• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Secili të fillojë nga vetja…

July 13, 2022 by s p

Gezim Zilja/

PD-ja duhet të zbërthejë e kuptojë e përfundimisht pse nuk u fitua beteja e rradhës me një qeveri super të korruptuar dhe antipopullore si ajo socialiste. Kjo mund të arrihet me një analizë të thellë e parimore, që PD- ja ka tridhjetë vjet që nuk e bën, as kur humb e as kur fiton. I pari që duhet të japë llogari për humbjet seriale të PD-së është Lulëzim Basha. Kishte mision shkatërrimin e strukturave të PD-së dhe pasurimin e tij, apo ishte një budalla dhe vepronte kuturu? Si qënka kjo punë, që dorëzon ditën me diell, pas katër humbjesh rradhazi ( dy lokale, dy parlamentare) për tetë vjet me rradhë një parti, aset kombëtar si PD-ja, tërësisht të shpartalluar dhe tani ha, pi, tall trapin, bën sehir e vazhdon të punosh kundër bashkimit të demokratëve?! Është e pamundur të organizohet një fushatë fituese nëse nuk nxirren shkaqet e katër humbjeve rradhazi të PD-së me moton: Secili të fillojë nga vetja. 

Duhet të zgjidhet gjendja e paqartë dhe absurde e  grupit parlamentar, që ia ul autoritetin, fuqinë vepruese, vendimmarrëse dhe asfikson PD-në. Nuk ka kuptim që grupi parlamentar të ndahet copash, të mos mblidhet të diskutojë, për gjendjen e krijuar, e të rivotohet për kryetarin e grupit. Nuk e ka luksin PD-ja të gjejë pas tridhjetë vitesh armiq të tjerë brenda rradhëve të saj. Kjo është pa kuptim dhe e turpshme. Duhet t’i bëhet e qartë Berishës, se ai ka vetëm një votë në grupin parlamentar e jo të imponohet me metodat e tij të dikurshme: Bujrum! PD-ja hapur e ka derën. Po kush është ai që e hap dhe e mbyll dyert e PD-së ? Dje Basha sot kush? Te kush duhet të marrë leje Jorida Tabaku, Flutura Açka, Dhurata Çupi, Alfred Rushaj etj ? Te Flamuri, Paloka!? E ç’të keqe ka që nuk janë dakord me Berishën? A nuk thotë statuti i ri, që në PD- lejohet mendimi ndryshe dhe fraksionet? Në PD duhet të zhduket mendimi vrastar, që po nuk je në një linjë me kryetarin e partisë je me Edi Ramën. Si mund të thuhen këto fjalë për mjaft bashkëluftëtarë dhe bashkëudhëtarë plot vlera të PD-së për vite e vite me rradhë? Çështja e bashkimit duhet të zgjidhet me qetësi, me diskutime e votime të hapura, sa më shpejt, jo me inate, me gërmëre, denigrim figurash e goditje poshtë brezit, që karrieristë e intrigantë pëdëistë i përdorin ende me sukses. Të diskutohet e shpjegohet se problemet e vulës në PD nuk zgjidhen me gjyqe pa kuptim por me votim në forumet e PD-së, duke zbatuar statutin e ri. Paditja në gjykatë është lojë e PS-së, e ka gjasa ( është një gjyq absurd tashmë) të vazhddojë me vite, duke e futur PD-në në qorrsokak. Me mënyrën sesi po veprohet sot nga Alibeu e Berisha, duke mos u ulur e biseduar, imponimi e mallkimet nuk do të funksionojnë. Grupi parlamentar duhet të rimëkëmbet duke kuruar plagët e veta, e jo të presë se çdo të vendos komandanti apo vulëmbajtësi me përkrahësit e tyre. Ata që nuk mendojnë si Berisha, nuk janë me Ramën, as tradhëtare, por ja që mendojnë ndryshe dhe kjo është demokracia brenda partisë. PD-ja dhe deputetët duhet të kuptojnë se janë para një detyre historike: Të shpëtojnë Shqipërinë nga gremina ku ku po e çon sekti Rama. 

