• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Mourning the good Albanian of America- A tribute to Ing. Agim Karagjozi

April 8, 2018 by dgreca

1 father

By Merita B McCormack/ Washington DC/

Like many other Albanians of my generations, who grew up in Albania, I knew about VATRA since a little girl, knew a lot about Fan Noli, very little about Konitza. Later when communism fell, we finally  received a letter by a relative of ours in New York who was telling us about my great uncles in New York, about  the Albanians in general and  his involvement in Diaspora and that they were eager to reconnect with their families in Albania. He also expressed joy to reconect and  that they were very hopeful for the future of Albania. We knew our relatives were Vatrans but that was it. Nothing much about the activities or its strength or Dielli.  I also did not know much about Agim Karagjozi  until  I moved in the USA myself and got to know Vatra. I heard about him and the word was that he was a brave, tough, and very caring man. I heard that he did not let Vatra stray and that he was known to boldly defend democratic values and  that he had fought for all  Albanian nation. I meet him in the early 2000-s. We had  lived in East End of Long Island since 1996 but my husband’s job had taken us to many countries in the world and raising three children was a priority then. Yet I used to write a little, fearing I might forget Albanian, and that’s how the connection was made. Agim had  read a piece I wrote in early 2000s , which was published in Illyria newspaper about some trips abroad   which of course had involved Albanianism, and through a mutual friend sought to meet with me . He  thanked me for the articles and after praising my writing skills in Albanian he asked me if I could write something good for Vatra and “Dielli”. I was shy and a little afraid to say yes, as VATRA  was this giant  organization and national treasure to many of us and I did not see myself  worth of it or able to contribute. But I heard him speak and saw his loving care for Albania, for the truth, saw  that his concern was real and that the gentleman was really  a good man, a virtuous man, nothing to be scared of.  He was like a loving father who asks his children to do the right thing. As we were talking ,  it also hit me how he loathed the communist ideology. he did not proclaim, neither made a statement , we just talked, shared ideas and I was convinced that he was not tainted by communism at all.  That ideology (communism) that had tried to  crush my mom, that caused so much harm to her entire family and to my paternal side too back in Albania. I was affected myself by such tyranny and so were my brothers.  So , seeing a good Albanian man, that had such good ideals , made me melt. I felt I had met the people from forty years ago, before the values were destroyed and shaken and twisted , to create a new man as Communist party tried to do. I felt that as we spoke, a bond was created and stayed as such. Thus  I committed myself  and said “yes” to work with him for Vatra (of course on a pro bono basis). So I started first with few articles(in Albanian language) and  helped with whatever errands needed, sometimes discussing organizational issues, sometimes simply celebrating the national feasts, reaching out, raising awareness about Vatra and its mission. Our communication was good, understanding and Agim was very  supportive. After some friends and I  put together a book dedicated to Mothers to be promoted in May,  on Mother’s Day,  I recall him walking into Vatra building on that day and was very happy for the liveliness of the event and to see the house full. He greeted us, laughed with us, ate with us and then read us a beautiful poem he had written about his own mom and I wished I had that copy  now with me. (May be some people that filmed the event might have it). I remember  that it was that day that we were  reminding each other  that “Dielli” would soon be 100 years old and VATRA must do something to  revive it. He  asked me to  think about “how”,  “what” and “where”  and to write him a note to be faxed or mailed to him- so typical of his communications, not emails, not texts, but handwritten notes and best way yet,  faxed. So, I prayed about it and sent him some thoughts. Of course he had asked many other Vatrans to do the same , and  soon a commission was set up and planning work began. Little did I know that I would be one of the moderators of that event and that was to mark  the rebirth of Dielli’s monthly publication, which is going strong.  I will never forget his joy and his enthusiasm after  Dalip (our current Dielli editor)  and I  assured him we had enough materials to  start the volume 100’s,  number one publication, soon. At that time Dalip Greca was still an editor for Illyria but God had other plans and it is not my intention to talk about it now, but I want to mention Agim’s enthusiasm when Dalip was available full time. I am going through some of the letters he wrote to Vatra people , myself among them, and one can see how much joy and hope this event had given Agim. He was rejoicing and was happy. But he was also caring and cautious.   He was like a parent to me and many others.  He was a little afraid that things might slow down after that event. We were assuring him that was going to be okay. Continuous publication of Dielli is a proof but Vatra has sustained and grown since, though we must heed his word and be aware of what was he hinting. Anyway,  at about that time we had moved to DC metro area and he was sad as another family,  which had newly been engaged to work with Vatra  had also moved out of the area and Agim was looking forward to work with them, yet he lost them too (to the distance).  I promised to work remotely, technology allowed for it, and told Agim I was available to help with articles and events or  in whatever was the need.  But he thought more than I did and better then I did. He said you go to DC , we will make sure we have VATRA represented in DC and operate from DC.  I was humbled to be appointed as VATRA representative in DC. Later we founded VATRA DC chapter, boosted with a strong presence by Bucaj and  Zotaj families, both families are known vatrans.  We started doing little things at a time, but with great love, as it is custom for Vatrans and Albanians in general. We sort of inaugurated our DC presence when in  October 2008  we went to the White House  as a VATRA delegation to attend NATO membership ceremony for Albania, officiated  by President GW Bush and also later in February 2009 to celebrate the First Anniversary of Kosova Independence. We then have had a series of events that have made VATRA not only known  as the oldest  Albanian-American organization, but its mission as well, which identifies with the Albanian cause. The mission has been served well. It was Agim’s  vision and idea that Washington  DC should be a key place for Vatra and it has been done so. We have raised awareness and have promoted Vatra over time with several events , speakers, visits, book promotions, celebrations, which were mostly held either at the Library of Congress or at the congressional rooms . We have visited offices, politicians, diplomats, experts, institutional leaders and always have  fondly and boldly  presented our  federation’s missions and our founders but also Ing. Agim Karagjozi that led well and navigated Vatra  federation through some tough decades. He and I would often speak on the phone and he would often send me hand written letters guiding me what to do and how to do it. I loved his class, his vision, his gratitude and respect as he was a honest, virtuous man. After he resigned from the office, we stayed in touch and we chatted often.  I would update him and a couple of  times we would meet in New York for the Flag day celebrations. Sometimes he was a bit concerned with new membership and with was always saying we must make sure we enrich Vatra with good Albanians, and he would elaborate further saying: “Do you know who is a good Albanian? See their works, read their articles,  judge their conduct on how they care for Albania and not for themselves, read their motivation through their deeds, that would give you a good idea of a good Albanian”.  Very interesting, I had thought, he never said anything about “bad” Albanians . He must have always looked for the good and he knew how to see it in every one and everywhere. I recall  calling him once after a celebratory event,  telling how well the event went and that he was sorely  missed. He said he was happy and glad that all went well and not to worry about him not being present , as  Vatra was important- he said,-  not me(referring to himself).

