Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Konfrontimi i rrënjëve të tatëpjetës së Kosoves

by

nga Shirley Cloyes DioGuardi/
Gjashtë vite pasi “pavarësia e mbikqyrur” filloi në Kosovë dhe 15 vite pasi sulmet ajrore të NATO-s i dhanë fund luftës gjenocidiale në Kosovë, dhjetori i 2014 shënon një pikë kthese dëshpëruese në historinë më të re të Kosovës. Ngërçi gjashtë mujor në procesin politik të Kosovës që pasoi zgjedhjet e përgjithshme me 8 qershor dhe që mbaroi me ndarjen e koalicionit që kundërshtonte kthimin e Hashim Thaçit në pushtet si kryeministër dhe të partise së tij, Partisë Demokratike të Kosove (PDK), e ka thelluar deficitin demokratik të Kosovës. Me zgjedhjen nga Parlamenti i Kosovës me 8 dhjetor të Isa Mustafës si kryeministër, Hashim Thaçit si zëvendëskryeministër dhe ministër i jashtëm, Kadri Veselit, ish kryetarit të shërbimit të dyshimtë sekret (SHIK) si Kryetar i Parlamentit, bashkë me emërimin e një numri të madh ministrash dhe zëvendësministrash, politika elite që e ka ndaluar Kosovën të lulëzojë e të përparojë gjatë dekadës së fundit është kthyer në pushtet.
Përderisa Beogradi ka marrë çdo masë të mundshme që nga fundi i luftës për të mbajtur dominimin e tij mbi Prishtinën dhe për të destabilizuar Kosovën e rajonin, dhe përderisa Përëndimi ende ka për ti dhënë Kosovës sovranitet të plotë dhe ta pranojë atë në institucionet ndërkombëtare, shumica e elitës politike të Kosovës mban përgjegjësinë për përkeqësimin politik dhe ekonomik të vendit sepse ata kanë dështuar që të angazhohen seriozisht në shtet-ndërtim. Në vend se të mbështesin sundimin e ligjit, ata i kanë mbushur xhepat e tyre duke kërkuar haraç dhe duke emëruar në pozita të rëndësishme anëtarë të pakualifikuar të familjeve të tyre. Në vend se të ndikojnë në zhvillimin ekonomik, aktivitetet e tyre privatizuese kanë çuar në projekte të diskutueshme që i kanë pasuruar ata dhe partnerët e tyre të huaj. Si rezultat, papunësia tani është të paktën 40% (është mbi 60% në grupmoshat 18-30 vjeç) dhe rinia kosovare po braktis vendin masovisht, kryesisht në mënyrë ilegale.

Në kundërshtim me deklaratat e tyre se ata nuk luajtën rol në dhënien fund të ngërçit politik të pas-zdhedhjeve, Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara ushtruan presion të madh mbi LDK-në, e cila fitoi 30 vende në zgjedhjet e fundit të Kosovës, që ta linte koalicioinin dhe të formonte koalicion me PDK-në, e cila fitoi 37 vende në Parlamentin me 120-vende. Perëndimi preferoi status-quo në mënyrë që të çonte përpara politikën e saj që ta paqësojë Serbinë, të cilën ata në mënyrë të gabuar e shohin si motorrin e ardhshëm të zhvillimit ekonomik dhe politik në Evropën Juglindore.
Bashkimi Evropian e ka dështuar popullin e Kosovës duke bërë retorikë të thatë për sa i përket dhënies fund të korrupsionit dhe krimit të organizuar në Kosovë dhe fuqizimin e sundimit të ligjit, përderisa në të njëjtën kohë bëhet bashkë me anëtarët e korruptuar të elitave politike të Kosovës. BE-ja është bërë pjesë e problemit me zbulimin e kohëve të fundit nga një britaneze se gjykatësit dhe prokurorët që përfaqësojnë EULEX-in kanë mbrojtur politikanë të pushtetshëm duke mbuluar evidencë të korruptimit të tyre. BE-ja gjithashtu e ka kthyer Kosovën në “geton” e fundit evropiane duke e shpërblyer Serbinë e duke mos i dhënë Kosovës liberalizimin e vizave – diçka që Parlamenti i Kosovës duhet të shqyrtojë menjëherë.
Liberalizimi i vizave është thelbësor jo vetëm për zhvillimin ekonimik, por edhe për arsyen se izolimi i Kosovës i ka dhënë ngritje depërtimit të rrezikshëm e të paparë të islamit radikal. Përderisa kosovarëve nuk u lejohet të udhëtojnë për në Evropën Perëndimore apo Bashkimin Evropian, ata janë të lirë të udhëtojnë për në lindje në Turqi e më tej. Fundamentalistat islamikë nga bota arabe kanë qenë duke financuar lëvizje politike, ndërtuar xhami aty ku kurrë nuk ka pasur në Kosovë, dhe duke u dhënë para grave që jetojnë në varfëri si këmbim që ato ti veshin shamitë dhe ti dërgojnë bijtë e tyre në shkolla fetare. Për herë të parë që nga 1912 (kur okupimi 425 vjeçar i trojeve shqiptare nga Perandoria Turke Osmane u përmbys) fundamentalistat islamikë, të refuzuar gjerësisht nga shqiptarët në gjithë Ballkanin, ia kanë dalë që të infiltrojnë një popullsi laike muslimane, të cilët kanë jetuar krah për krah me fqinjët katolikë, të krishterët ortodoks, dhe hebrenjt në harmoni për vite e shekuj të tërë. Islami radikal është në kundërshtim me modelin shqiptar të islamit, thelbi i të cilit është toleranca ndërfetare, respekti, dhe mirëkuptimi.
Qeveria e SHBA-ve gjithashtu e ka dështuar popullin e Kosovës duke iu bashkuar BE-së në ngritjen elitave politike të korruptuara të Kosovës. Në këtë proces, Amerika e ka abuzuar fuqinë e saj tek shqiptarët, grupi etnik më pro-Amerikan e pro-demokraci në Evropën Juglindore. Duke ia dorëzuar pushtetin pas luftës pothuajse pa përjashtim atyre që do t’u bindeshin kërkesave të Perëndimit, Perëndimi dështoi që të shrytëzonte expertizën dhe shkollimin e shumë profesionistëve kosovarë. Duke qenë e dyta kundrejt Evropës, administrata e SHBA-ve i ka mundësuar Beogradit që të hyjë në vakumin e krijuar nga mungesa e unitetit dhe vendosshmërisë së 28 shteteve anëtare të BE-së, pesë nga të cilat refuzojnë ta njohin Kosovën si shtet i pavarur.
Në të njëjtën kohë, shumë kosovarë e mendojnë vetveten si minoritet i shtypur, të nënshtruar ndaj tekave të Serbisë, Rusisë, dhe BE-së që konspirojnë kundër vendit më të ri në botë. Realiteti është që shqiptarët janë shumica dërrmuese e shtetit të ri dhe në vend se të vajtojnë rreziqet e vërteta e të imagjinuara ndaj egzistencës së Kosovës, zyrtarët e zgjedhur duhen të përqëndrohen në punë të qeverisjes, policisë, ofrimin e energjisë, ujit, shkollimin adekuat, dhe kujdesin shëndetësor për të gjithë qytetarët, dhe të paraqitjes së masave anti-korrupsion në çdo institucion publik, si lokal ashtu edhe në nivel qëndror.
Qeveria e Kosovës e ka fuqinë ta ndryshojë të ardhmen e bisedimeve Prishtinë-Beograd duke marr kontrollin mbi marrëdhëniet me serbët në Kosovën veriore. Gjithashtu, ajo ka fuqinë që ti rezistojë krijimit të gjykatës speciale për krime lufte për Kosovën, kur as shumë pak trupa serbë paramilitare e militare nuk janë sjellur para drejtësisë për okupimin 10-vjeçar të Kosovës, dëbimin e një milion kosovarëve, dhe vrasjen e dhunimin e mijërave pa u ndëshkuar fare prej 1998-1999. Qeveria e Kosovës mund të përqëndrohet në sjelljen e kësaj padrejtësie para vëmendjes ndërkombëtare. Kjo thjesht është çështje e vullnetit politik.
Kosova mund të jetë e suksesshme, por nuk do ta arrijë atë po qe se kosovarët nuk ngriten përballë problemeve dhe nuk bëhen zot të fatit të tyre. Përndryshe, Kosova do të vazhdojë të rrësqasë në një gjendje të limbos politike dhe ekonomike dhe ajo do jetë në mëshirën e fuqive të huaja. Ka ardhur koha që kosovarët, sidomos të rinjtë, ta shfrytëzojnë momentin dhe të nisin veprime jo të dhunshme që të sjellin vëmendjen e komunitetit ndërkombëtar ndaj tatëpjetës që e ka marrë Kosova. Është po ashtu koha që burrat dhe gratë e afta në diasporën shqiptare – shumë prej të cilëve ia kanë kthyer shpinën Kosovës që kur pavarësia u deklarua me 2008 – ta ndihmojnë Kosovën që të dalë nga situatata dëshpëruese sociale dhe ekonomike në të cilën ajo gjendet. Përndryshe, Kosova do të vazhdojë të rrësqasë në një limbo ekonomike e politike, dhe do të jetë në mëshirën e vazhdueshme të fuqive të huaja.
Ky shkrim është përkthyer në shqip nga Luan Mazreku.

