Pranë Tyrbes të Shënjëtorit “Abas Aliu”, në malin e bekuar të Tomorrit/
Nga Sulo GOZHINA/
TOMORR 2015 – Duket se sot janë bërë bashk me malin e bekuar të Tomorrit edhe retë ato kanë zbritur ndodhta për t’u puqur, me të, në të tilla raste dhe me freskin e tyre duket se kanë zbritur edhe perndit të cilat për pes ditë rresht presin mbi 200 mijë besimtarë të cilit ngjiten deri laret ne Tyrben e “Abaz Aliut”, për të takuar perënditë e tyre , mbi 7 mijë kurban dhe mbi 80 mijë besimtarë gdhihen pranë tyrbes të shënjëtorit, pikerishte aty ku si në pllëmbën e dorës shikon gjith Myzeqen nga qyteti i Vlorës deri tek kepi i Duresit dhe nga aty larte në majën e Tomorrit tej në horizont vren ujirat e kaltra të jonit dhe Adriatikut të gërshetuar këto me flladin që të rreh fytyrën dhe vërtet të duket vetja sikur je në bregun e detit edhe pse për momentin je rreth 100 km larg dhe 2417 metra lartësi nga niveli i detit. Këtë fest për 5 – ditë e gushtit e festojnë mbi 320 milion Bektashjan në të
gjithë botën , pjesëtarët e së cilës u bëmë edhe ne gazetarët në këto ditë gushti 2015.
Përshkrimi : Një herë në vite nga Poshnja e Beratit, aty ku bashkohen dy rrugët, ajo e Jugut të Shqipërisë me atë të ShqipërisëMesme e asaj të Veriut dhe deri lart në malin Tomorr në një gjatësi rruge prej rreth 108 km, këmbehen dy lumenj nga njëra anë nga lart gurdullisin ujrat e rrëmmbyshëm të lumi Osum rrënjët e të cilit një pjesë e tij dalin nga mali i bekuar i Shënjëtorit dhe nga ana tjetër nga posht lumi i besimtarëve bektashjan që nuk ka të sosur për të mbërritur lart tek tyrbejai në malin e bekuar.
Por ndryshe nga më parë që kishte vetëm një rrugë, pas vitit 2006 filluan ndërtimet e një rrugë letësimi si dhe vetë sekti bektashjanë që letëson dhimbjet e vuajtjet e besimtarve për të shkurtuar km për në Tyrbene e shënjtorit Ali. Ndërsa ne gazetarët duke i qëndruar nostalgjisë së përvitshme pasi kemi lënë pas qytetin e Çorovodës jemi ngjitur në të majtë të tij, në rrugën e kalldrëmtë dhe me gropa që gjarpëronte duke u ngjitur lart në qafën e Dëvris . I pari fshat që u prezantuam ishte Radëshi , që aty dukej se kishte fest , veç vargut të pa mbaruar të makinave në të dy anët e rrugës fëmijët kishin dalë ndoshta për të plotësuar ato pak nevoja që mundet të kishin udhëtarët .
Diku në një kthesë në hije të pemës Entela dhe Arditi motre-vëlla 12 e 14 vjeç tregtojn pagure të mbushur me dhallë të ftot dhe më tej fëmijët e tjerë shisnin frutat e kohës dhe të zonës si thana, bajame e misra të pjekur etj. Ky femomen na u bë shoqërues në të gjithë rrugën që përshkruam deri lart në malin Tomor . Qafa e Dëvrisë si dhe vetë feja bektashjane gjelbëronte në të dy anët e rrugës me një pyll të dëndur me lajthi. Vërtet ?!…. ishte bukur shumë bukur , veç lajthive e shpatit gjigand në të dy anët e luginës së ngushtë kishte dhe një livadh të vogël, kur dikur vite më parë zbriste helikopteri i udhëheqjes. Kështu pohoj bashkshoqëruesi që nuk na u nda gjatë udhëtimit, ashtu si edhe shtyllat e linjës elektrike që i ishin qepur luginës e që i japin dritë e jetë zonës të tomorricës prej më shumë se 40 fshatra. Në anën tjetër të malit ishin tunelet e udhëheqjes komuniste
në rast lufte, këtu ishte planifikuar strehimi i udhëheqes të partisë nëse një ditë Shqipëria e vogël si “fener ndricues”, do të sulmohej nga armiqët imangjinar. E sa kalojmë qafën teje e gjelbëruar, tejjjj në horizont shohim një tjetër pamje, sa të çuditëshme po aq edhe mahnitëse . Në faqen e malit janë me qindra makina dhe me ngjyrat e tyre të ndryshme mes gjelbërimit duket sikur krijojnë një ylber shumëngjyrësh , në këtë rast bukurinë e rrallë nuk e japin vetëm vetëm lëvizjet të qeshurat e të bërtiturat e njerëzve, por edhe vijat e tymit të qindra zjarreve të ndezura në ç’do pesë e gjashtë a dhjet metra. Lart në qiellin blu dy re tymi duket se po i afroheshin malit të shënjët që para tij dukeshin të fije fare të vogla. Duket se atje, Në Tomorr ku puqen retë” , zërat e fëmijëve dhe cicërimat e zogjve kishin bashkuar për një moment meloditë e tyre të ëmbëla , … a thua se
vetë perënditë kishin zbritur dhe festonin në atë gjelbërim madhështor, festën e Bektashinjve së bashku me Besimtarët.
Në këto momente nuk të rrinë pa ardhur ndërmend edhe poezitë e të madhit Naimit, për Abaz Aliun :

1
Ëngjëll që m’u qase pran O moj fushë e Qerbelasë
Nga i madhi Zot Që më rri ndër sy
Pse më rrëfen Qerbelan Plot me gjak t’Ali Abazë,
A do të derdh lot ? Vall ç’është ay ?

3 4

Ç’është ai që shkon kaluar Ç’ikën ky kal’ i shkretë,
Ikën si veriu Mi dhe nuk shkel !
Me dy tre foshnja ndër duar ? Nga patkonjët që ikën shpejtë ,
Është Abaz Aliu. Zjarr dhe flak i del .

5 6

Hyjnia desh njerzinë Abaz – Aliu z’u Tomorë
Dhe për të u vra Erdhi afër nesh
Për të shpëtuar njerinë Shqipëria s’mbeti e gjorë
Ra ndër Qerbela . Se Zoti e desh .

ÇUDIA : Edhe vetë njerëzit dukeshin të bekuar, askush nuk guxonte të prishte apo priste një gjë qoftë edhe një degë të hollë pishe të njomë. Një pastërti e zilishme, një rregull i përsosur, një pastërti shëmbullore si të një familje madhështore. E të gjitha këtyre punëve kaq të kujdesshme duket se po i printe Dede Baba Ibrahimi, ndërsa kryente pritjen në vargun e besimtarve që kërkonin të takoni, përshëndesnin dhe marjen e bekimit nga kryegjyshi botror i kësaj feje.ritual ky si dikur Dede Baba Reshat Bardhi. Vargu i gjatë i njerëzve për të takuar baban , vargu i gjatë për të prekur shenjtorin në tyrben tek Mekami, vargu i gjatë i njerëzve në vendin afër tyrbes ku behej kurbani, vargu i gjatë i njerëzve që falnin ato pak të ardhura në shenjtore dhe për të puthur në Mekame shenjtorin, nuk kishte të sosur, sa i shikoje të krijohej mendimi ! A do më vij radha , a do të mbarojnë ky lum
besimtarësh!!!
Këta njerëz punët e tyre dhe vërtet duke parë me sytë e tu këtë mori njerëzish në ajrin e freskët të krijohej mendimi vërtet …. !!!!!….. ?????…. Vërtet këta besimtarë të ardhur nga shtatë shtetet e ballkanit dhe nga e gjithë bota po takonin perënditë e tyre . Kedo që kishe mundësi të vreje në ato caste dukej sikur futen në një hulumtim përpara Shënjëtorit, e dikush edhe murmuriste me vete a thuaj se kjo ka qënë moment që në mendjen e tyre kishte trokitur përndija dhe komunikonte për hallet e problemet e tyre për ti përshëndetur, dhënë shpresë dhe bekuar. Ndoshta në këto pak sekonda, një i tillë isha edhe unë apo edhe dy bashkëurdhtarët e mi, Arifi e Leli, këtu dukej qartë se edhe fëmijët edhe pse janë vetë engjëj kryenin të njëtin rit, a thuja se përndija apo dora e shënjëtorit i predikonte n ëkëtë rrugë të bekimit. E ndrësa turma e njerzve në heshtje priste radhën për tu future
në tyrbene e shënjëtorit mbi kokat tona retë hidhnin valle e gati sa nuk na prekni floket, e ndërsa ora temperature shënonte 6 apo 7 gc, aty nuk djeje ftohët pasi shumë , shumë e shumë prej besimtarve me veshje verore, a thuaj se vetë perndija mbronte delet e saja besimtare që këta të fundit të kuvendonin me të.

Sevapi ; Sevapi e kërkon që disa nga babat duhet të jenë të parnishëm në ç’do prekje të mishit të kurbanit . Kjo bëhet në emër të mirësisë e të bollëkut por edhe sevapi për të vobektët, një tjetër anë mirësie .Sevapet nuk kanë të sosur duhen takuar të sëmurët që kanë ardhur nga të gjitha anët nga të gjitha fetë, për të marrë bekimin e shërimit . Edhe gërshëra e kuntërllëkut nuk ka munguar e nuk mungon në këto ditë gushti, por edhe parja, fejesa , pajtimi i mërive , etj . janë në përbërjen e punës të Baba Edmondi gjithmon i prirur nga mësimet që kanë lënë të parët, shënjtori e vetë pernditë, por edhe Dede baba Reshat Bardhi që në fasadat e Teqes nuk kanë munguar fotot dhe në një kend ndëri edhe busti i tij. Megjithatë nuk ka munguar takimi në grupe ku me mijra besimtarë të vegjël e të mëdhenj nuk kanë munguar në puthjen e dorës të Dede Baba Edmondit Ibrahimit që
është në të njëjtën kohë në krye të të gjith këtij pelingrazhi. Këtë vitë ndryshe nga më parë kemi bërë mbi 100 krer bagti kurbane për të vobektit, kemi ngritur guzhinen e menxën ku punojn 3 guzhinier e tre shërbyes që shtrojn ushqim, kemi siguruar mbi 80 çadra prej kohësh dhurat nga forcat e “Natos”, të cilat i kemi vënë në dizpozicion të pelingazheve të spjegon sekretari i teqesë Zalo Qamo, një besimtar i devollëshëm, njeri i qeshur dhe i rrspektuar për të gjithë besimtarët. Gjysh i kryegjyshatës botërore të Bektashizmit është shpërngulur nga Tirana e gjate këtyre ditëve është vendosur me qëndër në Tomorr, aty ku besimtart nga e gjith bota kanë kthyer sytë, e ju thrret….!!!.. ejani festoni me ne, pasi këtu nuk ka të ndar, ndër peligrint e besimeve të tyre rëndësi ka që besimtarët nga të kater fet dhe nga të katër anët e botës këto ditë u falen perndive të tyre në malin e
bekuar tek shënjëtori Ali.
“ Rixhaja” një tjetër temë prekëse, janë me qindra besimtarë që në njërën mënyrë apo tjetrën kërkojnë të lajnë mëkatet e tyre . E kjo “ rixha” bëhet në heshtje në vetmi pa e dëgjuar njeri. Të tillë njerëz i luten perëndive në heshtje e me kokën ulur – perënditë falin thotë Dede Baba Edmon Ibrahimi, por kur vërtet je i penduar dhe nuk e përsërit më mëkatin, ndryshe nuk ka më kuptim falja. Por rixhaja nuk është vetëm për falje mëkatesh me mijra besimtarë luten për pasuri, shëndet jetë e mirëqënie, për shërim, fejesë e martesë. Më ndihmoi shenjetori “Abaz Aliu” thotë 70-vjëçari nga Dushari i Korçës Asllan Çoro shita 18 krerë bagëti por ajo që më gëzon veç lekëve është se këto bagëti i shita për kurbanë. Thuaj se të njëjtën gjë thotë edhe 18 vjecarja Entela Çerja nga fshati Zaloshnje që ka ardhur deri lartë në tomor për të ndimuar baban e saj për të shitur
bagtit por me dhjetra banor të kësaj zonë kanë siellë deri lartë në mal mijra kokë bagti të destinuara për kurban. Edhe kjo “Rixha”, predikon edhe bekimin e perëndive ndaj njeriut.
Qeveritarët munguan : megjithëse mungesa e pa përfillshme nga besimtarët, përsëri qeveritarët munguan, pavarësisht se festa e mbushur me ritet e saja në pelegrinazhin e ditëve të tomorrit ishte e kompletuar. I vetmi “ pushtetar “ që ishte i pranishëm ishte vetë kreu i kësaj feste Bektashiane ishte kryegjushi i bektashjanve dede baba Edmond Ibrahimi, si dhe Kryerari i bashkisë të Skraparit Nesim Spahiu. E si gjithmonë i qeshur , i dashur e respektuar qëndroj mes besimtarëve e festoj bashkë me ta ditët e gushtit të shenjtorit “Abaz Aliut” në malin e shenjtë që Baba Meleq Shtermbërdhenji tha :

Po m’u hap mëngjezi mirë Mejtova “Abaz Alinë”
Hodha sytë nga tomori Qysh iku nga Qerbelaja
Dhe më dogji një dëshirë Erdh e gjeti Shqipërinë
E po qasem unë i gjori Në Tomor në ato maja .

Por festa nuk kalon pa halle, kështu tha baba Edmondi për gazetën kemi shumë për të bërë për këtë festë– e pra duhet siguruar ujë, rruga ka ende probleme, energjin elektrike nuk mungoj por duhet qëndruar korekt, vendet ku punohet e festohet, megjithse kemi hyre në bisetime me pushtetin vendor dhe disa probleme janë vënë në rrugën e zgjidhjes . Jemi ende në gjyqe për pronat e teqeve etj. Ndërsa kemi zgjidhur problemet mjeksore në raste urgente kemi në dizpozicion një ambulancë dhe dy mjeke e infiermer, në ndimë kemi dhe forcat e rendit.
Një lumë investimesh priten të hidhen nga kryegjyshate Botrore të Bektashinjve për tre vjet dhe këto kryesisht në malin Tomorr në vendin e të madhit Abaz Aliut këtu ku perndit bekuan malin e bukur thot baba Edmondi. Do të investohen dhe mes investimeve prioritet do të kenë 7 km rrugë nga fshati Gjerpës – deri në teqen e faljes në majën e malit tek shenjtoti “Abas Aliu”, që edhe pse rruga është zgjeruar ende ka punë për tu bërë. Ndërsa kemi në prespektiv ngritjen e një fshati turistik, mbielljen e një siperfaqe prej 5 ha me pisha etj, për realizimin e këtyre projekteve nga vet teqeja dhe nga kryegjyshata botrore e bektashinjve me qëmdër me Shqipëri do të investoj për përmirësimin e terenit rugëve dhe krijimin emabjetit më t ëmirë për besimtarët në këto 5 ditë qëndrimi. Ndërsa kemi bërë miljona lek investime thot Zalo Qato sekretati i kryegjyshatës gjyshatës bektashjane në prishtë dhe në
dhjetra teqe të Skraparit. Vetëm për tre muaj kemi investuar në vite mbi 200 miljon lek 5 km rrugë, në riparimin e teqeve të Therepelit, Gjurma e Dhores. Backës, Prishtës etj. Por ka pasur edhe besimtar të cilit kanë investuar deri në 10 miljon lek për ndërtimin e 2 km rrugë dhe nëse vazhdojn me këto ritme për vitin tjetër do të jenë zgjidhur shumë probleme të cilat deri tani kanë ecur ngadal në ritmin e tyre.
Preçedente – Kane vizituar teqen e Abaz Aliut — Me 1923 Fanoli dhe Luigj Gurakuqi ku kanë fjetur në fshati Dobrenjë, poeti kosovar Ali Bodrem, poeti Dritro Agolli, ish presidenti Rexhep Mejdani, Kryeministra, Kryetari kuvendit Ilir Meta, Ministrat mes tyre Nasip Naço, Deputet e tje. I përhershëm në këtë fest ka qënë ish kreu i kryegjyshates Botrore të Bektashinjve Dede Baba Reshat Bardhi, rrugën e të cilit ndjek edhe dede baba Edmond Ibrahimi. Dhe së fundi Malit të poetve i ka kënduar edhe vete Omeri i famshëm thot poeti nga Skrapari që ka vizituar malin e bekuar dhe tyrben e shënjtorit edhe poeti Xhevair Spaiu i cili ka cituar në vargje —

Në Tomorr që një moti
Thon se ka zbritur edhe vet zoti …….

Nga Tyrbeja e shënjtori Abaz Ali Tomorr