Archives for April 2017

Festina Mejzini drejt showbizit ndërkombëtar

April 18, 2017 by dgreca

Nga: Ermira Babamusta/

2 Festina Këngëtarja e lindur në Gjakovë, Festina Mejzini tashmë ka nisur rrugëtimin drejt suksesit përtej skenës shqiptare. Festina njofton për një bashkëpunim të ri me një producent të njohur suedez, që do ta lajmërojë publikisht së shpejti. “Është gjëja më e çmuar që më është ofruar këto pesë vite karrierë dhe shpresoj të ja arrij qëllimit,” tregon ajo.Festina Mejzini shkëlqeu në skenën e muzikës shqiptare dhe u bë më e njohur nga festivalet ku konkuroi si, X-Factor Albania, Festivali “Kënga Ime”, Top Fest’10, Festivali “100 vjet muzikë”.

3 Festina Festivali “Kënga Magjike”, Festivali i fundvitit në RTSH, dhe festivale të tjera në Kosovë.Në 2014 lançoi këngën dhe videoklipin “Festa” me tekst dhe muzikë nga Big Basta, drejtuar nga Emiljo Leka dhe me produksion 042 Zone. Kënga “Si dielli hanën” në Kënga Magjike këtë vit u prit shumë mirë, dhe ështe përfolur si kënga më e bukur e këtij festivali. Ndërsa në Festivalin e fundvitit në RTSH, Festina bëri bujë me këngën “Atje Lart”, e cila thuhej se do ishte kënga më e bukur për të përfaqësuar Shqipërinë në Eurosong.

Ylli i ri i muzikës Festina Mejzini e nisi karrierën në moshën 15 vjeçare në Suedi ku ka jetuar. Fitoi zemrat e publikut shqiptar duke zëne vendin e 3-të në X-Factor Albania 2012. Sot ajo jeton në Tiranë ku ndjek studimet.“Jam me fat që jam rritur me një familje ku gjithmonë muzika ka qenë e pranishme, të them të drejtën rrugëtimi im ka nisur që në moshën 15 vjeç. Në atë kohë jetoja në Suedi dhe në fakt ka qenë zysha ime atje që e dëgjoi zërin tim krejt papritur në një park lojrash duke kënduar këngën “Zemrën e lam peng” dhe më tha: “O Zot çfarë zëri, ti duhesh të marrësh pjesë në programin e shkollës sivjet dhe të këndosh po këtë këngë. Mua mu duk një reagim i çuditshëm, një gjë që nuk ma kishte thënë kush deri atëherë. Dola para mbledhjes se prindërve e këndova, edhe pse në gjuhën shqipe, publiku u emocionua shumë. Kur u ktheva në Kosovë filluan të afërmit, shoqëria të më thonë të njëjtat fjalë. Prisja me padurim të organizohej një kompeticion për talentet e reja dhe ta provoja veten njëherë në Shqiperi. Ishte X-Factor kapitulli im i parë i ditarit tim artistik. Sa për kureshtje, pas 7 viteve zysha ime nga Suedia, Sussane Nysten, pas performancës time në RTSH më ka shkruajtur, duke ndarë ndjenjën e lumturisë për suksesin tim me mësuesit e tjerë që janë atje,” tregon Festina Mejzini.

Festina adhuron muzikën Pop/R&B, Reggae, Hip-Hop, Jazz/Folk dhe thotë se ka dëshirë të guzojë për sa i perket zhanrave. Në të ardhmen ajo mendon të bëjë një album.“Gjatë moshës së adoleshencës kam preferuar muzikën rock, por muzika me thënë të drejtën është shumë e lidhur me moshën në fakt duke u rritur filluan të ndryshojnë shijet e muzikës; me të lidhej dhe stili i veshjes. Kam provuar zhanre të ndryshme të muzikës sidomos gjatë rrugtimit tim në X-factor. Guxova të këndoj dhe rap që ishte shume e çuditshme për Shqipërinë në atë kohë, dmth para 5 viteve të këndoj njëvajzë rap-hiphop. Secili zhanër i muzikës e ka bukurinë e vet. Do veçoja muzikën reggae, jazz/folk dhe R&B, në këto rryma e shoh veten më shumë,” tha ylli Festina Mejzini.

Forumi i Dytë “Strategjia e Energjisë dhe Liberalizimi i Tregut” në Kosovë

April 18, 2017 by dgreca

1 Mustafa5 -Kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa: Sektori i energjisë faktor kyç i zhvillimit ekonomik dhe tërheqjes së investimeve të huaja/

1 Greg ambasad -Greg Delawie, ambasador i SHBA-ve në Prishtinë: Është me rëndësi kritike për Kosovën që të vazhdojë të punoj drejt përmbushjes së standardeve evropiane dhe të bëjë sektorin e energjisë më modern, më të sigurt dhe më konkurrent/

2 Forumi -Në Forumin e Nivelit të Lartë me temën “Siguria e Furnizimit me Energji Elektrike në Kosovë”, i zhvilluar në Prishtinë në fillim të marsit 2016, pjesëmarrësit u pajtuan se një komponentë shumë e rëndësishme për stabilitetin e furnizimit dhe operimit të sistemit është tregu i përbashkët i energjisë elektrike me Shqipërinë/

3forumi energjise PRISHTINË, 18 Prill 2017-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Në Prishtinë u zhvillua sot Forumi i Dytë i nivelit të Lartë për Energji “Strategjia e Energjisë dhe Liberalizimi i Tregut”.

Në këtë forum, organizuar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik e qeverisë së Kosovës në bashkëpunim me USAID-in, u prezantuan sfidat kryesore të sektorit të energjisë, Strategjia e Energjisë, iniciativa për liberalizimin e tregut të energjisë dhe përpjekjet e vazhdueshme për integrimin e tregut.

Në këtë forum ishin të pranishëm edhe kryeministri i Kosovës, Isa Mustafa ambasadori i SHBA-ve, Greg Delawie, shefi i Zyrës së Bankës Botërore për Kosovë, Marco Mantovanelli, përfaqësuesi i Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Luigi Brusa, ministri Blerand Stavileci, si dhe përfaqësues të tjerë institucionalë nga Kosova dhe Shqipëria.Kryeministri Mustafa shprehu mirënjohje për mbështetjen dhe asistencën e vazhdueshme që Qeveria dhe institucionet e Republikës së Kosovës kanë marrë nga partnerët ndërkombëtarë, mbështetje kjo që ka ndikuar në rimëkëmbjen e ekonomisë dhe në fokusimin në sektorët kyç të zhvillimit, siç është edhe sektori i energjisë.

“Ne kemi miratuar Strategjinë e Energjisë për periudhën 2017-2026 dhe këtë e konsiderojmë si një të arritur të veçantë, sepse energjia mbetet një prej prioriteteve themelore dhe jo vetëm si resurs relevant për zhvillim ekonomik dhe për zhvillim social të Kosovës edhe në këtë periudhe, por edhe në periudhën e ardhshme. Konsiderojmë poashtu se aq sa ka qenë e rëndësishme aprovimi i kësaj Strategjie, aq i rëndësishëm është edhe angazhimi ynë i përbashkët për implementimin e saj dhe kjo do të jetë prioritet i veçantë i Qeverisë. Poashtu edhe prioritet i bashkërenditjes, në mënyrë që ne t’i arrijmë caqet, të cilat dëshirojmë t’i arrijmë me strategjinë tonë në këtë fushë”, tha kryeministri Mustafa.

Më tej, kryeministri Mustafa theksoi nevojën që ka Kosova për zhvillimin e burimeve të energjisë, por edhe fillimin e ndërtimit të Termocentralit “Kosova e Re”, si prioritet i parë i Qeverisë.“Përfundimi i suksesshëm i ndërtimit të këtij termocentrali, konsideroj se drejtpërdrejt do të ndikojë në krijimin e kushteve afatgjata për zhvillim ekonomik dhe rimëkëmbje ekonomike, do të ofrojë kushte, të cilat do t’i sigurojnë investitorët e jashtëm dhe të brendshëm që ata mund të investojnë në Kosovë pa pasur problem burimin e energjisë elektrike dhe, poashtu do të sigurojë edhe qytetarët dhe bizneset tona këtu, se do të kenë furnizim të rregullt të energjisë elektrike”, tha kryeministri Mustafa.

Kosova, siç theksoi kryeministri, ka prioritet të veçantë zhvillimin ekonomik, një zhvillim propulziv të bazuar në resurse të brendshme dhe në partneritet me investitorët strategjikë të jashtëm, sidomos të sektorit privat dhe në fushën e energjisë.Kryeministri Mustafa, po ashtu tha se do të punohet edhe në shfrytëzimin e burimeve tjera alternative, në mënyrë që të ketë energji të ripërtëritshme dhe të sigurohet efiçienca e energjisë elektrike, respektimi i plotë i kushteve ambientale, për të cilat duhet të sigurohen kushte të veçanta.

“Mirëpo, për të siguruar këto objektiva strategjike, Kosova ka nevojë të ketë partnerë strategjikë për investim, ka nevojë të ketë ekspertiza komerciale për këto investime, në mënyrë që pastaj të lirojmë buxhetin tonë, që më tepër atë ta angazhojmë për nevoja tjera, për nevoja të arsimit, shëndetësisë, nevoja infrastrukturore dhe për nevoja të nxitjes së sektorit privat të zhvillimit”, theksoi kryeministri Mustafa.Më tej, kryeministri tha se Qeveria ka treguar se mund të demonstrojë një vizion të qartë zhvillimor përmes Strategjisë Kombëtare për Zhvillim dhe përmes politikave ditore ekonomike, të cilat kanë krijuar stabilitet makroekonomik dhe buxhetor dhe mundësi për trende afatgjate të rritjes ekonomike.

“Ky është treguesi më i mirë se ne mund të arrijmë rezultate të cilat i synojmë, se Kosova është një vend dhe një shtet stabil, një shtet në të cilin mund të zhvillohen investime të volitshme, një shtet miqësor për investime dhe një shtet i cili mund t’i sigurojë të gjithë investitorët që të vijnë dhe të tregojnë vetën këtu”, tha kryeministri Mustafa.

Një falënderim të posaçëm për bashkëpunimin e deritanishëm, kryeministri Mustafa ia ka adresuar Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe ambasadorit Delawie, përfaqësuesve të Bankës Botërore, të Bashkimit Evropian, partnerëve gjermanë për përkrahjen në fushën e energjisë, duke shprehur interesimin që ky bashkëpunim të vazhdojë edhe në të ardhmen në implementimin e strategjisë.

Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Blerand Stavileci, tha se e gjitha që është bërë në kuadër të një vizioni strategjik për të ardhmen e sektorit është përfshirë në pesë objektiva themelore, që kanë vlerë prej rreth 3 miliardë euro, investime që priten në të ardhmen të realizohen në sektorin e energjisë.

“Objektivi i parë ka të bëjë me ndërtimin dhe rehabilitimin e kapaciteteve gjeneruese të energjisë elektrike, objektivi i dytë me integrimin në tregun rajonal nëpërmjet realizimit të masave të buta, objektivi i tretë me zgjerimin e sistemeve termike, objektivi i katërt me zhvillimin e infrastrukturës së gazit dhe objektivi i pestë me arritjen e caqeve në kuadër të zbatimit të masave të efiçiencës të realizimit të investimeve me burime të ripërtëritshme të energjisë dhe përmbushjes së detyrimeve që kemi përballë Traktatit të Komunitetit të Energjisë dhe Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit”, tha ministri Stavileci.Më tej, ministri Stavileci theksoi se lajm shumë pozitiv për sektorin e energjisë në dy vitet e fundit është edhe miratimi i pakos së tretë të ligjeve për energjinë, që hapë rrugën për liberalizimin e tregut dhe të çmimeve, e poashtu krijon mundësinë e një tregu konkurrues të energjisë elektrike, synim ky jo vetëm i Kosovës, por i të gjitha shteteve të regjionit.

Greg Delawie, ambasador i SHBA-ve në Kosovë, e ka quajtur shumë të rëndësishëm këtë diskutim, meqenëse viti 2017 për Kosovën është shumë i rëndësishëm për këtë sektor.

“Është me rëndësi kritike për Kosovën që të vazhdojë të punoj drejt përmbushjes së standardeve evropiane dhe të bëjë sektorin e energjisë më modern, më të sigurt dhe më konkurrent”, tha ambasadori amerikan Delawie.

Shefi i Zyrës së Bankës Botërore për Kosovë, Marco Mantovanelli, theksoi rëndësinë që ka Strategjia e Energjisë, si një hapësirë e mirë për donatorët për të mbështetur Qeverinë e Kosovës në zbatimin e saj. Për të, është e rëndësishme që të bëhet integrimi i tregut regjional të energjisë.

“Ne besojmë se integrimi i tregut regjional është çelës për sigurimin e furnizimit stabil me energji elektrike dhe për të ulur çmimin e gjenerimit dhe të vetë energjisë”, tha Shefi i Zyrës së Bankës Botërore për Kosovë.Përfaqësuesi i Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Luigi Brusa, tha se ky është fillimi i një reforme të rëndësishme dhe të obligueshme, për të arritur standardet e BE-së.

“Energjia është thelbi i Axhendës së Reformave Evropiane, që prioritizon reformat kyçe që duhet ndërmarrë në zbatimin e MSA-së”, tha ai.Faruk Serdareviç, përfaqësues i projektit mbështetës i USAID-it, “REPOWER”, për sektorin e energjisë në Kosovë, paraqiti një ekspoze mbi zhvillimet, arritjet si dhe sfidat për të ardhmen në sektorin e energjisë.

Në Forumin e Nivelit të Lartë me temën “Siguria e Furnizimit me Energji Elektrike në Kosovë”, i zhvilluar në Prishtinë në fillim të marsit 2016, poashtu organizuar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik të Kosovës dhe mbështetur nga USAID-i, pjesëmarrësit u pajtuan se një komponentë shumë e rëndësishme për stabilitetin e furnizimit dhe operimit të sistemit është tregu i përbashkët i energjisë elektrike me Shqipërinë.

“Plotësimi i gjenerimit të energjisë elektrike të Shqipërisë – i bazuar kryesisht në hidro dhe i gjenerimit të Kosovës – i bazuar kryesisht në thëngjill, është konsideruar si alternativa më e lirë dhe e sigurt për furnizim të përbashkët të dyja vendeve, duke eliminuar kështu mungesën sezonale”, është theksuar në përfundimet e Forumit të Nivelit të Lartë “Siguria e Furnizimit me Energji Elektrike në Kosovë”, në Prishtinë.

Ndërkohë, në 30 mars 2017 Kuvendi i Kosovës ka miratuar Projektligjin për ratifikimin e marrëveshjes së bashkëpunimit ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës e përfaqësuar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik dhe Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë e përfaqësuar nga Ministria e Energjisë dhe Industrisë, për shkëmbimin dhe/ose ndarjen e rezervës rregulluese ndërmjet Operatorit të Sistemit të Transmetimit/OST të Republikës së Shqipërisë dhe Operatorit të Sistemit, të Transmisionit dhe Tregut – KOSTT sh.a.

“Objektiv kryesor është krijimi i zonës rregulluese dhe me këtë edhe integrimi në mekanizmin regjional i cili do të ndikonte në realizimin e tregtisë ndërkufitare duke rritur kështu likuiditetin e tregut të energjisë elektrike”, u theksua në seancë.

Në 28 qershor 2016 në Tiranë u zhvillua ceremonia e inaugurimit të “autostradës” energjetike-linjës së re të interkonjeksionit 400 kV Shqipëri-Kosovë. Përurimi i “autostradës” energjetike verën e kaluar edhe në pjesën e Shqipërisë u paralajmërua në mbledhjen e përbashkët të Qeverisë së Kosovës dhe Këshillit të Ministrave të Shqipërisë në 3 qershor 2016 në Prishtinë, të tretës pas të parës historike në Prizren në 11 janar 2014 dhe të dytës në Tiranë në 23 mars 2015, ndërsa e katërta pritet në 24 prill 2017 në Vlorë.

Në 17 dhjetor 2015, në Kosovë u bë inaugurimi i Projektit “Rregullimi Sekondar Frekuencë-Fuqi Kosovë-Shqipëri” dhe përfundimi i punimeve në linjën interkonektive 400 kV deri në kufirin me Shqipërinë. Inaugurimi u bë pasi në “autostradën” energjetike të Kosovës drejt Shqipërisë u bë edhe energjizimi testues i linjës së re interkonektive të tensionit të lartë 400 kV deri në kufi, e cila lidhë nënstacionet Kosova B dhe Tirana 2, duke kaluar nëpër territorin kosovar në zonat e 8 komunave – Obiliq, Vushtrri, Drenas, Malishevë, Rahovec, Gjakovë, Deçan e Junik dhe të mëse 45 fshatrave.

Në linjën interkonektive 400 kV Kosovë-Shqipëri, në pjesën kosovare në fund të muajit shtator 2015 u përfundua me ngritjen e të gjitha shtyllave elektrike. Ngritja e shtyllës së fundit elektrike, 239, u bë pranë kufirit në Qafë Morinë, ndërkohë që ishin shtruar mbi 50 km përçues elektrikë.

Që para fillimit të punimeve, në fazat e përgatitjeve, burimet në Prishtinë kanë njoftuar se projekti për ndërtimin e linjës interkonektive 400 kV Kosovë-Shqipëri konsiston në ndërtimin e një linje te tensionit të lartë me gjatësi rreth 238 km, prej së ciles 85.5 km në territorin e Kosovës dhe 153.5 km në territorin e Shqipërisë.

Në 21 dhjetor të vitit 2013, në praninë e ministrit të Energjetikës dhe Industrisë të Republikës së Shqipërisë, Damian Gjiknuri, ministrit të atëhershëm të Zhvillimit Ekonomik të Kosovës, Fadil Ismajli, dhe ambasadorit të Gjermanisë në Kosovë në atë kohë, Peter Blomeyer, në hapësirat e Lidhjes Shqiptare në Prizren, në një ceremoni solemne, është nënshkruar kontrata për ndërtimin e linjës interkonektive 400 kV Kosovë-Shqipëri.

Presidenti Thaçi në SHBA

April 18, 2017 by dgreca

-Presidenti Thaçi mysafir nderi i Forumit Ekonomik Ndërkombëtar të kontinentit të Amerikës/

PRISHTINË, 18 Prill 2017-Gazeta DIELLI/ Me ftesë të Forumit Ekonomik Ndërkombëtar të kontinentit të Amerikës (IEFA), Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, sot ka udhëtuar për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.Presidenti Thaçi do të jetë mysafir nderi në edicionin e 7-të të Forumit Botëror Strategjik, i cili mbahet nën patronatin e IEFA-së në Majami.

Ai do të mbajë një fjalim me temën “Energjia, infrastruktura dhe zhvillimi i qëndrueshëm”, para një audience prej rreth 1200 pjesëmarrësve nga dhjetëra shtete të botës.

Në këtë forum, presidenti Thaçi do të zhvillojë takime edhe me përfaqësues të shteteve dhe kompanive të ndryshme botërore.

Pjesëmarrës në këtë forum janë personalitetet kryesore nga bota e biznesit, krerët e ndryshëm të shteteve, si dhe përfaqësuesit e shumtë të qeverive, organizatave ndërkombëtare dhe shoqërisë civile.

Forumi Botëror Strategjik (WSF) është themeluar nga Forumi Ekonomik Ndërkombëtar i kontinentit të Amerikës, një organizatë kjo jofitimprurëse që merret me promovimin e një dialogu të hapur për çështje ekonomike./b.j/

“Massive Electoral Fraud” in Turkey’s Referendum

April 18, 2017 by dgreca

By David L. Phillips*/
A Turkish election analyst wrote a private email describing “massive electoral fraud” in Turkey’s referendum yesterday. It is no surprise that followers of President Tayyip Erdogan rigged the vote. It is surprising, however, that his “yes” campaign only received 51.3 percent of the vote.International monitors, such as the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) and the Council of Europe (COE), issued scathing reports on the referendum to create an executive presidency and eliminate checks and balances.

The referendum occurred in a climate of fear. Under Turkey’s current state of emergency, Erdogan arrested 45,000 oppositionists and dismissed 130,000 civil servants. Purges negatively affected the political environment. “No” campaigners were threatened and called “terrorist sympathizers.”According to OSCE media monitors, the “yes” campaign dominated the state-run media. Intimidation led to widespread self-censorship. About 150 journalists are in jail, more than any other country, and about 160 media outlets were shut down.Kurdish voters were disenfranchised. Approximately 500,000 Kurds in the Southeast are displaced and homeless as a result of attacks by Turkey’s security services. They were ineligible to vote because they could not register at an address.The Turkish government jailed 13 Kurdish members of parliament on terrorism charges and took direct control of 82 Kurdish municipalities, incarcerating elected mayors. As many as 5,000 local Kurdish activists were also arrested.

The COE said the “legal framework was inadequate for a genuinely democratic referendum.” It criticized the misuse of state resources in favor of the “yes” campaign, as well as the active involvement of the president and senior officials.The Supreme Electoral Council, controlled by Erdogan appointees, abruptly changed the legal criteria for certifying ballots on election day, removing an important safeguard against voter fraud.

A leading opposition party will challenge 37 percent of the ballots, which were improperly sealed and uncertified. Its appeal is unlikely to find recourse. Qualified judges have already been replaced with party loyalists.Voting lacked transparency. International and non-partisan domestic election monitors were denied permission to conduct effective monitoring in violation of best practices adopted by the OSCE, the Council of Europe’s Parliamentary Assembly, and the Venice Commission.Eighteen constitutional reforms were presented as a package. On the ballot, voters did not have the option of voting on each distinct amendment, which is standard international practice.

Police and local officials denied “no” campaigners access to public facilities and permits to rally. The presence of police was widespread inside the voting stations and outside. Police were checking identification cards, which deterred “no” voters. There were violent scuffles at several polling stations.Reports of voter suppression are not surprising. Erdogan organized a sham ballot, using tactics familiar among dictators. The authorities manipulated both the casting and counting of ballots. Erdogan quickly declared victory, creating a fait accomplis.

The referendum marks the death of Turkish democracy. Erdogan endorsed the death penalty, signaling the demise of Turkey’s EU candidacy.

If NATO was being formed today, Turkey would not qualify as a member because it is Islamist, undemocratic, and anti-American.

What effect will the sham referendum have on US-Turkey relations?

Turkey wants the Trump administration to endorse the referendum’s result. Turkey has a formidable advocacy machine. It lavishes contracts on lobbyists. It uses surrogates to fund political campaigns. It throws money at think-tanks and influence peddlers like Michael Flynn and Rudy Giuliani.

Turkey’s hired hands emphasize Turkey as an indispensable security partner, ignoring its well-documented support for jihadists including ISIS. Turkey is at best an uncertain ally. Pentagon planners should diversify air combat operations. Alternatives to Incirlik Air Force base exist in Cyprus, Jordan Kuwait, and Iraqi Kurdistan.

