.

E kaluara e Kosovës dhe eksperienca e sajë me trajtimin e hapësirës-territorit të sajë do të ishte e mirëseardhur për Shqipërinë. Në vitet e shtatëdhjeta (1972) Kosova e bëri planin e parë hapësinor vendor si rezultat i decentralizimit të pushtetit federal të asaj kohe,pas viteve të shumta të një sistemi centralist të sllavëve të jugut. Nuk mundemi të mburremi me atë çka dhe si është punua në ato vite,por kryesore kishte filluar respektimi i një rruge për të trasuar të ardhmen e saj hapësinore dhe urbane. E meta ma e madhe në atë proces ishte mungesa e ekspertëve shqiptar të fushës. Ajo çka ndodhi pas luftës së vitit 1999 nuk mundet të shpjegohet,duhet hulumtime detale të thukta me i elaboruar këto vite,të tmerrit urban, edhe se kishte dokumente hapësinore por ato ishin të huaja për vendimmarrësit kosovar.

Në vitin 2010 u miratua “Plani hapësinor i Kosovës 2010-2020” edhe se dokumenti voluminoz ishte i gatshëm që në vitin 2005,por nuk ishin të qarta qëllimet e klasës politike, përse kishte kundërshtime të punohet si e tërë bota e civilizuar. Këto tendenca destruktive i demaskoi koha e sotme,ku edhe përkundër dokumenteve të shumta në të gjitha nivelet, situata hapësinore është katastrofale në tërë Kosovën,si rezulltat i mos zbatimit të tyre. Se si funksionon kjo lami sot në Kosovë ma së miri e tregon e kaluara e afërt e jona e pas luftës së vitit 1999. Në ketë periodë ishim në gjendje që vetë të degradojmë me të madhe hapësirën tonë,e si produkt e kemi jetën urbane shumë të varfër nëpër vendbanimet tona.

Në fund duhet përshëndetur hapat konkrete të ndërmarra për trajtimin serioz të hapësirës dhe urbanistikës,gjegjësisht territorit të shtetit Shqiptar,të kuptuarit të faktit se pa dokumente hapësinore të mirëfillta nuk do të ketë prosperitet dhe zhvillim të shoqërisë Shqiptare. Ky dokument duhet të jetë si udhërrëfyes për të gjithë shqiptarët, e posaçërisht për ata të Kosovës, të cilët dikur i kishin të rregulluara këto qeshje urbane dhe hapësinore. Uroj që këto dokument të miratuara të mos i zbukurojnë raftet e institucioneve vendimmarrëse si në Kosovë,por të fillojnë të zbatohen e mos të përsëritën gabimet e të kaluarës së afërme shqiptare, apo vazhdimin e sjelljeve vandale ndaj hapësirë – territorit jetësor si në Kosovë.

Prishtinë arch. Ylber Vokshi -Ylli

20.06.2016 arkitekt i pavarur

ylberv@yahoo.com

*Autori është ish-Kryetar i Këshillit për Planifikim Hapësinor të Kosovës (KPHK),

Aftësia për të krijuar mundësi

June 20, 2016 by dgreca

Opinion nga Majlinda BUSHJA/

Aftësia e njeriut është vlerë, veçandërisht kur di ta shpërfaq në kushte të pa barabarta, duke krijuar vet mundësi. Të kesh mundësi do të thotë të zotërosh mjete për të arritur synimet. Por, mjete krijon edhe ai që di se si dilet nga gjendja ku ndodhet, për të kaluar në gjendjen tjetër në mënyrë të pranueshme. Mënyra e pranueshme është çelësi që pranon ndryshimin e pritshëm për tjetërsimin e gjendjes. Shumë nga ne rreken për t’i krijuar vetes mundësi, por ndonjëherë mënyra e zgjedhur është e pa pranueshme dhe refuzohet nga një pjesë e konsiderueshme e shoqërisë. Ndaj t’i krijosh vetes mundësi duhet të fillosh së pari nga përzgjedhja e mjeteve të pranueshme të shoqërisë. Nëse nuk je në gjendje të bësh këtë gjë do t’i pakësosh vetes mundësitë e përparimit. Mjeti kryesor i mundësisë është aftësia për të ndryshuar. Por jo kushdo i aftë del në krye, sepse nëse aftësia për të ndryshuar është e para, ajo nuk është e vetmja, është thjeshtë fillimi i një rruge drejtë synimeve. Aftësia të jep mundësinë e hapjes së shumë dyerve, por aftësia për t’i rezistuar presioneve të lë në fushën e synimeve.

Në çdo kohë presioni i shoqërisë është i lartë, për vet kushtet në të cilën zhvillohen ngjarjet dhe dinamikat e tyre. Çdo individ është në qendër me synimet e tij, i rrethuar nga shoqëria me synimet e saj të përbashkëta që e kufizon lirinë e individit dhe veprimet e tij. Pasi egoja e tij është përmbi logjikën dhe si e tillë nuk e njeh këtë të fundit. Prandaj shoqëria i tregon individit mjetet e pranueshme të cilat duhet të vendos në funksion të synimeve. Pasi për të përparuar je mes dy alternativave të kundërta, ke mundësi, ose nuk ke mundësi në arritjen e synimeve të vet përcaktuara.