„ HOPE & PEACE“ MBËSHTET LIGJIN E LUSTRACIONIT DODA & IDRIZI

by

Organizata e Gruas Shqiptare – Amerikane me Seli në New York – SHBA (The Women’s Organization “Hope& Peace”) ndjek vazhdimisht me vëmendje situatën politike, ekonomike e sociale në vend. Me anëtaret tona shpesh bisedojmë rreth ngjarjeve të ndryshme, kryesisht për të drejtat e gruas e fëmijëve në familje e shoqëri.
Në takimin tonë të rradhës në qendër të diskutimeve ishte hapja e dosjeve të ish sigurimit të shtetit shqiptar gjatë periudhës së regjimit komunist. Nga njoftimet e fundit jemi shumë të indinjuara që në Parlamentin Shqiptar anashkalohet Ligji për hapjen e dosjeve dhe lustracionin i sjelle nga shoqeria civile dhe mbeshtetur nga studentet e dhjetorit, të persekutuarit politike dhe dy deputetë të parlamentit të Shqipërisë, i cili megjithëse është depozituar në parlament nga deputetët prej më tepër se një muaji nuk merret në konsideratë, përkundrazi, qeveria miraton një ligj, që sipas deputetes Doda, është i përgatitur me qëllimin e pastër për të mbrojtur krimin politik të djeshëm dhe për të rënduar vetëm ata që dikur u shtrënguan nga sistemi.” Ligji i paraqitur nga shoqëria civile, ish të përndjekurit politikë, studentët e dhjetorit dhe deputetët Doda e Idrizi, ka gjetur mbështetjen e diasporës shqiptare. Z. Lek Mirakaj, Pellumb Lamaj, të dy ish të burgosur politikë, shpesh në media e kanë shprehur hapur qëndrimin e tyre për hapjen e dosjeve e zbatimin e ligjit të lustracionit, po ashtu qendrim të qartë dhe pa asnjë ekuivok ka mbajtur edhe Liga Qytetare Shqiptare Amerikane kryesuar nga Z. Joseph DioGuardi dhe Znj. DioGuardi të cilët janë prononcuar pro hapjes së dosjeve.
Edhe ne si organizatë gruaje në SHBA (disa nga ne ish anëtare të Shoqatës së Gruas ish të Persekutuar Politike të Shqipërisë) nëpërmjet kësaj deklarate paraqesim shqetësimin tonë ndaj makinacioneve të qeverisë shqiptare, e cila ndërsa deklaron se është për njohjen e së vërtetës, ashtu si thotë me të drejtë deputetja Dodaj, fut në Parlament një ligj paralel, ndërsa tregon arrogance dhe nuk do t’ja dijë fare ndaj ligjit që e kanë sjellë ata që i kanë provuar në kurriz vuajtjet e diktaturës.
Organizata e Gruas Shqiptare – Amerikane me Seli në New York “Hope& Peace” e mbështet ligjin për hapjen e dosjeve dhe lustracionin paraqitur në Parlament nga shoqeria civile dhe mbeshtetur nga studentet e dhjetorit dhe të persekutuarit politike. Organizata jonë i bashkohet të gjithë mbështetësve të kësaj kauze të rëndësishme për të ardhmen e vendit, ndërkohë ne i bëjmë thirrje qeverisë shqiptare dhe kryeministrit të Shqipërisë të mos bëhet pjesë e farsave që kanë qëllim anashkalimin e një procesi të hapur dhe fair.
Të mos harrojmë se nga akuzat fallco të ish sigurimit të shtetit u vranë mizorisht njerëz të pafajshëm. Burra, gra e fëmijë, nëna, motra, vëllezër, djem e vajza të reja nuk gëzuan moshën e tyre më të re e të bukur, sepse diktatura bashkë me viktimat e pafajshme do të dënonte edhe të gjitha familjet deri në shtatë breza.
Këto krime mostruoze duhen publikuar. Kemi pritur gati gjysmë shekulli ndërgjegjësim, pendesë, por askush nuk e ka deklaruar një të tillë. Priti populli shqiptar që vuajti diktaturën më e egër në Europë që dosjet të hapeshin. Por më kot, çdo shpresë ishte e humbur.
Nga individë të ndryshëm thuhet se dosjet janë zhdukur, janë hapur e janë ndryshuar. Ata individë që kanë guxuar e kanë vënë dorë tek këto dosje duhet të dalin përpara drejtësisë, sepse kjo tregon se kanë vijuar akoma manipulimet për të fshehur genocidin dhe masakrimin popullit tonë edhe gjatë tranzicionit.
Llogjika është e thjeshtë, përderisa ish të burgosurve, ish të pushkaturave e ish të internuarve politikë u është njohur botërisht e drejta e dëmshpërblimit politik ashtu duhen të bëhen publike edhe emrat e autorëve të krimeve.
Organizata jonë këtë deklaratë për shtyp njëherësh do ta dërgojë edhe pranë organizmave ndërkombëtarë, me shpresë që e drejta e këtij populli të vuajtur padrejtësisht të vihet në vend, jo për hakmarrje, por për dinjitet njerëzor.
Për Organizatën – The Women’s Organization “Hope & Peace”
Themeluese
Mimoza Dajçi

