Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for March 2017

NË TË DYZETËN DITË TEK “ÇADRA E LIRISË”….

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
Dje, në të dyzetën ditë, isha tek e cilësuara nga politika e në masmedia si “Çadra e Lirisë” e Opozitës në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit” në Tiranë. 
Une, në simbolikë, me të gjitha shqisat e mia po laboratoroja nëse ky institucion tempullor i Demokracisë së sotme Shqiptare  do të ketë të “Dyzeta”. Nëse une do të vij këtu pas 40 ditësh, për të “40-tat” e saj. Aty pashë se “Çadra e Lirisë” ende nuk kishte vdekur. Ajo ende jetonte aty. Po, po. Ajo ende jetonte tek ne, mes nesh. Për një jetë, për një kohë ma ndryshe, për një “Republikë të Re”. 
Aty shqisoja dhe një tjetër rrezik, të vjetër e të ri: “Çadrën e Lirisë” mund ta vdisnin. Po, po. Mund “ta vdisnin”…! E kush? Të dy palët: të Tjerët (Rreziku), por edhe të Vetët (të Rrezikshmit). Ata, të parët (Rreziku) në dy godinat përballë në të majtë e në të djathtë – në të djathtë e në të majtë, në godinën e “Komitetit Qendror të vjetër” të Enverit dhe në godinën e “Komitetit Qendror të ri” të Edit. Ata, të dytët (të Rrezikshmit) të djathtët e majtë dhe të majtët e djathtë, ata miqtë-armiq e armiqtë-miq, që kur PD duan të hapet duan t’ia mbyllin Çadrën dhe kur Opozita bashkohët kështu, kësisoj, duan t’ia “thyejnë” ndonjë tel të Çadrës apo ta grisin Çadrën sa vrima e një plumbi “më fal”(!) apo sa vrima e një grushti “të fala”(!). 
Bash tek Çadra e Lirisë” dyzet ditëshe, m’u kujtue diçka nga vitet e rinisë time të hershme. Njeriu që e shpiki për herë të parë çadrën e sodit, ai që doli për herë të parë në rrugët e një qyteti të madh europian me këtë çadër në dorë, e qëlluan me gurë. Me shumë gurë. E banë me plagë. Me shumë plagë. E keq quajtën “djallë”. Po, po. Thanë se ai ishte vet “djalli”…(!)
 E, atë ditë e sot, i thinjun nga flokët e kohërat, unë – mbajtësi i Çadrës vetjake e publike, mendoj në pafundësi: Pse e trajtuan kështu, kësisoj, njeriun e shpikësit e mbajtësit të çadrës së parë në shek. XVIII, para 4 shekujsh?! Qysh, ai “djalli” i dikurshëm me çadër në dorë para 4 shekujsh është sot, tashti, edhe për mue, “ëngjëll” i çadrës time që e mbaj në dorë në shek. XXI?! Përndryshe: qysh kemi me i quajt, sot në të 40-tën ditë, në 40 ditët e ardhshme, në 40 vjetor, në 400 vjetor, këta “djajtë” tanë majtas e djathtas – në të djathtë e në të majtë, që e gjuajnë me gurë “Çadrën e Lirisë”…?! E, une, prej sodit e deri në fund të jetës time, kam me mendue e folnue: “Qysh, djajtë e vjetër e të rinj, e gjuajnë me kaq shumë gurë nga afër e larg “Çadrën e Lirisë” të Dhjetorit ’90 e të 18 shkurtit 2017?! E, une, sot, në të 40-tën ditë të “Çadrës së Lirisë” po i lutem Zotit e Demokracisë, Opozitës Politike e Shpirtit Opozitar Shqiptar që të mos shkoj(më) aty “për të Dyzetat e Saj”, pasi shkrehja e Saj është shkrehje e Ëndrrave e Shpresave, pasi “vdekja e Saj” është vdekje e qelizave për Liri e Demokraci, për Ardhmëri, pasi ajo është kthye në një “Kauzë”, në një “Universitet”, një një “Univers” për një “Republikë të Re’, për një Shqipëri Ndryshe.
 
Çadra e Lirisë, Tiranë, 29 mars 2017

Shteti eshte njesoj si familja!

by

Nga  Enver Bytyçi /

Shteti, thote Antonio Smith, eshte si nje familje. Qytetaret e nje njesie shteterore jane si anetaret e nje familjeje. Kjo do te thote qe kryeadministratori i nje vendi duhet ta administroje ate njesoj siç nje kryefamiljar administron anetaret e familjes se tij. Nje kryeadministrator ose administrator i puneve shteterore qe nuk ka mundur ose nuk di te administroje nje familje, ne asnje rrethane, ne asnje rast, ne kurrefare menyre nuk mundet te administroje punet e nje shoqerie. Kryefamiljari i nje familjeje ka per detyre paresore te shtoje te ardhurat e familjes se tij. Ai projekton rruget dhe mundesite e rritjes se mireqenies se te gjithe anetareve te familjes se tij. Shtimin e te ardhurave kreu i nje familjeje e projekton jo thjesht duke u kerkuar anetareve te familjes se tij te dorezojne pjesen e te ardhurave qe duhet bashkadministruar, por duke krijuar mundesi sa me te medha per shtimin e te ardhurave dhe te fitimit permes bashkepunimit me te trete. Nderkaq kryefamiljari ka ne administrim asetet e familjes. Prej tyre ai projekton rritjen e fitimeve dhe te te ardhurave. Edhe kryeadministratori i shtetit nuk kerkon e nuk duhet te kerkoje qe buuxhetin ta shtoje vetem permes taksave e tatimeve, por permes marredhenieve me te trete, psh permes investimeve te huaja, ose formave te tjera qe shtojne asetet kombetare dhe mundesite per rritjen e fitimeve. Kryefamiljari i trajton te gjithe anetaret e familjes ne menyre te barabarte. Edhe nese ne familje bejne pjese femijet e vellait te tij, ai i trajton ata njesoj si femijet e tij. Por ne menyre te drejte dhe pa abuzuar ai e trajton edhe nje te trete, me te cilin eshte ne nje marredhenie biznesi, bashkepunim i cili ia shton begatine familjes. Kryeadministratori i shtetit i trajton e duhet t’i trajtoje gjithashtu qytetaret e tij ne menyre te barabarte, pa dallime, pa diskriminim per shkak te bindjeve, per shkak te perkatesise krahinore ose fetare, per shkak te aftesive etj. Ai nuk mund te beje shperndarje diskriminuese te te ardhurave per shkak te simpative ose empative. Nje kryefamiljar qe i trajton anetaret e familjes njesoj e pa dallim, krijon harmoni, ekuiliber, solidaritet nder ta. Ne te kunderten ai e shkaterron familjen, sepse pabarazia prodhon inate, xhelozi, deri hakmarrje. Kryeadministratori i shtetit ka te njejten detyre para kombit te vet. Te krijoje harmoni, ekuiliber, te mos fyeje, te sillet me thjeshtesi dhe me modesti, te deshmoje urtesi dhe durim edhe ne raste keqkuptimesh, te zgjidhe konfliktet, madje edhe ato konfliktet e vogla, siç ndodh me nje kryefamiljar te suksesshem. Kreu i nje familjeje e bashkon familjen ne raste fatkeqesish, u jep anetareve te saj kurajo, energji pozitive, i motivon ne çdo kohe, jo vetem ne fatkeqesi, por edhe ne kohe normaliteti. E njejta sjellje duhet ta karakterizoje edhe kryeadministratorin e nje vendi, te nje shteti e te nje kombi. Kjo lloj sjellje rrit energjite pozitive te te gjithe qytetareve, shton optimizmin per te ardhmen, forcon dhe krijon bindje e shprese per sukses dhe per nje jete me te mire, te begate dhe te dinjitetshme. Qe kur eshte krijuar njerezimi ne familje njerezit nuk kane patur aftesi te njejta. Dikush me i afte, dikush me pak i afte, dikush eshte me i zgjuar, dikush tjeter ndoshta edhe budalla, dikush me nje pergatitje fizike te larte, dikush me aftesi fizike te kufizuara. Kryetari i familjes ka per detyre qe sipas aftesive te beje ndarjen e puneve dhe nuk mendon qe te paaftet menderisht ose fizikisht t’i persekutoje per shkak te paaftesise se tyre. Madje kujdeset me humanizem per keta anetare te familjes. Kreu i nje qeverie te nje vendi ka te njejten detyre. Te ndaje mire punet per addministrimin e familjes se madhe qe quhet komb. Te mos i shohe disa pune si privilegj per njerezit e tij te afert, pavaresisht se ata jane te paafte te drejtojne dhe realizojne produkt pozitiv. T’i trajtoje me humanizem qytetaret e vet e jo t’u tregoje vetem deren e burgut. Kryesorja: Kryetari i nje familjeje nuk e vjedh familjen. Nese ai fillon dhe e vjedh ate, eshte e sigurt se e shkaterron, e rrenon dhe mbjell lufte brenda familjes. Keshtu ndodh edhe me shtetin. A duhet te prese pasoja katastrofale nje kryeadministrator ose administrator i shtetit kur ai vjedh, grumbullon fshehtas para nga droga e nga krimi ne dhunimin e te drejtes se anetareve te familjes se madhe?! Çfare pritet nga nje familje e tille e quajtur komb-shtet?! Katastrofa pritet. Imagjinoni çfare ndodh ne nje rast te tille me nje familje! Ajo ne permasa shume here me tragjike do te ndodhe ne nje shoqeri te madhe, ne nje familje te madhe. Ky eshte ligj i zhvillimit, nuk eshte ndonje shpikje e imja. Kreu i nje familjeje i ndeshkon anetaret e familjes kur ata bejne gabime, sidomos kur bejne gabime e faje te perseritura. Por i ndeshkon me drejtesi, me aq drejtesi sa te gjithe anetaret e familjes jane te vetedijshem per ndeshkimin qe eshte dhene. Por kjo ndodh kur kryetari i familjes nuk bashkepunon me ate anetar te familjes qe gabon ose ben faj, ose ben krim. Nese ai bashkepunon ne faj e ne krim, atehere ai nuk mund te ndeshkoje e per pasoje do te krijohet perçarja ne familje. Perçarja çon ne konflikt, konflikti mund te perfundoje edhe ne dhune. Perfundimisht dhuna shkaterron çdo gje. Familja pushon se ekzistuari. Asaj familjeje do t’i duhet te ndahet dhe te rifilloje jeten nga e para. Po kur kryeadministratori i shtetit ben te njejten gje, sa te renda do te jene pasojat? Nje kryeadministrator ose administrator i shtetit qe bashkepunon me krimin, krijon jo vetem padrejtesi. Ai diskriminon, dhunon, sillet ne menyre arrogante me te pafuqishmit. Fuqia qe ia jep krimi dhe krimineli i duket si nje fuqi e mbinatyrshme dhe si i tille mendon e beson se “mizat”, qytetaret, anetaret e familjes se madhe komb, mund t’i shkele me kembe! I fyen ata, i mashtron, pastaj i fyen prape, kur nuk binden i dhunon, i izolon, i injoron, i shperfill, madje i poshtron. Dhe familja e madhe kombi-shtet shkaterron veten e tij. Ne keto raste humbasin aleatet. Familja e vogel, me emrin e sakte familje, nuk do te ruaje marredhenie te mira me fqinjin, me fshatin, me lagjen, me qytetin, me njerezit me te cilit eshte ne nje marredhenie pune ose bashkepunimi. Familja e madhe, shteti, nuk do te mund te kete marredhenie te qendrueshme me partneret e saj te huaj, me shtetet e tjera, me miqte, me komshinjte, me bashkesine nderkombetare. Kur shkaterrohet nje familje e vogel nuk ka me integritet tek te tjeret. Kur shkaterrohet nje shtet nuk ka me besueshmeri e integritet te partneret e tij nderkombetare. Ne te dy rastet ndodh jo vetem perbuzja dhe perçmimi, por vjen edhe izolimi. Kjo eshte domethenia e idese te Smith per konceptin e njejte te shtetit dhe te familjes.

Dosjet e fshehta të komunizmit, ende peshë e rëndë për Shqipërinë

by


1 dosjet e sig ShqiperiMë shumë se 25 vjet pas rënies së diktaturës 41 vjeçare të Enver Hoxhës, sekretet e saj vazhdojnë të helmojnë politikën shqiptare. Shumë njerëz në Shqipëri shpresojnë se hapja e arkivit të madh të dosjeve të fshehta të sigurimit do të shërbejë si një kapitull i ri për të shërimin e plagëve që la komunizmi.

Prej katër dekadash, Irina Sollaku është përpjekur të mësojë rreth fatit të burrit të saj, Xhavitit. 84-vjeçarja me origjinë ruse di vetëm një gjë: që i shoqi është ekzekutuar nga sigurimi i shtetit.Ajo shpreson se me hapjen e arkivave të sigurimit do të gjejë më në fund një përgjigje.

“Sot mbushen 40 vjet që u pushkatua burri im. Unë me gjithë fëmijët ishim të internuar ku kam kaluar 12 vjet. Kam ikur nga vendi im dhe tani ka disa vjet që jam kthyer. Kam ardhur këtu me shpresën të kem mundësi të gjej eshtrat e burrit dhe për t’i bërë varrin.” 

Pas shumë vitesh, njëra prej vajzave, Elena, gjeti aktakuzën kundër të atit dhe tre dokumente për ekzekutimin e tij. Por secili dokument mban një datë të ndryshme dhe është e pamundur të gjesh se cila është e sakta.Ndërkaq, ato nuk dinë asgjë se ku mund të jetë varrosur.

“Nuk kam urrejtje për askënd,” thotë Irina. 

Gentiana Sula është një prej personave të ngarkuar me hapjen e arkivave. Gjyshi i saj ka vdekur në burgjet e diktaturës. Gentiana thotë se arkivat përmbajnë sekrete të dhimbshme për shumë shqiptarë.

“Shqipëria është një nga vendet e fundit të Evropës Lindore dhe Qëndrore që ka vendosur t’i jap publikut të drejtën për të pasur qasje mbi dosjet e ish Sigurimit të Shtetit që është edhe policia politike. Në Shqipëri procesi është kompleks dhe do të thoja masiv. Në kuptimin e përmasës së përndjekjes shifrat janë të mëdhaja dhe kohëzgjatja e përndjekjes është shumë e madhe veçanërisht kjo e dyta dallon nga vendet e tjera.”

Sipas disa ekspertëve në Shqipëri, një numër i madh dokumentesh të arkivave të sigurimit janë asgjësuar në vitet 1991-92, kur komunistët ishin ende në pushtet.

Daut Gumeni, ish i burgosur politik është gjithashtu i ngarkuar me hapjen e arkivave të sigurimit.

“Mua më ka mësuar jeta të mos kem frikë nga e vërteta sepse kam kaluar ca vështirësi që më kanë kalitur edhe kurajon përballë të vërtetës. Dikur duhet të mësohemi të gjithë me të vërtetën se pa e ditur se cilët jemi, nuk e dimë se ku vemi.”

Qëllimi kryesor i hapjes së arkivave është të garantohet se asnjë bashkëpunëtor i sigurimit nuk do të mund të mbajë poste publike. Një tjetër synim është të sillet transparencë në skenën politike shqiptare, ku
Politikanët vazhdojnë të përdorin si armë akuzat dhe kundërakuzat për bashkëpunim me regjimin.

“Procesi i hapjes së dosjeve në Shqipëri është një proces i mbajtur peng për shkak të elitës politike dhe për shkak të së shkuarës dhe mëkateve që kasta politike e drejtimit të këtyre dekadave të fundit ka në vend”, thotë analisti Aleksandër Çipa.

Hapja e arkivave filloi në dhjetor të vitit të kaluar dhe ka ecur ngadalë. Ekspertët parashikojnë që ai të vazhdojë gjatë.(Kortezi:Zeri i Amerikes)

SHBA-KOSOVES: Tërhiq ligjin për FSK-në!

by

Hoyt Brian Yee thirrje qeverisë së Kosovës që të tërheq ligjin për FSK-në/1 Ndimes zv sek HoyZëvendës ndihmës sekretari amerikan i shtetit për çështjet evropiane dhe euro-aziatike, Hoyt Brian Yee, tha të mërkurën se Shtetet e Bashkuara dëshirojnë që qeveria të bëjë një hap prapa dhe ta heqë ligjin për ndryshimin e misionit të Forcës së Sigurisë së Kosovës.

Në një intervistë me Radio Televizionin e Kosovës, ai tha se procesi i këshillimeve për këto ndryshime nuk ka qenë i përshtatshëm. “Për këtë arsye po kërkojmë nga qeveria, nga kryetari i parlamentit dhe të tjerët të përfshirë në këtë nismë që ta tërheqin ligjin derisa procesi konsultativ, procesi i bashkërenditjes të bëhet në pajtim me udhërrëfyesin. Sërish, ne mbështesim qëllimin që Kosova eventualisht të ketë ushtrinë e saj. Ndjejmë se ky është proces normal për çdo vend sovran. Por, ka një mënyrë të duhur për ta bërë këtë. Dhe duhet të ketë konsultime. Këtë gjë dëshirojmë ta shohim ne”, tha ai.

Hoyt Brian Yee tha se ekziston udhërrëfyesi të cilin e kanë hartuar ShBA-të dhe aleatët e NATO-s me Kosovën se si kjo nismë duhet të ecë përpara.

“Këtu përfshihet përkrahja politike brenda Kosovës për një hap të tillë. Kjo nënkupton që duhet të konsultohen të gjitha partitë politike. Duhet të ketë një periudhë kohore gjatë të cilës ka debat ndërmjet palëve të interesuara dhe hisedarëve ashtu që shqetësimet të merren parasysh dhe që hapat e domosdoshëm brenda udhërrëfyesit të bëhen në transparencë të plotë pa asnjë fshehtësi. Nuk ka nevojë për fshehtësi në këtë çështje. Pikëpamja jonë është se transformimi duhet të bëhet me ndryshime kushtetuese”.

Zëvendës ndihmës Sekretari amerikan i shtetit qëndroi në një vizitë dyditëshe në Prishtinë, ku u takua me zyrtarët e institucioneve dhe përfaqësues të partive politike.

Përveç çështjes së shndërrimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës, ai ka diskutuar me udhëheqësit e Kosovës edhe për çështjen e shënimit të kufirit me Malin e Zi. Ai shfaqi besimin se marrëveshja për shënimin e kufirit me Malin e Zi është diçka që duhet të miratohet.

“Ne besojmë se zgjidhja e një çështjeje në mes të fqinjëve ka vlerë të madhe. Mendoj se është ndër qëllimet tona të rëndësishme në rajon për t’i parë shtetet fqinje duke arritur marrëveshje për t’i përmbyllur mospajtimet, për të treguar se nuk ka më probleme ndërmjet fqinjëve. Është me rëndësi për ne, si partner strategjik, është me rëndësi për Bashkimin Evropian, që ta dimë se nuk ka ndonjë çështje të mbetur ndërmjet fqinjëve. Pra, ne mendojmë se është ujdi e mirë. Shpresojmë shumë se Marrëveshja për shënimin e kufirit do të miratohet nga parlamenti. E mirëpresim faktin që Lista Serbe është kthyer dhe që ka dhënë shenja se është e gatshme ta përkrahë atë”, ka thënë zoti Yee.

Ai tha se vizita e në Kosovë kishte për qëllim rikonfirmimin e mbështetjes së fuqishme të Shteteve të Bashkuara të Amerikës për Kosovën, për zhvillimin e vazhdueshëm të saj si shtet i pavarur e sovran dhe për zhvillimin e saj të vazhdueshëm si shtet i qëndrueshëm e demokratik dhe për t’i shqyrtuar përparësitë tona për Kosovën.

SHBA, KOSOVA DHE KRIJIMI I FORCAVE TE ARMATOSURA

by

Delawie: Krijimi i Armatës me ligj i dëmton raportet e Kosovës me partnerët ndërkombëtarë/

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Greg Delawie ka theksuar se krijimi i Ushtrisë së Kosovës vetëm përmes ligjit dëmton marrëdhëniet e Kosovës me partneret ndërkombëtarë. Këto komente, ai i ka bërë në forumin “Fol Hapur”, organizuar nga Lëvizja “Fol”.

Shtete e Bashkuara të Amerikës ka thënë Delawie kanë investuar kohë dhe resurse amerikane në ndërtimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës deri në këtë nivel të lartë të profesionalizmit.

“Krijimi i Forcave të Armatosura të Kosovës është qëllimi ynë ashtu siç është edhe qëllimi i kosovarëve, por ky krijim duhet të bëhet në mënyrën më të mirë të mundshme në pajtim me rishikimin strategjik të sektorit të sigurisë dhe në pajtim më këtë që udhërrëfyes përmes ndryshimit kushtetues pas konsultimeve më të gjitha komunitetet”, ka theksuar Delawie.

Ai ka theksuar se Qeveria duhet të koordinojë hapat për transformimin e FSK me shtete e Bashkuara me partnerët e saj NATO-n dhe shtetet tjera të Evropës që janë të rëndësishme për të ardhmen e Kosovës.

“Kuptojmë frustrimin i cili lidhet me ndjekjen e kësaj nisme përmes ndryshimit kushtetues, kemi mirëkuptim për këtë, megjithatë, shqetësohemi se krijimi i një armate vetëm parme ligjit do të dëmtonte marrëdhëniet e Kosovës me partnerët ndërkombëtarë me NATO-n dhe me të tjerët”, ka thënë ai. (REL)