If the US is serious about defeating ISIS in Syria, it should increase support for Syrian Kurds in the Battle for Raqqa. It will also work with Syrian Kurds to enforce a safe zone on the Turkish-Syrian border. Additionally, the US should formalize its security cooperation with Syrian Kurds who comprise a majority of Syrian Defense Forces.

Prosecutors should proceed with zeal to try Reza Zarrab, who holds secrets about Erdogan’s corruption including a systematic effort to evade US sanctions by laundering funds for Iran. In phone intercepts on December 17, 2013, Erdogan is heard conspiring with his son, Bilal, to evade a police investigation by disposing of tens of millions of dollars.

The Trump administration should take Turkey to task, joining other countries and international organizations. Failing will do so will cause long-term damage to US-Turkey relations.

While most international monitors have scathing criticism of the referendum, the EU used diplomatic language, urging Erdogan to move slowly. Germany’s Chancellor Angela Merkel called for “respectful dialog with all the country’s political and societal groups.” The EU’s criticism comes with Erdogan holding Europe hostage, threatening to release a flood of refugees.

Erdogan rejects criticism, insisting that Turkey will ignore international monitors. “Know your place,” he said. “We won’t see or hear the politically motivated reports you prepare.” His supporters rallied in the streets chanting: “Tell us to kill; we will kill. Tell us to die; we will die.”

Turkey is deeply divided and in crisis. Peace and stability hangs in precarious balance.

*Mr. Phillips is Director of the Program on Peace-building and Rights at Columbia University’s Institute for the Study of Human Rights. He served as a Senior Adviser and Foreign Affairs Experts at the State Department under Presidents Clinton, Bush, and Obama. His recent book is An Uncertain Ally: Turkey Under Erdogan’s Dictatorship.

Sfidat e Llambi Blidos

April 18, 2017 by dgreca

-Pak rreshta për piktorin e talentuar dhe mikun tim të vjetër/

1-andon-dede 1 Ok llambi

nga Andon Dede, Nju York/Edhe pse shumë larg Atdheut, ndjek me aq sa mundem veprimtaritë kulturore-artistike që zhvillohen atje, veçanërisht kur është fjala për miq e të njohur. Kështu, kohë më parë, u informova se piktori i talentuar e miku im i vjetër, Llambi Blido, kishte hapur një ekspozitë personale, duke përfshirë në të edhe punime të kohëve të fundit kur ai thuajse ka humbur shikimin, gjithmonë sipas njoftimeve të Medias. Pra, ai vazhdon të pikturojë, duke sfiduar si rrallëkush fatkeqësinë që e kapi, sigurisht pa patur asnjë faj.

Por, kjo ishte vetëm një nga sfidat e shumta të jetës së tij, kujtimi i të cilave më bëri të shkuaj këto radhë, jo thjesht për respekt ndaj tij, por dhe si një mesazh për tërë ne, që shpesh mërzitemi, bëhemi pesimistë e dorëzohemi jo nga fatkeqësi të këtyre përmasave, por shumë më të vogla e që mund e duhet t’i përballonim pa u ankuar. Duke u shprehur me gjuhën e pikturës, më duhet të pohoj se nuk marr përsipër të bëj portretin e tij por vetëm të hedh për të disa penelata thjesht personale.

E kam njohur Llambin më shumë se gjysmë shekulli më parë, kur ishim të dy nxënës të shkollës së njohur e me tradita, Politeknikumit “ 7 nentori”, madje edhe në të njëjtën degë, Gjeologji. Ai qe dy vite më lart.

Qe nxënës shumë i rregullt dhe merrej me veprimtari shoqërore, por me një përkushtim të atillë që e ndeshje rrallë apo dhe hiç fare, ndër nxënësit e tjerë. Po e ilustroj këtë me një episod fare të vogël.

Po zhvillohej një mbledhje e përgjithëshme me kolektivin e konviktit, lidhur me punën e këshillit dhe rolin që duhet të kishte në mbarëvajtjen e punëve organizata e Rinisë pra, një nga mbledhjet rutinë që shumica jonë e përjetonin me bezdi e mezi prisnim të mbaronte. Pas raportit, nisën diskutimet. Nuk mungonin as atëhere disa tipa që diskutonin në çdo mbledhje. Për ta nuk kishte rëndësi se ç’thoshin, por mjafton që të evidentoheshin e të tregonin se me demek qenë të shqetësuar për punët e konviktit. Pas disave, e mori fjalën dhe Llambi. Ndryshe nga të tjerët, ai qe përgatitur me shkrim, në disa fletë, dhe foli me shumë seriozitet e ngriti një sërë problemesh që nuk i kishte prekur asnjë. Gjithë sa tha, kontrastonte krejtësisht me parafolësit. Dukej që ishte përgatitur prej kohësh për këtë mbledhje. Megjithëse diskutoi relativisht gjatë, serioziteti dhe sinqeriteti i tij iu imponua gjithë auditorit, qoftë nxënësve, po ashtu dhe autoriteteve të shkollës.

Qysh në atë kohë spikati dhe talenti i tij për të pikturuar. Por, në ato vite ai tërhoqi vëmendjen edhe për diçka tjetër: qarkullonin llafe, poshtë e lart, se dashuronte një vajzë nga dega Elektrike, gjë që bënte përshtypje në atë shkollë, thuajse maskiliste e ku nxënëset/femra numuroheshin me gishta. Kureshtja nxitej dhe më tej kur kishim parasysh jo vetëm Llambin e urtë e të rregullt por dhe vajzën kokëulur, që sikur nuk ta linte përshtypjen se do të qe aq e guximshme sa t’i përgjigjej propozimeve të mundëshme në atë moshë. Por, koha tregoi se gjithçka e thënë si thashethem, poshtë e lart, qe e vërtetë. Llambi u fejua e u martua me të. Theksoj edhe një herë se të dy palët gëzonin respektin e gjithë atyre që i njihnin. Kjo qe dhe një nga sfidat e para që i njoha atij.

Mbas mbarimit te shkollës nuk pata rast ta takoja për vite me radhë. Unë punova si teknik gjeolog në Mirditë e ai, me sa mora vesh, kishte shkuar me studime jashtë shtetit, në Bashkimin Sovjetik, gjë që e ëndërronte secili prej nesh në atë kohë. Kjo nuk më habiti se ai e meritonte: Politeknikumin e mbaroi me medalje të artë. Por, ajo që më befasoi, ishte fakti që po studionte jo për gjeologji, por në Fakultetin e Grafikës të Akademisë së Arteve “Rjepin”, në Leningrad,(Shën Petërburg). A nuk përbënte dhe kjo një sfidë tjetër të të admirueshme të tij?! I lumtë!

Një ditë prej ditësh, shoh në revistën “Hosteni” disa karikatura me siglën e autorit “BlidoR”. Mua m’u kujtua Llambi, madje edhe më shkoi mendja se mos është ai, por nuk isha plotësisht i sigurt. Sigla në fjalë nisi të duket përherë e më shpesh nëpër faqet e “Hostenit” apo dhe në organe të tjera. Pa shumë vështirësi, mora vesh se nuk isha gabuar: autori i karikaturave ishte pikërisht Llambi.

Prishja e marrëdhënive me Bashkimin Sovjetik, si për shumë e shumë studentë të tjerë, bëri që dhe Llamb të mos i përfundnte dot studimet atje. Por, me hapjen e Institutit të Lartë të Arteve Figurative, Llambi, në mos gabohem, qe ndër studentët e parë të tij. Njihja disa syresh të cilët më flisnin gjithë respekt për të, si talent e si njeri. Vitin e fundit, kur po përgatiste punën e diplomës, u sëmur dhe nuk e mbaroi dot. Unë u ndodha në mbrojtjen e tyre, ceremoni që u zhvillua në Klubin e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, që ishte pranë Teatrit Popullor. Llambi kishte zgjedhur si temë një subjekt nga bota e fëmijve. Oponent qe Kujtim Buza i cili dha vlerësime të larta për pikturën e pambaruar të Llambit. Madje edhe e theksoi që, ndonëse e pambaruar, në të duket artisti e mjeshtri dhe propozoi që të vlerësohej me notën më të lartë, siç edhe ndodhi, duke rigjistruar kështu, në memorien time, një sfidë tjetër të tij.

Gjatë viteve të mëvonëshme takoheshim herë pas here me Llambin, diskutonim për Letërsinë e Artin apo dhe për jetën në përgjithësi. Kishim të njëjtin mendim për problemet e vështira e herë herë edhe të papërballueshme të realitetit që po jetonim. Vija re se kishte mbetur po ai tip i ndjeshëm që pata njohur dikur, në shkollën e mesme. Përveç se qe pak shëndetlig i duhej të përballonte dhe vështirësi ekonomike.

Në një konferencë të Talenteve të Reja, ku u ndodhëm të dy, pati diskutime nga më të larmishmet, disa lakonike e të tjera tepër të gjata, sa që salla mezi po i duronte. Sidomos një poet i ri e çmendi sallën fare, duke folur e folur pa pushim, mbase rreth një orë apo edhe më tepër. Kur i thashë Llambit opinionin tim për këtë, ai ma ktheu, duke dhënë një mendim krejt të kundërt:”Jo, më tha, ai ngriti probleme të rëndësishme, pavarësisht se u zgjat pak…”. E solla këtë episod për të ilustruar gjithë sa thashë më lart se Llambi kishte përherë mendimin e vet, sado kundër rrymës që mund të ishte ai.

Sa herë që hapeshin ekspozita të arteve figurative, ndalesha posaçërisht tek punimet e tij, që tërhiqnin vëmendjen për orgjinaliteitn e tyre. Kur mora vesh se kishte hapur një ekspozitë personale, nxitova për ta vizituar. Pikturat më pëlqyen, por dhe çmimet m’u dukën pak të larta. “A ke shitur ndonjë?”, e pyeta. “Jo, më tha, nuk kam shitur.” Mbase nuk duhej bërë ajo pyetje apo edhe mund të mos e përmendja këtu, por e bëra këtë jo pa qëllim: për të treguar se ai kishte ngelur po ai i shkollës së mesm, që nuk dinte të shtihej e pse jo, edhe të gënjente e të mburrej, siç bëjnë zakonisht njerëzit, veçanërisht artistët e sportistët.

Perveç si piktor, Llambi Blido njihet edhe si estet arti. Në vitin 1999 përfundoi monografinë “Shkolla ruse e Arteve Figurative dhe kontributi i saj i drejtpërdrejtë në shkollën shqiptare të Pikturës, Skulpturës dhe Grafikës”. Botoi, ndër të tjera, dhe një libër për lexuesin e gjerë se si ta shohim, kuptojmë e vlerësojmë një vepër të arteve figurative, të cilën e lexova me shumë interes e më pëlqeu. Botova dhe një recension për të në “Zëri i Popullit”, duke ndjerë kënaqësi që po i bëja një shërbim sado të vogël një njeriu të mirë e artisti të talentuar e të ndershëm si Llambi. Edhe atij iu bë shumë qejfi e më ftoi për një kafe. Disa herë më pat premtuar se do të më falte ndonjë nga punimet e veta, për miqësinë që kishim por, as ai nuk u kujtua dhe as unë nuk ia zura më në gojë ndonjëherë.

Aty nga fundi i 2002-së, siç e përmenda dhe në fillim të shkrimit, lexova një informacion në një gazetë se ishte keq me shëndet dhe dikush duhet ta ndihmonte. Rrezikohej të verbohej fare, se vuante nga sytë. Sa keq më erdhi! Njerëzit e mirë si ai kanë vuajtur e do të vuajnë përherë se nuk ua hyjnë dot rrugëve të tërthorta për të përballuar po me aq sukses, si në Art, betejat në xhunglën e jetës. Sa e tmerrshme do të ketë qënë kjo goditje për të! Shumë kush ndoshta do të dorëzohej, do t’i flakte tej penelat por Llambi nuk u dorëzua, e sfidoi edhe kësaj here jetën: ai vazhdoi të pikturojë, sado e pabesueshme që të duket kjo. “Për atë që ka njohur magjinë e krijimit nuk është e lehtë të heqë dorë nga krijimtaria, do ta gjejë mënyrën për të shprehur botën e brendëshme, për të dhënë mesazhe me atë gjuhën e artit – thoshte ai në një intervistë. – Errësira, gjëja e parë që bën është të të godasë vetëbesimin. Lëkundesh në mundësitë e tua dhe kjo duhet përballuar, të gjesh mënyrën për shprehur atë që përfytyron…”.

Dhe Llambi e gjeti vërtet, duke i shtuar biografisë së vet një tjetër sfidë. Ai ka hapur tërë ato ekspozita personale. E fundit daton në shkurtin e 2016-ës, në Galerinë e Arteve, me 24 vepra, ku nuk mungojnë edhe nga ato të realizuara pas humbjes së shikimit.

Po nga kronikat e Medias për të, mësova se ai jo vetëm krijon por atje, në atë apartamentin e vet të ngushtë, ka gjetur hapësirën e nevojshme për të dhënë mësime private në pikturë. Me ndihmën e djalit të tij, – vazhdon kronika, – ai mundohet të japë maksimumin e mundshëm për këta fëmijë. As që e vë në dyshim një pohim të tillë. Por, unë do të shtoja se përballimi nga ana e tij i tërë këtyre sfidave të jetës, sidomos kësaj të fundit, na ka dhënë e po na jep një leksion të fuqishëm gjithë neve.

Përmes këtyre rreshtave, i uroj jetë të gjatë e suksese në të mirë të tij, të famijes e pse jo dhe të Artit, si një zë orgjinal e njëkohësisht si një luftëtar i pamposhtur, sidomos për sfidën e fundit që po e përballon burrërisht.

Nju York, 18 prill 2017