MUZIKA – Dielli

Kur tingujt e një fizarmonike kthehen në tinguj kujtese

August 6, 2017 by dgreca

Mbi filmin e Fuat Memellit “Njeriu që mposhti errësirën me tingujt e fizarmonikës” kushtuar muzikantit Hakifejzi Tarrelli/Nga Namik Selmani/
Në këtë kohë ku të gjithë kemi rënë në grackën e trishtuar të poezimanisë dhe kur poezia po ndjen dhe rënien e cilësisë artistike, një lajm i bukur na vjen nga Devolli. Këtë radhë kineasti mjaft i njohur, poeti, skenaristi, artisti i gjithanshëm Fuat Memelli, na jep një vepër të bukur filmike.

1 mase Një gjetje artistike nga ato që ai i lë të zgjuara përherë interesin e shikuesve dhe jetëgjatësinë artistike, duke i shërbyer më shumë së ardhmes. Ende dhe sot filmi që ai ka bërë para disa vitesh për Devollin, është një ndër më të mirët filma dokumentarë për këtë krahinë për shumë vite të tjera që do të vijnë. “Njeriu që mposhti errësirën me tingujt e fizarmonikës” është nga dokumentarët më të fundit kushtuar një prej figurave të njohura të muzikës te kesaj treve e me gjere, muzikantit të verbër, Hakifejzi Tarelli.

Ai sjell dashurinë, pasionin dhe përkushtimin e një prej artistëve të muzikës devollite. Tarelli një muzikant autodidakt, ndonëse i verbër ka lënë gjurmë të pashlyera në festivalet folklorike e aktivitete të tjera, në Devoll e më gjerë. Për kontributin që ai dha në lëmin e muzikës, është vlerësuar me urdhërin “Naim Frashëri” pas vdekjes, nga Presidenti i Republikës. Dokumentari është një krijim i gazetarëve të apasionuar Fuat Memelli dhe Kosta Naka. Fuat Memelli një gazetar i njohur i RTSH, aktualisht në pension, është kujdesur edhe për kameran dhe regjinë. Dokumentari u shfaq dy herë në Devoll, në fshatin Braçanj që është vendlindja e muzikantit Hakifejzi Tarrelli si dhe në qytetin e Bilishtit. Pjesëmarrësit që e morën fjalën në promovim, vlerësuan punën e realizuesve, të cilët me pasion e përkushtim, brenda një kohe të shkurtër sollën të gjallë Hakifejziun, muzikantin me të shquar të Devollit.

>>> Filmi ka një historik të veçantë. Që 16 vjet më parë, Fuati pergatit një kronikë për një fizarmoniçist të verbër. Një artist të tastierës që shoqëronte aktivitete të ndryshme, në mbrëmje të ndryshme rinore e sidomos kur në Devoll vinte kryepoeti i Devollit dhe i Shqipërisë, Dritëro Agolli. E pra një ngjizje e tillë e linte si i thonë fjalës, të pagjumë Fuat Memellin. Poetin dhe regjisorin e dhjetra filmave, fituesin e disa çmimeve, shqiptarin e mirë që jeton mes Bostonit, Devollit dhe Tiranës .
>>> Duket se ishte risia më e bukur që kishte atë dite Bilishti, qendra e Devollit kur u promovua premiera e dokumentarit.
>>> Një film që vuri në provë edhe fjalën e mençur të Kosta Nakes që është bashkëskenarist i filmit.
>>> E më tej çdo gjë flet për Fuatin. Ai është regjisori, ai është operatori, ai është ideatori. Nuk e quante të kryer detyrën Fuat Memelli pa e mbaruar këtë film dhe pa e promovuar atje mes bashkëfshatarëve dhe miqve të vetë artistit të fizarmonikës.
>>> Filmi ndjek linjën tradicionale të rrëfimit artistik. Vijnë njëri pas tjetrit para mikrofonit njerëz të thjeshtë, artistë, familjarë të artistit të verbër të fizarmonikës, motra, vëllai. Të tillë janë Nexhmi Tarrelli, Oliver Topçiu, Pellumb Agolli, Miço Palloi, Febi Kanina, Endri Fifo, Zhaneta Tarrelli, Nafiz Babi, Kujtime Babi, Destan Dangellia, etj. Është një Devoll i tërë që flet për të. Vetë Fuati ka shfrytëzuar edhe arkivin e tij filmik me disa xhirime të këtij artisti kur ai jetonte , te cilat i ka vënë në filmin e paraqitur.
>>> Është shumë me vend dhe e harmonizuar muzika e filmit. Vetë filmi ka dhe disa pjesë të ekzekutuara nga artisti i verbër.
>>> Zëri i ngrohtë dhe i mrekullueshëm i folesit Xhelil Aliu, pa dyshim që ia ka ngritur shumë vlerat. Po kështu edhe montazhi i Esmerlada Sulës është shumë funksional në varësi të idesë dhe të skenarit . Në qendër të filmit janë intervistat që shumë miq kanë dhënë për jetën aktivitetin e këtij artisti. Edhe pse filmi është me një kohë relative të shkurtër, ai ka dhënë shumë detaje artistike si udhëtimi në rrugë që përkon me kujtesën që ka krahina për te. Është bari që e rreh era e Devollit dhe që të jep përshtypjen e një dallgëzimi tingujsh. Janë çatitë e kuqe të Devollit. Me shumë art është vënë dhe jë valle e fëmijëve devollinj që interpretohet me virtuozitet.
>>> Jo vetëm kujtesa artistike për këtë muzikant por edhe përpjekjet për të realizuar një film te bukur dokumentar, janë masa më e madhe e vlerësimit për kineastin Fuat Memelli.

Muzika, simbioza e jetës së Xheni Rrojit

March 14, 2016 by dgreca

Tiranë, 14 Mars/ATSH-Flora Nikolla/.- Xheni Rroji, në SHBA, ka patur fatin të realizojë një karrierë muzikore të shumëanshme; perveç kontratave solistike dhe bashkëpunimeve në muzikën e dhomës dhe orkestrale, ajo ka arritur të krijojë dhe të jetë drejtore ekzekutive dhe artistike e një orkestre simfonike të quajtur nga ajo, “The Ossia Symphony Orchestra’. Kjo përvojë e ka lejuar të eksplorojë anë të industrisë muzikore si edukimi muzikor i të rinjve në shkolla të mesme, programe zgjerimi, por dhe interpretim të veprave të kompozitorëve bashkëkohorë, një aspekt i rëndësishëm për të. Kështu, Nju Jorku i dha mundësinë të zhvillohet jo vetëm si interpretuese por dhe si sipërmarrëse dhe promovuese e muzikës klasike me mënyra të ndryshme. Sot, Xheni Rroji, një artiste e formuar e quan fat që u lind dhe u rrit në një familje ku muzika kishte vend shumë të rëndësishëm. Babai i saj, Sirri Rroji, ishte dirigjent i Orkestrës Frymore të Tiranës, më parë instrumentist i Bandës së Ushtrisë dhe udhëheqës artistik i Ansamblit të Ushtrisë, profesor muzike në Liceun Artistik të Natës. Edhe në rrethin përtej familjes së ngushtë ishte e rrethuar nga muzikantë duke filluar nga xhaxhai Agim Rroji, flautisti i parë në orkestrën e Teatrit të Operës dhe Baletit. Muzika për Xhenin si fëmijë ishte pjesë e pandashme e jetës së përditshme. Xheni Rroji, pjesë e librit “Zonjat shqiptare në Nju Jork“,që do të promovohet nga Albanian Excellence, më 24 shtator në SymphonySpace në Manhattan , tregon në këtë intervistë që ka patur fatin të studiojë me profesorë me reputacion botërorë në Shqipëri, në Francë dhe në Amerikë. Ajo veçon, mësuesen e parë të pianos, zonjën Nihal Hakiu ose Zysh Lali siç njihej në qarqet e muzikës. Ajo ishte influenca dhe ndeshja e parë që ka patur me instrumentin e pianos. Zysh Lali përveçse një njeri me kulturë të gjerë muzikore, me elegancën që e karakterizonte e bëri ta donte pianon dhe muzikën duke e mësuar me durim dhe pasion. Më pas në France pati fatin të hynte në klasën e profesorit Daniel Beau, i cili e përgatiti teknikisht, muzikalisht dhe shpirtërisht për konkurset dhe karrierën e mëtejshme.