Programi i PD-së për marrjen e pushtetit.

Mungon një program i qartë sesi PD-ja do të fitojë 200 mijë vota plus, që të marri pushtetin. Shtatë korriku ishte një sukses por nuk ngjalli dot frymën apo uraganin që presin shqiptarët. Pasi të ristrukturojë e unifikojë grupin parlamentar, PD-ja duhet të paraqesë para popullit brenda shtatorit një program të qartë afatshkurtër, afatmesëm dhe afatgjatë me objektiva të qartë. Nuk është program ai që deklaron Berisha në intervistat e tij të pafundme, por një dokument i diskutuar, i shkruar e miratuar sipas statutit të PD-së. Veç parullave fluturake e optimizmit populist, ku deklarohet se Rama i ka ditët të numërura, aksioni politik është në vend numëro. PD-të në rrethe edhe pse u zgjodhën me votë të lirë (me pjesëmarrje të dobët) janë fare apatikë dhe janë kthyer në agjenci lajmesh në fb. Ku janë njerëzit e rinj, vizionarë, të ndershëm nga ajka e intelektualëve brenda e jashtë vendit që do të rrisin forcën e PD-së? Pse po vonohet me reformën territoriale dhe atë zgjedhore? Ligji i vitit 2008 i projektuar nga Berisha e Rama me bekimin e Topit ishte një prapaktheu i madh për demokracinë. Me një ligj të tillë edhe një tuaf si Basha arriti ta kthejë PD-në në pronë private, duke injoruar strukturat e PD-së. Rama nuk është i interesuar për ndryshimin e sistemit zgjedhor. Ndoshta dhe Berisha, vetë nuk është interesuar për ndryshimin e ligjit se ia kufizon kontrollin mbi PD në zgjedhjet parlamentare. Edhe 24 orë në ditë të punojnë drejtuesit e PD-së prapë nuk mjafton, aq shumë probleme ka për tu zgjidhur. Atëherë çfarë pritet nga ekspertët e departamentet e PD-së? Do të vazhdohet me parullën e vjetër: I di marshalli këto punë! Si të thotë marshalli….

Prova e zjarrit për PD-në janë zgjedhjet lokale.

Ngelet më pak se një vit nga zgjedhjet lokale dhe për reformën territoriale po bëhet shumë pak. Ndarja territoriale, kryetarët e bashkive dhe anëtarët e këshillave bashkiake që kemi sot, janë dhuratat e çmuara që Lul Basha me PD-në, u bëri socialistëve. Në se drejtuesit e PD-së nuk zgjidhin problemet e përmendura (nxjerrja e përgjegjësive për humbjet e zgjedhjeve, riformatimin e grupit parlamentar, reforma zgjedhore e atë territoriale, hartimin e një programi për të ardhmen etj.) zgjedhjet lokale do të jenë dështimi i rradhës. Edhe më keq do të jetë gjendja nëse këto i lihen në dorë vetëm Berishës dhe disa të besuarve të tij, duke injoruar strukturat dhe statutin e ri të PD-së. Kur do të shpallen garat për kryetarët e bashkive e anëtarët e këshillave bashkiake, brenda PD-ve në rrethe e Tiranë? Do të veprohet  si e ka statuti i ri me votim nga baza, se sy për “Qabe” deri tani nuk ka? Me këto ritme, e me daljen nëpër TV të përfaqësuesve  të PD-së, ku ca i bien fyellit (nuk ka unifikin të veprimeve) e ca mandolinës, duke u futur nëpër labirinthet djallëzore të emisioneve televizive, kashtë do të ketë me bollëk, po bereqet jo. Shumë tema duhet t’i përcaktojnë ekspertëtë e PD-së dhe jo moderatorët-shërbëtorë të pushtetit. Gjasat deri tani janë që statuti i ri të injorohet dhe gjithçka në zgjedhjet lokale t’i lihet në dorë Berishës dhe njerëzve afër tij, për çastet e fundit. Çdo minutë e humbur nga PD-ja për organizimin e zgjedhjeve lokale largon fitoren e afron dështimin. 