I cried for several minutes after that. What a man! He was a good, a very good Albanian! I was very fond of Agim, indeed,  as I learnt a lot but he also gave us hope for a better Albania and He showed us that virtuous and honest men that care for just causes  are still around and he was the one example among Albanians, but unique for Vatra and with his death we lost a colossus, but inherited a great legacy. That’s why many people came and pledged the same oath during the farewell ceremonies, to respect and continue his legacy. At this difficult time,  I wish the family peace and courage as they are coping with the loss,  and pledge to keep them  all in my prayers during this very difficult time of losing their dear husband, father and grandfather, but also praying for all Vatrans,  my colleagues, who are also mourning. May God comfort all Karagjozi family and relatives, may blessed mother Mary wrap her mantle around us all and may angels bring Agim Karagjozi, our beloved Vatra president to Paradise.

Rest in peace, beloved friend and leader, may God rest your soul.

Until we meet again, farewell!

 

Filed Under: ESSE Tagged With: Merita B McCormack, Mourning, the good Albanian of America- A tribute, to Ing. Agim Karagjozi

AGIM KARAGJOZI –REMEMBERING HIS LIFE AND HONORING HIS LEGACY

April 8, 2018 by dgreca

1 a zyhdi1 varrimi

“…An unrelenting patriot, intellectual and humanitarian. A selfless man whose only goal was to put Albanianism first. Put your nation’s interest ahead of your own and help provide freedom, justice and economic prosperity for your people. The passing of Agim Karagjozi marks the end of an era, but it is up to us, the next generation, to keep the flame of Albanianism strong.”

By Rafaela Prifti/

1 a salle

1 elaThis segment of the eulogy delivered by his oldest son, Zuhdi, highlights the virtues of Agim Karagjozi’s character as a man and the ideals that guided him as a leader. The tribute was equally informative and insightful, combining historical events and personal moments in the life of the late Chairman of Vatra. The early part of the funeral service presented the family portrait of Agim Karagjozi, through the stories of two of his seven grandchildren, Mathew and Evan. The appreciation for the personal side of his life was expressed by Mrs. Teuta Sahatqija, the Consul General at the Consulate General of Kosova, who affirmed that Agim’s “legacy and memories will live on to defy his physical death.”  With regard to his role as a prominent community activist, she placed emphasis on his advocating strong connections between Kosova’s institutions and the US. The Counsellor of the Mission of Albania to the UN, Armand Shandro, stated that Agim Karagjozi is the recipient of the National Medal of Honor, by virtue of his lifelong commitment and drive for the advancement of our nation. Vatra’s Chairman, Dritan Mishto, noted that the organization owes a debt of gratitude to Agim who has laid out a strong foundation for the Federation at a very critical time. He conveyed his sympathy to the family and focused the attention at a particular moment in Vatra’s history. It was Agim’s oldest son, Zuhdi Karagjozi, who enabled the acquisition of the building, which would house Vatra. While setting the record straight, Mishto rightfully credited Zuhdi for this invaluable contribution to the organization. This episode reveals a quality that both father and son share, namely, humility. In his remarks, the current Chairman said that “all Vatrans’ were present there as a pledge that the Federation which the late Chairman helped lay the foundations of, will continue to go on. Dr. Gjon Bucaj, Vatra’s Former Chairman, called Agim Karagjozi, “a true friend” and “an inspiring leader”. He added that his predecessor “was honored with many recognitions and decorations; among those, the one that made him particularly proud and happy, was the Honorary Citizenship of his native city, Gjirokastra.”  After conveying his sadness, the Editor in Chief of Dielli, Dalip Greca, brought up the beloved Chairman’s unique style of communicating with the journalists in two particularly relevant interactions. He procedeed to read an endearing poem penned by Agim Karagjozi, first published in 1986, titled ‘Vatra and the sons”. In his remarks, Agim Rexhaj, Vice Chairman of Vatra, stated that the Pan-Albanian Federation of America and the late Chairman have a special unbreakable bond. With regard to his leadership style, the speaker said that the Honorary Chairman ‘listened more and spoke less” and that he was “a symbol of maturity in decision making and of wisdom in debating.” Vice Chairman Rexhaj counted himself fortunate to have been working side by side with a man like Agim Karagjozi. Further, he expressed appreciation that while Agim Karagjozi was Vatra’s Chairman, two important milestones became realities: the state of Albania was established as a democracy and Kosova gained its independence. Rexhaj concluded with a call for honoring Agim Karagjozi’s legacy: “Today is the moment of acknowledging his legacy, a moment for all Albanians and Vatra members to take a pledge upon his body that his ideals and the driving principles of Vatra will live on!” The following speaker, Agim Alickaj, spoke on behalf of the Albanian American Civic League. The AACL Board Member and longtime friend of Agim Karagjozi, stated that one of his greatest qualities was the ability to bring people together by respecting an opposing point of view. Publicist Idriz

Lamaj and activist Dino Cani paid their respects and noted that a man of his statue inspire in the way they live their life. Several political personalities had sent telegrams of condolences.

 

The concluding remarks and prayer were delived by Father Nikodhim. In a soft tone, he said that he was pround to have been invited to remember Agim Karagjozi. Father conveyed that although he did not know personally some of community members, now resting with the Lord, he knows “them by their stories…” Yet he said “Agim knew many of these great Albanian patriots that the world knows of through books, through literature and the ideals of freedom they expressed. ” In accordance with the Eastern Orthodox tradition, Father Nikodhim asked all present to join in the simple yet meaningful prayer:

May his memory be eternal!

 

SO IT SHALL BE!

 

Rafaela Prifti

Filed Under: Featured Tagged With: agim karagjozi, Rafaela Prifti, Remembering his life

Gëzuar dhe përshumëvjet Pashkët!

April 7, 2018 by dgreca

30264773_1721136277932638_5619355616028917760_nFederata Panshqiptare e Amerikës VATRA dhe Gazeta e saj “DIELLI’ urojnë besimtarët ortodoksë : Gëzuar dhe përshumëvjet Pashkët’!

Filed Under: Komente Tagged With: dalip greca, Gezuar Pashket

ZYRTARIZIMI I SHQIPES NË MAQEDONI

April 7, 2018 by dgreca

NGA XHELAL ZEJNELI/Akti juridik që ka të bëjë me gjuhën, mban titullin Ligji për përdorimin e gjuhëve. Ka të bëjë me qytetarët e Maqedonisë që flasin gjuhë tjetër nga maqedonishtja, e që përbëjnë të paktën 20% të popullsisë. Çështja e përdorimit të gjuhës është pjesë e Marrëveshjes së Ohrit. Me miratimin e tij, mund të thuhet se rrumbullakohet pjesa më e madhe e implementimi të saj. Kjo çështje duhej të zgjidhej qysh në vitin 2004. Që atëherë kanë kaluar plot 14 vjet. Shkrimtari i BH-së – Mesha Selimoviqi thotë: “Asgjë në histori nuk ka mundur të ndodhë ndryshe nga ajo siç ka ndodhur”. Me miratimin e këtij ligji, nuk cenohet karakteri unitar i shtetit dhe Maqedonia nuk federalizohet. Ligji është në përputhje me amendamentin 5 të Kushtetutës së RM-së. Në këtë ligj, njashtu si edhe në Marrëveshjen e Ohrit, askund nuk përmenden shqiptarët apo gjuha shqipe. Në vend të shqiptarëve përdoret sintagma ”qytetarët që flasin gjuhë tjetër nga maqedonishtja e që përbëjnë të paktën 20% të popullsisë”. Gjuha shqipe me këtë ligj nuk është gjuhë zyrtare në tërë territorin e RM-së. E tillë mbetet maqedonishtja dhe alfabeti i saj cirilik. Shqipja bëhet zyrtare vetëm në rajonet në të cilat shqiptarët përbëjnë të paktën 20% të popullsisë, përfshi edhe një pjesë të madhe të institucioneve shtetërore të nivelit qendror. Në zona të caktuara, me këtë ligj përfshihet edhe e drejta zyrtare e përdorimit e gjuhës turke, serbe dhe rome. Për lexim të parë, ligji hyri në Kuvendin e RM-së me yllin, që paraqet simbolin e Bashkimit Evropian. Me këtë nënkuptohej se propozimi i ligjit duhej të miratohej me procedurë normale, të papenguar dhe pa obstruksione. Simboli i BE-së tregonte se ky ligj është në përputhje me standardet evropiane të përdorimit të gjuhëve nga bashkësitë etnike që nuk përbëjnë shumicë. Shembuj të tillë kemi në Zvicër, në Belgjikë etj. Kuptohet, ky ligj ka edhe dimension politik ngase do ta forcojë kohezionin ndërmjet bashkësive etnike në RM. Madje, është edhe pjesë e rrugëtimit të vendit drejt  organizmave euro-atlanitkë. Miratimi i këtij ligji në Kuvendin e RM-së me 64 vota për, është një arritje për shqiptarët, eliminon një padrejtësi ndaj shqiptarëve dhe i jep fund politikës diskriminuese dhe restriktive, karakterit unitar, centralist dhe monoetnik të shtetit me përbërje dyetnike. Maqedonia duhet të pushojë së qeni shteti më i nacifikuar në Evropë. Pra, duhet të bëhet denacifikimi i saj.

Që kur Maqedonia është shkëputur nga amalgama jugosllave, kanë kaluar 28 vjet. Që atëherë, shqiptarët merren me çështjen e gjuhës. Pra gati tri dekada. Gjatë gjithë kohës së pluralizmit çështja shqiptare në Maqedoni sillej midis scilës dhe haribdës. Gjatë gjithë kohës së tranzicionit, kërkesat primordiale të shqiptarëve kanë hasur në vox clamantis in deserto. Faktori politik maqedonas, duke e shtruar çështjen shqiptare në shtratin e Prokrustit, i detyroi shqiptarët që vite me radhë të merren me çështjen e gjuhës. Si rrjedhojë, rajonet e banuara me shumicë shqiptare, ngecën në pikëpamje ekonomike. Nëpër qytezat tona, në vend të ndërmarrjeve prodhuese dhe institucioneve kulturore dhe shkencore, kanë vërshuar kazinotë, bastoret, çajtoret, tavernat dhe byrektoret. Ka edhe bordele apo shtëpi publike. Duke mos parë perspektivë, shumë të rinj u detyruan t’i marrin rrugët pa kthim të Perëndimit. Për këtë vonesë historike, faktori politik shqiptar, në veçanti Bashkimi Demokratik për Integrim, duhet të mbajë përgjegjësi. Në vend që t’i japë llogari këtij populli, faktori politik shqiptar synon t’i amplifikojë arritjet e veta në skenën politike.

*   *   *

Ligji për përdorimin e gjuhëve ka një shtrirje të caktuar horizontale si dhe dimension vertikal. Përfshin organet e pushtetit vendor si dhe pjesë të mëdha të pushtetit qendror. Në bazë të këtij ligji, gjuha shqipe dhe alfabeti i saj do të flitet, përkatësisht do të shkruhet në të gjitha organet e pushtetit qendror të RM-së, në institucionet qendrore, në ndërmarrjet publike, nëpër agjencitë, drejtoritë, në organizata, në ente, në komisione.

Shqipja do të përdoret në sistemin gjyqësor të vendit, në gjykata, në prokuroritë publike etj. Qytetarët do të kenë të drejtë ta përdorin shqipen gjatë komunikimit në organet e pushtetit qendror, siç janë Kuvendi i RM-së, Kryetari i RM-së, Qeveria e RM-së, Gjykata Kushtetuese, Avokati i Popullit, përfshi edhe procesin zgjedhor, veprimtarinë e radiopërhapjes (radiodifuzionit), veprimtarinë noteriale, dokumentet personale, lëmin e financave etj.

Funksionarët shqiptarë të zgjedhur apo të emëruar në institucione, përfshi edhe ato me seli në kryeqytet, gjatë komunikimit zyrtar do ta përdorin gjuhën shqipe. Shqipja bëhet zyrtare edhe në punën e Qeverisë së RM-së. Por, seancat e Qeverisë së RM-së udhëhiqen në gjuhën maqedonase. Shqipja përdoret në seancat e Qeverisë së RM-së vetëm atëherë kur ato udhëhiqen nga funksionari shqiptar – i zgjedhur apo i emëruar. Në seancat e qeverisë, në komisionet qeveritare dhe në kolegjiume, funksionari shqiptar – i zgjedhur apo i emëruar, do ta përdorë shqipen. Kartëmonedhat etj. do të përmbajnë simbole të trashëgimisë kulturore shqiptare. Uniformat e policisë etj. shkruhen edhe në shqip. Teksti i vulave të institucioneve, përfshi edhe të atyre  me seli në Shkup, shkruhet edhe në shqip. Shqipja përdoret edhe në Ueb faqet e institucioneve. Të gjitha aktet e qeverisë dhe të institucioneve të tjera nxirren edhe në shqip. Nuk është e qartë nëse një projektligj i një dikasteri të udhëhequr nga një ministër shqiptar, hartohet në shqip që pastaj të përkthehet në maqedonisht, apo një e drejtë e tillë nuk parashikohet.

Shqipja është gjuhë zyrtare në Kuvendin e RM-së. Stenogramet e seancave të Kuvendit (si dhe të Qeverisë) ruhen edhe në shqip. Funksionari i zgjedhur apo i emëruar i Kuvendit të RM-së materialet i merr dhe i dorëzon në shqip. Kur seancën e Kuvendit e udhëheq deputeti shqiptar, atëherë seanca udhëhiqet në shqip.

Ligji përmban 25 nene të përfshira në 12 faqe. Me pjesën e arsyetimit, ligji ka 19 faqe. Në grosso modo kjo do të ishte përmbajtja e tij. Ndonëse nuk është zyrtare në tërë territorin e RM-së, megjithëkëtë ky ligj paraqet avancim të përdorimit të shqipes.

Duhet shtuar se gjuha shqipe nuk do të përdoret në komunikimin ndërkombëtar, në Armatën e Republikës së Maqedonisë, në polici, në kartëmonedha.

 

*   *   *

Lidhur me çështjen e gjuhës, faktori politik shqiptar nuk ka qenë sa duhet transparent. Megjithëkëtë, për këtë ligj flitet qe nëntë muaj. Ka pasur debate në të gjitha mediumet elektronike. Opinione rreth kësaj çështjeje janë paraqitur edhe nëpër mediumet e shkruara. Në debate kanë qenë të përfshirë persona lëmenjsh të ndryshëm, si në hapësirën mediatike shqiptare, ashtu edhe në atë maqedonase, kështu që ligji nuk është përvjedhur nëpër deriçkë, por ka kaluar nëpër një procedurë parlamentare të rregullt. Partitë politike shqiptare, në fazën e hartimit të projektligjit, janë këshilluar me ekspertë të kushtetutës, në mënyrë që asnjë nen i tij të mos jetë në kolizion me Kushtetutën e RM-së.

 

*   *   *

Sot e tutje, në organet e pushtetit vendor me shumicë shqiptare, të gjitha vendimet, aktvendimet, raportet, rregulloret, udhëzimet, dokumentet ekonomike, financiare, juridike dhe politike duhet të hartohen, të nxirren dhe të miratohen në gjuhën shqipe, e pastaj të përkthehen në maqedonisht. Kjo vlen edhe për njësitë rajonale të pushtetit qendror që janë të vendosura në komunat me shumicë shqiptare. Kjo nuk është një punë e lehtë. Përkundrazi, është një çështje komplekse. Për realizimin e kësaj detyre, nevojitet vullnet i mirë, ndërgjegje e lartë e sidomos kapacitet profesional. Duhet pasur kujdes që mos ta ngatërrojmë punën, e të dalë më keq se ç’ishte. Megjithëkëtë, duhet të besojmë se puna do të shkojë mbarë. Për shqiptarët, ligji paraqet një sfidë. Për t’u ballafaquar me të, nevojitet përkushtim. Negligjenca, indolenca dhe papërgjegjësia mund të shpijnë në dështim. Tani shqiptarët duhet të manifestojnë kapacitet shtetformues. Tani e tutje s’kemi sesi i fajësojmë të tjerët. Filozofi dhe shkrimtari ekzistencialist francez – Zhan-Pol Sartrë thotë: Njeriu, vetë është fajtor për fatkeqësinë e vet.

 

*   *   *

Tekstet shkollore të shkollave fillore dhe për ato të mesmet kryesisht përkthehen nga maqedonishtja. Përkthimet kryhen në mënyrë diletante, d.m.th. joprofesionale. Ka raste kur pjesë dhe kapituj të tërë, për të mos thënë i tërë teksti, janë të papërdorshëm. Gabimet janë të natyrave të ndryshme – teknike, drejtshkrimore, sintaksore dhe terminologjike. Përkthimi nuk është punë e tezgaroshëve. Çështja e gabimeve nëpër tekste nuk zgjidhet me gjoba. Gjobitja është puna më e vogël. Kjo çështje kërkon ngritjen e nivelit tonë arsimor, ngritjen e cilësisë në arsim, kërkon reforma të thella në sistemit e arsimit. Ky është një proces i gjatë. Në parim, përkthimi flet për inferioritet, pozitë të nënshtruar, tregon varësi por edhe diskriminim. Në këtë lëmë, shqiptarët duhet t’i marrin punët në duart e veta. Duhet të jenë autorë dhe jo interpretues. Duhet të krijojnë vepra burimore dhe jo të punojnë me kopjime. Shpesh themi se kemi disa universitete, kemi individë me tituj akademikë. Të tillët duhet t’u dalin zot punëve të veta dhe t’i arsyetojnë titujt apo gradat shkencore.

Përveç kësaj, ka tekste shkollore, si për filloristët, ashtu edhe për nxënësit e shkollave të mesme, që janë hartuar pa kritere shkencore apo me kritere shkencore të dyshimta, që janë me ngarkesa ideologjike dhe nacionaliste. Të tillat nuk i shërbejnë bashkëjetesës, ndaj duhet të flaken nga procesi arsimor. Është mirë që ndërmjet Tiranës dhe Shkupit të arrihet një marrëveshje që tekste të caktuara, të paktën ato të matematikës dhe të shkencave të natyrës, të vijnë nga autorët e Shqipërisë. Ndërkaq tekstet e lëndëve siç janë gramatika e gjuhës shqipe, historia e gjuhës shqipe, letërsia shqiptare, arti figurativ, arti muzikor, historia kombëtare, gjeografia kombëtare – duhet të vijnë nga Shqipëria. Kuptohet, edhe këtu në Maqedoni kemi autorë shqiptarë të cilët mund të hartojnë tekste shkollore cilësore. Të mos harrojmë, ne ende s’kemi një abetare të përbashkët.

 

*   *   *

Për zbatimin e gjuhës shqipe nëpër institucionet e shtetit do të themelohet edhe Agjencia e zbatimit të gjuhës. Atë e themelon Qeveria e RM-së, e cila emëron edhe drejtorin e saj. Kjo agjenci, për punë e vet çdo vit i paraqet raport qeverisë. Ndërkaq, në përbërje të Ministrisë së Drejtësisë, në cilësi të personit juridik, do të formohet edhe Inspektorati i zbatimit të gjuhës. Për organet dhe për institucionet që e shkelin ligjin, parashikohet gjobë prej 4.000 deri në 5.000 euro. Me 30% të shumës së sipërthënë gjobitet për shkelje të dispozitave të ligjit edhe personi përgjegjës i organit. Themelimi i kësaj agjencie apo i këtij inspektorati, që në krye të herës të çon të dyshosh në mundësinë e zbatimit në praktikë të ligjit. Nuk duhet të jemi ithtarë të dënimeve apo të gjobitjeve. Me këtë ligj nuk rregullohet qarkullimi rrugor, për shkeljen e të cilit parashikohen dënime apo gjoba. Ligji i përdorimit të gjuhëve duhet të zbatohet me vullnet të mirë, me ndërgjegje, me vetëdije dhe në mënyrë profesionale. Zbatimi i tij nuk shkon në dëm të askujt. Përkundrazi, shkon në dobi të çdokujt. Sidomos është në funksion të stabilitetit të shtetit.

Zbatimi i ligjit, sidomos në organet dhe në institucionet e pushtetit qendror mund të hasë në vështirësi llojesh të ndryshme. Do të ketë mungesë kapaciteti profesional, por nuk përjashtohen as obstruksionet eventuale. Zbatimi i ligjit kërkon njohuri të mëdha në fushën e gjuhës. Zbatuesit do të ballafaqohen edhe me çështjen e njohjes së terminologjisë, në lëmenj të ndryshëm, siç janë terminologjia administrative, juridike, ekonomike, bankare, financiare, komunale, politike, gjyqësore, postare, arsimore, shëndetësore, infrastrukturore, arkitekturore, kriminalistike, informatike, sportive etj.

Shqiptarët në Maqedoni, të diskriminuar gjatë dekadave, nuk kanë traditë të duhur në administratë. Nuk kanë as klasë politike, ngase klasa politike ekzistuese, e periudhës së pluralizmit, nuk ka qenë veçse dekor i faktorit politik maqedonas. Dallohet gjuha gjatë përdorimit privat nga ajo që përdoret në jetën publike apo në profile profesionale të ngushta. Shqiptarët në Maqedoni, në sferën e njohurive të gjuhës amtare, sidomos gjatë të shkruarit të saj, kanë zbrazëtira serioze. Një përqindje e madhe e personave me tituj akademikë kanë njohuri tejet të kufizuar në të shkruarit e shqipes.

Kur është fjala për zbatimin e ligjit, politizimi dhe partizimi i administratës, tanimë është një luks. Gjuha kërkon dituri, sot, si asnjëherë deri tani. Flitet për lektorë, për korrektorë, për përkthyes etj. Po ku t’i marrim ata, ku t’i gjejmë?! T’i kërkojmë si Diogjeni me qiri ditën. Inspektori mund të inspektojë sa të dojë, por brumin e administratorëve brenda në administratë, kurrë s’mund ta ndryshojë. Brumin e nomenklaturës dhe të establishmentit s’e përmirëson dot kush. Për ta mësuar këtë punë kolosale, shqiptarëve u nevojitet të paktën dhjetë vjet përvojë. Në raportet të cilat agjencia do t’ia dërgojë qeverisë, gjendja e përdorimit të gjuhës do të paraqitet e zbukuruar, njashtu siç e paraqitnin të zbukuruar realitetin, krijuesit letrarë dhe artistikë të periudhës së real-socializmit, në kohën e Zhdanovit. Në raporte, realiteti shpeshherë shtrembërohet. Shkrimtari kroat Kërlezha thotë: Askund nuk gënjejnë më shumë se në armatë. Për çdo punë në ushtri thuhet se është kryer dhe është realizuar për notën maksimale.

 

*   *   *

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Ernest Koliqi, në cilësinë e ministrit të Arsimit, dërgoi në këto anë dhe në Kosovë qindra mësues për ta filluar arsimimin e nxënësve shqiptarë në gjuhën amtare. Për punën e zbatimit të suksesshëm të shqipes, ndërmjet Shkupit dhe Tiranës duhet të ketë kontakte të rregullta dhe komunikim të rregullt. Duhet marrë përvojat e administratës së Shqipërisë, të organeve dhe të institucioneve të saj, si të pushtetit vendor, ashtu edhe atij qendror. Shkresat e të gjitha dikastereve, ato të gjyqësisë, të administratës, të financave etj., është mirë t’u vihen në dispozicion administratorëve shqiptarë në Maqedoni. Është me rëndësi që shqiptarët të mendojnë shqip dhe të shkruajnë shqip, duke e flakur ndikimin nga gjuhët sllave. Është me rëndësi parësore që në të gjitha trojet shqiptare në Ballkan, të përdoret terminologji unike dhe jo laramane, në mos dhe e gabuar. Për këtë çështje mund të krijohen edhe komisione ndërshqiptare për njëjtësimin e terminologjisë. Në funksion të kësaj, duhet të vijnë nga Tirana fjalorë terminologjikë lëmenjsh të ndryshëm, përfshi edhe literaturën profesionale. Në këtë pikëpamje, mund të vendoset komunikim edhe me Prishtinën për arsye se administrata e Kosovës dhe ajo e Maqedonisë, duke qenë dikur pjesë e administratës së ish-Jugosllavisë, janë kompatibile dhe kanë ngjashmëri të caktuara.

 

*   *   *

Shqiptarët në Maqedoni kanë të meta serioze në të shkruarit e shqipes. Kuptohet, edhe në të folurit e saj. Kjo është pasojë e sundimit shekullor sllav. Sllavët e kanë penguar arsimimin e shqiptarëve. Një popull i diskriminuar e ka vështirë të arrijë arsimim normal dhe cilësor. Megjithëkëtë, shqiptarët në Maqedoni kanë arritur shumë. Reforma në arsim duhet të ketë. Por, së pari duhet ta reformojmë veten. Reforma, jemi ne. Ato janë në ne. Kush t’i bëjë reformat? Kush t’i zbatojë ato? Ndryshimet kozmetike nuk mund të quhen reforma. S’ka shkop magjik që e drejton drurin e shtrembët. Ç’pret prej një shoqërie ku injoranti merr titull akademik apo gradë shkencore, pa e ditur as edhe një gjuhë të huaj?! Dituria nuk është ekzibicionizëm, reklamë, propagandë dhe paraqitje në studiot televizive të qytezave tona. Si mund të sugjerohet ndarja e letërsisë dhe e gramatikës në dy lëndë të veçanta, derisa edhe fondi ekzistues i orëve, sidomos i atyre të gramatikës, nuk shfrytëzohet në mënyrë efektive?! Një prej reformave është kur nxënësi i shkëlqyeshëm do të bëhet mësues, i cili të ketë 1.000 euro rrogë dhe të punojë me nxënës të zgjedhur, në kushte shkollore bashkëkohore. Çdo njeri nuk duhet të ketë arsimim universitar. Ka njerëz me fakultet që mezi dinë të shkruajnë. Naimi thotë: …dhe dritë e diturisë, përpara do na shpjerë.

 

*   *   *

Ka perënduar koha kur për shqiptarët kërkonin dhoma gazi, kur brohoritej vdekje për shqiptarët, shqiptar i mirë është shqiptari i vdekur. Ka kaluar koha e ksenofobisë, e antishqiptarizmit dhe e fyerjeve degutante. Janë klithmat e fundit të një ideologjie në shuarje. Është në të mirë të VMRO-së që të shkëputet nga ideologjia retrograde, anakronike dhe antihistorike. Nacionalizmi romantik i tipit të shekullit XIX, në qindvjeçarin XXI është anakronik. Në funksion të paqes dhe të stabilitetit të vendit dhe të rajonit, kjo parti duhet të reformohet sa më parë. Janë drithërimat e fundit të forcave të mundura. Një ditë mund të vijë puna që VMRO-ja, për të krijuar shumicën parlamentare, të kërkojë koalicion me ndonjë parti politike shqiptare. Cila do të ishte ajo parti shqiptare e cila do të bashkëqeveriste me një VMRO të këtillë?! Thuhej se me themelimin e Universitetit të Tetovës do të shembet bota, por s’ndodhi kjo. Po kjo, thuhej edhe për ndarjen territoriale. In ultima linea, mendim për Ligjin e përdorimit të gjuhëve le të japë Gjykata Kushtetuese apo Komisioni i Venecias.

Pala maqedonase duhet ta dijë se ka shumë shqiptarë që nuk pajtohen me shtrirjen e kufizuar të gjuhës shqipe. Në Zvicër, gjuha retoromane është gjuhë zyrtare, ndonëse retoromanët përbëjnë vetëm 4% të popullsisë së atij vendi. Shqiptarët në Maqedoni ndërkaq, përbëjnë rreth 30% të popullsisë dhe janë popull autokton. Rrjedhimisht, maqedonasit nuk mund të jenë mbartës të vetëm të shtetësisë, as trashëgues të vetëm të shtetësisë. Te të gjitha palët duhet të mbizotërojë arsyeja dhe jo veprimet irracionale. Të mos ushqehemi me mite dhe me legjenda. E ardhmja është sot.

                  Vigjilenca, puna me përkushtim, ndershmëria në punë, sakrifica, ideali, puna me përgjegjësi, niveli profesional, qasja profesionale, bashkëpunimi i ndërsjellë, dashuria për gjuhën dhe për kombin do të bëjnë të mundur jetësimin e aktit juridik për përdorimin e shqipes. Gjuha shqipe duhet të përdoret pikë për pike në të gjitha poret e shtetit, sikundër parashikohet me ligj. Është një moment historik për të cilin shqiptarët kanë sakrifikuar një shekull. Kryetari i RM-së – Ivanovi refuzoi nënshkrimin e ligjit dhe shkeli Kushtetutën e vendit. Tani për tani, ligji pret nënshkrimin e kryetarit të Kuvendit të RM-së, si pjesë e procedurës për të hyrë në fuqi.

Filed Under: Analiza Tagged With: ne Maqedoni, Xheladin Zenjeli, ZYRTARIZIMI I SHQIPES

Nuk kemi shtet , kemi imitim të shtetit?!

April 7, 2018 by dgreca

Nga Skënder MULLIQI/

Kosova jo që nuk po bëhët shtet serioz, por po bëhët shtet e qudirave.Këta udhëheqës partiakë dhe shtetëror që u ndërruan në pushtetet e pas luftës,   nuk u treguan të zotët për shtetndërtim dhe mirëqenje.Edhe pse u  përbetuan në Kosovë, dua tu thëm së janë treguar humbës të medhenjë.Edhe pse po tingëllon quditshem , çmimi që do ta paguajnë për gjithë këto marifete  do të jetë shumë i lartë.Nga fitorët që mendoni së i keni bërë, do të përjetoni dëbakël nga vetvetja! Dhe, a e dini pse? Së ky vend  dhe shqiptaret shumë kan vuajtur dhe shumë herë ka rënë  përtoke  , por janë ngritur edhe më fuqishem.Dhe, sigurisht së prap e kan këtë mundësi.Epilogun e kësaj  politike  e dini edhe vet.Kosovën e këni shëndrruar në një shoqëri pa busullë. I thoni vetit Elita , e pak keni lidhje më këtë nocion   politikë.Keni ndërtuar një sistem më shumë  grabitqarë e kriminalë.Është lehtë njeriu të shërbehët më metoda të ulëta duke mos zgjedhur metoda dhe mjete për të ardhur deri të përfitimet përsonale.Krijuat një sistem më shumë piramidal.Intelektualet I keni bërë objekt talljeje, kurse dileret, matrapazët dhe keqpërdoruesit janë bërë përsona të cilët po respektohen! Kjo është më shumë së turpëruese për Kosovën. Mafiozët po mbrohen kurse qytetaret po brengosën për fatin e  vet.Të gjitha këto i keni bërë sipas formulës  linquese karshi atyre të cilët janë treguar të padisciplinuar karshi formulës tuaj.Po thuaj së kan marr fund normat dhe rregullat e shkruara e të pa shkruara.Nuk ka drejtësi të mirfilltë, veq ka drejtësi  më të fortit.Nuk kemi shtet , kemi imitacion të shtetit.Njerëzit e mirë po skajohen ,e po instalohen njerëzit më pak vlera.  A mund vijmë të konstatimi së po e duam dhe respektojmë shtetin e sapo  lindur? Si gurisht së jo.Shteti nuk duhet dhe nuk respektohet duke abuzuar përditë më te.Në stacionet e autobusve më së shumti keni mundësi  ta shikoni ardhmerinë e këtij vendi i cili po zbrazët.Këtë largim po e bëjnë edhe  familje të tëra.Ata që po mbesin kan vendosur sigurisht të nënshtrohen urdhërave dhe bindjeve Tuaja poshtëruese.Po na largohen të rinjet të cilët janë shtylla e secilit shtet.Po largohen edhe njerëzit më kualifikime të larta.Edhe ato kuadro qe I kemi po i shëndrroni në punëtor krahu, në hamallë dhe argatë të juaj?!Deri kur do tu zgjatë kjo punë veq një Zot i madh e dinë.Ky popull ka rënë në  gjumë dimëror të thellë, dhe ju e keni marr vesh mirë këtë punë, dhe nuk po keni të ndaluar në grabitje të atyre pak  të mirave materjale të cilat kan mbetur.Keni pasur të gjitha mundësit që të punoni mirë dhe ndërshmerisht për Kosovën dhe qytetarët e saj.Ne vend të tiparëve zgjodhet vesët. Zgjodhët mentalitetin e vjetër autokratik të sundimit mbi masën.Keni pasur mundësin të kultivoni pastërtinë shpirtërore  , solidaritetin  dhe  guximin qytetarë, që të hapërojmë më kohën ndërsherisht…Ju zgjodhet për popullin e shumë vuajtur rrugën e varferimit dhe nënshtrimit …Po ta donit Kosovën ashtu siq po na mbani përditë nasihat , sigurisht së do ti kishim shumë më mirë punët  .Kosova i patë shumë  palë zgjedhje , e shumë pak rezultate.Të gjithë e kemi ëndrruar një Kosovë më të arritura të mëdha, e fatkëqesisht nuk e kemi edhe pas 18 vitësh…Por, megjithate nuk duhet pranuar kapitulimin para asnjë të keqe ngado që vjen dhe nga kushdo  që vjen  ajo…

Filed Under: Analiza Tagged With: Shteti si imitim, Skender Mulliqi

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 1465
  • 1466
  • 1467
  • 1468
  • 1469
  • …
  • 5724
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”
  • 18 dhjetori është Dita Ndërkombëtare e Emigrantëve
  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT