Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“LE TË USHTOJË KAMBANA E LIRISË”- 50-VJETË NGA FJALIMI HISTORIK I MARTIN L. KING-UT

by

Nga Frank Shkreli/

Ishte muaji gusht i vitit 1963.  Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, lëvizja për të drejtat civile e udhëhequr nga prifti protestant, i përndershmi Martin Luther King, kishte arritur kulmin.  Ajo ishte një lëvizje, misioni i së cilës ishte për të siguruar të drejta të barabarta për shtetasit zezakë afrikano-amerikanë  dhe kundër diskriminimit të tyre në aktivitetet e jetës së përditshme në këtë vend.  Ishte në përpjekje e Martin Luther Kingut, si udhëheqsi kryesor i kesaj lëvizjeje që t’i siguronte popullit të vet të pakën mundësinë për të marrë pjesë në të ashtuquajturën  “ëndërrën amerikane.”Qendra Martin L. King në qytetin Atlanta të shtetit Xhorxha, në një njoftim për mediat në lidhje me këtë pëvjetor,  shpalosi planet për festimin prej dhjetë ditësh të këtij përvjetori, njëkohësisht u bën thirrje komuniteteve në Amerikë dhe anë e mbanë botës që të marrin  pjesë në përkujtimin e këtij përvjetori duke u rënë kambanave, (me 28 gusht,në ora 3 pa dreke, sipas orës së Uashingtonit), në kujtim të njërit prej fjalimeve më historikë të shekullit të kaluar, fjalim ky që ndryshoi  përgjithmonë Amerikën dhe pati jehonë anë e mbanë botës.

Vajza e Martin L. King-ut,  Bernice King u bëri thirrje komuniteteve të ndryshme anë e mbanë botës që të adaptojnë programe përkujtimore, që sipas saj, “të bashkojnë njerëzit me pikpamje të ndryshme politike dhe kulturore, ashtuqë të festojmë humanizmin e përbashkët në mënyra krijuese dhe shpresëdhënse, në frymën e “ëndërres” së Martin Luther King-ut.

Fjalimi u mbajtë në datën 28 gusht, 1963 në përmbyllje të të ashtquajturit , “Marshimi në Uashington”,  ku morën pjesë mbi 250-mijë marshues, përfaqsues të të gjitha racave, para monumentit të presidentit Abraham Linkolnit në Uashington.   Marshimi ishte pa dyshim demonstrata më me rëndësi në historinë e lëvizjes së të drejtave civile në Amerikë, dhe fjalimi i Martin Luther Kingut ishte kulmi i atij marshimi.   Thirrja e marshuesve ishte “për punë e për liri” dhe për të drejta të barabarta, por ishte toni i shpresës në fjalimin e Martin L. King-ut ai që, sipas historianëve, e dallon atë fjalim klasik dhe për këtë ai mbahet mend dhe kujtohet.

Sipas historianëve dhe bashkpuntorve të ngushtë të tij, Martin Luther Kingu e kishte përgatitur më përpara fjalimin për këtë rast të rëndësishëm, megjithëse ai rrallë herë, sipas tyre, i shkruante fjalimet dhe predikimet e tija, por fliste gjithmonë pa letër.  Por pjesën më të rëndishme, për të cilën ky fjalim mbet në histori, ai nuk e kishte të shkruar.   Atje nga fundi i fjalimit, thuhet se ai largon mënjanë fjalimin e shkruar dhe i drejtohet turmës me këto fjalë:

“Unë u them ju sot miqë të mi se ndonëse përballemi me vështirsitë e mëdha të sodit dhe të nesërmës  – unë gjithnjë ëndërroj.  Është këjo një ëndërr që i ka rrënjët e saja thellë në ëndërrën Amerikane. Është një ëndërrë, se një ditë ky komb do të zgjohet dhe do të  jetojë sipas, nenit themelor të kushtetutës, se ‘Ne i konsiderojmë këto të vërteta si provë dhe dëshmi se të gjithë njerërzit janë krijuar me të drejta të barabarta.’

Atëherë  sikur deshti që pësëri  të theksonte ‘ëndërrën’’ e tij përtej drejtësisë dhe barazisë midis racave, ai foli për një të ardhme që tejkalonte edhe ndryshimet raciale, duke thënë se, “Ëndërrojë se një ditë në kodrat dhe logjet e shtetit Xhorxha, bijtë dhe bijat e ish-skllevërve dhe bijtë e bijat e ish-skllavo-pronarëve do të kenë mundësinë të ulen së bashku në të njëjtën sofër të vëllazërimit….Ëndërroj se një ditë, katër fëmijtë e mi do të jetojnë në një vend, ku ata nuk do të gjykohen për nga ngjyra e lëkurës së tyre, por për nga karakteri i tyre.”

Ishte shpresa biblike e Martin Luter Kingut 50-vjetë më parë, që pothuaj askush nuk e parashikonte atë ditë të nxehtë të gushtit, të vitit 1963.  Ishte e vështirë të parashikohej  50-vjetë më parë – ndoshta edhe për vet Martin Luter Kingun — se, sot në 50-vjetorin e këtij fjalimi historik,  do të ishte një president i Shteteve të Bashkuara me origjinë afrikano-amerikane, ai i cili do të kryesojë festimet me rastin e këtij përvjetori, ku sipas organizatorëve, do të fillojnë në Atlanta dhe do të vazhdojnë në Uashington për gjithsejt 8 ditë, dhe ku pritet të marrin pjesë me qindra mijëra veta nga Amerika  dhe qindra mijëra të tjerë anë e mbanë botës.  Përfshirë ish-presidentë, kongresmenë e senatorë dhe zyrtarë të qeverisë federale,  si edhe përfaqësues të lartë ndërkombtarë dhe të organizatave kombëtare dhe ndërkombtare.

Më 28 gusht, ditën aktuale të 50-vjetorit të mbajtjes së fjalimit historik, do mbahet një shërbim ndër-fetar në Uashington para ceremonive dhe para se  Presidenti Barak Obama të mbajë fjalimin e rastit,  në shkallët para monumentit të Abraham Linkolnit, ekzaktërisht aty ku 50-vjetë më parë mbajti fjalimin e tij i Përndershmi Martin Luter King, duke i deklaruar kombit dhe botës, se “ Ëndërroj se do vijë dita kur të gjithë bijtë dhe bijat e Perëndisë, të bardhë e zezakë, hebrejë dhe të tjerë, përfshirë katolikët dhe protestanët do të bashkohemi dhe dora dorës të këndojmë së bashku se më në fund jemi të lirë, jemi të lirë më në fund – dhe falenderojmë të Madhin Zot, se më në fund me të vërtetë jemi të lirë.”

Për lexuesit anglisht-folës do të rekomandoja që pot ë kenë mundësi të  ndëgjojnë këtë fjalim në youtube. Është 17-18 minuta i gjatë por është me të vërtetë një fjalim klasik për nga përmbajtja po se po, por edhe për nga mënyra e të shprehurit të këtij oratori të madh.  Është një fjalim plot pasion që të frymëzon për të mbrojtur drejtësinë, është si një gjëmim kundër padrejtësisë, por është njëkohsisht  edhe një fjalim shprese për një ditë më të mirë për të gjithë  bijtë dhe bijat e Perëndisë.  Është këjo një thirrje nga një gjuhë biblike që mundë të keqen me të mirën, nga goja e një predikatori Baptist protestan, por edhe një udhëheqsi moral kombëtar, i cili tani me të drejtë e ka monumentin e tij ball për ball me monumentet e themeluesve dhe baballarëve të kombit amerikan, në kryeqytetin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Uashington, në mirënjohje të kontributeve të tij ndaj këtij kombi dhe mbarë njerëzimit.

