s p – Page 32 – Dielli

Asdreni – poeti i shquar që skaliti vargjet e Himnit tonë Kombëtar

November 20, 2025 by s p

Prof. Dr. Ymer Çiraku/

Asdreni (1872-1947) mbetet një ndër personalitetet e shquara në panteonin e letrave shqipe.. Portretin e tij si poet dhe si një ndër veteranët e dalluar të kauzës kombëtare, do ta përjetësonte plot nderim në vargje Lasgush Poradeci, kur do të shkruante për të:

Burr` i urtë-e i veçuar…

Pate shkruar e punuar

Kombin për t`a kombësuar,

Shqipen për t`a shqipëzuar.

Qysh me botimin e librit të parë “Rreze dielli” (1904), Faik Konica, i njohur si mjaft i kursyer në vlerësime, do të shkruante te revista që drejtonte “Albania” (1897-1909), se gjuha e Asdrenit është e qëruar, e kulluar dhe se ky libër i parë i tij, prezantohet plot me vlerë letrare dhe është nga të paktët libra, që meritojnë të jenë në libratore (librari) të çdo shqiptari e të huaji.

Vlerësime pati edhe nga E. Çabej, te teksti i historisë së letërsisë shqipe, të cilin, ai e hartoi për shkollat e mesme të kohës (1936), ku e veçonte Asdrenin si poetin lirik – që rron në artin dhe për artin e tij. Vedat Kokona, si një nga autorët e botimit të njohur dy vëllimësh “Shkrimtarët shqiptarë” [1940] (hartuar nën drejtimin e E. Koliqit), vepër kjo në formatin e një historie akademike të letërsisë shqipe, theksonte dhe çmonte, sidomos te libri më i fundit “Psallme murgu” (1931), se poeti krijon këtu një raport të ri me botën dhe, me tendencë, heroin e vet lirik e koncepton si një pikë uji mes oqeanit, ku ai endet si duke kërkuar që të zgjidhë misterin e shpirtit dhe të frymës – nëpër shtjellat e travajeve egzistenciale.

Edhe Mitrush Kuteli, te një shkrim i tij te “Revista letrare” (1944), arrin që të vrejë një rrymë të re që kjo vepër sjell në poezinë shqipe: pikërisht modelin poetik meditativ, refleksiv. Nën një petk të jashtëm religjioz, në fakt, këtu përthyhen rrethanat dhe gjendjet e vështira të njeriut – në raportet e tij vetmitare e vazhdimisht ballafaquese e përsiatëse. Pra, kemi pjekurinë e poetit, nën ndikimin edhe të lëvizjeve letrare moderne, që qarkullonin aso kohe në letërsinë rumune, të cilën, ai e njihte mjaft mirë. Një frymë e dukshme estetizante, prirjet për nga simbolizmi, të ashtuquajturat kujdesjet e “tepruara” për formën, qëndisjet stilistike, këto dukuri e prirje të reja, paradoksalisht u kritikuan viteve të kohës soc-realiste, të ashtuquajtura si ndikime të dëmshme formaliste e dekadente. Por që në fakt, ato dëshmonin orientimin e tij krijues tashmë më të stabilizuar e më të pjekur, ndaj artit të vërtetë. Fryma dhe dekori stilistik i poezisë së Asdrenit, mbartin kështu kapërximin e suksesshëm estetik dhe tematik – nga traditat rilindase, drejt prirjeve moderne në poezinë shqipe.