PS.  U bë dhe mitingu. Fishekzare nuk pati madje as program të PD-së. Këto ditë në ekrane e portale demokratët e “vërtetë” flasin për madhështinë e mitingut, shpalljen e armiqve, zotësinë e Berishës dhe fitoren e sigurt. Por që Partia Demokratike të vijë në pushtet, duhet të kalojë shtatë dete e nëntë male. Kjo është e mundur vetëm nëse vihen në punë të gjitha kapacitetet materiale e mendore të Partisë Demokratike brenda e jashtë vendit.  

Filed Under: Analiza Tagged With: Gezim Zilja

Turizmi, çmimet, mediat dhe propaganda që dëmton turizmin

July 13, 2022 by s p

Skerdilaid Sulozeqi/

Kulmi i verës dhe i sezonit turistik ka hyrë, e sakaq këto kohë po shohim shumë dashakeq, persona, medie, grupe shoqërore të ndryshe që në rrethin e tyre kanë vendosur Ksamilin, Sarandën e së fundmi rëndshëm Vlorën.

Thashetheme në tymnajë që tentojnë të shpërndahen në mënyrë propocionale të pandershme për Qarkun e Vlorës, sidomos për zonat turistike si më lartë, për t’a damkosur turizmin dhe individin në këto zona.

Një pyetje më lind natyrshëm: pse në kulmin e sezonit sulmohet turizmi në Sarandë, Ksamil e Vlorë? Kujt i intereson?

A ka abuzues dhe me çmime të larta? Patjetër që po, por ata janë maksimumi 10 përqind, jo më tepër. Dhe, vetë tregu i mënjanon ato.

Në këto zona bën plazh me 1000 all çadra, fle me 50 euro në pikun e sezonit në vila luksoze 3-4 persona, ushqehesh me ushqime të freskëta e të mrekullueshme me 50 euro po kaq persona.

Në Sarandë ka peshk të egër e të butë, midhje pafund nga liqeni i Butrintit, ka perime fushe e mali, është vend që i ka falur Zoti çdo gjë, mal, fushë, det, liqen e lum, e çmimet janë propocionale dhe kryesisht të mira për buxhetet e shqiptarve e jo më të huajve.

Shijon Butrintin dhe syrin e Kaltër dhe kaq pak kohë sa nuk e kanë marrë oligarkët.

Në këto zona janë me qindra ata që kanë investuar dhe me mijra familje që ushqehen nga hoteleria e turizmi.

Natyrisht turizmi është dhe do kulturë, por personalisht kam parë që në Ksamil, Sarandë e Vlorë të “bëhen kurban” duke të mikpritur, e duke shërbyer.

Pa harruar kënaqësinë që marrin turistët vendas e të huaj, imazhin që ata përcjellin në vendet e tyre, ku notat për Ksamilin e Sarandën janë maksimale.

Njerëzit duhet t’a kuptojnë dhe mirëkuptojnë që biznese shumë milionshe presin 40 ditë, i lini dhe ata të shkretë të fitojnë bukën se po e zhvillojnë këtë vend të mjerë e të shkretë prej politikës zhvatëse, e administratës këpushëze.

Qeveria, media, njerëzia duhet ta stimulojnë turizmin, sidomos në vendet më të bukura në Shqipëri si Saranda, Ksamili e Vlora, jo të hedhin baltë mbi t’o në mënyrë të padrejtë.

Kush më kundërshton dhe thotë që Ksamili, Saranda e Vlora ka çmime stratosferike e sfidoj me fakte. (Hapni booking, shikoni çmimet e restoranteve dhe bareve.)

Filed Under: Komente

Amnistia fiskale, amniston paranë kriminale

July 13, 2022 by s p

Bujar Leskaj/

Modeli i amnistisë i dalë për diskutim publik në fund të qershorit 2022, i ngjan vetëm ligjeve të qepura me porosi të sektit Rama, të denoncuara nga organizata prestigjoze Transparency International. Ai është i pangjashëm me asnjë model të mëparshëm të aplikuar në vendet e rajonit apo në shtetet anëtare të Bashkimit Evropian, nuk përbën një rrugë të gjenerimit të fondeve të ekonomisë gri dhe të paformalizuar të vendit, por ndihmon pasurinë e vënë nga korrupsioni dhe paranë kriminale. Kjo nuk është rruga e progresit ekonomik të vendit, as e kapërcimit të gjendjes së vështirë nga rritja e çmimeve dhe lufta në Ukrainë. Çdo ide apo projekt, i cili kërkon legalizimin e pasurisë dhe parasë, pa përjashtuar qartë dhe me forcë pasurinë dhe paranë kriminale, përbën një hap të rëndë prapa në zhvillimin normal të shoqërisë dhe ekonomisë sonë.

Lind pyetja, përse qeveria vendos një tavan 2 milionë euro për t’u amnistuar? Cilat para dhe kapitale ka parasysh brenda këtij tavani? Asnjë qytetar shqiptar që ka punuar në mënyrë të ndershme, në emigracion ose brenda vendit, nuk mund të gjenerojë kaq shumë të ardhura. Kush është ai biznes i rregullt ose që punon pjesërisht në ekonominë gri, i aftë të grumbullojë deri në 2 milionë euro, duke i mbajtur të fshehura këto para apo kapitale? Këto janë para të ekonomisë kriminale, që tentojnë të futen në kanalet bankare, nëpërmjet ligjit më të diskutueshëm mbi faljen masive fiskale në historinë e vendit tonë. Nisma e sotme e amnistisë fiskale do të ketë një përdorim tjetër fundor: pastrimin e parave të korrupsionit në nivelet e larta të politikës shqiptare, dhe jo legalizimin e parave të emigrantëve, të cilët përdoren nga kjo qeveri si fasadë.

Si Bashkimi Evropian, ashtu dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar kanë dalë kundër kësaj nisme. Më 19 maj 2022, Fondi Monetar Ndërkombëtar, në deklaratën përmbyllese të misionit të tij në Shqipëri, cilësoi se “Ne përsërisim këshillën tonë kundër një amnistie të mundshme tatimore, duke pasur parasysh shqetësimet për ndikimin e saj në pajtueshmërinë me detyrimet tatimore, si dhe rreziqet e pastrimit të parave dhe të qeverisjes”, ndërsa më 4 korrik 2022, në deklaratën në takimin e 13-të të Nënkomitetit për Tregtinë, Industrinë, Doganat dhe Tatimet midis BE-së dhe Shqipërisë, Komisioni Evropian shprehu “…shqetësime serioze për draftin aktual të ligjit për amnistinë fiskale. Kjo amnisti do të dobësojë kontrollet e Shqipërisë kundër pastrimit të parave”.

Filed Under: Ekonomi

Vota e Diasporës është e Drejtë Kushtetuese

July 13, 2022 by s p

Diaspora për Shqipërinë e Lirë

❗Diaspora për Shqipërinë e Lirë përshëndet deklaratën e përfaqësuesve të komunitetit ndërkombëtar në Shqipëri si një hap të rëndësishëm për mundësimin e votimit nga jashtë vendit.

❗Deklarata e z. Vincenzo Del Monaco ku shprehet inkurajimi i OSCE Presence in Albania që Shqipëria të mundësojë votimin nga jashtë vendit, siç përcaktohet në Kushtetutë” dhe gatishmëria e OSBE-së të japi ndihmën e saj, është inkurajuese. Po ashtu, edhe angazhimi i ambasadës amerikane është i mirëpritur.

❗Këto deklarata duhet të ndiqen me hapa konkrete si nga klasa politike shqiptare ashtu edhe nga faktori ndërkombëtar. Në këtë kontekst, rikujtojmë se Lëvizja deklarohet kategorikisht kundër krijimit të një zone zgjedhore të 13-të, me 5 deputetë të rezervuar për diasporën, si një propozim i cili dobëson peshën e votës së diasporës dhe tjetërson vullnetin politik të mbi 1.4 milion shqiptarëve që jetojnë jashtë Shqipërisë.

❗Diaspora për Shqipërinë e Lirë do të vazhdojë të angazhohet në maksimum për të dhënë kontributin e saj të patjetërsueshëm për këtë premtim që u kemi bërë bashkëatdhetarëve tanë anembanë botës.

Filed Under: Emigracion

AMNISTIA FISKALE E PROPOZUAR NGA QEVERIA NXIT EVAZIONIN FISKAL

July 13, 2022 by s p

Eksperti i ekonomisë Zef Preçi në një intervistë ekskluzive dhënë Editorit të Gazetës Dielli të Vatrës në New York Sokol Paja, analizon me detaje krizën që po kalon ekonomia shqiptare, amnistinë fiskale të propozuar nga qeveria, krizën e çmimeve, korrupsionin në institucionet publike si nder shkaqet kryesore te varferise dhe te papunesise, standardit te ulet te jeteses se shumices se qytetareve, polarizimit te thelle social te vendit, gerryerjes se buxhetit te shtetit,  madje edhe nje nder shkaqet kryesore te boshatisjes se Shqiperise nga rinia.

AMINISTIA E DEKLARUAR E QEVERISE ESHTE NJE DEKURAJIM I ZBATIMIT TE LIGJIT NGA ANA E TATIM-TAKSAVE, POLICISE, APO INSTITUCIONEVE TE TJERA LIGJE-ZBATUESE

Ne vendet e varfra ku sistemi i kontabel  eshte i dobet, ne te cilat sektori informal i ekonomise ze nje peshe te konsiderueshme dhe besueshmeria e institucioneve eshte e dobet kuptohet qe masa te tilla ai amnistia fiskale dhe e aseteve krijojne tronditje serioze ne ekonomi. Ne fakt, Shqiperia yne ka vite qe falin kamatevonesa, gjoba qofte per siguracione te papaguara, utilitete publike si uje, energji e etj. apo detyrime te papaguara. Suksesi i nje mase te tille kerkon tre parakushte baze: konsensus te gjere publik me ate pjese te popullsise dhe bizneseve qe paguajne rregullisht taksat. Shqiperia ka 30-50% ekonomi informale qe do te thote se 50 deri 70% te bizneseve paguajne rregullisht taksat. Se dyti, edhe ne legjislacionin aktual, fshehja e taksave eshte krim dhe prandaj kerkohet garanci politike per te ofruar njekohesisht edhe amnisti ligjore, dmth konseus i opozites  per te garantuar mosndjekjen penale kurdohere qe te ndodhe rotacioni politik ne vend..  Se treti, per shkak te gjendjes se ekonomise dhe procesit te integrimit Europian te vendit, kerkohet edhe konsensusi me institucione nderkombetare (siç eshte rasti i FMN-se), dmth eshte shume e rendesishme qe masat qe merren te jene te bashkerenduara me te. 

Sipas mendimit tim, me amnistine e propozuar se fundmi nxitet evazioni fiskal se krijohet perceptimi “mos i paguaj taksat se nje dite do t’i falin dhe do te dalim me te pasur nga fshehja se sa nga pagimi i tyre”. 

Ne vende qe kane peshe te madhe te ekonomise kriminale siç eshte perpunimi, eksportimi i drogerave, etj. ndermarrja e amnistise fiskale krijon shqetesime me te medha dhe nuk eshte e keshillueshme te behet. Per fat te keq ne jemi ne kete faze, dmth kufinjte ndermjet sektorit formal, informal dhe atij kriminal jane shume poroze, likujditetet levizin lirsht nga njeri grup ne tjetrin dhe eshte nje fakt i pakundershtueshem qe parate kriminale kane zgjeruar dukshem vendin e tyre ne ekonomine shqiptare, sidomos gjate dekades se fundit. Mjafton te kujtojme se vetem Bashkia Tirane ka dhene leje per ndertimin ne kryeqytet te me shume 4.5 milione metra katrore, nje pjese e mire e tyre ne kulla, apo penetrimi i parave kriminale ne ne forme bashke-aksionaresh ne biznese te ligjshme, permes notereve , etj. duke i dhene ekonomise shqiptare pamjen e nje agresion te vertete te parave kriminale. 

Aministine e deklaruar te qeverise e shoh edhe si nje dekurajimi zbatimit te ligjit nga ana e tatim-taksave, policise, apo institucioneve te tjera ligje-zbatuese. 

Ne keto kushte, ashtu sic u pronocua zyrtarisht BE javen e shkuar, nuk ka se si te jete dakord as FMN-ja, Banka Boterore dhe organizatat e biznesit. 

KORRUPSIONI VAZHDON TE JETE NDER SHKAQET KRYESORE TE VARFERISE DHE TE PAPUNESISE

Ne kushte krize çdo vend iu rikthehet burimeve te veta, te vendit. Ne fakt ekonomia e Shqiperise po shfaq rregullisht prej tridhjete vitesh  tiparet e ekonomive pos-koloniale: eksport i lendeve te para te paperpunuara dhe te fuqise puntore te pakualifikuar. Pavaresisht kesaj, une nuk besoj se situata eshte kaq emergjente qe te rrezikoje falimentimin e shtetit sa c’percillet me mas-media, ndonese pajtohem plotesisht korrupsioni vazhdon te jete nder shkaqet kryesore te varferise dhe te papunesise, standardit te ulet te jeteses se shumices se qytetareve, polarizimit te thelle social ne vend, gerryerjes se buxhetit te shtetit,  madje edhe nje nder shkaqet kryesore te boshatisjes se vendit nga rinia, nga pjesa me e shkolluar e saj si dhe nje pjese e klases se mesme. 

Ndersa rritja e borxhit publik pasqyron strategjine agresive dhe teresisht ne funksion te interesave ekonomike e financiare te nje grushti oligarkesh qe ka zgjedhe qeveria e zt. Rama. Per fat keq, destinacioni i perdorimti te ketyre parave nuk  sjell shtimin e vendeve te punes dhe as futjen ne qarkullimin ekonomik te pasurive natyrore te vendit, si naft,a kromi, bakri, hekuri, etj. Keto te fundit jane coptuar per interesa klienteliste dhe korruptive dhe kontributet e tyre jane te pandjeshme ne buxheti e shtetit. Ne keto kushte, rritja e metejshme e borxhit publik nga jashte vendit dhe nga bankat brenda tij rrezikon te shnderroje ekonomine shqiptare ne nje grope thithese, dhe tejet te dhimbshme per qytetaret e vendit.

KRIZA E RRITJES SE ÇMIMEVE, SPEKULANTËT DHE LUFTA

Per nje numer aresyesh objektive dhe subjektive, zhvillimet ne ekonomine tone kombetare ne te ardhmen e afert duket se do te kushtezohen dukshem nga politikat ekonomike dhe fiskale te qevderise, aq edhe nga zhvillimet ne tregjet nderkombetare, sidomos ne vendet e BE-se. Shqiperia sic dihet ka nje ekonomi te vogel, jo-konkurruese, te konrtrolluar dukshem nga nje grusht oligarkesh dhe me politika qeveritare ne te cilat mbizoteron propaganda dhe mediokriteti. Pavaresisht njelloj balancimi te faktoreve te brendshem dhe atyre te jashtem qe kushtezojne ritmet e ketij zhvillimi, duhet thene se politikat ekonomike, fiskale dhe monetare te qeverise dhe bankes qendrore vleresohet se marrin nje rendesi me te madhe se zakonisht apo ne situata me te qeta ekonomike.

Ajo qe bie ne sy nder tiparet e ekonomise sone gjate ketij viti, por ka gjasa te vazhdoje edhe ne vitin qe vjen eshte rritja e pazakonte e inflacionit, rritje qe ka filluar qysh nde gjysmen e dyte te vitit 2021, por qe per frenimin e ketij fenomeni gerryes per te ardhurat dhe kursimet familjare dhe nxites te thellimit te polarizimit social, nuk eshte bere thuajse asgje nga qeveria. Keshtu, ishin dhe jane te gjitha mundesite per te nxitur zgjerimin e siperfaqeve te mbjella me kultura bujqesore dhe per shtimin e numrit te krereve ne blegtori, por per keto mungojne politikat perkatese agrare. Raportime e ndryshme nga burime te besueshme flasin per rritjen e varferise ne vend – behet fjale per me shume 90 mije vete qe jane ne kushtet e varferise ekstreme. E duke marre parasysh faktin se me gati gjysma e qytetareve te punesuar ne sektorin privat marrin paga deri ne kufirin e poshtem te pages se punes te lejuar nga ligji (pages minimale) ky numer lehtesisht pritet te rritet ne muajt qe vijne. Per me teper qe raportimet mbi papunesine dhe varferine perjashtojne popullsine rurale, gjendja e nje pjese te mire te se ciles ka prirje te perkeqesohet me tej. Programet qeveritare per te mbeshtetur familjet ne nevoje kane qene te kufizuara ne kohe dhe ne permasa modeste, aq sa nuk mbulojne as ndikimet e inflacionit ne gjysmen e pare te vitit ne vazhdim.

Nersa ndikim i agresionit Rus ne Ukraine lidhet me importet e karburanteve dhe deridiku edhe te drithereve te bukes, per te cilat ishin dhe jane kushtet qe te zbutej ky efekt si permes prodhimit ne vend, ashtu edhe permes permiresimit te rregullimit te tregjeve per te nxitur konklurrencen. Mirpeo per kete mungojne, vullneti politik,  polikat e nevojshem sektoriale dhe mbeshtetja perkatese buxhetore. 

KERCENIMI I URISE NE NIVEL GLOBAL DUKET SE PERBEN NJE KERCENIM REAL

Krizat e cdo lloji, duke perfshire edhe lufterat, kane dy ane: ate qe shohim – krizen dhe anen tjeter – mundesite. Per kete te dyten mendoj se bota e qyteteruar eshte duke punuar dhe krahas me perballimin e efekteve te krizes aktuale, e ardhmja do te jete ndryshe, Asgje nuk do te jete me si me pare… Ndersa kercenimi i urise ne nivel global duket se perben nje kercenim real, me problemet e medha te konflikteve sociale qe e shoqerojne. Per fat te keq, Shqiperia, edhe pse disponon siperfaqe toek bujaesore te kosnderueshme qe mudn te zbusnin kete efekt te qytetafret e saj, eshte larg ndermarrjes se ndonjerhapi domethenes ne drejtim te perballimit se ketij kercenimi…

BUJQESIA, BLEGTORIA DHE NDIKIMI NE EKONOMINE SHQIPTARE

Ne kete dege te ekonomise shqiptare jane akumuluar probleme te reja dhete vjetra qe zene fill me paqartesite e pronesise dhe mungesen e sigurise juridike, fragmentimin e tokes, bujqesore, pushtimin esaj nga ndertimet e paligjshme dhe informale, mungesen e fuqise puntore te kualifikuar, pamundesine e perdorimit te mekanizimit dhe metodave moderne qe cojne ne rritjen e produktivitetit te punes, mungesen e institucioneve shtetere qe garantojne farera e fidane te zgjedhur dhe kafsheve te races, pamundesine e zbatimit te qarkullimeve bujqesore, mungesen e subvencioneve dhe te mbeshtetjes zhvillimore per kete sektor, etj.

Pa perballimin me realizem te ketyre dhe problemeve te gjera ne bujqesi dhe ne blegtori, as qe mund te pritet ndonje ndryshim serioz ne ekonomine shqiptare.

KRIZA NE ENERGJITIKE, NJE DIMER I VESHTIRE PER EKONOMINE SHQIPTARE

Nje nder sektoret me te prekur nga kriza aktuale rezulton te jete sektori energjitik i vendit. Ne menyre paradoksale ishte vete kreu i qeverise z. Rama qe paralajmeroi ne tremujorin e fundit te 2021 krizen energjitike, por pervec disa kontratave koncesionare te diskutueshme per favoritizem ne kete sektor qeveria shqiptare nuk ka ndermarre asnje mase mbeshtetese per te lehtesuar efektet e krizes globale energjitike ne ekonomine shqiptare, sic mund te jete rishikimi i struktures se taksave per te lehtesuar konsumatoret, nxitjen e permiresimit te transportit publik, nxitjen e prodhimit te energjise nga burime alternative, etj. Per me teper qe likujddimi perfundimtar i perpunimit te naftes ne vend (ish-kompania ARMO) dhe dergimi per skrap i rafinerise se saj, si dhe krijimi i te ashtuquajturve „borde te transparences“, deshmon per mungese vizioni nga ana e qeverise dhe per perdorim te krizes aktuale ekonomike si nje mjet per te rritur te ardhurat ne buxhetin e shtetit, por duke varferuar me tej qytetaret. Nderkaq liberalizimi i furnizimit me energji te nje numri biznesesh duke i nxjerre jashte fashes me cmim te rregulluar ka nxitur rritjen e cmimit te energjise per keto biznese si dhe per rrjedhoje edhe te mallrave dhe te sherbimeve te lidhura me to nen nje efekt kaskade. Ne te njejten kohe, qeveria ka shpallur edhe disa tendera publike ne sektorin energjitik, psh per marrjen me qera te disa termo-centraleve te lundrueshme, por qe sipas eksperteve te mjedisit do te shoqerohen, pervec cmimit te larte per njesi te prodhimit te energjise, edhe me rritjen e ndotjes mjedisore ne zonen bregdetare te jugut. Ne menyre te permbledhur, mund te thuhet se ekonomia shqiptare eshte gjeresisht e ekspozuar ndaj krizes ekonomike boterore si dhe vazhdon te shfaqe probleme serioze strukturore. Ne keto rrethana, vleresime te ndryshme flasin per ngadalesim te rritjes ekonomike gjate vitit 2023 si dhe per ngushtim relative te konsumit nga popullsia dhe bizneset.

Jane edhe nje numer politikash ekonomike dhe fiskale te qeverise, te cilat, edhe pse ne dukje sikur e lehtesojne ndikimin e krizes aktuale ne ekonomine shqiptare, vleresohet se do ta rendojne me tej kete krize. Te tilla jane e ashtuquajtura „amnisti fiskale dhe e aseteve“ dhe „legalizimi i kanabisit per qellime mjekesore“. Te para nga kend veshtrimi makro-ekonomik, keto dy politika te qeverise, edhe pse nuk jane shnderruar akoma ne ligje nga Kuvendi i Shqiperise, pritet qe te perkeqesojne me tej klimen e biznesit ne vend, duke e bere vendin edhe me pak terheqes per investimet e huaja direkte, duke acaruar marredheniet e vete qeverise me institucionet nderkombetare, por edhe duke nxitur kultivimin e kanabisit kriminal dhe okupimin e tokes bujqesore me „bimen e vdekjes“ dhe problemet e shumta qe e shoqerojne kete biznes te paligjshem. 

Studime te ndryshme tonat dhe te eksperteve te huaj verejne se ne kushtet e sotme, efektet e krizes mund te zvogelohen vetem nese politikat fiskale te qeverise synojne te nxitin prodhimin vendas dhe te mbeshtesin financiarisht njekohesisht shtresat dhe grupet sociale ne nevoje. Po keshtu, politikat monetare mund dhe duhet te synojne ruajtjen e ekuilibreve midis konsumatoreve dhe klienteve te sistemit bankar, me synim nxitjen e kredimit te ekonomise reale, si rruga me e sigurte per nxitjen e ekonomise per te dale nga kriza.

Filed Under: Opinion Tagged With: Sokol Paja, Zef Preci

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 2166
  • 2167
  • 2168
  • 2169
  • 2170
  • …
  • 2776
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT