Hasan Prishtina, uragan i çështjes shqiptare

Ne Foto:Heroi i Kombit Shqiptar, Hasan Prishtina/
Shkruan : Jahja LLuka/
Kryetar i Shoqatës për Kthimin e Shqiptarëve të Shpërgulur nga Trojet e Veta/
Me rastin e 84 vjetorit të vrasjes së patriotit e atdhetarit të madh shqiptar Hasan Prishtina I ndershëm, burrë i ditur e i zgjuar, njeri që e shkriu jetën për të mbjell farën e diturisë, me zemër të përvëluar për kombin, atdhetar i spikatur dhe mbrojtës i lirisë, atdhetari që dha gjithçka për pengimin e projekteve sllave për shprënguljen e shqiptarëve nga trojet etnike, deputet në Parlamentin Osman, poltikan e burrështetas, janë vetëm disa nga epitetet që i gëzonte patrioti i madh shqiptar Hasan Prishtina në shtypin shqiptar të kohës. Mëmëdhetari i shquar, siq e quante gazeta “Bashkimi i Kombit” që botohej në Manastir, me prejardhje të familjes nga Polaci i Drenicës, cilësohet si një ndër figurat më pozitive historike shqiptare. Trim, i ndershëm, që “ka marrë burrërisht Flamurin në dorë….”, që “besnikërinë dhe dashurinë për atdhe e ka provuar jo me fjalë, por me vepra dhe sakrifica…”, “ i cili trimërisht i mbronte të drejtat shqiptare në Parlament të Turqisë…, një nga më të mëdhenjtë atdhetar…”, dhe mjaft vlerësime të tjera që rrallëher i bëheshin dikujt tjetër. Çështjen shqiptare Hasan Prishtina e kishte marrë si qështje jetësore, ai nuk kishte dhe nuk bënte asnjë kompromis në këtë pikë. Padyshim që ishte njëri ndër zërat më aktiv në Parlamentin e madh Osman në mbrotje të qështjes shqiptare, për respektimin e të drejtave sovrane të kombit dhe trojeve etnike shqiptare, për shkollimin dhe arsimimin e popullsisë shqiptare, për shtetin shqiptar, ai përdorte diplomacinë dhe mjetet diplomatike, por edhe këto kishin kufirin e tyre, prandaj Hasan Prishtinën e gjeje edhe në qetat e kryengritjeve të mëdha anti osmane për lirinë e kombit, bashkë me Isa Boletinin e luftëtar tjerë shqiptar. Hasan Prishtina si deputet në Parlamentin Turk, e shtjelloi çështjen e shqiptare duke sugjeruar që jeta të ndërtohet mbi themelet e ligjeve, që gjuha shqipe të përdoret në sistemin shkollor deri në arsimin e mesëm, që nëpunësit e administratës të dinë gjuhën shqipe, që të ketë falje për ata që do të jenë në opozitë etj. etj. Ai thoshte se natyra e fuqisë dhe disiplinës qëndronte në cilësitë e intelektit shqiptar. “Jam i bindur sot që shqiptarët përbëjnë popullin më të zgjuar të Ballkanit. Munden me meritue një të ardhme të shkëlqyeshme!”. Duke e parë se diplomacia me qeverinë osmane ishte e kotë, Hasan Prishtina iu bashkua kryengritjes së madhe mbarëpopullore për çlirimin e trojeve shqiptare. Një moment historik e i kthesës së madhe. Kjo luftë zhvillohej për t’i dhënë fund sundimit barbar të Turqve të Rinj, të cilët po kryenin shumë mizorira në kurriz të popullit tonë. Kjo është një luftë mbarëpopullore sepse edhe kishte të bënte me një problem mjaft të rëndësishëm mbarëkombëtar, prandaj edhe pati përkrahjen aktive të patriotëve të tjerë shqiptar nga të gjitha trevat shqiptare. Si mbrojtës i lirisë së kombit, Hasan Prishtina gjithnjë shprehej pa rezerva dhe pa nënkuptime. Për këtë çështje ai është krejt i qartë në formulime dhe transparent në veprime duke u shprehur se, nëse edhe xhonturqit nuk do të ndërrojnë qëndrimet politike kundrejt Çështjes Shqiptare, nëse shqiptarëve nuk do t’u garantohen të drejtat e tyre politike, atëherë do të ndodhin ngjarje të përgjakshme dhe të hidhëta. Pas fitores së madhe të Shpalljes së Pavarësisë, 28 nëntor 1912, në plan të parë doli çështja e mbrojtjes së tërësisë territoriale nga synimet shoviniste të fqinjëve veriorë, lindorë e jugorë. Në këto kushte atdhetari i pamposhtur arrin në pamëdyshje në përfundimin: “… jemi detyruar të luftojmë të dëshpëruar kundër armiqve tanë për të mbrojtur të drejtat më legjitime të vendit tonë dhe vatrat tona”. Një nga shtyllat kryesore që formon personalitetin e plotë të Hasan Prishtinës është edhe kuptimi që ka si dhe qëndrimi që mban kundrejt problemit të gjuhës shqipe e të arsimit shqip. Ai me të drejtë ruan mendimin se, gjuha është një nga elementët kryesorë të një kombi, prandaj edhe e trajton këtë çështje jo vetëm me forcën e logjikës por edhe me vrullin e atdhetarit e patriotit duke dhënë edhe shembuj konkret në të mirë të kësaj kauze. Hasan Prishtina ishte pjesëmarrës aktiv dhe autoritar në Kongresin e Manastirit më 1909, që u mbajt për përcaktimin e alfabetit shqip. Këmbënguli që të vendoset Alfabetit shqip. Në përgjithësi ai gjykonte se dituria e poshtëron padijen, se ajo është një tregues i qytetërimit të një kombi, por edhe kusht për zhvillimin e tij. Hasan Prishina dëshironte një arsim masiv, prandaj një nga kërkesat e tij dhe të bashkëshokëve të vet të përhershëm ka qenë që, gjuha të mësohet deri në nivelin e shkollës së mesme. Vetë jep shembullin duke mbuluar shpenzimet për arsimimin e 50 të rinjve kosovarë në Shkollën Normale të Elbasanit, ashtu si tregohet fisnik e human kur pohon që, të ardhurat nga botimi i një libri për Kryengritjen e Përgjithshme të vitit 1912, do t’i përdorte për arsimimin e fëmijëve jetimë të Kosovës, të Dibrës e të Çamërisë që gjenden në Shqipëri. Shum herë ka dhënë të holla për zhvillimin e arsimit shqip duke e konsideruar atë si faktor “… për përparim të diturisë në Shqipëri…”, dhe kërkonte me këmbëngulje që në Kosovë të dërgohen mësues për të përhapur mësimin shqip duke iu kundërvënë kështu intrigave, që thureshin kundër gjuhës së bukur shqipe. Hasan Prishtina mbetet një atdhetar i spikatur; se ai, si rrallëkush dallohet si mbrojtës i zjarrtë i lirisë, tërësisë territoriale dhe arsimit e gjuhës shqipe. Atdhetari Hasan Prishtina, me tërë qenien e tij propagandonte dhe punonte kundër shprënguljes së shqiptarëve nga territoret e tyre të pushtuara, ai e dinte mirë se shprëngulja e shqiptarëve do të thoshte humbje e territoreve, prandaj pavarësisht dhunës së shfrenuar të pushtuesve ai bënte thirrje pa nda për qëndrim të popullatës shqiptare në trojet e veta stërgjyshore. “Dy duar për kokën, koka për atdheun” thoshte Hasan Prishtina, duke e qartësuar në këtë formë që atdheu, vendlindja jam mbi gjithçka. Kjo thënie në ditët e sotme ka një domethënie të jashtëzakonshme, duke pasur parasysh ikjen e rinisë shqiptare, shprënguljen nga atdheu, kjo na jep të kuptojn atë që duhet, dashurinë dhe sakrificën që duhët të bëjmë për atdheun. Hasan Prishtina kishte parime të larta morale duke shprehur thelbin e formimit shpirtëror e moral të popullit shqiptar. Ishte i tillë, mbeti i tillë dhe emri e vepra e tij do të ngelen të tilla deri në fund të kohës. Duke çmuar veprën e madhe të Hasan Prishtinës, shumë shkolla e institucione sot mbartin emrin e tij, në respekt të atdhedashurisë, punës e kontributit të këtij vigani kombëtar, në fillim të viteve 1990, në Polac të Drenicës, u krijua edhe Lëvizja “Hasan Prishtina” e cila si synim kishte parandalimin e shpërnguljes së shqiptarëve nga dhuna e shfrenuar e sistematike e pushtuesve serb në vitet e 90. Kurse për merita të veqanta në pengimin e pastrimit etnik të Kosovës dhe krijimin e kushteve për kthim, kjo shoqatë që nga 1997 ka themelur edhe çmimin “Hasan Prishtina” , çmim ky që ju është ndarë personaliteteve të spikatura me motivacione kryesisht për mbrojtjen e të drejtave shqiptare siq janë Familja Jashari, Familja Haradinaj, Nënës Shqiptare ( një nëne që ka lindur 16 fëmijë dhe i ka rritur të gjithë në Kosovë), pastaj ish sekretares Madeline Albright, Gjeneralit amerikan Wesley Clark, politikanit amerikan Franck Uisner, Sekretares Clinton, Kombetares Shqiptare të Futbollit e personaliteteve tjera me ndikim të cilët ndihmuan ndihmuan qështjen shqiptare.
MALL QË RRJEDH SI UJVARË
-Shënime për vellimin e fundit poetik të Jani Plasës/
Ne Foto :Jani Plasa, autori i librit ”Ujvarë malli”/
Nga Fuat Memelli/
Një dhuratë tjetër për lexuesit e poezisë, ka bërë kohët e fundit, shkrimtari e poeti Jani Plasa. Është një vëllim poetik ku nëpër vargje rrjedh mall emigranti, ndaj edhe vëllimin autori e ka titulluar”Ujvarë malli”. Ky është botimi i pestë i tij, pas dy romaneve, një vëllimi me tregime si dhe një me poezi. ‘Ujvara e mallit” numuron në faqet e saj 100 poezi, të ndara në kapituj sipas tematikës që përmbajnë. Unë kisha lexuar edhe poezitë e vëllimit të mëparshëm , të cilat më kishin pëlqyer mjaft, por këto të këtij vëllimi më “ngjitën” edhe më shumë. Më “ngjitën” dhe, siç e kam zakon kur lexoj një libër, nënvizoj pjesët që më pëlqejnë. Kur mbarova së lexuari, pashë se pjeset e shënuara ishin të shumta. Mbresat që përjetova, më nxitën edhe të shkruaj këto rradhë.
Libri nuk ka parathënie, siç ndodh në shumë botime. Në vend të saj ka poezinë ”Parathënie” ku ndër të tjera poeti thekson:”Lapsin e mpreha në grijën e ashpër të jetës/ me të rrëmiha kopshtin e bardhë të letrës/ në lehe vargjesh/ fara mendimesh e ndjenjash mbolla”….
Siç theksohet edhe në titullin e librit, shumë poezi kanë “mbirë” prej mallit, janë “ushqyer” e janë “rritur” prej tij. Poeti Jani Plasa, ka shkruar poezi vite më parë, qysh kur ishte mësues në fshatrat e Korçës, etj, por numuri i tyre është shtuar në këto 18 vite të emigracionit që jeton në Quincy të Amerikës, qytet afër Bostonit. Kështu ka ndodhur me shumë poetë të tjerë, pasi poezia lind nga brenga, nga malli për njerzit e dashur, malli për atdheun, për vendlindjen, për natyrën, për … Poezitë me temën e mallit, që janë ndër më të bukurat, autori i ka mbledhur në ciklin “Kam dy zemra”, të cilën njërën e ka lënë në Shqipëri dhe tjetrën e ka me vete këtu në Amerikë. Siç thotë Volteri:”Atdheu është vendi ku robërohet shpirti”.Malli për atdheun, për Korçën e tij, për shokët dhe miqtë, për shtëpinë e braktisur, e kanë kapur “rob” dhe nuk e lëshojnë. Por, megjithatë, ai e gjen një zgjidhje: ”plagët i mjekon me kujtime/ i lidh me ylbere dashurish”.
Gjurmë të pashlyera në krijimet e tij poetike, kanë lënë vitet e punës si mësues i gjuhës dhe letërsisë. Krijimet me këtë tematikë, janë mbledhur në ciklin”Ditari i mësuesit”. Aty në fshatin e largët të rrethit të Korçës “tulatur në gjirin e malit/ ku drita humbet rrugën”, autori ka qëndisur plot vargje të bukur. Aty “ me zjarrin e dijes e ngrohim klasën e ftohtë/në shkollën e ndërtuar me plitharë e gurë/ ndërtesë e vogël kapur me thonj pas shpatit”.. Shumë poezi me këtë tematikë, janë shkruar në regjimin e kaluar dhe për hijen e trishtimit që i mbulonte, siç thotë autori, ishin të mbyllyura në “kuvli”, ndërsa tani në qiellin e demokracisë, i ka lëshuar të fluturojnë si zogj. Një nga poezitë e bukura të këtij cikli, është ajo me titull:”Djali i kulakut”: Si t’ja gremis trishtimin/ nxënësit tim të zellshëm e të mirë/ djalit të kulakut që vjen në shkollë që pa gdhirë?”Ai “asnjëherë nuk qesh/ asnjëherë nuk qan/Çfarë bluan?/ çfarë përtyp?/Çfarë tjetër veç dëshpërimit”. Kjo poezi, është një aktakuzë për regjimin e kaluar që me luftën e klasave, dënonte edhe fëmijët, siç ishte edhe ky nxënës “i dënuar nga urrejtja me heshta”. Gjëndjen e tij e vuan edhe mësuesi- poet, prandaj nuk mund t’i flasë për “lumturi”.
Një “stacion “ tjetër ku ndalet autori, është ai i shtëpisë ku është lindur e rritur, i nënës e vëllajt që kanë ndruar jetë. Pikat e lotëve që pikojnë për nënën dhe vëllanë ,janë “përrenj dëshpërimi” dhe ia grryejnë shpirtin, por poeti i fshin lotët me dhimbjen e tij. Shtëpia tashmë e braktisur, është “tkurur prej heshtjes” dhe ai bën para saj “fotografinë e braktisjes”. Mijra shtëpi shqiptare u braktisën këto 25 vjet nga migrimi dhe emigrimi. Ato janë plagë të hapura në shpirtrat e të zotërve.
Kujtimet e dashurisë së parë, buisin në një cikël tjetër, të cilin autori duke përdorur dialektin e Korçës, e ka titulluar “Zoçka e dashurisë së parë”. Megjithëse poeti i ka kaluar të 70-at, dashuria, ky motiv i përjetshëm poetik, zbret edhe në “livadhin poetk” të Janit , sepse “një zoçkë e tulatur fle në zemrën e tyre dhe “ i fshin lotët me një pendë krahu”. Në pak vargje, flet shumë poezia”Letra e vonuar”. Dhe kjo ka një arsye:”duke e mbajtur në gji”. Poeti ”ka falur dhe ka marrë një qiell me dashuri”.
Motive të tjera me mesazhe për paqen dhe dashurinë mes njerëzve, kundër egos, smirës, kundër njerëzve me dy fytyra, përcillen në ciklet e tjera të poezive. Poeti “godet” me vargje njeriun hipokrit, pasi ”në fjalët e tij me një cipëz sheqeri/ lëvrin smira dhe vreri”. Ai “qëllon” me “armën” e poezive edhe politikën shqiptare, të cilën e quan “një mushkë me huqe”. Shpirti i tij delikat, si i gjithë poetëve, preket nga gjaku që derdhet nëpër botë si dhe për refugjatët e ikur nga lufta e varfëria që “dremitin mbi gjemba/ dhe jastëkë prej gurësh”.
Ja, për vlerat e “Ujvarë së mallit” për të cilat fola më lart, por që ka edhe të tjera, bëra mjaft nënvizime, njëkohësisht iu riktheva për ta lexuar. Ky është “magneti” i artit: të të bëjë për vete e mos të lëshojë, njëkohësisht edhe të të shtier në mendime…
FITORJA E PARE E BALLIST MORINES
Pengohet ekstradimi i Ballist Morinës, Gjykata e Lartë e Zagrebit e kthen çështjen mbrapsht/
Pengohet ekstradimi i Ballist Morinës, pasi Gjykata e Lartë e Zagrebit ka vendosur ta kthejë çështjen mbrapsht në Gjykatën e Shkallës së Parë.Shtetasi i Shqipërisë, Ismajl Morina i njohur në opinion me nofkën “Ballisti”, për të cilin Serbia ka kërkuar ekstradimin nga Kroacia, për shkak të dronit me flamur në ndeshjen e futbollit ndërmjet Serbisë dhe Shqipërisë në Beograd në vitin 2014, përveç ankesës së dorëzuar në Gjykatën Supreme të Kroacisë, ka kërkuar azil politik në këtë vend. Azilin politik, Morina e ka kërkuar për shkak të frikës që në rast të ekstradimit në Serbi, nuk do të kishte gjykim të drejtë. Lidhur me këtë rast, në Kroaci flitet vetëm në rrafshin e gjyqësorit dhe jo në atë politik.
Darko Butigan, avokat nga Dubrovniku, i cili e përfaqëson shtetasin e Shqipërisë, Ismajl Morina, duke folur për Radion Evropa e Lirë disa ditë më parë, ka sqaruar se mbi çka bazohet ankesa në Gjykatën Supreme të Kroacisë lidhur me vendimin e Gjykatës së Qarkut të Dubrovnikut për ekstradimin e Morinës në Serbi. Sipas tij, Morina nuk ka bërë vepër penale, për të cilën ngarkohet.
“Republika e Serbisë kërkon ekstradimin e Ismail Morinës për veprën penale nga neni 317, alineja 3 , i Ligjit Penal, për vepër penale të nxitjes urrejtjes nacionale, racore dhe fetare, si dhe mostolerancës. Gjatë gjithë procedurës, ne themi se flamuri i caktuar i cili ka rënë mbi atë stadium nuk përmban kurrfarë elementesh të thirrjes për urrejtje nacionale, racore ose çfarëdo urrejtje tjetër ndërmjet popujve”, tha avokati Butigan.
Ai gjithashtu ka sqaruar se bëhet fjalë për flamurin me fotografitë e dy baballarëve të kombit shqiptar – Isa Boletinit dhe Ismail Qemalit – të cilët në konferencën e Londrës në vitin 1913, kanë kërkuar që Shqipëria të jetë në kufijtë, të cilët kanë figuruar në atë flamur.
“Kjo është e gjitha për të cilën flet ai flamur. Ndërkaq, pas ndeshjes në Serbi, nuk ka pasur kurrfarë përshkallëzimi të dhunës ndërmjet shqiptarëve dhe serbëve,dhe me këtë nuk është nxitur kurrfarë urrejtje nacionale ndërmjet popujve. Incidenti i cili ka ndodhur në ndeshje, në tërësi bie mbi përgjegjësinë e Policisë, gjegjësisht mbi organizatorin e vet ndeshjes. Është përgjegjësi e tyre që tifozët kanë depërtuar në fushën e futbollit, aty ku nuk e kanë vendin”, tha Butigan.
Ai ka thënë se në ankesë është vënë në dukje që Morinës në Serbi do t’i rrezikohej e drejta për gjykim të drejtë. Ankesa, sipas tij është krejtësisht e bazuar në fakte konkrete, të cilat tash për tash nuk do t’i bëj publike, përderisa procedurat janë në zhvillim e sipër.
Avokati Butigan ka theksuar që si mundësi e mbrojtjes shtesë për të mos u ekstraduar në Serbi, Morina ka kërkuar azil në Kroaci, me shpjegimin që për shkak të përkatësisë etnike dhe fetare, në Serbi nuk do të kishte gjykim të drejtë. Procedura për miratimin e mbrojtjes ndërkombëtare në Kroaci zgjatë 6 deri në 10 muaj.
Në rast se Gjykata Supreme e Kroacisë, refuzon ankesën e tyre, Butigan ka theksuar se do të ankohet edhe më tej.
“Absolutisht, do të shkojmë tutje në Gjykatën Kushtetuese e madje, nëse do të jetë e nevojshme, deri në Strasburg, sepse bëhet fjalë për shkelje të të drejtave themelore dhe lirisë së njeriut”, tha Butigan.
Në Gjykatën Supreme të Republikës së Kroacisë ende nuk e kanë pranuar rastin. Siç është konfirmuar zyrtarisht, gjykata do të vendosë me procedurë urgjente, por që edhe kjo do të zgjasë. Buitigan vlerëson se kjo mund të zgjasë deri në 2 muaj.
Avokati Branko Sheriq, nga Zagrebi, thotë për Radion Evropa e Lirë se vendimi i mundshëm i Gjykatës Supreme, me të cilën konfirmohet ekstradimi, bëhet i plotfuqishëm në momentin kur edhe merret ai vendim. Por, sipas tij, është e mundur që Gjykata Supreme të anulojë vendimin për ekstradim nga gjykata më e ulët dhe rastin ta kthejë më Dubrovnik për një vendim të sërishëm. Në rast se përsëri vendimi do të jetë për ekstradim, hapi i ardhshëm i avokatit të Morinës, do të ishte Gjykata Kushtetuese.
“Pas kësaj, personi që kërkohet për ekstradim, në qoftë se nuk është në procedurën e kontrollit për azil, mund të paraqesë padi në Gjykatën Kushtetuese, në rast se vërtetë ekziston dyshimi i arsyeshëm për cenimin e të drejtave themelore të njeriut të atij personi. Siç e dimë, procedura është e gjatë. Megjithatë, ekziston mundësia që nga Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kroacisë të kërkohet e ashtuquajtura masa e përkohshme, vendim i cili do ta pezullojë kryerjen e vendimit të plotfuqishëm për ekstradim, deri në momentin që Gjykata Kushtetuese nuk e zgjidh çështjen”, theksoi avokati Sheriq.
Morina, i cili është arrestuar në muajin qershor në Dubrovnik, derisa po udhëtonte drejt Italisë, po qëndron në burgun e atjeshëm deri në një vendim të ardhshëm. Avokati Butigan ka theksuar se është në kontakt të rregullt me të. Sipas tij, Morina po trajtohet sikurse të gjithë personat tjerë të paraburgosur.
Sekretari Mattis: Lufta do të ishte katastrofike
Sekretari Mattis mbrëmë në Kaliforni: Lufta do të ishte katastrofike/

Pas retorikës armiqësore të ditëve të fundit, Sekretari amerikan i Mbrojtjes, James Mattis, është përpjekur të zbusë tensionet mes SHBA-së dhe Koresë së Veriut, duke thënë se Uashingtoni ishte ende i interesuar në zgjidhjen e krizës përmes diplomacisë.Gjatë një fjalimi në Kaliforni në orët e vona të së enjtes, shefi i Pentagonit tha se, ishte detyra e tij të qëndronte gati për një konflikt të mundshëm, por shtoi se lufta do të ishte katastrofike. Sipas Mattis, përpjekjet diplomatike të Sekretarit amerikan të Shtetit, Rex Tillerson dhe ambasadores amerikane në OKB, Niki Haley, po japin frytet e para.
Megjithatë, ai nuk dha detaje lidhur me përpjekjet diplomatike që po zhvillohen: “Tragjedinë e luftës bota e njeh shumë mirë. Ajo nuk ka nevojë për ndonjë karakterizim tjetër përveç faktit se do të ishte katastrofike”.
Peniani njoftoi të enjten se, po finalizonte planin për të lëshuar 4 raketa në territorin amerikan të Guamit. Kjo shtyu kreun e Shtëpisë së Bardhë të deklaronte se Koreja e Veriut duhet të jetë shumë nervoze, nëse bën diçka kundër SHBA-së. Duke folur nga klubi i tij i golfit në Bedminster të Nju Xhersit, Donald Trump sugjeroi se kërcënimi i tij ndaj Koresë së Veriut se do të përballej me “zjarr e furi”, mbase nuk kishte qenë i mjaftueshëm. Ai paralajmëroi regjimin komunist se do të ketë telashe si pak kombe në histori nëse nuk kontrollon veprimet e tij.
Përshkallëzimi i konfliktit mes Uashingtonit dhe Penianit ka shqetësuar aleatët europianë të SHBA-së. Politikanë gjermanë kanë propozuar që BE-ja të ndërmjetësojë për zgjidhjen e krizës mes dy vendeve. Ndërkaq, Australia bëri të ditur se është e gatshme t’i bashkohet një lufte të mundshme kundër Koresë nëse Amerika do të sulmohet. {Sh.K}



