• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for April 2021

BATUTA

April 5, 2021 by dgreca

Nga Astrit LULUSHI/ Çfarë s’po shihet në fushatë. Shqipëria ka dalë në shitje, lirë fare, e ndarë në copa. Vetëm kryetarë shihen, që premtojnë gjëra që nuk i kanë, ose ato që s’kanë mundur t’i realizojnë gjatë viteve në pushtet. Njëkohësisht s’pranojnë asnjë gabim dhe thërrasin se zgjedhjen e kanë të sigurt; të tjerët janë thjesh numra, qofshin edhe kandidatët për në Foltore, ku vetëm një parti flet e dëgjohet; Kuvend nuk mund të quhet. Populli përdoret për konsum a ‘mish për top’, dhe vendi konsiderohet si pronë për ta ndarë me cilin ‘numër’ të duan. Kreu i qeverisë mendon se është Perandori: “Me këtë opozitë, qendroj në pushtet 1500 vjet”, thotë. Pak më tej nga Kryeministria, në të njëjtin Bulevard, Kreu i shtetit bërtet se është opozitë, edhe pse çdo ditë paraqitet për punë në pallatin e Presidentit. Partia e tij LSI duhej të quhej Lëvizja Socialiste Informale, si e gjindshme në kohë të vështira. Sa të mbrapshtë janë këta njerëz dhe nuk e kuptojnë se janë; si hordhi, sytë iu janë veshur; ata që u shkojnë pas janë të një lloji, në mos më keq bëhen kur marrin një post. ‘Psikologji e kundërt’ quhet kjo taktikë që përdorin për të sulmuar kundërshtarin; manipulojnë për t’i shtyrë njerëzit të bëjnë të kundërtën; inkurajojnë kundërshtarin të mos arrijë synimin. Dhe e përdorin këtë teknikë qëllimisht, djallëzisht, duke e shtrembëruar – ndryshe nga një prind që mund të përdorë psikologji të kundërt tek fëmija i tij, duke i thënë – “Ti ndoshta nuk je në gjendje ta mbarosh pjatën” – në mënyrë që fëmija ta mbarojë. Ndërsa mund të shihet si mënyrë për të manaxhuar sjelljen e një personi tjetër, kjo psikologji e kundërt përdoret si formë manipulimi; dhe gjuha e saj është “batuta” – fjalë nga spanjishtja për “shkop dirigjenti” – që jep shenjën, se kur duhet të fillojë dhe kur duhet të mbarojë e qeshura. 

Filed Under: Analiza Tagged With: Astrit Lulushi, Batuta

Z. KRYEMINISTËR: TË GABOSH ËSHTË NJERËZORE,TË KËRKOSH NDJESË ËSHTË HYJNORE

April 5, 2021 by dgreca

NGA FRANK SHKRELI/Absolutisht e pabesueshme! Kryeministri i Shqipërisë, Z. Edi Rama mendon gjithnjë se nuk ka asgjë të keqe nga deklarata e tij para disa muajsh nga foltorja e parlamentit shqiptar se “komunistët dhe komunizmi ishin në anën e duhur të historisë”- Kryeministri  Edi Rama deklaron: Komunistët dhe komunizmi  në anën e duhur të historisë!? | Gazeta Telegraf — as nga deklarata e kohëve të fundit e Luljeta Bozos, kandidate e parë e Partisë Socialiste në Tiranë për parliament në zgjedhjet e 25 prillit, se “komunizmi kishte më shumë të mira se të këqia”. Kjo deklaratë u pasua, para disa ditësh, nga një deklaratë e Damjan Gjiknurit, Ministër i qeverisë Rama, në mbështetje të deklaratës së Zonjës Bozo se komunizmi ka patur më shumë gjëra pozitive. Ndërsa shtatorin që kaloi, Kryetari i Kuvendit të Shqipërisë, Z. Gramoz Ruçi, kishte deklaruar në Kuvendin e Shqipërisë: “Jemi ndarë komunistë e ballistë, që në vitin 1944…” dhe se ky “Është shekulli i mendjes dhe jo i forcës, se po të ishte e tillë…”.

Deklarata dhe prirje të tilla me qëllim glorifikimin e regjimit komunist të Enver Hoxhës nga protagonistët kryesorë të Partisë Socialiste janë venë re për disa vite tani, por po bëhen më të shpeshta kohët e fundit, ndërsa duken si të bashkrenduara për të siguruar në këto zgjedhje mbështetjen e gardës së vjetër enveriste për Partinë Socialiste. Ndërkaq, deklarata e fundit e Ministrit Damjan Gjiknuri në mbështetje të komunizmit, as nuk u përmend fare në median shqiptare – sikur ai t’i kishte ftuar gazetarët për një kafe. Për ta deklarata e Gjiknurit, bashkpuntorit të ngusht të Z. Rama, nuk përbente më ndonjë lajm me rëndësi për gazetarët shqiptarë që të meritonte t’i njoftohej publikut. Vertetë turp për mediat kryesore shqiptare që heshtin ndaj këtyre dukurive!

Po ka edhe më keq. Në një intervistë në programin “Kjo Javë” në ‘News24’, fund javën që kaloi, kur u pyet për deklaratën e Zonjës Bozo për meritat e komunizmit, Zoti Rama u shpreh se kandidatura e saj ka “trembur palën tjetër”, ndaj ajo edhe u “sulmua qëllimisht”, sipas tij.  Me fjalë tjera, sipas Kryeministrit shqiptar, janë të tjerët ata që kanë faj për këtë zhurmë, ndërsa mbrojti gjithnjë deklaratën e Zonjës Bozo në mbrojtje të komunizmit enverist: “Unë mendoj që ajo është thënë në një kontekst të caktuar dhe nuk kam asnjë dyshim se nuk ka qenë qëllimi, apo nuk është thënë për të relativizuar të keqen e diktaturës apo për të relativizuar vetë diktaturën”, është shprehur Z. Rama. 

Kryeministri Rama duket i irrituar të flasë për këtë çeshtje dhe ngarkon me faj “të tjerët”.  E vërteta është se reagimet më të ashpëra ndaj këtyre deklaratave pro-komuniste të kohëve të fundit nga personalitete të larta të Partisë Socialiste në Shqipëri – fatkeqsisht nuk kanë ardhur nga brenda — por kanë ardhur nga bota e diasporës shqiptare dhe nga disa instanca evropiane, përfshir ditët e fundit, edhe Platformën e Kujtesës dhe Ndërgjegjes Europiane (PEMC), një ent ky i Bashkimit Evropian (BE) që merret me edukimin e masave për krimet e regjimeve totalitare e ku bejnë pjesë 68 agjenci qeveritare dhe jo-qeveritare të vendeve anëtare dhe jo-anëtare të BE-së, përfshir Shqipërinë.

Me 31 mars, 2021, Platforma e Kujtesës dhe Ndërgjegjes Europiane, në një njoftim për median, shpreh shqetësimin e saj se Partia Socialiste e Shqipërisë nuk u distancua nga këto deklarata të Yonjës Bozo dhe disa prej personaliteteve të saja më të larta duke i cilësuar ato, si “njollosje për kujtesën e mijëra viktimave të diktaturës së Enver Hoxhës”.  Ndonëse kjo deklaratë nuk tërhoqi ndonjë vëmendje të madhe në median shqiptare, ia vlen ta sjellim të plotë për publikun reagimin e Platformës së Kujtesës dhe Ndërgjegjes Europiane ndaj deklaratës së Zonjës Bozo, pasi siç duket Platforma nuk është e informuar për deklaratat pro-komuniste, më heret, të Kryemnistrit Rama dhe të tjerëve se, “komunizmi ishte në anën e duhur të historisë”, dhe as për deklaratën e fundit të Ministrit Gjiknuri në mbështetje të kandidatës socialiste, Z. Bozo në zgjedhjet e 25 prillit për parliament, se “komunizmi kishte më shumë të mira se të këqia”, por reagimi i PEMC-it u drejtohet të gjithë atyre që glorifikojnë regjimet totalitare, si diçka që është e papranueshme në jetën publike dhe në kundërshtim me vlerat evropiane: 

Pragë- 31 mars- 2021 –“Platforma e Kujtesës dhe Ndërgjegjes Europiane shpreh shqetësim të thellë në lidhje me deklaratën nga kandidatja për deputete e Partisë Socialiste, Luljeta Bozo, në zgjedhjet e ardhshme në Shqipëri, e cila u shpreh se komunizmi ishte një, “diktaturë kushtetuese” që “zhvilloi Shqipërinë”, dhe se diktatori komunist Enver Hoxha kishte “më shumë anë pozitive sesa negative”. Ajo që na shqetëson akoma më shumë është se Partia Socialiste nuk u distancua nga fjalët e kandidates së saj.

Shqipëria ishte një nga vendet më të prekura nga komunizmi. Një mohim i tillë historik njollos kujtesën e mijëra viktimave dhe bie ndesh me vlerat themelore demokratike si: e vërteta dhe drejtësia. Glorifikimi i çdo regjimi totalitar nuk duhet të pranohet në jetën publike. Platforma mbështet me gjithë zemër përfaqësuesit e shoqërisë civile, të cilët kërkojnë që znj. Bozo të kërkoj falje dhe të jap dorëheqjen.

Platforma mbështet me forcë qëndrimin e Parlamentit Europian, shprehur në rezolutën e 19 Shtatorit 2019 mbi rëndësinë e kujtesës europiane për të ardhmen e Europës, në të cilën parlamenti “dënon të gjitha manifestimet dhe përhapjen e ideologjive totalitare” dhe “shpreh respekt të thellë për secilën viktimë të këtyre regjimeve totalitare dhe u bën thirrje të gjitha institucioneve dhe aktorëve të BE-së që të bëjnë gjithçka për të siguruar që krimet e tmerrshme totalitare kundër njerëzimit dhe shkeljet sistematike të të drejtave të njeriut të kujtohen dhe të dalin para drejtësisë”, thuhet në njoftimin e Platformës së Kujtesës dhe Ndërgjegjes Evropiane.

Platform deeply concerned regarding statement of Albanian MP candidate on dictator Hoxha | Platform of European Memory and Conscience

Nëqoftse Z. Rama ka ndër mend që mandatin e tretë ta bazojë në personalitetet dhe idetë e tyre diktatoriale sllavo-aziatiko-komuniste për zgjidhjen e problemeve me të cilat përballet sot Shqipëria, atëhere vaj-medet për atë vend. Është mjaft problematik fakti që një vend anëtar i NATO-s, në parlamenet dhe në deytra të larta qeveritare, ka ende individë që kanë shërbyer në ish-regjimin komunist. Por fakti që Kryeministri i vendit dhe personalitete të larta të Partisë Socialiste në pushtet, publikisht të prononcohen për “meritat” e ish regjimit komunist, është vërtetë një barbarizëm, siç është shprehur në fejsbukun e tij, Profesor Gazmend Kapllani, Drejtori i Katedrës së parë Albanologjike në Amerikë, në Universitetin DePaul të Çikagos: “Shoqja Nexhmije vdiq heret: ndoshta do të ishte tani në krye të listës së PS-së në vend të shoqes Luljeta. Sa për të tjerat: të thuash nga pozita e dikujt që kërkon pushtet politik që regjimi enverist, nga më kriminalët dhe paranojakët e historisë së Shqipërisë dhe të botës, “ka pasur më shumë të mira se të këqija”, është barbarizëm.  Nuk është vetëm përligjje e krimit dhe dhunës, por edhe nxitje për krim dhe dhunë. Votoni kundër nekrofilëve në pushtet, votoni kundër PS-së! Që këtej e tutje është detyre morale,” ka theksuar me forcë Profesori shqiptaro-amerikan, Gazmend Kapllani.  

Që enverizmi të përdoret sot në vitin 2021 si një vegël fushate politike në një vend anëtar serioz i NATO-s është e turpshme.  Për më tepër, e di kjo klasë politike aktuale se pothuaj nuk ka familje shqiptare, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Kosovë dhe në trojet e tjera shqiptare në Ballkanin Perendimor që të mos jetë prekur keqas nga diktatura komuniste, qoftë ajo enveriste, qoftë ajo serbo-malazezo-jugosllave

Z. Kryeministër, për hir të viktimave të komunizmit, të gjallë e të vdekur si dhe të gjitha familjeve shqiptare kudo në botë që kanë vuajtur tmerre në regjimin totalitar komunist, anë e mbanë trojeve shqiptare – reflektoni!  Ish-i përndjekuri i regjimeve fashiste dhe komuniste, miku im i çmuar, Prof Sami Repishti do të këshillonte sot ty dhe bashkapartiakët tu që me deklaratat e juaja pro-komuniste: “Ju lutem mos lendoni plagët tona të hapuna”, SAMI REPISHTI – JU LUTEMI, MOS LËNDONI PLAGËT TONA TË HAPUNA! – Dielli | The Sun (gazetadielli.com)

Z. Kryeministër, në intervistën televizive të fund javës që kaloi me gazetaren Nisida Tufa, ju u shprehët se, “Ndjesa është pjesë e pandashme e një procesi udhëheqjeje kur lidershipi ka karakter.”  Z. Kryeministër, shqiptarët pa dallim kanë nevojë për lidership me karakter, kanë nevojë për pajtim kombëtar. Si udhëheqës i qeverisë dhe i Partisë Socialiste, Shqiptarët presin ndjesë prej jush për këto deklarata fyese për shumë shqiptarë të lënduar, gjithnjë me plagë të hapura nga terrorizmi komunist.  Bejeni këtë në emër të qeverisë që ju udhëhiqni dhe si shef i Partisë Socialiste në pushtet për deklaratat e fundit nga udhëheqsit më të lartë të partisë Socialiste. 

Gabimet janë njerëzore, ndjesa është hyjnore! Demokracia është jetike! Demokracia nuk pret, Z. Kryeministër!

Frank Shkreli

Rama Bozo
See the source image

Filed Under: Opinion Tagged With: falja-hyjnore, Frank shkreli, gabimi njerzor, kryeminstri

RRËFIMI I TRISHTË I VDEKJES SË INXHINIERIT NGA COVID 19!

April 4, 2021 by dgreca

Ruzhdi Morina, inxhinier i diplomuar i teknologjisë, studime pesëvjeçare!/

Nga Idriz MORINA*/

U bë një javë vëlla i dashur, nga kur kuptuam se jeta jote ishte në rrezik…

Më thirre herët në mëngjes, ora 6.30, të dilja në ndihmë të sillnim në Prishtinë, nga Gjilani ku ishe tashmë dy ditë i shtrirë, që gjendjen tënde e konsideronin stabile…mjekët pa t’i lëshuar sytë, përveç kur kjo u kërkohej miqësisht dhe jo si detyrim profesional e njerëzor.

Në këtë spital pash një trishtim të madh, një mjek kujdestar për dy reparte, për infektiven dhe pulmologjinë.

Aty e pashë se mjekët i kishin braktisur pacientët, në duar të familjarëve dhe të Zotit, janë (të paktën gjatë vikendeve).

Fraksiparina, tu dha vetëm të dielën, edhe pse në spital u shtrove me gati trefishim të ngjizjes së gjakut, dhe vetëm pasi reaguam pse nuk iu dha ai ilaç, t’hollues gjaku.

E diela kishte nisur jo mirë. Pasdite të kishte filluar përkeqësimi, oksigjeni të kishte rënë, por askush, asnjë mjek nuk kishte reaguar.

Vonë në mbrëmje filluam përpjekjet për të dërguar në Prishtinë.

Pas disa diskutimeve edhe një mjek kërkoi që të mbeteshe deri në mëngjes në Gjilan, për ta vëzhguar gjendjen… (por, realisht askush se përcillte)…

Herët në mëngjes në ora 5.00, tekniku që kishte ardhur për analiza gjaku, nuk arriti ta merrte me gjilpërën që kishte… shkoi dhe solli një tjetër, tha se gjaku t’ishte trashur.

Në ora 6.30 fiks, më thirre të dilja në ndihmë duke të sjellur në Prishtinë…

Kurrë nuk do ta harroj atë moment, kur në vend se të shtrinim në klinikë për trajtim më të mirë anticovid, u desh me urgjencë të këshillohesha me specialisten e pranimit në infektiv, me njoftimin shokues se oksigjeni të kishte rënë edhe 45, e se tani e kishe 52…

Specialistja u stresua, jo se e dinte se kush ishe e të njihte, por u trondit se para duarve të saj mund të ishe një viktimë më shumë…

“Ju lutem mos ma sillni këtu, s’kam çfarë t’i bëjë, do të më vdes këtu”, tha dëshpërueshëm me një zë shumë njerëzor, sikur ne të tre të kishte kohë, që njiheshim, e jo që as ne dhe as ajo nuk na dinte emrat!

Në dëshpërim e i tmerruar, e pyeta se ku pra duhet ta dërgojmë…?

“Dërgone drejt në Intensive, MIQ, kati 4 mbi emergjencë”!

Telefonin e mbaja hapur, dhe i kërkova ta sillnin para emergjencës, dhe nga aty drejt Intensives. Ishte e vetmja shpresë për ne…

Kërkesa tjetër gati shokuese e teknikut që po kryente bartjen, ishte, “siguroje një oksigjen mobil, sa më parë, nuk kemi oksigjen mjaftueshëm, dhe me atë që kemi është e pamundur ta fusim në Intensive, nuk është mobil!”

Me vrap e pa frymë arrita tek Emergjenca, e siguruam bocën mobile, e morëm bashkë me teknikun sapo mbërriti…

Çdo sekondë ishte i madhë, isha pa frymë, edhe më pa shpresë u ndjeva, kur e pashë vëllain, u trondita, gjendja e rënduar… me aq sa kisha dijeni nga mjekësia, e thirra oh Vëlla, Aga Di! zgjohu mbërrite në Prishtinë…! mori frymë me gulçim, thuajse në të qarë ma konfirmoi, duke ngritur kokën, e lëvizur edhe krahun e majtë pak, ndërsa ishte i vendosur në anën e djathtë, ashtu si e pate pozicionin në spital… oksigjeni (saturimi) ishte 52, derisa e ndërruam bocën ra pak, e zbritëm, dhe e nisëm, me të shpejtë, vazhdoja ta thërrisja, që të mos e humbiste vetëdijen, e po aq edhe nga dhimbja dhe dëshpërimi, o vëlla mos më lë, oh vëlla im, vëlla…

arritëm në Intensive, mua më kërkonin të largohesha, vazhdova ta përcillja nga më larg,

sapo ia vendosën zorrën e oksigjenit në maskë, shpërtheu oksigjeni duke u hequr zorra nga muri, sapo e vendosi aty, iu largua nga goja, dhe sapo ia vendosi në gojë u largua nga muri sërish… më shpërthyen emocionet, i bëra thirrje, o ndërroni zorrët (si një ish mjeshtër pajisjesh me presion, e kuptova se ato nuk janë në rregull, sepse përsëritja nuk ishte aksidentale, ishin zorrë pa kualitet, kjo ishte e tmerrshme)… unë po dal, vetëm ndërroni… dikush tha “kjo ndodhë”, tash është në dorën tonë! Por, për mua ishte tmerruese; kjo më goditi, ndjeva sikur po ndodhte vrasja e shpresës… me lotë në sy, i thyer me zor… më lejuan të mos largohesha krejt… pas pak erdhi gruaja ime Violeta, me mantel pune, e lejuan të futej, veshi rrobat mbrojtëse…”

S’kisha ku të merrja asnjë informacion, çdo sekondë ishte minutë, çdo minutë po më bëhej orë e …. javë!

Ma në fund doli, më dha pak shpresë Violeta, oksigjeni iu rrit në 80, tensioni 165 me 109! Dolëm, të siguronim plazmën, tashmë unë i kisha analizat e mia serrologjike, ato treguan se dikur e kisha kaluar gripin, antitrupat i kisha 4.18 (sipas vlerave tjera referente 41.8).

Donim që gruaja t’ia jepte plazmën e gjakut, nivelin e antitrupave e kishte më të lartë, mbi 13 apo mbi 130, por kjo nuk iu lejua nga transfuzioni…

Ora 13.52 min, e mbarova dhënien e gjakut.

I luta, që sa ma parë ta përcillnin për intensive…

e njoftova nënën, që priste me trazim, nuk dinte asgjë për përkeqësimin e gjendjes, as për situatën e re kritike…

Iu ula pranë, pasi i kisha njoftuar më parë thuaja të gjithë se gjendja jote Aga Di, ishte kritike,… i vetëdijshëm se gjërat po shkonin për së keqi, dhe mund të pritej edhe më fatalja…

S’mund të përmbahesha më, kisha kërkuar edhe rrugës një vend të shkrehesha në vaj… Nëna e tronditur (87 vjeçare), shpërtheu në dhembje, Ah, Ruzhdi, djali im më paska vdekur… jo nënë gjallë është, por shumë keq,… jo s’po më kallxon se paska vdek… Jo, nënë është në shok-dhomë (sepse se kuptonte seriozitetin e situatës vetëm duke i thënë në intensive).

Ahhh birë, më paske lënë! Zot ndihmoje djalin tim, lehtësoja dhimbjet, shpëtoje!

Shkova, gjeta një mik, kardiolog, dhe më ndihmoi indirekt që gjaku im të pranohej nga transfuzioni e t’i jepej plazma e gjakut.

Ishte rreth orës 16.30… e takova një specializant në intensive, me të cilin tashmë kishim kontakte, të vënë nga mbesa Fitorja..

Po ashtu Durimi, takoi një teknik…

na thanë se posa të dilnin mjekët mund të hynim ta vizitonim, po prisnim me shumë vullnet, pasi na thanë se oksigjeni me Cpap, i ishte përmirësuar, në mbi 90 e deri në 100…

Ia shpërndamë njoftimin shumicës së familjes, si shenjë përmirësimi e shprese, gruas tuaj, Selvisë, nënës e me radhë…

Ora 17.00, isha ende duke pritur, po vazhdoja komunikimin me miqtë Dr.Ilirin e Dr.Bekimin. Nuk kishte vend për shumë shpresa, … Bekimi më kërkoi t’i siguronim dy barna… janë dëshmuar shumë efikase, njërin duhej ta kishte intensivja, më tha, e porositëm menjëherë ta kërkonin…

Ora 17.30, pas pak në vend të pritjes së ankthshme për vizitë, më thirrën për njoftim… gjendja e juaj vëlla tashmë ishte kritike, mezi ju kishin kthyer në jetë, isha unë fatkeqi që duhej të pranoja lajmin e tillë për ty, që vetëm mirë doja të dëgjoja, veç kobet kurrë, kurrë s’mund t’i pranoja.

Kjo më dërmoi u shkreha në vaj, në dhembjen pa shpresë… dhe sërish unë duhej të jepja lajmin e keq, pas atij të shpresës… se t’i vëlla mund të na lije shpejt, sepse u treguam të pafuqishëm të të shpëtonim…

Isha në ankth, sepse mjeku më tha, mos u largo… nuk mund t’i jepej më asnjë ilaç tjetër pas atyre për mbajtje në jetë, jo pa e marrë veten, e për këtë pak shpresa kishin mbetë!

Vazhdonte të binin telefonat, tmerri im vazhdonte me ankthin e pritjes, me lotët rrëke për rrjedhën tragjike të fatit tonë…

Ora 18.00, më thërrasin dy mjekë, … i afrohem ende me shpresë se mos gjërat ndryshuan për mirë…

E filloi mjeku më i pjekur në moshë me tregimin e situatës së parë… e dëgjoja ende me shpresë se ti vëlla ende jeton, nuk je dorëzuar… por, në fund ma dha lajmin kobëtar, … nuk arritëm ta mbanim në jetë pas sulmit të dytë!

Këtu morën fund shpresat, jeta jote im vëlla ishte prerë… thyerja ime s’kishte të ndalur, veç shpirtit të këputur, vajit në zë duhej ta jepja lajmin e zi, të zisë sonë familjare, se t’i vëlla na la, duke u bashkuar me babanë në udhëtimin drejt qiellit dhe botës së amshueshme!

  • Redaksia e Gazetes”Dielli” ne SHBA i percjell ngushellimet me te sinqerta kolegut Idriz Morina per humbjen e vellait te tij te dashur! I pushofte shpirti ne Paqe Ruzhdi Morines!

Filed Under: ESSE Tagged With: Idriz Morina, Inxhinieri, qe humbi jeten nga COVID, Ruzhdi Morina

Vjosa Osmani Presidente e gjashtë e Kosovës

April 4, 2021 by dgreca

Seanca e jashtëzakonshme e Kuvendit me të vetmen pikë në axhendë – Zgjedhja e Presidentit të Republikës së Kosovës e nisur mbrëmë vijoi e përfundoi sot/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 4 Prill 2021/ Presidente e re e Kosovës e sapozgjedhur sot në mbrëmje nga Kuvendi i  Kosovës me 71 vota në raundin e tretë është Vjosa Osmani deputetja e grupit parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje – më e votuara nga të gjithë kandidatët e të gjitha listave me 300 756 vota në zgjedhjet e parakohëshme parlamentare të 14 Shkurtit 2021. Ajo pak para orës 19:40 dha Betimin si Presidente e  Kosovës që u pasua me Himnin Shtetëror dhe me fjalën e parë të Presidentes.

Për zgjedhjen në votimin e fshehtë duheshin së paku 80 vota pro në raundin e parë a të dytë e së paku 61 vota në raundin e tretë nga së paku 80 vota në kutinë e votimit.

Pas dy votimeve pa kuorum mbrëmjen e djeshme, sot në përsëritjen e votimit të raundit të parë  në kuti ishin 81 vota – prej tyre pro Vjosa Osmanit ishin 69 e 12të pavlefshme, 0 vota për kundërkandidatin Nasuf Bejta.

Në raundin e dytë  të votimit në kuti ishin 82 vota – prej tyre pro Vjosa Osmanit ishin 67 e 11 të pavlefshme, 4 vota për kundërkandidatin Nasuf Bejta.

Në raundin e tretë  të votimit në kuti ishin 82 vota – prej tyre pro Vjosa Osmanit ishin 71 e 11 të pavlefshme, 0 vota për kundërkandidatin Nasuf Bejta.

Vjosa Osmani është Presidentja e gjashtë e Kosovës. I pari ishte  Presidenti historik Ibrahim Rugova, pas tij Fatmir Sejdiu, pastaj Behgjet Pacolli që qëndroi vetëm rreth një muaj në këtë post, Atifete Jahjaga dhe Hashim Thaçi.

Kuvendi i Republikës së Kosovës, nën drejtimin e kryeparlamentarit Glauk Konjufca, me kërkesë të 41 deputetëve, ka nisur të shtunën e djeshme në mbrëmje seancë të jashtëzakonshme me të vetmen pikë në axhendë – Zgjedhja e Presidentit të Republikës së Kosovës.

Punimet e seancës së jashtëzakonshme u hapën me konstatimin e kourumit, përkatëzisht prezencën e 84 deputetëve të pranishëm në sallë, të mjaftueshëm për të vijuar seancën për zgjedhjen e presidentit të Republikës së Kosovës.

Në garën për president janë prezantuar dy kandidatë: Vjosa Osmani-Sadriu dhe Nasuf Bejta.

Prezantimin e kandidates për president, Vjosa Osmani-Sadriu, e ka bërë deputetja e Lëvizjes Vetëvendose, Mimoza Kusari-Lila, ndërsa të kandidatit Nasuf Bejta, deputeti i VV-së Haxhi Avdyli.

Këto dy propozime janë hedhur në votim ku për propozimet kanë votuar 66 deputetë, ndërsa sipas procedurës më pas është mbledhur Komisioni për Legjislacion, Mandate, Imunitete, Rregulloren e Kuvendit dhe Mbikëqyrjen e Agjencisë Kundër Korrupsionit, për të  verifikuar nëse kandidatët i plotësojnë kushtet për president të vendit.

Në Komision është vlerësuar se të dy kandidatët i plotësojnë dispozitat kushtetuese për kandidat për president. Raportin para deputetëve e ka prezantuar kryetari i Komisionit për Legjislacion, Mandate, Imunitete, Rregulloren e Kuvendit dhe Mbikëqyrjen e Agjencisë Kundër Korrupsionit, Adnan Rrustemi.

Pas kësaj procedure, kryetari Konjufca kërkoi nga përfaqësuesit e grupeve parlamentare që të japin mendimet e tyre në seancë. Kryetarja e GP të VV-së Mimoza Kusari-Lila propozoi që të fillojnë me votimin për kandidatët për president. Ndërsa në emër të Partisë Demokratike të Kosovës, deputeti Enver Hoxhaj, dha mendimin e tij në lidhje me zgjedhjen e presidentit.

Ai tha se për këtë proces të rëndësishëm për vendin parashihet të ketë një proces të dialogut dhe të arrihet një kompromis i gjerë me qëllim që presidenti që zgjidhet të jetë sa më konsesual dhe sa më përfaqësues. Hoxhaj tha se PDK nuk e voton kandidaten Vjosa Osmani për presidente të vendit e as nuk rri në sallë.

Grupet e tjera parlamentare nuk janë deklaruar, përveç Grupit Multietnik. Nga ky grup deputeti Enis Kervan deklaroi se mbështesin procesin e zgjedhjes së presidentit.

Më pas ka filluar votimi i fshehtë, në të cilin, herën e parë në votim kanë marrë pjesë 78 deputetë, numër ky i pamjaftueshëm për të përfunduar raundi i parë për zgjedhjen e presidentit.

Në përsëritjen e raundit të parë të votimit kanë marrë pjesë vetëm 79 deputetë, numër ky serish i pamjaftueshëm për përmbylljen e këtij raundi të votimit.

Pas dy tentimeve, kryetari Konjufca ka propozuar një pauzë për t’u konsultuar lidhur me procesin e mëtejmë të votimit. Pas rifillimit të seancës, kryetari Konjufca konstatoi se nuk ka kourum të mjaftueshëm për të vazhduar seanca.

Seanca e jashtëzakonshme e Kuvendit të Kosovës ndërpreu punimet të shtunën e djeshme para mesnate për të vazhduar, si u paralajmërua nga kryeparlamentari, sot në 4 prill në orën 17:00.

Vijimi i seancës sot nisi me pak më shumë se gjysëm ore vonesë me 83 deputetë të pranishëm në sallën e Kuvendit 120 anëtarësh. Pak pas fillimit të vijimit të seancës u njoftua nga kryetari i Kuvendit se në sallë ishin 84 deputetë.

Filed Under: Kronike Tagged With: e gjashte, presidente, Vjosa Osmani

“KOHË E VRARË NË SY”- MADHËSHTI POETIKE QË DO TË JETOJË NËPËR KOHË

April 4, 2021 by dgreca

NGA ANTON NIKË BERISHA/

Profesor Anton Nikë Berisha, studiues i njohur i letërsisë shqipe, shkrimtar dhe përkthyer, vite më parë përgatiti vëllimin me poezi të zgjedhura të Visar Zhitit, “Kohë e vrarë në sy”, botim i “Rilindjes” në Prishtinë, të shoqëruar me një parathenie, të shkruar po nga Anton Nikë Berisha, një ese dhe kritikë letrare, që ka tërhequr vëmendjen e lexuesit dhe ribotohet herë pas here në media duke kumbuar si risi…

Madhështi Poetike

Që Do Të Jetojë Nëpër Kohë

Interpretimi i poezisë së deritashme të Visar Zhitit,[1] sidomos i kësaj të këtij vëllimi[2], ku janë përfshirë poezitë artistikisht më të ngritura dhe kuptimisht më të pasura të shkruara deri më tash nga ky autor, nuk është punë e lehtë. Kjo ndodh për arsye se ajo është krijesë qenësísh dhe vlerash të mëdha artistike dhe ka në vete një forcë e madhështi poetike të veçantë e origjinale.

Tematika e saj ndërlidhet me realitetin konkret e me përjetimet e vetë poetit dhe është e kapshme dhe e qartë, ndërsa struktura gjuhësore shprehëse dhe mesazhet që dalin prej saj, që në vështrim të parë duken të zakonshme dhe të thjeshta, janë të nyjshme e të shumëllojshme. Këtë gjë e kushtëzon mënyra e qasjes dhe e vrojtimit të dukurive të trajtuara e sidomos e shtjellimit të tekstit. Poezia e tij ka një frymëmarrje sa të gjerë aq edhe të thellë, një lirshmëri, natyrshmëri e veçanti shprehjeje e një thellësi mendimi, që vështirë mund ta përmbledhësh brenda një formule ose ta sjellësh brenda një kornize a vlerësimi, aq më pak ta përcaktosh e ta interpretosh ashtu siç u veprua me poezinë e të ashtuquajturit soc realizëm. Kjo është krijesë e qenësive dhe krijesë artistikisht qenësore.

Poezia e Zhitit është fryt i perceptimit dhe i shqiptimit shumësor poetik të botës konkrete dhe i të pazakonshmes brenda saj, ndërthurur e përshkuar nga bota subjektive e tij. Poeti nuk e përfton poezinë mbi rregulla ose mbi dy ose tri modele. Trajtimi artistik i dukurive bëhet në mënyra të ndryshme, herë-herë krejt të ndryshme, edhe kur ato në jetë janë të përafërta ose të ngjashme. Pra, zbatohet shumësia dhe variantiteti i të trajtuarit dhe i të shprehurit, ku secila poezi përftohet si një krijesë e veçantë (Horhe Luis Borhes do të thoshte: Çdo temë më dikton teorinë e vet.).

Kjo gjë vërehet edhe kur ligjërimi poetik shpreh konkretësinë jetësore, edhe kur shprehet e krijohet e pazakonshmja brenda kësaj konkretësie, po edhe kur shqiptohen ndjesitë e botës vetjake. Temat dhe dukuritë e “mëdha” dhe të “vogla” trajtohen natyrshëm, pa ngarkesën e hierarkisë e të varësisë midis tyre; shqiptimi dhe shtjellimi artistik – arti – është përbërësi, elementi që i bën ato të mëdha ose të vogla. Strategjia e këtillë mundëson zbulimin dhe njohjen më të plotë e më të thellë të botës së brendshme dhe të jashtme dhe komunikimin më intensiv me to.

Duke pasur parasysh cilësitë që përmendëm, them se shkrimi diskursiv për këtë poezi, sado të synojë të jetë shterues, asnjëherë nuk do t’ia dalë ta shprehë krejtësisht atë; vetëm ajo e shpreh veten në plotninë e saj.

Njësimi i së vërtetës me të bukurën

Qenësia e objektit artistik të poezisë së Visar Zhitit është, siç thamë, e zakonshmja, që në fakt shpreh të vërtetën konkrete, përkatësisht të vërtetën jetësore dhe të vërtetën e mundshme, ku e vërteta në rrafshin thellësor të saj është e bukura. Kjo e bukur krijohet e shprehet nëpërmjet strukturës tekstore poetike, nëpërmjet fjalësh e thëniesh të zgjedhura, të përafruara, të ballafaquara e të kundërvëna, nga të cilat dalin kuptime të shumta e të ndryshme mbi botën, mbi të vërtetën jetësore e mbi subjektiven e poetit. Në qenësinë e vet kjo poezi është njësim i së vërtetës dhe i së bukurës. Alberto Moravia me të drejtë thoshte “Në artin modern është vështirë të dish se ku mbaron e vërteta e ku fillon e bukura.”

Në artin e fjalës, siç ngjet edhe në këtë poezi, e bukura nuk është e vetëdhënë, po krijohet nga mënyra e shqiptimit të së vërtetës dhe e së vërtetës së mundshme, që në thelb është e vërteta artistike. Kjo e vërtetë e krijuar është më shumë dhe më e vlefshme se e vërteta e zakonshme, se e vërteta jetësore. Ndodh kështu për arsye se brenda të vërtetës së zakonshme, perceptohet dhe shqiptohet edhe e pazakonshmja, imagjinarja. Së këndejmi, e vërteta artistike është ose rrjedhojë e perceptimit dhe e njohjes së realitetit konkret, ose krijohet mbi bazën e përfytyrimit të tij, pra është fryt krijues i botës së individit, në rastin konkret, i Zhitit. Poeti e krijon të vërtetën artistike dhe ajo është më e vlefshme dhe më e qenësishme.

Poezia e Zhitit trajton sidomos aspekte të ndryshme të jetës së njeriut tonë, në veçanti tragjiken e saj. Në rrafshin thellësor të mesazhit të saj poetik vërejmë se jeta në thelb është vuajtje, është pësim. Kjo gjë nuk del për shkak se në poezinë e këtij poeti s’ka dritë, se nuk përfillet e nuk përkrahet njerëzorja; se nuk mbëltohet e nuk gjakohet të mbillet mirësi e mirëqenie, po pse këto asnjëherë nuk janë të mjaftueshme dhe nuk i mjaftojnë jetës së njeriut.

Mirësia dhe mirëqenia janë të nevojshme për ta zbutur sado pak zhgënjimin dhe tragjiken e jetës (ato nuk mjaftojnë për arsye se nuk mund ta ndërrojnë fatin e njeriut dhe qenësinë e jetës, e cila, jeta, nuk mund të jetë ngadhënjimtare siç është vdekja). Në qenësinë e saj jeta e njeriut është mospajtim, kundërvënie, vetërrënim. Në çdo çast e në çdo ditë të gjallimit njeriu e rrënon dhe, thënë poetikisht, e vret atë – secilën herë i afrohet fundit – ngadhënjimit të vdekjes (ose lindjes së re; shkrimtari italian, Françesko Grizi do të thotë: “Kush vdes vazhdon të jetojë.”).

Meqenëse të vërtetën jetësore Zhiti e vrojton dhe e shpreh nëpërmjet botës së brendshme, poezia e tij është thellësisht e përshkuar dhe e shenjëzuar nga subjektivja (Borhes-i me të drejtë thotë: “Për veprat e mia do të thosha se janë thellësisht personale dhe jam i bindur se vetëm personalja ka forcë estetike.”).

Pra, botën dhe dramatikën e saj poeti ynë e vështron nëpërmjet tundimit dhe dramatikes së botës së vet. Ky ballafaqim dhe ky përafrim kushtëzon të vërtetën artistike, që, siç u theksua, është më e pasur dhe më e vlefshme se e vërteta jetësore. Në fakt, poezia e Zhitit është një dialog, siç do të thoshte Martin Camaj, me veten dhe me të tjerët. Rrëfimi i tij poetik nuk ballafaqon botën e brendshme dhe të jashtme për të theksuar e për të nxjerrë përparësinë e njërës ndaj tjetrës, por për t’i njohur sa më mirë të dyja.

Këto, të njësuara brenda subjektives së tij, poeti ia kthen, në formën e artit, vetvetes dhe ia ofron edhe tjetrit si mundësi njohjeje dhe komunikimi, po edhe ekzistimi shpirtëror dhe mendor. Në të vërtetë, kjo poezi sa ta zbulon botën e poetit, po aq mundëson njohjen dhe zbulimin e vetvetes si qenie, botën dhe qenien vetjake. Ky përcaktim i poetit nuk është i rastësishëm: pjesët e fshehta të gjërave, të jetës së njeriut e të kuptimeve si dhe e panjohura brenda tyre, janë qenësia e artit në përgjithësi e brenda tij dhe e artit letrar. Duke trajtuar thellësinë e gjërave përplotësohet realiteti vetë dhe njohuritë për të, krijohet kështu realiteti, e vërteta artistike, e cila, e gërshetuar me dramatiken dhe tragjiken, është e zonja të nxisë e të përmbushë katarsën shpirtërore, një tjetër qëllim i madh i artit të fjalës, pra dhe i poezisë.

Pozicionet nga rrëfen poeti dhe i shpreh mendimet dhe ndjenjat e veta, janë të shumta e të ndryshme. Ai u qaset dhe rrëfen për dukuritë herë nga afër, herë nga një largësi e madhe, po shpesh ai njësohet me çështjet që i trajton dhe, thënë kushtimisht, është brenda tyre. Kjo strategji dhe ky raport i zbatuar është, si realizim, sa i qenësishëm, po aq i papritur e befasues.

Një rëndësi të veçantë në këtë rrjedhë ka gjakimi i autorit që nëpërmjet artit ta lirojë njeriun nga e keqja, nga egoizmi e sidomos të nxitet e të kultivohet tek ai mirësia e mirësjellja, vetëdija për veten e për të tjerët. Nga mesazhi poetik i poezisë së Zhitit del, qoftë nga teksti, qoftë nga nënteksti, një shpirt i pasur, një ndjenjësim thellësor njerëzor. Poeti e ndjen dhimbjen e tjetrit, fatkeqësinë, tragjiken. Këtë ndjenjë ai e shpreh edhe ndaj atyre që ia errësuan dhe ia plagosën jetën duke e burgosur e rrënuar fizikisht dhe psikikisht. Ai ka fuqi shpirtërore të falë e të marrë një pjesë të dhimbjes dhe të fatkeqësisë edhe të atyre që e martirizuan, prandaj: që loti yt të rrjedhë në faqen time ose Plaga jote në trupin tim si diellth i vogël.

Ferri fizik dhe errësira shpirtërore

Me një natyrshmëri e me një thjeshtësi të veçantë, Zhiti shqipton realitetin e rëndë konkret shqiptar, duke filluar nga mosha e tij e re ose, siç shenjëzohet nga titulli i ciklit hyrës, Syth i orës së sëmurë, për të vazhduar me jetën e rëndë në burg, përkatësisht ferrin fizik dhe errësirën shpirtërore të botës shqiptare për gati një gjysmë qindvjetshi, po edhe jetën pas rrënimit të diktaturës komuniste. Pra, poeti shpreh dramën dhe tragjiken personale, po asnjëherë nuk mbetet vetëm brenda saj. Ajo është edhe pjesë e secilit prej nesh, pjesë e botës sonë në një kohë të plagosur në sy.

Qenësia e mënyrës së këtillë të perceptimit e të shqiptimit është e shumëfishtë: brenda botës subjektive ekzistojnë e shprehen të gjitha fshehtësitë, ndjesitë, virtytet, veset; koekzistojnë e keqja (destruksioni) dhe e mira; aty çdo gjë, thënë lirshëm, shprehet në mënyrën burimore e të veçantë; ajo është çelësi për ta kuptuar e për ta njohur individualen dhe të përgjithshmen. Në këtë rrafsh poezia e Zhitit sjell një dukuri të qenësishme në poezinë shqipe (në disa pikë përafrohet me poezinë e De Radës, veçmas me “Këngë të Milosaos”).

Poezinë e Zhitit e cilëson lirizmi thellësor dhe dramatika. Në thelbin e saj ajo është shqiptim, këmbim, ndërlidhje dhe plotësim i ndërsjellë mjeshtëror i mesazheve (kumteve) dhe i imazheve (tablove) poetike, të cilat krijojnë një mozaik shumësor. Ato janë herë konkrete, herë përfytyruese, imagjinare ose herë të njësuara njëra me tjetrën. Kjo i jep kësaj poezie gjallëri (vitalitet), mëvetësi dhe fisnikërim poetik.

Mesazhet dhe imazhet poetike krijohen e shprehen në mënyra e në forma të ndryshme, sidomos nëpërmjet kontrasttit, shpesh befasues, të pazakonshëm, tronditës, po artistikisht me vlerë.

S’paska fund rruga. As rrugë nuk paska. As mëngjes.

Thonë se janë të bukur yjet përmes lotësh. Notojnë
në sytë e hapur të të vdekurve…
*
Edhe unë do të vij të rri në buzët tua,
të shëtisim bashkë nëpër flokët e tua
si në një pyll
(…) Do të vij,
i butë si zjarri, i egër si zjarri, i ngohtë si zjarri,
i marrë dhe i mençur si zjarri,
tek ty do të vdes si zjarri që nuk vdes.
*
petalet plot ngyrë të vdekjes
që kurrë s’qe gjallë

Kuptimësitë, po dhe tablotë poetike, herë dalin në plotninë e tyre nga vetë struktura e tekstit, herë lihet mundësia e plotësimit të tyre nga lexuesi mbi bazën e përbërësve dhe elementeve që jep poeti. Ato, qofshin konkrete, qofshin përfytyruese, sa të cysin, të joshin e të ngazëllejnë, po aq të lëkundin dhe të tronditin.

Jo një herë Zhiti shpreh ashpërsinë, egërsinë, dhunën, pësimet dhe tragjiken e gjallimit konkret individual, por edhe kolektiv shqiptar. Kjo del sheshazi, qoftë kur rrëfen për kohën e fëmijërisë dhe rinisë së vet, për kohën në burg, për hyrjen e galerisë (që është si gojë kuçedre) për këpucët e spiunit (me lidhëset që varen si shpifje nëpër gojë), për vagonët me bakër vuajtjesh, për të pushkatuarin me mëkatet e të tjerëve, qoftë për jetën pas daljes nga burgu: kohën e frymëmarrjes e të veprimit të lirë në atdhe ose për përjetimet (nga vizitat) në vendet e tjera kaq të ndryshme nga bota e errët e kohës së sëmurë (komuniste) shqiptare.

Zhiti është i veçantë sa në perceptimin dhe shqiptimin e dukurive e të ideve, po aq në shtjellimin e tekstit poetik. Kështu, në një perceptim burimor poeti përafron dhe ballafaqon fabrikën e tullave me fatin dhe me tragjiken e grave që punojnë aty. Ato i presin dhe i përgatisin tullat, po vetëm për shtëpitë e të tjerëve; ngjajnë në duaj të rëna nga qerrja; bashkë me reçelin, vezët, e specin si abort, hanë edhe buzëqeshjet, premtimin, vazot. Një imazh që, sa më shumë thellohesh në të, të tronditë më shumë.

U lodhën gratë,
u ulën së bashku, tufë. Si duaj gruri ngjajnë –
rënë nga qerrja rrugës.
Po hanë bukë: me gjalpë e reçel buzëqeshjesh njëra
vezë e djathë tjetra
e një premtim
pak kos e një vazo
e një spec si abort i harruar.
(Gratë e fabrikës së tullave)

I ngjashëm është edhe imazhi i rrathëve të ferrit të jetës së tij dhe të bashkatdhetarëve në burgjet e mbushur me të burgosur, ku Gjella është si çdo ditë: me copa të çizmeve të vjetra të diktaturës dhe Ne jemi funerali / që s’do të shkojmë në asnjë varr ose Edhe i vdekur s’je më i lirë. Të burgosurit ëndërrojnë edhe si ua rrahin ëndrrat; shohim me sy se si të vdekurit i varrosin me pranga dhe, në rrethana të tilla, ata e kanë zili atë që e braktis fryma.

Dhuna e jetës së këtillë, që bie edhe mbi vetë poetin, është e rëndë dhe me pasoja të pazakonshme shpirtërore; ai është i zbrazët dhe thuaja i paqenë: (Fjalët e mia kanë vdekur si bletët / nëpër lule me helm.). Mundësia që poeti të ndërmarrë diçka e ta ndërrojë gjendjen nuk ekziston. Ai bën vetëm atë që mund të bëjë: ta flakë kokën e vet në terrin e universit ose të bëhet rrugë për të shkelur të tjerët mbi të, që të kujton qenësinë e mesazhit të flijimit të Krishtit, këtu thënë me art të madh.

Çdo gjë iku prej meje, me dhunë
me copa të mëdha si copa mishi, si copa qytetesh
që përmbyten befas. As panik. As revoltë.
As brenda vetes. Dhe unë
dua të marr kokën time, ta flak mes territ të universit.
(Braktisje)
ose
Më pëlqen të eci në thellësi të natës
vetëm, as me veten time.
Të jem erë, pa erën,
që thyen urtësira pemësh
si njerëz prej gjethesh.
Të jem rrugë pa rrugën
që e shkelin të tjerët me këmbë.
(Vetëm, as me veten time)

Cilësia dhe madhështia e poezisë së Zhitit, siç thamë, shprehet sidomos kur shqiptohen të njësuara konkretja dhe imagjinarja, kur krijohet realiteti artistik i veçantë, që arrihet në disa mënyra. Jeta dhunuese e mbytëse ia zë frymën poetit (Gjithë ai myshk si mjekër mbin / nëpër fytyrat tona ose Çdo natë fle në plagët tona ose Dua një kryq / të mbështes këto dhembje / të pavdekshme); brenda vetes së zbrazët, ai ka vetëm ëndrrën; shëtit zgjimeve të tij, ndërsa bari është jeta më e pastër që hesht.

Do të marr prej dore ty, ëndërr,
dhe do të shëtis zgjimeve të mia
si një i çmendur.
…………………………….
Njihu me barin, shijoje,
me gjuhën e ecjes. Bari është
jeta që hesht, më e thjeshta
dhe më e pastra jetë.
(I zbathur dhe i çmendur)
ose
Bosh mbeti horizonti. Dhe pasqyra e moshës në dhomë.
Asnjë vajzë nuk kreh flokët kumbues të qetësisë
me krëhërin e bardhë si dhëmbëzit e një lirike.
Dhe erdhi muzgu i vdekur. I kallkanosur. Që s’lëviz.
Në skajet e tij dergjen njollat e diellit dhe hënës. Të dy
të ftohtë, të zbetë. Si pëllëmbët e përgjakura të Krishtit.
(Në moshën e kryqit)

Në realitetin e këtillë jetësor, ku është rrënuar çdo gjë, edhe ndjenja më intime, dashuria, është e burgosur, e dhunuar, e paqenë. Ajo më tepër është gjakim, projeksion, nevojë ëndërrimi dhe ikje nga realiteti ose nevoja e mbytjes së realitetit të tillë. Dashuria në poezinë e Zhitit është më tepër formë e mbijetesës përballë pësimit e tragjikes të shkaktuar nga njeriu. Poetit (të burgosur) i mbetet vetëm gjakimi i përfytyrimit të jetës dhe i së vërtetës, i hijes së vajzës, i harrimit.

Na u plasaritën sytë si xhamat…
Zbathur shkelim mbi xhamat e syve tanë
dhe s’të arrijmë që s’të arrijmë dot si nëpër ankthe.
Me dorë hapim mjegullat si perdet…
(Mirënjohje)
ose
Do të hap një rrugë mespërmes harrimit
dhe do të vij.
Do të shtyj lotët me duar
dhe do të futem në sytë e tu.
(Hap një rrugë mespërmes harrimit)

S’ka dyshim se kjo poezi është poezi e dhimbjes, e fatkeqësisë, e tragjikes së njeriut tonë, që shenjëzohet nëpërmjet ofshamës, psherëtimës, plagëve, ankthit, vdekjes, (nevojës së) harrimit, fjalëve me helm, shpellave të dhembjes, mendimit si shelgu lotues e të tjera. Sidomos lotit, që në të është mjaft i pranishëm dhe ka një simbolikë të qenësishme e shumësore.

Poezia e Zhitit cilësohet edhe me një përmasë të protestës, të ironisë, të groteskës. Poeti nuk mundi të jetë indiferent ndaj dhunës që bëri njeriu i tij ndaj bashkëkombësve, po dhe të keqes së njeriut në përgjithësi. Së këndejmi: Dua t’i këndoj çlirimit të hijes së njeriut! Për ta shprehur këtë qëndrim të tij dhe fatkeqësinë e njeriut ai ka nevojë për:

Më duhet fjala natë
dhe fjala lakuriq,
fjala i verbër më duhet
për të shprehur fatin.
(Lakuriqët e natës)

Herë-herë poeti thuajse nuk mund ta përmbajë veten, prandaj shqiptimi është i pandërmjemë; shqetësimi dhe pezmi shpërthejnë, po kthehen brenda krijuesit; edhe flijimi është i tillë, i përmbrendshëm. Në të njëjtën kohë protestë e flijim i pashembullt i vetjes që rrëfen, i poetit.

Nën këmbë
më hapet dita si një humnerë e madhe.
Me se ta mbush që të dal në ditën tjetër?
Me qindra herë hedh veten time
dhe shkel mbi veten.
(Molla e dënimit)
Vëllim që mund të lexohet edhe si një poemë

Poezitë e vëllimit Kohë e vrarë në sy mund të lexohen edhe si një poemë. Ciklet janë pjesë që ndërlidhen si mënyra perceptimi e shqiptimi, si tematikë dhe si sistem shprehës kuptimor e simbolikë. E njëjta gjë ndodh dhe me poezitë brenda cikleve. Ato ruajnë mëvetësinë si krijime, po njëherit paraqesin pjesë të mozaikut tërësor shprehës poetik.

Pa dashur të zgjatem në ndriçimin e lidhjeve dhe të kushtëzimeve të ndërsjella mes njësive të niveleve të ndryshme që e bëjnë këtë vëllim tërësor, po përmend vetëm të dhënën se cikli i parë Syth i orës së sëmurë, që mund të merret si një hyrje në botën tematike e poetike të veprës, ndërlidhet në disa aspekte me ciklet e tjera dhe me ciklin e fundit Zhgjëndërr e përëndërrt. Në të parin trajtohet konkretësia jetësore e kohës së fëmijërisë e rinisë, pasojat tragjike të individit nga diktatura; gjakimi i lirisë, i qetësisë shpirtërore dhe i qenësisë individuale; i vetëqenies dhe i vetëveprimit të lirshëm. Ajo, me të gjitha pasojat dhe tragjiken e saj, është e vetvetes, e asaj vetë; është “mëkatare” për të gjitha pësimet e rrënimet fizike e shpirtërore të individit (zë fill me individin e merr përmasa të kolektivitetit). Ajo mbipeshon në çdo gjë që i përket jetës dhe fatit të individit, pra është “vetëpërgjegjëse” dhe “vetëdrejtuese”.

Në ciklin e fundit Zhgjëndërr e përëndërrt e tashmja nuk është krejt e vetvetes. Në qenësinë e saj ajo nuk “vetëdrejtohet”, edhe pse frymëmarrja e ekzistimit të saj është e madhe, po ashtu liria individuale e të vetëqenit dhe e vetëveprimit. E tashmja është e drejtuar nga e kaluara, nga pasojat e saj. Me fjalë të tjera, e kaluara është brenda së tashmes dhe në shumë pikë e drejton atë. E tashmja është e gjykuar (nga e kaluara) të jetë e tillë. Kështu tragjika në ciklin e parë, është pjesë edhe e së tashmes në ciklin e fundit: Poeti bart në vete barrën e së kaluarës, ferrin fizik dhe terrin shpirtëror, prandaj edhe në jetën e lirë nuk është i lirë; edhe në botën (në jetën) ku janë të rrënuar muret, kufijtë, ai jeton dhe frymon nën shtypjen e kufijve, të ndalesave; me hijen e burgut, me zhurmën e zinxhirëve të të burgosurit; jeta e lirë ngjet e zhvillohet nëpërmjet reflektimit pasqyror të së kaluarës, të pësimeve, të pasojave e të dhunës së përjetuar.

Kjo ia prish poetit drejtpeshimin dhe jeta në të tashmen i shkakton dhimbje (shpirtërore), ndonjëherë tejet të rënda, në mos edhe më të rënda së ato të përjetuara nga dhuna konkrete në të kaluarën. Së këndejmi, tragjika e së kaluarës shtrihet dhe bëhet pjesë e gjallimit të së tashmes. E tashmja, thënë me gjuhën e poezisë, është kohë e burgosur në plagët e së kaluarës. Këto dy cikle, po edhe ciklet e tjera, i ndërlidh dhe i bashkon veçmas tragjika jetësore që në poezinë e Zhitit gjakon të shprehë absoluten, sidomos absoluten artistike, që shenjëzon para së gjithash katarsën shpirtërore.

Me shumëllojshmërinë e shtjellimit të teksteve dhe me natyrshmërinë e shqiptimit të çështjeve të trajtuara, me qenësinë dhe me forcën e mesazhit e të tablove poetike dhe me dramatiken e veçantë që e përshkon atë dhe me nëntekstin e nyjshëm që krijohet nga struktura tekstore, poezia e Zhitit e tejkalon rëndësinë që i takon një krijuesi, një gjenerate dhe një kohe dhe shtrihet në diakroninë e gjithë poezisë shqipe, duke u bërë pjesë e vlerave poetikisht më të ngritura të saj.

Kozencë, tetor-dhjetor 1996
[1] Ky punim është parathënie e vëllimit me poezi të zgjedhura të Visar Zhitit, Kohë e vrarë në sy. Zgjedhur e shtjelluar nga unë. Rilindja, Prishtinë 1997.

[2] Zgjedhjen e poezive të Visar Zhitit e bëra nga katër përmbledhjet “Kujtesa e ajrit” (Tiranë 1993), “Hedh një kafkë te këmbët tuaja” (Tiranë 1994), “Mbjellja e vetëtimave” (Shkup 1994), “Dyert e gjalla” (Tiranë 1995) dhe nga poezitë në dorëshkrim, të cilat autori pati mirësinë e m’i dha t’i shfrytëzoj.

Radhitjen e poezive, ndarjen në cikle dhe emërtimin e tyre e bëra në bazë të një koncepti të caktuar dhe të menduar. Kam emërtuar disa poezi që autori i ka botuar pa tituj, kam bërë shkurtimin e ndonjë titulli, përmirësimin e ndonjë gabimi shtypi, kam hequr ndonjë fjalë ose varg (me miratimin e autorit).

Në parathënie, për shkak të natyrës së punimit, janë vërë në dukje vetëm disa nga cilësitë dhe vlerat e kësaj poezie.

Filed Under: LETERSI Tagged With: Anton Nike Berisha, Visar Zhiti

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • …
  • 41
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT