Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

MERITA BAJRAKTARI-McCORMACK: Dashuria ime e parë,muzika dhe letërsia

by

Nga Fadil SHEHU, Florida/
Ndonëse ka përshkuar një rrugë të gjatë, të mundimshme,duke përjetuar çdo moment etiketimin: familje me “njolla në biografi”, sërish besonte se do të prekte synimin. Ndonëse e talentuar si poete dhe këngëtare që në moshën 13 vjeçare, i prenë ëndërrat dhe i thyen zëmrën, duke mos e lejuar jo vetëm të mos vazhdonte shkollën e muzikës ku kishte fituar konkursin, por madje mos të ishte nxënëse e gjimnazit në Korçë. Kjo është poetja, shkrimtarja, drejtuesja e shoqatës Shqiptaro-Amerkane, editorialistja e disa gazetave prestigjioze në Amerikë, Shqipëri, Itali, Kroaci,vlerësuar me disa çmime, Merita Bajraktari-Mc Cormack,ikona e kësaj interviste.
-Si lindi dëshira për letërsinë, në veçanti poezia tek ju?
-Letërsia ka qenë bashkëshoqëruese e imja që kur mbaj mend. Pra vargëzimi dhe krijimtaria letrare në përgjithësi, kanë qenë dhe mbeten pjesë e pandarë e jetës sime.
-Ju jepej mundësia, që gjatë viteve të adoleshencës, të lexonit libra me poezi apo romane?
-Po, më jepej mundësia, sepse u rrita në një ambient ku gjithëkush lexonte. Babai im gjithnjë lexonte. Një pjesë e librave nuk ndodheshin nëpër raftet e bibliotekave të sistemit komunist, pasi ishin të ndaluara. Vëllezërit e mi përherë i mbaj mend me libra nëpër duar. Prindërit e mij shpesh herë lexojnë bashkë, ose babai lexon e nëna dëgjon tek bën punë dore. Familja ime ka qenë e mbetet një fole shumë e ngrohtë dhe artëdashëse.
-“Djepi” i Korçës dhe i Devollit nga keni prindërit tuaj, kanë nxjerrë njerëz të shquar, të letërsisë, artit dhe shkencës, si.Vangjush Miho,Dritëro Agolli, Elida Cangonji,… vëllezërit Belushi dhe mjaftë shqiptarë të tjerë që jetojnë këtu në Amerikë. Sa ju kanë frymëzuar këto figura, jeta dhe natyra piktoreske e trevës suaj?
-Padyshim që figurat e shquara dhe bukuria natyrore e trevës sonë, të cilat sot i kujtoj me mall e mirënjohje, kanë luajtur rol të veçantë në pasionet e viteve të adoleshencës. Por thurrjen e ëndërrave dhe pasioneve që të ofronte kjo moshë, pavarësisht nga geni letrar dhe ai muzikor, ne nuk mund ti shfaqnim. Mua dhe vëllezërve të mij, nuk na lejohej të bënim atë çka bënte Dritëroi, shkencëtarët apo artistët, sepse ne ishim “me njolla”në biografinë politike dhe duhet të pranonim realitetin që të mbijetonim. Por si fëmijë që ishim, bënim sikur harronim dhe i jepeshim jetës furishëm dhe ëndërronim sërish….e kur binim ndesh me “JO”-të e autoriteteve qeveritëse, na thyhej zemra e sërish ngriheshim. Ja kështu ka qenë frymëzimi, zhgënjimi e rifillimi, gjithnjë bashkëudhëtare.
-Ju kujtohet periudha kur keni shkruar poezinë e parë dhe kujt ia kushtonit?
-Poezinë e parë e kam shkruar në moshën tetë vjeçare, të cilën ja kushtoj nënës sime.
Ia dërgova revistës së atëhershme për fëmijë “Pionieri”. Natyrisht nuk u botua. Kush isha unë që të më botohej? Ndërsa prindërit dhe mësuesit e mij të dashur, ndjenin keqardhje për brezin tonë, brez që i thyhej zemra dhe i mbylleshin dyert. Unë nuk e kuptoja keqardhjen, por kujtoj sytë e tyre plot dashuri dhe buzëqeshjet e tyre tek na shihnin çdo ditë. Të gjithë mësuesve të mij që lexojnë këto rreshta ju them : FALEMINDERIT.
-Ju keni pasion edhe muzikën, por historia juaj lidhur me një moment të veçantë, të dhimbëshme. Ju e keni trajtuar atë në tregimin “Broken dreams”,(Endërra të thyera). Përse ky tregim është botuar në Anglisht dhe jo në Shqip?
-Këtë tregim e kam shkruar në anglisht, pasi e kisha disi të pamundur ta shkruaja në shqip, sepse më dhimbte thellësisht. Në Anglisht ishte pak më e lehtë, pasi dukej sikur fokusohesha në saktësinë gjuhësore e jo në mesazhin që përcillej, pra e detyrova veten të qëndroja jashtë ndodhisë. Ajo histori është kështu: Mësuese Kristina Demiri(Dojçe), drejtoreshë e shkollës sonë, duke parë që unë isha një nxënëse që jo vetëm shkruaja por edhe këndoja, më nxiti që pas përfundimit të shkollës 8-Vjeçare, të konkuroja për të studiuar në shkollën e mesme të muzikës“Tefta Tashko Koço” në Korçë. Pas disa javësh paraktikë me pedagogët e nderuar Sami Bujarin dhe Sotiraq Vangjelin, fitova konkursin për muzikë dhe të drejtën për të vazhduar këtë shkollë. Kisha bërë gati valixhet, rrobat, madje kisha filluar të njihja edhe shoqet e shokët e klasës. Por partia në pushtet kishte tjetër plan… Kurrësesi nuk mund të lejohej mbesa e kulakut të shkonte në shkollë arti. Gjyshi im, Minir Kalaja ishte shpallur kulak që në fillimet e luftës së klasave dhe asnjë nga familja e nënës sime, nuk u lejua të shkollohej në vitet e komunizmit. Nuk na takonte thoshin deri në brezin e tretë. Byroja e partisë në kooperativë e thirri babanë tim për vendimin që kishin marrë. Ishte fund gushti 1980. Pra ishte një fakt i kryer. Merreni me mend shokimin e një fëmije 13 vjeçare nga ky lajm. Opsioni i fundit mbeti shkolla e mesme bujqësore, e cila ishte hapur katër vite më parë në fshatin Progër, qëndra e koperativës, pasi për të vazhduar gjimnazin në Korçë apo Bilisht, për fëmijët nga fshati ishte “mollë e ndaluar”. Mbaj mend se atë natë nuk fjeta fare dhe e laga jastëkun me lotët e mi. Kur dola të nesërmen në mëngjez për të mbushur ujë tek çezma në krye të fshatit, para se të shkoja në punë (ne punonim në kooperativë gjatë verës), ishte duke kaluar sekretari i partisë. Në vend që ta përshëndesja, të ndaloja e t’ja reshtoja ankesat e kërkesat e mia, kur u këmbeva me të, vrapova shumë larg prej tij, me sa fuqi që kisha, sepse m’u duk sikur mu ndal zemra dhe fryma, tek pashë fytyrën e tij të ngrysyr. Frika dhe paniku më pushtuan dhe më mbajtën gjatë…aq gjatë sa edhe kur e shkrova këtë tregim nuk guxoja ta shkruaja në gjuhën shqipe
-Keni përfunduar studimet për Ekonomi Agrare në Shqipëri dhe për Administrim Biznesi në Angli. Ishte ky profesion që e bënit me shumë dëshirë, apo gjithmonë mendonit për dashurinë tuaj të parë muzikën dhe letërsinë?
-Shkollimi në Angli ishte një plotësim ose përmirësim i njohurive të mëparshme. Pra administrimi i biznesit megjithëse u bë një profesion i imi, nuk ishte dashuria ime e parë. Shkollimin për atë fushë e bëra pas martesës, por historia e edukimit profesional është disi e gjatë, me shumë dhimbje dhe zhgënjime, që mbase në ndonjë bisedë tjetër mund të trajtohet. Gjithësesi dashuria ime e parë, mbetet muzika dhe letërsia.
-Mendonit që ky profesion për ju tashmë do të qëndronte“prapa liste”?
-Siç e përmënda më përpara, profesioni në fushën e ekonomisë, asnjëherë s’ka qenë primar në kuptimin e dëshirës ose pasionit dhe po të kthehemi tek përputhja e pasionit dhe profesionit, mendoj se nuk ka distancë më të madhe në veten time, se ajo mes profesionit për të cilin kam marrë klasa, me dashurinë dhe pasionin për letersinë e artin, fusha për të cilat nuk kam edukim formal.
-Kur e kishit kuptuar se në vitet që trokisnin, gjëja kryesore që do të bënit, ishte të shkruanit?
-Mendoj se përparësia që ka marrë letërsia tek unë, kanë qenë vitet kur unë u bëra nënë e rrisja fëmijët, sepse pjesën më të madhe të kohës gjatë ditës e kaloja me ta. Kur ata flinin, unë kisha kohë të lirë, isha në qetësi fizike e shpirtërore. Atëhere shkruaja…
Si e kujtoni sot momentin e transferimit tuaj, në SH.B.A.,duke lënë një pjesë të ëndërrës pas?
-Largimi im nga Shqipëria ishte si një “shokim”, sepse kur u njoha me bashkëshortin, ai ndodhej në Shqipëri. Aty kisha njeriun e zemrës dhe familjen. Më pas kur ika, e kujtoj shumë mirë atë kohë, më dukej sikur kisha lënë pas një pjesë të shpirtit tim…dhe kështu edhe pas njëzet vitesh, ajo pjesë që ka mbetur në Shqipëri, më mundon në kuptimin e mallit dhe dashurisë për njerëzit, vendin, dashurinë e miqësinë që më mbrujti e më dha identitetin tim si vajzë shqiptare, që shërbeu si bazë për integrimin si grua e si nënë, në një botë krejt ndryshe nga ajo që lashë në Shqipëri.
-Në SH.B.A. jeni“ankoruar”së pari në Nju Jork dhe më pas në Uashington DC. Si i përjetuat fillimet e jetës së integrimit në këto vende ?
-Im shoq kishte të afërm në Nju Jork dhe kjo e lehtësoi integrimin, por natyrisht për mua çdo gjë ishte e re, dhe mezi u mësova siç mëson një fëmijë. Transferimi në Uashington DC, ishte disi më i lehtë, sepse Amerika si të thuash është njëlloj kudo.
-Si do e vlerësonit bashkëpunimin tuaj me shkrimtarë, poetë, këngëtarë, aktorë shqiptarë, të cilët mbartin vlera kombëtare e botërore ?
-Fakti që në SH.B.A. ka një numër të madh artistësh, shkrimtarësh, muzikantësh që janë breza të dytë e të tretë emigrantësh me origjinë shqiptare më ngazëllen. Me disa njihem personalisht është gjithnjë eksperiencë prekëse dhe e bukur të jesh mes tyre, të mësosh prej tyre, të bashkëpunosh dhe t’i admirosh ata! Me disa nuk njihem dhe mjafton geni shqiptar të na bëjë të lumtur. E rëndësishme është që shumëkush nga këta shqiptaro-amerikanë ndjehen krenarë për origjinën e tyre dhe kjo është një gjë shumë e mirë.
-Në harkun kohor të pak viteve, keni shkruar tre vëllime me poezi, të titulluar “Me zërin e Zemrës”, “Tinguj malli “, “Dritaret e Shpirtit”, dy antologji dhe një libër me tregime në shqip dhe një në anglisht. Ndërkohë jeni vlerësuar me çmimin “Pena e Artë” nga Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe çmime të tjera letrare. Si ndjeheni përballë këtyre vlerësimeve?
-Këto janë shkruar vërtet në një kohë të shkurtër, por siç jua thashë, transformimi im si nënë, më mundësoi krijimtarinë intensive…Duke mëkuar fëmijët, tek shihja jetën e re që rritej me ta, gjithnmonë kam dashur të ndaj ndjenjën e të qënit prind dhe nënë. Kështu filloi procesi i të shkruarit poezitë që janë trajtuar në këto tre vëllime. Tregimet dhe antologjitë janë shkruar në kohë të ndryshme. Mendoj se këto libra janë pritur mirë…kam pasur shumë letra e mesazhe falenderuese nga lexues, miq të vjetër e të rinj të cilëve ju jam borxhlie. Duke u thënë të gjithëve faleminderit, ndjej se urimet e tyre më shërbejnë për motivim më shumë në rrugën si krijuese.
-Në cilat prej poezive tuaja qëndron i ndezur malli për vendlindjen, ku ju kaluat vitet më të mira të rinisë suaj?
-Librat kanë shumë vjershërime për mallin….aq sa libri i dytë mori titullin “Tinguj Malli”. Vajza ime, autore e kopertinave, për librin e dytë e pikturoi me doçkat e saj, pasi mësoi mesazhin e vargjeve përmalluese.

Cilat vargje kujtoni më shpesh, që ngjasojnë si trëndafil i çelur në buzë?
Do të veçoja vargje të mallit për vendlindjen, si dhe poezitë “Adriatik” dhe “Vargje për Vendlindjen”.

Libri juaj i fundit është ai me tregime “Lulet e Jargavanit”.Në këtë krijesë, ndodhen personazhe, të cilët jetojnë midis ëndrrës, emocionit, zhgënjimit,dhe shpresës. Mendoni se ju e gjeni veten dhe u përkisni një prej këtyre kufijëve?

Shumë prej tregimeve kanë elementë autobiografikë, por jo të gjithë. Fantazia krijuese punon dhe kam krijuar personazhe fiktivë, ambjente e situata nga më të ndryshmet për të sjellë histori që mund të tërheqin lexuesin. Por esenca e shumicës bazohet mbi ngjarje reale, ku përshkruhen vragat e traumat, që pësuam ne në vitet e fëmijërisë.
-Ju keni tre femijë. Cili prej tyre ka marrë nga tharmi juaj si poete dhe shkrimtare?
-E kam të vështirë të veçoj. Të tre shkruajnë dhe kanë talent. Nuk ka as organizatë partie, as këshill të bashkuar t’ia diktojë jetën vajzës, e cila tashmë është në Universitet. Ajo këndon shumë bukur dhe ka interpretuar në skena prestigjioze amerikane, përfshi dhe qëndrën Kenedi.Të shohim se çfarë do tu ofroj e nesërmja.
-Jeni nënë, bashkëshorte, punoni, shkruani dhe jeni e angazhuar në komunitet. Si e përballoni këtë trysni në jetën tuaj të përditëshme?
-Çdo njeri ka aftësi dhe një dhunti speciale. Zoti na ka krijuar unikë dhe na ka dhënë diçka që ne duhet ta mirëprdorim në shërbim të Tij dhe njerëzimit. Mendoj se ne shqiptarët të lindur mes viteve 1950-1990 nuk patëm as mundësinë, as rastin të shfaqnim talentet e mundësitë tona, dhuratën speciale, atë që quhet vokacion në jetë. Ne përfunduam ku na “hodhi” partia dhe këshilli i bashkuar. Im shoq, që nuk është shqiptar, kur mësoi të kaluarën e familjes time dhe vuri re dëshirën time për t’u marrë me artin e të shkruarit, më mbështeti fuqimisht. Ai është shtylla e familjes dhe ai që më jep forcë e kurajo. Ne punojmë si një skuadër e pandarë për familjen dhe kohën e lirë e përdorim sipas pasioneve dhe motivojmë njeri-tjetrin. Xhoni ka pasion hipizmin dhe unë shkoj kur ai ka gara, ndërsa kur unë dua të shkruaj, Xhoni më siguron mjedisin dhe më nxit të përfundoj atë ç’kam nisur.
-Ju shkruani në gazeten e VATRES ”Dielli” dhe ne ate kmunitetit “Ilyria”në Nju Jork,dhe revistat letrare,“Pena”,“Kuvendi”SH.B.A.,”Poeteka”Shqipëri,“Informatori”Zagreb,Kroaci,”Rrënjët”Itali,Ditët e Naimit”,Tetovë, Maqedoni. Mendoni se një pjesë e shkrimeve në këto organe ju kanë shërbyer si burime frymëzimi për të shkruar poezi?
-Po, besoj se nëse hapësira gjeografike e lexueshmërisë zgjerohet, po ashtu përgjegjësia e shkruesit ndaj lexuesit rritet, sepse ai apo ajo që shkruan, nuk mund të përdorë një organ publik thjeshtë për të shprehur një mendim apo botuar vargje, por por të kontribuar në diskutimin e një çështje. Në këtë pikëpamje, mund të them se frymëzimi duhet ti shërbejë qëllimit.
-Ju keni jetuar në shumë vende të botës si në Afrikën e Jugut, Europë dhe për shumë vite në Nju Jork dhe Uashington DC tashmë, ku jetoni për afër një dekade. A ka patur Merita kontakte me shqiptarë që ndodhen në këto komunitete?
Komunitetet shqiptare në Europë janë shumë të organizuar dhe po ashtu edhe në SH.B.A. Në Nju Jork ka komunitet të madh, ndërsa në DC disi më i vogël. Për komunitetin shqiptar në SH.B.A. dhe të kudondodhur, kam vetëm respekt dhe admirim. Nuk është e lehtë të lësh vendin e të rifillosh nga e para, por është pikërisht ky komunitet që mbështet njeri-tjetrin dhe jo vetëm për tu vendosur në SH.B.A. por edhe për t’u integruar. Nuk janë të paktë krijuesit në diasporë dhe për të gjithë kam respekt dhe mirënjohje.
-Lexuesit shqiptaro-amerikanë e më gjërë, i keni servirur krijimtari artistike letrare, si editore e dy antologjive letrare nga 26 krijuesë shqiptarë. Si janë pritur ato?
-Antologjitë letrare, janë mirëpritur dhe vlerësuar si në emigracion ashtu dhe në trojet amtare. Libri “Nënës” është i pari në këtë zhanër, kushtuar nënës, sepse dihet letërsia e realizmit socialist, mbante fillin ideologjik dhe nuk futej shumë në thellësinë e duhur për të krijuar, por i binte sipër e sipër, mjaftonte të ishte ideologjikisht korrekte.
-Ju keni përkthyer disa vepra nga anglishtja në shqip, duke veçuar këtu poemat e mirënjohura në botën anglisht folëse “I pamposhturi”,“Kolosi” etj. Sa kohë ju merr përkthimi letrar dhe si ndjeheni kur përktheni kryevepra të këtij niveli?
-Mund të them se përkthimi letrar kërkon një përkushtim të veçantë profesional. Nuk është e thjeshtë, një strofë mund të marrë ditë dhe një poezi mund të marrë javë të përkthehet, ose shqipërohet tamam e të flasë siç flet origjinali, ndonjëherë edhe më bukur (kujto si e ka përkthyer Noli Shekspirin, model që duhet mbajtur parasysh dhe që është i paarritshëm).
-Njiheni si drejtuese e degës “VATRA” në Uashington DC. Kështu u prezantua emri juaj nga“Albanian Excellence”në programin me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Mund të na flisni pak për këtë aspekt të jetës suaj?
– Si çdo shqiptar në SH.B.A.dhe unë ndjej detyrimin tim moral për çështjen kombëtare shqiptare në kuptimin e forcimit të identitetit, ruajtjen e promovimin e vlerave dhe forcimin e miqësisë së kombit shqiptar me atë amerikanë. Shpesh artikujt dhe opinionet lidhur me misionin VATRA, reportazhet nga aktivitetet etj., botohen tek “Dielli”që është organ i VATRES. I lutem zotit të më japë forcë e kthjelltësi që të justifikoj besimin e dhënë.
-Poeti Kolec Traboini ka shkruar për ju poezinë “Bilbilat e Cangonjit”, ndërsa shkrimtari, i ndjeri Riza Lahi, ka shkruar romanin “Serenatë në Nju Jork”, i cili i kushtohet tërësisht jetës suaj. Çfarë përmbajnë në vetvete këto dy gjini?
-Mund të them se i ndjeri Riza, më surprizoi dhe përjetë do të mbetem mirënjohëse . Rizai ishte një mik dhe një njeri i mirë në shpirt. Lidhur me poezinë e Kolës mund të them se jam ndier tejet e nderuar. Të dy këta krijues zemërgjërë janë treguar shumë bujare me mua. Falenderime.
-Kantautori i mirënjohur korçar Mihallaq Andrea, ka kompozuar disa këngë nga poezitë tuaja.Po ashtu dhe kompozitori nga Kosova me banim në Londër, Akil Koçi, ka kompozuar një këngë me lirikat e tua titulluar “In Absentia” interpretuar në skenat evropiane. Si ndjeheni për këto arritje?
-Jam shumë e prekur dhe shumë e detyruar ndaj tyre. E çmoj bashkëpunimin me këto dy figura të nderuara të muziikës shqiptare.
-Cila është dita më e bukur në jetën tuaj ?
-Kam shumë ditë të bukura, por nëse do detyrohesha të veçoja ndonjë, ato janë martesa me Xhonin, lindja e fëmijëve dhe ribashkimi me familjen time.
-Cilin vend për të shkruar preferon më tepër, duke e cilësuar si “limani” i krijimtarisë suaj?
-Shpesh herë mjafton një qoshe e qetë në shtëpi, por mund të them se bregdeti, gjelbërimi në pranverë dhe bora në dimër janë disi më frymëzuese.
-Çfarë synoni të arrini si krijuese për vitin 2015, i cili posa ka nisur maratonën e vet?
-Po shkruaj histori reale nga jeta në Shqipëri, kalvarin nëpër të cilat kalova unë dhe familja ime e mes tyre do të përfshihen dhe histori, që janë tipike e që përshkruajnë jetën përgjatë rregjimit komunist me synimin e shërimit dhe pajtimit kombëtar. Në aspektin e përkthimit, po përfundoj përkthimin në Anglisht të një libri që përshkruan historinë reale të një familje shqiptare gjatë periudhës së përndjekjeve serbe dhe ndërhyrjes së Natos për çlirimin e Kosovës. Eshtë një histori tepër e dhimbshme, por që përçon një dashuri të jashtëzakonshme, që mund të thuash se vetëm shqiptarët e mëshirojnë në atë formë dhe me atë forcë.

