Archives for November 2016

HYTBI TARELLI, NJË JETË MES PIKTURAVE DHE SKULPTURAVE

November 9, 2016 by dgreca

NGA KADRI TARELLI/ Durres/ Në javën e parë të vjeshtës së tretë, në Toronto të Kanadasë, pas një sëmundje të shkurtër, pa pritu ndroi jetë artisti Hytbi Tarelli, mjeshtër i daltës dhe penelit, autor i shumë veprave të shpërndara në muzeume, në institucione publike dhe ndër shokë, miq e të afërmve dhe familjarëve të tij. E filloi rrugën e artit, si fillim të pikturës, që në moshë fare të re. Mbase kështu e fillojnë të gjithë, megjithatë më pëlqen të citoj fjalët e gazetarit të njohur Fuat Memeli në Gazeta “Illyria”. 29. 06. 2014, me shkrimin të titulluar: Me artistin shqiptar në Kanada, Hytbi Tarelli. “Nga vizatimet me thëngjij, te piktura e skulptura”, ku vazhdon:“…. Ja, ky është Hytbi Tarelli, e cili nisi rrugën e artit nga vizatimet me thëngjij dhe arriti te punimet në pikturë e skulpturë. Regjimi i kohës, e pengoi atë të vazhdojë shkollat e artit, por ai mësoi si autodidakt, duke ia “vjedhur” profesionin piktorëve e skulptorëve shqiptar. Kështu ai po realizon ëndërrën e jetës së tij, të cilën nuk ka forcë që t’ia pengojë”…E ndoqa krijimtarinë e tij që në hapat e para, si vëllai më i madh. Kishte shumë besim te unë, ndaj e nxita të vazhdonte punën, duke i thënë: “Shumë bukur. kështu vazhdo, veç rregulloi ca viza këtu e ca atje”. Fluturonte nga gëzimi dhe rrinte deri natën vonë duke vizatuar. Nuk mbahej nga kënaqësia, kur më tregonte se vizatimet e tij ishin vendosur në korridorin e shkollës dhe shokët e përgëzonin. Nuk e di sa kohë harxhonte me pasionin e tij, veç kujtoj një mëngjes, kur më tregoi, se gjithë natën kishte punuar bustin e Leon Tolstoit, model nga një faqe libri. Të them të drejtën u mahnita për aftësinë krijuese dhe e nxita: “Këtë bust të vogël çoje tek fabrika e tullave për ta pjekur, pasi merr ngjyrë të bukur e bëhet i fortë si tulla”. U miqësua me punëtorët që e pranuan me kënaqësi dhe kujdeseshin aqë shumë për krijimet e tij. Që atëherë shumë punime skulpture i ka në terrakotë.

Për Shkodrën më fliste me admirim, që kur ishte student në kursin matematik-fizik, e më pas kur u vendos familjarisht në atë qytet. Shpesh ma kujtonte: “Çuditem për natyrën gazmore të shkodranëve, veçanërisht të piktorëve dhe skulptotëve të shkolluar, që më pranojnë në shoqërinë e tyre pa paragjykime, si shok e koleg artist, pavarësisht se unë jam amator para tyre”. Shpesh më tregonte fotografitë e shkrepura në ekspozitën vetiake që hapi në atë qytet, në vitin 1988, ku edhe unë e ndihmova t’i vendoste bukur e sipas tematikës. Sa shumë artistë, miq e shokë shkodranë ishin në atë ceremony të bukur e mbreslënëse. Sytë i mbeteshin tek katër buste të vegjël në terrakotë, të “Ahengut shkodran”, i përkëdhelte me shikim si punimet më të bukura të tij, të vendosura shtruar mbi një postiqe të bardhë. Eh, sa ishte munduar për të gjetur atë lëkurë dashi!

Emigracioni hapi shtegun për lëvizje drejt një bote të panjohur. Hytbiu mërgoi si fillim në Greqi, e pas shumë përpjekjesh në Kanada, në Toronto. Aty çeli studjon e tij, ku kalonte pjesën më të madhe të kohës, duke punuar në pikturë e sidomos në skulpturë.Më e përzgjedhuar temë ishte të përjetësojë në telajo, apo në baltë e allçi, figurat e mëdha të historisë, që i kanë dhënë emër dhe nder kombit tonë: Skënderbru, bust i lyer në flori,, Nënë Tereza, Hasan Prishtina, Ismail Qemali, Ded Gjon Luli, Adem Jashari, etj, etj. Për këtë nuk çuditemi po të kujtojmë fjalët e të diturit Faik Konica:

…..“Duhet të jesh jashtë Shqipërisë,

e të jesh larg për të kuptuar,

se ç’forcë e ç’bukuri të ëmbël,

ka për veshët kjo fjalë: Shqipëri!”.

Në të gjitha ngjarjet me shqiptarët në Toronto, është i pranishëm edhe Hytbiu, që i nderon të gjithë me punët e tij artistike. Po përmend njërën prejtyre: Ditën e enjte, me datën 23 Shtator 2010, në shkollën “Mother Teresa Catholic School” në Markham, u festua me madhështi 100 vjetori i lindjes së Nënë Terezës. Një statujë e shenjtores shqiptare Nënë Tereza, e punuar me pasion nga artisti Hytbi Tarelli, i’u dhurua nga Dr. Kondaj në emër të komunitetit shqiptar, zonjës Susan La Rosa, drejtoreshë e Bordit të Shkollave Katolike të zonës së York-ut. Të pranishmit u shprehën:

Emili Forrester, drejtore e shkollës thotë në fjalën e saj: “Falënderimet e mia speciale për sa keni bërë për shkollën tonë. Ju na frymëzuat me pikturën dhe skulpturën e mrekullueshme. Ndjehemi të veçantë dhe të bekuar, që mbështetemi te Nënë Tereza, të cilën tani e kemi edhe më pranë këtu në mesin tonë. E vini re !? Nga portreti duket sikur na shikon dhe kujdeset për ne”.

Më pas Dr. Ruki Kondaj, Presidente e shoqatës Shqiptaro – Kanadeze në Toronto e vlerëson kështu: “Piktura e Nënë Terezës, Gonxhes Shqiptare, të cilën sapo e zbuluam këtu në këtë shkollë, është një vepër artistike e bukur dhe me përmasa të mëdha. Të gjithë e vlerësojnë shumë. Është punuar me shumë përkushtim dhe dashuri. E meriton shkolla që mban emrin e shenjtores sonë. Për ne është nder dhe krenari, që figura të tilla të artit, janë pjesë e komunitetit Shqiptar këtu në Toronto”. (Pjesë të shkëputura nga “Pasqyra Shqiptare”. Kanada. 23 Shtator 2010)

Vetë piktori dhe skulptori Hydbi Tarelli me modesti thotë: “Që kur kam ardhur këtu në Kanada, kam punuar shumë nga figurat tona kombëtare, po Nënë Tereza ze një vend të veçantë. Vepra e saj me fuqi magjike dhe hyjnore, më frymzon jo vetëm mua si shqiptar, po me qindra, mbase edhe mijra artistë në të gjithë botën. E ndjej veten të përkëdhelur nga fati, që munda të realizoj në pikturë dhe sculpturë, shqiptaren me përmasa botërore”. (“Fjala e lire”. 19. 10. 2010. pjesë e shkëputur nga shkrimi: K. Tarelli. “Nënë Tereza në shkollat kanadeze. Ceremoni me rastin e 100 vjetorit).

Një ngjarje tjetër e madhe në jetën dhe veprimtarinë e artistit mëmëdhetar, është vajtja në Kosovë: “….. Është për t`u përgëzuar nisma e Hydbiut, këtij mërgimtari atdhetar, që ndërmerr një udhëtim të tillë, duke pasur parasysh vështirësitë e rrugës së gjatë; me avion deri në Rinas, më pas me mjete të rastit drejt Kosovës”. Kështu Shkruan Bashkim Kadiu në “Gazeta 55”. 25. 08. 2014. në artikullin: “Busti i Adem Jasharit vjen nga Kanadaja në Prekaz, Kosovë. Liria i ka rrënjët në gjakun e dëshmorëve”. Në fund shkrimin e mbyll me këto fjalë: “Duke i uruar Hytbiut rrugë të mbarë drejt Kosovës, e përgëzoj për veprën dhe veprimin atdhetar. Dashuria për kombin nuk ka kufi e nuk mbaron kurrë, trashëgohet e përcillet ndër breza”. ⁽²⁾

Unë pata fatin të jem shoqërues në të gjitha veprimtaritë e Hytbiut, këtu dhe në Kosovë. Me këtë rast publikova shkrimin: “Shtatorja e Adem Jasharit, nga Toronto u vendosnë Prekaz. Kosovë. Aty mes të tjerave theksoja: ….“Duket si një aventurë çmendurie ky veprim, kur gjykoj shpenzimet që u përballuan tërësisht nga vetë autori, pa përmendur peripecitë e një udhëtimi kaq të gjatë, aq më tepër kur bëhet fjalë për një skulpturë me përmasa jo të vogla, rreth një metër e lartë. …… Shtatorja e komandantit legjendar Adem Jashari u sos për bukuri aty ku e kërkonte vendi, në “Mekën e shqiptarëve”, në Prekaz të Skënderajt, në Kosovë”. Fjala e lire. 25. 08. 2014.

Tani mbas dy vjetësh, Tahir Veliu, një tjetër mërgimtar nga Kosova, që jeton e punon në SHBA, në një shkrim ku ka shumë dhimbje dhe krenari, shkruan për mikun e tij Hytbiun, duke përmendur me admirim këtë ngjarje tek “Tribuna shqiptare”. 08. 11. 2016 : Ishte pikërisht data 26 korrik e vitit 2014, pasi bëmë nderime pranë varrezave të Dëshmorëve në Prekaz dhe vumë kurora lulesh tek varri i komandantit Legjendar Adem Jashari, së bashku me Hytbiun, z. Kadri Tarelli, z. Naser Berisha, Prof. Dr. Nusret Pllana, Dr. Nexhip Berisha, z. Milaim Dulla, z. Valmir Hylenaj, z. Endrit Thaçi dhe z. Arsim Sejdini i’u drejtuam kullës së familjes Jashari për t’i nderuar, duke dërguar bustin e Adem Jasharit, të cilen e solli Hytbiu nga Toronto në Prekaz.

Hytbiu e kishte ëndërr pjesëmarrjen në një konkurs kombëtar. E plotsoi dëshirën me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë, kur u organizua konkursi ndërkombëtar, kushtuar kësaj ngjarjeje kaq madhore për kombin tone. Ai u paraqit me një punim dinjitoz. Veç ta dëgjoje kur fliste, i merrte zjarr e gjithë qënia. E përjetonte duke lëvizur duart me shikimin lart: “Lartësia e shyllës së flamurit do të jetë 100 m e lartë, pak metra më larg një gjysëm harku me simbol kështjelle, në basorelif Ismail Qemali dhe “akti i mëvetësisë”, me fjalët e gdhendura si në pergamen. Flamuri do të duket që larg nga të gjitha pikat e Tiranës. Është e shenjtë mëvetësia”.Në këtë ditë të dhimbjes, është Kristaq Turtulli që shkruan për mikun e tij Hytbiun, një poezi me mjaft dhimbje e ndjenja të holla njerëzore:

…….

Pikturoje netët polare.

Vjeshtën në mahnitje

Dhe dimrin në dremitje.

……..

Bustet me Skënderbe dhe nënë Terezë,

Janë më shumë se një Shqipëri, thoshe.

…………

Gjithnjë falje dhe dhuroje buzëqeshje,

Se në shpirt kishe mirësi shenjtërie. (Publikuar tek “Fjala e lire” dhe revista “Dituria”, në Suedi)

………..

Në mbyllje të këtij shkrimi lamtumire për artistin Hytbi Tarelli, po vendos dy vargje lehtësimi:

“Një lis i madh u pre në pyll

Në qiell u ngrit e ndrit një yll”.

Durrës më: 09. 11. 2016.

Le të hapen dosjet!

November 9, 2016 by dgreca

Nga Reshat KRIPA/Këto ditë një miku im më dha një poezi që sapo e kishte shkruar. E lexoj:“Le të hapen dosjet, gjithë po thërrasin,/ Kush e kush më shumë, korbat po kërrasin,/Korbat e pabesë, korbat shpirt të zi,/Thua të jenë engjëj, apo faqezinj?”…/…..Lexoj dhe para syve më dalin këta “shakaxhinj të përparimit”, siç i quante Noli, që në një kor të përbashkët po këlthasin për hapjen e dosjeve të regjimit komunist. Por nuk e dimë nëse këto monstra kanë vuajtur nga pasojat e këtyre dosjeve apo, ndoshta, janë nga zbatuesit e dikurshëm? Sepse në këtë botë absurde ku jetojmë më tepër ndihen zërat e korbave të dikurshëm se sa viktimave të tyre.Kjo është Shqipëria jonë sot. Një vend ku nuk merret vesh se kush ishte paditësi dhe kush i padituri, kush ishte krimineli dhe kush viktima. Pothuajse të gjithë hiqen “të paditur” dhe “viktima”. E pra, janë pikërisht lakejtë e komunizmit ata që sjellin këtë kaos ku ndodhet vendi.Le të hapen pra dosjet! Le të hapen dhe të publikohen të gjitha dosjet e sistemit totalitar. Është e drejta e qytetarëve të mësojnë mbi gjithçka që ka lidhje me to. Le të hapen dosjet për të mos lejuar që vendet në parlamentin shqiptar, qeverinë, sistemin e drejtësisë dhe administratën shtetërore dhe vendore të zihen nga të korruptuarit e sistemit të përmbysur. Kështu do të kemi një parlament të pastër, një qeveri të pastër, një drejtësi të pastër, një administratë të pastër, një shtet të pastër. Në rast se sot flitet për një shtet të korruptuar, kjo vjen edhe si rezultat se në të bëjnë pjesë edhe të korruptuarit me dosje që sjellin frymën korruptive të sistemit që i degradoi deri në atë gjendje.

Le të hapen dosjet që të mos kemi më në krye njerëz që ruajnë në ndërgjegje gjynahet e kohës së përmbysur.Le të hapen dosjet që të mos kemi më gazetarë, analistë, komentatorë e të tjerë që me artikujt, analizat dhe komentet e tyre shtrembërojnë në mënyrë flagrante të vërtetat e këtij kombi..Le të hapen dosjet që të mos kemi më mësues e këshilltarë gjynahqarë që helmojnë ndërgjegjen e fëmijve tanë apo të mbarë popullit.Le të hapen dosjet që të mos kemi më “të përndjekur politik” që natë e ditë i dëgjon të dërdëllisin për heroizmat e tyre.Le të hapen dosjet të gjitha dhe të përlyerit të hiqen nga detyrat shtetërore që mbajnë. Këtu nuk bëhet më fjalë për ndëshkim, pasi tani është shumë vonë për këtë. Një gjë e tillë duhej të ishte bërë shumë vite më parë, kur ishin gjallë një pjesë e mirë e fajtorëve të katastrofës së kaluar. Le të merren me çfardo aktiviteti privat, por të mos kërkojnë të bëjnë karrierë duke spekulluar me detyrat që mbajnë.Vetëm atëherë do të kemi një Shqipëri të pastër, një Shqipëri dinjitoze. Vetëm atëherë do ta meritojmë të jemi vend anëtar i Bashkimit Europian, të jemi të barabartë me kombet e tjerë.Jemi i vetmi vend i Europës Lindore që nuk i kemi hapur. Jemi me shumë vonesë, por një fjalë e urtë thotë: “Më mirë vonë, se kurrë!” Mos u mundoni të kopjoni modelin gjerman. çek apo të ndonjë vendi tjetër pasi asnjë prej atyre vendeve nuk mund te krahasohet me krimet e kryera ne Shqipëri. Shqipëria ka një specifikë të veçantë në lidhje me vendet e tjera të lindjes. Ajo ishte vendi që pësoi genocidin më të egër në krahasim me vendet e tjera të lindjes.Dua të theksoj gjithashtu edhe një çështje tjetër mjaft të rëndësishme. Mos ky ligj i miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë do të përdoret për të bërë presione politike mbi palën kundërshtare ose individë të ndryshëm? A do të jetë një proces i ndershëm dhe i hapur? Duhet që komisioni që do të ngrihet për verifikimin e dosjeve të jetë shumë i kujdesshëm. Më lejoni t’ju sjell një shembull.Para disa vitesh kur diskutohej ligji i dëmshpërblimit të të përndjekurve politikë në zyrën e shoqatës paraqitet gazetarja e një medie të përditëshme. Midis të tjerave ajo më pyet:Cili është neni më i kontestueshëm i këtij ligji?Dhe unë i përgjigjem:Neni më i kontestueshëm është neni 6, sipas të cilit nuk përfitojnë dëmshpërblim ish-anëtarët e byrosë politike, ish-punonjësit e Sigurimit të Shtetit, ish-prokurorët, ish-gjykatësit, pra të gjithë ata që kanë qenë pjesë e nomenklaturës së diktaturës komuniste. Ndërmjet tyre kanë futur edhe ish bashkëpuntorët e sigurimit. Te kjo e fundit ne kemi shumë rezerva, sepse duhet të kujtojmë gjithnjë se çfarë presioni është ushtruar mbi ata persona. Duhet të kemi parasysh torturat që kanë kaluar në hetuesi, duke filluar nga ato fizike deri tek torturat psikologjike. Ka patur raste kur i kanë përdhunuar vajzën apo gruan në sytë e tyre, thjeshtë për t’i detyruar të bashkëpunojnë. Atëherë ne shtrojmë pyetjen se a është e drejtë që këta njerëz të mos marrin dëmshpërblimin?Nuk kishte kaluar më shumë se një javë, kur më erdhi një letër pa autor dhe pa adresën e dërguesit. Ishte një letër e shkurtër, vetëm një faqe fletoreje. Midis të tjerave autori i saj shkruante:“Edukata, kultura dhe veçanërisht humanizmi i një bashkëvuajtësi, mund të shfaqte një largpamësi të thellë dhe një ndjenjë të paarritshme për ata fatkeq të nenit mbi të drejtat e përfitimit të dëmshpërblimit të ish-të përndjekurve politikë. Jam edhe unë një nga ata fatkeqë të këtij neni. Jam intelektual dhe në një ose tjetër rrethanë gabova dhe pas dhjetë vjet burg po vuaj persekutimin e atyre dhjetë vjetëve dhe më tepër të atij neni, sepse nuk kam çfarë t’u them fëmijëve të mi përse nuk e përfitoj dëmshpërblimin. Është e tmerrshme dhe nuk di si t’u shpjegohem juve dhe fëmijëve të mi. Dëshiroj që para jush të mbetem një bashkëvuajtës anonim. “

U preka tepër. Përmbajtja e asaj letre më zgjoi disa kujtime të tjera, të harruara. Ata një pjesë nuk janë më, kanë ndërruar jetë dhe ndoshta kanë bërë mirë për të mos dëgjuar se si kërkojnë t’i diskreditojnë. Të tjerët që janë ende gjallë shohin punën e tyre dhe nuk kërkojnë të bëhen as deputetë, as këshilltarë ose kryetar bashkie dhe komune. As qeveritarë ose punonjës të rangjeve të larta të administratës shtetërore. As prokurorë ose gjykatës. As kryetarë partish politike ose shoqatash të ndryshme dhe as drejtues të mediave. Në rast se duhej pastruar, e para duhej të ishte politika që duhej të jepte shembullin. Duhej të ishin të pastra parlamenti, qeveria, organet e drejtësisë, të zgjedhurit vendorë, administrata shtetërore, mediat e shkruara dhe ato vizive. Le t’u hapen atyre më parë dosjet. Mos vallë trembeni për përmasat që mund të marrë largimi i tyre? Para syve më dilnin disa raste të tilla që ishin detyruar të nënshkruanin një deklaratë të tillë. Më kujtohej heroi i romanit tim, inxhinier Agroni, që përfaqësonte një peronazh të njohur timin, në kohën kur ishim së bashku në burg. A mund të ndëshkoheshin tani për këtë vepër? Më parë duheshin ndëshkuar ata që i detyruan të nënshkruajnë. Lërini të qetë këta gjynahqarë që u detyruan forcërisht për të bërë një veprim të tillë. Dhe hipokrizia qëndron në atë që sot, këta qyqarë, do t’i rigjykojnë përsëri po ata punonjës të Sigurimit të Shtetit dhe komiteteve të partisë ose bijtë e tyre. A mund të ketë moral një veprim i tillë? Ky do ishte në kundërshtim edhe me konventat ndërkombëtare mbi mbrojtjen e të drejtave të njeriut, të nënshkruara edhe nga shteti ynë. Dua t’i drejtohem Kryetarit të Kuvendit, Kryeministrit ministrave përkatës, deputetëve, organizatave për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, mediave të shkruara dhe vizive, opinionit publik në përgjithësi dhe t’u them:

– Kujtoni rrugën nëpër të cilën kanë kaluar këta fatkeq! Mos ua lëndoni më plagët e tyre që ende nuk janë tharë! Mos i detyroni të turpërohen para fëmijëve, të afërmve dhe miqve të tyre! Kujdes për ata që janë rrëzuar! Në rast se keni vendosur të bëni një gjë të tillë, atëhere hapuani më parë atyre që i detyruan të bëjnë një veprim të tillë! Hapuani atyre që duan të ngjisin shkallët e karrierës, atyre që janë në majat e larta të politikës dhe shtetit shqiptar! Ndaj mendohuni mirë para se të vendosni!

SUZANNA SHKRELI, EDHE PSE NUK FITOI, GUXOI

November 9, 2016 by dgreca

Te gjithe e dinim se shqiptaro-amerikania Suzanna Shkreli do ta kishte te veshtire garen elektorale perballe republikanit me pervoje te gjate te kundershtarit te saj politik , republikanit teper te afte Mike Bishop, qe eshte nje nga zerat me aktiv ne Kongresin Amerikan, por ajo guxoi dhe per kete duhet te pershendetet e te urohet.

Suzana fitoi 39 perqind te votave, ndaj 56 perqind te republikanit Mike Bishop, 3 perqind te Jeff Wood te Liberalve dhe 2 perqind te Maria Green e te Gjelberve.

Shqiptaro-amerikania mori 142, 333 vota, ndaj 203, 827 vota te Mike Bishop, 9,577 te Jeff Wood dhe 5,638 te Maria Green.

Ne humbjen e Suzanna Shkrelit mendoj se duhet te merren parasysh keta faktore te humbjes: Hyrja me vonese ne garen elektorale, ndikoi jo pak ne rezultatin e saj.

Se dyti, konsumimi i Partise Demokratike ne pushtet, kishte koston e vet.

Humbja e Hillary Clinton ne Shtetin e Michiganit, nuk ishte pa pasoje, efekti domino kishte pasojat e veta.

Dhe se fundi kundershtari i saj, qe eshte nje nga politikanet me ndikim ne Michigan dhe ne Kongres, natyrisht kjo ia beri me te veshtire garen shqiptaro-amerikanes.

Gjithesesi shqiptaro-amerikanet ndjehen krenare qe Suzanna guxoi dhe kandidoi. Le te shpresojme se kjo pervoje e re do t’i sherbeje jo vetem asaj.

Suzanna Shkreli hyri ne gare me platforme te qarte dhe mesazhe qe hyne ne rezonance me masen e madhe te grave pse ajo perfaqesoi nje kauze delicate, luften kunder abuzuesve seksualë – për mbrojtjen e viktimave të dhunës në familje dhe abuzimit të fëmijëve, mbrojtjen e te drejtave te grave dhe mbrojtjen e grave te perdhunuara e te pambrojtura, ate kauze qe ajo e ben cdo dite ne sallen e gjyqeve dhe ne jeten e perditshme. Ajo eshte nje femer me kurajo, qe nuk eshte terhequr perballe se keqes. Suzanna mbetet nje luftetare kurajoze.

Gazeta Dielli dhe Vatra ne qender por dhe dega teper active ne Michigan, I dhane mbeshtetje Suzanes, ashtu sic I dhane edhe shqiptaret e Michiganit.(Dielli)

Fitore historike e Trumpit

November 9, 2016 by dgreca

Analiza e Zgjedhjeve ne SHBA/Cudia ndodhi: Donald Trump do të jetë presidenti i ri amerikan.Donald Trump ia doli. Me një fushatë me ofendime personale, arrogancë dhe padituri, ai jo vetëm që ia doli të mobilizojë zgjedhësit e dëshpëruar, por pikërisht me këtë strategji i fitoi zgjedhjet. Një fitore kaq të bindshme nuk e ka pritur askush. Suksesi i Trumpit është pjesë e një populizmi vulgar dhe një shuplakë e rëndë për establishmentin dhe elitën politike në SHBA dhe përfaqësuesen e tyre Hillary Clinton. Clinton ishte një kundërshtare e përshtatshme për të, sepse edhe ajo ishte shumë e padashur sikur edhe Donald Trump. Me aferën e saj të e-maileve ajo e furnizonte kundërshtarin me municionin e duhur për sulme. Por suksesi dramatik zgjedhor i Trumpit nuk mund të shpjegohet vetëm me padashjen ndaj Hillary Clintonit.

Trump si pasojë e pakënaqësisë

Fitorja e Trumpit është më shumë pasojë e pakënaqësisë së thellë të disa pjesëve të popullit, e madje edhe ndoshta të urrjetjes. Urrejtjes ndaj status quo-së, globalizimit dhe sistemit politik në Uashington. Trump ishte ventili i duhur për të shprehur këtë pakënaqësi, në radhë të parë të klasës së bardhë punëtore. Hillary Clinton ishte një kundërshtare e duhur për këtë. Fitorja e saj me shumë mund si kandidate e demokratëve për president ndaj Bernie Sandersit, ishte një sinjal paralajmërimi.Suksesi i Trumpit është një shuplakë edhe për mediat e etabluara, për ekspertët e ThinkTanks dhe hulumtuesit e opinionit. Sepse gati askush nuk e kishte llogaritur seriozisht fitoren e Trumpit. Suksesi është një shuplakë edhe ndaj partnerëve perëndimorë të SHBA, të cilët në masë të madhe u pozicionuan për Hillary Clinton dhe kundër Trumpit. Në anën tjetër, këtij rezultati mund t’i gëzohet Kremlini – sepse Trumpi disa herë ka folur fjalë të mira për presidentin rus Vladimir Putin.Se çfarë do të thotë konkretisht fitorja e Trumpit për SHBA dhe botën, është shumë vështirë të parashikohet menjëherë pas befasisë zgjedhore. Në njërën anë, Trump nuk ka kurrfarë përvoje politike dhe nuk mund të krahasohet me asgjë. Dhe në anën tjetër, Trump nuk ka paraqitur ndonjë koncept koherent të politikës së jashtme, me disa përjashtime të vogla.Por ajo që mund të thuhet që tani është se fitorja e Trumpit do të ndryshojë status quonë në SHBA, por edhe rregullin e deritashëm botëror dhe rolin e SHBA në botë. Se çfarë do të thotë kjo konkretisht, është ende e hapur. Si mund të ketë sukses një president si Trump, i cili i ka përçarë grupet e popujve në SHBA që ta tejkalojë këtë përçarje të thellë në këtë vend? A do të pretendojë Trumpi që të realizojë parullat e dëgjuara gjatë fushatës? Si e sheh Trump rolin udhëheqës të SHBA në raportet transatlantike dhe në NATO?

Si do të zgjidhë problemet me marrëveshjet tregtare që SHBA ka nënshkruar me shumë vende, për të cilat ka thënë se do t’i rinegociojë? Si do të pozicionohet Trumpi ndaj myslimanëve, për të cilët ka kërkuar që t’u ndalohet hyrja në SHBA, apo ndaj latino – amerikanëve? A do të largohet Trumpi nga Marrëveshja e Parisit për klimën? Dhe tek e fundit, si do të sillet Trumm me armët bërthamore?Të gjitha këto pyetje nuk mund të kenë ndonjë përgjigje në këto orë. Me fitoren e Trumpit, SHBA dhe bota janë futur në një epokë të re. Ne duhet të përgatitemi për kohëra të paqeta.

Presidenti i ri Trump dhe planet e tij konkrete

Uljet e tatimeve dhe premtimet e mëdha të presidentit të ri Donald Trump. Po cilat janë planet e tij konkrete ekonomike dhe çfarë do të ndodhë me raportet SHBA-Gjermani?Së pari do të ulim tatimet – me këtë premtim kanë përfituar në zgjedhje edhe kandidatët tjerë për presidnet në SHBA dhe jo vetëm Donald Trump. Por ai tani duhet të realizojë një prej premtimeve për uljen më të madhe të tatimeve në disa dekadat e fundit. Varësisht prej të ardhurave, qytetari amerikan në të ardhmen duhet të paguajë vetëm 10, 20 apo 25 % tatime. Nga ky koncept duhet të përfitojnë ata që fitojnë pak dhe shumë. Personat që fitojnë më pak se 25.000 dollarë apo çiftet me më pak se 50.000 dollarë në vit nuk duhet të paguajnë tatime fare. Ndrësa tatimet për persona që fitojnë shumë duhet të ulen nga 40 në 25%.Nëse Trumpi e kalon këtë reformë në Kongres, gati gjysma e 120 milionë familjeve në Amerikë nuk do të paguajnë më fare tatime nga viti 2017. Por jo vetëm kaq: nga 25 në 15% duhe të ulen tatimet në fitime për sipërmarrje.Ndaj nuk befason fakti që ekspertët thonë se uljet e këtilla të tatimeve do të kishin pasoja dramatike për buxhetin amerikan. Varësisht nga zbatimi i denjë i politikës së Trumpit për tatime, është e mundur ulja e të hyrave në buxhet prej 2,6 deri në 3,9 bilionë dollarë në 10 vitet e ardhshme, paralajmëron Think Tank ‘Tax Foundation’.Këshilltarët ekonomik të presidentit nuk shqetësohen shumë. Ata mendojnë se me tatimet graduale të fitimeve jashtë vendit mund të mbyllen vrimat e borxheve, sepse koncernet e mëdha amerikane si Apple, Amazon apo General Electric me vite të tëra kanë kursyer me miliarda tatime dhe ate në mënyrë legale. Këshilltarët e Trumpit Wilbur Ross dhe Peter Navarro, mendojnë se në këtë mënyrë do të ringjallet ekonomia amerikane.

Globalizimi vetëm sipas kushteve amerikane

Pas marrjes së pushtetit në janar, Donald Trump do të rishikojë të gjitha marrëveshjet e SHBA për tregëti me vendet tjera. Marrëveshja për tregti të lirë me Kanadanë dhe Meksikën, NAFTA, do të hiqet i pari nga përdorimi. Pas NAFTA-s parashikohen negociata të reja gjashtëmujore ku do të negociohen modalitete të reja – me kushte shumë më të mira për SHBA. Edhe marrëveshja TPP nuk do të ratifikohet. Ndërsa negociatat për marrëveshjen TTIP me BE nuk do të vazhdohen.Kina, Koreja e Jugut dhe Japonia nuk do të kenë qasje si më parë në tregun amerikan. Për prodhimet aziatike parashikohen dogana të larta. Vetëm kështu SHBA, siç thotë Trump, do të përfitojë ekonomikisht në konkurrencën me pëparësi për Kinën e cila ka përfituar nga manipulimet me monedha.

Ndikimi ndaj Gjermanisë

Edhe eksporti gjerman do të përballet me tatime pas fitores së Donald Trumpit. Pas dobësimit të ekonomisë në Kinë dhe vendet evropiane, tregu amerikan është bërë gjithnjë e më i rëndësishëm për këto vende. Me 2015 SHBA e kanë tejkaluar Francën si vendin më të rëndësishëm të eksporteve gjermane.

Në SHBA janë shitur mallra gjermane në vlerë prej 125 miliardë euro – në radhë të parë automjete, maqina dhe prodhime kimike, që do të thotë rreth 10% të eksportit gjerman vjetor. Në anën tjetër, Gjermania importon nga SHBA në vit mallra në vlerë prej rreth 60 miliardë euro, që do të thotë rreth 6% të importeve të përgjtihshme.

Më shumë se një milionë vende pune në Gjermani varen në mënyrë indirekte nga eksportet në SHBA. Ndërsa 630.000 vende të tjera pune kontrollohen nga sipërmarrjet amerikane. Vetëm në McDonald’s Deutschland ka rreth 58.000 punëtorë, në shërbimet Manpower 27.000, në fabrikat e Fordit 25.000 dhe në Adam Opel rreth 18.000.

Në anën tjetër, sipërmarrjet gjermane në SHBA punësojnë po ashtu qindra mijëra punëtorë. Punëdhënësi më i madh atje është simotra e Deutsche-Post, DHL me rreth 77.000 të punësuar. Pasojnë Siemens me 70.000, shitësi i makinave ZF 62.000 dhe Volkswagen 60.000 njerëz.

Ekonomia e ndërlidhur

Sipërmarrjet gjermane kanë investuar në SHBA më shumë se 271 miliardë euro. Më shumë se 3700 sipërmarrje gjermane janë aktive në SHBA. Vetëm 50 sipërmarrjet më të mëdha gjermane atje realizojnë në vit rreth 400 miliardë dollarë qarkullim.

Edhe koncernet amerikane kanë investuar miliardë dollarë në Gjermani – vlerësohet diku rreth 27 muiliardë euro. Vetëm në vitin 2015ka pasur 252 projekte të reja amerikane në Gjermani. Vetëm sipërmarrjet kineze me 260 prokjekte kanë pasur më shumë. 50 sipërmarrjet më të mëdha amerikane në Gjermani realizojnë në vit rreth 170 miliërdë euro qarkullim.

Presidenti i ri amerikan Trump me siguri nuk do të ketë asgjë kundër shkëmbimit ekonomik me Gjermaninë, por do të jetë kundër mungesës së balancit. Në SHBA kritikohet prej vitesh fakti që Gjermania eksporton dyfish më shumë në SHBA, pavarësisht se kush është në pushtet – republikanët apo demokratët. Me Donald Trumpin në Shtëpinë e Bardhë, presioni do të shtohet për të pëmirësuar bilancin e marrëdhënieve tregtare mes SHBA dhe Gjermanisë.(DW)

Donald Trump wins US presidency

November 9, 2016 by dgreca

The world is in shock as results Republican nominee Donald Trump wins the White House. Financial markets plummeted amidst the back-and-forth of the tense election.After several hours of too-close-to-call exit polls, Hillary Clinton conceded defeat in the early hours of Wednesday morning local time. Donald Trump addressed his supporters shortly thereafter, vowing to be president to “all Americans.”

“It is time for us to come together as one united people,” he said. To those who didn’t vote for him, he said he was reaching out for guidance and help to lead the country.

“Ours was not a campaign but a movement, comprised of people from all backgrounds and religions. Working together we will work on the urgent task of rebuilding America,” Trump told his supporter.

No dream is too big, no challenge is too great,” he insisted, saying America would no longer settle for “anything less than the best.” He said his government would put America’s interests first, but make sure that everyone was fairly dealt with. Addressing the international community, he said “We will see common ground, not hostility, partnership, not conflict.”

Trump supporters cheer

Earlier, jubilation and chants of “lock her up” erupted at Republican Donald Trump’s election headquarters in Manhattan after it was announced that he had won the key state of Pennsylvania, making his victory almost certain after a suspenseful night in which some states were decided by a razor-thin margin.

Trump supporters cheer

The Clinton campaign had earlier refused to concede as the race remained tight, but during his speech, president-elect Donald Trump said his opponent had called and congratulated the Republicans on their victory.

Another decisive factor was the relatively high numbers for third-party candidates, Libertarian Gary Johnson and Green Jill Stein, siphoning votes away from the major parties. With over 3 million votes, Johnson became the most successful third-party candidate since 1996.French far-right National Front leader Marine Le Pen became one of the first international figures to congratulate Trump on his victory.”Congratulations to the new president of the United States Donald Trump and to the free American people!” she wrote on Twitter.The result came as a shock to many as Clinton had a steady lead in the weeks before the election. She lost significant momentum when FBI Director James Comey announced the Bureau was reopening an investigation into her use of a private e-mail server while Secretary of State, only to close it again a few days later.

Trump pledges to be president for all Americans

Donald Trump was elected president of the United States after an unprecedented battle with Hillary Clinton. Trump urged Americans to “come together as one united people” after a deeply divisive campaign.