Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Eliza Dushku, festoi 28 Nëntorin me Rrënjët Shqiptare në Nju Jork

by

NEW YORK – Aktorja hollivudiane me gjak shqiptar, Eliza Dushku, ka zgjedhur të festojë kësaj radhe 28 Nëntorin – Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë – Ditën e Flamurit, së bashku me vëllezërit dhe motrat e saj shqiptarë në Nju Jork./Nga Beqir SINA – New York /Eliza Dushku, aktorja e njohur me origjinë shqiptare, e cila mban edhe pashaportën e Shqipërisë, këto ditë ka ndarë gëzimin e saj me rastin e 28 Nëntorit, me shqiptarët në Nju Jork, duke marrë pjesë në festimet madhështore për nder të Ditës së Flamurit – Shpalljen e Pavarësisē, të cilat u organizuan nga asamblesiti shqiptar Mark Gjonaj dhe në Prospect Hall në Brooklyn.  Ndërsa, në lokalin luksoz Cantina Rooftop në Kuins New York, ku organizata Rrënjë Shqiptare, ku u mbajtë një mbrëmje e madhe festive për të Ditën e Flamurit, u bë pjesë e kësaj feste.    Presidenti i kësaj organizate zoti Marko Kepi, shkruan në statusin e tij në facebook, se “Faleminderit, për të gjithë ata që erdhën duke mbështetur Rrënjë Shqiptare në këtë festë, e cila të gjitha fitimet e saj, do t’i dërgojë në bashkëpunim me Fondacionin Mbreteresha Shqiptare Grealdina, për ri-ndërtimin e një Shkolle në malësitë e qytetit të Kuksit” . Kreu i gjeneratës së re shqiptare, drejtoi në emër të kësaj organizate një falenderim të veçantë edhe për mysafirët special, të cilët natën e 28 Nëntorit, u bënë pjesë kësaj feste, të përbashkët që frymoi vetëm kuq e zi, këta të rinjë e të reja – nga Rrënjët Shqiptare, dhe mysafirët e nderit fotografin me renome Fadil Berisha, aktoren e hollivudit Eliza Dushku dhe Miss Kosovën.Eliza shqiptare kudo e “ndezi” atmosferën kuq e zi! duke treguar rrënjët e saj shqiptare….“Ndjehem shqiptare”, është shprehur aktorja Eliza Dushku, qysh në momentin e parë që ka mbërritur në Shqipëri, afro një dekad më parë, kur ajo u njoh me tokën e të parëve të saj – babait nga Korça.  Shqipërinë, të cilën ajo nuk e kishte parë asnjëherë, por vetëm e kishte dëgjuar dhe ndoshta ëdërruar në kontaktet e para me gjakun shqiptarë, ajo e ka pranuar dhe theksuar në botën e madhe hollivudiane, se sa krenare është me origjinën e saj Shqipëtare.   E ndërsa në bisedë e sipër, asaj kur i thanë, për her të parë që t’i ke fytyrë shqiptare, ajo bëhet krenare e fillon të qeshë. Tregonte, se një gjë të tillë ia kishin thënë edhe të tjer në Amerikë.   “Pavarësisht se jam e lodhur, jam shumë e entuziasmuar. Mezi pres të njoh Shqipërinë, dhe të udhëtoj drejt qytetit të prindërve të mi  ”, shprehej me të shkelur në Shqipëri, për her të parë, Eliza Dushku.    Duke qeshur ajo ka filluar sa her e takon të shqiptoi edhe ndonjë fjalë shqip, por premton se do flas edhe më mirë shqip. “Shumë të faleminderit, dhe disa fjalë gjysma gjysma ajo ti shqipton sa po e takon” me një dashuri të çilrtët ajo fotografohet me të gjithë shqiptarët, sikur i njeh prej kohësh.Ndërsa, në kontaktin e parë me tokën shqiptare, Eliza Dushku, përveç mbushjes shpirtërore ka kërkuar diçka më shumë shqiptare, shkruante atëhere shtypi shqiptar ato ditë të Eliza Dushkut në Shqipëri.

“Më gjeni dikë që bën tatuazhe të bukura”, citohet të ketë thënë, ajo, atë ditë në Shqipëri. “Dua të bëj në qafë pas shpatullave një shqiponjë të madhe. Vendosa që ta bëja që në Amerikë, por modeli i atjeshëm nuk i kishte të bukura krahët e shqiponjës andaj do t’a bëjë në Tiranë( dhe realisht ajo e ka bërë dhe e mbanë ende për të treguar se është bijë e Shqipes me dy krena) .

Ramiz Mena, një emblemë e luftëtarit antikomunist

by

Nga Neritan Kolgjini/
Ramiz Mena u largua prej kësaj bote në dt.24 korrik 2015, e premte, shtatë ditë pas bajramit. Peshën e këtij lajmi të idhët e kemi të vështirë ta shprehim me fjalë. Sepse të flasësh për jetën e personalitetin e Ramiz Menës, të zbërthesh thelbin e asaj çka ai përfaqësonte si për familjen e farefisin e vet, ashtu dhe për rrethin miqësor e shoqëror, është gati e pamundshme. E sigurt është që ai do të ketë përherë një vend të posaçëm në zemrën e secilit prej nesh, njerëzve që e kemi njohur nga afër. Personaliteti i tij, njerëzillëku, mençunia dhe sensi i ëmbël i humorit do të na mungojnë tashmë pa kthim. Na qetëson disi veç fakti që ai do të kujtohet më së shumti si nji shtyllë apo kollonë e moralit njerëzor. Për familjen dhe të rinjtë e lindur kryesisht në kampe internimi, ai ishte “Babloshi”, “baba i zemrës”. Dhe kështu do të jetojë në kujtimet tona.
Në këtë shkrim nuk do të zgjatem shumë për historinë e tij të vuajtjeve në burg e internim. As për rezistencën me armë në dorë kundër regjimit komunist. Dokumentet e arkivit dhe dëshmitë e ndryshme janë aty që ta thonë këtë. Për këto aspekte le të shkruajnë historianët, studiuesit e njerëzit që kanë kushtet dhe mundësitë ta bëjnë.
Unë do të rrëfej për Babloshin që kam njohur vetë, që kam zbuluar përmes shkrimesh e dokumentesh. Nga ky vështrim them me plot gojën se bashkë me Ramiz Menën, vdiq edhe një copëz e gjallë e me peshë e historisë së këtij vendi.
Më kot prita ditë me radhë nëse në faqet e gazetave apo ndonjë Tv do të jepte ndonjë shkrim nekrologjik, ose qoftë një lajm të shkurtë a kronikë. Asgjë… as nga gazetarët, – që justifikohet të mos e njohin, – por më e çuditshmja, as nga njerëzit që e kanë njohur! Secili mund të ketë arsyet e veta të heshtjes. Por kjo as e ul e as e zhvlerëson këtë vigan të racës shqiptare. Vdekja e Ramiz Menës na solli parasysh pasojat që mund të shkaktojë humbja e kujtesës historike dhe ndërgjegjes shoqërore në këtë vend.

Për ta qartësuar idenë, le të sjellim një shembull këtu nga media botërore, që ka pasur jehonë edhe në Shqipëri. Konkretisht në Top Channel, me kronikën: “Shuhet i mbijetuari i fundit i ‘arratisjes së madhe’!” të datës dt. 28/08/2015, ku njoftohet për vdekjen e Paul Royle, 101 vjeç, pilot australian, i cili kishte rënë rob në duart e gjermanëve, duke bombarduar në Poloni. Ai u kap rob dhe u dërgua në një kamp përqendrimi, prej ku arratiset bashkë me 76 pilotë të tjerë nga të cilët mbijetuan vetëm 3 gjithsej. Mbijetesa e tyre u përjetësua në filmin e vitit 1963, “Arratisja e Madhe”, ku luante si aktor edhe Steve McQueen. Kjo ishte me pak fjalë kronika e TCh.

Australianët janë një komb dinjitoz dhe të vetëdijshëm për vlerat njerëzore që kanë në shoqëri, prandaj mediat kanë shkruar e nderuar vdekjen e një të mbijetuari të luftës.
Nga ana tjetër një personalitet, edhe më i madh se Paul Royle për australianët, ka qenë Ramiz Mena për shqiptarët. Megjithatë mediat tona nuk prodhuan dot as një nekrologji të shkurtë, e jo më të bënin një film për të. Zaten në një kohë kur vlerat njerëzore po bjerren e injorohen, duket si pasojë logjike lënia në errësirë e emrit, vlerave dhe kontributit atdhetar të një kolosi si Ramizi. Afërmendsh që në këtë zallamahi ku njerëzit nuk po njohin as veten, pak gjasa kishte të kujtohej dikush që të shkruante për një monument morali siç ishte Ramiz Mena.

Por, kush ishte Ramiz Mena? Me dy fjalë mund ta portretizojmë: Ishte një legjendë njerëzore që i mbijetoi skëterrës komuniste; ishte një luftëtar i rezistencës antikomuniste për disa vite me radhë; ishte një i burgosur politik; një i internuar i kampit më të tmerrshëm të Lushnjes, Gradishtës; ishte mishërim ekzemplar i genit dhe racës së pamposhtur shqiptare që si feniksi lind nga hiri i vet. Për familjen dhe miqtë ishte një njeri me moral e virtyte të rralla, të cilit pak mund t’i aviteshin; një diamant për nga karakteri! Ai ishte praktikisht si një copëz legjende e shkëputur nga e shkuara dhe e vendosur në të tashmen.

Ja si e përshkruan z.L.Pepmarku figurën e Ramizit, në një shkrim homazh të botuar në gazetën “Dielli” të Vatrës në SHBA:
“Ai nuk u dëgjua të fliste ndonjëherë për vuajtjet e tija, në mal gjatë viteve të arratisë, në burg gjatë viteve të vuajtjes së dënimit, në internim ku e kaloi jetën bashkë me familjen e tij, deri në vitin nëntëdhjetë, të shekullit XX-të. Ndonëse kujtonte me dhimbje dhe tregonte rrjedhshëm e deri në detaje, për qëndresën dhe vuajtjet e shokëve në burgjet dhe kampet e internimeve. Skena të tmerrshme nga qelitë e burgjeve, Këneta e Maliqit, Kampi i Bedenit e deri te mbathja e nallçeve në shputat e këmbëve me gozhdë në Kalanë e Gjirokastrës, janë disa nga skenat rrënqethëse që nuk të shqiten nga mendja.”

Ky shkrim ishte i vetmi botim nekrologjik me rastin e vdekjes së Ramizit, që gjithsesi u publikua përtej Atlantikut. Si duket, shqiptarë të denjë për këtë emër sot ka vetëm në Amerikë, kurse në këtë anë ku ka sunduar “dreqi i kuq”, nuk gjenden më, edhe sikur të dalësh rrugëve me qiri në dorë si Diogjeni i lashtësisë.

Nuk ekzagjerojmë po të themi se Babloshi kishte prerjen e një mendimtari të thellë e gati filozofi. Im atë Ahmeti më thoshte se inteligjenca e Ramizit ishte e një niveli tepër të lartë. Sipas tij ajo ishte e dallueshme madje edhe në disa shenja fizike. Ajo që të binte në sy nga portreti i tij ishte balli me rrudha të imëta e të shumta. Ato dukej sikur reflektonin volumet e arkivës që kishte në kokë. Por edhe të dhimbjes e tmerreve që kishte vuajtur e parë me sy në kohën që ishte në arrati kundër regjimit komunist, apo në burgjet e frikshme të viteve ’50-të.