Intervistoi : Fadil Shehu
Janar 2015

Profesori Prishtinës kishte rënë në kurthën e shkencës

by

Nga Fahri XHARRA/
Normalisht që shkenca ecën shumë përpara nga vetë intuita e njeriut për etje të madhe për të arriturat e larta shkencore. Por , shpesh ndodhin edhe gjëra që për momentin e përjashtojnë njeriun nga realja; dëshira për të aarijtur diçka më shumë se tjetri apo dëshira për të thyer ligjet e pathyeshme të natyrës . Një nga ata që natyrën dhe ligjet e saja i kishte kuptuar më së miri ishte edhe Albert Ajshtajni me teorinë e tij të relativitetit , një ligg natyror që vetëm ai dijti t`a shprehë në letër me formula. . Qëllimi i shkrimit nuk është që të mësojmë ligjat e larta të fizikës , por të lëxojmë pak se si u mashtruan “alamet “ shkencëtar dhe u “gëzuan “ shumë nga ata që më në fund u thye edhe Ajjnshtajni i pathyeshëm e ndër ta e kishim edhe një doktor tonin të shkencave i cili memzi priti që të hynë në analet e shkencës me një zbulim që nuk ishte i veti.
Teroria e famëshme e Relativitetit e Ajnshtajnit – një nga shtyllat e forta të fizikës- thot që shpejtësia e dritës në vakuum është 299 792 km në sekondë, është e fundit dhe që asgjë tjetër në natyrë nuk mund ta tejkalon këte.
Ishte viti 2012 dhe një eksperiment në CERN pati disa lajthitje dhe dual me “ spjegime dhe matje të reja super të sakta “ se Ajnshtajni kishte gabuar (?) . Dhe ç`ndodhi tek ne ?“Një fizikan kosovar pretendon se ka gjetur disa pasaktësi në teoritë e babait të fizikës, Ajnjshtajn. Madje, Shukri Klinaku, profesor i fizikës në Fakultetin e Edukimit në Universitetin e Prishtinës, i ka mbledhur të gjitha “gabimet” e Ajnshtajnit në një libër, të cilin e ka promovuar ditën e djeshme në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare të Kosovës. Në librin e tij “Lëvizja relative, shpjegimi i drejtë dhe gabimet e Ajnshtajnit”, Klinaku pretendon se me argumentimet e tij hedh poshtë teoritë e gjeniut të fizikës.
Sipas tij, argumentet kundër teorisë speciale të relativitetit, që thotë se koha rrjedh më ngadalë në sistemin që lëviz, trupat shkurtohen në drejtim të lëvizjes dhe masa e trupit rritet me rritjen e shpejtësisë së tij, janë të shumta.
Klinaku pretendon se skicat e punimet e Ajnshtajnit dhe të tjerëve që përkrahin idetë e tij në shumë raste janë pa shpjegim.( nga shtypi i viteve 2012 ) Po pse u ngute Profesor ?“Ajnshtajni mund të pushon i qetë në amshim- Matjet hulumtuese Europiane të shpejtësisë së neutrinove zbuluan që thërmijat nënatomike nuk mund ta tejkalojnë shpejtësinë e dritës (Einstein can rest easy – European researchers measured the speed of neutrinos and found the subatomic particles don’t travel faster than light after all.
The new finding refutes another team’s measurements that prompted widespread disbelief among scientists last year.
Scientists with the OPERA experiment said in September that their tests appeared to show neutrinos speeding faster than light – a feat that goes against Albert Einstein’s special theory of relativity which underlies much of modern physics. (http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2115974/ ) )
” “Nxënësit sot janë të bombarduar me fotografitë dhe citatet e Ajnshtajnit. Ai mund të jetë gjeni dhe që i ka ndihmuar botës sikurse Ptolemeu, por me TRS-në ka gabuar”, ka thënë ai. “TRS-ja dhe përgjithësisht teoria e relativitetit e Albert Ajnshtajnit do të bien”.
Por në cilën ditë do të rrëzohet kjo teori, sipas Klinakut, do të varet nga ajo se sa do të mund të “qëndrojnë të barrikaduar relativistët që tani kanë pushtetin në fizikë”, përballë argumenteve gjithnjë e më të qarta kundër kësaj teorie. – me plot bindje deklaronte Ish-nënkryetari i Lëvizjes Kombëtare për Çlirimin e Kosovës (LKÇK), doktor fizike Shukri Klinaku, (Qershor 04, 201200 )
Ajshtajni kishte të drejtë! thërmijat subatomike nuk mund të hlezizin me shpejtësi më të madhe se të drites ,
Po ishte viti 2012 dhe çdo gjë duhej të rrokullisej edhe nga “shkenca “ e jonë ; ligjet e Ajnshtajnit , teoria e evolucionit e Darwinit dhe shumë e shumë gjëra tjera, për ti dalur krah një rryme që kishte nisur të na bastardhonte si komb.
Profesor ! bile ti pse e pate hëngër këtë mashtrim ? asgjë nuk harrohet .

FLORIDA-JA SI U KRIJUA DEGA ME E RE VATRES NE Tampa-Clearwater

by

Nga Piro Poloska*/
Nje grup simpatizantesh te Shoqates Vatra, organizuan ne Clearwater, Fl nje banket festiv, per te perkujtuar pervjetorin e festes se pavaresise kombetare. Ne ceremonine festive te mbajtur me 21 Nentor, ishte iftuar edhe nje grup me perfaqesues te Degeve te organizates Vatra ne Jacksonville dhe Orlando. Grupi kryhesohej nga aktivisti i mirenjohur i shoqates Vatra, intelektuali dhe patrioti, kryetari I deges Vatra Jacksonville, Z Adriatik Spahiu. Z Adriatik zhvilloi nje takim me komisionin nismetar te deges Vatra per Tampa Bay, Fl dhe simpatizante te tjere. Ne fjalen e tij, zoti Adriatik vleresoi punen mjaft te mire te bere nga komuniteti shqiptaro-american ne Tampa Bay dhe inkurajoi inisiativen e grupit nismetar per te krijuar degen e organizatres Vatra ne Tampa Bay. Experienca qe Z Adriatik solli nga Dega e organizates Vatra Jacksonville, ishte nje ndihme e madhe per grupin nismetar. Intelektualiteti dhe devotshmeria e tij, ishin nje frymezim per te gjithe pjesemaresit.
Ne kete takim u dhane udhezimet e nevojshme dhe u percaktuan detyrat per takimin e ardheshem I cili u mbajt ne daten 10 Dhjetor 2014. Takimi u zhvillua ne Leo’s Restorant, ku pronari i lokalit Z Ilir Karuli, krijoi nje “vater” te ngrohte per pjesemaresit e takimit. Edhe kete radhe nuk mungoi pjesemarja e te Z Adriatik Spahiu, I cili me kujdesin e drejtperdrejte te tij ndihmoi ne organizimin e takimit.
Ne takim u soll edhe njehere para pjesemaresve, kontributi I Vatres, organizates panshqiptare ne Amerikë, u kujtua rruga e saj të gjatë dhe kontributi ne ceshtjen kombetare, u hodhen ide per rolin e ri qe kjo organizatë mund të luajë në te ardhmen. U theksua ideja qe Vatra ka qenë dhe duhet të jetë gjithmonë jopolitike duke perifrazuar ate që shkruhet ne në vetë statutin e saj, “Vatra është një organizatë ombrellë për shqiptarët e çdo besimi, të krishterë ortodoksë, katolikë ose muslimanë, apo të çdo bindjeje politike për sa kohë që ata nuk i sjellin këto bindje brenda në organizatë dhe nuk përpiqen t’i përhapin ato. Vatra tradicionalisht ka qenë dhe duhet të jetë gjithmonë jopolitike” .
Ne takim e moren fjalen mjaft nga pjesemaresit e tjere qe vleresuan idene e krijimit te Deges se organizates vatra per Tampa Bay. Nen drejtimin e kryetarit te grupit nismetar, Z Isuf Spahija u zhvilluan zgjedhjet e Bordit drejtues te Deges dhe u shpall zyrtarisht krijimi I deges se organizates Vatra per Tampa Bay Fl. Kryetar i deges u zgjodh Z. Tasim Ruko, nje bisnesman mjaft i njohur nga komuniteti shqiptar i zones dhe njeri i pasionuar dhe i devotshem i ceshtjes shiptare. Zevendes kryetar u zgjodh Z Isuf Spahija, nje person me nje experience te gjate, si aktivist i shquar I ceshtjes shqiptare ne Tampa Bay. Zonjushat Zamira Rubjeka dhe Iva Nallbani u zgjodhen perkatesisht, Sekretare dhe Arketare te Deges. Keto dy intelektuale te reja, pjestare te grupit nismetar kane sjelle nje fryme dhe energji te re ne Degen e shoqates Vatra per Tampa Bay, duke shprehur vullnet dhe passion ne punen e tyre me komunitetin shqiptaro-amerikan te zones dhe afruar brezin me te ri te komunitetit ne organizate. Anetare to bordit drejtues u zgjodhen zonja Irma Lita, zoterinjte; Ismet Gjeloshi, Piro Poloska, Qamil Jacaj, Qemal Hasanbelli, Arjan Kushta dhe Xhani Ndreu.
Ne fjalen e tij te rastit, kryetari I sapo zgjedhur Z Tasim Ruko, falenderoi te gjithe vatranet pjesemares per besimin dhe reafirmoi edhe njehere qe do t’ia kushtojë të gjithë energjitë e potencialet e tij morale, intelektuale, njerëzore, mbajtjes gjallë te frymës se atdhedashurisë, patriotizmit, historisë, e traditës shqiptare.
Ky ishte me te vertete nje eveniment historik qe la mbresa dhe perjetime te thella tek pjesemaresit. Ishte nje deshmi e re qe atdhetaria Shqiptare jo vetem nuk eshte shuar ne radhet e komunitetit shqiptaro-amerikan, por ajo eshte pasuruear me ide dhe pikesynime te reja. Krijimi I deges se Organizates Vatra per Tampa Bay, ishte nje shpalosje e ideve dhe evidentim i personalitetit kombetar. Ne fund te takimit, pronari I lokalit, biznesmeni Ilir Karuli organizoi nje koktej per pjesemaresit.
*Piro Poloska, Anetar I Bordid Drejtues te Deges se organizates Vatra per Tampa Bay.