 

 

 

 

 

 

Bisedë me publicisten e veprimtaren e njohur në Sh.B.A., znj. Mimoza Dajçi

by

Themeluesja dhe drejtoresha e Organizatës së Gruas Shpresë  & Paqe, znj. Mimoza Dajçi, bashkë me antarë të organizatës për 3 vite përpiqen të fuqizojnë gratë shqiptare në diasporë duke i mbështetur në mbrojtjen e të drejtave të tyre. Nëpër aktivitetet e shumta në New York dhe Washington DC znj. Mimoza Dajçi dhe organizata e saj kanë mbështetur gratë shqiptare dhe amerikane duke kërkuar barazi gjinore, mundësi ekonomike, shkollimi dhe kontribojnë vazhdimisht në këtë fushë.Organizata e Gruas Shpresë  & Paqe (The Women’s Organization Hope& Peace) u themeleua në muajin prill të vitit 2011 në Bronx, New York në drejtim të Mimoza Dajçi. Organizata është një grupim i pavarur jo fitimpurës, që përkrah vajza e gra shqiptare dhe amerikane për mbrojtjen e të drejtave të tyre në edukim, tolerancë fetare, etj. “Duke jetuar prej mëse 10 vitesh në këtë lagje të madhe të populluar me shqiptarë së bashku me disa vajza e gra shqiptare e pamë të udhës të themelonim një grupim të tillë. Zëri dhe lëvizja feministe shqiptare në këtë zonë nuk ndihej pasi nuk ekzistonte një organizatë gruaje,” shprehet znj. Mimoza Dajçi.  Në intervistën e mëposhtme dhënë për gazetën Dielli znj. Dajçi flet për rolin dhe aktivitetet e organizatës që ajo drejton.

Intervista me znj. Mimoza Dajçi: Të drejtat e femrës shqiptare

Bisedoi: Ermira Babamusta, New York

 Cili është misioni i organizatës dhe objektivat e saj?

Mimoza Dajçi: Misioni ynë është i bazuar në të drejtat e femrës shqiptare. Fakti që fenomeni i dhunës ka shoqëruar mentalitetin e ulët të disa meshkujve shqiptarë edhe përtej oqeanit, dhuna është prezente çdo ditë edhe këtu nëpër familjet tona, prandaj na del për detyrë të punojmë e të manifestojmë materiale propagandistike kundër dhunës. Dhuna mund të ushtrohet në familje, shoqëri, institucione pune apo ambjente publike. Ngritja dhe kualifikimi i jetës së femrës në këtë lagje të New York-ut si dhe shkëmbimi i eksperiencave pozitive mes njëra tjetrës  në fusha të ndryshme të jetës sjell përparim e mirëqënie. Gjithashtu ne mbështesim gruan e persekutuar politike në Shqipëri që përjetoi kalvarin më të egër të diktaturës komuniste, femrën e dhunuar në Kosovë nga makineria serbe, plagë lufte këto që më së shumti kanë dëmtuar femrën në Kosovë, e akoma kanë pasoja të rënda për jetën e fëmijët e tyre. Përkrahim vajzat e gratë në Mal të Zi, femrën Çame dhe të drejtat e tyre të mohura e të pazgjidhura akoma. Pra femrën shqiptare në tërësi në të gjitha trojet shqiptare, pse jo edhe atë amerikane në rast të ndonjë abuzimi apo shkelje flagrante.

Përshkruani ju lutem disa nga aktivitetet kryesore të organizatës që ju drejtoni.

Mimoza Dajçi: Ne kemi kryer një sërë aktivitetesh, por më të rëndësishmet do të quaja festimin e Ditës së Nënave Amerikane që mbahet çdo vit të dielën e dytë të muajit maj, ku në një nga këto festime ne i kemi dërguar një ftesë për pjesëmarrje edhe Gruas së Parë të SHBA Znj. Michele Obama, por sigurisht ajo duke qenë shumë e ngarkuar nuk mund të marë pjesë në çdo gëzim apo ftesë që mund ti paraqitet.

Vlen për tu theksuar në një nga këto festime të Ditës së Nënave Amerikane që ne e mbajtëm në Lokalin e një bisnesmeni shqiptar në Bronx, ku na nderuan me pjesëmarrjen e tyre Senatorët Ruth Hasell Thompson, Jeff Klain, një përfaqësi e Zyrës së Antarit të Bashkisë në New York James Vacca, avokati i njohur amerikan e miku i ngushtë i shqiptarëve Stiven Kaufman, Drejtori i përgjithshëm i Bisneseve në Bronx Joseph Thompson, përfaqësues nga Organizata Shqiptare Vatra, gazetarë të medias shqiptare dhe asaj amerikane, veprimtari Mark Gjonaj i cili sot gëzon postin e lartë si Asablyman për Distriktin Nr.80 në Bronx, Fondacioni Shqiptaro – Amerikan me president Z. Esad Rizai, Trupi Diplomatik i Republikës së Kosovës u përfaqësua nga Konsullja Znj. Arta Rama dhe Zv, Ambasadorja në Washington, DC Znj. Gjeneza Budima, etj. Në një nga këto festa poetja e humanistja e njohur shqiptare Znj. Rita Saliu shpalosi fotoekspozitën e saj personale me pamje nga krimet e luftës në Kosovë, pasi ajo ka hyrë tri herë atje me forcat e NATO-s gjatë periudhës së luftës.

Ndarja e ndihmave ushqimore për gratë me të ardhura të pakta financiare e veçanerisht ndaj atyre që ka në përjetuar dhunë fizike nga bashkëshorti si dhe ndihmesa që u kemi dhënë disave prej tyre në lidhje me dokumentat ekonomike, sociale nga institucionet amerikane.

Kemi marë pjesë në një konferencë për gruan në Tampa, Florida organizuar nga disa shoqata amerikane ku përparësi kishte lëvizja feministe dhe parandalimi i luftës nëpër vende të ndryshme të botës, ku shumë bijë e bija të këtij vendi po vriten. Çdo vit fesojmë Ditën Ndërkombëtare të Familjes së bashku me organizata të tjera në Godinën e Kombeve të Bashkura, si dhe Ditën Ndërkombëtare të Prindërve me Federatën Universale të Paqes. Kemi qenë të ftuara në Samitin Botëror të Paqes në Seul, Kore. Pas disa ditësh do të udhëtojmë për në Washington, D.C per te marre pjese ne veprimtarite e perkujtim te 50 vjetorit te fjalimit historik “I have a Dream”… te Liderit dhe aktivistit per te drejtat civile dhe per ti dhene fund racizmit ne SHBA – Dr.Martin Luther King Jr. mbajtur ne Shkallet e Monumentit te Lincolnit ne WAshinton, DC. Fjalim  ky qe eshte vleresuar si fjalimi me i mire amerikan i shekullit XX  nga nje sondazh akademistesh qe u mbajt ne vitin 1999 mbi fjalimet publike. . Me këtë rast kush ka mundësi dhe dëshirë pjesëmarrje mund të na kontakojë për ti siguruar vajtje ardhjen me autobus, siç i është rezervuar edhe organizatës tonë.

 

Çfarë përfaqëson organizata?

Mimoza Dajçi: Organizata është një grupim i pavarur jo fitimpurës, jo qeveritar (NGO ose OJQ) që mbledh rreth saj vajza e gra shqiptare dhe amerikane që aspirojnë të drejtat e plota të tyre, ngritje e përparim, shpërndarjen e tolerancës fetare në familje, shkollimin e tyre e të fëmijëve, gjë në Shqipëri shtresa ish e persekutuar e kishte të ndalur rreptësisht, pasi nëse rridhje nga një familje me biografi jo të mirë, dmth nëse kishe një pjesëtar të familjes të burgosur, pushkatur me apo pa gjyj ose të internuar detyrimisht ishe i/ e përjashtuar nga e drejta e lartë e studimit. Ndërsa në këtë vend të lirë e demokratik cilido zgjedh drejtimin e duhur për shkollimin e lartë.

 

A mund të njohim lexuesin tonë mbi jetën tuaj, kush jeni, me çfarë mereni tjetër konkretisht në SHBA, si dhe aspiratat tuaja në të ardhmen?

Mimoza Dajçi: Kam ardhur në SHBA në fund të vitit 2000 dhe pas pak muajsh për arsye persekutimi në familjen time dhe në bazë të një veprimtarie të ngjeshur politike e shoqërore që kam patur në Shqipëri ku shpesh më është rrezikuar edhe jeta nga  ekstremistët e majtë e dashakeqës të demokracisë, Zyrat e Emigracionit Amerikan më kanë njohur Statusin e Azilantes Politike. Një Dokument shumë i rëndësishëm ky e me vlerë jo vetëm për mua por edhe për familjen time. Im atë Enver Dajçi ka vuajtur dënimin si i burgosur i ndërgjegjes në burgjet e diktaturës komuniste, ndërsa xhaxhain Rasim Dajçi akademist i lartë, ushtarak e ka pushkatur pa gjyq Shefqet Peçi në vitin 1943 në Prizren.  Unë në Shqipëri kam qenë edhe anëtare e Këshillit Kombetar të  të Partisë Demokratike. Me këtë rast shpreh falenderimet e mija të sinqerta për këtë Institucion si dhe Qeverinë Amerikane që mirëpret e pais me të gjitha dokumentat e qëndrimit edhe shqiptarët që kanë një të kalur të hidhur e me plot aktivitet për demokracinë e përmbysjen e komunizmit në Shqipëri. Përveç këtyre angazhimeve të mija shoqërore e familjare pasi kujdesem edhe për prindët e mi tashmë të moshuar e të sëmurë,  punoj si ndihmës teknike në një spital në Bronx.

 

Si arritët të integroheni në jetën amerikane?

Mimoza Dajçi: Për këdo që largohet nga vendi e familja emigracioni është i rëndë, aq më tepër kur kushtet ekonomike  janë të vështira, kështu ka ndodhur edhe me mua, pasi vonë u stabilizova me një punë fikse, kisha fituar të drejtën e qëndrimit politik si dhe ndihmën ekonomike nga shteti amerikan, por gjithësesi puna është ajo që të mban gjallë e të siguron mundësinë për një mbijetesë më të mirë e më komode. Në atë kohë vajza ime Merlini ishte studente në Romë për shkenca politike, me një bursë nga Këshilli i Europës, të cilën e fitoi me mundin e djersën e saj, pasi jo vetëm që mori pikët maksimale gjatë intervistës që pati pranë Amasadës Italiane në Trianë, por edhe në fakultet në Romë ku zhvilloi testin e pranimit fitoi të drejtën për studim me rezultate të larta. Gjuhën italiane e mësoi nga im atë, ajo e fliste italishten pa filluar klasën e parë fillore. Më pas pasi dokumentat për bashkim familjar me vajzën përfunduan ajo erdhi këtu. Unë vërtetë kam persekucion politik në famijen time, ku më është mohuar e drejta e studimit etj, të cilën e përfundova vetëm pasi në fuqi erdhi qeveria demokratike, por kjo nuk do të thotë që unë kam qenë më e persekutuara në atë vend, vujatjet e mija e të familjes sime do ti quaja sot pas këtyre viteve si një pikë e vogël uji në oqeanin e madh të dhimbjes shqiptare që ka përjetuar populli ynë nga diktatura më e egër në Europë. Nga torturat në burg e nga Komisioni Shtetëror Tri palësh im atë renditet në Grupin A1, ndërsa për xhaxhanë akoma nuk dimë se ku ndodhen eshtrat e tij. Në Amerikë sapo erdha aplikova për Azil Politik, të cilin e fitova shumë shpejt e kështu ditë pas dite fillova të lidhem e të jem në kontakt me komunitetin tonë. Para ardhjes këtu punoja si inspektore e arsim kulturës në Bashkinë e Tiranës, ku Kryetar në atë kohë ishte Z. Albert Brojka për të cilin ruaj një respekt e konsideratë të veçantë, si dhe bashkëpunoja me shtypin e ish të persekutuarve politik të Shqipërisë. Gjithashtu dua të shtoj se jam krenare për vajzën time Merlinin, e cila si rezultat i notave të saj të shkëlqyera në kolegj ka qenë e ftuar në Ceremoninë e Inagurimit të Presidentit Barack Obama në Washington, D.C.

Cili është fokusimi juaj përsa i përket temës së femrës dhe rolit të organizatës?

Mimoza Dajçi: Roli i organizatës sonë është paqësor, i ndjeshëm e dashamirës. Prapagandojmë materiale për parandalimin e dhunës, kryesisht në familje. Kemi kontatke të drejtëpërdrejta me rajonet e policisë, Qendrën për Drejtësi Familjare që varet direkt nga Zyra e Michael Bloomberg, që trajton fenomene të kësaj kategorie. Si dhe mbështesim çdo lloj inisiative që i shërben mirëqënies e ngritjes së vlerave humane, kulturore e artistike të çdo njerës. Ne dënojmë krimin e dhunën, marim në brojtje viktimën e individin e lënduar.

 

Mund të flasim pak më gjerë për rolin e femrës në Kosovë? Si ka ndryshuar ky rol në vite dhe si e shikoni sot?

Mimoza Dajçi: Kosova si për çdo shqiptar edhe për mua ka qenë një ëndërr ta shikonim të lirë, të pavarur e të bashkuar me tokën mëmë, por dashur pa dashur është edhe një nga prioritet e mija, pasi në gjakun tim rrjedh gjak nga familja e Boletinëve, kështu që kurrë nuk kam qëndruar e nuk kam për të heshtur për atë krahinë të vendit tonë që u martirizua padrejtësisht nga zaptuesit e çdo kohe. Sot ne si organizatë ndihemi pranë femrave shqiptare në Kosovë, kemi kontakte të drejtë përdrjeta me ato. Vazhdimisht ngremë zërin për të drejtat e vuajtjet e tyre një pjesë e të cilave janë përbuzur dhe larguar nga familja për shkak të përdhunimit që i është bërë gjatë periudhës së luftës. Faktet janë tragjike. Ajo është një plagë e madhe e shoqërisë shqiptare. Qeveria e Kosovës duhet ti kthejë më shumë sytë nga kjo pjesë e shoqërisë që akoma po lëngon nga traumat e luftës, ku edhe një pjesë e fëmijëve të tyre po rriten pa familje, të braktisur nga babai e nëna me probleme të rënda psiqike. Disa nga këto gra kanë dëshmuar edhe në Tribunalin e Hagës. Kemi qenë në kontakt me disa organizata që kanë marë në mbikqyrje këtë kategori viktimash, situata e tyre është për të dëshëruar, kanë akoma nevojë për ndihma ekonomike, veshmathje etj. Në rastin më të parë që do të kemi mundësi të fitojmë ndonjë projekt humanitar për femrën e dhunuar në Kosovë do të angazhohemi me të gjitha forcat e kapacitetet tona intelektuale që ndihmat të shkojnë në destinacion e duhur e ti shërbejnë motrave e nënave tona që si shkak i luftës jeta e tyre u është rënduar.

Sigurisht që Kosova si Shteti më i ri në botë ka ecur e ka shënuar përparime të dukshme, nëpër kuvende e institucione të larta të shtetit janë zgjedhur apo drejtohen nga gra e vajza të dipllomuara në Kosovë, Shqipëri, SHA apo diku tjetër, këto tregues pozitiv shënojnë se aty ka zhvillim, ka progres e shpresë për më të mirë në të ardhmen. Por ligji i përfshirjes së gruas në politikë mendoj se nuk ka barazinë e duhur midis meshkujve e femrave, e këtu duhet të punohet që peshorja të anojë njësoj nga të dy anët, situata gjinore të barazpeshohet siç duhet.

Cili ka qenë bashkëpunimi juaj i mëparshëm në Shqipëri apo edhe këtu mes organizatave të ndryshme jo qeveritare?

Mimoza Dajçi: Përsa i përket Shqipërisë unë kam bashkëpunuar me Shoqatën e ish të persekutuarve politikë të Shqipërisë, Tiranës, ku kam qenë e zgjedhur nga elektorati i saj Sekretare e Përgjithshme për Degën e Tiranës, kam qenë themeluese e Shoqatës së Gruas ish të persekutuar politike të Shqipërisë dhe sekretare e përgjithshme e saj ku kemi bashkëpunuar në disa projekte me organizatat e huaja për refugjatet nga Kosova, siç është IRC, Oxfami. Kam përsëri raporte të mira me këto grupime si dhe me Qendrën për mbrojtjen e viktimave, etj.

Ndërsa këtu kemi raporte të mira me shtypin shqiptaro – amerikan, Federatën Universale për Paqen UFP, Qendrën për Drejtësi Familjare, Senatoret Ruth Hasell Thompson, Jeff Klain, Asamblyman Z. Mark Gjonaj, avokatin Stiven Kaufman, organizatat e ndryshme shqiptaro – amerikane etj.

Cili është një moment historik për gruan kosovare?

Mimoza Dajçi: Pjesëmarrja e gruas në politikë e vendimarrje në Kosovë është pjesërisht e kënaqshme, por përsëri ka vend për përmirësime. Kuota e ligjiit për perfshirjen e saj në politikë kap shifrën 30 % , kjo shifër duhet të rritet pasi pa një pjesëmarrje të barabartë dhe emancipim të plotë të gruas në jetën politike, sociale e ekonomike të vendit nuk ka zhvillim.

Planet e së ardhmes për organizatën tuaj?

Mimoza Dajçi: Planet tona në të ardhmen, ne si objektiv tani për tani kemi hapjen e një qendre informative për gruan në një zonë të Bron-xit, ku ajo të jetë e hapur 24/7 për marje dhënie informacione mbi situatën e femrës në këtë lagje të New York-ut. P.sh të orientojmë të sapo ardhuarat se ku është zyra e ndihmës ekonomike, ku janë spitalet, policia, stacionet e transportit, apo edhe femrën e dhunuar ta drejtojmë atje ku asaj i lypet ndihma e parë që kërkon.

Si ka ndikuar komuniteti shqiptar dhe Amerikan në përgjithësi në misionin e organizatës tuaj, dhe përkrhajen e femrës në Kosovë?

Mimoza Dajçi: Ne kemi patur mbështetje të gjerë jo vetëm nga komuniteti ynë, por edhe nga politika dhe institucionet amerikane e ky është një avantazh që na shërben për ecjen tonë në rrugë të mbarë drejt synimeve dhe prespektivës tonë, çfarë shton edhe më shumë interesin për të gjetur përkrahjen ndoshta edhe të ndonjë projekti që ti dedikohet drejtë përsëdrejti gruas së dhunuar nga paramilitarët e militarët serbe në Kosovë. Ne mendojmë se zhvillimi dhe emancipimi i plotë i gruas në Kosovë sjell edhe përparimin e vendit. Në të gjitha takimet që kemi patur me senatorët apo kryebashkiakun në Bronx Ruben Dias. Jr ne kemi paraqitur situatën e femrës shqiptare në Kosovë, veçanersiht asaj të dhunuar e traumatizuar nga lufta atje. Kemi paraqitur fakte e foto të ndryshme nga lufta e krimet në Kosovë. Ndërgjegjësimi i tyre për këtë situatë ka qenë i plotë, e ne i kemi kërkuar edhe një vizitë të mundshme të tyre në këtë shtet të ri. Reagimet kanë qenë poztive premtuese, pro do tja lemë kohës. Me këtë rast unë dua të ndalem edhe tek Gruaja e Parë e vendit Znj, Michele Obama, e cila ka një aktivitet të ngjeshur human, shoqëror e paqësor. Eshtë një femër aktive, me një kapacitet të lartë intelektual e patriotik që frymëzon çdo nënë, vajzë apo grua për të gjetur veten në jetën e përditshme. Ajo është si një pikë pozitive referimi për gratë e reja se si duhet të sillen në familje, shoqëri e punë. Siç dihet ajo renditet këtë vit tek 100 femrat më të fuqishme në botë nga revista periodike amerikane “Forbes”. Për organizatën tonë është ëndërr takimi me Zonjën e Parë në Shtëpinë e Bardhë edhe shkëmbimi i eksperiencave të saj me anëtaret tona. Realizimi i kësaj ëndrre do të shënohet edhe si një nga arritjet e aspiratave tona.

Faleminderit për intervistën znj. Dajçi. Mesazhi juaj.

Mimoza Dajçi: Ti themi Stop dhunës e krimit. Të flasim sa më shumë për paqen e jo për luftën. Të jemi mirënjohëse ndaj mirësisë që na ofron dikush. Të mos braktisen prindët nga fëmijët që ndodhen jashtë vendit në emigracion. Të japim e të marim respektin e duhur. Të  edukohemi të themi më fal e faleminderit. Të kemi tolerancë fetare, e mirëkuptim brezash.  I bëj thirrje qeverisë shqiptare dhe asaj të Kosovës që të gjitha ato gra që u martirizuan nga diktatura komuniste në Shqipëri tu jepet titulli Heroina të kombit. Si dhe të vlerësohen e të trajtohen me status të veçantë gratë dhe vajzat në Kosovë që kanë përjetuar dhunë nga makineria serbe, disa prej tyre që kanë veprimtari të lartë patriotike të marin tituj e vlerësime si Heroina të kombit.  Ashtu si dhe Bosnja qe u ka njohur grave të dhunuara nga lufta status me përfitim pensioni.

Faleminderit edhe juve Ermira.

FJETJA E SHEN MERISE

by

Nga Gëzim Llojdia/

Rrugëtimi/

Kisha dëgjuar për manastirin :”Fjetja e Shën Mërisë në ishullin e Zvërnecit .15 gushti është një ditë e nxehtë vere . Rruga ka një mbulesë asfalti të re por është  e ngushtë për dy makina që këmbehen  afër ish gërmadhave të Sodës .Pylli i egër .Kthemi majtas  ,ecim drejt dhe zbresim më poshtë .Shfaqet  ishull i Zvërnecit .Një pyll dhe disa ndërtesa në të verdhë .Përpara kemi një urë druri .Imazhi I saj dhe godina e manastirit gjenden përherë në fotot turistike si dhe në  botimet për kishat dhe manastiret bizantine .Ura mund të jetë mbi 130m e gjatë e ngushtë .Drurët e saj vende-vende kanë filluar të kalben . Ka një tabelë që sinjalizon se ky është vend i shenjtë dhe se si duhet ët zbatosh rregullat . Kur ura përfundon je në cep të një bankine  rreth 1m betoni dhe ndesh tregtarët , që pjekin misra dhe shesin gjithfarë gjerash .. Manastiri i është i vogël dhe nga kompleksi i ndërtesave aty ,shquhet lehtë. Mënyra e ndërtimit tipi dhe stili i tij është tërheqës .Aty  po mbahej edhe mesha  e paradites .Futemi brenda .Kthina e parë ku digjen qirinjtë . Ka shumë qirinj të ndezur . Prifti që mbanë meshën flokëthinjur me veshjen e zezë . Ajo që më tërheq është gjuha e mbajtur . Shqip . Kupton mirë qëllimin e kësaj dite . Shikoj ikonostasin në dru .Kryqin e madh .Pas kësaj i hedh një sy varrit të Marigos .Me mermer të zi dhe germa të mëdha lexohet  :Marigo Pozio . Ç’po qëndis moj Marigo …. më vijnë ndër mend vargjet .Nisemi për nga pylli .I egër dhe madhështor . Hijezim .Aty këtu banorët këpusin dafinë në tufa të mëdha .Mesa shikoj ajo gjendet në gjendje të egër .Më tërhoqi një dhomë e veçantë e manastiri vendi i murgjve . Mbështetëset prej druri ku vareshin murgjit në përhumbjen e madhe . Dritare të vogla vend për meditim dhe pastrim shpirti .

Cbënë këtu ti Marigo ?

Sipas rrëfimeve të ish drejtuesve të Komitetit ekzekutiv një letër e  ardhur nga Kolonja tregonte manastirin si vend ku prehej Marigoja . Ajo ishte varrosur sipas të dhënave aty në vitin 1932.  Besimi i Marigosë e kishte sjellë në dyert e një vendi mitik ku preheshin dhe shpirtrat e murgjve nga koha e mjegullës së përhimët deri në vitet kur ligji i viti 1967 ,prishi dhe kyci dyert  e manastireve .Aty pranë ka edhe disa varre të tjera mes tyre një mbishkrim grek . Arsye dhe përse është në këtë gjuhë nuk ta shpjegon askush në këtë ditë feste ,ku njerëzia vërdallosen sa në manastiri rreth tij e larg tij në pyll .

 

Studiuesi Meksi për manastirin

 

Sipas studjuesit të saj Pr.Dr. Aleksandër Meksit kisha e Shën Mërisë së Manastirit të Zvërnecit është e tipit “kryq i lirë” me kupole. Ajo mbart në vetvete dy faza ndërtimi, duke u veçuar në pjesën e vjetër dhe atë të re. E vjetra përbëhet nga Naosi (salla) dhe Narteksi (parasalla). Naosi ka formën e një kryqi të lirë, ku krahet lindore dhe perëndimore janë më të gjatë se krahët jugore dhe veriore. Ai përbëhet nga absida, një protezis gjysmërrethor dhe diakonikoni. Pjesën më të madhe të tij e zë tamburi me kupolën, i cili është ndërtuar me gurë e copa tullash të vendosur me llaç midis tyre. Narteksi është pjesa tjetër e ndërtimit të vjetër që përfaqësohet nga një zgjatim katërkëndor. Ndërsa pjesa më e re e kësaj kishe përbëhet nga ekzonarteksi (Portiku) dhe këmbanorja.Ekzonarteksi është ndërtuar me të njëjtën teknike si pjesa e vjetër e kishës dhe është shtuar më vonë. Fasada e tij përbëhet nga shtatë harkada të mbështetura në gjashtë kolona, të cilat janë ndikim i arkitekture romake në atë bizantine. Në pjesën perëndimore të kishës ndodhet këmbanorja, e cila mund të jetë e të njëjtës kohë ndërtimi me ekzonarteksin. Restaurimi i fundit i këtij objekti është bërë në vitin 2003. Per percaktimin e kohes se ndertimit te kesaj faltore kristiane ekzistojne disa mendime. Studjuesi shqiptar A. Meksi argumenton se kisha i perket shek XIII-XIV. Ndersa çifti i studjuesve austriake Helmut dhe Herta Bushhausen mendon se koha e ndertimit i perket shek. te X. Kurse nje tjeter studjues Krauthemeri mendon se ky tip e ka marre stilin arkitektonik nga mauzoleumet romake dhe eshte ndertuar larg qendrave urbane midis shekujve X-XI. Kjo ide duket interesante sepse çuditerisht brenda kishes ne naos ndodhet ne dyshemene e saj edhe nje pllake varri. E shkruar ne greqishten Bizantine, ajo ka sherbyer si mbulesa e nje sarkofagu, i cili ose ka qene aty qysh ne fillim, ose eshte marre nga ndertuesit per tu vendosur ne dyshemene e salles se kishes. Autori Theofan Popa duke ju referuar shenimeve te Historianes Bizantine Ana Komnena mendon se: varri duhet te kete qene i Dukës Argjiro KARANXHAS, i cili u dërgua në këtë rajon në shekullin e XI nga Perandori Bizantin Aleks Komneni.

Argjiro Karanxha ishte komandant i gardës Perandorake Bizantine (Eteriarh). Ai u dërgua në vitin 1091 nga Perandori Aleks Komneni me mision në Durrës, i paisur me dy letra. Njëra ishte për Joan Komnenin Dukën e Durrësit, ndërsa tjetra ishte për parinë e këtij qyteti. Argjiro Karanxha u nis drejt këtij qyteti me qëllim të dyfishtë. Si fillim ai do të dorëzonte letrën e parë, e cila i kërkonte Dukës Joan, që të shkonte në Kostandinopol, për të dhënë shpjegime, pasi dyshohej për veprimtari komplotiste ndaj Perandorit. Qëllimi kryesor i Argjiros ishte ta bindte Dukën Joan, që të kthehej në Kryeqytet dhe vetë të merrte kontrollin e Durrësit. Ndërkohë që letra e dytë me të cilën Perandori e kishte ngarkuar Karanxhasin ishte tepër sekrete. Atë ai do ta përdorte në rast se vërtetohej fakti se Duka Joan ishte vërtet komplotist. Atëherë Argjiro Karanxhas do ta përdorte këtë letër, duke i kërkuar në emër të Perandorit Parisë së Durrësit ndihmë, për të arrestuar Dukën Joan, që ishte njëkohësisht nip i Perandorit. Por në këtë mision u përdor vetëm letra e parë, sepse Joan Komneni u bind nga Argjiroja dhe u nis drejt Perandorit, që ndodhej në Filipol të Bullgarisë. Këtu Perandori e priti dhe pasi u bind se akuzat e përhapura për të nipin ishin të rremë, e nisi përsëri drejt Durrësit ku e “thërriste detyra”. (Burime tregimtare bizantine për historinë e Shqipërisë, shek X-XV, Tiranë 1975, fq fq 107). Ky ishte njoftimi që na jep në librin e saj Aleksiada (vëll II. Lib VIII, 7.8 fq 19-23) historiania bizantine Ana Komnena për misionin e Komandantit Argjiro Karanxhas, i cili u dërgua në Durrës për të marrë drejtimin e kësaj theme në vitin 1091. Argjiro duhet të ketë qëndruar në Durrës për një periudhë të shkurtër pothuajse dy mujore. Për fatin e tij nuk dihet gjë se ç’ndodh më tej. Por erdhi dita kur studjuesi i monumenteve të kultit kishtar i ndjeri Theofan Popa, publikon në librin e tij: “Mbishkrime të kishave të Shqipërisë”, një mbishkrim nga Kisha e Manastirit të Shën Mërisë në Zvërnec të Vlorës. Mbishkrimi ndodhet në dyshemenë e sallës së kishës mbi një pllakë varri prej guri gëlqeror të gjatë 1.87 m e të gjerë 0.67 m. Ai është vendosur në një fushë të sheshtë. Pllaka anash është zbukuruar nga imitimi i dy kolonave korintikë, sipër të cilave qëndron një hark. Mbishkrimi përbëhet nga 3 rreshta dhe përmban këtë tekst: “Këtu prehet Kondos Karanxhas, burrë fisnik me preardhje prej një fisi fisnik, degë fisnike”. Poshtë mbishkrimit dora e e një skulptori ka gdhendur me shumë art një kafkë njeriu, rrethuar prej një gjarpri e të kurorëzuar prej dy kockash simbol i cili nuk është shpjeguar deri më tani.

 

                     Vendinternimi

 

Djali i Mark Ndojës, Leka poeti dhe përkthyesi  e takuam tek panairi i librit në Vlorë. Poeti dhe mësuesi Vangjel Pici më tha se kishte njohur Markun kur ishte i izoluar në Zvërnec. K pasur edhe shumë politikanë të tjerë apo krijues që u mbyllën në Zvërnec . Kur kishat panë ditën e errtë të kohës , murgu i fundit iku sy lotuar për djegien e bibliotekës më të madhe .Ishulli i Zvërencit është i rrethuar nga ujërat e ndenjura që nuk kapin 30-50 cm lartësi .Gjithë faqja lindore dhe veriore e manastiri ka këtë fushëpamje .Ujëra .Dikur murgjit udhëtonin nëpër llumbërtirën me kripë, leshterikë .Pas manastirit është pylli me drurë të lartë . Pjesa tjetër rrethohet nga uji ku gjendet Kisha e Shen Triades .

 

             Pakomi themeluesi

 

Nga enciklopedia Ëekpedia e lirë  morra këtë material që po e citoj të plotë lidhur me të dhënat .Themeluesi i jetës manastiriale ishte Pakomi i cili lindi dhe jetoi në Egjipt gjatë shekullit IV. Ai krijoi komunitetin e parë të njerëzve që jetonin të veçuar dhe i përkushtoheshin vetëm besimit. Këta njerëz u quajtën murgj dhe jetonin në kuvende, nga ku i largoheshin jetës së përditshme dhe kërkonin në vetmi paqen dhe qetësinë. Ata kishin si detyrë kryesore që ti luteshin zotit së bashku kurse pjesën tjetër të kohës e kalonin duke ju përkushtuar zejeve, shkrimit të librave, kopjimit të traktateve, veprimtarive të tjera, etj.

Pakomi përcaktoi edhe rregullat e para të këtij shërbimi siç ishin: betimi, besimi, dhe bindja ndaj kryemurgut . Manastiri është një institucion i veçantë që vepron Brenda kishës si organizatë fetare zyrtare. Ai përbëhet nga një objekt në formë katërkëndëshi ku në qendër të tij është vendosur kisha, e cila zakonisht mban emrin e një figure të Panteonit Kristian. Kisha rrethohet nga një oborr i gjerë rreth të cilit janë vendosur një kishëz më e vogël, banesat e murgjëve, mensa (trapezeria), punishtja, depot, stallat, etj. Manastiret ndërtoheshin në vende të veçuara, dhe të mbrojtura larg qendrave të banuara. Në ta zhvillohej monakizmi, jeta e murgjeve , që zyrtarisht nisi në vitin 471, kur Murgu Italian Benedeto i Norçias formuloi “Rregullin e Mjeshtrit”, i cili rregulloi veprimtarinë e jetës monastike. Manastiri i parë u ndërtua në Kampanjë pranë Napolit prej tij në vitin 530. Megjithatë Manastiret rrethoheshin nga ndërtesa dykatëshe dhe mure të lartë. Ato kishin disa porta por ajo kryesorja ishte e tipit monumental e paisur edhe me kullë fortifikimi.

Njerëzit që jetonin në Manastire quheshin murgj. Ata ishin persona që në mënyrë individuale e kishin braktisur jetën e përditshme dhe i ishin kushtuar këtij shërbimi, për të arritur bashkimin me zotin. Nën drejtimin e kryemurgut (Abatit, Igumenit) ata bënin një jetë të thjeshtë, të bindur, dhe të përkushtuar. Në manastire ishin hapur shkolla, ishin ngritur punishte etj, ishin krijuar anekse të veçanta për të sëmuret psiqike. Pranë tyre zhvilloheshin panaire, ndërsa në to murgj të specializuar shkruanin libra, kodike, traktate si dhe kopjonin vepra te autoreve te shquar. Në rrethana të tilla në manastire u realizuan kodike, ikona, afreske, epitafe dhe vepra të tjera artistike e kulturore. Diku rreth shekullit të VI kjo traditë nisi të aplikohej edhe në vendin tonë, duke krijuar traditën e saj edhe në rajonin e Vlorës, ku nuk mungonin vendet e përshtatshme dhe të vetmuara për ngritjen e manastireve.

HASAN DOSTI,NJË JETË NË LUFTË

by

Shkruan Eugen SHEHU/

Lindur e kaluar në paqë e begati , një jetë  natyrshëm ka hiret e veta. Lindur e kaluar në luftëra, megjithë privacionet e mëdha sërish ka hiret e saj. Për më tej , kur këto luftëra i frymëzon ideali hyjnorë i lirisë së kombit , atëherë jeta e njeriut gjen kuptimin e saj më të shenjtë. Një jetë e tillë është ajo e Hasan Dostit ndryshe e thirnin Hasan Kosova.

I lindur në fshatin Kardhiq të Gjirokastrës , në vitin 1895 , Hasani që në fëmijëri do të tregonte dashuri të madhe për librat. Prindërit e dërgojnë në Janinë e posaçërisht në gjimnazin e dëgjuar „Zosimea“ aty ku vite më parë ishin shkolluar edhe Frashërllinjtë. Spektri i gjërë i kulturës që përmblidhte gjimnazi,ndikuan në formimin e një edukate të fortë morale të Hasan Dostit deri sa mbylli sytë në moshën 96 vjeçare. Janina përveç asaj diturie të marrë prej bangave të shkollës , e paisi Hasanin e vogël nga Kardhiqi edhe me një sqisë tjetër,atë të krenarisë kombëtare. Kënga e Birbilenjëve,historinë e trimave shqiptarë të detit , kalaja krenare e Ali Pashë Tepelenës,do të shoqëronin netëve pothuaj gjithë djalërinë e „Zosimesë“ duke iu kujtuar një histori sa tragjike aq edhe krenare të kombit të tyre.

Më pas,gjithmonë me nota të larta , Hasani mbaron gjimnazin turk. Diçka ka filluar të zgjohet tani në shpirtin e trimit Kardhiqas. Shpërthimi i Luftës së Parë Botërore solli një det trazirash e vuajtjesh për shqiptarët. Coptimi tragjik i kufijve të cilit 1913 , sulmet e shkallëzuara të andartëve grekë në Jug dhe egërsia e sllavëve në brigjet e Drinit e komplikonin më tej situatën. Po t’i shtosh këtij tërbimit të fqinjëve pushtues edhe anarkinë e mbrendshme, do të mund të kuptosh fare lehtë se Shqipëria i ngjante një varke prej druri lënë nën mëshirën e dallgëve të rrezikshme mes oqeanit të trazuar.Pa mbrojtje , pa timonier , e vetme , kjo varkë natyrisht që do të bënte çfarë ish e mundur të delte nga vrundujt e stuhisë.

Andartët grekë , ndërkohë djegin më tepër se gjysmën e shtëpive të Krdhiqit. Ata po përparonin drejt Tepelenës duke vaditur ëndrrën e tyre të „Vorio-Epirrit“ me gjak të pastër e të pafajshëm shqiptarësh. Familja e Hasanit , së bashku me qindra të tjera gjirokastrite detyrohet të marrë udhën e të largohet prej „tokës së djegur“ që praktikuan ushtritë greke në territorin shqiptar shekullorë. Ata vendosën në Vlorë ku zjarri i shovenëve grekë gjithsesi nuk kishte mbërritur. Tanimë jeta e Hasan Dostit kishte marrë një udhë tjetër. Intuitivisht,djaloshi prej Kardhiqi po e kuptonte se brezit të tij përpos trimëria e dituria do t’i duhej të ushqeheshin parreshtur me ndjenjat e nacionalizmit të ndershëm.Miqtë dhe shokët e Hasan Dostit do të ishin tani djelmëria atdhetare e Vlorës,ata që organizuan dhe udhëhoqën rezistencën greke,ata që në krah të baballarëve shkruan me gjak epopenë e luftës së Vlorës.

Duke parë në karakterin e Hasanit mjaft virtyte , Qeveria nën udhëheqjen e Sulejman Delvinës, e emëron djaloshin prej Kardhiqi në detyrën e sekretarit të përgjithshëm të Prefekturës së Gjirokastrës.Këtu , Hasani shquhet jo vetëm për ndershmëri por edhe për korrektesë e maturi ndaj disa elementëve shqiptarë me qëndrime filogreke. Miqtë e tij të kësaj kohe janë Bajo Topulli dhe Kolë Tromara. Së bashku organizojnë edhe një shoqatë,programi i së cilës kishte të bënte përpos të tjerave,me nxitjen e ndjenjës kombëtare,me njohjen e historisë dhe të traditave të krejt trojeve etnike shqiptare,me idenë e bashkimit sa më të shpejtë të këtyre trojeve në trungun e shtetit amë.

Ka qënë viti 1922 kur Hasan Dosti merr prej shtetit shqiptar një bursë për të studiur në Francë.tanimë ai është i pjekur në gjykime dhe tepër i aftë të kuptojë gjëndjen aktuale dhe rrugët e ndryshimeve për të ardhmen e Shqipërisë. Mbaron me rezulltate të shkëlqyera degën e drejtësisë në Francë dhe përfundon studimet duke mbrojtur gradën e Doktor në Drejtësi. Gjatë viteve të studimeve,në rrethet intelektuale franceze debaton mbi të drejtat e nëpërkëmbura të popullit të vet duke rikujtuar shpesh historinë. Së bashku me nacionalistë të tjerë që s’ishin pajtuar me regjimin monarkik,Hasan Dosti hedh idenë e një lëvizjeje popullore demokratike ku liritë e njeriut të zinin vëndin që meritonin në jetën sociale.Sado që sfondi social i Shqipërisë në monarki ishte tepër i errët,idetë dhe veprimtaritë e nacionalistëve të emigracionit nuk kaluan pa u vënë re.

Me ardhjen në Shqipëri,Hasani realizon një ëndër të vjetër të tijën.Pikërisht t’i shërbejë popullit të vet duke i dhënë (brënda kuadrit ligjor) drejtësinë aq të mohuar nëpër vite.Por duhet thënë se në një masë hierarkitë e shtetit të atëhershëm shqiptar,natyrshëm vuanin prej atij mentalitetit  të rryshfeteve dhe pazareve.Kështu,duke mos qenë dakord me qëndrimin e shtetit ndaj të drejtave elementare të individit,Hasan Dosti kundërshton hapur disa urdhëra arbitrarë. Për më tej i paisur me llogjikë e guxim,Dosti preferon të gjykojë e publikojë mjaft shkelje me gjykatën e Diktimit ku punonte.Është kjo arsyeja që rebeli Hasan Dosti pushohet me disa kolegë të tij nga puna në këtë gjykatë. Sidoqoftë,idetë e nacionalizmit,nuk do ta dekurajonin askurrë Hasanin.Ai përmes tyre do të lidhej këtej e tutje me burra trima e të mënçur,fjala e të cilëve do të skalitej thekshëm në konturret e viteve të 30-ta.Së bashku me Hysni Lepenicën,Bilal Golemin,Skënder Muçon e të tjerë,në fillim të viteve 30-të,Dosti ndërmerr krijimin e organizatës „Lëvizja e Vlorës“.Përpos kërkesave për demokratizimin e krejt aspekteve shqiptare të kohës,kjo organizatë duke kthyer sytë nga perëndimi,parashihte Republikën si regjim më të përshtashëm të qeverisjes në Shqipëri. Këtë regjim pjestarët e kësaj shoqate e lidhnin sidomos me mentalitetin dhe traditat e popullit tonë.

Goditja që mori më pas „Lëvizja e Vlorës“ tregoi për atë çka forca të caktuara në Shqipëri,të përkrahuara edhe prej zyrtarëve dhe ushtarakëve të lartë të administratës,ndosht nuk ishin të afta të kuptonin prosperitetin e kombit të tyre. Për më tej,këto forca shihnin interesat personale duke harruar interesat madhore të atdheut.Në rradhët e të dënuarve të kësaj organizate ishte padyshim edhe Hasan Dosti i cili që nga 15 vjet vuajti më shumë se tre vjet burg,falë amnistive të herë pas hershme të dekretuara prej Mbretit Zog.

Ora e madhe e nacionalizmit bie në fillimprillin e vitit 1939.Castet në rrokullime të kohës,kishin mbi supe peshën e madhe të tragjedisë dhe historisë së re të shqiptarëve.Një dokument i zbuluar kohët e fundit hedh në dritë mbi datën e vërtetë të krijimit të „Ballit Kombëtar“ duke përgënjeshtuar historiografinë komuniste që e shpie këtë ditë në fundin e vitit 1943.Në këtë dokument përpos të tjerave thuhet ;“, Siç është e ditur,Shqipëria në 7 prrill 1939,ditën e premte të zezë,u invadua prej italisë fashiste.Menjëherë që në javën e dytë të atij muaji,u formua në Tiranë një Komitet i mshehtë nën kryesinë e patriotit Mid’hat Frashërit i pagëzuar me emrin „Balli Kombëtar“.Komiteti harton një program veprimi që ka përbrënda kufijve të mundësive një farësoj rezistence …. Një nga anëtarët thmelues të Komitetit ka qënë H.Dosti …(„Koha“ 30 maj 1998-„Hasan Dosti ose historia e vërtetë „).

Tanimë rruga e patriotit nga Kardhiqi i Gjirokastrës,ishte përcaktuar plotësisht.si një ndër udhëheqësit e „ Ballit Kombëtar“ai dëgjohet kudo ku vete.Fjala e tij ka forcën e gjykimit.Veprimi i tij është i prerë dhe në kohë.Në miqësi të ngushtë me Mid’hat Frashërin dhe Faik Qukun,Hasan Dosti punon për vënien në jetë të programit të tetë pikave të nacionalizmës më vonë me disa korigjime kohore programi i quajtur DEKALOGU,si një ndër thirrjet më të fuqishme të kohës, aktualiteti i së cilës mbetet akoma për ne shqiptarët në këtë fundshekull. Edhe pse kish studiuar për drejtësi, gjeografia dhe historia e lashtë e arbërorëve do të mbeteshin pasioni i madh deri në fund të jetës së tij.Në vitet e okupacionit fashist,krahas detyrave të ngarkuara prej „Ballit Kombëtar“,Hasani bashkëpunon ngushtë me atdhetarin,studiuesin e palodhur dhe nacionalistin Ahmet Gashin dhe të dy së bashku përpilojnë hartën e parë etnike të Shqipërisë.Juristët e Kosovës,do të mbeteshin gjithashtu ndër shokët dhe miqtë më të afërt të Dostit.

Mukja do të ishte një pikë kulmore në jetën dhe veprimtarinë e krejt nacionalistëve shqiptarë. Të bindur për një bashkim të plotë,të krejt forcave politike kundër okupatorit,nacionalistët u ulën në tavolinën e bisedimeve me disa prej udhëheqësve komunistë njëlloj si vëllai me vëllanë. Ata nuk paragjykuan askënd,por përkundrazi gjetën gjuhën e përbashkët duke rikujtuar kuvendet e mëdha të besës shqiptare. Mukja vendosi krijimin e Komitetit për Shpëtimin e Shqipërizë dhe njëzëri,nga të gjithë pjesëmarësit,unanimisht u votua në krye të këtij Komiteti,Hasan Dosti.Nacionalistët dhe komunistët e Mukjes,parapanë tek Hasan Dosti jo vetëm trimëria  e guximi djaloshar por edhe aftësinë e veçantë të tij për gjykimin e ftohtë të krejt stuatave.

Ajo çka ndodhi më pas me Mukjen,dihet. Miqësia e komunistëve shqiptarë me ata jugosllavë do të shërbente si thikë në shpinë të vëllazërisë shqiptare.Gjaku i rrjedhur prej asaj plage akoma edhe sot nuk ka të ndalur.Plaga rrjedh e rënkon.Brenda këtij rrënkimi që nuk soset kurrë janë jetët e mijëra shqiptarëve të marra prej dhelpërive sllavo-komuniste.

Së bashku me ata që muarën rrugët e mërgimit në vjeshtën e vitit 1944 ishte edhe Hasan Dosti Gjermanët,në largimin e sipër i djegin nacionalistit të shquar shtëpinë e vet në Tiranë dhe i pushkatojnë gruan dhe vëllain.Kjo do ta ligështonte trimin e pafrikshëm.por gjithsesi ai ndjen ngrohtësinë e bresit të tij të nacionalistëve që i ngjante atij zjarri të pafikur në ngricat e jetës. Në  kampet e refugjatëve kudo ku ish, Hasani do të ulej të punonte,të shkruante,të hidhte dritë mbi të vërtetat. Veçmas,për nacionalizmin shqiptar do të gjente dhe ndriçonte të gjitha rrugët për bashkimin e forcave të djathta si të vetmen mundësi për të luftuar komunizmin.

Me vdekjen misterioze të Mid’hat Frashërit,ai do të zgjidhej në krye të Komitetit „Shqipëria e Lirë“. Ky Komitet u bë çerdhe e ngrohtë e krejt shqiptarëve të mërguar dhe bazë e luftës kundër rregjimit komunist.Në funksionin e kryetarit të Komitetit „Shqipëria e Lirë“,Dosti luajti një rol të madh për demaskimin e regjimit të Tiranës Ishte krahu Radikal i Ballit Kombëtar. Në një mesazh të transmetuar në Radio Londrën në vitin 1950 , me atë zërin e tij burrërorë,me duart që i dridheshin prej emocioni ai u drejtohej shqiptarëve :

„Një vit tmerri komunist,disa vite torturash,gjakësish e vuajtjes,kaluan në kalendarin shqiptar si në kohët më të zeza që ka njohur historia jonë.As vrulli i barbarëve nuk shkatoi kaq mjerime përmbi tokën tonë ku mbretëron uria dhe frika e keqe prej ditës fatale që një grup agjentësh të egzaltuar hipotekuan Shqipërinë në kadastrën e Beogradit eMoskës .. »(Fjalimi në BBC.1950).

Kudo në Itali,Francë,Gjenevë e deri në Los Anxhellos,veprimtaria e këtij nacionalisti ishte e ndjeshme.Zemra natyrisht i dhimbte sepse Qeveria e Tiranës i kishte mbyllur në brigje djemtë e tij duke mbajtur peng për idetë dhe veprën e të jatit.Por ai s’i shkëmben për asnjë çast hallin e madh të Atdheut me interesat vetiake të çastit.Kështu,derisa zemra i pushoi së rrahiri në janarin e vitit 1991.

  Cka ndjerë ajo zemër e madhe në rrahjet e fundit të saj ? Vështirë të përgjigjesh.Por sytë janë mbyllur me imazhin e bukur të demokracisë që po vinte në Shqipëri.(Ne Foto:Hasan Kosova Dosti- 1895-1991)

     Bern-Zvicër

DONIDA KA NEVOJË PËR NDIHMËN E KOMUNITETIT SHQIPTAR NË AMERIKË

by

A mund ta ngremë në këmbë këtë shpirt që vuan? Pse, jo?

Kjo vajzë që shihni në fotografi është Donida e cila u operua dy herë  bë Beth Izrael Hospital në Boston për të hequr një tumor  të rrezikshëm në shpinë . Operacioni është vlerësuar i sukseshëm, por Donida edne nuk mund të ecë. Ajo ka nevojë për terapi për disa muaj në mënyrë që të rifitojë aftësinë e saj për të ecur. Donida, familja e saj, dhe miqtë e saj shpresojnë se komuniteti shqiptar do të tregojnë veten sërish bujarë e humanë, nuk do ta lënë vajzën e re që të dergjet në vend, por do ta ndihmojnë që të plotësojnë shumën mijëra dollarëshe që kjo vajzë të rikthehet në jetë.

Është një shoqatë në Boston/ Masachussetts,Maasbesa që ia ka nisë aksionit dhe deri tani i ka mbledhë $4600.00. Shoqata synon që të mbledhë $20.000.00. Ne po ju dërgojmë adresën e linkut të saj, ku ju mund të kontribuoni (http:/icanhelp.maasbesa.org/.

Le të bashkohemi të gjithë, individë dhe shoqatat dhe fondacionet dhe ta ndihmojmë vajzën që po pret plot shpresë nga të gjithë ne.A mund ta ngremë në këmbë këtë shpirt që vuan? Pse, jo?