Pra, ai është krijuesi përherë kërkues, që sillte një vlerë të shtuar me artin e vet poetik, krahas atij të mëparshmit. Por duhet theksuar se vlera e një personaliteti si Asdreni, do të mbetej në nivelet e larta të nderimit prej brezave, sikur edhe vetëm të njerit prej këtyre tre kontributeve të tjera të tij, krahas kontributit të shquar në letërsi. Dhe më konkretisht, këto kontribute janë:

Së pari, ai është autori i tekstit të Himnit tonë Kombëtar, që mbetet Kryekënga e flamurit kuq e zi, simbol i shenjtë krenarie dhe identiteti kombëtar, i cili, vazhdon që të frymëzojë fuqishëm në çdo kohë, kudo ku ka shqiptarë. Asdreni pati frymëzimin e bekuar, që ta skaliste në çastin e duhur dhe për momentin e duhur. Ishte pikërisht ky himn, që e çeli siparin e vet, mu në agimin e shtetit shqiptar (1912), në çastin historik të shpalljes së Pavarësisë dhe që vazhdoi të mbetej një simbol i pakonkurueshëm i shprehjes së vetëdijes kombëtare.

Së dyti, Asdreni luajti një rol parësor në koloninë shqiptare të Rumanisë, ku për shumë vite, ishte edhe drejtuesi i saj. Ajo shoqatë (koloni) emigrantësh shqiptarë, ishte një kudhër e palestër edukimi kombëtar, ku u përgatitën një radhë patriotësh e veprimtarësh të shquar, nga ata që do të merrnin përsipër misione të vyera atdhetarizmi dhe do të ishin protagonistët aktivë të lëvizjeve kryengritëse çlirimtare, pastaj të ngritjes së shtetit të ri shqiptar, të arsimit e mbarë kultures sonë kombëtare.

Së treti, Asdreni do të ishte miku i afërt, udhëheqësi shpirtëror dhe mecenati i yllit në ngjitje, lirikut të shquar Lasgush Poradecit. Ka një marrëdhënie vëllazërie poetësh mes të dyve, ku përkujdesja e Asdrenit, pothuaj 30 vjet më i madh, shfaq jo vetëm dimensionin e lartë njerëzor, por edhe intuitën e pagabueshme se te Lasgushi, qysh në rininë e tij të hershme do të dallonte pritshmërinë dhe lajmin e Poetit të madh, që po i vinte Shqipërisë.

Mes tyre, Asdrenit e Lasgushit, duhet kujtuar se ka edhe një letërkëmbim të dendur, sigurisht me mjaft interes për lexuesit e studiuesit, për të njohur e për të kuptuar një mori ngjarjesh e rrethanash, nëpër të cilat endej jeta dhe aktiviteti i tyre letrar dhe përtej letrar.

Me këtë rast, po veçojmë një letër të Lasgushit, student aso kohe, të nisur nga Graci më 13 shkurt 1926 për Asdrenin, i cili jetonte në Bukuresht. Në mënyrë të veçantë, poeti i ri gjen rastin që t`i kujtojë mikut e sivëllait të tij shpirtëror plot mirënjohje, për gjithëshka që ai kishte bërë, pa u kursyer e pa kushte për të. Dhe i kërkon me mirësjellje:

” …a më jep leje tani të të kujtoj disa gjëra përmbi gjendjen teme? A do që të ndiesh një kënaqje të lehtë në fundin e zemrës, duke dëgjuar nga zëri i të tjerëve muzikën e bukur të veprës sate të shkruar mirëbërëse?”

“Le t`i marrim me radhë”, i kujton Lasgushi dhe i rendit: më rekomandove në shtëpi shqiptarësh për të dhënë mësime private, që të siguroja disa fitime; më ndive (ndihmove) shumë herë me hua personale; bëre të mundur që të më jepet nga arka e Kolonisë së Bukureshtit një ndihmë e përmuajshme prej 500 lei për më tepër se një mot; rrëfeve aktivitet që të emërohem sekretar i Komitetit të Shoqërisë; më dhe një odë ku të fle; më jepje të redaktoja prokura (të cilat mund t`i bëje dhe ti vet), që unë të nxirrja ndonjë dyçkë në favorin e barkut tim të bërë plloç nga sëmundja dhe e pangrëna. Dhe i rikujton se me këto përkujdesje ndaj një studenti të ri e të varfër “…ma ke ngritur (pra, ngjallur) shpirtin e zi dhe m`i ke ndërtuar (pra, shëruar) kockat e trupit tim të tretur nga skamja”. Dhe shton më tej se: “ndihmat e tua të panumurta morale dhe materiale, reprezantonin me të vërtetë vlerën e një harmonije, gjer atëhere të padëgjuar për veshin tim”.

Pra, jo vetëm përmes poezisë plot nivel që i dha lexuesit po se po, por edhe vetëm përmes njerit prej këtyre tre kontributeve të tij: si autor i Himnit Kombëtar, si kryetar për shumë vite i Kolonisë famëmadhe të shqiptarëve të Rumanisë, si mik i afërt dhe ndihmues pa kushte i një talenti të madh si Lasgushi, do të mjaftonte që Asdreni të mbetej një emër i ndritur. Por ja që ai, në fakt, i zotëroi me sukses tërë këto dimensione të vyera të talentit të tij të spikatur poetik dhe të aktivitetit të paepur patriotik dhe shfaqjes së vyrtuteve të larta njerëzore.

Siç e vlerësonte Lasgushi, te personaliteti i Asdrenit përmblidhet një manifestim kombëtar, prandaj edhe nuk do të harrohet dot asnjëherë. “Sepse Vjershëtori, sikundër shkruante ai për të, nuk rron jetën e vdekur të vet, po jetën e pavdekur të Kombit të vet”.

Dhe Asdreni, vazhdon që ta ketë privilegjin e mbajtjes gjallë në kujtesën e popullit të vet, të cilit, iu përkushtua si rrallë kush – me gjithëshka.

Në ditët e Kongresit të Manastirit

November 20, 2025 by s p

Prof. Dr. Shefkije Islamaj/

Ishte ditë e shtunë, 14 nëntor 1908 kur Kongresi i Manastirit filloi punën e tij, kurse i përfundoi në ditën e 9-të, ditë e diel, 22 nëntor 1908. Gazeta “Liria”, që nisi të botohej nga Mit’hat Frashëri në Selanik më 14 korrik 1908, pikërisht katër muaj para se të mbahej Kongresi i Manastirit, në numrin 15 të saj, që dilte çdo të shtunë, në tri faqe e para të mëdha e të plota, raportonte hollsisht për organizmin, përgatitjen dhe ngjarjet që i kanë paraprirë këtij Kongresi, si dhe për të gjitha zhvillimet ditore që kanë ndodhur brenda këtyre 9 ditëve sa ka zgjatur ky Kongres.

Në faqen 4 paraqitet jehona e këtij Kongresi në shtypin e kohës, në Shqipëri dhe jashtë saj, në viset shqiptare dhe në diasporat shqiptare, përmes letrave, telegrameve, shkrimeve, reagimeve etj.

Raportimi i hollësishëm për Kongresin nis me Thirrjen që Klubi i Manastirit ua kishte dërguar në fillim të shtatorit 1908 të gjitha shoqërive, klubeve, intelektualëve, shkrimtarëve, publicistëve, botuesve dhe si thuhet në këtë thirrje të gjithë “mirëdashësve vëllezër Shqiptarë”, të cilët: “prej kohësh e tehu e kanë ndjerë nevojën e madhe për të dhënë një fund çështjes’së Abecesë”. (f.1) Thirrja njofton për mbledhjen dhe qëllimin dhe është nënshkruar nga Pleqësia e klubit “Bashkimi” të Manastirit.

Shkrimi i njofton lexuesit e saj jo vetëm për Thirrjen, por edhe për Programin e punimeve të Kongresit, për pjesëmarrësit në Kongres pra për listën e delegatëve, për zgjedhjen e komisionit, për diskutimet, për procesvebalet e nëntë mbledhjeve sipas radhës, përgjatë nëntë ditëve të punimeve të Kongresit dhe të Komisionit dhe për vendimin e Komisionit lidhur me përzgjedhjen e alfabetit.

Vendimi u shkrua me shkronjat e alfabetit të përzgjedhur. Shkrimi zbulon gjithçka ka ndodhur brenda ditëve sa ka zgjatur Kongresi e deri te atmosfera e ditës së fundit. Kështu, në ditën e tetë, të parafundit, qysh në katër të mëngjesit, salla dhe katër dhomat allaturka të klubit qenë mbushur plot me delegatë, me, si thuhet në këtë shkrim, shoq të klubit, dhe me nxënës të shkollës “idadie”. Folësi i parë i kësaj dite ishte Haxhi Vildan Efendia, i cili foli për lirinë, despotizmin, njeriun, vetëdijen dhe bashkimin. E nisi shqip dhe e përfundoi turqisht kurse e përktheu Abdyl be Ypi. Folësi i dytë ishte vetë Fishta i cili i tha rëndësi nevojës së mësimit dhe të shkollave shqipe, i treti Fazli pashë Tirana e më pas Çerçiz Topulli e Mihal Grameno ia morën këngës trimërishte, kurse ison ua mbanin edhe “disa zëra grash, shqiptarka t’ardhura për të dëgjuar fjalët e delegatëve.” (f. 2).

Sipas këtij shkrimi të gazetës “Lirija”, dita u mbyll me një darkë që shtroi për 70-80 veta Klubi i Manastirit, që përmblodhi gjithë delegatët dhe shqiptarët e Manastirit, në një tryezë ku ishte edhe valiu i Manastirit Hivzi pasha. Në darkë ngriti dollinë i pari kryetari i klubit Fehmi Zavalani “për shënden e të gjithë Shqiptarëvet”, si tha ai, kurse Mit’hat Frashëri ngreu dollinë “për trupin e mendjen e Shqipëtarisë q’u ep fuqi dhe zemër gjithë Shqiptarëvet.” (f. 2).

Pas darke, si thuhet në gazetën “Liria”, f. 3,dhe siç do të ishte e pritshme, një fjalim të bukur e mbajti Gjergj Fishta, kurse i erdhi përkrah me fjalën e tij plot urtësi Ndre Mjeda duke thënë se “Shqiptarët qenkanë të zotër që dhe të bashkohen dhe të punojnë s’bashku’sikundre q’i rrëfeu edhe kjo mbledhje e Manastirit.” (f. 2).

Në ditën e nëntë, të fundit, e diel, sipas gazetës, u mblodhën delegatët, diskutuan për çështje me interes dhe morën dy vendime: e para, u vendos: “që klubet dhe shoqëritë që janë në Shqipëri të shkruajnë te klubi i Manastirit për çdo gjë të vlejtur q’u shkon në mendje, dhe Klubi i Manastirit të ketë për detyrë të bëjë në muaj një herë nga një raport që ta dërgojë në të tërë klubet dhe shoqëritë. Në këtë mënyrë klub’ i Manastirit do të jetë si shkronjës i klubeve të tjere, po s’do të ketë no një fuqi tjetër.”; e dyta, “u vendos: që për dy vjet të mblidhet një kongres për gjuhët dhe për literaturën shqip dhe u tregua për vent Janina dhe për ditë 10 korrik 1910.” (f. 3).

Këtu përfundon punën Kongresi i Alfabetit, por këtu nuk përfundon punën e gazetës “Lirija”, Ajo do të vazhdojë të botojë shkrime që afirmojnë njësimin e alfabetit, që nxisin dashurinë për gjuhën e shkollën, por edhe shkrime ku kritikohej e luftohej çdo qëndrim kundër abecesë shqipe e kundër çdo qëndrimi antikombëtar me të cilin dëmtohej ose mund të dëmtohej gjuha, arsimi dhe liria e shqiptarëve.

Më poshtë: 4 faqet e para të gazetës “Lirija”, kushtuar Kongresit të Manastirit.

“Creativity Between Two Worlds”

November 20, 2025 by s p

Join us for Creativity Between Two Worlds, a special panel featuring two distinguished artists whose creative journeys span Kosova and the United States. From books to film, stage to screen, they will share insights from their work across continents and the ways storytelling transforms when lived between cultures. Organized by the Harvard Albanian Students Association.

Harvard University — Boylston Hall, Fong Auditorium

Saturday, November 22, 2025

2:00 PM EST

Moderator: Jonanda Shukarasi, Harvard Albanian Students Association

Open to the Public

“Librat e babait” i Luan Starovës u promovua në Bukuresht në një mbrëmje nderimi dhe kujtese

November 20, 2025 by s p

Në Bukuresht, në një atmosferë të ngrohtë dhe të përzemërt, u promovua romani “Librat e babait” i shkrimtarit të mirënjohur Luan Starova. Promovimi u zhvillua në Bibliotekën “Ion Creangă” dhe u organizua nga Shtëpia Botuese Asdreni (Craiova), në bashkëpunim me Lidhjen e Shqiptarëve në Rumani (ALAR), si dhe në partneritet me Bibliotekën Metropolitane dhe Bashkinë e Bukureshtit.

Në promovim morën pjesë përfaqësues të institucioneve dhe personalitete të kulturës: deputeti Bogdan-Alin Stoica, Dr. Radu-Cosmin Săvulescu (kryetar i ALAR), Dr. Luan Topciu (koordinator i Qendrës Kulturore të ALAR), si dhe Radu Antohi, sekretar shteti në Ministrinë e Arsimit dhe Kërkimit Shkencor të Rumanisë. Nga familja e autorit ishin të pranishme Prof. Dr. Gëzime Starova dhe Prof. Dita Starova-Qerimi, të cilat ndanë emocionet e një mbrëmjeje kushtuar kujtesës së shkrimtarit, profesorit, diplomatit dhe studiuesit, Luan Starova.

Romani është përkthyer në gjuhën rumune nga Cătălina Frâncu. Folësit theksuan se “Librat e babait” është një nga veprat themelore të Starovës, e përkthyer në mbi 20 gjuhë dhe e renditur ndër veprat më të rëndësishme të letërsisë bashkëkohore ballkanike.

Në fjalën e tij, deputeti Bogdan-Alin Stoica falënderoi organizatorët dhe vuri në pah kontributin e Luan Topciut dhe Renata Topciu-Melonashit për përkushtimin e tyre afatgjatë në ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë së autorit në Rumani, përmes botimesh të herëpashershme në periodikë dhe revista letrare nga krijimtaria letrare dhe shkencore e Luan Starovës. Ai theksoi se mbështetja e tyre e pandërprerë ka qenë vendimtare në përpjekjen e përbashkët për ta mbajtur gjallë veprën e shkrimtarit.

Gjatë prezantimeve u ofruan analiza dhe komente mbi romanin, i cili përbën vëllimin e parë të një sage ballkanike. Starova trajton me ndjeshmëri temat e historisë, dëbimit dhe identitetit nën tre prej regjimeve më të trazuara të shekullit XX — osman, fashist dhe stalinist. Përmes rrëfimit që ndjek jetën e prindërve të tij gjatë viteve 1926–1976, autori sjell një perspektivë fëmijërore mbi marrëdhëniet njerëzore në një sfond politik në ndryshim të vazhdueshëm, duke i dhënë romanit një ton elegjiak mbi fuqinë e librave si bartës të kujtesës. Folësit nënvizuan se, në një realitet ku gjithçka tjetër mund të humbasë, janë pikërisht librat ata që i rezistojnë kohës dhe ruajnë shpirtin e personazhit.

Mbrëmja u bë dhe më emocionuese dhe prekëse nga ndarja e kujtimeve për shkrimtarin e madh me të pranishmit nga zonja prof. Gëzime Starova, bashkëshorte e autorit si dhe nga vajza e tij prof. Dita Starova-Qerimi. Libri ka mbërritur në të gjitha bibliotekat e vendit si dhe në Bibliotekat Universitare. U rikujtua figura e Luan Starovës si shkrimtar bilingv, diplomat dhe një nga zërat më të rëndësishëm të kulturës europiane me ndikim ndërkombëtar. Të pranishmit vlerësuan përkthimin dhe botimin e ri si një hap të rëndësishëm në njohjen dhe qasjen më të gjerë ndaj krijimtarisë së tij në hapësirën rumune.