Ç’duhet bërë me dekoratat e komunizmit?

by

NGA ILIR HASHORVA,New York/
Lexova në gazetën “Minerva” dhe, më pas, edhe te “Dielli”, një shkrim me titull “Pse nuk i tërheq Tirana zyrtare dekoratat e Rankoviçit dhe kriminelëve të tjerë serbë?!”, në të cilin shprehej keqardhje që ende shteti shqiptar nuk u ka tërhequr dekoratat që u ka dhënë Rankoviçit dhe kriminelëve të tjerë jugosllavë. Më parë kam dëgjuar shumë herë që shoqatë të ndryshme të ish-të persekutuarve kanë kërkuar që Enver Hoxhës t’i hiqet titulli a dekorata “Hero i Popullit”. Po ashtu, shumë zhurmë është bërë dhe bëhet, shumë shkrime janë bërë dhe bëhen nga shumë njerëz me bindje të djathta që si ditë e “Çlirimit” të caktohet 28 dhe jo 29 Nëntori, siç duan të majtët.
Ndërsa pajtohem me frymën që i detyron këta njerëz për kërkesat që bëjnë, nuk mund të pajtohem me vetë kërkesat.
Në lidhje me dekoratat, në një shtet normal, në një shtet që ka qindra vjet që ekziston pa ndërruar sistemin, pra me një vazhdimësi politike të pushtetit, ta zëmë, Franca, Anglia, Shtetet e Bashkuara të Amerikës e të tjera si këto, parashtrimi i kërkesave të atilla, të tërheqjes së një nderimi bërë një personi, me ndryshimin e disa kushteve, apo me zbulimin e fakteve të reja, do të ishin diçka normale e me kuptim, por në një shtet që përmbys plotësisht sistemin e tij qeverisës, si, për shembull, Gjermania, pas mundjes së nazizmit, apo Shqipëria pas rënies së komunizmit, vetvetiu vlera e dekoratave të mëparshme bije, prandaj nuk ka kuptim kërkesa për heqjen e dekoratave të këtij apo atij personi. Ai shtet, dhe konkretisht shteti ynë, mund të bëjë diçka tjetër, për arsye se të gjithë ata që janë nderuar në kohën e komunizmit nga komunizmi, mburren edhe sot me ato nderime. Shteti ynë sot duhet të zhbëjë me ligj të gjitha nderimet, dekoratat, medaljet a titujt e dhëna nga sistemi që tashmë është përmbysur së bashku me politikën dhe praktikën e tij. Këtë duhet të kërkojnë të djathtët e vërtetë dhe jo të përqendrohen te heqja e titullit “Hero i Popullit” Enver Hoxhës, sepse, ja, ia hoqe Enver Hoxhës, por atë titull e mbajnë dhjetëra, në mos qindra kriminelë të tjerë dhe, kështu, sistemi i vjetër, në atë mënyrë, duket sikur jeton ende përmes dekoratave të të tjerëve .
Asnjë sot nuk duhet të mburret më, dhe asnjë nuk duhet ta mburrim e ta nderojmë, se i janë dhënë gjatë regjimit komunist tituj të tillë si “Hero i Popullit”, “Mësues i Popullit”, “Artist i Popullit”, “Çmimin e Republikës”, apo dekorata, tituj a çmime të tjera si këto, të gjitha mbi kritere politike. Nuk e besoj se gjermanët në Gjermani mbajnë ende dhe mburren e kapardisen me dekoratat a medaljet e dhëna në kohën e nazizmit. Në qoftë se dikush i mban ato në Gjermani, i mban si relikte të një kohë të shkuar me të cilën nuk mund të mburret më. Ai nuk del e parakalon në ditëlindjen e Hitlerit apo në festat e tij me dekoratat e tij në xhaketë.
Po ashtu, zhurma që vazhdon të bëhet për datën e të ashtuquajturës “Dita e Çlirimit”, ndonëse bëhet në emër të antikomunizmit, nuk ka asnjë rëndësi. Rëndësi ka nëse atë datë do të vazhdojmë ta festojmë si një të kremte të gëzueshme të çlirimit real, të ardhjes së popullit në pushtet, të ardhjes së qeverisë demokratike komuniste, apo do ta përkujtojmë si ditën e ardhjes së klikës komuniste kriminale në pushtet, si ditën e fillimit të diktaturës më të ashpër dhe më të gjatë në historinë e popullit shqiptar, pra ta përkujtojmë ashtu siç përkujtohen ngjarje të tilla të trishtueshme.

Nju Jork, janar 2015

Noli, asesi nuk mund të cilësohet si “Peshkop i Kuq!”

by

Nga Safet Ramolli/
Në vitin 2012, kur Noli kishte 130-vjetorin e lindjes, askush nuk u kujtua të thoshte, qoftë edhe dy fjalë të vetme. Më 6 janar 1882 është ditëlindja e njërit prej më të mëdhenjve që ka prodhuar trualli shqiptar. Ai është Noli. I artikuluar si Theofan Stilian Noli, Fan Stilian Noli, Fan Noli, Noli, apo sido qoftë tjetër, mjafton që të ngjasojë me Të, menjëherë kuptohet nga shqiptarët, (por jo nga pseudo-nacinonalistë). Kjo sepse në memorien e shqiptarëve AI është “ulur galiç”, ka zënë vend meritueshëm në majën e piramidës shqiptare, të atyre që e meritojnë këtë nder, këtë përkujdesje komunitare të “Opingës” (sikurse shprehej publicisti dhe shkrimtari i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, e sidomos bashkautori i Shpalljes së Pavarësisë, i ndrituri Mihal Grameno).
Noli jetoi relativisht gjatë, (pak më shumë se 83 vjet), çka i mundësoi fizikisht të përjetojë shijet, mbresat dhe emocionet që burojnë nga ngjarjet e rëndësishme të shqiptarëve. Ato i përjetoi me këndgjykimin, shijen dhe ndjenjën e patriotit dhe të artistit, por gjithsesi edhe me mendësinë si shqiptar i ndershëm. Një jetë luftoi me intelektin si rrallëkush, por edhe në krye të rretheve patriotike e të mbarë komunitetit për të mbrojtur interesat e larta të kombit. Shpalosi në sytë e botës intelektuale, shtetare dhe diplomatike të përparuar e të demoktarizuar, intelektin e popullit shqiptar si dhe vendosmërinë për të mbrojtur trojet etnike të të parëve të vet për të jetuar në prosperitet. Noli ngërthen disa cilësi të rralla, që e bëjnë atë gati të papërsëritshëm. Më poshtë do të bëjmë kujdes të evidentojmë disa prej tyre, por gjithsesi përciptazi.
Noli mbetet demokrat konseguent
Kjo është cilësia bazale e karakterit të tij, që e ka bashkëshoqëruar përgjatë gjithë jetës. Në themel të tij zë vend të çimentuar çështja e qeverisjes së popullit në liri, në barazi dhe progresivitet. Gjithëherët e pati të konsoliduar mendimin për një qeverisje sipas përvojës demokratike të Perëndimit, duke mbajtur në konsideratë formimin psikologjik të popullit të vet, por gjithëherët në demokraci e prosperitet.
Si Burrë Shteti, si intelektual, si diplomat e orator, e ka pohuar qartë dhe prerazi se, është për një qeverisje në formën e republikës demokratike, të cilën edhe e pranon si më të mirën, më efikasen, dhe më të pranueshme nga shqiptarët dhe Fuqitë e Mëdha. Krejt qartë pohon se koha e monarkisë në të cilën sundon me gjithëpushtet një njeri, që thirret e quhet mbret, ka perënduar. Ata që e kishin e “çporrën” me dhunë a me konsensus mbarëkombëtar, atje ku ruhet, përbën një ritual formal. Bota e qytetëruar, e përparuar dhe e demokratizuar e ka dhënë shembullin e qeverisjes në demokraci. Willsoni në SHBA, Ataturku në Turqi, disa të tjerë gjetiu, duke qenë prerazi kundër monarkisë, e rrëzuan dhe i dhanë jetë republikës si formë qeverimi me frymëmarrje të gjerë dhe me mundësi më të shumta për të shprehur dhe realizuar interesat themelore të shtetasve. (Por, nuk më duket ide e realizuar mirë vendosja e përmendores së Willsonit, (në kuadrin e 100 Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisëme shikim nga lindja. Ne “… nga ana e jonë kemi zgjedhur prej kohe anën e popullit. Nga ajo anë kemi për të qëndruar deri në fund…”, artikulon prerazi Noli. Ai dha shembullin sesi mund të organizohet një qeverisje në demokraci. Në kabinetin qeveritar, thirri intelektualë e patriotë në zë, me dëshirë për të punuar sipas interesave të popullit. Njerëzit që përbënin atë ishin patriotë të kulturuar, hipën në pushtet me dëshirën e popullit, nuk u dhanë shteteve të huaja asnjë copë toke shqiptare për të qëndruar në pushtet, qenë të ndershëm. Ishin të civilizuar, nuk bënë asnjë vrasje politike, jetuan me ndershmëri dhe dinjitet. Vetëm nga sa cikëm përciptazi më lart, mund të pohojmë se Noli në thelb mbetet demokrat. Të ardhmen e Shqipërisë e gjykonte në demokraci dhe prosperitet.
Noli mbetet figurë komplekse, por asesi nuk është “Peshkop i Kuq?!!”
Në mbrëmje 18 janari 2013 po ndiqja një emision televiziv. I mirënjohuri Nasho Jorgaqi pyetjes në se Noli ishte politikan apo fetar, iu përgjigj me një artikulim të sekretarit të Nolit, i cili pohon qartazi, se Noli, përtej asaj që nuk e njihte, besonte. Edhe studiues e biografë të veprës së tij, thuajse kanë rënë në emërues të përbashkët: Noli përbën një figurë komplekse, që duhet analizuar, vlerësuar e çmuar në kohë, duke vendosur gjithnjë paralele edhe në marrëdhëniet e tij me bashkëpunëtorët dhe me vlerat e rrethanave historike ku u ndodh e militoi. Disa personalitete të kohës, vendas e të huaj, e epitetuan “Peshkop i Kuq”, togfjalësh që e përdor edhe Xh. Kastellani, autori kontemporan i veprës madhore “Histori e Ballkanit”. Por studimi objektiv e shkencor i kësaj vepre, të çon tek mendimi se, Noli ishte jo vetëm intelektual poliglot, por dhe patriot demokrat. Ishte veprimtaria diplomatike këmbëngulëse, brilante dhe e argumentuar e tij, që ndikoi, që presidenti amerikan atëmot, Willsoni, të mos jepte pëlqimin për copëzimin territorial të Shqipërisë, tezë e fabrikuar në kulisat politike e diplomatike të Fuqive të Mëdha të Evropës dhe të vendeve ballkanike përmes disa traktateve të fshehta. Këto i pohon me gojëplot Xh. Kastellani, por togfjalëshin e mësipërm, gjykoj se e artikulon, ndoshta i ndikuar referuar disa analistëve, të shprehur jo pak herë në këtë çështje. Edhe në tetor 2004, media shqiptare, jo pa shqetësim shprehet për një botim në SHBA, që shpërndan tis mjegulle mbi figurën e Nolit, duke e konsideruar këtë veprim si një synim për të përbaltur kulturën shqiptare në tërësi.
Pas shpalljes së pavarësisë e në vijim, një kusht i domosdoshëm për njohjen e shtetit shqiptar ishte garantimi i tërësisë territoriale, (i kufijve të caktuar më 1913). Në këtë kuadër, pos veprimtarive diplomatike u kryen edhe disa veprime me karakter luftarak. Në janar 1920 në Lushnjë u mblodh një kongres i ngjashëm me atë të Vlorës, i cili krijoi një kabinet qeveritar me në krye Sulejman Delvinës, një mik i vjetër i I. Qemalit por edhe statist me vlera, i çmuar prej disa personaliteteve të kohës. Kjo qeveri në shkurt u zhvendos në Tiranë. Këtë vit francezët largohen nga Korça, territoret ua dorëzuan autoriteteve shqiptare, dhe, pas një lufte, që ka zenë vend dukshëm në histori, në qershor 1920, italianët dorëzuan me pahir Vlorën. Ndërkohë Noli shkon në Gjenevë për të mbrojtur me diplomaci fleksibile çështjen shqiptare, prandaj Lidhja e Kombeve e pranoi Shqipërinë anëtare në dhjetor 1920, vetëm me votën “kundra” të Francës. Konkluzioni mbetet i qartë, këto mendësi dhe këto qëndrime praktike, por edhe të tjera, nuk mund të vlerësohen dhe as të çmohen veprime tërësisht të një “Peshkopi të Kuq”.
A ishte Noli-antikomunist?!!
Duke qenë në thelb demokrat konsekuent, natyrshëm ishte dhe mbetet antikomunist. Është e qartë që Noli në Shqipëri punoi përkrah patriotëve të shquar dhe demokratëve të ndershëm A. Rustemi. H. Prishtina, Z. Dibra, Hoxhë Kadri Prishtina, L. Gurakuqi, B. Curri etj., cilët i pati bashkëpunëtorë dhe bashkëluftëtarë besnikë, të ndershëm e të vendosur. Edhe në emigracion pranoi për shokë, bashkëpunëtorë dhe bashkëluftëtarë patriotë të tjerë si F. Konica me shokë. Noli pranonte me dëshirë mbi krye personalitete të huaja të kohës që spikatnin në luftën për demokraci e prosperitet, por edhe të tjerë që kishin hyrë në histori meritueshëm si Willsoni dhe Abraham Linkolni në SHBA, Mustafa Qemali në Turqi, e të tjerë, të cilëve edhe u referohet me respekt gjatë veprimtarisë së tij. Ai perifrazon Linkolnin, i cili pati mençurinë të evidentojë forcën realizuese të popullit kur shprehet edhe sa vijon: ”Mund të gënjesh një pjesë të popullit për ca kohë. Mund të gënjesh edhe tërë popullin për ca kohë. Po kurrë nuk mund ta gënjesh popullin e tërë për tërë kohën”.
Vlerësimin e Nolit si antikomunist e bën njëri prej bashkëpunëtorëve të tij më të afërt në mërgim. Ky është Faik Konica, i cili pranon se Noli ka qenë njeriu, i cili ka luajtur rol të madh në lëvizjen shqiptare, dhe se do të mbetet në histori të Shqipërisë si Burri që i pari futi zyrtarisht gjuhën shqipe në meshë. Pohimi që bën F. Konica për Fan Nolin se, për “… nga kultura, nga mendësia dhe nga karakteri i tij… u ngjan kishtarëve të Përlindjes Italiane”, na çon në përfundimin se Noli mbetet një nga figurat me përmasa të mëdha në fushën e qeverisjes dhe të administrimit të komunitetit shqiptar në demokraci dhe jo në autokraci. Në të pastajmen mendimi demokratik dhe antikomunist i Nolit evoluon, për të ardhur në vitin 1956, kur në mënyrë kategorike refuzoi ftesën për të vizituar vendin e tij, të cilin e deshte shumë, por që nuk mundi ta shohë më nga pranë. Kështu, mund të artikulojmë me plot gojën se, Noli mbetet një personalitet që i bën nder të veçantë kombit tonë. Ai kurrsesi nuk mund të mënjanohet, për më tepër të harrohet. Ishte i Madh në shpirt, në intelekt, në atdhedashuri, e në gjithçka të vyer për një njeri. Ishte dhe mbetet vigan, krahas viganëve të tjerë, të cilët i pranonte si bashkëshokë e bashkëluftëtarë.