F.N : Ju sot jeni një pianiste e njohur, a keni patur më parë një histori muzike në familjen tuaj ?

Xh.RR : Po. Për fatin tim të mirë unë u linda dhe u rrita në një familje ku muzika kishte vend shumë të rëndësishëm. Im atë, Sirri Rroji ishte dirigjent i Orkestrës Frymore të Tiranës, më parë instrumentist i Bandës së Ushtrisë dhe udhëheqës artistik i Ansamblit të Ushtrisë, dhe më pas profesor muzike në Liceun Artistik të natës. Edhe në rrethin përtej familjes së ngushtë isha e rrethuar nga muzikantë duke filluar nga xhaxhai Agim Rroji, flautisti i parë në orkestrën e Teatrit të Operës dhe Baletit, ndaj dhe pothuajse të gjithë kushërinjtë e parë kanë qenë pranë muzikës. Po ashtu, si njëri nga të diplomuarit e brezit të parë të Konservatorit të Tiranës (më pas Instituti i Lartë i Arteve, sot Akademia e Arteve) së bashku me Ferdinand Dedën, Robert Radojën, Beniamin Kruten etj. im atë ishte i rrethuar nga elita muzikore e kohës. Miq të ngushtë të babait si kompozitorët Nikolla Zoraqi, Tish Daija, Feim Ibrahimi, Pjetër Gaci, Tonin Harapi, Avni Mula apo edhe instrumentistë të shquar si Viktor Shiroka, Margarita Kristidhi, Anita dhe Didi Tartari, Robert Papavrami, Gjergj Antoniu, e shumë të tjerë, ishin vizitorë të shpeshtë në shtëpinë tonë. Pra muzika për ne si fëmijë ishte një pjesë e pandashme e jetës së përditshme.

F.N : Në cilën moshe ju nisët të luani në piano, Dhe kur ju e patët të qartë në veten tuaj se, “ po unë në jetë do t’i kushtohem pianos “ ?

Xh. RR : Unë fillova mësimet e pianos në moshën 4 vjeçare nën drejtimin e të papërsëritshmes Nihal Gabeci Hakiu , dhe më pas në moshën 7 vjeçare fitova konkursin për në shkollën fillore Kongresi i Përmetit, njëra nga shkollat e specializuara për muzikë. Shumë shpejt e kuptova se muzika do te ishte pjesë e pashmangshme e jetës time por kjo ndjenjë u konkretizua në moshën 15 vjeçare kur vazhdova studimet e pianos në Francë nën drejtimin e Maestro Daniel Beau. E më pas nën drejtimin e profesorit te njohur Dominique Merlet me te cilin përfundova studimet e larta në Konservatorin e Parisit.

F.N : A mund të kujtoni disa nga profesorët tuaj që kanë lënë gjurmë në karrierën tuaj artistike dhe pse ?

Xh. RR : Kam pasur fatin të studioj me profesorë me reputacion botëror në Shqipëri, Francë si dhe në Amerikë, por dua të veçoj ata që cilët kanë lënë gjurmët e para në formimin tim. Ndër ta ka qenë mësuesja ime e parë e pianos, zonja Nihal Hakiu ose Zysh Lali siç njihej në qarqet e muzikës. Ajo ishte influenca dhe ndeshja e parë që kam pasur me instrumentin e pianos. Zysh Lali përveçse një njeri me kulturë të gjerë muzikore, me elegancën që e karakterizonte më bëri që ta dua pianon dhe muzikën duke më mësuar me durim dhe pasion. Më pas në France pata fatin të hyja në klasën e profesorit Daniel Beau, i cili më përgatiti teknikisht, muzikalisht dhe shpirtërisht për konkurset dhe karrierën e mëtejshme- për këtë do i jem mirënjohëse përjetë.

F.N : Cilët janë idhujt tuaj në piano?

Xh. RR : Pianistët që unë adhuroj janë fatkeqësisht në më të shumtën e rasteve nuk janë më midis nesh. Por me anë të inçizimeve që ata kanë bërë, kemi ende fatin t’i shijojmë. Pianistë si Sergey Rachmaninoff, Arturo Benedetto Michelangeli, Emil Gilels, Vladimir Horoëitz, Lazar Berman, janë disa nga ata që unë i dëgjoj me kënaqësi të veçantë. Ata janë në gjykimin tim piktorë gjenialë të çdo kompozimi që kanë luajtur. Duhet thënë se shkolla ruse e fillimit të shekullit 20 ishte më afër traditave të pianistëve se e kompozitorëve të shekullit të 19-të si për shembull Franc Liszt, Frederic Chopin duke ruajtur pasurinë artistike që trashëguan nga autorët. Në lojën e tyre pasqyrohet trajtimi i veprave në mënyrë orkestrale, një qasje muzikore që tregon një ndjeshmëri ndaj perceptimeve më të holla të kompozitorëve, aspekt që mua më tërheq si pianiste.

F.N : Aktualisht si e shihni ju zhvillimin e interpretimit pianistik, deri ku ka arritur ai në krahasim me shekullin e XX –të ?

Xh. RR : Në shekullin e kaluar u vu re një transformim në interpretimin pianistik dhe faktet që kanë përcjellë këtë transformim kanë të bëjnë me zhvillimet teknologjike që janë bërë në 50 vjetët e fundit; flas për metodat e reja të regjistrimeve, nga kalimi në LP tek kasetat, në CD dhe mp3, mjete këto që kanë luajtur rol të madh në mënyrën e interpretimit të veprave si dhe në percjelljen e timbrit të instrumentit. Me përkryerjen e mënyrave të regjistrimit erdhi dhe domosdoshmeria e regjistrimeve sa më të pastra nga ana teknike e interpretimit. Për rrjedhojë, sot per sot proçesi i regjistrimit të veprave është shumë më i shndërtuar se përpara. Me këtë nënkuptoj se pianisti sot ka mundësine të regjistrojë një vepër duke vënë ‘gurë mbi gurë’, ose masë për masë dhe të ketë një përfundim tepër të saktë teknik po ashtu dhe interpretativ. Më përpara kur nuk ishin mjetet kaq të zhvilluara, instrumentisti duhej të luante veprën nga fillimi në fund ose ta ndërpriste vetëm në seksione kryesore. Por kjo kishte të mirat e veta po ta shohësh nga këndvështrimi i frymëzimit të çastit interpretues. Në momentin që instrumentisti merr vendimin që të kërkojë një ‘përkryerje’ të anës teknike duke regjistruar të njëjtin seksion të vepres disa herë, sado i shkurter të jetë ai, atëhere në gjykimin tim ana emocionale e interpretimit vuan. Po ashtu, shumëzimi i konkurseve ndërkombëtare të pianos me 50 vjeçarin e fundit ka bërë që interpretimi muzikor i pianistëve të gjeneratës së sotshme të jetë më i prirur drejt standartizimit te lojës pianistike, ka krijuar humbje në dhënien e karakterit emocional të veprave për mendimin tim. Intervieëer:

F.N : Ju jetoni prej shumë kohësh në SHBA, çfarë ndryshimi vini re mes pianistëve në Amerikë dhe atyre në Europë ?

Xh. RR : Për mendimin tim janë dy shkolla të ndryshme në karakter. Nuk mund të them se njëra është më e vlefshme se tjetra, sepse atëhere do ishte një mendim thjesht subjektiv. Por duhet të theksoj se ndërsa të dyja kanë karakteristika të veçanta sot për sot, me fenomenin e globalizimit këto shkolla kanë filluar të përkojnë dhe përngjasojnë më tepër. Përvoja ime vetjake është se shkolla Amerikane shtyn më tepër drejt efikasitetit të lojës së veprës në tërësi dhe përgatitjes ndaj këtij efikasiteti, kurse shkolla evropiane vëren ndoshta më tepër trajtimin e detajit muzikor në interpretim.

F.N : Cila ka qënë karriera juaj muzikore në SHBA ?

Xh. RR : Në SHBA kam patur fatin të bëj një karrierë muzikore të shumëanshme; perveç kontratave solistike dhe në bashkëpunim të muzikës së dhomës dhe orkestrale , kam arritur të krijoj dhe te jem drejtore ekzekutive dhe artistike e një orkestre simfonike e krijuar nga unë, e quajtur The Ossia Symphony Orchestra’. Kjo përvojë më ka lejuar të eksplorojë anë të tjera të industrisë muzikore siç ishin,edukimi muzikor i të rinjve në shkolla të mesme, programe zgjerimi, etj. por edhe luajtja e veprave të kompozitorëve bashkohorë, një aspekt i rëndësishëm për mua. Domethënë, Nju Jorku më dha mundësinë të zhvillohem jo vetëm si interpretuese por dhe si sipërmarrëse dhe promovuese e muzikës klasike me mënyra të ndryshme. Intervieëer:

F.N: Shumë artistë shqiptarë sot në botë kanë korrur sukses në karrierën e tyre , cilat jane arsyet sipas jush ?

Xh.RR: Unë jam shumë krenare për sukseset e artistëve shqiptarë në botë. Arsyet për këtë sukses janë të shumta: neve nuk na mungon talenti po ashtu dhe aftësia për t’u zhvilluar përtej talentit te lindur. Suksesi vjen si pasojë e talentit, vendosmërisë dhe punës së pandalshme për t’u përmirësuar por kërkon edhe mbështetje nga shteti, politika artistike afatgjata në mbështetje të talenteve, një mjedis kulturor e artistik të begatë etj. Shpresoj që të gjitha këto mundësi ti jepen, jo vetëm artistëve jashtë Shqiperise por dhe atyre brenda vendit.

F.N : Përse vendosët ju të qëndroni në SHBA ?

Xh. RR: Unë vendosa të vij veçanërisht në Nju Jork sepse ky qytet është nje pikëtakim i cili tërheq artistë nga e gjithë bota sepse u lejon atyre të eksplorojnë çdo aspekt të imagjinatës së tyre si artistë dhe nga ky këndvështrim artisti ndjehet i frymëzuar të tejkalojë vetveten. Po ashtu, një faktor i rëndësishëm për mua ishte bashkimi me familjen e cila jeton e gjitha në Nju Jork. I

F.N: Si do ta përcaktonit ju sot kontinentin amerikan ?

Xh. RR : Si nje kontinent me vlera te ndryshme, ekonomike, shoqërore apo artistike: një nga më të rëndësishmet është aftësia e këtij kombi për t’u rigjeneruar, mbajtja gjallë e shpresës dhe e besimit se çdo gjë do të ecë përpara cilatdo qofshin sfidat dhe vështirësitë.

F.N: Mund të përmëndni kompozitorë apo muzikantë bashkëkohorë që ju keni takuar gjatë karrierës tuaj muzikore dhe që ka lënë gjurmë tek ju ?

Xh.RR: Kam pasur fatin të takoj shumë muzikantë bashkëkohorë dhe të shumtë janë ata që kanë lënë gjurmë, duke filluar nga kompozitorët Francezë, Pascal Dusapin, Guillaume Connesson si dhe muzikante te shquar, Martha Argerich, Nelson Freire, Renaud dhe Gautier Capuçon, Hélène Grimaud, Jean Yves Thibaudet e të tjerë. Në Amerikë kam pasur rastin të njihem me figura të shquara si kompozitori André Previn, mjeshtrin e Xhazit Winston Marsalis, këngëtarin Harry Belafonte, violonçelistin Yo Yo Ma, violinistin Xhoshua Bell etj. Secili nga ata më kanë lënë mbresa të veçanta dhe kanë ndikuar në një mënyrë apo një tjetër në karrieren time.

F.N : Cilët janë kompozitorët tuaj më të preferuar shqiptarë dhe pse ?

Xh. RR: Duhet te them se ata janë të shumtë por po përmënd disa sepse janë autoritete në muzikën shqiptare që do të qëndrojnë në kulturën muzikore kombëtare për një kohë të gjatë pikerisht sepse në muziken e tyre ndihen traditat dhe folklori kombetar. Do veçoja Nikolla Zoraqi, Tish Daija, Prengë Jakova, Feim Ibrahimi, Pjetër Gaci, Cesk Zadeja për të përmëndur disa.

F.N : A mund të tregoni disa nga sfidat tuaj më të afërta në karrierën tuaj ?

Xh. RR : Së shpejti do të luaj koncertin numer 2 të Frederik Shopenit me orkestren filarmonike të Budapestit një koncert që nuk kam pasur rastin ta luaj përpara. Ky koncert është kaq i bukur dhe jam e lumtur ta shtoj në repertorin tim të koncerteve .

F.N : Në SHBA, jeton një komunitet i konsiderueshëm shqiptarësh, sa të integruar i shihni ju ata në jetën amerikane?

Xh. RR : Te gjithë miqtë e mi shqiptarë në SHBA janë krejtësisht të integruar në jetën Amerikane dhe te suksesshëm me profesionet e tyre. Por ajo që më pëlqen është se ata vazhdojne të ruajnë shumë zakone e tradita shqiptare dhe Amerika duke qene vendi i emigranteve hap rrugë për suksese tek komunitetet e medha apo të vogla.

F.N : Po gruan shqiptarë në këtë komunitet si e shikoni ?

Xh. RR : Gruan Shqiptare e shoh po aq të suksesshme sa dhe burrin shqiptar. Njoh shumë gra dhe vajza shqiptare ne Nju Jork që kanë bizneset e tyre, janë nëna dhe gra profesioniste. Gruaja shqiptare në Amerike është po aq moderne dhe e suksesshme sa çdo grua amerikane dhe kjo vjen nga forca e karakterit që është zhvilluar ndër gratë shqiptare prej shekujsh . Është i ndjeshëm fakti se shekulli i XXI është shekulli i emancipimit te gruas jo vetëm në ShBA por shpresoj dhe në çdo vend të botës.

F.N : Sipas jush cili është imazhi i gruas shqiptare në shekullin e XXI

Xh. RR : Imazhi i gruas shqiptare për mua është ai i një gruaje të forte, nëne të mrekullueshme e të përkujdesur, por edhe të bukur, moderne dhe e suksesshme në çdo rol që merr përsipër.

