Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

TRAGJEDIA E 2 PRILLIT

by

23 vjet nga vrasja e Arben Brocit dhe tre studentëve nga Sigurimi i Shtetit gjatë mitingut antikomunist/

Skenari i Gramoz Ruçit në masakrën e 2 prillit/

Nga Alfons GRISHAJ/

Më 1 prill 1991, demokratët e Shkodrës vërshuan para selisë së PD-së, me lot në sy pyesnin për rezultatet. Dikush ishte dhe i acaruar. “Prapë këta kriminelë!”. U munduam t’i qetësonim. Folën para selisë Kolec Ndoja, Viktor Martini, Azem Hajdari. Azemi ishte shumë i qartë në fjalën e tij… Më kërkuan disa herë që të flisja. Isha shumë i lodhur, kisha netë pa gjumë. Ngarkesa dhe barra më e madhe binte mbi mua, jo vetëm për njohjen e madhe me të rinjtë e Shkodrës, por dhe si një demokrat që nuk njihja kompromise me ish-kastën e kuqe.
Është e vërtetë që Dilaveri dhe Gjeka erdhën e kërkuan “bashkëpunim”, për të qetësuar situatën. Por, cila ishte arsyeja e vërtetë? Vetë prania e tyre ngjallte neveri tek demonstruesit. Ata nuk shihnin tek Dilaveri dhe Gjeka figurat e rendit kushtetues, por kukullat e metalta të një rendi antikushtetues dhe ilegjitim, të cilët me serumet e trurëve të tyre të lara i shërbenin një kaste gjakpirëse e delirante që, për 47 vjet kishte burgosur, torturuar e vrarë.
Pse duheshin shqetësuar aq shumë këta policë, kur demonstruesit po demonstronin si qytetarë të një bote të lirë? Ata po protestonin për manipulimin e votës së vjedhur dhe ata nuk protestonin për veten e tyre, por për Shqipërinë se, Shkodra nuk ishte Republikë më vete, ashtu siç kërkonin bashibozukët e Sigurimit, që hidhnin parulla serbe: “Shkodra Republikë!”, etj… Pse nuk u shqetësuan këta zotërinj, kur makinat e tyre të policisë dhe të ushtrisë shkonin për të votuar, sa në një zonë në tjetrën për të manipuluar?
Në lagjen “Xhabije”, populli gati sa nuk u konfrontua me këta mjeranë, që për të dytën herë donin të votonin. Vetë Sokol Shazi, përfaqësues i Frontit Demokratik, ky një njeri kurajoz dhe i ndershëm, i tha oficerit mustaqemi: “Ju keni votuar dhe njëherë, çfarë doni këtu!?”.
Devocioni i tepruar i këtyre zanatlive të pafe, që për ta nëna dhe babai ishte PP-ja, ky devocion katetonik do ta çonte në kolaps shtetin komunist.
Gjeka duhet ta dinte se, Shkodra ka qenë fuçi baruti për antikomunizëm.
Atje janë zhvilluar dy lëvizje të mëdha antikomuniste ’45-’46. Si i kishte harruar Gjeka të gjithë ata priftërinj e hoxhallarë shkodranë, që ishin burgosur e martirizuar?
Pra, as Dilaveri dhe as Gjeka, nuk e njihnin historinë antikomuniste të Shkodrës. Ata vinin si diletantë për të nakatosur dhe jo për të qetësuar.
Për t’i kujtuar Gjekës, se Dilaveri u plagos më 13 dhjetor, pikërisht se ai nuk e njihte situatën dhe ajo ishte një shenjë e mirë për t’i treguar atij se Shkodra nuk ishte Puka.
Më 1 prill kemi ndenjur deri në 10:30 të natës, duke qetësuar demonstruesit para KPP. Kemi qenë disa përfaqësues të PD-së: Unë, Arben Broci, Eduard Perjaku, Kolec Ndoja, Nikolin Thana, Pjetër Arbnori, Artan Broci dhe Eduard Grishaj. Me ne ishte dhe Dilaver Papare. Dilaveri tha: “Se, nëqoftëse nesër mblidhen demonstrues para KPP-së, ne do të veprojmë ndryshe”. “Cila ishte arsyeja që ky njeri që i dridheshin duart duke dredhur cigaren të ishte në atë ankth? Kush e kishte urdhëruar dhe përse!?”. Dy prilli do të ishte përgjigjja më e mirë. Pas shpërndarjes së demonstruesve, shkuam tek selia jonë. Për të nesërmen u caktuan të hapnin zyrën Arben Broci dhe Eduard Grishaj, me ta u bashkuan dhe Frano Gjergji dhe Fatmir Bërdica, përkatësisht anëtarë të Këshillit të PD-së.
Përpjekjet e zëvendësministrit Hajredin Shyti, për t’u kapur si i mbyturi pas fijes së kashtës, siç tha në gjyq, që gjoja PD e ka çuar Arben Brocin tek KPP-së Shkodër, i duhet një përgjigje e saktë këtij rrufjani. Tek KPP, nuk ka qenë vetëm Arben Broci, por ka qenë dhe Frano Gjergji, Fatmir Bërdica, Eduard Grishaj, Eduard Përjaku, unë dhe më vonë Ali Spahia dhe Pjetër Arbnori. Jam i bindur se Arben Broci, ishte piketuar që në takimin me Ramiz Alinë. Mbase, ishte i vetmi, në atë takim që e injoroi Presidentin komunist.
Shumica e të pranishmëve në atë takim ia dhanë dorën Ramizit, kurse Arben Broci jo.
Si mund të harrohej ky injorim që i bëri Arbeni të paprekshmit Ramiz Alia? Shpeshherë Arbeni shprehej: “Këta kriminelë kanë me u vra!”. Meqë rrinim dhe në një lagje ishim më afër njëri-tjetrit. Unë, Arbeni dhe Kujtim Asllani, bisedonim dhe jashtë mbledhjes për problemet e PD-së.
Të njëjtën shprehje do ta dëgjoja më vonë prej mikut tim, të paharrueshmit Hajdari, i cili një ditë më tha: “Alfons, kriminelët e Nanos janë duke u përpjekë me më vra dhe kan me e ba. Nëse gjaku im ka me i shërby demokracisë dhe Shqipërisë, ja kisha ba hallall, por nëse jo, do më vinte keq!”.

Si nisi

2 prilli filloi me një protestë model të shkollave të mesme “Jordan Misja”, “Oso Kuka” dhe “29 Nëntori”. Kjo protestë mund të krahasohej vetëm me protestat e vendeve të civilizuara botërore. E ardhmja e Shqipërisë kishte zgjedhur një model civilizues për të protestuar. Ishte një krenari dhe habi për këtë organizim ideal. Siç duket këto nxënës kishin menduar ta zbusnin klimën e protestuesve dhe komunistëve. Mbase dora e Zotit po mundohej të çlironte atë atmosferë (megjithëse komunistët nuk besojnë në Zot), të rëndë.
Çdo qytetar shkodran që e ka parë këtë skenë është mallëngjyer.
Por, jo! Engjëjt e lirisë nuk i njihnin mirë skeletonët e komunizmit. Si bisha të tërbuara u hodhën bashibozukët mbi nxënësit e pambrojtur… Pse e gjithë kjo egërsi mbi fëmijët që ishin të ulur mbi çantat e tyre!? Bashibozukët laramanë, shumica ishin pa uniformë policie, praktikë kjo e vendeve diktatoriale. Vetë kjo përzierje tregon për një taktikë dinake të përpunuar mirë nga Çapajev Thaçi dhe vartësit e tij…, shkodranët duke parë këtë skenë, u hodhën për të mbrojtur fëmijët e tyre. Babai për fëmijën, komshiu për komshiun, shoku për shokun dhe kështu reaksion zinxhir si bomba me hidrogjen plasi kjo demonstratë. Demonstrata e 2 prillit ishte e katërta brenda një viti. Nga përmasat ishte demonstrata më e përgjakshme në historinë e pluralizmit politik shqiptar. Hebrejtë kanë një shprehje, “Helkath-Hazurim”, që do të thotë, “fushëbetejë”. U vranë pesë anëtarë të PD-së dhe jo katër. Këtë e kam thënë dhe e kam shkruar në shkrimet e tjera për 2 prillin: Arben Broci, Nazmi Kryeziu, Besnik Ceka, Bujar Bishanaku dhe vdiq më vonë prej plagëve Artur Gila. U plagosën mbi 100 demonstrues, shumica me armë zjarri dhe pjesa tjetër me mjete të forta. Nuk mund të lë pa përmendur Harris Moranën, që mori plumbin në gjoks para Komitetit të PP-së, Shkëlqim Lisin, që nuk ishte më shumë se 12 vjeç, mori plumbin në bark dhe ashtu i plagosur ngrinte dy gishtat lart. Çlirim Bajri, mbeti i paralizuar, nga dy plagë zjarri etj. Mirë se këto ishin trima, po me vajzat çfarë patën ata të panderë e të pafe? Po përmend disa vajza që shkuan deri në humbje ndjenjash: Marsida Bruceti, Suela Basha, Blerina Tuzi, Elida Nika, Sidola Vata, Aida Krroqi, Flora Kurbini. Këto vajza nuk e kalonin moshën 17-vjeçare. Pra, siç shikojmë ishte një verbim total i Sigurimsave me dhe pa uniformë… Pse e gjithë kjo verbëri?!

Ballë për ballë me Çapajev Taçin

Gjatë ngjarjes së 2 prillit Blerim Çela, Kolec Ndoja, Agustin Shqalsi dhe unë, shkuam dy herë për t’i kërkuar Çapajev Taçit, që policia mos të qëllonte më me armë, as në ajër dhe as mbi popull. Kërkuam që forcat e policisë të tërhiqeshin brenda objekteve të tyre. Mbi tavolinën e tij kishte një kallashnikov dhe pesë karikatorë me fishekë. Kolec Ndoja e pyeti në mënyrë të ashpër: “Pse e mban këtë automatik dhe këto krëhëra me fishekë mbi tavolinë, për të vrarë!?”. Hyri menjëherë Agustini, që me qetësi shmangu një debat të pangeshëm. Çapajevit i shpjegova situatën, duke i kërkuar maturi dhe mençuri për kërkesën tonë, se për çdo rëndim të situatës, përgjegjësia do të binte mbi të. Ai me një triumfalizëm tha: “Forca të reja po vijnë nga Tirana, për të marrë situatën në dorë!”. U larguam për të vazhduar detyrën tonë…

Martirët e 2 prillit

Arben Broci
Mosha: 21 vjeç
Profesioni: Student
Vrarë: 2 prill 1991
Vendi: Shkodër
Motivi: Politik
Bujar Bishanaku
Mosha: 22 vjeç
Profesioni: Student
Vrarë: 2 prill 1991
Vendi: Shkodër
Motivi: Politik
Nazmi Kryeziu
Mosha: 22 vjeç
Profesioni: Student
Vrarë: 2 prill 1991
Vendi: Shkodër
Motivi: Politik
Besnik Ceka
Mosha: 21 vjeç
Profesioni: Student
Vrarë: 2 prill 1991
Vendi: Shkodër
Motivi: Politik

(Botoi Dielli-Arkiv, 2 prill 2013)

VATRA, LISI RRËNJËTHELLË NË TOKËN E LIRISË

by

EDITORIAL I DIELLIT/

Federata Panshqiptare e Amërikës VATRA, me 28 prill të vitit 2014 do të mbushë 102 vjetë jetë në tokën e bekuar të Amerikës, ndërsa zëri i saj, regjistri më i vjetër i jetës kolektive të shqiptarëve, DIELLI, me 15 shkurt 2014 festoi ditëlindjen e 105-të. Duket se Vatra dhe Dielli, përbëjnë binomin historik të shqiptarëve të Amerikës dhe janë të mosvdekshëm, thënë ndryshe –të përjetshëm.Në këtë jetëgjatësi për më shumë se një shekull, Vatra dhe Dielli kanë ngrohur shpirtrat e shqiptarëve dhe kanë mbajtur gjallë idenë Kombëtare. Nuk kishte ngjarje Kombëtare ku nuk dëgjohej zëri i  Vatrës, këshilla që vinte prej saj, ishte orientim Kombëtar. Kur mblidhej Kuvendi i Pavarësisë në Vlorë, kreu i Vatrës, Faik Konica këshillonte: Hidhini sytë nga Perëndimi, jo nga Lindja! Kur do të përzgjidhej princi –Mbret për të qeverisur Shqipërinë, Vatra udhëzonte, një princ të dërguar dhe përkrahur nga Evropa! Kur Shqipëria humbi shtetin, kishte Vatrën që luante rolin e shtetit të munguar.

Vatra dërgoi ambasadorë në Evropë; Mehmet Konicën në Londër, dr. Mihal Turtullin dhe Mithat Frashërin në Zvicër, pagoi jo vetëm ata por edhe diplomatë amerikanë dhe europianë për të lobuar për çështjen shqiptare. Dita 3 qershor 1917 ka hyrë në historinë Kombëtare si Dita e Shpëtimit të Shqipërisë nga Shqiptarët e Amerikës nën drejtimin e Vatrës. I pari që e dha sinjalin e një fushate të madhe ishte delegati i Vatrës në Zvicër dr. Turtulli, i cili krahas një letre mallëngjyese kishte dërguar Një mijë dollarë për të çelë fushatën, që do të çonte në shpëtimin e Shqipërisë, që kërcënohej nga zhbërja. Kaq u desh. Vatranët e kuptuan detyrën e tyre. Vatra do të mbetej e turpërua për jetë nëse nuk i përgjigje ftesës dhe dhuratës të dr. Turtullit. U vendos që e Diela e 3 Qershorit të shpallej Dita e Shpëtimit të Shqipërisë. Dr. Turtulli këshillonte që së paku të mblidheshin 40 mijë dollarë nga kjo fushatë. U vendos që kjo të mos ishte vetëm fushatë e Vatrës, por të ftoheshin edhe shoqëritë e tjera, përfshi dhe ato fetare. Qëllimi ishte që të siguroheshin të ardhura të mjaftueshme që të ngrihej një komitet për Shpëtimin e Shqipërisë. U caktuan delegatët Mehmet e Konitza dhe dr. Turtulli që në bashkëpunin me shqiptarët e Amerikës të ngrinin Komitetin. Puna e Komitetit syntonte që të sigurohej një Shqipëri me kufijtë e saj ethnografik në Konferencën e Paqes dhe pas paqes të organziohet një parti kombëtare për të mbrojtur atdhenë nga antikombëtarët.

Komisioni organizator i fushatës përbëhej nag Kryetari- Kol Tromara, Sekretari- Loni Kristo, Kontrollorët- Xhevat Harxhi, Aqif Përmeti, Emin Bilibashi dhe Fan S. Noli. Në Thirrjen që nënshkroi kryetari Tromara e sekretari Loni Kristo, bëhej thirrje që të niste fushata me qëllimin final të grumbulloheshin 40 miëj dollarë që për kohën ishte shumë e madhe. Të nxitur edhe nga poezia e Nolit” Jepni për Nënën”, shqiptarë mblodhen gati katërfishin e asaj shume që synonin.Në thirrje shkruhej”Perëndia na zgjodhi ne shqiptarët e Amerikës si shpëtimtarë të Shqipërisë”!

Editori i Diellit, Bahri Omari, në komentin e tij e përqaste misionin e shqipatrëve të Amerikës me atë të francezëve më 1871, kur Bismarku kishte kërkuar në Versajë 5 miliardë franga dëmshpërblim për të liruar vendet e pushtuara. Bismarku kishte pandehë se këtë shumë nuk kishin ku e gjenin francezët, por ai nuk kishte llogaritur shpirtin patriotik të popullit francez, që e pagoi shumën në një kohë të shkurtër. Kështu dhe ne shqiptarët e Amerikës, shkruante Bahri Omari, nuk do ta lëmë Atdheun tonë peng!Dhe Shqiptarët e Amerikës nuk u turpëruan-mblodhën rreth $160 mijë.

Qeveria e dalë nga Kongresi i Lushnjës shkoi në kryeqytet por arka e shtetit ishte bosh. Mithat Frashëri vjen tek shqiptarët e Amerikës dhe vatranët e presin me bujari.Organizojnë Huanë kombëtare dhe mbledhin gati 198 mijë dollarë. Shumë tepër e madhe për kohën.Edhe sot ndodhen fletët origjinale të Huasë Kombëtare, që tepëruan, të cilat mbajnë emrin e Minsitrit të Financave N. Coba dhe të arkëtarit të Vatrës G. Katundi. Por detyrat e Vatrës nuk mbaruan me kaq. Shtypshkronja e Diellit, që u ble në nëntor 1913 dërgoi qindra mijëra libra për shkollat shqipe në Shqipëri për dy dekada, më 1920 dërgoi bandën muzikore të Vatrës në mbrojtje të kufijëve jugorë të Shqipërisë nga grekërit dhe në Luftën e Vlorës kundër italianëve.

Kontributet e Vatrës kanë vazhduar për vite e vite. Gazeta e saj Dielli ka kryer detyrën e vet në ndriçimin e mendjeve të shqiptarëve dhe është kthyer në shkollë kombëtare. Natyrisht që në më shumë se një shekull jetë Vatra ka pasë edhe ulje-ngritjet e saj. Ka pasë sulme, kurthe, intriga nga brenda dhe jashtë, për ta shpërbërë atë, por jetgjatësia e saj tregon se rrënjët janë ngulur thellë në tokën e lirisë-Vatra është lisi rrënjëthellë në tokën e lirisë. Armiqtë dhe kundërshtarët e luftonin, skepticistët fërkonin duart dhe shpresonin se “Vatra” dhe “Dielli” do të shuheshin shpejt, se misioni i tyre kishte mbaruar, se Vatra me kalimin e viteve ishte plakur dhe e kishte lënë koha pas. Veçanërisht e vështirë ishte mbijetesa e Vatrës gjatë luftës së ftohtë. Lufta kundër saj ishte e shumfishtë, nga kundërshtarët helenikë, nga shteti komunist me emisarët e vet, sigurimi i shtetit shqiptar, nga UDB-jugosllave dhe shërbëtorët e Tiranës dhe Beogradit.Megjithë përpjekjet e mëdha të Tiranës komuniste për të përcarë diasporën shqiptare në Amerikë, duke vënë përballë nacionalistët- Legaliteti, Balli,Blloku Indipendent, të prirur nga Vatra me Diellin –nga njëra anë, dhe përkrahësit e sistemit nga ana tjetër-me Organizatën Shqipëria e  Lirë + Misioni Shqiptar në Kombet e Bashkuara,- me gazetën”Liria”, nacionalizmi qëndroi, Vatra nuk ra, kështjella falso e Shqipërisë së Lirë- u rrëzua. Por Vatra ia arriti që të mbahej gjallë nga atdhetarët nacionalistë. Kombi, për Vatrën, mbetet detyrë mbi gjithçka.

Pas shembjes të sistemit komunist Vatra, shpresoi se demokracia do të ishte reale në Shqipëri, por nuk rreshti së kërkuari dënimin e krimeve të komunizmit, dekomunistizimin e shoqërisë, integrimin e ish të përndjekurëve politikë, kthimin e pronave tek pronarët e vërtetë, luftën pa kompromis kundër korrupsionit etj.

Viti i 100 vjetorit të themelimit ia shtoi fuqitë Vatrës. Degët e reja që u ngritën në Washington D.C dhe Michigan, ishin shenja premtuse të kthesës drejt rritjes numerike të saj dhe rritjes cilësore.Festimi madhështor me  më shumë se 1000 pjesmarrës, nxori në pah fuqinë në rritje të Vatrës. Më pas lindën degët e reja si në Jacksonville në Florida, Hudson Valley, South Florida, Queens, dhe në prag të Kuvendit, habia ishte dega e S Westchester që u përfaqësua me një grupim të vogël në “promovimin e ditëlindjes”  së saj me shampanjë dhe një kek, ku ishte shkruar emri”dega e South Westchester”. Para Kuvendit u paraqit një listë me shumë emra, por as sot nuk janë depozituar fletët e regjstrimit dhe pagesat për shumicën e anëtarëve të pretenduar. Çuditërisht dega nuk u ndje mirë me emrin e pagëzimit , një ditë prej ditësh ndërroi edhe emër dhe vendosi që të krijonte struktura më vete.Madje dhe të registrohej si e atillë.

Një nga thashethemet që po shpërndajnë disa nga ideatorët e saj është se” Federata Vatra na qenka e paligjshme! “ Shih kur të na mohojnë ndonjë ditë se nuk kanë egzistuar as themeluesit e Vatrës, të na mohojnë edhe Nolin e Konicën! Çfarë nuk pritet!

Historia e Vatrës është publike dhe e njohur në Shtetin Amerikan së paku këtu  e 102 vite të shkuara. Për ata që nuk e dinë, po e shfletojmë: Vatra me atë emër simbolik aq kuptimplotë për shqiptarët, që ka për Kumbarë Faik Konicën, Fan Nolin, Kristo Floqin dhe Paskal Aleksin së bashku me delegatët e shoqërive- Elia Tromara, Kristo Kirka, Dr. Kostë Kota, Lambi Çikozi dhe Kostika Treska,- që u bënë themeli i Federatës, arriti që të realizoi bashkimin e shqiptarëve të Amerikës. Fara e bashkimit ishte hedhë qysh me Albanian e Konicës, vazhdoi (më 9 tetor 1909 erdhi Konica si editor ) me Diellin dhe u konkretizua në pragun e Pvarësisë së Shqipërisë me themelimin e Federatës. Mëma e Vatrës ishte shoqëria më e fuqishme e asaj kohe, që kishte dhe gazetën më të zëshme” Diellin”- shoqëria Besa-Besën. Editori i atëhershëm i Diellit Kristo Floqi u bë inisiator dhe Chairman i takimit të parë të 24 Dhjetorit 1911. Vendtakimi ishte në 724 Washington Street, ku u bisedua me hollësi për bashkimin e shoqatave.Kjo mbledhje, me propozimin e Marko Adams, konfirmoi komisionin katërsh, Faik Konica, Fan Noli, Kristo Floqi dhe Paskal Aleksi. Komisioni u mblodh me 13 shkurt 1912 dhe zgjodhi si sekretar të vet Atë Fan S Noli. Në Thirrjen që hartoi komisioni binte në sy qartësia çfarë synohej për të krijuar një bashkësi që t’i përgjigjej kohës së shqetësuar që kalonte Kombi. Mbledhja e dytë u caktua me 3 mars 1912, takimi tjetër me 17 Mars, ku Komisioni i Bashkimit u takua me Delegatët e dërguar nga Shoqatat, të cilët do të trasonin rrugën e vështirë për të arritur bashkimin. Delegatët ishin: Elia Tromara, Kristo Kirka, Dr. Kostë Kota, Lambi Çikozi dhe Kostika Treska. Takimi i 24 Marsit ishte më i frytshëm, aty u arrit dakordësia edhe për gazetën Dielli, e cila do të ishte gazeta e Shoqatës që lindëte prej bashkimit. Po aty u caktuan Faik Konitza dhe Kristo Floqi, që të gjenin një avokat amerikan dhe ata të ishin përgjegjës për Kanunoren e përkohshme.

Takimi tjetër, ku do të miratohej edhe Kanunorja e përkohshme u la që të organizohej me 31 Mars. Komisioni dhe delegatët u mblodhën në Kishën e Shën Gjergjit në adresën: 227 Tremont Street, Boston Mass. Në atë takim u bë pagëzimi i Shoqatës së bashkur me emrin e shumëpëlqyer”Vatra”. U përdor termi”Federatë” me qëllim që të mos kishte qejfmbetje nga kryetarët e shoqatave bashkuese.

Miratimi i Kanunores u la për takimin e 9 prillit. Komisioni i bashkimit dhe delegatët u mblodhën në Kishën Shën Gjergji nën drejtimin e Fan S Noli.Ky takim u mor me Kanunoren; fillimisht u lexua Kanunorja në anglisht , më pas edhe në shqip. Leximi u përsërit nyje për nyje, madje disa herë. Pas shumë bisedimeve u votua një pjesë e kanunores, e cila përmblidhte fillimin, qëndrimin e qëllimin e Federatës VATRA, si dhe detyrat e Komisionit Qendror, i cili do të formohej nga një sekretar i përgjithshëm, një arkëtar i përgjithshëm dhe kontrollorët, gjithsej 5 vetë. Nuk u përfunduan diskutimet gjatë atij takimi që zgjati deri në 10 të natës, kështu që u la të vazhdohej me14 prill. Është interesant fakti i mungesës të dy personave në këtë takim; editori i Diellit, Kristo Floqi,nuk kishte arritur të mbërrinte në kohë nga që vazhdonte të kërkonte të holla për Diellin nëpër koloni, ndërsa dr. Kost Kotta, qëlloi që atë ditë i duhej të ishte në çeljen e shkollës shqipe në Southbridge (jemi në vitin 1912!).

Mbledhja arriti që ta votonte të gjithë Kanunoren dhe u dhanë porosi për takimin tjetër që do të mbahej me 28 prill 1912 në Kishën e Shën Gjergjit.

Vjen kështu dita historike e 28 prillit 1912, ku Komisioni i bashkimit dhe delegatët deklaruan:” E quajmë të formuar Federatën Panshqiptare të Amerikës VATRA prej shoqërive “Besa-Besën”, “Flamuri i Krujës”,” Kombëtare” dhe “Dallëndyshja”. U zgjodh komisioni i përkohshëm për drejtimin e Federatës: Sekretar At Fan Noli, arkëtar- Lambi Çikozi, Manager i Diellit- Kristo Kirka. Organizator të degëve Faik Konitza, Kristo Floqi. Mbikqyrës të Diellit: Paskal Aleksi, Elia Tromara, Kosta Vasil. U la për detyrë që më 12 Maj të niste organizimi i degëve.

Në Klaendarin e Vatrës përshkruhen ditëlindjet e degëve, me 12 Maj lindi dega e parë e Vatrës. Detyrën për organizimin e kësaj dege e kishte At Fan Noli. Ishin të pranishëm dhe folën edhe Faik Konica e Kristo Floqi. Kryetar i degës së parë u zgjodh Kristo Kirka.Pleqësia e degës përbëhej nga Kristo Aristidi-arkëtar,Ilia Zografi-sekretar, anëtarë-pleq; Kosta Ratska, Efthim Natsi, Nikolla Caknaqi dhe Petro Lazar. Të dielën pasuse, me 19 maj u organizua dega nr. 8 në South Framingham-Milford, Mass, me kryetar Kristo Kosta –Gjyrezi, po atë ditë u organizua edhe dega në Brockton Mass,  si dhe dega nr 5 në Worcester, me 26 maj u themelua dega nr. 2 në Lynn, Mass, dega nr. 9 në Hudson-Marlboro, Mass, me 2 qershor lindi dega nr. 4, Manchester, N. H, dega në Tauton, Mass, me 9 qershor u themelua dega Nr. 13 në Lonsdale, R.I, dega nr. 12 në Natick, me 16 qershor lindi dega nr. 7 Biddeford-Saco. Po atë ditë u krijua dega në Cochituate, Mass, , po atë ditë u themelua edhe dega nr. 10 në Southbridge, Mass. Vazhdoi krijimi i degëve me ritme të shpejta. Shqiptarët e prisnin si një sihariq të gëzuar krijimin e  çdo dege dhe mezi i prisnin organizatorët. Gati në çdo javë krijoheshin dy ose më shuëm degë.Në kalendarin e Vatrës janë shënuar ditëlindjet e 65 degëve edhe pse numri i tyre më pas iu afrua 80-tës.

VATRA u njoh zyrtarisht prej Shtetit të Massachusetts dhe mori diplomën e saj(Charter), të shënuar prej zotit Albert P. Langtry, sekretarit të Shtetit. Emrat e atyre që bënë aplikatën për njohje dhe që janë shkruar në diplomë, janë Faik Be Konitza, Lambi Chikozi, Fan S. Noli, Kristo Floqi, Elia Tromara, Naum Çere, Kosta Kotta.

Vatra dhe Dielli kanë kaluar çaste të vështira nga që dhe jetgjatësia e tyre ka shkaktuar zili e lakmi. Kur nuk e kanë bërë për vete Vatrën, janë përpjekur që ta përçajnë.Siç shkruante ish editori i Diellit dhe sekretari i Vatërs për vitet 1958-59, i ndjeri Peter R. Prifti, misteri i jetëgjatësisë së Vatrës dhe Diellit, ka disa arsye. Arsyeja numër një është shërbimi madhështor që i bëri atdheut Vatra gjatë 12 vjetëve, që kur u themelua më 1912 dhe deri më 1924. Me punën e shkëlqyer që bëri në atë periudhë, Vatra rrëmbeu zemrat dhe mendjet e shqiptarëve dhe u fut thellë në shpirtin e tyre, madje kaq thellë sa nuk mund ta harronin as brezi i imigrantëve të parë që e krijoi atë shoqatë, as brezat që pasuan 20, 40 dhe 60 vjet më vonë, deri në ditët tona. Vatra dhe Dielli u bënë fanar i shkëlqyer që ndriçonte rrugën e shqiptarëve në atë periudhë të artë, dhe trumbetë e fuqishme që ndizte zemrat e tyre flakë me ndjenjat e atdhedashurisë. Oshëtimat e asaj trumbete nuk heshtën, nuk u tretën në hapësirë, por tingëllojnë edhe sot në veshët e shqiptarëve.Vatra, do të jetë jetëgjatë sepse “Shqiptari e sheh Vatrën jo si një shoqatë të thjeshtë, por si një institut, apo monument historik. Si e tillë, ajo qëndron përmbi interesat lokale, të kufizuara dhe kalimtare të këtij ose atij grupi. Ndonëse është marrë me politikë – se me politikë u angazhua edhe  Skënderbeu dhe Ismail Qemali – ajo shihet gati si simbol kombëtar, që përfaqëson dhe bashkon të gjithë shqiptarët, pa dallim. Ja një tjetër arsye  që shpjegon jetëgjatësinë e Vatrës dhe DIELLIT.”

Pritje zyrtare në 5 vjetorin e Shqipërisë në NATO

by

 

Presidenti Nishani: Ashtu sikurse liria nuk dhurohet, edhe anëtarësimi i Shqipërisë në NATO ka qenë një arritje strategjike plotësisht e merituar/

Me rastin e kremtimit të 5-vjetorit të anëtarësimit të Shqipërisë në NATO, Presidenti i Republikës dhe njëkohësisht Komandanti i Forcave të Armatosura, Bujar Nishani dha te Marten e 1 Prillit, në darkë një pritje festive në Pallatin e Brigadave ku ishin të pranishëm anëtarë të qeverisë, deputetë, ish-krerë të shtetit shqiptar, ambasadorë dhe përfaqësues të Trupit Diplomatik, ushtarakë të lartë si dhe personalitete të shquara të medias e sipërmarrjes shqiptare.Pritja u përshëndet edhe nga Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Tiranë, Aleksander Arvizu, i cili mes të tjerash lexoi edhe mesazhin e Sekretarit amerikan të Shtetit, John Kerry me këtë rast ku vihej në dukje: “Në emër të Presidentit Obama dhe të popullit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, unë përshëndes përvjetorët e pestë, të dhjetë dhe të pesëmbëdhjetë të zgjerimit të NATO-s. Jam krenar të festoj etapat e rëndësishme në historinë e NATO-s që e kanë forcuar Aleancën.

Më 12 mars 1999 iu bashkua Hungaria, Polonia dhe Republika Çeke; më 29 mars 2004 iu bashkua Bullgaria, Estonia, Letonia, Lituania, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia; dhe së fundmi, më 1 prill 2009, Shqipëria dhe Kroacia iu bashkuan Aleancës. NATO është sot e fortë, sepse të gjithë anëtarët e saj ndajnë të njëjtat vlera. Politika e Dyerve të Hapura të NATO-s nuk ka lejuar thjesht më shumë anëtarë ndër radhët e saj. Ajo ka zgjeruar demokracinë, begatinë dhe stabilitetin në Evropë dhe ka hapur mundësi të reja për të avancuar sigurinë dhe begatinë anembanë globit.”

Në fjalën e tij përshëndetëse, Kreu i Shtetit shqiptar u shpreh:

“E nderuara Zonja Ministre e Mbrojtjes,
Të nderuar Ministra,
Të nderuar deputetë,
Të nderuar Shkëlqesi Ambasadorë dhe përfaqësues të Trupit Diplomatik,
I nderuar zoti Moore,
I nderuar Zoti Kryetari i Bashkisë së Tiranës,
Të nderuar drejtues të Komuniteteve Fetare,
Të nderuar ish-presidentë të Republikës, ish-kryetarë të Kuvendit, ish-kryeministra,
Të dashur bashkëkombas,
Miq e të ftuar, zonja e zotërinj,

Sot po kremtojmë 5-vjetorin e anëtarësimit të Republikës së Shqipërisë në NATO, familjes më të madhe dhe më të fuqishme politiko-ushtarake, të ndërtuar mbi vlerat e lirisë dhe demokracisë dhe për të mbrojtur këto vlera në zonën euroatlantike dhe përtej saj.

5 vjet më parë u finalizua një aspiratë strategjike e Shqipërisë.

Përtej kësaj, 5 vjet me parë u kurorëzua një ëndërr e shqiptarëve, për t’iu bashkuar jo vetëm Aleancës më kredibël e më të madhe ushtarake të globit në fushën e sigurisë, por edhe Aleancës së vlerave të qytetërimit perëndimor.

Përpjekjet zyrtare të Shqipërisë për anëtarësim filluan 20 vjet me parë, kur Shqipëria e rraskapitur nga regjimi komunist aplikoi dhe u pranua zyrtarisht në strukturën e Partneritetit për Paqe.

15 vjet me parë, jo rastësisht në Uashington D.C., Shqipëria u konfirmua ndër 3 vendet aspirante (Membership Action Plan) dhe 5 vjet me parë Shqipëria dhe shqiptarët morën shpërblimin e merituar.

Si një kontributor modest që në fillimet e këtij procesi, dhe më tej, si një aktor në ushtrimin e detyrimeve politike dhe shtetërore deri në detyrën e lartë të Kryetarit të Shtetit jam thellësisht i bindur që ashtu si Liria nuk dhurohet, jam po ashtu plotësisht i bindur se anëtarësimi i Shqipërisë në NATO ka qenë një arritje strategjike plotësisht e merituar.

Me këtë rast, dëshiroj të përsëris, atë që nënvizova në takimin e Këshillit të Sigurisë Kombëtare, se në më shumë se dy dekada të përpjekjeve për anëtarësimin dhe ndërtimin e modelit shumë-partiak të shtetit të së drejtës, të bazuar në parimin “check and balance”, një nga vlerat e gjithëpranuara që ka krijuar klasa politike shqiptare ka qenë kultura e bashkëpunimit dhe qëndrimet e përbashkëta për sa u përket çështjeve të sigurisë dhe mbrojtjes kombëtare.

Pa asnjë mëdyshje, kjo kulturë bashkëpunimi ka shërbyer si një nga shtyllat themelore në procesin e anëtarësimit në NATO.

Kjo na bën të ndihemi të gjithë krenarë.

Dhe me këtë rast falenderoj sinqerisht të gjithë aktorët politikë, dhe jo vetëm ata, për kontributin dhe përkushtimin që kanë dhënë në këtë proces.  Në një mjedis sigurie si ky i sotmi, siguria e çdo vendi, dhe, veçanërisht e një vendi të vogël si Shqipëria është e lidhur ngushtë me mbrojtjen kolektive që ofron Aleanca e Atlantikut. Ajo, gjithashtu, varet ngushtësisht nga situata rajonale dhe preket nga zhvillimet globale.

Shqipëria ka hyrë në familjen euroatlantike në mënyrë të merituar, e vetëdijshme dhe e përgjegjshme se duhet të kontribuojë për sigurinë në nivel rajonal dhe më gjerë, për paqen dhe sigurinë kudo në botë.

Në këtë frymë, Shqipëria ka marrë pjesë në operacionet ndërkombëtare në Bosnjë Hercegovinë, Kosovë, Irak, Çad dhe Afganistan, ku angazhimi ynë për paqen dhe stabilitetin, përkrah partnerëve tanë, pritet të vijojë edhe pas përfundimit të Operacionit ISAF.

Shqipëria ka qenë dhe do të jetë një kontributore e vendosur për paqen dhe stabilitetin e qëndrueshëm në rajon.

Politika jonë e jashtme në rajon ka si shtylla bazë marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, mbështetjen e dialogut dhe bashkëpunimit rajonal.

Gjatë kësaj periudhe të shkurtër mjedisi i sigurisë në rajon ka njohur zhvillime të rëndësishme pozitive.

Anëtarësimi i Kroacisë në NATO dhe Bashkimin Evropian, konsolidimi i shtetit të Kosovës dhe rritja e profilit të tij rajonal e ndërkombëtar, dialogu efikas mes Kosovës dhe Serbisë, ecuria e vendeve të Ballkanit Perëndimor në procesin e integrimit euroatlantik, kanë krijuar një klimë të favorshme bashkëpunimi.

Pasi kemi çrrënjosur mosbesimin, ne po rrënjosim çdo ditë mirëbesimin nëpërmjet përgatitjes dhe zbatimit të projekteve të përbashkëta infrastrukturore, energjitike, në fushën e sigurisë, arsimit, shkencës, kulturës, turizmit, etj., drejt të ardhmes sonë të përbashkët euroatlantike.

Si vend anëtar i NATO-s, Shqipëria mbështet zgjerimin e Aleancës në vende të tjera të Ballkanit Perëndimor.

Ambiciet tona janë realizuar falë punës dhe përgjegjshmërisë sonë institucionale dhe shoqërore, mbështetjes së partnerëve tanë evropianë dhe Bashkimit Evropian, si edhe partneritetit strategjik me SHBA-në, rëndësia e të cilit mbetet parësore për sigurinë dhe zhvillimin tonë të qëndrueshëm.

Zonja dhe zotërinj,

Zhvillimet e fundit dëshmojnë se siguria në rajonet kufitare me zonën euroatlantike nuk është imune nga kërcënimet konvencionale.

Aneksimi i Krimesë nga Rusia përbën një precedent, që mund të ndikojë në stabilitetin afatgjatë në hapësirën evropiane dhe rreth saj.

Aneksimi brutal i Krimesë nga Rusia u realizua duke zbatuar politikën e “faktit të kryer”, nëpërmjet përdorimit të shantazhit dhe forcës, në shkelje të marrëveshjeve të nënshkruara nga vetë Rusia si dhe të drejtës ndërkombëtare.

Krahasimi me Kosovën është një përpjekje e dobët për t’u justifikuar me anë të precedentit.

Pavarësia e Kosovës erdhi si rrjedhojë e shpërbërjes së dhunshme dhe jokonsensuale të ish-Jugosllavisë, që u shoqërua me spastrim etnik nga regjimi i Milosheviçit, pas përpjekjeve ndërkombëtare për zgjidhjen e krizës, dështimi i të cilave falë mungesës së vullnetit të Millosheviçit, e bëri të pashmangshme ndërhyrjen ndërkombëtare për të shpëtuar ekzistencën e një populli dhe paqen rajonale.

Kosova u shfaq si një shtet i pavarur pas shumë vitesh negociatash ndërkombëtare nga Kombet e Bashkuara për të zgjidhur krizën dhe pavarësia e Kosovës u drejtua nga një Rezolutë e veçantë e Këshillit të Sigurimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara 1244, e miratuar sipas kapitullit VII të Kartës së OKB-së.

Kosova gjithashtu e mirëpriti angazhimin e trupave dhe administratës ndërkombëtare.

Shqipëria mbështet aleatët tanë euroatlantikë me në krye Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në qëndrimet e tyre të vazhdueshme ndaj Rusisë.

Hapësira euroatlantike do të vazhdojë të përballet edhe me rreziqe që vijnë nga terrorizmi global, armët e shkatërrimit në masë, radikalizmi fetar dhe ekstremizmat, krimet kibernetike, krimi i organizuar, degradimi i ambientit dhe të tjera kërcënime të natyrës asimetrike dhe hibride ndaj të cilave është e ekspozuar edhe Shqipëria.

Këto janë sfida që askush nuk mund t`i përballojë i vetëm. Por, të gjithë së bashku do t`ia dalim me siguri.

Të nderuar miq,

Ne po punojmë për rritjen e rolit të Shqipërisë në çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes.

Kjo është mënyra më e mirë për të shpërblyer besimin dhe shprehur mirënjohjen ndaj të gjithë aleatëve tanë, veçanërisht Shteteve të Bashkuara, të cilët mbështetën fuqishëm anëtarësimin tonë në Aleancë.

Shqipëria është shndërruar nga një vend konsumues, në një vend që kontribon për sigurinë rajonale dhe më gjerë.

Më shumë se 7000 burra dhe gra në uniformë kanë kontribuar në operacionet në kuadër të NATO-s, Bashkimit Evropian, Organizatës së Kombeve të Bashkuara, dhe koalicioneve të ndryshme.

I përshëndes të gjithë ushtarakët tanë kudo ku ata kontribuojnë!

Me këtë rast, i siguroj të gjithë se ne i njohim sakrificat e tyre, dhe me autoritetin e Komandantit të Përgjithshëm do t’i mbështes ata dhe familjarët e tyre me të gjithë autoritetin që më jep Kushtetuta dhe ligjet.

Hartës së të rënëve në krye të detyrës, iu shtua Kapiten Feti Vogli, dëshmori i parë i historisë së Shqipërisë në NATO, para të cilit edhe sot përulemi me nderim të thellë.

Zonja dhe zotërinj,

Me anëtarësimin në NATO,  Shqipëria përmbushi një  synim strategjik dhe një objektiv parësor të politikës së jashtme, duke avancuar ndjeshëm në realizimin e interesave të saj kombëtare.

Integrimi në Bashkimin Evropian mbetet tashmë objektivi ynë parësor strategjik.

Për këtë qëllim na duhet të forcojmë demokracinë funksionale dhe të konsolidojmë shtetin e së drejtës, të luftojmë krimin dhe korrupsionin, të ndërtojmë një administratë efikase jashtë influencave partiake, të forcojmë pavarësinë e institucioneve kushtetuese, të reformojmë drejtësinë bazuar në meritë, transparencë dhe profesionalizëm.

Por, mbi të gjitha dhe, për të realizuar këto, na duhet dialog i vazhdueshëm politik, me rrahje argumentash për të gjetur konsensusin e domosdoshëm.

Kësisoj, politika do të vihet në shërbim të qytetarëve dhe Shqipëria do të shkojë drejt Bashkimit Evropian.

Marrja e statusit të vendit kandidat në qershor, do të ishte përshkrimi i një etape në itinerarin tonë evropian

Në përfundim, i përshëndes të gjithë shqiptarët, të cilët ëndërruan, shpresuan, besuan dhe vazhduan përpjekjet për të arritur qëllimin e tyre madhor: anëtarësimin në NATO, në aleancën më të madhe globale të sigurisë, paqes, lirisë dhe demokracisë.
Ju faleminderit të gjithëve për pjesëmarrjen! Gëzuar!”

 

 

Peja dhe shkarkimi i një profesionisti

by

A u bë edhe më keq pa Kolonel Ahmet Hasin/

Pas rreth dy vitesh, nga shkarkimi jo-fatlum i Kolonel Ahmet Hasit nga udhëheqja e stacionit rajonal policor të Pejës, problemet në këtë qytet sa vinë e shtohen. Sfidat nuk kanë të ndalur, ndërsa vrasjet e shpeshta kërcënojnë jetën dhe sigurinë e pejanëve padrejtësisht tash e 15 vjet,ani pse një fat të tillë nuk e ka merituar ky qytet dhe banorët e tij.

Fatkeqësia atje,u përsërit edhe një herë më tepër,mu ditën e fillim pranverës së këtij viti,ku duart e trishta të krimit,për më tepër se një dekadë e gjysmë, terrorizojnë gjithë Pejën.
Krismat,helmuan prapë freskinë e bjeshkëve për rreth e cila mjerisht,që sa kohë  mjegullohet nga tymi e përflakja e plumbave duke rritur numrin e vrasjeve më shumë se kudo tjetër në Kosovë.
Ndaj,pejanët të lodhur nga vrasjet “enigmatike” numri i të cilave tanimë ka arritur shkallën alarmante treshifërore,në këto 15 vite “lirie” më në fund sikur e mundën frikën dhe një pjesë e konsiderueshëm qytetarësh, arritën të organizojnë një protestë modeste “ Kundër krimit të organizuar”në qytetin e tyre.

Protestuesit me të drejtë kërkuan dorëheqjen e zyrtarëve më të lartë të sigurisë. Ata u dërguan edhe dy kurora mortore organeve kryesore të cilat për vite të tëra mrizojnë në komë të gjatë mosveprimi, njërën gjykatës dhe tjetrën prokurorisë duke i shpallur edhe ato figurativisht të vdekura, ngase ku kris pushka për 15 vite pa reshtur dhe asnjëherë nuk ndërmerret diçka konkrete nga organet përkatëse,aty nuk kanë më peshë fjalët as premtimet kote.
Për çdo stinë në Pejë,drita e diellit ngryset dhe mjegullohet trishtueshëm,herë pas here nga zhurmat e kallashëve që vrasin edhe kalimtar rasti,duke shtuar emrat e tyre në listën e gjatë të viktimave, bashkë me mallkimet e hijeve mortore që mbisundojnë në këtë qytet.
Atmosfera disavjeçare e “luftës”,vazhdon edhe më tej, nga moszbatimi i ligjit, i cili që nga shkarkimi misterioz i Kolonel Ahmet Hasit, sikur ka marrë edhe më keq tatëpjetën, duke arritur deri në atë shkallë degradimi sa që lirisht mund të thuhet se shteti atje nuk ekziston dhe për rastet që këtu shpesh përsëriten, ligji as që funksion fare, megjithë shënimin delikat dhe me stil “evropian” të tij mbi letrën e bardhë.
Këtë më së miri e vërteton fakti se asnjë nga të ashtuquajturat operacione hetimore, deri më tani,për mbi 300 vrasjet në këtë qytet, nuk rezultoi me zbulimin qoftë edhe të një rasti të vetëm dyshimi.
Kështu, policia rajonale dhe organet e (jo)ndjekjes dhe të (pa)drejtësisë, janë bërë shembulli më i keq i mosveprimit, nëse jo edhe vet pengesa e zbardhjes së krimit,në Pejë dhe pothuajse kudo në Kosovë.
Shqiptarët për afro 100 vite okupimi, të vetmin mision patën-çlirimin e vendit dhe krijimin e një shteti normal me sistem funksional të drejtësisë,ku liritë dhe të drejtat e njeriut do të ishin të shenjta dhe të paprekshme nga korrupsioni,vrasjet dhe haraçi.

Megjithatë, zhvillimet e papritura në 15 vitet e fundit, quan në hiq më pak se 1800 viktima, dhe shkatërruan vizionin e popullit tonë liridashës,i cili shekuj me radhë ka kërkuar rrugë dhe mënyra të mundshme e të pa mundshme,për çlirimin e trojeve të veta.

Në atdheun tonë të helmuar nga politika dhe të trishtuar nga krimi,lufta sikur nuk pushoi asnjëherë.

Këtu jo vetëm se edhe pas lufte ndodhëm mijëra vrasje,por për të qenë fatkeqësia edhe më e madhe, pothuajse asnjë prej këtyre rasteve, nuk u zbulua kurrë nga kuazi drejtësia vendore e nënshtruar tërësisht nga politika,e cila rrezikon të qojë vendin në dështim të plotë të shtet-ndërtimit.

Madje, për të arritur kulmin ironia më e madhe, në Kosovë si në asnjë vend tjetër në rajon, u vodhën dy herë edhe vet dhomat e dëshmive. E para më 2009 në Prishtinë dhe tjetra më 2012 në Pejë.

Por,përderisa në kryeqytet të vendit, nuk u arrestua as shkarkua, asnjë nga përgjegjësit e sigurisë, në Pejë u suspendua vet kreu i komandës regjionale, pa ndonjë arsyetim bindës. U largua për kohë të pacaktuar,njeriu më i zoti dhe kuadri më i përgatitur përkatës, kolonel Ahmet Hasi, i cili nga të gjithë ata që kanë pasur rastin ta njohin,konsiderohet si njëri nga oficerët më të mirë policor në vend.

Ndoshta,mu ky epror profesionist dhe burrë i  ndershëm e i pa korruptuar asnjëherë, që zbatonte ligjin me devotshmëri e seriozitet dhe mbahej fort në popull, me të cilin dinte të bashkëpunonte ngushtë dhe mirëkuptohej njerëzisht, si duket nuk i pëlqente dikujt.

Madje,pas shkarkimit të Kolonel Ahmet Hasit,jo vetëm se nuk u zbulua as fol më kurrë për hajnin e majme që u krye në dhomën e dëshmive,nga hijet e “padukshme” që mbajnë çelësa rezervë për çdo derë hetimi, por edhe problemet në Pejë sa erdhën e u shtuan gjithnjë e më tepër.

Nga kjo mbetet e pa kuptueshme se pse u dashtë,patjetër të shkarkohej Koloneli !? Ishte ky një vendim për zvogëlimin apo vazhdimin e krimeve atje.

Në shtypin ditor që disa herë përsëritet se 24 përgjegjës të lartë policie, të cilët nuk e kaluan testin e përshtatshmërisë, kanë qasje në dokumente e akte të ndjeshme të sigurisë e ndoshta mbajnë shumë çelësa rezervë dyersh të ndryshme dhe janë të ngarkuar me përgjegjësi që nuk do duhej ti kinin.

Edhe marrëveshja e fundit me Serbinë parasheh  inkuadrimin e pjesëtarëve të MUP-it serb, në policinë e vendit, të cilët nuk e kanë pranuar asnjëherë shtetin që do ti punësojë dhe ende kundërshtojnë me këmbëngulje pavarësinë e Kosovës.

Fatkeqësisht,menjanimi i profesionistëve,nepotizmi dhe përzierjet e pandërprera shumëvjeçare të politikës me vendosjen e familjarëve, jaranëve, njerëzve partiak e jo adekuat në postet kryesore, si në gjyqësi, polici, siguri, etj, quan në kolapsin total të drejtësisë dhe moszbardhjen e pothuajse të asnjë rasti nga cilado vepër-qoftë e krimit të organizuar në vend.

Kjo logjikë veprimi e politikanëve vendor, qoi në dëshpërim të thellë,shumicën e banorëve të këtij vendi,madje irritoi aq shumë shqiptarët sa që edhe nga Kosova e “lirë” dhe në shekullin XXI,të simpatizojnë vende dhe qeveri të huaja për ne,për të shkuar aq largë sa disa prej tyre festuan edhe “fitoren”e diktatorit turko-islamik, Taip Erdogan, me të cilin nuk na lidhë asgjë.

Për të arritur kulmin ironia,u kujdesën edhe tragjik-komikët më të mëdhenj që aktualisht ka Kosova,si Bajram Rexhepin dhe vartësin e tij Shpend Maxhuni, të cilët pa u skuqur fare, guxuan të deklaronin se 70% e rasteve të “këtij viti” (tre muaj),pa zënë në gojë vitet tjera dhe tragjeditë e pafundme në Pejë, për të cilin ministri i brendshëm “sugjeron” opinionin se është më i koklavitur dhe duhet gjurmuar më thellë, na qenkan “zbuluar” duke mos dhënë asnjë shembull të vetëm konkret për “sukseset” e tyre.

Amullia e krijuar politike,ekonomike dhe sociale nga ministra si këta dhe tërësisht udhëheqja vendore,e 15 viteve të fundit, siç duket nuk i lanë rrugëdalje as Amerikës dhe BE-së, të cilat si në asnjë vend tjetër në rajon,u detyruan të miratojnë krijimin e një Tribunali Ndërkombëtar për gjykimin e rasteve të krimit të organizuar të para dhe pas luftës në Kosovë.

Për arsye si këto dhe të ngjashme,kudo qoftë në botë,do të dorëhiqej pa kusht e tërë udhëheqësia vendore. Por ja që kjo nuk ndodhë edhe në Kosovë. Ndaj, lind pyetja e pashmangshme se edhe çka u dashka të ndodhë në këtë vend që politikanët tanë deficitar më në fund ta kuptojnë sesa shumë dëme i kanë shkaktuar këtij vendi dhe duhet të  shkojnë? A ishte ky shërbimi më i mirë i mundshëm që ata ditën ti bënin popullit dhe atdheut?!…

Gani Qarri/Cyrih

 

PARAGJYKIMI I ÇELEKULLAVE

by

Refuzim i një amze të vjetër racizmi/

Nga Rexhep KASUMAJ/ Berlin/

1.Në një shkrim të posaçëm dedikues për aneksimin  e Krimesë (lexuar tek “Tema”), intelektuali i shquar frëng Bernard-Henry Levy, përjashton simetrizmin justifikues rus me intervenimin ushtarak e moral të aleatëve euroatllantikë në Kosovë.

Ndërsa në Siujdhesën e Detit të zi, shpjegon ai, nuk kishte segregim e represalje të ligjëruar sistematike, në Kosovë, ndërkaq, përtej tyre akoma, pati program gjenocidi mbi shqiptarë, faji i vetëm i të cilëve ishte pse kishin lindur myslimanë.

Athua të ketë qenë, njëmend, ky qëllimi e pasioni i ekspanzivitetit serb, doktrinë e kahershme të cilën, në motin e ri, do ta konfirmojnë  “Memorandumi” i Akademisë dhe  “Franca 7” e selisë së Shkrimtarëve të urrejtjes? Teza thuase rehabiliton diskretisht Millosheviqin, gjakësin që udhëhoqi plojën e ideuar, si Kryqzatarin e flijuar në ledhet e Europës! Veçanësia religjioze, sigurisht, do të duhej të mjaftonte për distancë etike, stigmë dhe ndëshkim mbarëbotërorë. Mirëpo, pandehma nuk është e vërtetë. Ajo është hedhur n’anën tjetër, në anën e mohit të së vërtetës, madje, edhe për boshnjakët që kultivojnë këtë veti si përcaktues qenësie identitare.

Përse ende ky kundrim i vëngër, i anasjelltë dhe i përmbysur i humanistit të njohur? Si është e mundur të kurthohet si peng i amzës së vjetër të paragjykimeve raciste që ndanë popuj në renditje vlerash të subordinuara tabelare? Dhe e gjitha frymëzuar njëj sindromi të trashëguar, për të parë Ballkanin me optikën imperiale serbe? “Kurrë nuk e mora vesh”, shkruan bashkëkombësi i Levy-t, Kouchner, “se kush dha urdhër për të ndaluar Ushtritë çlirimtare tek ura e lumit Ibër ”! Ai mbase nuk e shpallte, por aluzioni ose supozimi ishte i qartë si drita e diellit. Vendi i tij u shtrëngua më pas nga real-politika e joqejfërisht, të njohë vetejetesën e Kosovës, por për kompensim ngushëllues e shplarje detyrimi ndaj miqëve, do të krijonte artificialisht në katrahurën e “interregnum”-it, enklavën veriore për të shantazhuar funksionalitetin e saj, në pritje të një kohe të dytë.

2. E ripohojmë me konsederatë përfundimin e tij mbi teknologjinë e planizuar popullvrasëse, por, njëkohësisht, refuzojmë me përbuzje arsyen (athua kishte fare arsye?) e kryerjes së krimit kolektiv serbian. Në fakt,  shqiptarët janë kryesisht myslimanë laikë, veçse nuk ishte ky tipar religjioz kryemotivi që lëvizte lokomotivën e parambrehur shfarosëse ndaj tyre. Rezistenca e shqiptarëve ishte fundamentisht nacionale: as civile, për ndërrim regjimi, e as fetare, për “Republikën e Zotit”. Kishte aq shumë shqiptarë të krishterë, më shumë se pjesa e tyre përpjestimore në banorësinë kosovare, që i dhanë asaj viktima, dëshmorë e tribunë të denjë për përmendore të ngritura tejendanë.

Luftëra për jetë vdekje pati kudo midis fiseve sllave në zonën perëndimore të Gadishullin ilirik. U gjakosën serbët dhe me sllovenë e kroatë, të dy të konfesionit katolikë, sikundër që, po ti voliste interesit kombëtar do të hartohej zellshëm, poashtu, një strategji gllabërimi kundër “vëllezërve” ortodoksë, malazezë e maqedonës. Porse, prania militare amerikane në Shkup dhe trëmbja nga betonimi i dasisë së përjetshme në Mal të Zi, bënin një rrethanë specifike frenuese që i shtynte serbët të reflektonin për rreziqet e të mblidhnin veten. Maqedonia gjysmëshqiptare, kjo “Serbi e vjetër” si e quajnë prore nostalgjikët, largohej disi vazhdimisht, ndërkohë që “serbëve të vërtetë” të Cetinjes, besojnë t’ua shformojnë ndjesinë dhe projektin e renesancës së tyre: nga brënda, heshtur e me durim të gjatë!

I kujtojmë, pra, filozofit të respektuar, se njandej nuk është ngjizur bërthama e luftës. Gjithçka kishte levë shkakësore yshtjen tradicionale belgradase për dominancë e territor, për “lebensraum” të shtrirë në dëm të hapsirës, poashtu, jetike të kombeve të tjerë. Serbia, fillimisht, desh të rikthente statusin e bjerrë hegjemon në sajesën shtetërore pastitoiste, të lëkundur ngasjeje për të tkurrë e shtypur autonomitetin e subjektëve të barabartë federalë dhe forcat centrifugale legjitime që i druanin prishjes së baraspeshës së brishtë. Pastaj, kur kjo do të rezultonte e pamundur në udhë politike, ata do ti rrekeshin armëve. Prijësi i tyre idhullor, i cili vite më vonë, do të vdiste në Hagë si kriminel lufte, brohoriste triumfalisht (në Fushë-Kosovë, 1989) se “sendërtimi i aspiratës sonë, po të kje nëvoja, do të kalojë nëpër zjarrin e konflikteve dhe se serbët, nëse nuk dijnë të punojnë, dijnë gjithësesi mirë të përleshen”! Taktikat ishin stërholluar qëmoti dhe prisnin orën e tyre. Ngjashëm me Kremlinin e tashëm që shpallte se nuk pati dorë në rebelimin autentik të rusëve të Krimesë, Belgradi do të shplahej me sintagmën tinzare” Serbia nuk është në luftë”. Ushtri e paramilitarë mbillnin mort e shpërngulje, kallje e rrënime përtej imagjinatës së futuristëve për mbarimin e botës, por kjo gjëmë nuk ishte veçse vetëmbrojtje jetimërore e serbëve të pakrahë lokalë. Pikërisht ky është çelësi i artë zbërthyes, i ditur tashmë dhe nga zogjtë në degë: ose federata sllavo-jugore do të shndërrohej sërish në pronësi serbe me resurse e njerëz që i shërbejnë përulshëm shkëlqimit të zotnisë në Dedinje, ose ajo do të çartet themelësisht dhe, në pluhurin e saj, si një feniks i paqenë kurrë, do të lindte ngreha e re – shteti i madh serbian.

Çarkullonin atëbotë dy postulate të llojit arianist që shenjëzonin karakterin dhe përmasat e rrëzomës së tillë. “Të gjithë serbët në një shtet”, ishte njëra anë e ideologjisë së përfaqësuar nga politika oficiale, kurse tjetra vinte nga komuniteti i fashistizuar akademik që duhej ta përligjte shpirtësisht atë. Autor i zbulesës së fundme, V. Drashkoviqi (i dizajnuar më pas), të cilin shtypi gjerman e cilësonte si folklorik në politikë dhe mediokër në letërsi, përvijonte kështu kufijtë e Rajhut të përtrirë: “ Serbi do të jetë nga varret në perëndim dhe deri tek tempujt në jug”, e kjo dmth nga riviera veriore kroate e deri aty ku ajo do prekte trupin e shtetit të cunguar shqiptar. Etnitë që i banonin territoret e shenjuara kompakte, duhej ti bindeshin sundtarit të ri. Por meqë eksperiencat e hershme nuk premtonin shumë, aherë ata duhej zhbërë fare: të vriteshim e shporreshin përgjithmonë. Operacioni ishte i vështirë. Ishte kohë tjetër, kur syri zhbirues i botës së lirë survejonte gjithçka. Ndërmarrja tragjike kërkonte përpunim të hollë e fshehtësi të plotë. Nëse turqit ndërtonin kulla kafkash njerëzore, për të demonstruar fuqi e tmerr, fantazia makabre serbiane, për ta përfeksionuar aktin e krimit, do të shpikte mjeshtërinë autentike të këmbëfshehjes. “Çelekullat” e llojit otoman, tani nuk ngriheshin drejt qiellit, por poshtë dheut. Piketohej efekti mashtrues e preventiv, sepse, ndryshe nga të nëndheshmet, ku trupi i pafat ngujohej në terr bashkë me gjurmët e dëshmisë që do të akuzonte, “Çelekullat” a varrezat publike janë përherë një promemorje dhe farë idhnake e rebelimit të ardhmë!.. Makineria e mnerit synonte, poashtu, dhimbjen dyfishtë: për atë që ishte jetëprerë vetëm pse kishte lindur në kohë e truall të gabuar dhe për të gjallët, të cilëve iu këputej e drejta e ngushëllimit për të dashurin humbak: me lot, lule e kujtesë pieteti në muranën e amshuar. Dhe ata, njësoj si të mbijetuarit, meqë kjenë nga të gjitha besimet, do ti jenë përfalur të gjitha faltoreve dhe mesazherëve hyjnorë. Ky nuk ishte mëkati tyre. Motivi i nëmur i zhbimjes s’kje feja a keqorientimi qytetnues. Ishte nacioni dhe vendzënja e tyre në tokën e lakmuar – verdikti i vdekjes së parathënë qyshkur në skenarët e zinj.

3. Po si mund t’jetësohej ëndërrkeqja? Pushtimet, spastrimet dhe dyndjet e përdhunshme biblike, për vetë esencën e panatyrshme të krijesës së fiksuar, ngeleshin mjeti i vetëm i saj. Mirëpo siç e dijmë tashmë, nga dishrimi i padrejtë, ëndrra u dogj. Ishte joreale dhe e jashtëkohshme. Kurse demiurgët e saj, për mungesë korpusi biologjik e fuqie ekonomike, kjenë krejt të                                                                                            pafuqishëm për ti dhënë jetë dhe së mbrami, serbët nuk kishin, e s’patën si të kenë, magjinë tërheqëse të qytetnisë që të joshnin të tjerët me sipërinë e rrezës së tij. Më e kohës e legjitime dhe, prandaj, më e fortë e bardhësore do të ishte kundërëndrra. Ëndrra e armiqëve të ëndrrës serbe: vullneti i tyre titanik për liri!

Kjo panoramë e shkurtër, ndoshta, arrin të dëshmojë se Luftërat në hemisferën ish-jugosllave, aq më pak drama e Kosovës, nuk patën në gjenealogjinë e tyre, si vlerëson ngushtësisht me syrin e keq, humanisti Levy – as nacionalizmin gjuhësor të romantikëve minoritarë dhe as flamurtarizmin e misionuar fetar. Në gjirin e shpirtit kryengritës të popujve joserbë qëndronte, thjeshtë, e drejta e lartë e jetës!

E jetës së lirë, në atdheun e lirë!

R.Kasumaj, Berlin, mars 2104