Në të shumtën e rasteve hasemi në pamundësi për të arritur synimet, veçandërisht kur synimet tona janë shumë të larta. Aftësia për të krijur mundësi që ndryshon gjendjen është mjeti kryesor, por ajo pasohet nga aftësia për ta ruajtur dhe zhvilluar më tej. Problemi nuk është vetëm tek ndryshimi i gjendjes pozitivisht, por të bëhesh dhe i pranueshëm nga të tjerë, pasi të qenit i pranueshëm në këtë formë, nënkupton arritje. Çka jep shanse për t’u zhvilluar më tej në të tjera përmasa, të shfaqesh vetveten por të jesh dhe i vlefshëm njëkohësisht.

Të jesh i vlefshëm vetëm për vete nuk është arrittje, sepse njeriu nuk i përket vetëm vetes së vet. Mendoj se çdokush prej nesh në shoqëri lufton çdo ditë për të qenë i vlefshëm, pavarsisht se disa mënyra janë të pa pranueshme dhe refuzohen si mundësi ndryshimi. Pra, të jesh i vlefshëm brenda mundësive të pranueshme kjo konsiderohet arritje. Në të kundërt çdo arritje do të konsiderohej e padenjë e do të vihej në shënjestër të vazhdueshme nga ata që na rrethojnë. Si e tillë do të eklipsohej dhe do të ngushtonte zgjerimin e mundësive të tjera drejt synimeve që janë të vazhdueshme për gjatë gjithë kohës. Hyrja në një terren të tillë nuk është aspak i dëshiruar, ndaj përpjekjet tona duhet të jenë në krijimin e mundësive të pranueshme.

Por të krijosh mundësi përmes aftësisë për të ndryshuar, është më e vlefshme se të kesh mundësi për të shfaqur aftësitë. (Është si të marrësh diçka të gatshme dhe ta përdorësh mirë, dhe si të përgatitësh vet atë dhe ta përdorësh me të njëjtin nivel). Nisja në pikën zero është sfida e vërtetë, por diversiteti i mundësive është i pashmangshëm dhe i gjithkohshëm. Pra, diversiteti mbizotëron në shoqëri, ashtu sikundër mundësitë diverse që secilit prej nesh i përgjigjen në mënyra të ndryshme. Të krijosh mundësi për disa prej nesh është primare, por jo të gjithë gëzojnë atësinë për të përshkuar rrugën drejt synimeve. Disa stepen dhe pajtohen me çka ju ofrohet duke bërë përpjekje të vogla, ndërsa të tjerët udhëhiqen nga vendosmëria duke marrë në konsideratë vështirësitë që të çojnë drejt synimeve. Njohin potencialet që zotërojnë duke i përdorur me mjeshtëri dhe zgjuarsi drejt synimeve të veta. Në të gjithë këtë luftë kryesorja është përpjekja për të krijuar mundësi të pranueshme, të cilat shërbejnë si pikë kthese për të ndryshuar gjendjen e për të shpërfaqur vlerat që të çojnë në finalen e dëshiruar. Potenciali kërkon hapsirën e duhur për t’u vënë në dukje, për këtë duhet të dish t’ia nisësh, të zotërosh aftësinë për të ndryshuar. Shumëkush nga ne ka humbur vlerat e veta pasi nuk ka pasur aftësi për të krijuar mundësi. Nuk ka qenë në gjendje të shkojë në pikën e nisjes dhe nuk është përballur me sfidat. Ka qenë i vetëdijshëm për peripecitë që kërkon arritja e synimeve dhe është ndalur aty, duke përqafuar synime të kapshme lehtësisht. Ka shmangur përballjen me pengesa të forta që kërkojnë elasticitet në të vepruar. Ka pranuar një përballje të lehtë të shmangur nga barra e tyre që qendrojnë në krye. Ka zgjedhur të mos vendoset në radhët e para për nga rëndësia, për shkak të paaftësisë për të krijuar mundësi të pranueshme, që nuk e zotëron çdokush, dhe si e tillë kthehet në privilegjin e atyre që sfidojnë vështirësitë.

Kështu, aftësia për të krijuar mundësi të pranueshme, është vlera që i bashkëngjitet vlerës intelektuale duke i krijuar hapsirë kësaj të fundit, të shfaq dimensionet e saj me përmasa reale. Është sfida e zhvillimit që noton gjithmonë në “ujëra të turbullta” për të kaluar në anën tjetër. Është prova e mendjes që hyn thellë në analizën e vështirësive, për të gjetur rrugëzgjidhje më të thjeshta. Është ecja drejt synimeve, por përmes formës së drejt të gjithpranuar nga shoqëria.

NJOFTIM PER TE PAME I FAMILJES PERNOCAJ NE NJU JORK

June 19, 2016 by dgreca

Me pikllim njoftojmë farefisin dhe kumarë, miq e dashamirë me banim në Shtetet e Bashkueme të Amerikës se, ditën e dielë me 12 qershor 2016, vdiq Bib Pernoca në moshën 88 vjeçare, ndërsa ishte në vizitë te pjesa e familjes që jeton në vendlindjen e vet, në Domgjon të Mirditës.

Ditën e marte me 14 qershor, me turmën familjare dhe të farefisit e të miqve të shumtë në atdhe, u bashkuen edhe familjarët që fluturuen nga Amerika dhe e përcollën trupin e të Ndjemit në vorrezat e të parëvet, ku ai ka dëshirue me pushue eshnat në amshim.

Vizitat për ngushëllime i presim ditën e të PAMES, të shtunen me 2 korrik 2016, prej orës 11 para dreke deri në 4 mbas dreke, në Qendrën“Nana Tereze”,te Kisha Shqiptare “Zoja e Shkodrës (361 W. Hartsdale Avenue, Hartsdale, NY 10530).

Familja Perndocaj