MERITA BAJRAKTARI-McCORMACK: Dashuria ime e parë,muzika dhe letërsia

January 7, 2015 by dgreca

Nga Fadil SHEHU, Florida/
Ndonëse ka përshkuar një rrugë të gjatë, të mundimshme,duke përjetuar çdo moment etiketimin: familje me “njolla në biografi”, sërish besonte se do të prekte synimin. Ndonëse e talentuar si poete dhe këngëtare që në moshën 13 vjeçare, i prenë ëndërrat dhe i thyen zëmrën, duke mos e lejuar jo vetëm të mos vazhdonte shkollën e muzikës ku kishte fituar konkursin, por madje mos të ishte nxënëse e gjimnazit në Korçë. Kjo është poetja, shkrimtarja, drejtuesja e shoqatës Shqiptaro-Amerkane, editorialistja e disa gazetave prestigjioze në Amerikë, Shqipëri, Itali, Kroaci,vlerësuar me disa çmime, Merita Bajraktari-Mc Cormack,ikona e kësaj interviste.
-Si lindi dëshira për letërsinë, në veçanti poezia tek ju?
-Letërsia ka qenë bashkëshoqëruese e imja që kur mbaj mend. Pra vargëzimi dhe krijimtaria letrare në përgjithësi, kanë qenë dhe mbeten pjesë e pandarë e jetës sime.
-Ju jepej mundësia, që gjatë viteve të adoleshencës, të lexonit libra me poezi apo romane?
-Po, më jepej mundësia, sepse u rrita në një ambient ku gjithëkush lexonte. Babai im gjithnjë lexonte. Një pjesë e librave nuk ndodheshin nëpër raftet e bibliotekave të sistemit komunist, pasi ishin të ndaluara. Vëllezërit e mi përherë i mbaj mend me libra nëpër duar. Prindërit e mij shpesh herë lexojnë bashkë, ose babai lexon e nëna dëgjon tek bën punë dore. Familja ime ka qenë e mbetet një fole shumë e ngrohtë dhe artëdashëse.
-“Djepi” i Korçës dhe i Devollit nga keni prindërit tuaj, kanë nxjerrë njerëz të shquar, të letërsisë, artit dhe shkencës, si.Vangjush Miho,Dritëro Agolli, Elida Cangonji,… vëllezërit Belushi dhe mjaftë shqiptarë të tjerë që jetojnë këtu në Amerikë. Sa ju kanë frymëzuar këto figura, jeta dhe natyra piktoreske e trevës suaj?
-Padyshim që figurat e shquara dhe bukuria natyrore e trevës sonë, të cilat sot i kujtoj me mall e mirënjohje, kanë luajtur rol të veçantë në pasionet e viteve të adoleshencës. Por thurrjen e ëndërrave dhe pasioneve që të ofronte kjo moshë, pavarësisht nga geni letrar dhe ai muzikor, ne nuk mund ti shfaqnim. Mua dhe vëllezërve të mij, nuk na lejohej të bënim atë çka bënte Dritëroi, shkencëtarët apo artistët, sepse ne ishim “me njolla”në biografinë politike dhe duhet të pranonim realitetin që të mbijetonim. Por si fëmijë që ishim, bënim sikur harronim dhe i jepeshim jetës furishëm dhe ëndërronim sërish….e kur binim ndesh me “JO”-të e autoriteteve qeveritëse, na thyhej zemra e sërish ngriheshim. Ja kështu ka qenë frymëzimi, zhgënjimi e rifillimi, gjithnjë bashkëudhëtare.
-Ju kujtohet periudha kur keni shkruar poezinë e parë dhe kujt ia kushtonit?
-Poezinë e parë e kam shkruar në moshën tetë vjeçare, të cilën ja kushtoj nënës sime.
Ia dërgova revistës së atëhershme për fëmijë “Pionieri”. Natyrisht nuk u botua. Kush isha unë që të më botohej? Ndërsa prindërit dhe mësuesit e mij të dashur, ndjenin keqardhje për brezin tonë, brez që i thyhej zemra dhe i mbylleshin dyert. Unë nuk e kuptoja keqardhjen, por kujtoj sytë e tyre plot dashuri dhe buzëqeshjet e tyre tek na shihnin çdo ditë. Të gjithë mësuesve të mij që lexojnë këto rreshta ju them : FALEMINDERIT.
-Ju keni pasion edhe muzikën, por historia juaj lidhur me një moment të veçantë, të dhimbëshme. Ju e keni trajtuar atë në tregimin “Broken dreams”,(Endërra të thyera). Përse ky tregim është botuar në Anglisht dhe jo në Shqip?
-Këtë tregim e kam shkruar në anglisht, pasi e kisha disi të pamundur ta shkruaja në shqip, sepse më dhimbte thellësisht. Në Anglisht ishte pak më e lehtë, pasi dukej sikur fokusohesha në saktësinë gjuhësore e jo në mesazhin që përcillej, pra e detyrova veten të qëndroja jashtë ndodhisë. Ajo histori është kështu: Mësuese Kristina Demiri(Dojçe), drejtoreshë e shkollës sonë, duke parë që unë isha një nxënëse që jo vetëm shkruaja por edhe këndoja, më nxiti që pas përfundimit të shkollës 8-Vjeçare, të konkuroja për të studiuar në shkollën e mesme të muzikës“Tefta Tashko Koço” në Korçë. Pas disa javësh paraktikë me pedagogët e nderuar Sami Bujarin dhe Sotiraq Vangjelin, fitova konkursin për muzikë dhe të drejtën për të vazhduar këtë shkollë. Kisha bërë gati valixhet, rrobat, madje kisha filluar të njihja edhe shoqet e shokët e klasës. Por partia në pushtet kishte tjetër plan… Kurrësesi nuk mund të lejohej mbesa e kulakut të shkonte në shkollë arti. Gjyshi im, Minir Kalaja ishte shpallur kulak që në fillimet e luftës së klasave dhe asnjë nga familja e nënës sime, nuk u lejua të shkollohej në vitet e komunizmit. Nuk na takonte thoshin deri në brezin e tretë. Byroja e partisë në kooperativë e thirri babanë tim për vendimin që kishin marrë. Ishte fund gushti 1980. Pra ishte një fakt i kryer. Merreni me mend shokimin e një fëmije 13 vjeçare nga ky lajm. Opsioni i fundit mbeti shkolla e mesme bujqësore, e cila ishte hapur katër vite më parë në fshatin Progër, qëndra e koperativës, pasi për të vazhduar gjimnazin në Korçë apo Bilisht, për fëmijët nga fshati ishte “mollë e ndaluar”. Mbaj mend se atë natë nuk fjeta fare dhe e laga jastëkun me lotët e mi. Kur dola të nesërmen në mëngjez për të mbushur ujë tek çezma në krye të fshatit, para se të shkoja në punë (ne punonim në kooperativë gjatë verës), ishte duke kaluar sekretari i partisë. Në vend që ta përshëndesja, të ndaloja e t’ja reshtoja ankesat e kërkesat e mia, kur u këmbeva me të, vrapova shumë larg prej tij, me sa fuqi që kisha, sepse m’u duk sikur mu ndal zemra dhe fryma, tek pashë fytyrën e tij të ngrysyr. Frika dhe paniku më pushtuan dhe më mbajtën gjatë…aq gjatë sa edhe kur e shkrova këtë tregim nuk guxoja ta shkruaja në gjuhën shqipe
-Keni përfunduar studimet për Ekonomi Agrare në Shqipëri dhe për Administrim Biznesi në Angli. Ishte ky profesion që e bënit me shumë dëshirë, apo gjithmonë mendonit për dashurinë tuaj të parë muzikën dhe letërsinë?
-Shkollimi në Angli ishte një plotësim ose përmirësim i njohurive të mëparshme. Pra administrimi i biznesit megjithëse u bë një profesion i imi, nuk ishte dashuria ime e parë. Shkollimin për atë fushë e bëra pas martesës, por historia e edukimit profesional është disi e gjatë, me shumë dhimbje dhe zhgënjime, që mbase në ndonjë bisedë tjetër mund të trajtohet. Gjithësesi dashuria ime e parë, mbetet muzika dhe letërsia.
-Mendonit që ky profesion për ju tashmë do të qëndronte“prapa liste”?
-Siç e përmënda më përpara, profesioni në fushën e ekonomisë, asnjëherë s’ka qenë primar në kuptimin e dëshirës ose pasionit dhe po të kthehemi tek përputhja e pasionit dhe profesionit, mendoj se nuk ka distancë më të madhe në veten time, se ajo mes profesionit për të cilin kam marrë klasa, me dashurinë dhe pasionin për letersinë e artin, fusha për të cilat nuk kam edukim formal.
-Kur e kishit kuptuar se në vitet që trokisnin, gjëja kryesore që do të bënit, ishte të shkruanit?
-Mendoj se përparësia që ka marrë letërsia tek unë, kanë qenë vitet kur unë u bëra nënë e rrisja fëmijët, sepse pjesën më të madhe të kohës gjatë ditës e kaloja me ta. Kur ata flinin, unë kisha kohë të lirë, isha në qetësi fizike e shpirtërore. Atëhere shkruaja…
Si e kujtoni sot momentin e transferimit tuaj, në SH.B.A.,duke lënë një pjesë të ëndërrës pas?
-Largimi im nga Shqipëria ishte si një “shokim”, sepse kur u njoha me bashkëshortin, ai ndodhej në Shqipëri. Aty kisha njeriun e zemrës dhe familjen. Më pas kur ika, e kujtoj shumë mirë atë kohë, më dukej sikur kisha lënë pas një pjesë të shpirtit tim…dhe kështu edhe pas njëzet vitesh, ajo pjesë që ka mbetur në Shqipëri, më mundon në kuptimin e mallit dhe dashurisë për njerëzit, vendin, dashurinë e miqësinë që më mbrujti e më dha identitetin tim si vajzë shqiptare, që shërbeu si bazë për integrimin si grua e si nënë, në një botë krejt ndryshe nga ajo që lashë në Shqipëri.
-Në SH.B.A. jeni“ankoruar”së pari në Nju Jork dhe më pas në Uashington DC. Si i përjetuat fillimet e jetës së integrimit në këto vende ?
-Im shoq kishte të afërm në Nju Jork dhe kjo e lehtësoi integrimin, por natyrisht për mua çdo gjë ishte e re, dhe mezi u mësova siç mëson një fëmijë. Transferimi në Uashington DC, ishte disi më i lehtë, sepse Amerika si të thuash është njëlloj kudo.
-Si do e vlerësonit bashkëpunimin tuaj me shkrimtarë, poetë, këngëtarë, aktorë shqiptarë, të cilët mbartin vlera kombëtare e botërore ?
-Fakti që në SH.B.A. ka një numër të madh artistësh, shkrimtarësh, muzikantësh që janë breza të dytë e të tretë emigrantësh me origjinë shqiptare më ngazëllen. Me disa njihem personalisht është gjithnjë eksperiencë prekëse dhe e bukur të jesh mes tyre, të mësosh prej tyre, të bashkëpunosh dhe t’i admirosh ata! Me disa nuk njihem dhe mjafton geni shqiptar të na bëjë të lumtur. E rëndësishme është që shumëkush nga këta shqiptaro-amerikanë ndjehen krenarë për origjinën e tyre dhe kjo është një gjë shumë e mirë.
-Në harkun kohor të pak viteve, keni shkruar tre vëllime me poezi, të titulluar “Me zërin e Zemrës”, “Tinguj malli “, “Dritaret e Shpirtit”, dy antologji dhe një libër me tregime në shqip dhe një në anglisht. Ndërkohë jeni vlerësuar me çmimin “Pena e Artë” nga Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe çmime të tjera letrare. Si ndjeheni përballë këtyre vlerësimeve?
-Këto janë shkruar vërtet në një kohë të shkurtër, por siç jua thashë, transformimi im si nënë, më mundësoi krijimtarinë intensive…Duke mëkuar fëmijët, tek shihja jetën e re që rritej me ta, gjithnmonë kam dashur të ndaj ndjenjën e të qënit prind dhe nënë. Kështu filloi procesi i të shkruarit poezitë që janë trajtuar në këto tre vëllime. Tregimet dhe antologjitë janë shkruar në kohë të ndryshme. Mendoj se këto libra janë pritur mirë…kam pasur shumë letra e mesazhe falenderuese nga lexues, miq të vjetër e të rinj të cilëve ju jam borxhlie. Duke u thënë të gjithëve faleminderit, ndjej se urimet e tyre më shërbejnë për motivim më shumë në rrugën si krijuese.
-Në cilat prej poezive tuaja qëndron i ndezur malli për vendlindjen, ku ju kaluat vitet më të mira të rinisë suaj?
-Librat kanë shumë vjershërime për mallin….aq sa libri i dytë mori titullin “Tinguj Malli”. Vajza ime, autore e kopertinave, për librin e dytë e pikturoi me doçkat e saj, pasi mësoi mesazhin e vargjeve përmalluese.

Cilat vargje kujtoni më shpesh, që ngjasojnë si trëndafil i çelur në buzë?
Do të veçoja vargje të mallit për vendlindjen, si dhe poezitë “Adriatik” dhe “Vargje për Vendlindjen”.

Libri juaj i fundit është ai me tregime “Lulet e Jargavanit”.Në këtë krijesë, ndodhen personazhe, të cilët jetojnë midis ëndrrës, emocionit, zhgënjimit,dhe shpresës. Mendoni se ju e gjeni veten dhe u përkisni një prej këtyre kufijëve?

Shumë prej tregimeve kanë elementë autobiografikë, por jo të gjithë. Fantazia krijuese punon dhe kam krijuar personazhe fiktivë, ambjente e situata nga më të ndryshmet për të sjellë histori që mund të tërheqin lexuesin. Por esenca e shumicës bazohet mbi ngjarje reale, ku përshkruhen vragat e traumat, që pësuam ne në vitet e fëmijërisë.
-Ju keni tre femijë. Cili prej tyre ka marrë nga tharmi juaj si poete dhe shkrimtare?
-E kam të vështirë të veçoj. Të tre shkruajnë dhe kanë talent. Nuk ka as organizatë partie, as këshill të bashkuar t’ia diktojë jetën vajzës, e cila tashmë është në Universitet. Ajo këndon shumë bukur dhe ka interpretuar në skena prestigjioze amerikane, përfshi dhe qëndrën Kenedi.Të shohim se çfarë do tu ofroj e nesërmja.
-Jeni nënë, bashkëshorte, punoni, shkruani dhe jeni e angazhuar në komunitet. Si e përballoni këtë trysni në jetën tuaj të përditëshme?
-Çdo njeri ka aftësi dhe një dhunti speciale. Zoti na ka krijuar unikë dhe na ka dhënë diçka që ne duhet ta mirëprdorim në shërbim të Tij dhe njerëzimit. Mendoj se ne shqiptarët të lindur mes viteve 1950-1990 nuk patëm as mundësinë, as rastin të shfaqnim talentet e mundësitë tona, dhuratën speciale, atë që quhet vokacion në jetë. Ne përfunduam ku na “hodhi” partia dhe këshilli i bashkuar. Im shoq, që nuk është shqiptar, kur mësoi të kaluarën e familjes time dhe vuri re dëshirën time për t’u marrë me artin e të shkruarit, më mbështeti fuqimisht. Ai është shtylla e familjes dhe ai që më jep forcë e kurajo. Ne punojmë si një skuadër e pandarë për familjen dhe kohën e lirë e përdorim sipas pasioneve dhe motivojmë njeri-tjetrin. Xhoni ka pasion hipizmin dhe unë shkoj kur ai ka gara, ndërsa kur unë dua të shkruaj, Xhoni më siguron mjedisin dhe më nxit të përfundoj atë ç’kam nisur.
-Ju shkruani në gazeten e VATRES ”Dielli” dhe ne ate kmunitetit “Ilyria”në Nju Jork,dhe revistat letrare,“Pena”,“Kuvendi”SH.B.A.,”Poeteka”Shqipëri,“Informatori”Zagreb,Kroaci,”Rrënjët”Itali,Ditët e Naimit”,Tetovë, Maqedoni. Mendoni se një pjesë e shkrimeve në këto organe ju kanë shërbyer si burime frymëzimi për të shkruar poezi?
-Po, besoj se nëse hapësira gjeografike e lexueshmërisë zgjerohet, po ashtu përgjegjësia e shkruesit ndaj lexuesit rritet, sepse ai apo ajo që shkruan, nuk mund të përdorë një organ publik thjeshtë për të shprehur një mendim apo botuar vargje, por por të kontribuar në diskutimin e një çështje. Në këtë pikëpamje, mund të them se frymëzimi duhet ti shërbejë qëllimit.
-Ju keni jetuar në shumë vende të botës si në Afrikën e Jugut, Europë dhe për shumë vite në Nju Jork dhe Uashington DC tashmë, ku jetoni për afër një dekade. A ka patur Merita kontakte me shqiptarë që ndodhen në këto komunitete?
Komunitetet shqiptare në Europë janë shumë të organizuar dhe po ashtu edhe në SH.B.A. Në Nju Jork ka komunitet të madh, ndërsa në DC disi më i vogël. Për komunitetin shqiptar në SH.B.A. dhe të kudondodhur, kam vetëm respekt dhe admirim. Nuk është e lehtë të lësh vendin e të rifillosh nga e para, por është pikërisht ky komunitet që mbështet njeri-tjetrin dhe jo vetëm për tu vendosur në SH.B.A. por edhe për t’u integruar. Nuk janë të paktë krijuesit në diasporë dhe për të gjithë kam respekt dhe mirënjohje.
-Lexuesit shqiptaro-amerikanë e më gjërë, i keni servirur krijimtari artistike letrare, si editore e dy antologjive letrare nga 26 krijuesë shqiptarë. Si janë pritur ato?
-Antologjitë letrare, janë mirëpritur dhe vlerësuar si në emigracion ashtu dhe në trojet amtare. Libri “Nënës” është i pari në këtë zhanër, kushtuar nënës, sepse dihet letërsia e realizmit socialist, mbante fillin ideologjik dhe nuk futej shumë në thellësinë e duhur për të krijuar, por i binte sipër e sipër, mjaftonte të ishte ideologjikisht korrekte.
-Ju keni përkthyer disa vepra nga anglishtja në shqip, duke veçuar këtu poemat e mirënjohura në botën anglisht folëse “I pamposhturi”,“Kolosi” etj. Sa kohë ju merr përkthimi letrar dhe si ndjeheni kur përktheni kryevepra të këtij niveli?
-Mund të them se përkthimi letrar kërkon një përkushtim të veçantë profesional. Nuk është e thjeshtë, një strofë mund të marrë ditë dhe një poezi mund të marrë javë të përkthehet, ose shqipërohet tamam e të flasë siç flet origjinali, ndonjëherë edhe më bukur (kujto si e ka përkthyer Noli Shekspirin, model që duhet mbajtur parasysh dhe që është i paarritshëm).
-Njiheni si drejtuese e degës “VATRA” në Uashington DC. Kështu u prezantua emri juaj nga“Albanian Excellence”në programin me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Mund të na flisni pak për këtë aspekt të jetës suaj?
– Si çdo shqiptar në SH.B.A.dhe unë ndjej detyrimin tim moral për çështjen kombëtare shqiptare në kuptimin e forcimit të identitetit, ruajtjen e promovimin e vlerave dhe forcimin e miqësisë së kombit shqiptar me atë amerikanë. Shpesh artikujt dhe opinionet lidhur me misionin VATRA, reportazhet nga aktivitetet etj., botohen tek “Dielli”që është organ i VATRES. I lutem zotit të më japë forcë e kthjelltësi që të justifikoj besimin e dhënë.
-Poeti Kolec Traboini ka shkruar për ju poezinë “Bilbilat e Cangonjit”, ndërsa shkrimtari, i ndjeri Riza Lahi, ka shkruar romanin “Serenatë në Nju Jork”, i cili i kushtohet tërësisht jetës suaj. Çfarë përmbajnë në vetvete këto dy gjini?
-Mund të them se i ndjeri Riza, më surprizoi dhe përjetë do të mbetem mirënjohëse . Rizai ishte një mik dhe një njeri i mirë në shpirt. Lidhur me poezinë e Kolës mund të them se jam ndier tejet e nderuar. Të dy këta krijues zemërgjërë janë treguar shumë bujare me mua. Falenderime.
-Kantautori i mirënjohur korçar Mihallaq Andrea, ka kompozuar disa këngë nga poezitë tuaja.Po ashtu dhe kompozitori nga Kosova me banim në Londër, Akil Koçi, ka kompozuar një këngë me lirikat e tua titulluar “In Absentia” interpretuar në skenat evropiane. Si ndjeheni për këto arritje?
-Jam shumë e prekur dhe shumë e detyruar ndaj tyre. E çmoj bashkëpunimin me këto dy figura të nderuara të muziikës shqiptare.
-Cila është dita më e bukur në jetën tuaj ?
-Kam shumë ditë të bukura, por nëse do detyrohesha të veçoja ndonjë, ato janë martesa me Xhonin, lindja e fëmijëve dhe ribashkimi me familjen time.
-Cilin vend për të shkruar preferon më tepër, duke e cilësuar si “limani” i krijimtarisë suaj?
-Shpesh herë mjafton një qoshe e qetë në shtëpi, por mund të them se bregdeti, gjelbërimi në pranverë dhe bora në dimër janë disi më frymëzuese.
-Çfarë synoni të arrini si krijuese për vitin 2015, i cili posa ka nisur maratonën e vet?
-Po shkruaj histori reale nga jeta në Shqipëri, kalvarin nëpër të cilat kalova unë dhe familja ime e mes tyre do të përfshihen dhe histori, që janë tipike e që përshkruajnë jetën përgjatë rregjimit komunist me synimin e shërimit dhe pajtimit kombëtar. Në aspektin e përkthimit, po përfundoj përkthimin në Anglisht të një libri që përshkruan historinë reale të një familje shqiptare gjatë periudhës së përndjekjeve serbe dhe ndërhyrjes së Natos për çlirimin e Kosovës. Eshtë një histori tepër e dhimbshme, por që përçon një dashuri të jashtëzakonshme, që mund të thuash se vetëm shqiptarët e mëshirojnë në atë formë dhe me atë forcë.

Intervistoi : Fadil Shehu
Janar 2015

DASHURITË E JOSIFIT: POEZIA, MUZIKA DHE KITARA

April 9, 2014 by dgreca

Realitetet themelore të ekzistencës njerëzore i hedh në vargje ashtu sikundër i ndjen brenda psikikes, shpirtërores dhe filozofikes. Poezitë e Josif Gegpriftit përshkruajnë situata të zakonëshme të njeriut me kompleksitetin e jetës dhe shoqërisë në të cilën jetojmë, dhe rolin e marrëdhënieve të tyre në kërkim të identitetit poetik. Vargjet lirike të poetit e kitaristit Josif Gegprifti janë shprehje e zjarrtë e një shpirt shumë të ndjeshëm, që është gjithmonë në kërkim të dashurisë së pastër dhe intensive pa ndonjë kufizim. Josif Gegprifti është nga ata poetë, që përshkruan realitetet bashkëkohore me humor të athët dhe shquhet për aftësinë e tij për t’i hedhur në vargje, ndjeshmëritë poetike të dashurisë, mallit, brengës, dhimbjes, gëzimit, jetës e vdekjes. Ndjeshmëri poetike këto, që prekin metafiziken, janë shprehje e filozofisë së jetës dhe mendimeve mistike, ashtu sikundër është edhe origjina e poetit,-nga treva e Enkelejve, e Lasgushit të Madh dhe Kutelit të Papërsëritshëm. Poezia e Gegpriftit është e këndshme dhe e kënaqëshme, në lëvizje e frymëzuese, me aftësi të shkëlqyera për poezi lirike. Në këtë intervistë poeti e prozatori pogradecar Josif Gegprifti, na rrëfen dashuritë e tij, që janë :Poezia, Muzika e Kitara.

Bisedoi:Raimonda MOISIU /

-Kam lexuar recencën tepër speciale dhe domethënese të Hyqmet Haskos, për poezinë tuaj. Si jeni ndjerë për këtë recencë kaq dinjitoze e profesionale.

Ka qënë një ditë jashtëzakonisht e bukur për mua. Teksa mbaja gazetën në dorë, më dukej se vështrimi i të gjithëvë ishte përqëndruar tek unë. Ndihesha, sikur kisha arritur pranë finishit për t’u quajtur poet. E pa besueshme dhe emocionuese kanë qenë telefonatat e shumta, që më vinin nga miqtë e miket e mia, kryesisht nga Pogradeci e Tirana. Është një ditë nga ditët e mija, që mund ta quaj se kam jetuar, se kam marrë frym, se kam ndjer, që jetoj, që kam një emër e në shpirt, ndjenjë e ëmbël të kënaqësisë dhe kurajos për më tej.

-Cilat kanë qënë përfytyrimet më të herëshme se një ditë do të bëheshit poet ? Kush ka qënë dashuria tuaj e parë e lidhja tuaj me artin e poezisë?

Më lejoni të bëj pak histori e biografi nga jeta ime. Nuk dua t’u lodh, ndaj dhe nuk do zgjatem. Unë jam Josif Pasko Gegprifti. Me shumë sinqeritet shkruaj e përgjigjem, se kurrë në jetën time, nuk e kisha menduar, se do të bëhesha poet! (Buqzëqesh) Mos e teprova që deklamova se jam poet? Kam shkruar një poezi “ Unë nuk jam poet”, e kam shkruar me ngrohtësinë e sinqeritet dhe aty tregoj se jam i apasionuar pas poezisë, se e shkruaj atë si të mundem, me ndjenjën e shpirtit tim, por kjo nuk më bën mua Josifin ta quaj veten poet. Këtë ja kam lënë në dorë lexuesit, ai është “kritiku më i mirëfilltë” që të quan poet. Pra asnjëherë nuk e kisha menduar këtë.Edhe pse kam qenë, qysh gjimnazist i lidhur me letërsinë, me vargun, me muzikën dhe ëndërroja fillimisht të bëhesha kompozitor. Talenti im për muzikën u pat rënë në sy edhe mësuesve të mij të muzikës në Pogradec, pasi unë edhe pse nuk kisha studiuar për muzikë, kisha arritur me punën time autodidakte dhe me ndihmën e mësuesve të mij, në shtëpinë e pionierit apo në shtëpinë e kulturës, të njihja mirë pentagramin e të luaja disa vegla muzikore. Gjithashtu, kam qene edhe anëtar i Orkestrës Frymore të qytetit të lindjes. Kam punuar në katër vitet e gjimnazit, muajve të beharit, kur ishin pushimet, me kitarë në orkestrën e Hotel Turizmit e të lulishtes “ 1 Maj” në Pogradec.

Por jeta nuk erdhi ashtu si dëshiroja. Për kushtet ekonomike të familjes, u detyrova të shkoja në shkolln ushtarake. Pra brenda shpirtit im, përplasen ndjenjat e muzikës, me dashurinë dhe disiplinën ushtarake. Falenderoj Zotin, që duke qenë me shpirtin e muzikantit e të muzës poetike, i tillë kam qëndruar edhe në jetë e në profesionin e vështirë të ushtarakut.

-Cfarë ju ka pëlqyer të lexonit në adoleshencën tuaj?

…Mbaj mend se në fëmijërinë time, lexohej shumë libri “Cufua dhe Bubi kaçurel”.

Më pëlqente të lexoja përralla, apo t’i dëgjoja me vëmendje, kur m’i tregonin gjyshërit. Më pas, në adoleshencë filluan romanet, që asnjëherë nuk jam shkëputur prej tyre.Theksoj se kam qenë i apasionuar edhe mbas gjuhëve të huaja. Në mënyrë autodidakte, kam studiuar anglishten, italishten e gjermanishten, deri sa mbarova shkollën.Dëshiroj të theksoj se me mbarimin e shkollës dhe daljen në punë, tepër të vështirë, u shkëputa nga studimi i gjuhëve të huaja. Kjo edhe për faktin e ambientit ku jetoja e punoja.Duke mos e folur apo lexuar gjuha e huaj harrohet.Kjo ka ndodhur edhe me mua. Më është dashur në vitin 2000, t’i rikthehem anglishtes, dhe dhashë provim në Universitetin e Tiranës.

– Ju gjithashtu merreni edhe me muzikë, kitarë. Më tregoni dicka për “udhëtimin tuaj krijues ” me muzikë dhe poezi.

Po është e vërtetë, që në rininë tim, kam qenë i apasionuar pas muzikës dhe i dashuruar me kitarën. Mësimet e para për kitarë, i kam marrë nga i ndjeri i talentuari Agim Darova, -një nga pesë vëllezërit orkestrantë me emër, në Pogradec. Kur fillova të ndihem i lidhur dhe i dashuruar me letërsinë, fillova të shkruaj tekste këngësh e t’i kompozoj ato vetë. Kështu janë disa këngë që i këndonim me shoqet e shokët e gjimnazit. Kujtoj, nëherë, ish e dashura ime, pasi dëgjon një këngë nga goja e shoqes së saj e pyet:-Ku e ke mësuar këtë këngë, dhe tekstin kush e ka shkruar? Ajo i përgjigjet se këtë këngë e kemi mësuar nga Josifi, ai e këndonte, për tekstin nuk di gjë. Dhe ish mikja ime e mirë, tepër e xhelozuar, -në atë kohë kemi qenë pak të larguar- më afrohet e më thotë: -Kush ta ka dhënë të drejtën të kompozosh vargjet, që kam shkruar unë? Pasi vura re se fliste shumë e nervozuar, me qetësi i thashë, se nuk është faji im, por i dashurisë që kam për një vajzë. Eh, nga ta dij unë se vargjet I ke shkruar ti? Ajo u qetësua dhe me vështrimin e zjarrtë, ku ndihej dashuria e parë por edhe e munguar te të dy, u largua duke lënë pas “portën e dashurise hapur…”

-Cilat janë shprehitë tuaja kur meditoni apo shkruani . Dëgjoni muzikë apo dëshironi qetësi?

Nuk kam të përcaktuar kushte për të shkruar poezinë. Vargjet e mia kryesisht kur jam në shtëpi, më pëlqen të dëgjoj muzikë të qetë, të lehte e romantike, por unë shkruaj kudo që ndodhem, edhe në kafene, edhe kur eci rrugës, poezinë e krijoj në mendje. Këto janë vërtet caste, që herë më trishtojnë, më shqetësojnë, dhe herë më bëjnë tëqesh e të sillem si një fëmijë që gëzon, kur merr në duar dicka që i pëlqen.Vitet e fundit kam konstatuar se në qytetin tim të Pogradecit, më pëlqen të ngrihem herët nga gjumi, të shëtis buzëgjolit e të pres rrezet e para të dielli. Aty gjej një frymëzim, që më jep mundësinë të krijoj ëmbël vargun, më pëlqen në “sy” valn e liqenit dhe shklqimin e saj, të argjendëruar nga rrezet e diellit.

-Cfarë është një “muzë”. Është aftësi gjenetike sipas mendimit tuaj?

Muza është ushqim për çdo njeri të apasionuar me letërsinë, sidomos me vargun e poezisë. Mendoj, se kjo është ndjenjë shpirtërore, që tek poetët është më e zhvilluar, se te njerëzit e thjeshtë. Nuk mund të them, se është tërësisht gjenetike, pa përjashtuar, se edhe e tillë është.

-Zhanrin e poezisë “e bëtë ju që të vinte te ju” apo është preferenca tuaj? Cilat janë elementët thelbësorë të tij?

Mendoj, se poezia tek unë, ka ardhur ashtu si unë kam shkuar tek ajo. Pa e kuptuar, e gjetëm njëri tjetrin pranë dhe u dashuruam bashkë. Unë e ndjej se e dashuroj shumë, por nuk di nëse me dashuron Poezia? Duke qenë se bashkë kemi gati 40 vjet që jetojmë, mendojmë, lotojmë, dashurojmë e frymojmë në një akord, duhet të jetë edhe preferencë e imja. Nuk do dëshiroja, të vija në plan të dytë muzikën, të shkruarit tregime, prozë apo roman, të cilat presin rradhën të shkojnë drejt botimeve.

-Cila është sfida për të shkruar një poezi?

Dua, që vargu im të jetë i lirë, të fluturoj kaltërsive qiellore e përsëri të kthehet në veshin ngacmues, si një melodi. Unë kur lexoj vargun tim, më duket sikur dëgjoj një ujvarë, që shpërndaj tinguj të magjishëm.

-Poezitë tuaja janë të një kalibri artistik dhe vargje lirike të admirueshëme. E ndjeni reagimin e lexuesve dhe ç’farë sekreti ka Josifi, që e ka bërë te ketë një audiencë të gjerë lexuesish e dashamirës të poezisë?

Po është disi e vërtetë kjo që më pyesni. Unë sa herë hedh në Facebook vargjet e mia, nuk di pse ndjej ankth e dridhem në shpirt, deri sa vijnë klikimet e para. Të them të drejtën, në fillimet e mia në Facebook, ashtu si edhe krijueë të tjerë bënim “tag”, për miket e miqtë adhurues të vargut, por me kalimin e kohës, mendova se do ishte më mirë, që vargjet e mia t’i hidhja në faqen kryesore dhe kjo ishte liri për lexuesin të lexonte, të komentonte. Konstatimi është se adhuruesit janë njësoj.

Krysore në vargjet që shkruaj, është fakti, se unë shkruaj thjesht, me gjuhën e lirë të vëndit tim, ndoshta edhe më e kufizuar, atë pogradecare. Në vendlindje mëndoj unë, që vargjet kanë mbështetësit e shumtë, se vargu e përcjell ndjenjën drejt e tek zemrat e njerëzve, në mënyrën më të lehtë.

-Poezia juaj të cilën për hir të së vërtetës e lexoj me kënaqësi, vetëm si një këngë serrenatë dhimbjeje, por pasqyrohet me një larmishmëri gjendjesh poetike, jetësore, ku meditimi dhe imazhet poetik krijojnë struktura emocionale. Përvec talentit që është merita tuaj, kujt ia dedikoni arritjet?

Vargjet e mia në tërësi i drejtohen dashurisë së parë, sikur shkruhen, për një mikeshë e sikur i dashuruari në vargje, jam vetë unë autori. Dua të sqaroj se vërtet dashuria ka ndikimet e saja, kur shkruaj, por unë përpiqem e mundohem që të gjej fjalë, histori, të sjell ato ndjenja, që i dëgjojme në jetën tonëë që i jetojmë edhe vetë, por që në tërësi, ato janë krijime artistike, janë edhe fantazi e mendjes. Unë qoftë edhe nga jeta ime, kap dicka të bukur dhe e përshtas për jetën e gjerë të lexuesit. Dua, që ajo të prekë e të mbetet në mendjen e lexuesit. Mendoj se edhe këtu diçka kam arritur.

-Sa ju ndihmon angazhimi profesional në kultivimin e pasionit tuaj për letërsinë?

Nuk themse jam profesionist në këtë drejtim. Ju tashmë e dini që profesioni im ka qënë ushtarak. Por duke qënë se kam lexuar gjithë jetën kryesisht romane, poezinë ,prozën, kam mundur të rris nivelin tim në këtë drejtim dhe të këm njohuritë e duhura për të shhkruar.Mundohem edhe sot e kësaj dite, që të mësoj, sa më shumë nga puna dhe jeta e autorëve të dëgjuar, të mbaj kontakte me miqtë e mij, që shkruajnë e të mësoj prej tyre.

-Ju i keni kushtuar vargje të larmishme dhimbjes, dashurisë, mallit brengës, natyrës, njerësve, vendlindjes, traditave dhe raporteve njerëzore të së përditëshmes, të përmbledhura në dy vëllime poetike. Cili është “çelësi sekret” që ju mbartni në muzën tuaj?

Nuk mund të them se ka ndonjë “çelës sekret” apo ndonjë rrugë që nuk njihet nga të tjerët. Unë mendoj se në këtë drejtim, është jetëgjatësia e vargut, që kam shkruar. Siç e thashë edhe më lart, janë gati 40 vjet që unë shkruaj. Nuk e kisha menduar ndonjëhereë, se do vinte një ditë që shkrimet e vargjet e mia do botoheshin. Nxitës i kësaj pune është miku im i nderuar, shkrimtari, poeti e dramaturgu Sulejman Mato, i cili pasi lexoi disa nga poezitë e mia në Facebook, më kërkoi takim dhe pas një bisede të këndshme me të, më kërkoi poezitë, për t’i redaktuar e pastaj t’i botonim. Mendimi i tij është se poezia ime është e veçantë, ka brenda saj ciltërsi e dashuri, është e ëmbël dhe e lexueshme, është lasgushiane.Kjo vjen se edhe unë vetë kam natyrë romantike, melankolike, kam shpirt të ndjeshëm, prekem shume shpejt, qaj si fëmijë, qesh me lot dhe gjithë jetën time në punë, në jetë e shoqëri, dashamirës me shpirt bujar dhe masovik. Jam i thjeshtë e di të qëndroj, të komunikoj me njerëzit fare të thjeshtë, di të ulem e të pi verën e rakinë deri edhe të dehje, më pëlqen të udhëtoj shumë, të qëndroj deri ne orët e vona të natës. Duke qenë, se kam punuar gati 15 vjet fshatrave, e njoh jetën e fshatit. Ashtu sikundër njoh jetën në qytet dhe kontekstet e shumta me njerëz të ndryshëm, që janë faktorë jetësorë, që unë shkruaj me dashuri, me dhimbje, me brengë, për njerëzit, për natyrën, vendlindjen e traditat. Këtu mendoj se është edhe “ Celësi sekret “.

-A e keni provuar të shkruani në gjininë e prozës?

Po, kam disa tregime që së shpejti do t’i botoj me temë nga jeta në fshat, për marrëdhëniet midis njerëzve, tregime rozë, kun ë qendër të sargumentit është romantikja, lirikja.

Jeni lindur dhe e keni kaluar fëmininë në Pogradec, që është edhe vendlindja e dy korifejve të letrave shqipe, Lasgush Poradecit dhe Mitrush Kutelit.. A ka ndikuar kjo në krijimtarinë tuaj?

Shtëpia ku kam kaluar fëmijërine time, ka qenë pranë shtëpisë së poetit të madh Lasgushit. Me vajzën e tij të madhe Kostandinën, kemi qenë shoqe klase në gjimnaz, ndërsa vajza tjetër Maria, është dy vjet më e vogël se unë.Në bahcen e Lasgushit, ne fëmijët e lagjes luanim vazhdimisht me lodrat tona, bënim shumë zhurmë, gjë që e shqetësonte shumë poetin dhe ai shpeshherë na fliste për t’u larguar. Kujtoj në dimër, kur i vinin drutë Lasgushit, ai na thërriste ne fëmijëve dhe e ndihmonim atë. Ai na recitonte vargje dhe ne ngjisnim drutë në katin e dytë. Janë kujtime të pashlyeshme të fëmijërisë time. Eh, sa kujtime kam aty me Lasgushin apo xhaxhi Llazarin, si e thërrisnim ne fëmijët. Pogradeci, sigurisht me bukurinë e tij të magjishme, gjolin, përgjithësisht të kaltëruar, sepse ai i ndërron ngjyrat e tij vazhdimisht, me Drilonin, kalanë dhe kodrat e gjelbëruara përreth, me një rini të dhënë mbas artit kryesisht muzikës, ka ndikuar në krijimin e personit tim si muzikant e më vonë në drejtim të të shkruarit të vargjeve poetike.

-Cilat janë projektet tuaj në të ardhmen?

Tashmë unë kam hyrë në këtë udhëtim të bukur shpirtëror e letrar. Po mundohem që të nxjerr në dritë gjithçka nga puna ime prej vitesh. Janë gati edhe 3 libra me poezi, një roman e një libër me tregime.

-Kur ktheni kokën pas ndër vite si e shikoni krijimtrainë tuaj gjatë viteve? Cilat janë drejtimet dhe objektivat interesante për të ardhmen?

Eh,kur kthej kokën mbrapa në shkrimet e vjetra, të them të drejtën, ka momente, që shtangem, mbërthehem keq tek vargu dhe them me vehte; -si është e mundur, që kam shkruar me kaq zjarr dashurie. Por ka edhe momente, që më bëjnë të qesh me vargun tim, -sa fëminor paskam qenë!

Për të ardhmen siç e shkruajta edhe më lart, dëshira ime është të botoj romanin. Jam shumë I përkushtuar dhe në ankth derisa ta botoj. Dua ta lexojnë para botimit, dy tre nga miqtë e mij të mirënjohur, pastaj me një redaktor dashamirës ta përfundojmë e botojmë. Them dashamirës sepse, është tepër e dhimbëshme, kur shikon gërshërën pa vend të redaktorëve në shkrimet e tua. Unë kur dorëzoj një libër për redaktim, më dhemb shpirti dhe jam në ankth deri sa ta shoh punën e redaktuesit. Me duket sikur dorëzoj fëmijën në cerdhe tek një edukatore dhe pastaj pres orarin për ta marrë.

-C’farë dëshiron të ndash me kolegët dhe audiencën e lexuesve, që janë duke e lexuar këtë intervistë?

Mirënjohjen e tyre, respektin dhe shpirtin bujar.

-Mesazh tuaj për botën e artit?

Mesazhi im është shkruani pahezitim, por sa më shkurt, sa më të lexueshëm e të kuptueshëm. Kur shkruani për dashurinë, kam mendimin se nuk duhet zhveshur. Një ndjenjë e fshehtë, shpirtërore dhe e vetme në dashuri është e mrekullueshme e plot ëmbëlsi e jetë!