Ballkanin perëndimor pritet ta përfshijë një krizë e madhe politike ndërkohë që Rusia ka aktivizuar motorët në shtrirjen e ndikimit të saj. Tensionet në Maqedoni, provokimet e Serbisë në Kosovë dhe lëvizjet e dyshimta në Mal të Zi japin sinjale të qarta për përpjekjet e Moskës që të kyçet në Ballkan. Serbia duke besuar në mbështetjen e Putinit, e cila tashmë ka nisur edhe furnizimin me armatim, i ka dhënë përkrahje Gruevskit, duke besuar që me të mund ta bëjë rianeksimin e kufijve të Bosnjës dhe të Kosovës.

Nga ana tjetër tashmë në Prokurorinë e Malit të zi po hetohet rasti i përfshirjes së shërbimeve ruse në planifikimin e puqit. Njohës të rrethanave politike në rajon alarmojnë se Ballkani me vetëdije po futet në një situatë e cila shumë shpejt mund të marrë përmasa fatale. Ndërkohë që, sipas tyre, forcat e politikave antishqiptare janë aktivizuar haptazi.

“Jo rastësisht Sputnik në një nga numrat e fundit kishte montuar një hartë të Ballkanit, duke marrë zjarr. Eskalimi është i mundshëm nëse në Serbi do të fitojnë terren forcat antiperëndimore, që do të ndikonin egërsisht pastaj në rajon”,  ka thënë për “Zërin” Ylli Pata, gazetar dhe njohës i proceseve politike në Shqipëri.

Pos interesit rus që ta shtrijë ndikimin në Ballkan, krizës i ka ndihmuar edhe problematika ndëretnike, qeverisjet e dobëta, korrupsioni si dhe një prirje në rritje drejt autokratizmit të udhëheqësve politikë të rajonit..

Ballkani, drejt krizës së thellë

Arjan Dyrmishi, ekspert i lartë i çështjeve të sigurisë pranë Institutit për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) në Tiranë, ka vlerësuar se situata në Ballkan është bërë më e brishtë kohët e fundit, porse kjo, sipas tij, është shtrirë edhe në tërë Evropën Lindore.

“Në rastin e Ballkanit, në mënyrë më specifike Ballkanit Perëndimor, kjo krizë është bërë më e ndjeshme pasi përveç faktorëve të mësipërm, në këtë rajon kanë ndikuar negativisht edhe marrëdhëniet problematike ndëretnike, qeverisja e dobët dhe korrupsioni, si dhe një prirje në rritje drejt autokratizmit të udhëheqësve politikë të rajonit, të cilët në vend të kontributit për zgjidhjen e këtyre problemeve kanë zgjedhur të përfitojnë politikisht prej tyre”, ka thënë Dyrmishi për “Zërin”.

Ai ka vlerësuar se gjasat që situata të përkeqësohet janë të mëdha dhe se përshkallëzimi mund të vijë si pasojë e thellimit të mëtejshëm të kontradiktave dhe problemeve nga vetë vendet e rajonit, nga ndikimi i aktorëve dhe faktorëve të jashtëm, përfshirë këtu krizën politike dhe atë institucionale në BE, politikën e jashtme akoma të paqartë të administratës së re në SHBA.

Rusia po e shtrin ndikimin në Ballkan

“Që nga ardhja në pushtet e Putinit si president i Rusisë, ky ndikim ka ardhur në rritje. Përveç ndikimit të madh në Serbi, atij në Bosnjë-Hezegovinë nëpërmjet Republikës Srpska, në Mal të Zi dhe në Kosovë nëpërmjet minoritetit pro-rus, së fundmi Rusia është duke përdorur me efikasitet krizën politike që ka mbërthyer në dy vjetët e fundit Maqedoninë për ta shtuar ndikimin e saj atje, duke vënë në pikëpyetje progresin e deritanishëm në procesin e anëtarësimit të këtij vendi në NATO”, ka shtuar Dyrmishi. Edhe Ylli Pata, gazetar dhe njohës i proceseve politike në Shqipëri, ka vlerësuar se situata në Ballkan është e rrezikshme për arsye se, sipas tij, Rusia po synon ndryshimin e ekuilibrave në Bosnjë. “Ish-presidenti serb, Boris Tadiq, me të drejtë 2 muaj përpara tha se situata në Ballkan është aq e rrezikshme si në vitet ’90-a. Kjo pasi ka një ofensivë ruse për t’i ndryshuar ekuilibrat në Bosnjë, ku marrja e Srebrenicës nga serbët me dhunë në zgjedhje ishte sinjali më i frikshëm. Kjo valë po vjen poshtë deri në zemrën e trevave shqiptare”, ka deklaruar ai.

Sipas Patës një gjë e tillë është duke u hasur nga të gjitha anët, në të gjitha shtetet e Ballkanit. Porse, konsideron se Maqedonia është më e rrezikshmja sa i përket eskalimit të situatës.

“Maqedonia është më e rrezikshmja, ku Gruevski po ndërmerr një eskalim të rrezikshëm për ta moslejuar një qeverisje demokratike duke ofruar një agjendë vetëm maqedonase”, ka shtuar ai.

Andaj, Pata ka konsideruar se tërë këto rrezikojnë të mblidhen dhe të shpërthejnë një ditë.

“Lëmshi po mblidhet dhe nëse ai lëmsh do të rrotullohet kah gremina rrezikon që të marrë zjarr dhe të djegë ç’ka para. Jo rastësisht Sputnik në një nga numrat e fundit kishte montuar një hartë të Ballkanit duke marrë zjarr. Eskalimi është i mundshëm nëse në Serbi do të fitojnë terren forcat antiperëndimore, që do të ndikonin egërsisht pastaj në rajon”, ka potencuar ai.

Ndërkaq, Bashkim Selmani, njohës i çështjeve të sigurisë në Maqedoni, njëherësh profesor në universitetin e Tetovës, ka vlerësuar se kohët e fundit po vërehen probleme të shumta në gjithë Ballkanin.

“Është fakt real që kohëve të fundit po vërehen probleme thuajse në të gjitha vendet e Gadishullit Ballkanik, nga njëra anë po jepen indikacione të disa shteteve në mënyrë të hapur, ndërsa në shtete të tjera në mënyrë të heshtur në këtë rast siç është Bullgaria dhe Greqia, por, të gjitha palët në Ballkan po bëjnë përpjekje për një komplikim të situatës së përgjithshme në Ballkan”, ka deklaruar ai në një prononcim për “Zërin”.

Sipas tij, aktualisht në Ballkan ekziston një situatë aq e brishtë sa që bën që edhe qytetarët të jenë të shqetësuar.

Selmani tutje ka thënë se Ballkani është futur në një situatë që nuk do të ishte aspak në interes të çështjes shqiptare.

Ai më tej ka konsideruar se pjesa e këtij gadishulli shumë shpejt mund të shkojë deri te përmasat fatale.

“Duke analizuar në këtë pikëpamje mund të shprehemi se Ballkani me vetëdije po futet në një situatë e cila shumë shpejt mund të marrë përmasa fatale në rast se Evropa nuk do të jetë më energjike ndaj këtyre politikave antishqiptare që po përmbys gjithçka që është arritur në Ballkan”, ka theksuar Selmani.

Ndërkohë, ka konsideruar se Rusia tashmë është bërë jo vetëm kërcënim për Ballkanin, por edhe për të gjithë njerëzimin.

Ramadani: Ballkani Perëndimor i është kthyer gjuhës së urrejtjes

Eksperti i sigurisë në Kosovë, Burim Ramadani, ka vlerësuar se Ballkani tashmë i është kthyer gjuhës së urrejtjes.

“Ballkani Perëndimor i është rikthyer gjuhës së urrejtjes dhe përçarjes ndëretnike dhe midis popujve. Kjo është krejtësisht e qartë, duke u bazuar në rikthimin e retorikës politike të ashpër, agresive të elitave politike në vende të ndryshme në Ballkan”, ka deklaruar ai.

Sipas Ramadanit, kjo është paraprirë nga ringjallja direkte e ambicieve të Serbisë për pretendime territoriale ndaj shteteve fqinje, duke përfshirë këtu Kosovën dhe Bosnjën e Hercegovinën, por pa përjashtuar edhe Maqedoninë dhe Malin e Zi. Kurse hyrja e Malit të Zi në NATO për Serbinë dhe Rusinë, sipas tij, është një goditje jashtëzakonisht e fuqishme mbi planet dhe mbi idetë e tyre territoriale.

Ramadani më tej ka konsideruar se gjasat që Ballkani të përfshihet në konflikt janë të pakta, porse, sipas tij, nuk përjashtohet mundësia që gjendja të keqësohet më tej.

“Mundësitë që Ballkani të përfshihet sërish në konflikte të armatosura janë të pakta, porse ekzistojnë mundësitë që të ketë incidente të cilat mund ta përkeqësojnë situatën”, ka shtuar ai.

Kurse, ka thënë se roli dhe ndikimi i Rusisë në Ballkanin Perëndimor është rikthyer si një pengesë serioze në raporte të vendeve të Ballkanit me BE-në dhe NATO-n.

Mehmeti: Destabilizimi i raporteve BE-SHBA e ka thelluar krizën në rajon

Nga ana tjetër, njohësi i çështjeve politike në Maqedoni, Ibrahim Mehmeti, ka vlerësuar se destabilizimi i marrëdhënieve ndërmjet BE-së e SHBA-së e ka thelluar krizën në rajon.

“Ajo që posaçërisht e rëndon krizën aktuale politike në rajon është destabilizimi i raporteve ndërmjet SHBA-së dhe BE-së, gjë që ia hapi rrugën Rusisë e cila në çdo mënyrë e shfrytëzon situatën e krijuar për t’i realizuar planet e veta për pengimin e proceseve eurointegruese të shteteve ballkanike, por edhe për instalimin e strukturave lojale ndaj qëllimeve të këtilla”, ka deklaruar ai.

Por megjithëkëtë, Mehmeti është shprehur optimist se SHBA-ja e BE-ja do ta gjejnë një zgjidhje.

“Unë megjithatë shpresoj se fuqitë e mëdha, SHBA-ja dhe BE-ja do të gjejnë mënyrë për ta ruajtur atë që është arritur në demokratizimin e shteteve të rajonit dhe se do të gjendet mënyra që këto shtete të integrohen në BE, me çka do të parandalohet kthimi prapa i cili do të kishte pasoja shkatërruese për të gjithë rajonin”, ka shtuar Mehmeti.

Kurse, ka vlerësuar se Rusia është faktori kryesor i tërë këtij ngërthimi.

Rugova: Rreziku më i madh i kanoset Maqedonisë

Gazetari Arben Rugova ka vlerësuar se Ballkani vazhdon të mbetet një shesh lojërash për rivalitet ndërmjet disa fuqive të mëdha rajonale e botërore.

Sipas tij, kriza financiare, emigracioni i pakontrollueshëm dhe dalja e Britanisë së Madhe nga Bashkimi Evropian e kanë larguar vëmendjen e Brukselit zyrtar nga kjo pjesë e Evropës.

E kjo, sipas tij, u ka dhënë mundësi Rusisë e Turqisë për rivendosjen e interesave të tyre në këtë pjesë.

“Ky vakum, i cili është krijuar edhe për shkak të zbehjes së ndikimit amerikan në rajon pas pavarësimit të Kosovës, i ka dhënë Rusisë, e deri diku edhe Turqisë, hapësirë ndikimi dhe mundësi për t’i rivendosur interesat e veta përmes lidhjeve historike e fetare. Ky ndikim lindor ka ringjallur ultranacionalizmin serb, por edhe ekstremizmin fetar, gjë që e ka rikthyer Ballkanin në një vullkan aktiv ku shpërthimi i llavës është i paparashikueshëm”, ka deklaruar ai.

Ndërkohë, duke marrë parasysh rrethanat aktuale, ai ka thënë se situata në Ballkan mund të eskalojë.

“Po, derisa vazhdon dobësimi i Bashkimit Evropian, derisa administrata e presidentit Trump vazhdon ta lërë Ballkanin në duar të burokratëve të Brukselit, ashtu sikurse bëri Presidenti Obama, sidomos në mandatin e dytë të tij, Serbia me mbështetjen e Rusisë do të vazhdojë të nxisë konflikte të reja në Ballkan, me shpresë që në një të ardhme, jo shumë të largët, t’i rivendosë kufijtë e Serbisë së Madhe”, ka shtuar Rugova.

Ndërkohë, ka vlerësuar se rreziku më i madh aktualisht i kanoset Maqedonisë, për shkak të bazës së brishtë që ka si shtet dhe tensioneve të vazhdueshme ndëretnike brenda tij. Por, sipas tij, tensionim të situatës mund të ketë edhe në shtete të tjera, Bosnje dhe Hercegovinë, Mali të Zi dhe Kosovë.

Hyda: Situata e shqiptarëve në Ballkan, e brishtë si asnjëherë tjetër

Kurse, Hajredin Hyda, pjesë e PD-së në asamblenë komunale të Bujanocit, njohës i zhvillimeve politike atje, ka vlerësuar se situata e shqiptarëve në Ballkan është e brishtë si kurrë më parë.

“Asnjëherë më parë situata e shqiptarëve në Ballkan nuk ka qenë më e brishtë. Arsyet janë shumëdimensionale, por kryesorja është se ne si popull nuk kemi arritur ta menaxhojmë mirë këtë periudhë të tranzicionit, qoftë në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoni apo në Luginë të Preshevës”, ka deklaruar ai për “Zërin”.

Ndërkaq, sipas Hydës, rreziku për eskalim të situatës ekziston, mirëpo jo në nivel aq të lartë, sa në vitet e ’90-ta.

“Përkundër alarmimit nga të gjitha instancat për mundësinë e eskalimit të krizës, edhe pse ekziston rreziku potencial i ndonjë konflikti, për dallim nga vitet e ’90-ta kur edhe popullata serbe si gjeneratore e këtij konflikti ishte e favorshme për luftë, tash kur njerëzit ende i kanë të freskëta tmerret e luftës, tash ata janë kategorikë kundër dhe me probabilitetin e një konflikti eventual më shumë manipulojnë kastat politike, për ta larguar vëmendjen nga problemet reale, si papunësia, korrupsioni, nepotizmi, mosperspektiva, ikja nga vendlindja e të rinjve”, është shprehur Hyda.

Rusia po e shtrin ndikimin në Ballkan