Babloshi ishte një kuvendar i rrallë e njohës i thellë karaktereve të ndryshme të shqiptarëve. Njeri që zotëronte në mënyrë të përkryer të folurën alegorike të maleve të veriut, të pagëzuar rëndom si “e folura e Dibrës”, por që në fakt shtrihet në gjithë alpet shqiptare, ashtu edhe në Labëri e deri në Çamëri.

Por nga ana tjetër, Babloshi ishte tepër i përkorë kur vinte puna të fliste për veten, apo historinë e fisit të Bajraktarëve të Lurës, pinjoll i të cilëve ishte. Për këtë histori theroresh e sakrificash atdhetare, ai nuk fliste praktikisht kurrë. Natyrisht këtë duhet ta bënin miqtë e dashamirët, mbi të gjitha historianët, ata që kanë bindjen se opinionit u duhen thënë të vërtetat me rëndësi për këtë vend.
Nuk pranoi t’i botojë kujtimet familjare, për sa kohë ishte gjallë, megjithëse i kishte bërë gati për botim qysh në 2004-ën nën redaktimin e z.Xh.Martini.

Ja ç’shkruan prof. Miftar Spahija në një letër të dt.19 nëntor 1997, rreth fletoreve me kujtime të Babloshit:
“Kujtimet qё i vune pёrmbi kartё duhet t’i dije, duhet t’i nxane çdo djalё e vajzё e Menajve; ato janё ushqim atdhedashunie pёr tё gjithё ata e ato qё duen Shqipninё. Ato kujtime qё i vune nё kartё nuk janё fjalё filosofie, fjalё abstrakte as nё qiell as nё tokё, janё fjalё qё prekin me dorё, se folin me gjakun e tetё-nandё djelmve tё Menajve, qё ia falёn jetёn Shqipnisё. Ato janё historia, jo llapkimet e krimit; pёr atё gjak qё derdhёn Menajt folin gurёt, folin prrojnat, folë Pllaja e Lurit, folë Guri i Vashёs.” North Bergen, NJ.

Rrethit të ngushtë familjar dhe miqësor, Babloshi u kishte rrëfyer me detaje tmerret e burgjeve komuniste, ndër të cilat ato të burgut të Kalasë së Gjinokastrës, të kënetës së Maliqit, kanalit të Bedenit etj… shtoi dhe burgun e Elbasanit… Ai na kishte rrëfyer gjithçka përshkruhet me hollësi nga Patër Zef Pllumi në veprën e tij monumentale “Rrno për me tregue”. Ne i kishim dëgjuar prej Babloshit tonë këto horrore, vite përpara, madje që në kohë të komunizmit. Prandaj kur lexonim At Zefin, shpesh përsërisnim: “ja këtë na e ka thënë Babloshi! Kështu na e ka thënë Babloshi! etj”.

Babloshi ishte antikomunist në çdo qelizë të trupit. Kjo dëshmohet me aktivitetin e tij që në ditët e para të vendosjes së terrorit komunist në vend, e deri në grahmat e fundit të regjimit në 1990-ën! Unë disponoj dy dokumente: vendimin e gjykatës për dënimin e tij me 10 vjet burg si luftëtar kundër skuadrave të ndjekjes së Sigurimit, si dhe një dokument të arkivës, ku dokumentohet se Ramiz Mena ndiqej nga Sigurimi deri në prag të viteve ’90-të.

Nuk e di pse, por qysh nga fëminija ime, Babloshi më ngjante me Mujo Ulqinakun. Një luftëtar, i cili thjesht duhet të kapte armën, për ta ngjallur heroin që shihnim në libër! Nuk jam i sigurt nëse ky imazh më ishte krijuar prej mënyrës se si i mbante mustaqet e shkurtra, apo ngaqë e dija se ishte mbretnor e zogist!

Babloshi ishte një lexues i vëmendshëm i zhvillimeve politike dhe zbërthente saktë ngjarjet politike. Më pas, ky talent i tij do të shfaqej pas viteve ’90-të në radhët e Legalitetit. Personaliteti i Ramizit ishte i tillë saqë mund të quhej fare mirë si zemra e Lëvizjes së Legalitetit. Kjo, për sa kohë ai pati gjendjen shëndetësore të kontribuonte, sepse tashmë mosha dhe vuajtjet e kishin bërë të veten. Babloshi po shtynte çapat e fundit të jetës, të cilës i shijoi vetëm frytet e hidhura.

Babloshi e kishte njohur kodin e komunikimit politik qysh i ri, kur në 1944, në kullat e fisit të tij të Bajraktarit të Lurës, u mbajt mbledhja apo Kuvendi i Lurës. Një tubim që mund të konsiderohet si tentativa e fundit serioze për bashkimin e forcave nacionaliste kundër murtajës komuniste.
Nga ajo kohë, ai na ka rrëfyer mjaft biseda e deklarata të krerëve të nacionalizmit shqiptar si Abaz Kupi, Mitat Frashëri, Muharrem Bajraktari etj., të cilët i kishte dëgjuar me veshët e vet duke diskutuar.

Poeti Ramiz Lushaj ka shkruar një poezi kushtuar Ramiz Menës, me titull “Bajraktarët e Lurës – Kulla në Histori”, që mban datën 24 maj 2015, ku thuhet:
“Kulla e moçme e Menëve, bajraktarit të Lurës/ E thjeshtë si pushka./ E madhe si lufta./ E dashur si liria.”
Dhe vërtet, Babloshi, më shumë se bajraktar, ishte vetë bajrak! Më shumë se luftëtar, ishte një arsenal lufte! Më shumë se mbretnor, ai qe mbret i moralit njerëzor. Nga goja e tij nuk u dëgjua kurrë një fjalë negative apo rënduese as për karakteret e dobët që gjendeshin në kampet e tmerrshme të Lushnjes.

Babloshi ishte njëherësh nji lexues i pasionuar. Kushdo që e ka vizituar në shtëpi, me siguri mund të dëshmojë se ai mbante gjithmonë në komodinën e vet nji botim të ri, që kishte të bënte me historinë, politikën apo nacionalizmin shqiptar.

Por ndoshta figura e këtij burri të rrallë do të dukej e paplotë sikur ta portretizonim vetëm si nji luftëtar antikomunist, politikan nacionalist, të burgosur të ndërgjegjes, e pinjoll të bajraktarit të Lurës! Kështu mund të themi se ai ishte njëherësh edhe një familjar shembullor, një prind fantastik, një Bablosh i pashoq! Megjithëse kishte kaluar rrathët e ferrit komunist, ai mbeti thellësisht njerëzor! Dinte të shfaqte butësinë e një fëmije, kur ishte fjala për të trajtuar një çështje familjare. Zëri i tij edhe pse me tone të forta baritoni, nuk është dëgjuar kurrë i lartë. Kush ka biseduar me të, e mban mend të flasë mjaft lehtë e qetësisht. Qoftë edhe kur trajtonte probleme nga më delikatet, që kishin të bënin me politikën, apo vështirësitë e jetës së njeriut!

Një njohës i arabishtes ka shpjeguar se emri Ramiz në gjuhën semite ka pakashumë kuptimin “njeri i shënuar nga fati, i veçantë”. Sipas tij fjala “Ramiz” rrjedh nga folja re-me-ze, dhe do të thotë: ai që shënon, bën një shenjë, vendos simbol. Pra Ramiz, do të thotë: ai që vendos një simbol, shenjë. Besoj pak njerëz e dinë si unë, që Babloshi ishte një besimtar nga të rrallët. Ai thoshte përnatë lutje dhe dinte disa sure të Kuranit.

Humbja e tij na ka pikëlluar, sepse nuk e shohim më fizikisht dhe nuk do të kemi kurrë mundësi të flasim me të. Nuk do ta kemi kënaqësinë shpirtnore me folë me një burrë të fisit tonë, i cili si nji pater familias, të na udhëzojë, mësojë e urdhërojë për gjërat më me vlerë në jetë.
S’kemi ç’bëjmë tashmë. Ky është ligji i pamëshirshëm i njerëzimit dhe kështu është caktuar rrisku prej Allahut të Gjithëfuqishëm. Ne thjesht bindemi.
Ai shkoi i realizuar në atë botë pa kthim. La mbrapa fëmijë e nipa plot. Iku me nder e faqe të bardhë!

DOSJE-Si u përndoq poeti Faslli Haliti nga Sigurimi,- denoncim nga Koleget

by

VIJOJNË PJESË NGA LIBRI ” KADARE I DENONCUAR” I GAZETARIT DHE PUBLICISTIT TE NJOHUR DASHNOR KALOCI/*
“Çuditemi me Ismail Kadarenë, autorin e shkrimit kritik “Ditët e sotme në poezinë e një të riu”, botuar në gazetën “Drita”, që është shprehur se vëllmi “Sot” na qenka një nga librat “më interesantë poetikë të botuar kohët e fundit” nga Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”. Ose: “Në vjerasht e Faslli Halitit socializmi nuk qëndron në fjalë, ai është brenda vargjeve, brenda subjektit të thjeshtë të vjershave”. Për ç’socializmëm e ka fjalën autori i artikullit”?/

Arkivi Qëndror i Shtetit. Fondi 14. Ap. Komitetit Qëndror të PPSH-së, (Struktura) Dosja 308. Viti 1973/

 Kapitulli  i XXI-të  /  

-Ne dhe shumë pjesmarrës të diskutimit krijonjës të organizuar nga Shtëpia e Kulturës e qytetit tonë për librin “Sot”, të Faslli Halitit, s’pajtohemi as me mendimet subjektive të Ismail Kadaresë dhe as me çmimin e tretë që zhuria e poezisë i dha këtij vëllimi në konkursin e madh kombëtar të shpallur me rastin e 25 vjetorit të çlirimit të Atdheut tone…?!

                        Kapllan Resuli, shkrimtar

                        Spiro  Dinaku, nënpunës

                        Hysen Kurti, punëtor

Dokumenti që po botojmë në këtë pjesë të librit, është një informacion që shefi i kabinetit të Ramiz Alisë, Ilo Kodra, i bën eprorit të tij, lidhur me një problem që ka ndodhur në rrethin letrar të Lushnjes, në mes drejtuesit të atij rrethi Hasan Çobani dhe poetit e letrarit të ri, Faslli Haliti. Po kështu pjesë e kësaj dosje, janë edhe dy tre letra të tjera: Një kërkesë e Faslli Halitit për një takim me sekretarin e Komitetit Qëndror, letra e një “grupi shokësh” nga Lushnja, dhe një artikulli i gazetës lokale “Shkëndia” të atij qyteti, me titull  “Dielli dhe një poemë që spekullon me të”. Të gjitha këto janë dërguar në adresë të Komitetit Qëndror, ku sekretari Ilo Kodra, pasi ka bërë një përmbledhje të tyre, ku ka shënuar si pretendimet e Halitit dhe të Çobanit, ia ka dorzuar shefit të tij, Ramiz Alia. Sipas të gjitha letrave që ndodhen në atë dosje, dhe asaj ç’ka ka shkruar Ilo Kodra në përmbledhjen e këtyre letrave, debati në mes drejtuesit të rrethit letrar të Lushnjes dhe poetit Faslli Haliti, ka ardhur pasi Faslliu ka paraqitur një poemë për botim në ALMANAK-un e Lushnjes dhe Çobani jo vetëm që nuk ja ka botuar, por i ka thënë atij se atë do ta dërgonte në Degën e Brendëshme, pasi ishte poemë armiqësore. Pas kësaj, Faslliu e ripunon poemën (“Dielli dhe rrëkerat”) dhe e dërgon në gazetën “Zëri i Rinisë”, e cila e boton menjëherë. I nxehur tej mase nga kjo gjë, Hasan Çobani mbledh rrethin letrar dhe i nxit një grup të rinjsh që të shkruajnë një shkrim kritik kundër poemës së Halitit. Dhe ky shkrim me titull “Dielli dhe një poemë që spekullon me të”, u botua në gazetën lokale “Shkëndia” të atij qyteti. Por ngjarja nuk mbaron këtu. Pas artikullit tejet kritik në “Shkëndia”, rrethi letrar i Lushnjes organizon një tjetër diskutim krijues duke marrë në analizë poemën e Halitit “Dielli dhe rrëkerat”, në të cilën merr pjesë dhe Sekretari i Parë i Komitetit të Partisë Rrapi Gjermeni. Në atë takim letrarësh, Faslli Haliti është vënë në bankon e të akuzuarëve, njësoj si në një gjyq politik dhe kjo gjë duket qartë edhe nga shënimet që ka mbajtur Sekretari i Parë Rrapi Gjermeni. Por ky demaskim publik dhe këto sulme ndaj letrarit të ri Faslli Haliti, nuk ishin të vetmet, pasi dy tre vjet më parë, shkrimtari Kapallan Resuli (emigrant politik, i ardhur në Shqipëri nga Jugosllavia, në atë kohë mësues në fshatrat e Lushnjes), kishte shkruar një artikull të gjatë kundër tij si person (Faslliut), dhe gjithë krijimtarisë letrare, të cilin e dërgon për botim në gazetën “Zëri i Popullit”. Bashkë me Resulin, në atë artikull që nuk dihet se përse nuk u botua kurrë, kanë firmosur si bashkëautorë dhe Spiro Dinaku, (nënpunës), Hysen Kurti, (punëtor). Në atë artikull, apo më saktë “pretëncë prokurori”, Resuli dhe dy firmëtarët e tjerë të shkrimit, e kanë nxirë të gjithë punën dhe krijimtarinë e Halitit, duke e akuzuar hapur, si “armik i partisë dhe i popullit”. Po ashtu në atë artikull, ata kanë akuzuar edhe shkrimtarin Ismail Kadare që ka vlerësuar atë në shtyp, ku midis të tjerash shprehen:“Çuditemi me autorin e shkrimit kritik “Ditët e sotme në poezinë e një të riu”, botuar në gazetën “Drita”, që është shprehur se vëllmi “Sot” na qenka një nga librat “më interesantë poetikë të botuar kohët e fundit” nga Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”. Ndërsa diku më poshtë lidhur me vlersimin që Kadare, i ka bërë një poeme të Halitit, Resuli dhe dy bashkëautorët e shkrimit, janë shprehur: “Na vjen të qeshim me autorin e shkrimit kritik të Faslli Halitit”?!Po të shohim me vëmëndje si artikullin e Resulit dhe dy bashkëpunëtorëve të tij, ashtu dhe se si janë zhvilluar ngjarjet, disa vjet para dhe pas asaj përplasje në mes Faslli Halitit dhe rrethit letrar të Lushnjes, do vëmë re se problemi nuk është aq i thjeshtë. Apo më saktë, gjithë ajo furi sulmesh nuk drejtoheshin kundër Faslli Halitit, por direkt ndaj shkrimtarit Ismail Kadare. I cili ishte personi që nga pozicioni i redaktorit, i kishte botuar Halitit, vëllimin e parë me poezi, edhe pse nuk kishte asnjë njohje me poetin e ri lushnjar, por për faktin e thjeshtë, se poezitë e tij i kishin pëlqyer. Gjë e cila kishte sjellë sa gëzim e lumturi tek Haliti e rrethi i tij miqësor, aq dhe shumë xhelozi dhe zili tek letrarët e tjerë të aij qyteti të vogël në zemër të Myzeqesë. Kjo pasi asokohe jo vetëm botimi i një libri, por dhe i një poezie apo vjershe të vetme me dy tre strofa rradhitur diku në një cep gazete, bënte të njohur dhe me shumë emër e autoritet autorin e saj. Dhe kjo gjë ndodhte, kur poezitë apo vëllimi poetik vlersohej nga kritika, ndërsa e kundërta, kur ajo sulmohej, siç ndodhi në rastin konkret ndaj Halitit, jeta e autorit merrte tjetër drejtim dhe nuk dihet se si shkonte fati i tij?! Kështu ndodhi dhe me Halitin, i cili vetëm për ato sulme që u bënë ndaj tij, u hoq nga arsimi dhe përfundoi për gati dhjetë vjet me rradhë si punëtor i thjeshtë me kazëm e lopatë në bujqësi dhe ndërrmarjen komunale të qytetit të Lushnjes. Tre vjet më vonë, (viti 1970), ndërsa Haliti vazhdonte punën në bujqësi, Kapllan Resuli arrestohet dhe dënohet me dhjetë vite burg politik, duke u akuzuar për agjitacion e propagandë, përgatitje për terror etj etj. Të gjitha akuza të montuara nga Sigurimi i Shtetit, ashtu siç janë dënuar një pjesë e madhe e emigrantëve politik kosovarë që vinin në Shqipëri. Dhe gjatë “grumbullimit të provave” nga hetuesia, iu kërkua dhe Lidhjes së Shkrimtarëve e Artistëve të Shqipërisë (ku Resuli ishte anëtar), si dhe organeve të tjera të shtypit, që të dërgonin pranë sektorit përkatës në Komitetin Qëndror të PPSH-së, çdo dorëshkrim apo letër që kishte të bënte me Kapllan Resulin. Kështu artikulli i Resulit me shënimin përkatës të Ibrahim Uruçit, (sekretar i organizatës bazë të partisë të Lidhje së Shkrimtarëve dhe Artistëve), si dhe me një shënim vlerësues e dashamirës qe kishte bërë kritiku Muzafer Xhaxhiu për Halitin, u dërgua në Komitetin Qëndror të PPSH-së. Kjo gjë e duket edhe nga shënimi që ka bërë Uruçi në shkresën përcjellëse të këtyre dokumenteve dërguar Pirro Kondit. Por nuk është kjo gjëja kryesore që u zgjatëm në këto shpjegime, por për të dalë te arsyeja e vërtetë sepse Kapllan Resuli sulmonte Kadarenë? Lidhur me këtë apo dhe më përplasjet e tjera që Kapllan Resuli ka pasur me Kadarenë që nga viti 1966, ai ka dhënë shpjegimet dhe versionet e tija, madje duke bërë edhe një libër, të gjithin kundër Kadaresë me titull “Fytyra e vërtetë e Kadaresë”, botuar në Gjenevë në vitin 1992. Ndërsa Kadareja nuk është ndalur fare te sulmet që i vinin prej kolegut shkrimtar, dhe nuk i është përgjigjur kurrë, ndonëse në disa nga librat e tij (“Ftesë në studio”, Tiranë, 1990), kur ka trajtuar fatin e veprës së tij, “Përbindëshi”, ka folur shkurt dhe për sulmet që i vinin nga Resuli, por pa ja përmëndur emrin. Por në fillimet e viteve ’90-të, në intervista të ndryshme iu është përgjigjur pyetjeve të gazetarëve lidhur më këtë çështje, ku mes të tjerash ka thënë se; përkulej para vuajtjeve të Resulit. Në librin e tij kundër Kadaresë, (botimi i vitit 1992, në Gjenevë, Resuli akuzon Kadarenë si shkrimtar i përkëdhelur i regjimit dhe gjithashtu ndalet gjatë tek sulmet dhe kritikat që ai (Kapllani), ka bërë ndaj Kadaresë dhe veprave të tij, si “Gjenerali”, dhe “Dasma”. Madje duke e thënë me mburrje se ai (Kapllani), e ka sulmuar Kadarenë që në vitin 1966, përpara Bilal Xhaferrit. Dhe atë gjë e kishte bërë publikisht në ato vite, si në shtyp, ashtu dhe në diskutimet krijuese të Lidhjes etj. Ndërsa më tej ai mohon të ketë bërë ndonjë shkrim kundër Kadaresë dhe në mes të tjerash, ka shkruar: “Jo unë nuk jam autori i atij artikulli dhe as i ndonjë artikulli tjetër kundra Kadaresë në përgjithësi, e kundra “Përbindëshit” në veçanëti. Apsolutisht asnji artikull unë nuk kam botue deri më sot kundra Kadaresë. Bile as fjala ime në Plenium nuk asht botue, se as për atë gjë s’kam pas kopetenca!”. (“Fytyra e vërtetë e Kadaresë”, Botuar në Gjenëvë, fq. 77), Kështu Resuli e ka mohuar autorësinë e shkrimit ndaj Faslli Halitit, i cili në fakt është sulm i hapur mbi Kadarenë, ndoshta duke kujtuar se ai shkrim që nuk u botua kurrë, kishte humbur përgjithmonë në dëngjet me letra e shkrime të pabotuara të koshave të redaksive. Dhe për këtë, Resuli ndoshta është nisur më shumë dhe nga fakti se, për atë artikull, Faslli Haliti nuk ka folur kurrë. Dhe po ashtu, as Kadareja. Të cilët vërtet nuk e kanë pohuar asnjëherë ekzistencën e atij artikulli-pretencë, pasi edhe sot e kësaj dite ata nuk kanë dijeni për të. Kjo është dhe arsyeja kryesore që shkrimin e Kapllan Resulit kundër Faslli Halitit dhe Kadaresë, po e botojmë të plotë në këtë pjesë të këtij libri, bashkë me letrat e tjera që gjenden në atë dosje, të cilat u përgatitën në atë kohë për dënimin e Halitit.

Fondi: KOMITETI QENDROR I PARTISE PUNES SE SHQIPERISE

 SEKTORI I ARSIMIT

Përmbajtja: Letër e një grupi shokësh nga Lushnja, kërkese e Faslli Halitit, artikull i gazetës “Shkëndia” drejtuar Komitetit Qëndror të PPSH-së;

-Mbi vëllimin poetik “Sot” të Faslli Halitit si poezi që s’pasqyron tipiken.

-Mbi artikullin “Dielli dhe një poemë që spekullon me të”

Mbi kërkesën për takim të Faslli Halitit

Eshtë shkrimtar. Para ca kohësh përgatiti një poemë me titull “Dielli dhe rrëkerat” dhe e paraqiti në redaksinë e Almanakut të Lushnjës. Njëri nga shokët e redaksisë, Hasan Çobani, ngriti çështjen se poema ishte e keqe politikisht dhe mbasi kërkoi që të largohej nga mbledhja Faslliu (edhe Faslliu është anëtar i redaksisë së Almanakut), u tha shokëve të tjerë se këtë poezi duhet ta dorëzonte në Degën e Punëve të Brendëshme si material armiqësor. Më vonë unë e dërgova poezinë për botim në gazetën “Zëri i Rinisë”, mbasi e ripunova sipas vërejtjeve që më bënë dhe ajo e botoi.

Disa ditë më vonë doli edhe gazeta “Drita” me një artikull për poezinë tonë dhe aty thuhet se poezia e Faslli Halitit karakterizohet nga vargu i ngjeshur dhe shkrin në një personalen me të përgjithshëmen”.

Kjo gjë nuk i pëlqeu me sa duket shokut Hasan: prandaj ky përgatiti një shkrim kundër, jo vetëm ndaj poezisë në fjalë, por ndaj tërë krijimtarisë time dhe e botoi në gazetën lokale “Shkëndia” datë 25 Janar 1973. Artikulli ka firmën e 10 të rinjëve të grupit letrar të shkollës ku është pedagog dhe drejtonjës i grupit vetë shoku Hasan.

Në këtë artikull ka për mua akuza tepër të rënda dhe krejt të padrejta dhe jepet mendimi se unë nuk mund të japë poezi pa u çliruar sa s’është vonë nga individualizmi mikroborgjez.

Dua të vë në dukje se rrethi letrar përbëhet nga 30 të rinj, por në mbledhjen ku u diskutua për poezinë time ishin vetëm 10. Një nga të rinjtë që ishin në atë mbledhje tha se ata ishin mbledhur me ngut dhe aty shoku Hasan u kishte thënë se do të diskutonin për poemën e Faslliut e cila është e keqe dhe ne duhet ta kundërshtojmë. Ai kishte nxjerrë pastaj nga xhepi artikullin në fjalë dhe si e lexoi e u bë ndonjë vërejtje kërkuan që ta firmosnin atë: kurse ai vetë nuk e ka shënuar emrin e tij.

Kur ndonjëri nga të rinjtë shfaqi ngurrim, ai ju tha këtë gjë e din edhe sekretari i Partisë.

Lutet të shihet çështja nga ana jonë.

27.10.1973   Ilo Kodra

Arkivi Qëndror i Shtetit. Fondi 14. Ap. Komitetit Qëndror të PPSH-së, (Struktura) Dosja 308. Viti 1973

 

***

Kapitulli  i XXII-të

Kjo pjesë e dosjes është marrë nga një shkrim i shkrimtarit dhe kritikut letrar Muzafer Xhaxhiu, i cili ka vlersuar me nota pozitive poezinë e poetit të ri, Faslli Haliti, të botuar në revistën “Nëntori” si dhe vjershën e gjatë pamflet ”Dielli dhe rrëkerat”, e cila është kritikuar ashpër nga Kapllan Resuli dhe dy personat e tjerë. Nuk dihet me saktësi se si ka përfunduar ky vlersim i Muzafer Xhaxhiut bashkë me dokumentet e mësipërme, por nga praktika të tilla dhe qënia e saj në këtë dosje, duket se ajo është grumbulluar si “provë materiale” për të fajsuar poetin Faslli Haliti dhe i është dërguar Komitetit Qëndror nga ana e Ibrahim Uruçit, pas kërkesës që është bërë nga sektori i arsim-kulturës pranë atij aparati.

“Drita” 21 Janar, në një shkrim për poezinë tonë shkruar nga Muzafer Xhaxhiu thotë:“Për një frazë poetike të ngjeshur dallohet edhe vjersha e Fazlli Halitit, i cili sjell në vargje mbresa të gjalla nga jeta duke krijuar kështu akuarele me ngjyra të mbrujtura herë me lirizëm dhe herë me një humor të lehtë që godet diku hapur dhe diku tërthorazi. Në një cikël vjershash botuar në “Nëntori” si dhe vjershën e gjatë pamflet “Dielli dhe rrëkerat” poeti duket se po e çon më tej prirjen për t’u shkrirë në një personalen me të përgjithshmen”.

                              Ibrahim Uruçi

Arkivi Qëndror i Shtetit. Po aty. Fondi 14. Ap. Komitetit Qëndror të PPSH-së, (Struktura) Dosja 308. Viti 1973

Kapitulli  i XXIII-të

Ashtu si dhe dokumentet e mësipërme, edhe këto shënime që duket se janë mbajtur nga Rrapi Gjermeni, (Sekretar i Parë i Komitetit të Partisë së rrethit të Lushnjes), gjatë diskutimit krijues në atë qytet ku u morr në analizë poeti Faslli Haliti, tregojnë dhe hedhin dritë mbi ato çka janë thënë aty në atë diskutim, i cili më tepër i ngjan një gjyqi public. Mbetet disi e paqartë nëse këto shënime janë mendime të vetë Rrapit Gjermenit, apo ai ka shënuar se ç’kanë thënë diskutantët e rrethit letrar të Lushnjes që kanë marrë pjesë në atë mbledhje. Ashtu si edhe dokumenet e tjerë dhe këto shënime të Gjermenit, botohen të plota.

Me Rr. Gjermenin, (në vërtet janë pikat që Ramiz Alia i ka formuluar për sekretarin e pare,  pas takimit tim me të për kritikën e poems nga 10 gjimnazistët, për botimin e saj, për të cilën më than ë mënyrën implicite: Poema, më tha është e gabur ideologjikisht, por ne nuk jemi dakord me kritikën që të bëhet ty në plan personal e politik. Ne do t’u heqim vërejta shokëve të gazette «Shkëndija» dhe instruktorit të komitetit të partisë që përgjigjet për gazetën.Pastaj ç’duan të thonë:  pa u çliruar sa s’është vonë nga individualizmi mikroborgjez, domethënë, pa të future në burg.(FH)

  • Poezia ngre probleme për diskutim dhe për qëndrim ndaj zgjedhjes së tyre. (problemeve).
  • Është pozitive që janë nuhatur këto probleme (në një kohë kur lexuesi fare vetëm para dhe pas botimit, si dhe kritiku Xhaxhiu, nuk kanë kapur gjë).
  • Mund të kritikohej dhe në gazetë, por që në këtë mënyrë, aq më tepër kur kishim një reagim nga “Zëri i Rinisë”?

 4- Cilat janë difektet e artikullit?

  1. E trajton poemën si një paragoditje politike dhe ideologjike me pozicione të caktuara.
  1. E sjerdizon kritikën me një demonstrim e diskretitim politik të anëtarit. (autorit)

1- Pa e analizuar vë në dyshim gjithë krijimtarinë e tij.(autorit)

  1. Një poezi lidhet për (fermën? FH). dhe e diskretiton atë.
  2. Në fund bën aluzion për fatin e autorit.

Me një fjalë nuk është një kritikë ideologjike, sado e pakët që mund të ishte, por një demostrim politik shoqëror i krijimtarisë dhe e personit.(autorit)

Meriton të shikohet si e e ka vetëvlerësuar artikullin dhe si është aprovuar botimi i tij.

Pjesa e parë e artikullit është tepër me forma solide

Për pjesën e dytë (personale) ku mund të jenë në dijeni nxënësit?

Siç duket në këto punë gjetën të tjerët dhe për të shprehur mendimet e tyre përdorën rininë (mos ngjan kështu edhe me letrën për festivalin)

Ata që kanë mendime ta thonë vetë hapur

Në këtë mes sa rol losin Hasan Çobani, Gazmend Kongoli dhe Razi Brahimi? Kjo do parë me shumë kujdes

A ka gjëra subjektive në marrëdhëniet e tyre me Faslli Halitin?

Për të ka qenë shkruar dhe një artikull denigrues 1969-’70 nga Kapllan Resuli, Gjergj Pinderi dhe Hysen Kurti

***

Poezia e Faslli Halitit

  1. Tablloja e zymtë – kundër gjësë së verdhë (Historia e Partisë – portreti i Enverit), pse kjo kundërvënie?
  2. Ka dy pole: a) Partia, Enver. b) Shefi i strehimit, kryetari i Këshillit
  3. Vetëm Partia, Enveri, kanë vënë duart.

Ideja e një martirizimi të parëndësishëm për Partinë dhe për shokun Enver.

  1. Asnjë nga ata që meritojnë strehim nuk merr (as Qazimi, as Meti, as Llazi, as Koçua). Marrin të gjithë ata që nuk e meritojnë?!
  2. Partia dhe Enveri nuk flasin, të tjerët, (Lili, Koli flenë)
  3. Gjithshka….zgjidhet me hatër – hartim pesimist për gjëndjen-
  4. Kujt i duhen nxjerrë dhëmbët, cilës burokraci?
  1. Kush është në mes të Partisë dhe të Enverit dhe masave e puntorisë që ndikojnë të zgjidhen këto probleme?

Sa rol lot ky mekanizëm shtetëror?

  1. Ç’është kjo atmosferë mjerimi, verdhësie, gjerdan, lotësh frikash, sentimentalizimi
  2. Çdo të thotë të koleksionosh tmerre?
  3. Në fund të fundit, ose nuk kemi këtu një deformim të realitetit

Arkivi Qëndror i Shtetit. Po aty. Fondi 14. Ap. Komitetit Qëndror të PPSH-së, (Struktura) Dosja 308. Viti 1973

Kapitulli  i XXIV-të 

 

-Çuditemi me Ismail Kadarenë, autorin e shkrimit kritik “Ditët e sotme në poezinë e një të riu”, botuar në gazetën “Drita”, që është shprehur se vëllmi “Sot” na qenka një nga librat “më interesantë poetikë të botuar kohët e fundit” nga Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”. Ose: “Në vjerasht e Faslli Halitit socializmi nuk qëndron në fjalë, ai është brenda vargjeve, brenda subjektit të thjeshtë të vjershave”. Për ç’socializmëm e ka fjalën autori i artikullit?

Kapllan Resuli

Dokumenti që publikohet në këtë pjesë të librit është shkrimi i Kapllan Resulit (dhe dy personave të tjerë) që u dërgua për botim te “Zëri i Popullit”, diku nga viti 1970, në të cilin merrej në analizë dhe kritikohej ashpër poeti Faslli Haliti për poemën “Dielli dhe rrëkerat”, e cila ishte vlerësuar si e arrirrë dhe me nota mjaft pozitive nga shkrimtari Ismail Kadare. Ky shkrim i cili nuk u botua te “Zëri i Popullit”, tre vjet më vonë, (në kohën që goditej e kritikohej Faslli Haliti dhe Resuli ndodhej në burg), i është dërguar Komitetit Qëndror të PPSH-së dhe përkatësisht Pirro Kondit, nga ana e Ibrahim Uruçit, sekretar I Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve në atë kohë, në kuadrin e grumbullimit “të provave materiale” për fajësimin e goditjen e poetit të ri myzeqar, Halite. Si shkrimi i Resulit, ashtu dhe shkresa përcjellëse e Uruçit, botohet e plotë.

Shoku Pirro

Ky artikull është dërguar në “Zëri i Popullit” dy tre vjet më parë. Një nga autorët është Kapllan Resuli, sot i burgosur politik.

Është dënuar nga gjyqi jonë si anti pushtetit.

Ky njeri ka ardhur para disa vjetësh nga Jugosllavia si emigrant politik.

Të gjitha shënimet (anash) për këtë artikull janë vënë nga redaksia e Zërit të Popullit

                                                                       Ibrahim Uruçi

POEZI  QË  S’PASQYRON  TIPIKEN

Lidhur me vëllimin “Sot” të Faslli Halitit

Ca kohë më parë Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” nxorri në dritë vëllimin “Sot” të letrarit lushnjar, Faslli Haliti.

Libri përmbledh 47 vjersha, shumica të botuar në organet e shtypit këto tre-katër vjetët e fundit. Bien në sy menjëherë se vjersht e Faslli Halitit janë të shkurtëra e kryesisht me varg të lirë; dromca të vogla që lexohen shpejt e poashtu shpejt edhe harrohen se kalojnë pa lënë ndonjë mbresë më të thellë. Ka mes tyre edhe krijime më të mira, por shumica porsa janë të dala nga djepi diletantesk e pa ndonjë vlerë, ashtu siç e ka konstatuar edhe Ismail Kadareja, që thotë: “Shpesh herë vjerasht e tij (të Faslli Halitit), janë të parealizuara. Shpesh herë një vjershë e tij qëndron midis një grumbulli vjershash pa vlerë. (“Ditët e sotme në poezinë e një të riu”, gazeta “Drita” Nr. 42, datë 12.X.1969).

Një numër i konsiderueshëm i vjershave të këtij vëllimi, jo vetëm që janë të parealizuara dhe pa asnjë vlerë, por paraqesin edhe pikëpamje të gabuara ideo-politike dhe si të tilla janë denigruese dhe në kundërshtim flagrant me realitetin dhe mësimet e partisë.

Ndër krijimet më të mira të këtij vëllimi, duken “Mbas mbledhjes”, “Panoramë myzeqare”, “Kish ujë në shpatull Myzeqeja”, “Kur vinin pranverat”, “Dhurim gjaku”, “Bisedë me babanë”, “Ai lulëzon”, dhe “Deri diku mund të këndoja i pari, e di”.

Kur themi se këto janë krijimet më të mira të Faslli Halitit, kjo s’do të thotë se këto krijime janë të përsosura e pa të meta. Edhe këto krijime kush më shumë dhe kush më pak, kush në përmbajtje dhe kush në formë, çalojnë aty këtu dhe hapin shteg për diskutime, duke i lënë kështu lexuesit shumë për të dëshiruar. Fjala vjen vjersha “Dhurim gjaku”, është e mirë por në katër vargjet e fundit, janë të tepërta dhe s’mund të thonë asgjë të re, kështu që s’i kanë mujtë redaktorët e vëllimit lirisht t’i hjekin vargjet që paraprijnë;

 “Gjaku im Vietnam,

Eshtë i një grupi me tëndin”

E kanë thënë njëherë atë që pa ndonjë nevojë na e përsërit Faslli Haliti në vargjet “Shqiptarët gjakun e tyre, një grupi me tëndin e kanë”

Përsëritje të tilla të panevojshme që e dëmtojnë poezinë ka shumë në krijimet e Faslli Halitit. Në vjershën “Kullimi”, ai thotë: “Në ndërgjegjien time ka këneta, pellgje, moçale”. Fjalët ‘keneta’ dhe ‘moçale’, kanë të njëtën kuptim. E dyta është dhe fjalin e huaj, sllave (moçvara), në kuptimin ad literum të fjalës kënetë, kështu që kemi jo vetëm një përsëritje që s’thotë asgjë të re, një përsëritje që e dëmton poezinë, por kemi dhe futjen e panevojshme dhe të padëshiruar të një fjale të huaj.

Tek poezija “Duhet të këndoja i pari, e di”, përsëritjen e fjalës ndërsa, në fillim të vargut të parë dhe të tetë, jo vetem që s’ja kanë arrijtë qëllimit, efektit artistik, por edhe e dëmton shumëm ritmin e poezisë dhe rrjedhën e mendimit, duke krijuar kështu një frazë në kundërshtim me sintaksën e shqipes. Për këtë poezi, me që thamë se është e mirë, duhet të shtojmë se ajo është e mirë vetëm në qoftë se e shikojmë si një autokritikë personale.

Mirpo po ta shikojmë në planin e përgjithshëm, ashtu siç duhet shikuar një vepër artistike, ku uni i poetit duhet të shkrihet me unin e përgjithshëm, atëhere na duhet të themi se kjo poezi, jo vetëm që s’është e mirë, por edhe shtrembëron realitetin, se s’është e vërtetë se rinia e Myzeqësë qëndroi “Si dhëndrri që pret dhe përcjell”, ndërsa të tjerët po ja shtronin “hekurudhën te dera e shtëpisë”. Rinia e Myzeqesë hodhi kazmat e para dhe të fundit krah për krah me rininë e krahinave të tjera që vërshoi në Myzeqe. Rinia e Myzeqesë i priti dhe I përcolli vëllezërit dhe motrat e krahinave të tjera, jo e “mpirë” dhe “e hutuar” siç thotë F. Haliti, por me këngë dhe valle duke kënduar dhe duke kërcyer. Ndaj edhe themi se për këtë poezi, Faslli Halitin është për t’u përgëzuar për rrëfimin dhe autokritikën e sinqertë të ngritur në art, por ama ai duhet të dijën se çështja personale që nuk shkrihen në çështjet e përgjithshme, lexuesit pak ose aspak i interesojnë. E kur këto çështjet lënë shteg edhe për interpretime të padëshiruara, atëhere është më mirë që të mos ngrihen fare, në qoftë se s’kemi aftësitë dhe forcat për të ngritur në art ashtu siç duhet  duke i shikuar përmes kuadrit të përgjithshëm, përmes asaj që është tipike.

Ndër krijimet që posa kanë dalë nga djepi diletantesk mund të përmëndim “Kullimi”, “Veç kujdes”, “Kthimi i Skënderbeut”, “Rruga”, “Kolegu”, “Rini”, “lulzimi dhe ne”, dhe “Zhurmë”.

Mendimi ynë si lexues është që vëllimi duhet të kishte dalë vetëm me këto vjersha. Sa u përket 31 vjershave të tjera ne rezervojmë mendimin tonë. Pejsazhet “Pranverë”, “Shi maji”,

“Ardhja e vjeshtës”, “Unë nuhas pranverë”, “Marsi në Sarandë”, dhe “Shije të reja”, ne na duken tepër të përgjithshëme, pa jetë pa ngjyrëv kombëtare.

 “Marsi,

Me kokën e kaltër

Me trupin e gjelbër

Kitarë e ujrave vari në qafë

Si tela kitarash rrëkerat i dredh

Luleve, blerimit, iu bën serenadë”.

(Marsi në Sarandë)

“Mbi koka jeshile pemësh

Natyra derdhi bojë të verdhë

Vjeshta krahët e artë

Mbi fusha i hodhi,

Dhe kodrave lart”.

                (Ardhja e vjeshtës)

“Nyja nyjën thërret

Me rrezet paralele zgjaten kërcellet

Blerimi kap syrin e gjelbërt gjithë qejf

Ujrat pranverore buzëqeshin të qeta

Pemishteve pjeshka fustanin e purpurt

Nis zbukuron me lulet e veta,

                (Unë nuhas pranverën)

 

Ja disa strofa të këtyre pejsazheve ku manija dhe dora e njeriut tonë nuk duket asgjëkundi. Këto pejsazhe bien erë kozmopolitizëm, s’e kjo natyrë që na vizaton autori, nuk pasqyron transformimin socialist në fshatin tonë fushor, apo malor, nuk ka asgjë kombëtare, asgjë shqiptare. Vargje të tilla për natyrën kanë shkruar dikur romantikët dhe sot shkruajnë poetët e rrymave të ndryshme, por kurrsesi shkrimtarët e realizmit socialist, për të cilët kozmopolitizmi, si armë e nacionalizmit borgjez, është i huaj.

Panorama e Myzeqesë që na jep Faslli Haliti nuk është ajo e ditëve tona. Ai thotë:

 “M’i madh mik i fushës, plugu 

Mbi skenën e blertë këndon 

Një kor drapërinjsh, kazmash, kombajnash

E shoqëron”.

Është e vërtetë se dikur ka qenë “M’i madhi mik i fushës plugu”, Mirpo sot kjo panoramë ka ndryshuar. Në vënd të plugut kemi traktorët që buçasin anëembanë Myzeqesë dhe në vënd të krahëve të njëri-tjetrit, kemi kombajnat dhe maqineritë e tjera agroteknike. Buqësia jonë është modernizuar dhe plugu s’është më “miku më i madh i fushës”.

Dhe, ajo që është më e rendësishme, në Myzeqë sot vjeshta nuk sheh më fytyrën e vet “mbi pellgje me ujë” (“Ardhja e vjeshtës”). Këtë pasqyrim e ka pas vjeshta në Myzeqenë e bejlerëve dhe agallarëve, por jo në Myzeqenë e partisë dhe të popullit punues.

Me plot të drejtë na thotë një agronom në Lushnje:

“Në qoftë se është e vërtëtë ajo që thotë Faslli Haliti në vëllimin e tij “Sot”, për Myzeqenë, në qoftë se është e vërtetë se vjeshta sheh fytyrën e vetë mbi pellgjet me ujë këtu në Myzeqe, atëhere Partia dhe Qeveria duyhet të më hedhin hekurat në duar, se më kanë vënë në dispozicion miliarda për t’ja ndryshuar pamjen Myzeqesë, për të tharë kënetat dhe pellgjet, që vjeshtat më të mos shohin fytyrën e tyre mbi pellgjet me ujë. E këtë gjë duhet ta dijë fare mirë Faslli Haliti, se edhe në qoftë se s’ka kaluar në fushë për të parë ndryshimet kolosale, sihariqi i këtyre ndryshimeve duhet t’i ketë arrijtur edhe në dhomën e tij prej fildishi, ku me siguri nuk dëgjhoet piskama e mushkonjave”.

Ja dhe disa vargje nga vjersha “Shije të reja”:

“Retë lëshojnë shiun

Zbardhon si vijë e bardhë horizonti

Zverdhen zhabinat e verdha

Më kërkuat fusha

arat fshatrat

Erdha”.

Vallë, tre vargjet e fundit të kësaj strofe a nuk edukojnë tek lexuesi pasivitetin nënshtrimin e njeriut prej natyrës? Si është e mundur që fshatari ynë kooperativist i edukuar nga partia me botkuptimin materialist, sot, mbas 25 vjetëve, përsëri të presë lëmoshë nga natyra? Kësaj i thonë të shkruash larg fshatit dhe fshatarit, që nga tavolina. Do të ishte mirë që më parë autori të vizitointe rezervuarët e Thanës, hauzet dhe kanalet vaditëse anë e kënd Republikës….Por e keqja s’qëndron këtu?

Le të ndalemi tek vjerash “Sot”, “Kuadrove që nuk u iket”, “Në fushë”, “Unë, mësuesi i fshatit”, “Mik në fshat”, “Ike”, “Ajo”, “Kaloj”, “Nata”, etj.

“Njerëz që venë në kamp në Durrës

Që venë të takojnë të fejuarën

Që nisen të shohin një ndeshje futbolli

Që nisen të marrin provimin e parë

Që nisen të marrin provimin e fundit

Që nisen kufirit ushtarë”.

Po të heqi vargun e fundit, autori në vjershën “Sot”, na server si problemet më shqetësonjëse të kohës sonë, pushimin, dashurinë dhe diplomën për të garantuar qetësinë personale.

Ç’vargje të neveritëshme?!

Vallë s’kishte mundësi autori në vjershën “Sot” të na paraqistë inisiativa që kanë lindur në gjirin e të rinjëve dhe të masave për të zbukuruar malet me taraca, për të përvetësuar mësimet e partisë dhe të shokut Enver, për të hequr dorë nga prona personale, për të mësuar gjithë artin ushtarak etj.

“Sot”! Vallë, ku duket heroizimi masiv, ku duket solidariteti popullor, ku spikat uniteti moralo-politik Parti-Popull….?! Askund, askund, veç predikimeve të sëmura….veç predikimeve alla-revizioniste…veç rrugëve pakrye:

“Njerëz që ikin kudo

ku të mundin…”.

                                “Sot”

Besnikëria dhe gadishëmria e kuadrove tona të edukuar nga mësimet e mëdha të partisë për të vërshuar poshtë, ku e lyp nevoja e atdheut – ja lajtmotivi që duhet të frymëzonte Faslli Halitin. Por këtë fakt autori e ka injoruar në vëllimin e tij duke shkruar:

“Kuadro kudo nëpër poste ku jinni,

Që dot nuk ju iket 

Që dot nuk ju zbritet…?!”

                     (“Kuadrove që nuk ju iket”).

Vëllë ky është realiteti ynë? Kurrsesi! Faslli Haliti do të bëjë mirë që të njihet me të gjithë kuadrot e reja që kanë zbritur nga kryeqyteti në qytetin e Lushnjës dhe ndër të gjithë qytetet dhe fshatrat e Shqipërisë, për të kuptuar se tipari karakteristik i kuadrove tona nuk është “ngurimi i imagjinuar nga Faslli Haliti, por besnikëria dhe gatishëmria e tyre. Nëse autorin e zë meraku për ata pak individë trumykur e burokrat që nuk shohin më tej nga hunda e tyre, e këshillojmë që të mos shqetësohet, sepse Revolucioniut fitimatar nuk i bëhet vonë për të tillë bashkëudhëtarë miopë dhe egoist.

“Kemi përpara vjershën “Në fushë”, Lexojmë;

“Nuk prashitet më

Nuk korret më

Vapë

Sa s’ka”.

Stepjen nga vështirësitë, ja ç’na edukojnë këto katër vargje?! Sjellim ndërmënd vargjet e poetit tonë të respektuar, F.S. Noli:

“T’u tha gryka po s’të pihet

T’u mpi këmba po s’të rrihet

Se mileti po të pret…

………………………………………

Shpejt or Marathonomak”!

Ç’optimizëm na ngjallin këto vargje të shkruara 39 vjet më parë?!

Sa keq na vjen që Faslli Haliti, në vënd që të na japën figurën e Marathonomakut të ri të kalitur në kudhërën e partisë, na  servir një fshatar, individ i cili, pasi i than gjoksin katruveve, ngul kazmën në tokë dhe ja fut gjumit nën hijen e goricës? E ç’mund të mësojë lexuesi prej një vjershe të këtillë, ku as nuk duket puan kolektive, ku askund nuk vështrohet teknkika dhe agroteknika, ku veç misrit dhe grurit, nuk mbillet asnjë kulturë tjetër, ku autori predikon përtacinë dhe stepjen nga vështirësitë? Dhe kur? 39 vjet mbas Marathonomakut të F.S. Nolit, kur ne me plot të drejtë presim prej poetëve tanë që s’ë paku nga ana ideore, të qëndrojnë më lart se F.S. Noli.Lidhur me vjershën “Mik në fshat”, që është një ndër vjerasht më të mira të këtij vëllimi dhe që ka vargje dhe pasazhe të mrekullueshme, është shkruar në ndonjë artikull kritik se gjoja këtu na u pasqyruakan ndryshimet social-ekonomike që po ndodhin në fshatin tonë socialist, etj. S’ka si të mos qeshim me këtë vlersim subjektivist, që bien në kontraditë me vargjet e letrarit të ri, i cili në mes të tjerash thotë:

 “Daja fshatrave nuk la pa u thënë:

Nusen me nipin sonte kam miq,

Po dreqi ta hajë se sot bukë gruri

Plaka ime s’paska gatuar!

Po jemi në kohën e lëmit moj plakë”!

A nuk flasin këto vargje për një fshat më të prapambetur, edhe të pakolektivizuar, kub sejcili fshatar ka magjen dhe lëmin e tij?

Nëse Shahini do të paraqitej si anëtar i kooperatisvës, ankesa e tij do të ishte absurd, sepse në kooperativë anëtarët bukë nuk gatuajnë vetë, por e marrin në dyqanin e bukës, ndersa lëmenjtë janë pronë e paprekëshme e kolektivit të bashkuar. Autori gjithashtu ka harruar faktin se shallvaret dhe tumanet nëpër fshatra tona fushore dhe malore janë zëvëndësuar me veshjen e lehtë socialiste?!

“Kjo qenka moj nusja e nipit të Shahinit?!

Ç’qënka moj qyqe kjo nuse kështu?!

Kjo të shikoka në kokërr të syrit

Supet përjashta fustanin nën gju”?!

Ky fanatizëm ky ambijent fshataresk, bien në kontraditë me fshatin e ri socialist ku të rejat dhe nuset po shkallmojnë dita ditës zakonet e vjetra, po luftojnë thashethemet, po përqafojnë normat e moralit të ri, po futen gjithnjë e më shumë në rrugën e përparimit, po marrin pjesë gjallërisht në të gjitha fushat e jetës.

Asnjë përgëzim nuk meriton as vjersha “Unë mësuesi i fshatit”, sepe autori, në vënd të figurës së mësuesit, komisar drite dhe përçonjës i politikës së partisë në fshat, na ka dhënë figurën e një mesuesi qesharak;

“Pantallonat e mija zhytur në çizme

Flokët e mij të qullur

Që kullojnë

Që varen teposhtë

Si flokët e Senekës”.

Ky mësues ka katandisur në këtë gjendje sepse “imazhi i vajzës bukuroshe”, e tërheq vazhdimisht drejt qytetit. Në asnjë varg ky mësues nuk del si aktivist shoqëror në fshat. Mëndja e tij është e mbarsur vetëm me formula, konveksjone dhe “eksklamacione”. Ky lloj mësuesi s’ka asgjë të përbashkët me Ndrec Ndue Gjokën, Ismet Sali Bruçajn, me mësuesit e Kolonjës e të Mirditës, dhe me mijra e mijra mësues të tjerë që lumturinë e gjejnë në fshat, në gjirin e fshatarësisë kooperativiste.

Në një kohë kur Partia lufton për emancipimin e femrës shqiptare, në një kohë kur udhëheqësi ynë i madh shoku Enver Hoxha ngre lart gjestin e qytetares Athina Mile, që zgjodhi për bashkëshort një të ri kooperativist nga Malësia e Mirditës, Faslli Haliti në poezinë “Ajo” dhe “Ike”, na e paraqet femrën të varfër shpirtërisht dhe të prapambetur nga ana ideore:

“Jam fshatar ( qytetare)

Jeni fshatar!

S’mund të martohemi bashkë!

                                            (“Ajo”).

“Në livadhin e blertë të shpirtit të ri

Me lule ndjenjash, dashuri të njomë,

Ishe

Por ike

Ike skëterrës së shpirtit të tij

Ku lulëzonte vetëm një diplomë”.

                                                     (“Ike”)

Ashtu si te vjersha “Kuadrove që nuk u iket”, edhe në këto dy vjersha të vogla, autori nuk ka kapur tipiken që ne e shohim të mishëruar në gjestin e Athina Miles dhe të qindar arsimtareve myzeqare dhe korçare që vullnetarisht kanë shkuar në zonat e thella malore të Veriut, për të shërbyer si edukatore të brezit të ri.I padrejtë na duket krahasimi i natës me nënën e dëshmorit që i dha Luftës Nacional-Çlirimtare djalin apo vajzën e vet: “Nata, si nënë dëshmori me sharpin e zi…”. Dhe jo vetëm në këtë vjershë. Krahasimet e Faslli Halitit thuajse nga vjershë në vjershë çalojnë. Paralelizmi i pranverës me hoxhallarët dhe i fluturave me nuska në poezinë “Kur vinin pranverat”, tregojnë papjekuri të theksuar.

Shenja formalizmi dhe manjerizmi vëmë re te vjersha “Kaloj”, ku e gjithë amfora na duket e kërkuar artificialisht, në kundërshtim edhe me natyrën e gjuhës sonë, e cila pranon të tilla frazeologji; “buzë lumit”, “buzë liqenit”, “buzë detit”, “buzë malit”, por kurrsesi; “buzë vetullve”, “buzë syve”, “buzë flokëve”, “buzë buzëve”, etj.

S’jemi dakort as me konceptin ideo-politik të autorit që duke kaluar tek traseja, nuk sheh tek aksionet tona dashurinë ndaj Atdheut, por dashurinë seksuale; nuk sheh bukuritë e sakrificës dhe të vetmohimit, bukuri të entuziazmit rinor, të patriotizmit dhe të ndërgjegjies së lartë socialiste, por bukuritë e syrit të aksionistëve, të buzëve vishnje, të syrit, të vetullave, të trupit të hijshëm dhe flokëve. Dhe autori shpif me paturpësinë më të madhe kundër aksionistëve tona, kundër motrave dhe bijave tona, duke thënë se një njeriu të tillë, ato me qindra ja bëjnë me dorë, e ftojnë për dashuri seksuale. Kjo siç thamë është një shpifje e paturpshme dhe e palejueshme, se njerëzve të tillë, aksioinistet tona, rinia jonë, jo vetëm që s’ua ka bërë dhe s’ja bën me dorë, por u ka pështyrë dhe u pështyn në surrat dhe ka marrë dhe marr masa kudo që i zbulon për edukimin e tyre. Një mendim i tillë i autorit asesi s’pajtohet me realitetin ndër aksionet tona, ku shkohet për t’u kalitur ideologjikisht e fizikisht edhe jo për t’u dashuruar.

Partisë Faslli Haliti i kushton vetëm vjershën “Kudo” e cila s’është gjë tjetër vecse pllakat, ku PPSH – në e gjejmë vetëm të shkruar vetëm; “mbi mezhda”, “bri rrugës”,”në ballin e malit”, “mbi faqen e xhamit”, “në hyrjen e një fabrike”, “në prolog të një poeme”, por jo në zemrat e njerëzve të cilët nën emrin e saj munden me furtunën, me zjarrin, me tërmetin, me armiqtë e revolucionit dhe kurdoherë dalin fitimtarë.

Në vëllimin “Sot”, ndeshemi edhe me krijime shumë të dobta nga ana artistike, si fjala vjen “Lushnja natën”, që s’paraqet asgjë të re, asgjë të veçantë për Lushnjën si qytet i rëndësishëm bujqësor dhe industrial.

Fakti që autori s’na flet as për punëtorët e turnit të natës, as për bisedat e nxënësve që kthehen nga shkolla e bashkuar pa shkëputje nga puna, as për traktorët që në periferi të qytetit zhurmojnë  gjer në orët më të vona të natës, na bën të mëndojmë se Faslli Haliti e sodit jetën vetëm nga larg.

Vjerash “Kujtimi im nga një eskursion”, inkuadrohet ndër krijimet më të dobta, të pafrymëzuara, ku vetëm përmënden dhe objekte ku autori dhe kolegët e tij kanë parë dhe kanë marrë me vete. Në përgjithësi poezia e Faslli Halitit është një poezi e përciptë, pa frymëzim, e ftohtë, e për më tepër denigruese, sepse Faslli Haliti nuk e vështron realitetin tonë ashtu siç është, por siç ka qenë dikur, nuk krijon poezi të realizmit socialist, por poezi të sëmura që dalin duke e vështruar realitetin përmes një prizmi personal e të huaj për ideologjinë tonë.

Çuditemi me autorin e shkrimit kritik “Ditët e sotme në poezinë e një të riu”, botuar në gazetën “Drita”, që është shprehur se vëllmi “Sot” na qenka një nga librat “më interesantë poetikë të botuar kohët e fundit” nga Shtëpia Botuese “Naim Frashëri”. Ose: “Në vjerasht e Faslli Halitit socializmi nuk qëndron në fjalë, ai është brenda vargjeve, brenda subjektit të thjeshtë të vjershave”. Për ç’socializmëm e ka fjalën autori i artikullit? Partishmëria jonë tek vëllimi i Faslli Halitit është e jashtëme, qëndron vetëm në fjalë dhe nuk futet në brendi të subjektit. E përsa i përket vjershave të gabuara, ajo është edhe e huaj.

Ne dhe shumë pjesmarrës të diskutimit krijonjës të organizuar nga Shtëpia e Kulturës e qytetit tonë për lbrin “Sot”, s’pajtohemi as me mendimet subjektive të Ismail Kadaresë dhe as me çmimin e tretë që zhuria e poezisë i dha këtij vëllimi në konkursin e madh kombëtar të shpallur me rastin e 25 vjetorit të çlirimit të Atdheut tonë. Ne jemi të mendimit që autorëve të rinj u duhet dhënë ndihmë për të përvehtësuar mësimet e partisë, për të njohur jetën dhe për të zotëruar artin e të shkruarit, por në asnjë mënytrë të mos u bëhen lëshime në ideologji ose t’u fërkohen krahët kur ata nuk e meritojnë. Tek autorët e rinj nuk duhet vlerësuar vetëm manitë e tyre për të krijuar figura bajate;

“Kamarieria puhi

servir freski”.

Apo;

“Kooperativa berbere e rreptë/

flokrat e ferrave fare i qethi”./

E themi këtë se figura të tilla, tendenca formaliste dhe manjerizmi, e bëjnë lexuesin tonë të rëvoltohet, të pështyjnë në atë poezi e të thotë; “Kjo nuk është poezia që unë kërkoj nga poetët e realizmit socialist”.

Kapllan Resuli, shkrimtar

                      Spiro Dinaku, nënpunës

                     Hysen Kurti, punëtor

Arkivi Qëndror i Shtetit. Po aty. Fondi 14. Ap. Komitetit Qëndror të PPSH-së, (Struktura) Dosja 308. Viti 1973

* E dergoi per DIELLIN shkrimtari Faslli HALITI

JA PSE U DEKORUE SHYQYRI ÇOKU: 41 VJET QË E KA SHKYE PER GJYMTYRËSH…

by

Nga Fritz RADOVANI/

(Don Mikel Beltoja 17 Prill 1935 – 10 Shkurt 1974)

Edhe kjo veper kriminale ka ngja në burgjet e Enver Hoxhës në Shkoder! Me kenë se Don Mikel Beltoja ishte Klerik Katolik Shqiptar, Kuvendi Popullor i Shqipnisë nuk e sheh t’ arsyeshme me diskutue dekoratat e diktatorëve terrorist. Krimet e komunizmit,… mund të diskutohen kur “Shqipnia të hyjë në Europë”, po Gjenocidi që asht ushtrue kunder Klerit Katolik Shqiptar jo! Né pikrisht per ato tmerre jemi pranue edhe në “Konferencen Islamike” me 2 Dhjetor 1992. Me çka mburrej Ramiz Alia? Don Mikel Beltoja ka lé në fshatin Beltojë të Shkodres, me daten 17 Prill 1935, nga Prindët Gjergj e Prenda Beltoja. Nen kujdesin e Imz. Ernesto Çobës u pergatitë per me u ba meshtar në filozofi dhe teologji. U shugurue me daten 8 dhjetor 1961 në Shkoder. Ishte famullitar në Dajç të Bregut të Bunës, e ma vonë në Barbullush. U arrestue me daten 19 Prill 1973, pranë familjes së vet në Beltojë. U dënue 7 vjet në gjykaten e Shkodres me 6 Gusht 1973, dhe u ridenue “me vdekje” me 4 Shtator 1973.

            Vëprimi i tij fetar mbas mbylljes së Kishave, trimnia në predikimin e Ungjillit, lufta kundër ateizmit dhe komunizmit enverian, e rreshtojnë me Martirët e Atdheut.

            ***

Për kohën që ishte i dënuem me vdekje, flet kjo letër e bashkvujtëses zonja Laura Keçi:

“Isha 16 vjeç kur u arrëstova dhe shprehja e parë që ndigjova porsa më futën në hetuesi ishte: Ç’ti bësh, po të ishte pak më e madhe në moshë do ta pushkatoja pamëshirë me priftin që sonte… dhe, më futën në një birucë aty afër tij.Dua të tregoj si e torturonin njeriun e Zotit: Komandanti Basri Temja nga Lushnja i sillte gjellën Don Mikelit, që ishte i lidhun kambësh e duersh me sigjir në birucën e tij, ku prist vëndimin e Tiranës për pushkatim. Gjella si dukët ishte shumë e ngrohët mbasi nga djegëja e sajë ndigjohej virrma e Priftit që nuk mund të kapërdihej. Kur mbyllte gojën dëgjohej krizma e tasit të aluminit që rrokullisej nëpër çimento mbasi ia hidhte fëtyrës “supën” përvluese. Kjo ishte një torturë që përsëritej gati çdo ditë ose edhe dy herë në ditë. Një polic i birucave me emnin Shefik, vinte me çizmët e tija të randa, hapte birucën e Don Mikelit, veç, kur ndigjohej krizma e kockave të kupave të gjunjëve nga shqelmat që i binte të shkretit Prift. Goditjet ishin aq të forta sa që, betohëm, se kam ndigjue me veshët e mij kockat e Don Mikelit tue u thye…

Njëditë, përsonaliteti dhe vëndosmënia e Tij e friksoi antikatolikun Shyqyri Qoku, i cili shfreu dufin e tij patologjik prej sadisti tue e torturue aq shumë fizikisht Don Mikelin, sa, kur më mori mue fillë mbas tij në zyrën e hetuesisë, u tmerova dhe gati nxora zorrë e mushkni nga goja, kur pashë një bluzë të bardhë me të cilën na mbështillnin gjatë torturës, të lame me gjakun e pastër të Martirit dhe me njolla ngjyrë jeshile të bame nga vjelljet, prej shqelmave të tyne…

E mbajta vedin, u kapërdiva dy-tre herë për mos me kënaqë xhelatin e përbashkët të tonin e komandantin që ishte me te. Kur i pashë fëtyrat e tyne të zverdhuna si fëtyra të vdekuni që zbulonte ndërgjegjën e tyne të randueme me krime e, që shpesh edhe i kalonte në bisha të pavetëdijshme, m’u duk sikur po analizonin pafajsinë e Don Mikelit dhe peshën e randë të “fajeve” të mija, që nuk isha aspak ma shumë se 16 vjeçe… mora zemër nga qëndrimi i mpimë i këtyne dy kafshëve të tërbueme e, u thashë: Shihni vehtën në pasqyrë!… Shihni si jeni ba!… Moralisht jeni të dy të mposhtun nga Don Mikeli, ju jeni si të vdekun para Tij, Ai ka fitue mbi ju edhe pse fizikisht ndoshta, Ai asht i shkatrruem, ju jeni të shpartalluem në ndërgjegjën tuej mbasi nuk dini se për çka e torturoni. Kjo asht dëshmia ma e kjartë e fitorës së Jezu Krishtit përmes dyshepullit të Tij Don Mikelit, i cili, ju ban ju, me pa me sy praninë e Jezusit në tokë, kenjën e fuqisë së Zotit këtu, që na jep né forcë për me përballue torturat tueja…

            Përgjegja e tyne kje vetëm kjo: Prandej asht tue ju ndihmue…

Kur pashë gjunjëzimin e tyne mora edhe njëherë zemër dhe ju thashë: Pse, ndihmë e vogël ju dukët ju lutja e Tij, ju e torturoni dhe Ai lutët për shpirtin tuej të kacafytun me djallin…Pse, a ndihmë e vogël ju duket ju që unë një vajzë e re nuk frigohëm aspak para jush?… Hë… pse nuk keni forcë me na mposhtë? Ku asht forca e atij kryexhelatit tuej? Veç, një virrëm qeni ndigjova: Dil jashtë… jashtë!… Aq shumë ishte torollosë sa kishte harrue se unë nuk kisha si me lëvizë, se isha e lidhun për karrigë. Kur u kujtue komandanti më zgjidhi, urdhnoi policin që ishte mbas dere me më çue në birucë. U shtrina përtokë si zakonisht por e kënaqun… fjeta pak…

            Mbas pak kohe më doli gjumi nga zani i fuqishëm i Predikonjësit të Ungjillit. Don Mikeli ishte zgjue para meje dhe po bante lutjen e përditëshme për shpëtimin e shpirtit të torturuesve të Tij: Mos torturoni vëllaun tuej… Jam tue u lutë për shpëtimin tuej edhe pse ju më torturoni mue, kërkoni falje Jezusit, se Ai asht aq i mëshirëshëm sa ka me i falë gjynahet tueja… Mos kini turp me ju drejtue Nanës së Tij, Virgjinës Mari, Ajo asht Nana e gjithë njerëzimit, asht edhe Nana e juej… Pendohuni!..Tregoni edhe Hoxhës e Shehut, se edhe ata që nuk kanë lanë gja pa ba mbi kristjanët dhe besimtarët e Zotit, edhe ata kanë dyert e hapuna tek Zemra e Nanës Mari, tregoni se ndëshkimi i Zotit asht aq i madh për krimet që kanë ba sa fundi i shekujve nuk ka me i shpëtue… Tregoni atyne që me krimet që kanë ba kanë shkretnue familjet Shqiptare dhe kanë vorfnue edhe kombin tonë… Hiqni dorë nga vrasjet e djelmëve, vëllazënve tuej, mos veshni  zi nanat, motrat e gratë Shqiptare që tash sa vjet nuk i kanë hjekë rrobat e zisë… I thoni damave të tyne mos u kënaqni me vrasjët  e gjakun e bijve e bijave të Shqipnisë! Keni harrue se jeni tue vra Shqiptarë! Shkatrruet Atdheun! 

            Ndigjova se u hap biruca numur 3, ku ishin dy përsona për çështje ordinere dhe u futën në birucën ku ishte tue predikue Don Mikeli. Filluan me i ra me shqelma mbasi torturat që i banin ata Priftit, ishin mjet lehtësues për vuejtjen e tyne. Shpesh ata i çonin në dhomën e Tij për me e zgjue nga dremitja e agonia e vuejtjes së vazhdueshme.

Erdhi një kohë që zani i Tij ndigjohej ma rrallë, filluen me i ba gjylpana për me e vue në gjum. Tashti e kuptoj se i banin gjylpana se, kur fillonte me i ikë efekti, ndigjohëshin gjamët e dhimbjeve e si nëpër gjum fliste: Ah, moj nanë… nuk kam kockë të pathyeme…Ah, sa janë kah më dhambin eshtnat!..

            Ai vuante pandërpremje e bashkë me Té edhe unë, që ndigjojshe me veshë dhe, shpesh, nga një vrimë e vogël e derës e shihja tue e marrë rrëshqanë për me e çue në tortura, ose tue e këthye nga zyrat e tmerëshme të hetuesisë ku, vuejtjet ishin ma të mëdha se ata të fundit të ferrit. Asnjëherë nuk e pashë atë njeri tue u këthye me kambët e veta në birucë…por gjithmonë zharg…

            Mbas pak ditësh, nuk mora vesh sësi isha zhytë në një gjum deke. Po shihja andrra të llahtarëshme, vuejtje, tortura, gjak, një tmerr i vërtetë më kishte pushtue, u dridhësha si thupra në ujë nga frika, një frikë që nuk e kuptoja nga vjen.

Isha mbushë me vajë, vajë frike apo dëshprimi nuk e kuptoja, një tmerr i vërtetë….isha e lame në djersë… Disi u skapullova kur pashë se jam në birucë por, sidukët, ndër andrra kisha lëshue ndonjë thirrje, veç kur pashë sportelin e hapun të derës prej ku shihej fëtyra e kriminelit Alush Bakalli, që me gisht vërtikal para gojës lëshoi një sh sh sh…t!!, shenjë me të cilin urdhnonte heshtje… Një lëvizje rojesh jo e zakonëshme në atë orë. Nuk dija çka ka ndodhë… Edhe zhurma që më zgjoj ndryshonte, mujta me dallue zanin e katilit Shyqyri Qoku, që i vërriste Don Mikelit: Pusho… pusho, po të tham… Këtë herë dallohej se nuk ishte vetëm. Në atë lamsh mendimësh përzi me zhurmën e vargojve ndigjova zanin e Don Mikelit, e zemra m’u mbush me vajë.

Ishte mjedis kafshëve të egra që donin ta shkynin, e thërriste: “O Jezu Krisht! Zoti em, më jep forcën e fundit, o Shenjtja Mari, Nana e eme e përjetëshme për të fundit herë po të kërkoj, fali vëllaznit e mijë, kij mëshirë për ta se nuk dinë shka bajnë! Fali o Krisht! O Zot ndihmoje Shqipninë me shpëtue nga këta kriminelë komunistë. Zoja e Bekueme, Nana e Krishtit dhe e gjithë Botës, lutju Birit tand Zotit tonë Jezu Krishtit, që të më pranojnë në Mbretninë Qiellore, në duert Tueja të Bekueme ardhët Shpirti em!…Rrnoftë Shqipnia, Rrnoftë Krishti!”

Zani i Tij sa vinte e fikej derisa nuk u ndigjue ma… U mbyllën edhe shulat e dyerve…edhe dryjtë. Isha me sy nga dritaria tue vështrue nëse ndigjohet prap zani i Tij por, kuptova ma vonë se isha ngritë kot për një kohë të gjatë, derisa, u kujtova se iku!

Ai iku në Mbretni të Qiellës…

            Jam kenë interesue se çka u ba me Don Mikelin, mbasi e morën atë natë, nga një roje që ndryshonte pak nga të tjerët me emnin N. Ai më pat tregue se janë nisë për Tiranë dhe rrugës i kanë ba një ingjeksion dhe ka vdekë. E kanë çue të vdekun në Ministrinë e Mbrendshme dhe prej aty e kanë futë në një kasetë frigoriferike me nr. 7 (shtatë). Mendonte se Ai asht coptue nga mjekët e besueshëm qeveritarë për studim, nga studentët e fakultetit të mjeksisë së Universitetit të Tiranës.

            Atëherë, dhe sot, që ka kalue një çerek shekulli nga kjo ngjarje, i drejtoja dy pyetje vehtës për këtë njeri që torturohej aq mizorisht nga kriminelët komunistë: 1. Pse e torturonin ndryshej nga të tjerët dhe, 2. Ku i merrte forcat Don Mikeli për me përballue ato tmerre vuejtjesh?- Gjithmonë e njajta përgjegje: E para, vetëm pse ishte Prift Katolik dhe e dyta, Ai fliste me Jezu Krishtin çdo çast që goditej nga kriminelët… Vetëm Ai e forconte Até dhe mue…Gjithmonë kam besue se Don Mikeli asht Shenjt i pashpallun në Mbretninë e Qiellit! Ai asht i përjetëshëm në kujtimet dhe lutjet  e mija!

Shkodër, 15 shtator 2000      Bashkëvuejtësja e Tij,  Laura  Keçi  d.v.”

            Nga shkrimi i z. Gjergj Kola, në librin “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare”, kam shkëputë pak rreshta për me plotësue portretin e Martirit Don Mikel Beltoja, i cili asht arrestue pse ka thanë: “Dashnia e Zotit asht e përjetëshme, drejtësia e njerëzve asht e përkohëshme… Bashkë me bukën e përditëshme duhet t’i jepni fëmijëve edhe virtytin. Atdheu forcohet nga virtyti i bijve tuej. Dëvotshmënia ndaj Zotit asht dëvotshmëni ndaj Kombit.” Kjo ishte “agjitacioni e propaganda”, për të cilat dënohej Don Mikeli…”

            Nga një deshmi e një personi që asht kenë i pranishem kur asht nxjerrë nga dega e mbrendshme e Shkodres kam veçue këte thanje: “Don Mikel Beltojen kur ka shkue terroristi Shyqyri Qoku me e marrë per me e pushkatue, e ka gjetë tue ba lutjen e fundit nder gjunjë…Bashkë me kriminelët tjerë e kanë kapë dhe e kanë shkye per gjymtyrësh, ashtu të vdekun e kanë nisë per Tiranë. Ai ka dalë i shkymë nga Dega e Shkodres… Atë ditë asht kenë data 10 Shkurt 1974.” (Dëshmi gojore nga NP, 1992)

            Shpesh, pyes veten: “Cilit shekull i perkasin terroristët Enver Hoxha e pasuesit e tij barbarë, që vazhdojnë me kenë ‘heronjë’, vetem, pse vrisnin e shkynin Klerikë Katolik Shqiptar e Atdhetarë të nderuem? Si mundet me u heshtë perballë këtij Gjenocidi?!”…

            Melbourne, 2015.

Opozita Kosovare, 5 deputetë të arrestuar e 2 me fletë-arreste në kërkim

by

-Të pesë deputetët e arrestuar: Donika Kada Bujupi, Albin Kurti,  Fisnik Ismaili, Ismail Kurteshi, Haxhi Shala. Kërkohen dy të tjerë – Albulena Haxhiu e Faton Topalli /-Policia konfirmon arrestimin e 3 deputetëve sot/

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 30 Nëntor 2015/ Arrin në pesë numri i deputetëve të Kuvendit të Kosovës të arrestuar, pasi policia konfirmon shoqërimin në stacionin policor të Ismail Kurteshit të VV dhe Haxhi Shalës së Nisma-s.

“Lidhur me gazin lotsjellës të hedhur me herët brenda në sallën e Kuvendit, Policia e Kosovës me urdhër të prokurorit kompetent iu ka kumtuar deputetëve Shala dhe Kurteshi urdhrin verbal të prokurorit se duhet të shoqërohen në stacion policor për intervistim”, bëhet e ditur në njoftimin e dërguar nga Policia.

Shtohet se dy deputetët “kanë bashkëpunuar dhe kooperuar me zyrtarët policorë dhe bazuar në urdhrin e prokurorit janë sjellë në stacion policor për të vazhduar me procedurat e mëtutjeshme ligjore”.

Më parë, nga opozita me gjithësej 31 deputetë në Kuvendin 120 anëtarësh të shtunën në mbrëmje është arrestuar në selinë e VV-së Albin Kurti,  Donika Kada Bujupi e AAK është arrestuar më herët në shtëpinë e saj, ndërsa kërkohen dy të tjerë – Albulena Haxhiu e Faton Topalli të VV, që të katërt me fletë arreste pas zhvillimeve në Kuvend me gaz lotsjellës dhe përplasje tjera.

Seanca e Kuvendit të Kosovës, e ftuar për sot për në orën 11:00, por e pamundësuar nga gazi lotsjellës i opozitës, nisi pak para orës 14:30, në sallën plenare, pa opozitën, me 81 deputetë të pranishëm, dhe po vazhdon.

Kryesia e Kuvendit të Republikës së Kosovës, në mbledhjen e sotme, mori vendim “për përjashtimin individual ditor të deputetëve të opozitës që kanë rënë ndesh me Rregulloren e Kuvendit”.

Pas kësaj, përplasje në Kuvendin e Kosovës kishte edhe rreth orës 13:50, derisa kryetari i VV, Visar Ymeri, donte të shëprthejë kordonin policor për të shkuar në sallën e seancave bashkë me deputetë të tjerë opozitarë. U gjuajt edhe gaz lotsjellës te kordoni nga debutetët e opozitës që ishin ballë për ballë. Policët mbanin edhe gazmaska.

Për këtë zhvillim, njoftimi dërguar nga Policia bën të ditur se, “rreth orës 13:50 disa deputet të opozitës kanë tentuar të shkojnë në drejtim të shkallëve për në katet e larta, ku supozohej se do të vazhdoj të mbahej seanca në sallën e improvizuar, mirëpo bazuar në vendimin e kryesisë së Kuvendit të njëjtit janë ndaluar nga sigurimi i Kuvendit dhe nuk janë lejuar të kalojnë”.

“Deputet kanë vazhduar me tentimet e tyre për të depërtuar lartë, duke i shtyrë zyrtarët policorë, mirëpo nuk kanë arritur të kalojnë dhe pastaj kanë hedhur mjet të dyshuar gaz lotsjellës”,  vijon njoftimi.

 Policia e Kosovës thekson se, “edhe në këtë rast në konsultim dhe koordinim me prokurorin kompetent ka vazhduar me realizimin e detyrave policore drejt hetimit të këtij rasti”.

Kuvendi i Republikës së Kosovës nisi sot para mesditës përsëri me tym gazi lotësjellës një seancë në sallën plenare mes kundërshtimeve nga opozita e me masa të shtuara sigurie brenda sallës, ndërtesës e jashtë saj, si dhe në hyrje me kontroll të detajuar për të gjithë, dersa deputeti Fisnik Ismaili i VV është kthyer prapa pas kontrollit, dhe më pas është arrestuar nga Policia, e cila bëri të ditur se i kanë gjetur dy bombola gazi. Sipas Lëvizjes Vetëvendosje, deputetit Ismaili i është caktuar ndalimi 24 orësh.

Deputetët opozitarë Smajl Kurteshi i Vetëvendosjes dhe Haxhi Shala i Nismës për Kosovën hodhën gazin lotsjellës që pamundësoi nisjen e seancës së Kuvendit sot para mesditës.

Pas këtyre zhvillimeve, Policia e Kosovës deklaroi se, është duke hetuar drejt zbulimit se si është futur sot lotjellësi në Kuvendin e Kosovës dhe konfirmoi ndalimin dhe shoqërimin në stacion policor  të deputetit Fisnik Ismaili.

Policia e Kosovës tha se, si institucion i zbatimit të ligjit, lidhur me seancën e  Kuvendit të Republikës së Kosovës, si dhe bazuar në vendimin e mëhershëm të Kryesisë së Kuvendit të Republikës së Kosovës, ka bërë planifikimet e nevojshme policore, duke ndërmarrë masat e nevojshme ligjore për ofrimin e sigurisë dhe ushtrimin e kontrollit, bazuar në procedurat e parapara ligjore dhe rregulloren e Kuvendit të Republikës së Kosovës.

 Policia e Kosovës me zyrtarët e sajë policorë ka filluar me kontrollin e personaliteteve në hyrje të Kuvendit të Kosovës, ku gjatë kontrollit tek deputeti Fisnik Ismajli janë gjetur në posedim 2 bombola gazi, që dyshohen të jenë gaz lotsjellës.

 Zyrtarët policorë bazuar në procedurat ligjore të njëjtin e kanë ndaluar dhe shoqëruar në stacion policor për intervistim dhe procedura të mëtutjeshme policore, të cilat do të ndërmerren në konsultim me prokurorin kompetent, ndërsa mjetet e dyshuara janë konfiskuar në cilësi të provave materiale.

 Me vendim të Kryesisë së Kuvendit të Kosovës, bazuar në Rregulloren e Kuvendit të Kosovës është kërkuar hyrja e personelit të sigurimit në seancën e Kuvendit të Kosovës, të cilët konform autorizimeve ligjore kanë hyrë duke formuar kordon sigurie brenda në seancë.

 Ndërsa pas hyrjes së Kryesisë dhe deputetëve në sallën e Kuvendit të Kosovës, në momentin e përgatitjes së fillimit të seancës, përsëri nga deputetë të caktuar është hedhur mjet i dyshuar i cili po ashtu dyshohet se është gaz lotsjellës.

 Referuar rrethanave dhe situatës së krijuar në sallën e Kuvendit të Kosovës, ku është hedhur mjeti i dyshuar, Policia e Kosovës në konsultim dhe koordinim me prokurorin kompetent do të ndërmarrë të gjitha veprimet e nevojshme ligjore për hetimin dhe verifikimin e mjetit të dyshuar.

 Bazuar në kompetencat dhe autorizimet ligjore që ka Policia e Kosovës,  është duke ndërmarrë veprimet e saja hetimore drejt zbulimit se si është futur mjeti i dyshuar në sallën e Kuvendit të Kosovës, dhe kohën se kur ka mund të jetë futur ky mjet i dyshuar, përfundonte deklarata.

  Me 35 pika në axhendë, për sot me fillim në orën 11:00 ishte ftuar një seancë e re e Kuvendit të Kosovës, i cili që nga fillimi i sesionit vjeshtor ka përfunduar vetëm dy seanca në “sallë alternative” pa opozitën, e cila e ka bllokuar edhe me hedhje gazi lotsjellës në sallën plenare në kundërshtimet edhe me protesta të katër marrëveshjeve të 25 gushtit me Serbinë, veçmas të asaj për asociacionin e komunave me shumicë serbe, si dhe të marrëveshjes së demarkacionit me Malin e Zi.