Archives for December 2017

MIRUSH KABASHI-THËRRAS ME ZË TË LARTË:MBAHU NËNO, MOS KI FRIKË SE KE DJEMT NË AMERIKË!

December 31, 2017 by dgreca

Intervistë e Editorit të Diellit me artistin Mirush Kabashi në Vatër, Ditën e Flamurit/

Dielli:- Si ndjeheni sot nё Shtёpin e Vatrёs,nё Ditёn e Shenjtё tё Flamurit?/

– Mirush Kabashi: Mendoj se jam në vendin e duhur në kohën e duhur, këtu nё Shtёpinё e Vatrёs. Ku më më mirë se në Vatër që për 105 vite e udhëheq këtë festë në SHBA mund ta urojmë njeri tjetrin: E gëzofshim në jetë të jetëve, Ditën e Shenjtë të Pavarësisë, Ditën e Shejtë të Flamurit të Shqipërisë!Këtu unë thërras me zë të lartë: Mbahu Nëno, mos ki frikë se ke djemtë në Amerikë!

Dielli- Në kufijtë e një muaji erdhët dy herë në SHBA. Kush ishin ftuesit Tuaj gjatё kёtij turneu të dytë nё SHBA?

–Kabashi: Këtë herë ishin disa: Shoqata “Dibra” e Nju Jork-ut, Shoqata “ Bijtë e Shqipes” në Filadelfia dhe Shoqata rinore “Albanian Youth Center” në Stamford Connecticut.

Dielli – A mund tё pёrshkruani mbresat qё provuat nё manifestimet e organizuara nga shqiptarёt e Amerikёs. Çfarё do tё veçonit?

Kabashi:Kësaj pyetje, e kam të pamundur ti përgjigjem shkurt, sado të përpiqem.Në Filadelfia më entuziazmoi fakti që Shoqata zotëronte një qendër kulturore, një vile dinjitoze dykatëshe, që zbukurohej nga dy flamuj të mëdhenj (Shqiptar dhe Amerikan), dhe në hyrje TABELA me shkronja të madha “BIJTË E SHQIPES”. Ndërsa ambiente e brendshme ishin arreduar me shumë kujdes me flamuj, simbole, piktura e skulptura të herojve tanë kombëtarë. Ndërsa tabelat me foto, i takonin veprimtarëve të shquar të Shoqatës, si dhe donatorëve që kishin mundësuar blerjen si dhe rregullimin e vilës. Befasimin e pata kur në sallën e kafes e të lojrave po më priste kryetari z. Tajar Domi, dy zv.kryetarët Bujari dhe Dritani, disa zotërinj të moshës sime (antarë të Kryesisë), si dhe tre zotërinj biznesmenë sponsorizues të shalleve, kapeleve apo distiktiveve të simboleve kombëtare me rastin e kësaj feste.

Por ajo që vërtet më emocionoi, ishte piksynimi kryesor i kësaj Shoqate: Shkollimi i fëmijëve të lindur në Amerikë me gjuhën, historikun dhe kulturën e traditat Shqipare. E për këtë qëllim, ambjentet kryesore të kësaj qendre, nga bodrumi e deri tek zyra e Kryetarit, ishin shndrruar në klasa të mirmobiluara për fëmijët e moshave dhe niveleve të ndryshme.

Ndërsa darka festive ishte organizuar në një restorant luksoz me rreth 400 pjesmarrës të të gjitha moshave, kishte një skenë të larte, ku performuan artistë të kualifikuar, si dhe një pistë vallzimi e cila qëndroi vazhdimisht e tejmbushur. Ajo që do të veçoja? –Organizimi i përsosur; entuziazmi atdhetar, si dhe prezenca e ambasadores shqiptare Floreta Faber.U ndjeva i emocionuar tek interpretova para bashkatdhetarëve.

Të nesërmen në drekë, së bashku me zv.kryetar Bujarin, na u desh të udhëtonim mbi dy orë e gjysëm, në një trafik tepër të rënduar për të mbrritur në Stamford, ku pas ceremonisë së përvitshme të ngritjes së Flamurit në Bashkinë e Qytetit, do të organizohej nga Qendra Rinore Shqiptare dhe një koncert artistik me këngë e valle të përgatitur po nga ata. Tensioni se mos vallë do të mbrrinim kur të kishte mbaruar koncerti, më bëri të mendoja se kisha bërë gabim që e kisha pranuar ftesën e Geni Gjokës, një prej menaxherëve më aktivë të aktivitetit. Dhe vërtetë, kur mbrrita, aktiviteti kishte 15 minuta që kishte mbaruar. Por “spektatori” nuk ishte larguar.Ata ishin kryesisht fëmijë të moshës nga 8 deri në 17 vjeç, të lindur në Amerikë, të veshur me kostume kombëtare shqiptare dhe me flamuj amerikano-shqipatar në duar, më shumë të ulur mbi pllakat e hollit të Bashkisë, sesa në karriget përrreth ku qëndronin prindërit, po prisnin me durim një xhaxhi aktor nga Shqipëria, që do ti recitonte vargje në gjuhën e prindërve të tyre. U përmallova tek i shikoja si i përpinin vargjet e “Gjuhës Shqype” të Fishtës, apo të poezisë “Shpresë” të N. Frashërit. U pendova për dyshimin e mëparshëm.Padiskutim që ky është brezi ku duhet investuar fuqishëm me art, kulturë e traditë. Ndaj mirnjohje e falenderim për çiftin Mira e Shpëtim Saraçi, si instruktorët e organizatorët kryesorë të aktivitetit, e veçanërisht për filantropin, biznesmenin e talentuar dhe patriotin e shquar Riçard Lukaj, që e mbështeste vazhdimisht këtë aktivitet.

Dielli:- Në fakt ftuesit Tuaj ishin dibranët. Si shkoi koncerti i tyre? Si u pritët?

Kabashi: Në fakt udhëtimi në kthim, për të qenë pjesmarrës në shfaqjen e darkës në Staten Island, ishte po aq i tensionuar dhe i lodhshëm. Por supriza që më priste ma hoqi lodhjen: Dibranët, Kryesia e të cilëve përbëhej vetëm nga djem të rinj, duke filluar nga Kryetari simpatik e energjik Dash Miftari, këtë rradhë Festën e Flamurit, kishin vendosur ta organizonin në një nga sallat më prestigjoze të NY “George Theatre” (1500 vende); me “Nju York Eastern Symphony Orchestra” më 30 istrumenta nën dirigjimin e Steven Fang; me udhëheqës artistik Shpëtim Saraçin; me pjesmarrjen e disa prej artistëve më në zë të Kombit Shqiptar si Frederik Ndoci, Kastriot Tusha, Dëshira Ahmeti (soprano), Mira Konçi, Sinan Vllasaliu, Gëzim Nika, Haxhi Maqellara, etj.si dhe me pjesmarrjen e veçantë të së mrekullueshmes Amerikano-dibrane me famë ndërkombëtare Bebe Rexha. Një mbrëmje e një Koncert Madhështor, i denjë për tu konsideruar si Koncerti Qeveritar Mbarëkombetar për Ditën e Pavarësisë.

Të lumët ata spektatorë që e ndoqën, si dhe të lumët ne artistë që patëm nderin të interpretonim në atë skenë, në atë sallë, e veçanërisht përpara atij spektatori “dinamit” dibran, që e tundën atë sallë gjigande me duartrokitjet dhe thirrjet entuziaste. Më besoni….. isha thellësisht i motivuar, kur në poezinë përmbyllese, deklamova vargjet e fundit të Nolit :

MBAHU NËNO, MOS KI FRIKË

SE KE DJEMT NË AMERIKË!

Dielli – Dy vizita për një muaj në SHBA:çfarё mendoni pёr Diasporёn Shqiptare tё Amerikёs?

– Kabashi:Fundshekulli i kaluar,e veçanërisht ky fillimshekull, përbëjnë për mua, periudhën më të ndritshme të Kombit Shqiptar në Shekuj. Po përmend telegrafisht: Ndryshimi i sistemit dhe fillimi i Demokracisë në Shqipëri; Çlirimi i Kosovës e Pavarësia e saj; Fitimi I luftës dhe fillimi i të drejtave të mohuara të Shqiptarëve në trojet e tyre në Maqedoni; Inkuadrimi i Shqipërisë në Nato; Përfaqësimi më dinjitoz i Shqiptarëve në politikën e Malit të Zi; etj.. Këto janë fitore historike që i bëjnë besimtarët të shprehen: Në këtë periudhë në ka parë Zoti! Dhe unë bashkohem me ta duke saktësuar se Zoti në Tokë është Amerika. Dhe ne duhet ti jemi mirënjohës me brezni ShBA-së, dhe ta ruajmë si sytë ballit këtë mbështetjë. Por do të ishte miopi apo malinjitet, të mos nënvizonim që në këtë përkrahje, një rol të fuqishëm ka luajtur Diaspora Shqiptare e Amerikës,…që në fillim-shekullin e kaluar,…që në qëndrimin e Presidentit Uillson në Konferencën e Paqes në Paris (moment shumë delikat për Kombin tonë)-dhe shqiptarët duhet t’i përulen Federatës VATRA, që luajti rolin e shtetin të munguar shqiptar.

Kam bindjen, se Diaspora e tanishme e Shqiptarëve, e shumfishuar në numër, me kontributin e qëndrimin e saj të pastër e të ndershëm, tashmë e “injektuar” me ndjenjën e Lirisë dhe të Demokracisë së vërtetë, me ndërgjegjësimin e zbatimit të ligjit dhe respektimit të shtetit, me përkushtimin ndaj punës e devotshmërisë ndaj familjes, si dhe me përgjegjësinë madhore ndaj vendlindjes Kombëtare, do ta forcojnë lidhjen me atdheun e tyre të dytë Amerikën, edhe përkundrejt papjekurisë (më e pakta që mund të themi) të klasës politike Shqiptare kudo që ndodhet, që në vend të përfitojnë nga kjo periudhë historike për ti realizuar ëndrat tona gjenetike (inkuadrimin në familjen Europiane – në Shqipëri; inkuadrimin në OKB dhe hapjen e negociatave dhe levizjen e lirë të qytetërëve – në Kosovë; përfaqësimin me dinitoz të shqiptarëve në shtet në përputhje me numrin e popullsisë dhe zyrtarizimin e Gjuhës Shqipe – në Maqedoni;…e pse jo, bashkimin e të gjitha trojeve Shqiptare në një Qeveri të përbashkët në të ardhmen dhe jo…të kacafyten për pushtet e pasuri (timon, kazan e tepsi) duke anashkaluar jo rrallë herë dhe këshillat shumë dashamirëse të Mikut tonë të madh, dhe duke u bërë shpesh qesharakë në sytë e Botës, dhe argument për komshijt tanë tinzar e të pabesë që thonë “se këta nuk dinë të bëjnë shtet e të qeverisin”, dhe përfundimisht… duke vërtetuar frazën e dhimbshme monumentale të Konicës: “Historikisht, e keqja më e madhe Shqipërisë, i ka ardhur nga vetë Shqiptarët”

Buk’ e Mëmëdheut i zëntë

Tradhëtorët e pabesë,

Dhe Zoti derrmën u dhëntë,

Kurrë mos paçin pjesë!

Naim Frashëri (“Shpresë”)

Dielli – Kjo ёshtё hera e dytё qё udhёtuat nё kufijtё e gati tё njё muaji, 27 tetor, 25 Nёntor 2017. Cilat ishin mbresat tuaja pёr 20 vjetorin e Televizionit Kultura Shqiptare, koncerti nё Simphony Space nё Manhattan, NY, spektatori, artistet, niveli….?

– Kabashi:Se pari po formuloj dy vlerёsime pёr vetё T.V. nё fjalё, edhe se nuk e kam ndjekur paraprakisht. Mё ka rezonuar objektivi i tij kryesor i shprehur dhe nё emёrtimin e tij: “Albanian CULTURE”.

Dhe unё kam mendimin se shoqёria jonё thembrёn e Akilit e ka tek emancipimi, tek mungesa e mjaftueshme e kulturёs, nё raport me vendet europjane ku kёrkojmё tё inkuadrohemi. Pёrçarja, konfliktualiteti, agresiviteti, mosbesimi, nxitimi, anarshija, dembelizmi, inkorrektesia, kapadaillёku, janё disa nga efektet e dukshme tё pushtimit 500 vjeçar turk, si dhe tё izolimit 50 vjeçar komunist. Kam bindjen se “vaksina” e vetme kundёr kёtyre dukurive ёshtё KULTURA, qё nёnkupton arsimimin, artin, letёrsinё, sportin dhe besimin burimor fetar (veçanёrisht Moralin, e predikuar prej tij). Ndaj mendoj se dhe njё TV modest si ky i menaxhuar nga Adem Belliu (artist, muzikant i kultivuar), ёshtё mёse i nevojshёm dhe ka njё ndikim shumё pozitiv pёr gamёn e shikuesve tё tij.

Dhe e dyta, duke parё qoftё dhe disa sekuenca tё shkurtra filmike, qё u pasquruan gjatё Koncerti, pёr rrugёn e tij 20 vjeçare, kupton kontributin e jashtёzakonshёm arkivor, qё ky TV ka pёr pasqyrimin e jetёs, punёs, kontributit, si dhe vlerave tё veçanta krijuese dhe intelektuale, tё pёrfaqёsuesve mё nё zё tё diasporёs Shqiptare nё Amerikё, Kanada, Europё.

Sa i takon nivelit artistik te Koncertit, mund tё them se gjithmonё e mё tepёr, po qartёsohet panevojshmёria e “importimit” tё artistёve nga Shqipёria apo Kosova, pёr tё ngritur nivelin artistik tё aktiviteteve tё Diasporёs nё SHBA. Nё Nju Jork psh ёshtё kultivuar njё buqetё artistёsh tё tё gjitha gjinive, qё me mjeshtri e dinjitet janё inkuadruar nё formacionet artistike amerikane…dhe jo rrallё herё tё evidentuar. Nё skenёn e Simphony Space unё pashё soprano tё talentuara, madje dhe njё talente 12 vjeçare, violiniste ekselente si Gjilberta, pianiste tё shkёlqyera, e deri tek banda muzikore e istrumentistёve frymorё tё kombёsive tё ndryshme, qё interpretuan dhe shoqeruan kёngё popullore qytetare. Pra, njё Koncert lirik Gala, me njё spektator tё kultivuar e sqimёtar, nё njё sallё prestigjoze mu nё mes tё Manhattan, , nё Broduejn e famshёm, dёshmon pёr fillimin e njё standarti bashkohor tё kulturёs sё bashkatdhetarёve tonё nё Amerikё. Urime tё pёrzemёrta!

Dielli – Gjatё qёndrimit tё parё nё tetor, ju u takuat me miqtё Tuaj, çiftin Pirro dhe Pavlina Mani, ish profesorin dhe bashkёstudenten tuaj. Ç’farё ndjenjash provuat?

-Kabashi:Emocion dhe ngazёllim. U emocionova kur pashё profesorin tim tё aktrimit Pirro , si dhe bashkё-studenten e kolegen e talentuar Pavlina, qё kishin dalё tё mё prisnin qё tek dera e oborrit tё shtёpisё (edhe se ne u vonuam ca, ngaqё ngatёrruam rrugёn). Tashmё tё tre jemi tё moshuar e tё zbardhur. Kishim shumё pёr tё biseduar, pёr tё kujtuar, e pёr tu çmallur. Tё falenderoj Dalip pёr pasqyrimin, me shumё vёrtetёsi e dashamirёsi, nё faqet e gazetes Dielli, tё atij takimi qё pёr mua do mbetet si njё ёndёrr e bukur dhe e paharruar. Ndёrsa ngazёllimin e ndjeva kur pashё atё pejzazh tё mrekullueshёm… gati imagjinar, qё rrethonte vilёn e bukur dykatёshe tё familjes Mani. Njё parajsё e vёrtetё plotёsisht e merituar pёr njё artist tё madh. Dhe absurdja ёshtё se kёtё atmosferё paqeje e relaksi plotёsisht tё merituar, Pirros nuk ja krijoi Shqipёria, vendi ku ai shkriu gjithё aftёsitё, energjitё e pёrkushtimin e tij, por atdheu I tij I dytё Amerika.

I dashur Dalip, teatri Shqiptar ka njohur shumё regjisorё teatri, si K. Spahivogli, S. Miho,P. Stillu, S. Fanku, etj., etj., por Pirro Mani ёshtё pranuar njёzёri si Babai I Regjizurёs sё Teatrit Shqiptar.Krijimtaria e tij ka qenё dhe do tё mbetet si shkolla mё e saktё e frymёzuese pёr pasonjёsit. Dhe nё sajё tё kesaj shkolle, Teatri Shqiptar mbrriti kulme jo vetёm nё nivel Kombёtar, por dhe nё aktivitete Ndёrkombёtare.

Tё duam i dashur Pirro dhe tё kujtojmё gjithmon me mirnjohe dhe respekt. Kur u ktheva nga NY nё fillim tё Nёntorit pas takimit tonё, Robert Ndrenika ishte I pari qё mё mori nё telefon pёr tё mё pyetur pёr mbarёvajtjen tuaj dhe u gёzua pa masё nga ato tё vёrteta qё unё i thashё pёr ju, pёr Pavlinёn dhe pёr tё gjithё pjestarёt e familjes Mani. E mё pas, Alfred Buhaljoti, Rajmonda Bulku, Marjeta Larja, Dhimitёr Orgocka, Zhani Ziçishti, etj., etj.,…pa fund. Na mungon shumё… veçanёrisht Teatrit Kombёtar Shqiptar. Tё pёrqafojmё me mall dhe tё urojmё pёrzemёrsisht: Jetё tё Gjatё e tё Lumtur!(Intervistoi:Dalip GRECA. Botoi Dielli ne print-Dhjetor 2017)

“LULET E PJESHKËS”, AKTAKUZË PËR DIKTATURËN KOMUNISTE

December 31, 2017 by dgreca

– Si në një skaner të kujdesshëm romani”Lulet e Pjeshkës” i Hasan Bajos, pasqyron njollat e errta dhe dukuritë më tipike në gjirin e një shoqërie në reanimacion e sipër dhe pa shpresë shpëtimi…./

NGA AGIM BAJRAMI/

Në tregun e sotëm të librit ka shumë tituj ku mund të humbasësh i tëri, pa patur, asnjë mundësi orientimi. Kjo sepse librit artistik i janë sulur shumë sot. Liria e shprehjes dhe krijimit ka zgjuar prirje dhe pasione të panjohura dhe të çuditshme deri më dje tek njerzit. Të gjithë duan të shkruajnë ,por sa dijnë ta bëjnë këtë ,kjo është një gjë tjetër. Për fat të keq shumica e tyre mbesin në kuadrin e një fotografimi të rëndomtë ,ose në hiperbola heroizmash dhe fantazish të pa cak. Prandaj edhe largimi i lexuesit nga libri artistik është një veprim i justikuar.Vepra artistike simbas Fermin duhet të ketë” disa kate” dhe shpejtësira leximesh. Me këtë pretendim zura të shfletoj edhe unë librin e Hasan Bajos “Lulet e pjeshkës”dhe nuk u zhgënjeva ,përkundrazi. Eshtë një roman që jo vetëm të mban ndehur shpejtësinë e leximit por edhe të të mbushë me një tërësi gjendjesh shpirterore:Dhimbje ,krenari dhe urrejtje… Të gjitha në harmoni dhe raporte të caktuara estetike me njëra tjetrën. Eshtë një vepër që përmban vizione të fuqishme artistike dhe historike , ku po të citonim një shprehje të Milan Kunderës ka për synim të fiksojë çaste të mëdhenj, dhe ku kontrastet e tyre kanë një funksion jashtëzakonisht të rëndësishëm.

Ka shumë pak rëndësi që Hasan Bajo nuk ka qenë një emër i njohur më parë për lexuesit. E rëndësishme është graviteti i ideve dhe mesazheve që arrin të përcjell ai për bashkëkohësin. Që në krye duhet thënë se autori ka arritur të shpërfaqë para nesh faqe të akullta nga një kohë e pakohë ,si dhe një leksion se si duhet rilexohen veprimet e njerzve në një nga diktaturat më të egra në atë kohë. Hasan Bajo është një krijues që me frymën e tij të tejdukshmërisë ,fuqinë e fantazisë dhe me materialet e shumtë jetësore që zotëron ,arrin të shpërfaqet i natyrshëm para lexuesit,duke thyer kështu çdo kornizë skematike.Duke qenë edhe vetë një i burgosur i ndërgjegjes për 10 vjet në burgjet e tmerrshme të Spaçit dhe Qafë Barit ,duke i provuar vetë mbi shpinën e tij torturat,punën e rëndë dhe regjimin e jetës së një skllavi autori ska bërë gjë tjetër veçse të sistemojë tërë atë mori impresionesh dhe ngjarjesh të pafundme që të mbesin në mendje. Në këtë kontekst shumë kapituj të kësaj vepre mund të konsiderohen edhe si një rrëfim i sinqertë i një njeriu që kthehet nga Golgota.Por pozitive është që vepra i ka shpëtuar karakterit të një rrëfimi personalizues.Më shumë se kaq në gojën e tij janë futur mijra zëra dhe rrëfime personazhesh dhe heronjsh të tjerë.Është një vepër me tekst të korektuar por me një pafundësi gjendjesh emocionale.

Si në një skaner të kujdesshëm vepra pasqyron njollat e errta dhe dukuritë më tipike në gjirin e një shoqërie në reanimacion e sipër dhe pa shpresë shpëtimi. Servilizmi frika,spiunimi, varfëria e tejskajshme pasiguria janë pjesë e procesit të verifikimit të atij sistemi totalitar,por edhe një sprovë për verifikimin e heronjve dhe antiheronjve të tij që nuk ishin pak.

Subjekti i romanit fillon nëpërmjet një thyerje interesante. Parullat antiregjim. Janë ato që hapin romanin dhe që paralajmërojnë një subjekt me përplasje të forta. Duket se me këtë fillim parashikohet edhe fundi i turpshëm i një regjimi të dështuar , që mbahej në këmbë vetëm në sajë të terrorit. Një djalë i ri i veshur me endrra lirije dhe një kitar që emeton tinguj në një peisazh të zymtë… Një bashkërendim energjish ndonëse të pandjeshme përballë asaj që dukej si e pamundur, Diktatures.Megjithëatë autorit i mjafton simbolika për të paralajmëruar atë që pritej:Thyerjen.Ai është i bindur se ndryshimet e mëdha mund të lindin edhe nga ëndrra. Në krahun tjetër si një masë e stërmadhe me të gjithë instrumentet e tij me të sofistikuara,hetues, policë,spiunë, prostituta dhe servilë qëndron pushteti. Hija e tij është aq e rëndë sa e shoqëron personazhin ngado.Është një hije në trajtë prangash dhe dyer të rënda qelish dhe hetuesish kriminelë,si dhe provokatorësh të rrafinuar si Luli.Duke tentuar të japë me vërtetësi këtë kategori të urryer njerzish të regjimit autori kërkon ti mëshojë faktit se ishin ata dhe një kategori tjetër njerzish me karakter të dobët që e ndihmuan jetëzgjatjen e tij.Përpjekja për ta hequr qafe atë e kishte të paralajmëruar ndëshkimin.Në roman heroi kryesor krahas vetive të tij pozitive është i veshur vazhdimisht edhe me një shtresë ankthi.Ishte një kohë që kërkonte nerva të forta.Duhej guxim, shumë guxim.Në roman heroi kryesore dhe pse i vetmuar dhe i braktisur nga të gjithë është i shoqëruar nga kënga e tij shpirtërore- Shpresa. Është kjo e fundit që e shoqëron atë në çdo çast. Jo më kot simbolika e kitarës shpërfaqet herë pas here në rrefimin dhe veprimtarinë e tij. Diktatorët gjithmonë e kanë pasur zët artin.Largimi nga” kloni” i vendosur prej tyre konsiderohej shkarje, dhe faj dhe kanë qenë me dhjetra ata që e paguan me vite të tëra burgu kërkesën për tu ndier sado pak të lirë përmes artit të tyre. Kjo sepse diktaturat s’janë gjë tjetër veçse sisteme inkuzicioni.Duke depërtuar në brendi të tyre autori arrin të pikturojë jo pak atë atmosferë të zymtë ankthi që ka mbizotëruar me dekada të tëra mbi atdheun e tij të përkulur keqas nga ky lloj inkuzicioni. Të gjendur nën këtë trysni ishin shumë prej individëve siç ishin Luani, Nexhi etj., që shitën gjithçka ,gjer edhe nderin dhe dinjitetin e tyre vetëm për ca benefite të veçanta për atë kohë , ashtu siç kishte të tjerë që arritën ti qëndronin denjësisht këtij presioni siç ishte vetë autori,Lani,xha Qamili etj.Natyrisht që botëkuptimi dhe idealet e autorit do ti shihnin me neveri të parët. Për te ata s’janë gjë tjetër veçse antiheronj mjeranë. Prandaj gjatë karakterizimit të tyre filli alegorik i autorit është i dukshëm dhe mbizotërues.Hetuesit,spiuni tek ura dhe treni të mbeten gjatë në kujtesë dhe evidentojnë aftësitë e veçanta individualizuese të shkrimtarit. Kjo i jep të drejtë postulatit të njohur se kur shkrimtari ka jetuar gjatë me personazhin arrin ti hyjë atij edhe nën “lëkurë “. Ky është një shkak që duke ndjekur lëvizjet e tyre të krijohet përshtypja se edhe ti diku duhet të jesh takuar me ta. E keqja dhe ligësia që mbartin ata është aq e madhe dhe mbizotëruese sa të lerë gjurmë deformimi dhe terrori tek një popull i tërë.Ishte një kohë kur survejohej dhe frymëmarrja, është pohimi nëntekstual i narratorit. Për të shmangur disi këtë lloj atmosfere burgu të stërmadh ai detyrohet të fus herë mbas here edhe momente të bukura lirike siç ishte dashuria e tij me Senën ,apo momentet e bisedave të tij me nënën. Janë skena ku spikat aftësia individualizuse e autorit ,por edhe poetika e brendshme e prozës së tij.

Lulet e pjeshkës edhe përkundrejt titullit të saj të gjetur që simbolizon pranverën me blerimin dhe bukuritë , në tërë hapësirën e saj tekstore të kujton zbritjen brenda një kove të ngushtë drejt fundit të një pusi të thellë e me ajër të pakët. Ne e ndjemë në çdo çast gërvimën e litarit dhe përplasjen e kovës në faqet e pusit, duke e ndihmuar përfytyrimin tonë të depërtojë më në brendi të kohës dhe labirintheve të saj të ngatërruara.Ç’ndodh me të në ato çaste? E thjeshtë.Në çdo metër zbritje pamja ngushtohet dhe frymëmarrja nis të të bëhet më e vështirë. Lexuesi pret nga çasti në çast që litari të këputet dhe të ndodhë gjëma.Dhe ky parashikim kobndjellës ndodh vërtet. Protogonisti arrestohet.Skena e arrestimit dhe aktorët realizues të saj janë një nga më mbresëlënset në këtë roman.Një arkitekturë palogjikshmërie dhe egërsie shtetërore.Piktura e këtij momenti s’di pse më kujton personazhet tragjike të Arkipelagut Gulag të Solzenicinit. Të njëjtat kurthe dhe mënyra survejimi dhe arrestimesh. Të njëjtat akuza qesharake dhe publik i indoktrinuar.Lëvizjet e personazhit të kujtojnë ecjen e një udhëtari në xhungël. Në këtë rast raportet jetë ,vdekje qëndrojnë në ekuilibra të brishtë dhe delikate. Ky është një nga shkaqet që mbajtja e frymës dhe klithma e mbytur të jenë pjesë përbërëse e procesit të leximit. Subjekti narrativ i këtij romani edhe pse në vështrimin e parë i ngjan një historie individuale asnjëherë nuk mund të kuptohet si i tillë. Rrëfimi në vetën e parë është veçse një lloj “rrengu” për ta mbajtur më pranë lexuesin ,gjë që është e motivueshme.Sot kemi një numër të madh librash me kujtime nga të burgosur të ndërgjegjes me këtë temë që përkundër subjekteve të mbushur përsëri nuk arrijnë të ngjallin vemëndjen tonë. Stili i rëndomtë me të cilin janë trajtuar ato mendoj se është një nga shkaqet.Në “Lulet e pjeshkës “stili i autorit përkundrazi karakterizohet nga një zhdervjelltësi e theksuar ,linja që ndjekin dhe plotësojnë njëra tjetrën, gjuhë e gjallë, elokuencë rrëfimtare dhe frazeologji e pasur.Duket se mes narratorit dhe lexuesit nuk egzistojnë aspak distanca dhe mure.Kjo jo vetëm për shkak të prezencës së heshtur nëpër faqet e librit ,por edhe një lloj fryme intimiteti që të afron rrëfimi i tij.Romani nuk shpërqëndrohet në linja të shumta ,megjithëatë merr përsipër të trajtojë dimensione kohore të gjëra,fate njerzish dhe histori të ndryshme.Ndërtimi i dialogëve ,monologjet e shumtë dhe zbërthimet psikologjike të personazhit e bëjnë më së miri këtë. Protogonistit të librit në segmentet kohore nëpër cilat kalon i është dashur të vihet përballë alternativash të vështira jetësore, nëpërmjet të cilave ai ka arritur të evidentoj pjesë të karakterit të tij të fortë prej heroi. Individi dhe diktatura dallohen nga njeri tjetri jo vetëm nga mënyra sesi vizatohen ,por edhe nga simpatitë dhe antipatitë që rrezatojnë ata në atmosferë.Dhe kjo ja rrit vlerat kësaj vepre. Ndërsa tek i pari autori ka futur shumçka nga vetvetja,si botën e gjërë shpirtërore ,lirizmin e brendshëm ,dashurnë për jetën dhe etjen për ndryshim. ,tek i dyti ngjyrat e përshkrimit janë aq të errëta sa të kujtojnë natyrshëm një përbindësh. Personazhet pozitivë të këti romani janë njerëz me një botë të bukur ,pamvarësisht nga presionet dhe kufizimet e jetës.Sakrificat ë jetës jo vetëm nuk arrijnë ti ndryshojnë ata por në të kundërt i bëjnë më të bukur ata.Ata para lexuesit si karaktere të formuar në furtunë ,me të gjithë begraundin e tyre të plotë shpirtëror dhe moral. Parë në këtë kontekst libri shtron edhe pyetjen e njohur:Cila duhet të jetë fizionomia e një heroi në raporte me kohën që i përket?Përgjigja është e qartë: Të bëjë atë ç’ka të mundë për tu ndjerë i lehtësuar përballë vendit dhe ndërgjegjes së tij. Veprimi i parë në këtë kontekst është konturimi i qëndresës brenda vetes. Një qëndresë e heshtur por sfiduese.Personazhet e këtij skalioni e kishin të qartë se veprimet prej adoleshentësh çonin më shumë” ujë në mulli të armikut”… Kështu që ata kishin krijuar një mur ndarës me atmosferën servile që mbisundonte në atë kohë.

Mos duartrokitja e veprimeve vrasëse të regjimit është një xhest i madh distancues.Në anën tjetër ai është edhe një thirrje e nënkuptuar katarsisi për pjesën e pandërgjegjshme të turmës:Mos u bëni pjestar të krimit edhe ju o të burgosur pa pranga dhe skllevër bindjësh naive!

Heroi qendror i veprës është i prerë për ti krijuar vet vetes një estetikë të veçantë mbijetese. Ai di të jetë i ftohtë dhe i alegorik me shërbëtorët e regjimit ,por i butë dhe i dashur me njerëzit e rrethit të tij. Dashuria e tij me Senën është një lloj sfide për një ambient të tillë ku mbijetesa ishte dhe mbetej qëllimi më parësor. Fryma egzistencialiste nuk e cënon aspak profilin e tij.Ngjyrat e gjalla të jetës dhe shpresës janë ende dominuese në këtë vepër.Në çdo hap të tij autori i rrethuar gjithmonë nga dashuria e nënës ,dhe kujtimi i babait të tij.Kjo i jep protogonistit edhe një dimension më shumë force përballë provokimeve dhe presionit të hetuesve dhe zyrtarëve brutalë të organeve të diktaturës.Figura e nënës sikur del nga blloku i shenjtë i kujtimeve të tij ,sa herë që gjendet në vështirësi dhe është një nga më të realizuarat në këtë vepër. Po kështu edhe karakteri interesant i xha Qamilit, Senës. Kujtimit te çmendur etj.Tek figura e Petraqit autri shpërfaq para lexuesit një anë të njohur të hetuesive të regjimit ,aftësitë e tyre kriminale për ti shpërfytyruar kundërshtarët e tyre.Ndonëse personazhet qëndrore janë përfaqësues të një brezi të humbur,në sytë e tyre bulëzon ende shpresa. Kjo sikur e mbron romanin në çdo moment nga disfatizmi dhe deheroizmi. Vuajtjet dhe martirizimi i tyre na bën ti shohim me neveri etiketimet djallëzore të misionarëve famëkeqe të Katovicës , se gjoja në Shqipëri të gjithë kanë qenë bashkëvuajtës dhe bashkë fajtorë ,gjë që bie ndesh me faktet e njohura historike.Në këtë kontekst qëllimi parësor i autorit duket se ka qenë edhe ringritja në piedestal e heronjve të nëpërkëmbur të demokracisë shqiptare ,dhe demaskimi i antiheronjve. Fakti që në këtë vend rrjedh ende vreri i punëve të këqija të këtyre misionarëve,dhe emri demokraci është ende larg, i jep të drejtë shqetësimit të autorit Hasan Bajo.Lulet e pjeshkës duhet përshëndetur kështu edhe si një memorie e artikuluar për një kohë pa liri dhe humanizëm,por edhe një akuzë dhe kujtesë për një regjim nga më barbarët që ka provuar ky vend deri mëtani.E keqja në këtë vend nuk vonon. Rreziku i rikthimit të saj egziston fuqishëm.Sinjale janë të dukshme.Ndaj vetvetiu të vjen në mend fraza e njohur dhe sinjifikative e Julius Fuçikut: Njerëz mos harroni!

HOTEL “INGLITERRA” KU U VRA ESENINI

December 30, 2017 by dgreca

VISAR ZHITI/*

HOTEL “INGLITERRA” KU U VRA ESENINI/

…një rrëké e kuqe gjaku/

zbret nëpër shkallë,/

unë ngjitem në të kundërt të gjakut,/

dua të arrij në zemrën e Eseninit./

Trokas në derën tragjike,/

mbështes kryet aty./

Qan, dera, qan

me lotët e mi.

I kam ruajtur që kur isha gjimnazist,

nga Shqipëria i solla, gjë tjetër s’kisha. Miku ynë

kaçurrel, biond

si thekërishtja e vendlindjes sate,

vagabond si kënga e natës, edhe hënat deheshin

nga fishkëllima jote,

qershia e qiellit shkundej, tej ndalnin dallgët

dhe kuajt e qentë dhe kuptoheshin me njerëzit,

se po këndoje ti.

Njëra nga hënat bëhej krehër për flokët e stinës,

por ti mështeknave shikoje si skuqnin plagët

e Krishtit, shiu rënkonte…

Të donte ty dhe nëna ime,

më kërkonte t’i lexoja atë poezinë tënde,

e ndiente si të sajën,

kur e pyesje: gjallë je ti… Je takuar

me nënën time, Serjozhka?

Se nënat dhe poetët janë bashkë në parajsë.

Përplasa kokën te dera jote. Vdekja

mori lotët e mi

dhe më dha mpirjen e drunjtë. Gjithë atë gjak

ia dhe poezisë,

dhe hotel “Ingliterra” është i kuqërremtë tani

dhe gratë e shërbimit flokët i kanë të kuq,

dhe netët e bardha kanë një diell tjetër të trembur,

prej gjaku,

dënes lumi Neva si venat e tua. Ti,

dhëndër tragjik ëndrrash.

Me gjak e ngjeve penën dhe shkrove

poezinë e lamtumirës,

vetëm dy strofa. E do gjakun tim për strofat e tjera,

Esenin i dashur?

Po ty të varën të vrarë… ah,

t’ia jap natës

hënëtronditur, që rreh si një zemër… Mërmëris

vargjet e tua, prapë, si dikur, si i burgosur

në qeli qiellore.

Falemnderit, më ke dhënë zemër, Vëlla i madh,

dhe tani jam unë më i madh se ti, më vjen turp,

që ike aq herët.

E pamundur të të përzinin. Ti ishe kudo, te grunoret

dhe kuajt e erës, te brigjet e trishtimit dhe zhgënjimet

si muret e dimrit, te takimet e dashurisë

me yjet që digjen në buzë, dhe çdo tetor e shmang

rrugën e vet që nga ajo ditë…

Këtu, këtu ti preve venat e poezisë sate,

me gjak poezie e mbushe atdheun,

që të donte të vrarë,

ishe bërë më i bukur nga ç’lejohej, i rrezikshëm

dhe i famshëm, engjëll

që të mbështollën me pelerinë demoni, ikonë

para topave të revolucionit, mbylle sytë prej biri,

Moti ulërinte për ty, gjithë ajo borë

për të fshirë si pambuk spitalesh

gjakun e poezisë,

e pamundur, ai kishte marrë udhët e botës. E mpiksi

i ftohti këtu, e mavijosi ngrica

si të ishte bronzi i statujave të tua të ardhshme,

jo, jo bronz heronjsh, por kristale qiellore, të pastra,

kur sapo ka zbardhur…

Do të kërkoj, dua të takohem me ty gjithandej,

të të falënderoj dua, por befas dera,

dera jote e fundit mbi tokë

përballë meje plasi si një kraharor dhe u ça gjithandej.

– Bir, thirra! Nga të çarat e derës buisën bisqe. U rritën

në çast dhe u bënë degë. Aleluja!

U bë Pylli yt dhe Shtegu yt, aleluja, Lumi dhe Flatra,

dhe Vetëtima që shkrep në Qiell Emrin Tënd…

Aleluja!

Shën-Peterburg, 02. 06. 2014

Ne Foto: Poeti Visar Zhiti ne Hotel Ingliterra, prane pllakes memoriale per Sergej Eseninin..

Shenim i Editorit:Poezia u publikua me rastin e Dites se Eseninit. Poezia -Elegji, e shkruar ne Petersburg, eshte marre nga libri “Si na erdhi ai, i ndaluari”. Po e shoqerojme me foton e poetit Visar Zhiti,dale ne Hotelin Ingliterra, prane pllakes memoriale per Eseninin…Edhe fotografia ashtu si poezia duket si e thyer nga dhimbja.

UK LUSHI: Letër e Hapur Gjykatësit Beqir Kalludra

December 30, 2017 by dgreca

I nderuar Gjykatës Kalludra,
përderisa jemi vetëm dy-tri ditë larg ndërrimit të motmoteve, në radhë të parë dua t’ju shpreh dëshirat e mia më të mira për Vitin e Ri 2018. Mund ta marr me mend sa të bukura do të jenë e kremtja dhe dhuratat që do të shkëmbeni me familjarët dhe shokët tuaj. Por këtë mundësi festimi dhe gëzimi, për shkak të vendimit tuaj t’i mbani në paraburgim për një rast diskutabil, nuk do ta kenë Donika Kadaj-Bujupi dhe Albin Kurti, dy prindër si ju dhe përfaqësuesë kuvendorë të popullit të Kosovës.
I nderuar Gjykatës,

që të zhduk çfarëdo tisi paragjykimi, para se të rreshtoj mendimet dhe argumentet e mia lidhur me mosarsyen e mbajtjes në burg, që unë e cilësoj si të padrejtë, të zonjës Kadaj-Bujupi dhe zotit Kurti, me krenari deklaroj respektin tim më të lartë për gjyqtarët dhe pohoj rëndësinë e gjyqësisë në shoqëri dhe shtet.

Poashtu, lejomëni t’ju informoj, që, nuk jam anëtar i organizatës Lëvizja Vetëvendosje, në dhe përmes së cilës veprojnë si aktivistë politikë të dy të burgosurit tuaj.
E them pa mëdyshje, po të kisha qenë unë në vendin e tyre dhe deputetëve të opozitës në Kuvendin e Kosovës në vitet 2015-16, nuk do të kisha hedhur gaz lotësjellës si mjet politik. Mirëpo ky vlerësim imi nuk mundet ta delegjitmizojë ose gjykojë të drejtën e përdorimit të një metode politike— të pakëndshme por të tolerueshme— nga persona gjegjësisht subjekte politike. Ç’ është më me rëndësi, legjitimitetin e një veprimi politik nuk mund ta gjykoni as ju dhe asnjë gjykatës legal askund në botë. Gjykatësi i vetëm që duhet dhe mund të jep verdikte për sjellje politike është sovrani.
Gjykatës Kalludra,
simbas mendimit tim, gabimin e parë formal ju dhe Gjykata Themelore e Prishtinës e keni bërë duke pranuar që ju të jeni gjyqtar i rastit lidhur me hedhjen e lotësjellësit në ambientet e Kuvendit ndërsa ju keni mbikëqyrë gjykimin dhe marrë vendim për dënimin me 21 vjet dhe gjashtë muaj burg për tre aktivistë dhe një deputet të VV-së për sulm kundër ndërtesës së Kuvendit. Nëse nuk jam gabim, Gjykata Themelore e Prishtinës ka 65 gjyqtarë tjerë dhe mosmarrja juaj me rastin e lotësjellës-gjuajtësve do të kishte vrarë dyshimet për konflikt interesi, ndërkaq që do të ishte mundësuar detashmenti minimal juridik.

Po përmend këtë lëshim (të rëndë) procedural sepse ju po mbani në burg Kadaj-Bujupin dhe Kurtin pikërisht duke përdoruar rregullat procedurale të ndëshkimit për personat që nuk u përgjigjen thirrjeve dhe urdhërave gjyqësorë.

Sido që të jetë, para se të paraqes mendimet dhe argumentet e mia pse krejt rasti është i pagjykueshëm dhe një parodi juridike, le të supozojmë për një çast, që, proceduralisht, ju po zbatoni ligjin dhe keni dashur të jepni një leksion për mosrespektimin e gjykatës dhe thirrjeve të saj nga ana e Kadaj-Bujupit dhe Kurtit.

Dy të pandehurit janë në burg më shumë se një muaj tashmë dhe vazhdimi i paraburgimit për deputetët është masë disproporcionale për një shkelje joserioze. Paramendoni nëse një qytetar do të dënohej me 100 vjet burgim për një kundërvajtje komunikacioni. Dënimi i shpërpjestueshëm dhe përdorimi arbitrar i fuqisë suaj si gjykatës, kontribon vetëm në zbehjen e besimit qytetar në paanësinë e nevojshme të drejtësisë dhe nuk sjell asnjë të mirë juridike dhe as shoqërore.

I nderuar Gjykatës Kalludra,
zonja Kadaj-Bujupi dhe zoti Kurti duhet të lirohen sa më parë nga ju, nëse ende jo për mungesë meritash juridike të akuzave kundër tyre dhe bashkëkomplotistëve nga VV-ja, AAK-ja dhe Nisma, për të cilat gjithmonë ekziston opcioni të testohen në gjykim, atëherë, gjithësesi, për arsye trajtimi të barabartë për Kadaj-Bujupin dhe Kurtin që të kenë të drejtën të mbrohen në liri si 27-28 pjesëmarrësit tjerë në vepër, qofshin kryesë të akuzës së aluduar respektivisht fajtorë, qofshin aksesorë në komplot respektivisht bashkëfajtorë.

Gjykatës Kalludra,

njëri nga pjesëmarrësit e atëbotshëm të ndërmarrjes, sipas jush, penale, zoti Ramush Haradinaj, sot, është kryeministër i Republikës. A do të gjykoni, ju apo Departmenti për Krime të Rënda, i nderuar ndarës i drejtësisë, edhe kryeministrin Haradinaj apo zv.kryeministrin Fatmir Limaj? Po ministrin Pal Lekaj? Po 25 ish- apo deputetët aktualë që ishin pjesë e gaz-hedhjes?
Që një akt të konsiderohet penal (actus reus), zakonisht, doemos, duhet të shoqërohet me një motiv apo qëllim kriminal (mens rea). Ndonëse çdo krim është shkelje ligji, jo çdo shkelje ligji është krim. Në aktet politike të hedhjes së gazit në parlament nuk ka motive dhe interesa kriminale. Më e shumta që mund të kërkohet juridikisht në këtë lëndë është zhdëmtim civil nga të pranishmit në sallën e mbledhjeve, por dhe kjo është shumë vështirë e realizueshme.

Deputetët opozitarë në vitet 2015 dhe 2016, gjatë hedhjes së gazit, kanë vepruar politikisht dhe bile me 23 dhjetor 2015 kanë marrë përligjje të fuqishme juridike dhe kushtetuese nga Gjykata Kushtetuese e Kosovës, e cila, në aktgjykimin e saj, ka konstatuar 24 shkelje ose mospërputhje kushtetuese në draftet dhe dokumentet e projektit për Bashkësinë së Komunave të Kosovës me popullatë etnike shumicë serbe, e cila ka qenë një ndër dy arsyet e këmbënguljes kundërshtuese të opozitës dhe ndezjes së boçave të lotësjelluesit në Kuvend.
Pra, janë dy rrafshe ku ju nuk mund operoni si gjykatës; ai politik dhe ai kushtetues, dhe sëkëndejmi, nuk ka asnjë logjikë të vazhdohet procesi për lotësjellësin. Në të vërtetë, procedimi i mëtutjeshëm u fut ju personalisht në ujëra të kalimit të kompetencave tuaja kurse Gjykatën Themelore në terrirorin e tejkalimit të fuqive juridike dhe juridiksionale. Për më keq, marrja juaj dhe sistemit të drejtësisë me rastin rrezikon të ndikojë në proceset politike dhe partiake dhe kështu, ju dhe gjykata, nga gardianë të interesit kolektiv shndërroheni në influencuesë dhe përcaktuesëë të zhvillimeve politike dhe partiake, sidomos marrë parasysh sitauatën e rëndë që e pret Kosovën 18-36 muajt e ardhshëm dhe pas shpalljes së zotit Kurti se do të garojë për (ri)zgjedhje si kryetar i Lëvizjes Vetëvendosje.
I nderuar Gjykatës Kalludra,

shteti ynë është krijuar me sakrifica të mëdha, pas vuajtjes së mijëra vjet burg të qytetarëve të Kosovës të kaluara në kazamatet e pushtuesit tonë ish-Jugosllavisë. Ne të gjithë e kemi bërë shtetin që ai të jetë mbrojtësi dhe trajtuesi fer dhe i drejtë për të gjithë, si ata që mendojnë dhe operojnë politikisht si ne, si ata që përdorin mendime dhe veprime të ndryshme nga tonat. Sigurisht që legaliteti i ligjit duhet respektuar dhe kur nuk respektohet ndëshkimet përkatëse duhet aplikuar, porse në rastin e lotësjellësit ju keni dalur jashtë konturave. Nëse dikush nga politika apo segmente të errëta ju ndikon apo u bën trysni, ju duhet të flisni publikisht, dhe, asessi s’ duhet të pranoni të përkulni kurrizin sepse kurrizi i përkulur i gjykatësve është fillimi i rrëshqitjes drejt vdekjes i çdo shoqërie, shteti dhe populli. Drejtësia jonë ka të bëjë aq shumë punë me rastet e të miturve, dhunës në familje, korrupsionit dhe vrasjeve. Përqendrohuni atje— ju dhe gjykatat tona.
I nderuar Gjykatës Beqir Kalludra,
ju lutem merrni parasysh mendimet dhe argumentet e mësipërme nga një qytetar i Republikës se Kosovës dhe duke përdorur edhe ndjeshmërinë njerëzore, një komponentë e gjyqtarisë prej kohëve më të lashta, lironi nga paraburgimi dhe burgu bashkëqytetarët tonë, Donika Kada-Bujupi dhe Albin Kurti. Ju siguroj që votuesit janë dhe do të jenë gjykatësit më të mirë të mundshëm për politikanët, si për t’i dënuar si për t’i shpërblyer. Na lejoni ne të vendosim për përfaqësuesit tonë.
I nderuar Gjykatës Kalludra,

shpresoj që do të veproni para natës madhështore të motmotndërrimit dhe zonja Kadaj-Bujupi dhe zoti Kurti do të mund të kalojnë, si ju, festimin e ardhjes së Vitit të Ri bashkë me fëmijët e tyre, familjet dhe miqtë e tyre.

Sinqerisht i juaji,

Uk Lushi

Statuja e madh e Shën Terezës në varrezat Saint Raymond

December 30, 2017 by dgreca

Statuja e madh e Shën Terezës së Kalkutës në varrezat katolike të Saint Raymond’s Cemetery, New York/

Toma Klajd.JPG

Shën Nënë Tereza:“Me gjak jam shqiptare; me nënshtetësi, indiane. Përsa i përket besimit, jam murgeshë katolike. Sipas thirrjes, i përkas botës. Por zemra ime i përket plotësisht Zemrës së Krishtit” /

Nga Klajd Kapinoval/BRONX, New York. Amerikanët e vlerësojnë shumë Nënë Terezën. Ajo ishte Qytetare Nderi e SHBA, titull i dhënë shumë vite më parë nga Presidenti republikan Roland Regan, i cili e adhuronte shumë për punën e saj fisinike në shërbim të të varfërve të botës. Ajo vetëm në New York ka disa shtëpi dhe më së shumti në Bronx dhe Brooklyn…
Këto ditë me mikun tim studiuesin dhe publicistin Tom Mrijaj, duke shoqëruar mikun nga Shkodra meshtari i ri dom Nikolin Deda (Sheldija), i cili, kishte ardhur në New York, për të gjetur dorëshkrimet dhe vendosur lule në varrin e axhës se tij meshtarë shkodran, i vrarë mizorisht në banesën e tij, sikurse thotë Policia e New York-ut (NYPD), në varrezat katolike në Saint Raymond’s Cemetery, Bronx, New York, ku ndodhet sektori më i ri i varrezave ishte ngritur një bust i lartë 4-5 metër mbi një bazoreliev, në ballinën e së cilës janë shkruar në gjuhën angleze disa fjalë me vlerë edukative të Nënë Terezës.