*Faktet: Ilir Gjoni, i biri i Xhelil Gjonit, anëtar i Byrosë Politike dhe nipi i Hysni Kapos, propozohet si ambasador në OKB./
*Ravensa Lleshi, e bija e Ismail Lleshit, sekretar i PPSH në Tiranë dhe ministri i mbrojtjes, mbesë në familjen Kapo propozohet ambasadore në OSBE./
*Bardhyl Nimet Cani, djalë i një sekretari të parë të PPSH-së dhe dhëndër i Lenka Çukos propozohet si ambasador në Izrael./
NGA RASIM BEBO-Cikago/
Në vitin 1919, Lenini dhe Sverdllovi ecnin në korridor në Kremlin. Në anë të murit ishte vendosur një kasafortë e madhe dhe e bukur, pritej specialist ta hapte. Mbi të, një marinarë i shtrirë përgjysmë po bënte një gjumë top, mbi kokën e tij në mur kishte shkruar “më lini 20 minuta të flë”. Lenini ndali dhe pa pozicionin e marinarit, i cili qytën (tabanin) e pushkës e kishte ndërmjet shalëve, rripin krahaqafë, me dorën e majtë kishte mbërthyer tytën dhe dorën e djathë e kishte te këmbëza e pushkës. Gati për alarm. “Këta janë besnikë, këta na duhen!- i tha Lenini Sverdllovit.
Pas një shekulli, kryeministri Edi Rama dhe Ministri i P.J. Ditmir Bushati, po përgatisin të propozojnë për ambasadorë një sërë emrash militantësh të PPSH-së, përfaqësues të denjë të baballarëve e gjyshërve të tyre. Nuk bëhet fjalë për kurrfarë kategorie të aftësh, por vetëm të jenë nomeklaturë e regjimit të shkuar stalinist. “Rilindasit e rinj të diplomacisë, nuk vijnë në këtë fushë me kurrëfarë dëshire për t’i shërbyer vendit, por për të çuar te rruga e etërve të tyre, atë që ata nuk mundën ta vazhdojnë me regjimin e komunist”. (“Ja rrënjët dhe frymëzimi Edi Ramës – Po rilindet blloku në diplomaci”, gaz. 55, 8-2-2015).
Visar Zhitin nuk e dërgojnë si ambasador në Selinë e Shenjtë, por si i ngarkuari i qeverisë pranë ambasadës për të ndihmuar “marinarët” e pa aftë të nomenklaturës. Visar Zhiti, ka lënë pa gojë jo pak në të majtë dhe të djathtë të spektrit politik, të përfshinë në një furtunë jo vetëm mediatike, por edhe institucionale. Prej përplasjes së “Opozitarëve dhe Solidarëve, Visarin e turpëruan, i shpifën, e dënojnë dhe e ridënojnë, i bënë kurthe, e akuzuan, i rifabrikuan thënie për cënim kishe, nuk e kyçin në burg, por e tellallën. “Një strategji, e cila lakmon që në Shqipëri të mos ketë kurrë mirëkuptim, por vetëm sherre dhe mosmarëveshje mes forcave politike”. (A. S., 18-2-15).
Rruga e ndjekur nga Rama dhe Ditmir Bushati, për zgjedhjen e kandidaturës së ambasadorit në Vatikan, prishi rregullin e vendosur, pa ligj, por me mirëkuptim, midis drejtuesve të qeverisë shqiptare dhe Kishës Katolike. Qysh në vendosjen e marrëdhënieve diplomatike midis Shqipërisë dhe Vatikanit në vitin 1991, ish kryeministri Meksi, u konsultua me krerët e Kishës Katolike për kandidaturën e Ambasadorit Ylli Kamsi, Ambasadori i parë Shqipërisë në Vatikan. Po kështu ndodhi edhe me Ambasadorët e tjerë që erdhën njëri pas tjetrit: Pjetër Kola, Jul Bushati, Zef Bushati dhe Rrok Logu. Edi Rama dhe Ditmir Bushati prishën “rregullin” e vendosur dhe nuk u konsultuan aspak me krerët e kishës Katolike, provokuan, duke propozuar një kandidaturë jashtë komunitetit Katolik Shqiptar. Ky provokim i detyroi krerët e Kishës Katolike të reagojnë. Reagimi nuk lidhej aspak me profilin moral të intelektualit Visar Zhitit, por me deformimit e rregullit të vendosur për 23 vite rresht me krerët e qeverisë Shqiptare. Kjo përplasje e provokuar nga dyshja Rama & Bushati, si dhe nga “përkrahësit e zjarrtë” ateistë si D. Agolli, P. Xhufi, D. Hila, B. Blushi etj, gjeti rastin të shfrytëzohet për t’i treguar “vendin” Kishës Katolike Shqiptare. Mandej kandidati për ambasador i Edi Ramës, e cilësoi si inkuizicion qëndrimin e Krerëve të Kishës Katolike Shqiptare. Prononcimi i Edi Ramës la shije aspak të mirë në opinionin e Komunitetit Katolik. Edi Rama implikoi presidentin e Republikës me Kishën Katolike. Edi Rama cilësoi përfaqësuesit e Kishës Katolike “figurë lokale”. Ky etiketim i Ramës është një “skandal i rëndë” për sekretarin e përgjithshëm të konferencës I- Ipeshkvnore të Shqipërisë, imzot George Frendo, ipeshkëv dhe Vikar i Përgjithshëm. Po aq skandal është dhe përpjekja për t’i bërë nunciaturës Apostolike në Tiranë dhe selisë së Shenjtë në Vatikan, diversion të hapur, duke aluduar se këto institucione kanë mendim të ndryshëm me Krerët e Kishës Katolike në Shqipëri rreth kandidaturës të propozuar prej tij. (Online 55, 15-2-2015).
Visar Zhyti është propozuar prej kryeministrit për Ambasador në Vatikan pa kushtin themelor, ligjor procedurial, të thënë, të njohur, të shpallur dhe të përsëritur, konsultimin paraprak me presidentin e Republikës
Edi Rama si i pabesë që është, e ktheu propozimin për kandidaturën e poetit Visar Zhyti si Ambasador ne Vatikan, duke theksuar se ky është dënimi i dytë për ish deputetin e PD pas atij të regjimit komunist… Rama thotë: “… pas burgut në komunizëm për lirinë e penës, sot dënohet për shkaqe politike nga presidenti i Republikës.”
“Visar Zhiti, i vetmi deputet ministër i PD që s’ka fyer kënd dhe as ka shpifur për askënd. Një periudhë shërbimi në diplomaci me kontribut për kulturën. Botuesi i një volumi dinjitoz në italisht në nderim të NËNË TEREZËS.”
“… Një figure lokale e Kishës Katolike shqiptare, prononcohet me rezerva nda tij. Prononcimi i papranueshëm për të cilin vetë Ati në fjalë kërkon ndjesë publike. Komisioni i Jashtëm i Kuvendit i jep Visar Zhitit mbështetje pa asnjë rezervë. Vetë Selia e Shenjtë, përmes Nuncit Apostolik në Tiranë, na përcjell mirëpritjen më të ngrohtë për propozimin, me fjalë më të mira për kandidaturën”.
Kreu i qeverisë kritikoi me rezerva mosdekretimin e emrit të Visar Zhitit nga ana e kreut te shtetit Bujar Nishani .
Presidenti I Republikës, përmes një prononcimi për një emision lajmesh deklaron mosdekretimin e Visar Zhitit, me argumentin: “Kandidati për ambasador i Republikës së Shqipërisë në Vatikan, se paska cenuar kishën me një prononcim publik! Një prononcim ky i fundit në fakt, krejt i pafajshëm dhe njësoj si poezitë e pafajshme dikur, rifabrikohet si arsye të lartë shtetërore për të ndëshkuar Visar Zhitin”.
Ja si tallet Edi Rama: “Unë nuk mund të hesht sot në asnjë mënyrë. Sepse ky është një ridënim i Visar Zhitit. Fatmirësisht më i lehtë se i pari. Sepse poeti nuk do të kyçet në burg; djali nuk do të shkëputet për së gjalli nga nëna, bashkëshorti nuk do të ndahet me përdhunë nga gruaja. Sepse një i dënuar i diktaturës komuniste për lirinë poetike, nuk mund të dënohet sot nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë për qëllime politike”. (“DIELLI” 14-2-2015). (Bravo Enver Hoxha i vogël. Visarin e ngritët, e ulët, e ofenduat e kërcënuat, ia gjetët kohën kur ai ka plagë të hapur të birit ATJONIT. Mallkuar qofshi stalinista. Shënimi im).
Më së fundi, Visar Zhiti gjithësesi në Selinë e shënjtë. – Bumçi: Të bisedohet për të gjetur një konsensus. Numri dy i Komisionit të jashtëm, Aldo Bumçi i ka kërkuar presidentit dhe qeverisë të ulen në bisedime, për të zgjidhur kështu çështjen e Visar Zhitit. (“DIELLI” 17-2-2015).
A. Hoxha thotë: “Vendimi për Zhitin: Qeveria e çon në Vatikan, jo si ambasador”, Visar Zhitin, por ta ketë pjesë të funksionareve të saj, në Selinë e Shenjtë. Pritet që t’i japë ish ministrit të Kulturës një tjetër funksion të lartë në Selinë e Shenjtë. (Shqip, 18 shkurt 2015).
Zhiti përfaqëson një figurë të njohur të kulturës së këtyre viteve, … Fakti që një president i zgjedhur me votat e PD-së nuk jep miratimin e tij për një ish ministër të PD-së që ka qenë, gjithashtu, edhe i përndjekur politik nga regjimi komunist, ka dy momente që habisin dynjanë: “Zhiti”, i pari është rast i pazakontë që një kryeministër i majtë propozon për ambasador një ish ministër të djathtë (PD). I dyti është fakti, edhe më i habitshëm, mosaprovimi i një kandidature të djathtë nga presidenti i “djathtë”! Tej të gjitha hamendësive për cënimin e interesave. Një strategji e cila lakmon që në Shqipëri të mos ketë kurrsesi mirëkuptim. KËTA JANË “OPOZITARË DHE SOLIDARË” që mbjellin furtunën. Pra, shikoni faqen tjetër të Edi Ramës, Bujar Nishanit, Ditmir Bushatit, Aldo Bumçit, pa koment.
Edi Rama po rilind bllokun në diplomaci. Që nga misioni ynë në OKB, OSBE dhe IZRAEL, Edi Rama ka përzgjedhur si përfaqësues të politikës së tij të re, bijtë apo nipërit e nomenklaturës së bllokut komunist, ku spikasin pasardhësit e Lenka Çukos, Xhelil Gjonit apo Ismail Leshit.
Faktet: Ilir Gjoni, i biri i Xhelil Gjonit, anëtar i Byrosë Politike dhe nipi i Hysni Kapos, propozohet si ambasador në OKB.
Ravensa Lleshi, e bija e Ismail Lleshit, sekretar i PPSH në Tiranë dhe ministri i mbrojtjes, mbesë në familjen Kapo propozohet ambasadore në OSBE.
Bardhyl Nimet Canaj, djalë i një sekretari të parë të PPSH-së dhe dhëndër i Lenka Çukos propozohet si ambasador në Izrael.
Fatos Reka, i biri i Iljas Rekës, sekretar i parë i PPSH në Durrës dhe eksponent i sigurimit të shtetit propozohet si ambasador në Zvicër.
Adia Bulent Sakiqi, mbesa e sekretarit personal të diktatorit dhe kushërirë e Nexhmije Hoxhës është tashmë ambasadore në Hollandë.
Me këto propozime Edi Rama, po tregon një dashuri të madhe për trashëgimtarët e nomenklaturës komuniste, sepse atje gjen rrënjët dhe frymëzimin. (Internet, 8-2-2015)
Rasim Bebo Addison Çikago shkurt 2015
KURTHI PER SHPERNGULJEN E SHQIPTAREVE TE VUTHAJ
HIDROCENTRALI AUSTRIAK QË HYN NË LOJËN SHOVENE TË MALIT TË ZI PËR SHPËRNGULJE TË SHQIPTARËVE ETNIK NË VUTHAJ TË GUCISË/
Nga Ramiz LUSHAJ/
Ambasadori Johan Frilih i Austrisë në Malin e Zi tepër vonë (6 shkurt 2015) e paska mësue rrugën për në krahinën e Plavë-Gucisë, tue pasë kësaj here me veti në suitën e tij dhe presidentin e një firme austriake, “Energy Eastern Europe”. Shkelqësia e Tij ka harrue apo duhet me ia kujtue se ka shkel në trevën komunare ma pro-austriake në krejt Malin e Zi, Kosovë e Shqipëri, pasi në fill shekullin e kaluar, në kohën e otomanizmit, në vitin 1909-‘10, mbi 80 për qind e saj, e shqiptarëve plavë-gucias vendali të atyhit, e kishte shtetësinë austriake. Vizita e Tij, në kit’ të ftohtë dimni e në acar malazez çetinë e gjukanoviç, pothuaj një shekull vonesë nga koha kur Hasburgët e Luftës së Parë Botërore qeverisnin si pro-shqiptar dhe në Plavë-Guci, nuk na ngrohë aspak. Shkelqësia e Tij kreu një vizitë (jo)diplomatike të errët.
Eh! Firma rreth 8 vjeçe: EEE (Energy Eastern Europe),e themelueme në vitin 2006 në një nga shtetet e Austrisë e me mbështetje nga kompani deri çerekshekullore, siç ia thotë dhe emni i vet, është një nga ato kompanitë që disa vende të Perëndimit i krijojnë enkas për vendet e ish-Europës Lindore, në rastin konkret për Ballkanin Perëndimor, përndryshe: Bosnje-Hercegovinë (2007), FYROM-Maqedoni (2008) dhe, së fundit, në Malin e Zi (2009) me përfaqësues të saj, Denis Hotin. Kjo EEE erdhi mbi 3 vjeçe në Podgoricën etnike shqiptare e, më duket, se ngriti aty nji hidrocentral me ujët e Moraçës që ende kullon gjak shqiptar shumshekullor.
Kjo firmë prej vitit 2009 ka pesë minihidrocentrale në ndërtim, nga të cilët tre në Bosnje-Hercegovinë e dy në Maqedoni. Ky në Vuthaj të Gucisë do të jetë i gjashti, ku puna proceduriale ka nis prej vitit 2010, tash pesëë vjet. Që kur kryekomunari i Plavës, Skënder Sharkinoviçi, iu dha leje me shkrim e tashti Qeveria MZ ua dha konçesionin EEE. Komuna e re e Gucisë tue pi Coco-Cola i dha “Okej” kësaj firme e ambasadorit austriak, që nuk e ngriti zanin një herë të vetme për hallet e mëdha etnike e gjithfarëshe të shqiptarëve në Plavë-Guci. Duhet me ua ba të ditun qysh herët dy komunave, asaj të Gucisë e të Plavës, që ky nuk do të jetë hidrocentrali i vetëm. Të tjerë do të ngrihen ma pas. Kjo u përfol dhe në takimin e 6 shkurtit 2015. Po të ish kanë firmë shqiptare do ta kishim “hangër të gjallë”, po meqë është firmë e juaja ndoshta do të presim të ndodhë e kundërta.
Gjithandej përflitet se ky hidrocentral në Vuthaj është “mini”, është “i vogël”. Po 4 MW nuk është pak. Të kujtojmë një fakt: në vitet e para të pas Luftës së Dytë Botërore, ndër veprat e para në Shqipëri, u ndërtue me jehonë të madhe hidrocentrali “Lenin” në Tiranë, i cili ishte 5 MW.
Vlera e ndërtimit të projektit, me marrje uji direkt në burim me tubacione me diametër 1.6 m, parashikohet të jetë 4 milionë Euro. Nuk është pak, po as shumë. Kur të hyjnë në punë ky hidrocentral, i pari i rradhës energjitike, një miku im specialist kryesues apo në ekip të projektimit të 60 hidrocentraleve të tilla në Shqipëri më thotë se të ardhurat e tij vjetore do të shkojnë rreth 1 (një) milionë Euro. Kjo domethanë se në mbi 4 vjet ky hidrocentral do iu dalin “falë” austriakëve, përndryshe: do ta shlyejnë vetëveten. Kjo është çështje e “xhepit të tyre”. Çështja shtrohet” çka hyn në “xhepin” e vuthjanëve e të komunës së Gucisë?!! Pothuaj kudo në botë këto hidrocntrale të tilla i kalojnë një pjesë të madhe të të ardhurave të tyre për njësitë vendore e komunitetin ku ndertohen ato. Po ajo çka mendojnë përfaqësuesit austriak është shumë pak, saç mund ta bante dhe një vuthjan në mërgim përtej Atlantikut. As fuqia punëtore për hidrocentralin e Vuthajve nuk mund të merret në konsideratë, pasi në të tilla raste teknologjia e përjashton “punësimin”, ndaj mund të mbahen aty në rastin ma ekstrem deri në dy-tre vetë.
Ngritja e këtij hidrocentrali në Vuthaj të Gucisë, i zyrtarizuar nga qeveria e kryeministrit antishqiptar Milo Gjukanoviç, i përkrahur dhe nga ambasadori i Austrisë në Podgoricë, me shtysë nga vet presidenti austriak i EEE, ka gjithato të këqija që i vijnë si “lumë” Vuthajve, Gucisë e Plavës, shqiptarëve etnik e të origjinës dhe gjithë komuniteteve të atyshme.
1. Në fillim të fillimit, pikësëparit, bie në kundërshtim me vet Kushtetutën e Malit të Zi, bash me nenin e parë të saj, që e quan Malin e Zi “shtet ekologjik”(!) Jo se austriakët nuk e duan e ruajnë ekologjinë, po vet ekologjia e Vuthajve e Plavë-Gucisë nuk e don e duron kit’ hidrocentral, që sjell e përcjell pasoja e rrjedhoja ekologjike (in)direkte.
2. Deri më tani nuk ka ndodhur kurrë në asnjë vend të Europës, që për shfrytëzimin e forcës së ujit të ndërhyhet direkt në zonën, nga ku buron uji – iu ankimon presidentit, kryeministrit e dissa ministrave të Malit të Zi, më 26 prill 2011, Dr. Marianne Graf Gössendorf, Konsulle Nderi e Shqipërisë në Austri, kryetare e Shoqatës Shqipëri-Austri, kandidate për Çmimin Nobel per Paqe më 2007.
3. Uji është Jeta. Ky hidrocentral e cenon vet ekzistencen e jetës së njerëzve në trojet e veta etnike, pasi uji i lumit që trupon përmjedis Vuthajve përdoret dhe për ujë të pijshëm për banorët, për bagëtitë dhe për ujitjen e tokave të tyre që prodhojnë të mira materiale për jetesë. Pra, kujt i intereson që t’i futin Vuthajt e banorët e saj në “krizën e Ujit” që po e kap botën e shek. XXI dhe t’iu rrezikojë atyne jetën e bukën e gojës, në tharjen e tokës, në denatyralizim të mjedisit përrreth hidrocentralit gangrenë.
4. Ky hidrocentral do të cenojnë dhe shenjtëritë shqiptare të Vuthajve dhe të Plavë-Gucisë, rrënjët mitologjike pellazgo-ilire dhe etnike të saj, pasi vendi i burimit të ujit që shfrytëzohet për hidroenergji është një “Sacred Place”. Aty gjenden “Ujëvara Gërla”, “Ujëvara e Zanave”, “Shpella e Shpirtit të Ujit”, “Burimi i Gruas së Bardhë”, “Krojet e Vuthajve” (ua kanë ngjit’ së vonit dhe “Krojet e Ali Pashë Gucisë”), etj. që vet personalitete austriake i vlerësojnë me vende të rralla si Ayers Rock në Australi, Kailash në Tibet, Geysire në Islandë, etj. Disa kanale ujitëse që marrin ujë nga ky lumë i krahasaojnë me kanalet e vaditjes në Tirolin Jugor, aq të lakmuara nga turistët, etj.
Ky vis shqiptar në vend që të merret në mbrotje nga UNESCO, do të shkatrrohet nga malazezët e Çetinës e austriakët e kompanisë EEE.
5. Ky hidrocentral gjatë ndërtimit dhe pas tij, me futjen e tubacioneve në zonën e burimit, etj. e shkatërron në një masë tejet të madhe e të rrezikshme ardhmërinë turistike të Vuthajve, të komunës së re të Gucisë dhe asaj të Plavës.
Pra, shteti i Malit të Zi po don shkatërrim gradual të kësaj treve me bukuri të rralla natyrore në vend që ta futin në hartat turistike të botës, ta marrin në mbrojtje nga vet shteti si “Monument Natyre”, “Monument Kulture”, etj.
6. Ky hidrocentral i Vuthajve e asgjeson randshëm dhe biosferën e kësaj treve
me florën dhe faunën unike të saj.
7. Ky hidrocentral i austriakëve po hyn në lojën shovene të Malit të Zi për shpërngulje të shqiptarëve etnikë të Vuthajve në komunën e Gucisë, pasi po rrezikohet ekologjia e saj sikurse me deponinë vdekjeprurëse në Martinaj të Gucisë, do të sjellin vështirësi jetese për shqiptarët e atyhit e damtojnë ardhmërinë e turizmit, etj. Vuthajt e Martinajt janë dy fshatra shumë të mëdha shqiptare në komunën e Gucisë, të cilat kanë mbi 90-99 për qind shqiptarë, të cilat kanë shekuj pa u asimilue, ndaj po synohet shpërngulja e tyre nga trojet e veta etnike.
Tiranë, më 21 shkurt 2015
_____________________________
Foto ilustruese e takimit te 6 shkurtit 2015 ne komunen e Gucise: nga Nuki Lucević në Guci
Abdullahu ynë, ç’bëhet?
Shkroi:Faik Konica/
Këtu e nj’a dhietë viet më parë, isha duke hyrë në Shqipëri me udhë të Sërbis.Në Zibefçe – emëri i kufirit – zbritme. Me një herë na rethuan zaptienj e meëmurë me fytyra të kungullta e t’egëra, e, duke na përmbledhur përpara, po-si dhën, na kallnë në një katua, ku, pas pakë, na suallnë edhe plaçkat e vogëla që kishim. Pastaj, me një “tullumbë” plot me ujë të fenikuar zunë të na lagin e të na çpëlajnë. Në protestime t’udhëtarëve të qullur, të ndotur e të zëmëruar, një “bash-meëmur” thosh me rëndësi: “Irade var. Karantëna-nun nëzamnamesënë idshra idiorëz”. Do me thënë, në gjuhë shqipe: “Kemi lejë të viedhim udhëtarët, se diku ka dalë kolera”. – Kolera kish dalë tre viet më parë… në Turqi, dhe Turqia kish urdhëruar karantinë për ata që vijin nga jashtë. Kolera kish shkuar, urdhëri kish mbetur.
Si na lagnë e na “qëruan”, na shpunë në një shtëpi të drunjtë e aty na lanë gjer të nesërmen. Tre a katër rogosë, e nj’a dhietë ndenjëtore të kalbura: aty duhet t’a shkojim natën. Ishim nj’a dy mbë dhietë veta, nër të cilët një Frënk me të shoqen, edhe gruaja e një ish-ministori bullgar në kabinet të Stambullofit, pshatarake me një bark si kade e me këmbë si magje, me një palë duar të trasha e të piekura, e me një fytyrë të fryrë e të kuqe si piper t’Ohrit. “Zonja ish-ministoreshë”, në mënyrë bullgare, kthehej në pshat të saj në “Maqedoni” bashkë me të birin e saj gjashtë-mbë-dhietë vietsh e me një vajzë dy vietsh. Nuk më bie nër mëntt në kish shërbëtore.
Kjo katundare e shkretë e shihte me frikë të qasurin e natës: jo vetëm nuk kish kamare për gratë, por s’kish as vënt për të fietur. Çoj pra fialë te meëmurët, që ish gati të jipte një lirë për të gjetur vënt për të fietur; po, nga që kish thënë këtë me zë të fortë dhe sicilido kish dëgjuar, Turqtë nukë deshnë të duken se janë njerës të ergjëndit. Pra, e mira grua u-shtrëngua të rijë tërë natën më këmbë.
Për të shkuar kohën, diali i saj, i cili dinte pakë frëngjisht, nisi të flasë me mua. Më thosh që, sikur të veja në Bullgari, do t’më mirjin për pakryetar (anarkistë), se në Bullgari si duket të gjith’ ata që i lënë leshërët të gjata i marin për pakryetarë. Një Turk që hiqte çibukun këmbë-kryq afër nesh, e që kuptonte pakë zuri të qeshë: “Ojle-më? Hajr, hajr: uzun saç birakan felesofdur”. D.m.th., kush i ka leshërat e gjata është filosof.
Ashtu, duke dëgjuar gomarërira të tilla, e pashë të gdhirët. Me mëngjes, erdhi, që të na shohë mos kishim kolerën, mjeku, i veshur vetëm me këmishë të natës e me brekë. Zonja frënge, duke parë këtë Turk aqë çuditërisht të veshur, zu të skuqet nga turpi, e burri i saj u-qas të më pyesë në ish zakon në Turqi të dalin ashtu përpara botës.Thashë se, me të vërtet, moda e lartë në Turqi është të dalin përpara botës me këmishë të natës.
Si e pa mjeku se s’ishin të sëmurë – do me thënë si e lozi lodrën që loste që nga tre vjet për të zhveshur udhëtarët – nxuarmë të paguajmë “visitën”, e zotëria e tij u-hoq i kënaqur. Aherë na qitnë nga kësolla e na shpunë në “jumryk” që të na vështojnë plaçkat dhe “pasaportin”.
* * *
Me të parë se kisha libra, një “meëmur” u-mvrejt dhe më tha: “Puna jote ësht’ e ligë; ne këto libra nuk i kuptojmë; do t’i dërgojmë pra në Stamboll, e ti do të presh këtu. Dale të shohim ç’ke tiatër”. Zura të bie në çdo farë mendimesh; më kishin shkruar se një fjalë nga an’ e Valiut te kryetari i kufirit do t’më kish çliruar edhe nga të tilla punë edhe për pasaport që s’kisha; ç’ishin këto tani, e ç’më duhej të lëja vëndet e lira që të vete të bije në duar t’egërsirave? … Isha duke menjtuar ashtu, kur meëmuri më thotë me një zë t’egër t’i rëfej pasaportin: si s’kisha, i rëfeva “nufus-tesqerenë”. – “Bu ne?tha duk’ e marë. Para etmez”. Po me të parë emërin t’im u-habit: “Hata-olldu” thiri, e, me një herë, libra, plaçka e gjithë ç’kisha i mblodhi, e, duke më rëfyer udhën, më shpuri tek kryetari i jymrykut. Këto u-bënë në më pakë kohë se sa duhet për t’i shkruar, aqë shpejt sa s’pata kohë të mar vesh. Atie, meëmuri më kërkoj prapë ndiesë, duke thënë se kishin shkruar për mua, e se, sikur të më kish njohur, as do të kish hapur plaçka as do të kisha ndënjur me të tierët.
Turku përpara të cilit isha, ish një Anadollak në mënyrë të vietër, do me thënë njeri baba e i mirë, i egër po e ngave në fe, po në të gjitha të tierat i urtë. Më priti fisnikërisht, e, duke pirë kafenë që, si në pralla magjish, erdhi me një herë, po shikoja këtë fytyrë të gjerë me miekër të gjatë e me një palë sy gjithënjë si të hapura këtë çast nga gjumi.Po hiqte çibuk, duke menjtuar.Zumë të flasim.I thashë se, në mes t’udhëtarëve, ndodhej edhe e shoqia e një ish-ministori në kabinet të Stambullofit, e cila hoqi shumë në kësollë të karantinës. Si e pashë, Anadollaku ynë kish një mendim të math për Stambullofin, se, me të dëgjuar këtë emër, çoj e thiri zonjën e i dha një ndënjëtore (në funt të kamares). “Vaj, vaj, biçare kadën!” vente duke thënë. Mierisht, gruaja e shkretë kish një vajzë dy vietsh, e cila i a dha të qarit. “Artek senda… Gjel” thret Anadollaku më në funt, e, shërbëtorit që vien, “nxir-e këtë jashtë”, i thotë.
* * *
Kish rënë fjala përmi Europë (Avropa), – kur, me një herë, Anadollakut i qeshi buza, e duke lënë çibukun, më pyeti me interest: “Bëzum Abdullah ne ollijor?” – Abdullahu ynë ç’bëhet?
Mbeta një çast, i habitur. Ç’do të jetë ky Abdullah?
Pa fjalë nonjë i njohur e që ndodhet n’ato vise ngaha vij. Po t’i rëfej se nukë di ç’ësht’ Abdullahu, do t’më marë për njeri të humbur… I u-përgjigja, pra: “Shumë mir’ është. Ju dërgon selam”.– “Falem nderies, tha Anadolloku i mierë, sa-do-mos i habitur. Po ay s’më njeh: si më dërgoj selam?” Eh dreq, rashë në grackë! po shpejt e mora veten, e: “Vërtet, i thashë, nuk ju njeh, po më tha që sa Turq të mirë të gjej udhës, t’u thom selam nga an’ e tija”. Në këto fjalë, u-kënaq shumë.Po mua s’më jipte dorë t’i zgjat fjalët përmi Abdullahun, zura pra të flas për të tiera.Lumtisht, erdhi edhe koha për t’ u-ndarë, e e lashë Anadollakun duke hipur në tren t’udhës-së-hekurtë.
Në qerre ku hipa unë, hynë edhe dy veta tierë: Njëri, kryepolici i kufirit; tiatëri, mjeku, po këtë herë i veshur. Vejin gjer në Shkup. U-hap fjala me një herë, e kryepolici nukë më çuditi pakë duke nxierë një librë turqishte për të mësuar frëngjisht! Një njeri i policës turke të mësojë gjuhë të huaja! Dhe nuk dinte pakë fjalë.“Ne, më tha, kemi nevojë të mësojmë gjuhë të huaja, që të dimë se ç’thonë Avropada për ne”. Në këto e sipër, zuri të qeshë si një njeri të cilit i bie nër mentt një gjë për t’u-gëzuar, e më pyeti: “Bëzum Abdullah ne ollijor!” – Abdullahu ynë ç’bëhet?
Me të vërtet dita nisi liksht për mua!… Ç’është ky Abdullah që s’më lë në paqe, i vërtetë mundim, e vërtetë persecution! Isha i shtrënguar të gjej një udhë për të shpëtuar nga Abdullahu.
“Po ngaha e njihni Abdullahun?”, i thashë, – “E kush nuk e njeh Abdullahun t’onë? Ay ka bërë aqë punë të mbëdha”, m’u përgjigj kryepolici. Do me thënë, thashë me vete, Abdullahu unë s’ësht’ një mik i veçantë i këtyreve, po qënka një njeri botërar, homme public. Mirë “Vërtet, vërtet. Ka bërë, ka bërë.Po jo dhe punë aqë të çuditshme”.U-hoth polici; -“Ne demek!Abdullahu ynë i ktheu Inglizët me mijëra n’islamësi.Abdullahu ynë ësht’ njeri i math”. E, duk’ e lënë të flasë, menjtohesha: Do me thënë, Abdullahu ynë qënka një njeri që ka vajtur t’islamësojë Inglizët. Mirë. Po nga ç’vent është? Këtë të kuptojmë. “Ka kthyer e do të kthejë. Abdullahu ynë është njeri me mënt, thashë. Po do të kish bërë edhe më tepër punë sikur t’a dinte më mirë inglishten”. – “Po s’i s’e ditka?më tha polici. Abdullahu ynë është Ingliz. Si e dini, e si e di gjithë bota, ay u-bë musliman kur ish një-zet-e-pesë vjetsh”. E prisha punën pakë, e, kur përpiqesha t’a ndërtoj, qëndroj treni në çast, e hyri një mylazim në kamare t’onë. Me të mësuar se vija nga Perëndimi: “Allah ashkëna, thirri duhe u-qasur, bëzum Abdullah ne ollijor?” Për dashuri të Perëndisë, Abdullahu ynë ç’bëhet?
“Për atë flisjim, thashë. Evropa e tërë Abdullahun ka në gojë”. – Hamd ollsun, tha mylazimi. Inshallah e kthen Evropën e tërë”.– “Inshallah.Po kam frikë se mos vonojë sado-mos ajo dit’ e madhe”.– “S’vonon, thotë polici, s’vonon.Siz korkmainiz.Japar bëzum Abdullah”.– “Mutllak japar bëzum Abdullah”, tha mjeku.– “Uallaha japar bëzum Abdullah, tha mylazimi.Po në sa vjet, pas mëndies s’uaj?” më pyeti, pa pakë.“Në nj’a pesë-dhjetë vjet, Inglizët do të jenë të gjithë muhamedanë”, thash unë.“Ne demek?i’ a bëri polici. On sene-de japar bëzum Abdullah!…” D.m.th.: Në dhjetë vjet e mbaron atë punë Abdullahu ynë.
“Në Shkup, më thotë mylazimi, mos harro, në u pjeksh me Ferikun, t’i zësh në gojë Abdullahun t’onë, se edhe atij shum’i k’ënda Abdullahu ynë”.
Udhëtimi u-mbarua. Pashë Shkupin. Vajta në shumë vise të Shqipëris: e, kudo që gjeja një Anadollak, e para fjalë qe: “Bëzum Abdullah ne ollijor?”; aqë sa, më në funt, zunë të më tingëllojin në vesh nat’ e ditë ato fialë. Zura të shoh Abdullahun n’ëndër, herë nënë fytyrë të nonjë hoxhe që, me çallmë të gjelbër të lartë sa një minare, falej duke kënduar; herë, nënë fytyrë të nonjë shehu të hipur me një kalë të zi e të rethuar prej Arapësh me kama të zhveshura… U-bë nevojë, për shëndetin t’im të largohesha sa më shpejt nga një qark i tillë; punë q’ e bëra pa pritur.
Mësova më tutje se “Abdullahu ynë” ish një Ingliz i Mançesterit i kthyer n’islamësi, e besonj të jet’ ay që, sot për sot, u bë “Sheh-Islam” i Inglizëve e për të cilin u-bë fjalë, më sipër, në këtë numër t’Albanies.
Kur u ktheva, shkova prapë me atë udhë me të cilën kisha ardhur. Në Zibefçe, treni qëndroj vetëm pesë minute: pra, me-zi pata kohën të përshëndoshem me efendijtë. Por kur u-ngrit treni, kryepolici më briti me një herë: “Bëzum Abdullaha selam!”.
Sqarime:
Meëmurë – turq.mehmurë, nëpunës osman
Ujë i fenikuar – përzierje e acidit fenik me uthull dhe kolonjë, përdorej dikur si antiseptik.
Jymryk – turq.gjymryk, doganë.
Nüfus teskere – turq.çertifikatë lindjet.
Ferik – gjeneral divizionit.
Abdullah Henry Quilliam (1856-1932) – avokat anglez nga Liverpool-i, u kthye në besimin islam dhe bëri prozelitizëm duke patur një farë suksese. Me vdekjen e tij pasuesit pothuajse u shpërndanë.
*Revista “Albania”, tetor 1903. Titulli origjinal i shkrimit është: Kuitim.
Letra e Taulantit
…Keshtu nuk te do Europa Taulant…/
Nga Ilir Levonja/
Si gjithmone ti Taulant na ke felliqur. Edhe me kete leter. Biles e ben me shume qejf. Me zell publik. Ndofta nga qe je nje nga ato dhjetra kokrra ku ka deshtuar riciklimi. Rigjenerimi i breznor. Duhet thene se nga paraardhesit e tu, nga politikanet, je kopja ku permblidhen te gjithe te keqijat e tyre. Ke marre me te keqijat e F. Nanos te S. Berishes, te I.Metes…, padiskutim edhe te Rames. Dhe ne menyre populiste i drejtohesh Europes, i kerkon llogari, i ve faj per shkak te inisiatives bllokuese, sic i quan ti, ate te tre deputetve franceze. Per kundershtimin qe i bejne anetaresimit te Shqiperise ne Bashkimin Europian.
Kerkova neper shtypin shqiptar, per te pare nese ka ndonje reagim, te pakten nga profesionistet, apo nga ata qe merren me asocimin e Shqiperise ne Europe. Nuk kam gjetur gje deri kete ore. Vetem nje reagim te nje profesori me A. Fuga ne Koha Jone. Pasi se sa ndikim ka ne te vertet nje leter kundershtuese, karshi votuesve aty ne Keshill, do te na e thonin me mire keta. Qe jane marre gjate gjithe ketyre viteve me anetaresimin e Shqiperise ne Bashkimin Europian. Nga ku edhe te mund te kuptonim se ia vlen gjithe ky zell publik, i formes leter e hapur, karshi tre zyrtareve te Europes. Nuk kam gjetur gje.
Por une do te ndalem pak te kerkesa e llogarise, tek toni qortues apo disi kercenues i letres. Kjo nga nje fare eksperince me te huajt. Sidomos perendimoret. Qe asnjehere nuk e kane per qejf debatin e vazhduar. E themi edhe ne shqip, u be terkuze. Ose me nje brime i bie fyellit etj. Sidomos per te njejten ceshtje. Kur behet fjale per rregullat e shkruara, per te zbatuar ato. Kur behet fjale per rendesine e balances midis pushteteve.
a) Aludimi me Je suis Charlie u be me, bajat. Ne fakt nuk je, nuk jemi aspak ashtu sikur kerkon te na tregosh ti. Dhe kete ata e dine. Me 8 janar nje forum rinor mysliman i Prishtines kritikoi Francen per mangesi ligjore ne raportet e medias me islamizmin. Ti u flet europianeve per persekutim fetar, kur u bene cerek shekulli demokraci dhe nuk i ke kerkuar falje martireve te besimive fetare. Per krimet e kryera.
b) I akuzon ose e akuzon Europen per tentative te saj duke na quajtur islamike, te korruptuar, jo stabilitet ekonomik, vend trafiqesh etj. Nese nuk jemi islamike,i kemi marreislamizmit me te keqijat e predikuesve fondamentale. Ekonomia jone nuk eshte ekonomi, per shkak teinformalitetit. Vend trafiqesh sigurisht qe je. Madje ne krye te listes. Te jane rreyuar fluturake nga Divjaka deri ne gadishullin iberik.
c)Permend potencialet hidrike, kur kemi cmimet te larta per kilovat se cdo vend ne Europe.Permend moshen e re, kur akoma epidemite e emgrimit, ikjeve masive nuk po reshtin. Kur moshat ngrysin jeten te vetmuar me syte nga deti, kufiri me Greqine. Dhe ajri. Kur edhe ato qytetare te mbetur, te rinj sipas teje,jetojne te papune dhe presin nga pensionet e prinderve.
d) I kujton Europes deshtimiet?Akoma me zi. Perpjekja e vazhdueshme e kombeve te saj per rimekmbjen e Greqise. Per mos shkuarjen ne anarshi. Per daljen nga depresioni shoqeror social etj. Nuk jane deshtime. Por nese jane sipas teje,perse kerkon te besh vendin tend psjese te ketij deshtimi?
Me mire nga te gjithe ne, e dine ata qellimin tend . Keshtu me leter te hapur. Eshte faqja me mbrapshte e politikes per dukje elektorale. Ti sot je shtetar, kur ke thyer kordonet forces se shtetit. Ti sot je kuvendar, kur ke bojkotuar vite me radhe kuvendin. Ti sot je kerkues llogarie, kur nuk dhene llogari asnjehere.
Keshtu nuk te do Europa Taulant. Nuk ka per te na dashur.
Kosovë-Shqipëri, bashkëpunim edhe për diasporën
Ministrja e Kulturës e Shqipërisë, Mirela Kumbaro u prit nga ministri kosovar i Diasporës, Valon Murati, në një takim ku në fokus ishte bashkëpunimi i ministrive në aktivitetet kulturore “Ditët e kulturës shqiptare”, të cilat planifikohen të organizohen në diasporë.
Ministri Murati e njoftoi ministren Kumbaro për punën dhe funksionimin e tre qendrave kulturore në diasporë, konkretisht në Turqi, Zvicër dhe Suedi.
Sipas ministrisë kosovare, dy ministrat ranë dakord të themelohen qendra të përbashkëta kulturore në diasporë, të cilat do të shërbenin si vende ku mësohet për gjuhën dhe kulturën shqiptare, që atë ta paraqesin sa më mirë para botës.
Ndërsa, ministrja Kumbaro theksoi krijimin e një modeli të qendrave kulturore që do të kishte sukses për shumë vjet.
Të dyja palët ranë dakord që të kontribuojnë me projekte të përbashkëta të komunitetit artistik shqiptar, gjithnjë në të mirë të diasporës.
Edhe kryetari i Komunës së Prishtinës, Shpend Ahmeti priti ministren e Kulturës të Shqipërisë, Mirela Kumbaro në një takim, ku u diskutua për mundësitë e bashkëpunimit ndërinstitucional në fushën e kulturës.