U zgjua nga gjumi BSPK-ja

by

Shkruan: XHAVIT ÇITAKU/
Më në fund u paraqit para opinionit, duke e bërë me dije të mos kenë fort “ dert” punëtorët se, megjithatë, kreu i BSPK-së është gjallë, me shëndet të mirë e besa edhe me ndonjë kilogram të shtuar. Thonë edhe mjekët se qëndrimi ulur i tepruar shkakton rritjen e “ barkut”, por njeriu me këtë rast lëshon edhe peshë. Dhe kreu i sindikatës kosovare që dolën në skenë papritmas, si fantazma, i ka do zyre se me ba muhabet ndërmjet veti se “ tybe” gjë tjetër të hajrit nuk janë kah bëjnë. Apo thënë më mirë , ashiqare, po shihet e mund të kontatohet pa fije dyshimi se ata nuk janë kërkahë.
Protesta është mjeti i fundit që duhet të shfrytëzohet
Po të zgjaste edhe më tej ngërçi politik e të mos formohej qeveria e re, lirshëm mund të thuhet se përgjegjësitë e sindikatës do të vazhdonin me gjumin e rëndë që i kishte pas kapur, me shpresë se kah pranvera do të mund të zgjoheshin. Mirëpo, falë disa “ kujdestarëve, anonim që i ka ky organizëm, kreu i saj u informua se u ndërtuan institucionet e reja dhe se qeveria nuk do të bëj asnjë hap para sa i përket rritjes së pagave për punëtorët e sektorit publik. Pa një pa dy, ende në kllapi, përgjegjësitë sindikalist ngritën zërin se nëse nuk do të këtë rritje atëherë do të organizojnë protesta. Kjo nguti ka vetëm një qëllim që të arsyetohet para punëtorisë se ajo është në anën e tyre dhe se do të luftojë deri në fund për realizimin e kërkesave të drejta të tyre. Në demokracitë e zhvilluara protesta është mjeti i fundit që shfrytëzohet nga sindikata, sepse, në rend të parë, duhet zhvilluar debat dhe të jenë në kontakt të përhershëm me ata që kërkojnë rritje të pagave dhe të shohin deri në detaje burimin e të ardhurave buxhetore dhe mundësitë reale për realizimin e atyre kërkesave nga ana e punëtorëve. Kur të arrihet një përfundim i kapshëm edhe për sindikatën, sepse ajo duhet të ballafaqohet me qeverinë apo me ndonjë punëdhënës tjetër me tregues real se një gjë e tillë mund të bëhet, atëherë fillojnë bisedimet për zbatimin e një marrëveshje që mund të arrihet. Kështu duhet të veprohet dhe kështu duhet të gjendet zgjidhja e jo që menjëherë me kërcenime të bëhet presion mbi qeverinë dhe ndonjë punëdhënës tjetër. Në asnjë rast nuk pretendoj se punëtorët e sektorit publik nuk kanë të drejt në rritjen e pagave, por qëllimi im është që t’ia përkujtoj këtij asosacioni që i përfaqëson të ecën nëpër rrugën e duhur demokratike konform rregullave e normave të përcaktuara për raste të tilla. Premtimin për rritje pagash për 25 për qind e pati bërë partia fituese e zgjedhjeve, por për shkakun se tash qeverisjen e udhëheq një subjekt tjetër politik, vështirë do të jetë të bëj këtë gjë, aq më parë kur dihet se Kryeministri aktual e kishte kritikuar këtë premtim të dhënë edhe gjatë fushatës zgjedhore e më pas.
Përse asnjë fjalë për sektorin privat
Punëtoria shqiptare e Kosovës ka probleme të mëdha sidomos në shkeljen e të drejtave në vendet e tyre të punës dhe realizimit të kërkesave që rrjedhin nga kontratat e lidhura me punëdhënësit. Problem numër një është se në sektorin privat e posaçërisht në ndërtimtari punëtorët nuk i marrin të ardhurat personale me rregull, edhe ashtu të ulëta,.dhe ndodh që edhe pesë e gjashtë muaj të mos shohin asnjë euro t’iu këtë arritur në xhirollogarit e tyre nga firmat ku derdhin djersën e tyre edhe nga 12 orë në ditë. Problem tjetër është edhe puna e zgjatur dhe puna në vikende, të cilat janë të ndaluara më të gjitha normat e së drejtës që rregullon këtë materie, vetëm në ndonjë rast të veçantë kur për këtë të jetë pajtuar vetë punëtori. Ndërkaq, në praktik, fatkeqësisht, në këtë sektor jo vetëm për ndonjë rast, por punëtorët janë të detyruar që të punojnë çdo të shtunë e besa edhe shumë të dielave dhe askush për këtë “ detyrim” antiligjor nuk merret. E njëjta situatë mbretëron edhe në sektorin e tregtisë dhe të hotelerisë. Derisa për sektorin e ndërtimtarisë nuk kam informacione të bollshme sa i përket sigurimit dhe pagesës së pjesës nga të ardhurat personale për pensione të punëtorëve , kjo gjë në të shumtën e rasteve nuk bëhet nga punëdhënësit e restorantëve kudo në Kosovë. Kjo e dhënë jo që është për të ardhur keq, por kërkon angazhim maksimal të inspektoratit të punës që kjo gjendje të zgjidhet në favor të punëtorëve të këtij sektori, sepse ndryshe këta punëtorë do të punojnë deri në moshën kur duhet të punësohen dhe në fund të mos e realizojnë pensionin e merituar. Janë vetëm këta dy shembuj të pakëndshëm për këto dy kategori të punëtorëve ku ka vend të mjaftueshëm për të zhvilluar aktivitet të pandërprerë edhe sindikata e Kosovës e jo të mbyllen në zyrat e tyre e të marrin vetëm rroga të majme, që i realizojnë mu nga djersa e tyre. Punëtorisë i duhet punë konkrete e jo shtirje para tyre se kinse diçka po lëvizë nga sindikata. Pra roli i sindikatës duhet të jetë shumë më i fuqishëm, bindës e i pandërprerë në realizimin e të drejtave të punëtorëve që po shkilen kurdo e anëkënd Kosovës.

Tryeza shtrohej për të ngrënë bukë, por askush nuk ulej në tryezë nga ankthi

by

Bisedë me shkrimtaren nga Kosova znj.Sevëme Fetiqi e cila me librat e saj tërhoqi vëmendjen e Bardit të poezisë të ndjerit Ali Podrimja dhe Burrit të Kombit shqiptar Ibrahim Rugovës./
Bisedoi Keze Kozeta Zylo/
-Znj Sevëme, ju jeni nga Kosova. Nga cili vend e keni origjinën konkretisht dhe si ka qenë fëmijëria juaj?
-Unë jam nga Vushtrria (Viciana), një qytet shumë i lashtë i Kosovës, por jam shqiptare dhe kudo që gjendem në vende shqiptare në tërë Shqipërinë, ndjehem si në vendlindjen time, pasi që 23 vite jetoj në mërgim, gjegjësisht në Gjermani.
Për fëmijërinë time, e kam shumë vështirë të flas, pasi shumë herët i humba të dy prindërit dhe u përballa me shumë sfida jetësore si jetime, por çdoherë qëndrova vertikalisht duke falënderuar prirjes për poezinë dhe shkrimet, që Zoti m´i dhuroi aq heret si ngushëllim, për të vazhduar e fortë në jetë. Si nxënëse e klasës së katërt fillore, fillova të shkruaj me ndrojtje disa vjersha kushtuar nënës, mësueses, shkollës, etj. Shkollën e kam dashur gjithmonë, po ashtu librat. Kur e mbarova klasën e parë fillore shkëlqyeshem, u shpërbleva me librin “BAGËTI E BUJQËSI” të shkrimtarit tonë të madh Naim Frashërit i cili, më la shumë mbresa të thella si fëmijë, dhe nga ai çast fillova të ëndrroj të bëhem shkrimtare.

-Ju keni jetuar nën thundrën serbe. Si e keni përjetuar pushtimin serb si fëmijë dhe si e rritur?
-Veç si femijë kam filluar t´i kuptoj disa gjëra se nuk funksionojnë si duhet, se ne i kemi të ndaluara shumë gjëra, se shumë njerëz tanë kishin vuajtur dhe vuanin, ishin te pushkatuar e vrarë gjatë shekujve. Në këtë gjë dmth për ta kuptuar më mirë situatën, me kanë ndihmuar shumë gjyshi dhe gjyshja, duke më treguar shumë tregime dhe ndodhi të dhimbshme nga e kaluara, më kane folur për vuajtjet e shqiptarëve dhe jetën tonë të vështirë nën thundrën serbe. Unë atëherë isha e vogel, por sot mendoj se shumë mirë kanë bërë, që më kanë treguar dhe rrëfyer ato ngjarje të cilat çdo ditë e më tepër më janë kristalizuar në mendime dhe ndjenjën time, duke më bërë më të përkushtuar për popullin tim dhe për çështjen kombëtare.
Me vonë si studente të gjitha ato i përjetova në lëkurën time, kur si studente e vitit të parë të studimeve, në Mjekësi në Universitetin e Kosovës, u bëra pjesë dhe dëshmitare e Demonstratave të vitit 81, që nga momenti i parë i fillimit dhe organizimit të tyre. Dhe nga ajo kohë çdo ditë e më tepër ballafaqoheshim me probleme të mëdha, vuajtje, çensura të mëdha, frikë, skamje dhe jetë pa perspektivë. Isha dëshmitare e helmimeve të mëdha të rinisë shkollore, protestave, solidarizimeve, masave të dhunshme nga serbët, që çdo gjë mundoheshin të vejnë në kollaps, në Kosovë, siç ishin gazetat, televisioni, mjetet e ndryshme të komunikimit masiv etj, duke përjashtuar masovikisht popullin shqiptar nga puna, duke i mbyllur organizatat vitale, që punonin për të mirën dhe ardhmërinë e Kosovës, duke burgosur shumë njerëz të rëndësishëm të kombit, duke vrarë dhe maltretuar çdokund rininë dhe të moshuarit, gra dhe fëmijë, duke i vrarë të rinjtë në Armatën jugosllave, si dhe duke i përndjekur shumë njerëz nga shteti. Të gjitha këto jo vetëm në mua, në një popull të tërë, por edhe në historinë e kombit shqiptarë lënin gjurmë të thella dhe të dhembshme.

-I përfunduat studimet e mjekësisë? Sa ndihmon mjekësia në fushën e krijimtarisë?
A keni ndonjë poezi me temë nga mjekësia?
-Duke marrë parasysh që çdo ditë e studimeve tona bëheshin edhe më të vështira, pak kohë për të mësuar nga shqetësimet politike dhe situatat e rënda; në anën tjetër kushtet e vështira ekonomike, si jetime që isha, fatkeqësisht s´munda t´i vazhdoj studimet pas semestrit të gjashtë, kështuqë as më vonë nuk arrita që ta vazhdoj dhe ta përfundoj.
Mendoj se mjekësia nuk ndihmon për të shkruar poezinë, por poezia ndihmon që një mjek të jetë më i ndjeshëm, më i gatshëm ta kuptojë pacientin dhe të jetë më human ndaj sëmundjes dhe gjendjes së tyre shëndetësore. Mirëpo, sot fatkeqësisht kemi shumë pak mjekë human.
Njeherë gjatë studimeve, në ushtrime të lëndës së patologjisë isha e prekur shpirtërisht nga një paciente e re, nga dhimbjet e saj dhe shkrova një poezi, për guximin dhe forcën e saj që kishte për t´i përballuar dhembjet, kur shpohej ashti i saj, për të marrur palcë, që nevojitej për shërimin e sëmundjes së leukemisë. Ja si shkruajta: Në duartë e mia
shpëtim kërkon/ kush ia vjedh ylberin nga ngjyrat e jetës/ qelizat e trazuara dëshmojnë/
pakësim i leukociteve të gjakut/ shpoj ashtin e saj të bardhë/ marrë një ind nga dhembja/
me palcë të ashtit të saj/ndërtoj lundër ngushllimi/Ajo vetëm hesht/ shikon mantelin e bardhë/ kafshon hekurin/ Heshtja e saj/ është hekur…

-Ju keni botuar poezi qysh në moshë të re. Ato janë botuar në revista dhe gazeta të ndryshme. Cilat kanë qenë konkretisht ato dhe a ishin mësuesit të prirur për t’ju frymëzuar për mëtej?
-Në fillim poezitë i shkruaja në një fletore timen, që më pëlqente shumë, mbaja rregullisht nga fëmijëria edhe ditarin tim, ku shkruaja për përshtypjet e mia gjatë ditës, për brengat dhe për simpatitë rinore. Dhe, ato i lexoja në orët letrare, që mbanim në shkollë, ose në gara të ndryshme të shkollave të qytetit. Aty, mësimdhënësit e mi, e vërrejten prirjen time për poezinë dhe natyrisht, se më jepnin kurajo, më lavdëronin dhe më përkrahnin çdoherë pozitivisht, që të vazhdoj dhe të mos ndalem me shkrime. Me kohë poezitë e mia çdoherë e më tepër e fitonin atë pjekurinë e vet, duke u rritur dhe unë. Poezitë e para i kam botuar në gazetën e fëmijëve “PIONERI”. Në shkollën e mesme, u zgjodha Kryetare e Klubit Letrar të shkollës. Fillova t´i botoj poezitë në gazetën e shkollës, pastaj edhe në gazetën e Rinisë “ZËRI I RINISË”, që botohej në Prishtinë. Me këtë rast, falënderoj stafin e atëhershëm redaktues të Kulturës, në këtë gazetë, e veçanërisht redaktorin, shkrimtarin dhe publicistin Shaip Beqiri, që m´i botonte poezitë. Kjo ishte një përkrahje e madhe për mua, si dhe një nxitje, që të mos ndalem kurrë së shkruari.
Në vitin 1985, si studente e botova librin e parë me poezi “KURORË E KALTËR” , redaktor i të cilit ishte poeti ynë i madh, i ndjeri Ali Podrimja, libër që u vlerësua me shpërblimin “HIVZI SYLEJMANI”, që ndante atëherë gazeta e lartpërmendur. Ky libër, gjithashtu u vlerësua edhe me kritika pozitive nga kritikët letrar Dr. Ibrahim Rugova dhe Ramadan Musliu. Pastaj poezitë e mia u botuan edhe në shumë gazeta dhe revista kosovare dhe në Maqedoni si RILINDJA, FJALA, KOHA, FLAKA E VËLLAZËRIMIT, etj.
-Si e përjetuat Luftën e Kosovës ju dhe familja juaj?
Gjatë luftës në Kosovë në vitin 1999, unë me familje gjëndeshim në Gjermani, mirëpo i kishim atje shumë anëtarë të tjerë të familjes, për të cilët mërziteshim. Mirëpo, mërzia dhe pikllimi ynë nuk ishte vetëm për familjet tona, por edhe për tërë popullin shqiptar, që jetonin atje dhe përjetonin terror të paparë dhe ndjekje nga vatrat e tyre, nga regjimi dhe agresori serb.
Tryeza shtrohej për të ngrënë bukë, por askush nuk ulej në tryezë nga ankthi, pikëllimet, mbeteshim gjatë pagjumë, duke pyetur për të gjithë, çfarë fati do të kanë, a janë gjallë, apo tashmë i kanë vrarë, masakruar e pushkatuar. Për vëllaun e madh nuk kam ditur tri javë se ku gjendet dhe a është gjalle apo i vdekur. Padyshim, se edhe shumë të tjerë mërgimtarë gjëra të njëjta kanë përjetuar, bile edhe më të rënda. Ishte gjëja më e vështirë të jeshë larg, të brengosesh dhe të mos mundesh të ndihmosh asgjë. Me fjalë është vështirë të përshkruhen përjetimet e atëhershme. Por, ata që të gjitha i kanë përjetuar në lëkurën e tyre dhe kanë parë tmerre tronditëse, ata e kanë pas shumë më vështirë, sepse para syve të tyre i kanë humbur njerëzit më të dashur, janë dhunuar, shtëpite iu kanë djegur e shkatrruar etj.
Gazeta “Rilindja” ju ka botuar një përmbledhje poetike me titull “Dëshmia e kthimit tim”. Cilat jane disa nga përjetimet vetanake në këtë përmbledhje?
Gazeta “RILINDJA” ma ka botuar edhe librin e parë “KURORË E KALTËR”, redaktor i të cilit ka qenë poeti ynë Ali Podrimja. Në vitin 1998 ma botoi edhe librin e dytë “DËSHMIA E KTHIMIT TIM”, redaktor i të cilit ishte Rrahman Dedaj. Ky titull i librit lindi spontanisht , sepse tetë vite kishin ikur pa shkuar në Kosovë. Poezitë e këtij libri kryesisht i karakterizon malli i madh per atdhe, kur dihet se vitet 90-ta ishin shumë të vështira për shqiptarët në përgjithësi. Edhe ky libër u mirëprit atëherë nga kritika letrare.
Kur shkova pas tetë vitesh në Kosovë, e gjeta Kosovën të mjerueshme, shtëpia të djegura, ajrit i vinte ende tym e barot, ishte skamje e madhe dhe njerëzit të pikëlluar. Por, ishin te lirë. Ishin kthyer pas luftës në vatra të tyre, por të lodhur dhe të rraskapitur. Dëshiroja të kthehesha për krejt në atdhe, por ku të ktheheshim, ishim të tepërt aty.
Duhej të pritnim ditë më të mira për kthim. Por ato ditë të mira ende s´kanë ardhë. Edhepse liria u fitua, paqja ende s´është askund, fatkeqësisht.
Ju përdorni një gjuhë të pastër shqipe, pa snobizma siç ndodh rëndom ndër shkrues të ndryshëm. Si keni arritur ta përdorni kaq bukur gjuhën shqipe dhe cilat janë disa nga vështirësitë si emigrantë, për ta transmetuar ndër brezat e ardhshëm? Ndërkohë në një poezi, ju i thoni bijës tuaj Blertës:
Blertë loti në faqe/ ishte më i rëndë se Bjeshkët e Nemura/ në prehrin e Tokës!
Në vendlindjen time, përpara, është folur gjuha me shumë barbarizma, që kanë rrjedhur nga gjuha turke e vjetër dhe gjuha serbe. Për atë nga fillimi i shkollimit tim, jam zotuar se unë për vete do ta përdor gjuhën e pastër dhe s´do të huazoj fjalë të huaja. Edhe fëmijtë e mi mundohem t´i edukoj në atë drejtim gjuhësor, dmth kur flasin shqip të flasin pastër, kur flasin gjermanisht të flasin pastër gjermanisht e jo ti përzjejnë këto gjuhë, siç është rasti te shumë fëmijë të bashkatdhetarëve tanë.
Çdo gjë e dua të pastërt dhe origjinale, edhe pse i flas gati pesë gjuhë, gjuhën shqipe dhe katër të huaja, kuptohet gjuhën angleze pak e kam harruar, por bazën e kam marrë në shkollë dhe e shkruaj, si dhe e kuptoj mirë.
Sot më pengojnë shumë këngë, që kanë të huazar tinguj nga këngët e huaja…për poezinë e sotme, mos të flasim. Nëse e dëgjoj një këngë shqipe dua të jetë shqipe e tëra dhe origjinale. Mirëpo, tash në tregun e lirë njerëzit bëjnë çmos, sidomos në Ballkan, huazohen gjërat në të gjitha gjuhët. S´din njeriu, a dëgjon këngë shqipe, serbe, turke apo rome.
Unë mendoj se gjuha shqipe, tradita, kënga duhet të ruhen, të jenë sa më origjinale, sepse vetëm ashtu ne e ruajmë identitetin tonë kombëtar, e sidomos ne, që jetojmë larg atdheut, në mërgim.
Poezinë kushtuar bijës sime Blertës, e kam shkruar në ditët e para të mërgimit, në momente malli dhe vuajtjeje për vendin tonë që e braktisëm. Blertën e ndava nga shkolla, vetëm sa kishte filluar, pastaj nga shoqet dhe familja që e donin shumë. Dhe, ajo mërzitej pa masë, ndjehej e huaj dhe e vetmuar në mërgim, kërkonte të kthehej në vendin e saj të lindjes. Unë me poezi, me “tregime të trilluara” mundohesha ta ngushëlloj, e në të vërtetë përmes poezisë mundohesha ta ngushëllojë edhe veten.
Cilat tema nga frymëzimet e poetes Fetiqi dominojnë në poezi të saj dhe a ndikojnë ato pozitivisht për ta zbutur mallin e lexuesve mërgimtarë?
Pasi që jetoj një kohë të gjatë në mërgim, edhe shumica e poezive të mia kanë temë mallin ndaj atdheut. Deshëm s´deshëm, atdheu çdoherë është me ne. Unë zyrtarisht jam integruar mirë këtu në Gjermani, mirepo shpirtërisht ende frymoj me Kosovën.
Në shtëpi flasim shqip, mendojmë shqip, qeshim e qajmë shqip, programet televizive shqipe i përcjellim, miqtë dhe shoqet i kemi shqiptare. Kështuqë, edhe poezitë lindin me temë malli, që burojnë nga shpirti im.
Sa për lexuesit mërgimtarë, mund të them se ka pas shumë të interesuar për librat e mi, të cilët i kam shpërndarë në të katër anët e botës, si dhuratë atyre, që kur përmallohen, të lexojnë poezi malli, për të mundur më lehtë ta përballojnë mallin ndaj atdheut. E sa ndikojnë poezitë e mia te ata, ata duhet ta japin mendimin e tyre.
Si jeni organizuar në Gjermani dhe me çfarë merreni konkretisht së bashku me familjen Tuaj?
Për të ardhur në këtë gjendje ku jemi sot, s´ka qenë aspak lehtë në një vend të huaj. Në fillim ka qenë shumë vështirë. Është dashur të mësojmë gjuhën, pastaj të ndjekim shumë kurse për integrimin në shoqërinë gjermane, të cilat i kemi arritur me sukses t´i kryejmë. E kemi fituar qëndrimin e përhershëm në Gjermani, banesen dhe punën. I kam tri vajza, vajza e madhe Blerta, është magjistre e Sociologjise dhe Pedagogjise dhe punon ne Frankfurt, si Pedagoge e diplomuar, si dhe në punën e dytë, punon ne Gjyqin FAMILJAR poashtu si pedagoge-vlerësuese e çështjeve familjare. Dy vajzat tjera, Bleranda dhe Brikena shkojne në shkollë ende. Brikena ndjek edhe shkollën e muzikës ne Piano. Unë punoj në një ordinancë dentale, si ndihmëse e mjekut në Labor.
Kam punuar dy vite edhe si mësuese në shkollë shqipe për mësim të fëmijëve tanë mërgimtarë. Mirëpo, për mungesë të shumë nxënësve, shkolla është mbyllur, për çka mendoj se është dëm i madh dhe shqetësuese kjo, sepse çdo ditë e më tepër takoj fëmijë tanë, që as me njehsue shqip nuk dijnë, edhe pse të dy prindërit i kanë shqiptar. Shumica e prindërve nuk kanë motivacion të duhur, që t´i motivojnë fëmijtë e tyre, që të mësojnë gjuhën e tyre amtare, krahas gjuhës së shtetit ku jetojnë.
Si është e Organizuar jeta e mërgimtarëve krijues në Gjermani?
Nga vet fakti se mërgimtarët, që migruan pas viteve të 90-ta, ishin shumica intelektual dhe ndër ta edhe shumë krijues, u ndje nevoja që të themelohet një Lidhje e Krijuesve, që do t´i mblidhte në gjirin e vet, shumë krijues, të cilët do të aktivizoheshin në tërë Gjermaninë, do të organizonin manifestime te ndryshme letrare e artistike. Kështuqë, në vitin 2006 u themelua Lidhja e shkrimtarëve, artistëve dhe krijuesve në Gjermani. Me hapa të shpejtë, në gjirin e saj, u aktivizuan shumë shkrimtarë, poet, krijues të ndryshëm. Ata me vullnetin e mirë organizuan dhe organizojnë Manifestime dhe Takime Tradicionale kushtuar Pavarësisë, Flamurit Kombëtar, kushtuar Flakës së Janarit, Azem Shkrelit etj. Në punën e saj tetëvjeçare, kjo Lidhje pati shumë aktivitete të pasura, ku morën pjesë shumë aktivist, poet dhe shkrimtarë, këngëtarë e piktorë.
Më vonë edhe shtetet tjera ndjen nevojën, që të formojnë Lidhjet simotra, porsi në Gjermani. Nga bashkpunimi ynë i frytshëm me Lidhjet e shteteve tjera, erdhëm deri te ideja ta formojmë një LIDHJE TË KRIJUESVE TË MËRGATËS dhe ta zvogëlojmë Botën në një miniglob krijuesish. Kështuqë në nëntor të vitit 2013 ia arritem në Kuvendin e pare në Koblenz, t´i mbledhim Krijuesit nga e tërë mërgata dhe ta realizojme idenë fantastike te Artit. Deri më sot flasin me sukses edhe rezultatet e aktiviteteve tona, të cilat paraqiten gjithmonë në faqet e Internetit, në Facebook etj.
Shpresojmë një ditë, që aktivitetet tona t´i zhvillojmë edhe në Amerikë, përtej oqeaneve, pasi që edhe mërgimtarët tanë nga Amerika janë të përfshirë në Lidhjen tonë.
Ju faleminderit . Paçi gjithmonë suksese e nderuara poete
Ju falënderoj edhe juve znj. Kozeta për vëmendjen Tuaj ndaj krijimtarisë sime. Në Vitin 2015, ju dëshiroj shumë suksese në punën Tuaj Krijuese dhe të shenjtë si mësuese e fëmijeve shqiptarë në Amerikë.
2 Janar, 2015
Staten Island, New York

Kujtesa kombetare po zgjohet

by

Nga Rasim BEBO/
Kanë Kaluar 73 vjet, që nga koha e vendosjes së degёs të Partisë komuniste Jugosllave në Tiranë nën drejtimin emisarit të Titos Miladin Popoviçit dhe deri sot nuk ka dalë ndonjë artikull nga bordet e presidentave si ky I sotshmi: “Tradita jonë e krishterë dhe sfida e autoqefalisë”, nga Ndriçim Kulla. Gazeta “Mapo” 24 – 12 – 2014. Shkruan: “Është në dobin imperative të Shqipëris që edhe kjo “aventur” e autoqefalis si periudh afat gjatë e historis së saj, të përfundoj me ndarjen njëher e përgjithmon nga tranzicioni mbi 20 vjechar”. Mbas dy ditëve të ktij artikulli Janullatosi I tronditur shkruan më 26 – 12 – 2014: “Të mahnitshme janë ndërhyrjet e Perëndis, kapërcimi I së pamundurës”. Ndërmjet të tjerave shkruan duke I dhënë kurajo vethes.
Janullatosi shkruan: “Shpesh edhe ne përballemi me kundërvënie të pakapërcyeshme, Le të mos e humbasim mëndjen. Besimi në Krisht fal bindjen se nuk jemi të vetëm në një botë të ashpër”. … Me sigurinë se “të pamundurart për njerëzit janë të mundura për Perëndine”. (Lik.18:27). (Gazeta ILLYRIA ‘”Të mahnitëshme jane nderhyrjet e Perendise, …” 26 dhjetor 2014, f. 24). Pas dy ditve me 28 -12 – 2014, MAPO boton artikullin pa emёr e mbiemёr, nga “kalemxhiu”: “Pse e dua dhe I jam mirnjohёs pafundsisht Kryepeshkopit Janullatos”. Këtë artikull do ta shikojmë më poshtë. Unë përmbahem te artikulli I Janullatosit: “Ai thekson faktin se misteri I madh I Lindjes lidhet me mbar krijesën: “Në fillim ishte fjala… dhe fjala ishte perëndi… dhe fjala ubë mish dhe qendroi ndër ne” (Jn. 1:1,14). Ungjillori hedh dritë mbi misterin e Mishёrimit qё pёrbёn kapёrcimin e sё pamunduёs nga ana njerёzore… Por duke qёn pa pёsim, pa kurrfar tjetёrsim mori mish, pa ndryshuar natyёn e tij hyjnore” (Migne P.G.56:385-386). Nё personin e Krishtit u bashkua natyra hyjnore dhe ajo njerёzore”. Ai chel udhёn vende tё vёshtira pёr tё kaluar…” Uё nuk jam teollog por kёto mё duken lojra fjalsh pёr tё mbuluar poshtёrsit qё bёjnё disa priftёrinjё.
Pak histori nga tradita e jonё e krishtere e ka zanafillen qё prej fillimit tё krishtёёrimit. Farlati shkollari Jezuit shkruan: “Shën Pali vet predikoi Ungjillin e Jezu Krishtit në Durrës dhe pagëzoi shumë njerëz në fenë kristjane. `Në vitinë 58 e. j., në Durrës ndodheshin 70 familje të krishtera dhe si kryepeshkop kanë patur Shën Astin, I cili u martinizua për arsye se mbronte traditn e krishtërimit më 7 korrik 98 e. j. Më von për nder të Krishërimit u zgjod nga Nikopoja e Çamërisë Papë Eleutheri në vitet 174 – 189, (Enciklopedia Britanike Almanuku f. 730).
Kostandini I Madh Ilirian nga Kosova, ka zënë vend në histori si një nga mbretërit më të mëdhenj të njerëzimit. Ky lëshoi një proklamate që I dha fund persekutimit të kristjanëve, që vazhdoi nga viti 50 pas Krishtit deri në vitin 312 e. j., në histori quhet “Martirologjia e hershme”, sa që autoritetet, ndërtuan një monument, me fjalët Latine: “Extincto nomene Cristianorum”. (Emri I të krishterëve është shuar). Me dekretin e Milanit në vitin 312, vuri themelet e supremacis spirituale të Kishës Katolike në botën perëndimore. Në vitin 325 ai thirri Këshillin e Krishterë të Nikesë, ku morën pjesë 318 peshkopë. Në vazhdim të kësaj tradite të konsolidimit fetar jepet me fakte: Shën Albani nga Iliria, I cili, në shek III-të (286), në hapësirën gjermane kishte përhapur krishtërimin e që kisha gjermane e kishte shpallur të shënjtë, duke ia ngritur dhe tempullin si shënjë nderimi. (Ali Podrimja).
Shën Martini (316-397), ilirjan nga Panonia. Varri I tij dhe bazilikaku prehej u bënë vend brojtje dhe pelegrinazhi, më I nderuari në gjithë Galine dhe më vonë kulti I tij u përhap në të gjithë Francën. Më shumë se 500 komuna mbajnë emrin e tij. (Ramadan Sokoli, gazeta ILLYRIA, 21-3-2008). Kryeqyteti I besimit ortodoksë në Shqipëri kishte qënë Ohri. Juridiksioni I tij kishtar shtrihej mbi metropolitet e Kosturit, Manastirit, Përlepit, Vodenës, Korçës, Beratit, Kaninës etj. Kryepeshkopi I Ohrit ishte një nga dy prelatet në të gjithe lindjen. Në vitin 1711 shërbenin nën patrikun e Kostandinopojës. Ndërsa ishin Kryepeshkopët e Durrësit, Janinës, Kolonjës dhe Korçës, hiearkia ortodokse në Shqiperi I gëzoi të drejtat kishtare e civile. (E. J. “Shqiptarët”, f. 232).
Fan Noli shkruan: “Për ndikimin e fesë katolike në Shqipëri pas ardhjes së kryqtarëve, dominantëve, venecianëve e napolitanëve, kundër veprim ndaj bizantëve dhe sërbëve, shek XV-të, kishte rreth 18 peshkopata të ritit latin. Kjo luajti një rol të madh për kombin shqiptare, si komb I shpërdarë që u bashkua dhe u lidh me botën e krishtere evropiane. Në këtë kohë përqafohet katolicizmi nga Zenebishët e Gjirokastrës, Mazrekët e Çamërisë me Shpatajt e Nartës. (“Historia e Skënderbeut” bot. 1949, f. 6-22). Malsorët të cilët ishin aq të suksesshëm në ruajtjen e besimit katolik, ruajtën organizimin e tyre fisnore dhe vetë qeverisjen sipas kanunit të pashkruar të Lek Dukagjinit.
Mbi themelet e kishave të vjetra kur më 1856 erdhi si guvernator në Shkodër më liberal Abdi Pasha lejoi ndërtimin e kishave në Shkoder, Tirane, e Durres, kjo pasqyron se tradita vazhdon kundra furisë së lëvizjeve helenizuese te murgut Kozma dhe per kete u ekzekutua nga Pashai I Beratit.
Vendoset bariera kundra grekut. Kisha greke refuzoi varimin e të riut shqiptar. Kështu më 8 mars 1908, Theofan Noli u dorëzua prift. Po atë dite, këndoi meshën e parë në gjuhën shqipe. Faik Konica thotë: “… ka qënë pikë kthimi historik I Rilindjes Kombëtare. Ne nuk duhet ta harrojmë dhe nuk duhet të lëmë të tjerët ta harrojnë”.
KOASH u shpall Autoqefale fillimisht nga Kongresi I Beratit, më 10 – 9- 1922, në shkurt 1929 u formua Sinoidi I shënjte I përbërë nga Visarion Xhuvani Kryepeshkop I Shqipërisë dhe mbikqyrës I mitropolisë së Korçës, mitropolit Beratit, mitrpolit Drinopolit. Më 29 qershor 1929, në kongresin e dytë kleriko-laik që u mbajtë në Korçë, u votua “Statuti I KOASH”. Më 17 prill 1937 nuk e njohu Patriakana e Stambollit, e njohu mbreti I Shqipëris Ahmet Zogu, më vonë iu dha Tomos-I Patriarkal dhe Sinoidal. Visarion Xhuvani, arriti të vijoi traditën tonë autonome nga viti 1919 deri në maj 1936, prej këndej erdhi Hirësia e tij Kristofor Kisi.
Kryepeshkopi I parë I autoqefalisë të KOASH. Visarion Xhuvani,u burgos dhe u torturua mizorisht nga regjimi komunist. Vdiq I izoluar në manastirin e Shën Gjonit. Kryepeshkop Kisi, bëri një punë të madhe për pastrimin e aparatit kishtar nga elementët antikombëtar (greke). Në vitin 1947, në darkën e Pashkës së Madhe, në katedralen e Tiranës u kurdis një provokacion, një grup sigurimsash u futën në Kishë, filluan të thërasin, e të tallen dhe të gacmonin besimtarët. Atëhere një nga epitropët u tërhoqi vëmëndjen … se aty ishte tempulli dhe duhej repektuar… por menjëherë e arestuan. Të nesërmen Kryepeshkop Kisi shkoi të protestonte te Ministry I Brëndshëm , Koçi Xoxe, I cili nuk e pranoi. Fundi tragjik I Kisit ndodhi kur nga SHBA-ja erdhi më 1964 një prift amerikano-shqiptar që të kurrorëzohej peshkop në Shqipëri. Peshkopi I ri parashtroj një lutje të Fan Nolit, që ti jepej leje e të largohej për në Amerikë kryepeshkop Kisi. Fuksionarët shtetëror iu përgjigjën, se për këtë duhej pyetur vetë Kisi. Të nesërmen në mëngjes kur shkuan ta pyesnin e gjetën të vdekur në mes të laboratorit të tij. E vranë? Enver Hoxha, kur vret dy autoqefale, dy kombëtarë që vazhduan traditën tonë autoqefale me vendosmëri, kjo është tradhëtia e Enverit që vazhon për 70 vjet nga tradhëtarët që ka lënë pas.
Një kalemxhi I Janullatosit, pa emër dhe mbiemër, se e ndien frikën e trdhëtisë, shkruan: “Pse e dua dhe jam mirënjohës pafundësisht I Kryepeshkopit Janullatos?”. Mëso Kalemxhi, Vendosja e Janullatosit në krye të KOASH-it është padyshim më fatalja e veprave antikombetare te kryera ne këto 100 vjet jetë të shtetit tonë nga politikanët shqiptarë. Ju kalemxhi e quani Janullatosin ambasador I Shqipërisë në botë. Jo Kalemxhi, Janullatosi Me qënien e tij në krye të KOASHI-it, si klerik grek, ai ka vepruar qëllimisht për të indetifikuar si grek qoftë I kishës ortodokse shqiptare qoftë I besimtarëvet ortodokës shqiptarë.
“Në Greqi, në Europë apo në Amerikë, Janulltosi prezantohet si kreu grek I kishës ortodokse “greke” dhe I besimtarëve ortodokës “grekë” të Shqipërisë”. ( P.Xhufi, ILLYRIA, 18-10-2010,f. 31).
“Janullatosi, si një përfaqësues I lartë I shtetit grek Brenda shtetit shqiptar I ka vënë kryqin përfundimisht trashëgimisë kombëtare të ortodoksisë së shquar Fanoliane”. (E. Y.).
Ankohet kalemxhiu, “Se ata që shkruajnë janë joortodoksë. Po çfarë duan këta joortodokës me ne ortodoksit”? E keni gabim Kalemxhi, se për kundra juve ka shqiptar Ortodokes si zoti Petro Luarasi , Elida Jorgoni etj. Ne shqiptarët kryefe kemi Fenë Shqiptare, fetë, myslimae,ortodokse dhe katolike janë simotra nën Fenë Shqiptare.
Janillatosi nuk është vetëm kryepeshkop, por edhe drejtor ndërtimi në një shtet brenda shtetit. Që bën gjithë këto ndërtime . Pyesim, ku I gjën këtë shumë paresh apo mafia që drejton në Shqipëri një banker vritet tjetri burgoset dhe paret shkojnë te guvernatori Janullatos.
Janullatosi justifikohet: “Shpesh edhe ne përballemi me kundërvënie të pakapërcyeshme, Le të mos e humbasim mëndjen. Besimi në Krisht fal bindjen se nuk jemi të vetëm në një botë të ashpër”. … “të pamundurart për njerëzit janë të mundura për Perëndine”.
Kalemxhiu na tregon, punën madhështore të Janullatosit që bën vetëm në stilin gekë: Ngriti Kishën gjigande, organizoi 400 famulli, themeloi Akademinë Teollogjike “Ngjallja e Krishtit” në Durrës (1992), ngriti dy lice kishtare, shkollë të muzikës byzantine, me konvikte, dorëzoi 168 klerike dhe 4 peshkopë nënshtetas shqiptare. Themeloi 50 qendra rinore, ndërtoi 150 kisha të reja, restauroi 70 kisha-manastire, rikonstruktoi më tepër se 160 kisha egzistuese, si dhe 70 godina për qendra kishtare si: selia e Kryepeshkopatës dhe e mitropolive, shkolla, qendra mjekësore, shtëpi pritje. Vepra totale arrin në 450 ndërtesa, një gazetë te përmuajshme dhe tri revista, një stacion radiofonik. Themeloi qëndren mjekësore Diagnostike me 24 specialitete dhe 3 qendra mjekësore, Universitetin “Logos” në Tiranë, dy Institute të Formimit Profesional, tre shkolla fillore, një gjymnaz, një konvikt shkolle për vajza dhe 17 kopshte fëmijësh në qytete të ndryshme. Ai përkujdeset për ndertimin e rrugëve, ujësjellësve, urave, riparimin e shkollave publike etj etj. Kalemxhiu thotë: Të gjitha këto arritje I mbeten Shqipërisë dhe shqiptarëve … ortodoksit shqiptare jane mirënjohës pafundësisht. Pa emër, (“Pse e dua…Janullatosin, MAPO 28-12-2014)”.
Janullatosi merret me çdukjen e tradites kishtare shqiptare: Udhëtarë ndalojne dhe hedhin leke pranë Kishës se Shën Ilias, në afërsi të fshatit Lin (pranë Pogradecit). Kisha është më e vjetra në rajon. Por çfarë po ndodh me këtë kishë? Sa po futesh në oborrin e saj ndesh me ca mbishkrime greqisht, shkronja të stamposura në beton, që kalojnë mbi 20 centimetra çdo shkronjë. Pyesim një banor të Linit. Ai ngre supet dhe nën zë tregon, duke I premtuar anonimatin, se: “kanë ardhur para disa kohësh nje grekë që ndërton kisha, së bashku me disa djem nga fshati Gështënjas rrethi Pogradecit, pasi shtruan këtë plate në oborr të kishës me beton, me nga një daltë të mprehur ata shkruan një tekst që ua dha pronari me shkronja greke. Pak kohë më vonë në një buzëmbrëmje kishës ia ndruan të gjitha ikonostaset e saj me mbishkrime shqipe dhe u vendosën inkonostase që erdhën nga Greqia, me mbishkrime të dukshme greke. (T. Blushi gazeta ILLYRIA “Shkolla greke “mbyll” shkollën e vjetër të Boboshticës” 4-6-2007).
Ky është Janullatosi që çdo ndërtim që bën I jep stilin grek për shkatërimn e traditës shqiptare në një deshqiptarizim dhe ta quaj më vonë Shqipёrinë Greqi. Janullatos, kënaqet kur shikon ne TV radhën e madhe të shqiptarëve në Kakavie, që presin se greku hap vetëm 2 sprtele dhe shqiptarët hapin 5 sportele, duke pritur me orë e ditë të tëra me gra dhe fëmijë në pikë të vapës për gjatë festave. Janullatosi vrapoj të dalë I pari në media për të lajmëruar “përplasjet etnik” pas rastit të fatkeqit Guma. Por nuk tha asnjë fjalë keqardhje, kur tri gra me mbiemrin Guma, gjithashtu, por të besimit mysliman, u hodhën në greminë nga një shofer grek me sjellje kriminale. Pse nuk ndërhyri te qeveria greke kur shpalli se Çamëria nuk egziston, Pse nuk flet kur sportelistët grekë I kthejnë çamët mbapa. Pse nuk ke mbajtur asnjë meshë për masakrat që bëri Zerva Çamëve. Pse nuk ke folur asnjëherë për qindra shqiptarë që janë vrarë në Greqi bile duke u marë jetën me masakër të ngulur shkop druri në anus. Pse ke shprehur se do të luftosh Rilindjen Shqiptare. Pse ke bërë kisha me emrin Shën Kozma në Shqipëri kur ai ka qene armiku I Shqipërisë dhe për këtë është vrarë. Pse kur ke nxjerë 168 prifterinj dhe 4 peshkopë dhe asnje nuk pranove te ju zevendesoje qe jane shqiptare dhe flasin shqipen e bukur mijera vjet me e vjeter se greqishtja juaj. Ju Janullatos punoni për helenizmin shumë herë më teper se murgut Kozma, e keni të vështirë ne mos paçi fati etij, keni per te lene shollet nga vrapi largimit nga ky “tranzicion” 20 vjeçar.
Me 5 prill 1941 armata gjermane pushtoi Selenikun, qeveria e Athinës I kërkoi kapitullimin me një kusht, ti njihej Greqisë kufiri aktual. Hitleri pasi pyeti se cili ishte kufiri aktual, mësoi se ky kufi kalon nga Pogradeci në Karaburun. Hitleri nuk e kujtoi kufirin e 1828, por tha për momentin të kalojë në kufirin e 1913. Kështu të 15 divizionet greke që ndodheshin në Shqipëri u kthyen me vrap për 14 ditë duke lënë armatimin në pikat e kufirit dy gjermanëve. Greku si I pabesë shkeli aktin e kapitullimin, pse priti në Kretë parashutistat gjermanë me luftë të shtyrë nga loja angleze. Kur mori vesh Hitleri këtë pabesi urdhëroi shtetëzimin e plotë të flotës dhe gjithë magazinat e ushqimit, atëhere në Greqi pati me mijëra dvdekje nga urija. Kur I thanë hitlerit se historia do na denojë për gjith ato vdekje, ai u përgjigj “Hitorinë do ta bëj vetë”. Janullatosit duhet ti kujtohet.
Shkoqur: Turqia, e cila qysh nga koha e themelimit të shtetit shqiptar më 1912, ka afruar gjithmonë gjeste e qëndrime miqsore ndaj tij.
Zonja Ollbrajt sekretare e SHBA-se, jo rastësisht I tha z. Pangallos: “Nëse ju do ti bini Shqipërisë, ne nuk mund ta ndalojmë Turqinë t’ju bjerë juve”. Kështu u ndalua vrapi I “mikut të shtrenjtë”, Th. Pangallos, “për të çliruar 600.000 grekë”. Ndërsa. ( Pakica greke në Shqipëri përbën 2% sipas regjistrimit të pranuar nga departamenti Amerikan. (E. J., f. 233). Tani është 0.87%.). Grekë të Shqipërisë së Jugut, që konsiderohen prej tij “Zonë e pa përcaktuar”.
Më datën 17 mars1997, Kryeministrja Çiler deklaron para gazetareve në Ankara: “Turqia nuk mund të qëndrojë spektatore ndaj përpjekjeve për të përçarë Shipërinë”.
Gazeta turke “Hyrrjet”, 18 mars1997. Ndërsa administrate shtetërore turke filloi aktivizimin e saj optimal dhe nxori në shesh planin grek për coptimin e Shqipërisë. Greku me renegatin Kiço Mustaqi me 400 andartë u kthye mbrapa me bisht ndër shalë.
Kjo “aventurë” e autoqefalisë, duhet të përfundojë me ndarjen njëherë e përgjithmonë nga epoka e ‘tranzicionit mbi 20 vjeçar. Visarion Xhuvani thotë: “Kisha nuk është një vend vetëm për t’iu lutur Zotit, por është një vend ku ungjilli me gjuhën e vet tregon se si duhet të punojmë për kombin”.
Rasim Bebo Addison IL. USA. Dhjetor 2014.