Promovimi la pas një përshtypje të thellë: një mbrëmje reflektimi mbi kujtesën, identitetin dhe dashurinë për librin — një homazh i denjë për trashëgiminë letrare të Luan Starovës.

Zyra e shtypit ALAR

Nëntor, 2025

VESA XHYMSHITI, MATEMATIKA DHE E BUKURA

November 20, 2025 by s p

Rafaela Prifti/

Qyshkur ka hyrë në klasën e parë në moshën 6 vjeçare në Gjilan e deri më sot, Vesa Xhyshmiti ka vetëm 7 vite shkollore dhe të paktën po kaq medalje dhe vende nderi në garime kombëtare e ndërkombëtare të matematikës. Sapo ka nisur të garojë në fund të klasës së pestë, studentja 13 vjeçare ka arritur rekorde të hatashme në Olimpiada matematike si EGMO 2025. “Talenti nuk rritet me frikë, por duke pasur vetëbesim, natyrisht pa e tepruar atë,” thotë Vesa. Në gara dhe konkurrime ndërkombëtare ajo ka përfaqësuar Kosovën me shumë sukses dhe ka lënë mbresa tek gjyqtarët dhe vlerësuesit. Por, talenti dhe vetëbesimi i një shkollareje të një vendi të vogël përballen me vështirësi të mëdha për mbështetje financiare.

Vesa bën pjesë në brezin GenZ i quajtur edhe IGeneration, të ardhur në një botë dixhitale ku përgjithësisht ata janë “në shtëpinë e tyre”. Viti i lindjes së saj 2012 përkon me ripërtëritjen e nismave për mundësi të barabarta në arsimimin e vajzave dhe grave në Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë – STEM, ndërsa vetë akronimi është krijuar në fillim të viteve 2000.

Me sy të butë, të zgjuar dhe shumë vëzhgues, Vesa flet me elokuencë dhe pjekuri përtej moshës që ka, për rrugëtimin e saj të përditshëm shtëpi-shkollë përkatësisht Gjilan-Prishtinë, për klasën në shkollën private New York School of Science in Kosova, për shoqërinë e mirë që ka aty dhe ecurinë e suksesshme në konkurset e matematikës. Mamaja e saj, Albina, me profesion arsimtare në Kosovë, shëndrit me krenari pranë vajzës dhe shpreh vazhdimisht mirënjohje për mësuesit dhe drejtuesit e Vesës në arritjet e saj mbresëlënëse.

“Mësuesit kanë qenë inkarujuesit dhe nxitësit e zellshëm të Vesës. Në fillim në garat shkollore ku doli fituese dhe pastaj në garat komunale, ku mori maksimumin e 100 pikëve që nuk kish ndodhur më parë, dhe më tej në garat ndërkomunale përsëri me sukses, atëherë kur edhe u shtua këmbëngulja e mësuesve që Vesa të shkonte më tej se aq.”

Në nëntor 2025 Vesa u ftua të merrte pjesë në Harvard–MIT Mathematics Tournament (HMMT) meqë ishte pranuar në programin prestigjioz Athemath. Ajo thotë se është veçanërisht krenare “që është e para Kosovare pjesëmarrëse në këtë konkurs me emër të njohur.” Atë javë Shoqata e Studentëve shqiptarë të Harvardit Harvard Albanian Students Association e kishte mysafire Vesën në një takim enkas për fituesit e garës, të titulluar Ëndrra pa Kufi (Dreams Without Borders) në Harvard University.

“Pjesëmarrja në garime jashtë Kosovës ka shpenzime të konsiderueshme financiare për familjen tonë katër-anëtarëshe me të ardhura mesatare.

Ishte bujaria e komunitetit të Bostonit që e mundësoi ardhjen tonë, me një pjesë të harxhimeve, së bashku me kontributin e familjes sonë,” thotë Albina, duke falënderuar Xheraldin & Xhufe Morina Foundation, dhe zemërmirësinë e shumë zonjave si Valbona Lavdari, Mirjola Adhami, Rita Zhupe, dhe Irena Xhurxhi .

“Është me rëndësi të thuhet,” vëren ajo, “se nga pranimi në Athemath, program amerikan trajnimi për vajza, Vesa ishte ftuar edhe në PUMaC (Princeton University Mathematical Competition) por për shkak të shpenzimeve të shumta nuk mori pjesë në të. Kurset intensive dhe individuale kanë koston e tyre. Dhe garat ndërkombëtare janë të kushtueshme. Komuna e Gjilanit ka bërë sa ka mundur brenda mjeteve të veta. Prandaj ne e vlerësojmë shumë ndihmën e komunitetit shqiptar në Amerikë si edhe mikpritjen e tyre shumë të ngrohtë,” thekson Albina.

Në vitin 2024 Vesa përfaqësoi Kosovën në Olimpiadën Neo Science në NY ku mori vendin e parë në Matematikë dhe medaljen e argjendte për Shkencat. E ftuar nga Shoqata e Matematicenëve të Kosovës të garojë me klasat e 7 dhe 8 në Olimpiadën e Matematikës Shqipëri Kosovë (KAMO), Vesa fitoi medaljen e artë. Në Holandë fitoi një medalje tjetër në STEM Olympiad dhe hyri në kategorinë Best of the Best. Në klasën e shtatë fitoi vendin e parë në Olimpiadën e Matematikës së Kosovës duke u klasifikuar për testin në EGMO – ku ishte në garim me vajzat me rezultatet më të mira të klasave 7 deri 12 të Kosovës. Në sajë të punës shumëorëshe dhe drejtimin e duhur të mësuesve, ajo fitoi bashkë me një vajzë tjetër të klasës së 11. Vesa ishte ndër garueset më të reja në EGMO me 55 vende pjesëmarrëse mbajtur në Kosovë në prill 2025. Ajo thotë se aty, përveç krenarisë, ndjeu se vende të vogla mund të fitojnë mes matematicienëve më të mirë të botës.

Kur flet për zgjidhjen e një problemi me teorinë e numrave, ajo e quan atë “të bukur”. Bukuria e zgjidhjeve në matematikë e ka tërhequr Vesën qysh në fillim. Asaj i pëlqen arsyetimi logjik, të menduarit kritik në lëndët e matematikës por edhe në fushat e tjera. I ka kaluar me lehtësi konvertimet e termave matematikore shqip – anglisht në sajë të njohjes shumë të mirë të dy gjuhëve. Këtë e thotë me mburrje edhe Medina, halla e saj në Nju Jork, tek e cila Vesa dhe Albina erdhën vizitore disa ditë përpara se të ktheheshin në Prishtinë. Aty i pret babai, Iliri, me të cilin Vesa shikon ndeshjet e futbollit, kur nuk është duke studiuar matematikë, dhe, vëllai i saj 6 vjeçar, Dielli, me të cilin ngjyrosin e vizatojnë dhe përcjellin programin Number Blocks në anglisht.

Nga Kosova, Vesa ka postuar disa foto nga Bostoni, Nju Jorku dhe Uashingtoni, ndërkohë që ka nisur përgatitjet për garën e ardhshme. Në janar është kualifikuar automatikisht të hyjë në OMK 2026 si pjesëmarrëse fituese në EGMO 2025 (European Girls Mathematical Olympiad). Me dëshirën dhe ëndrrën që të kalojë testin selektues për EGMO në shkurt dhe IMO (International Mathematical Olympiad) në mars — si përfaqësuese e Kosovës, ajo do që të valëvit flamurin e vendit në çdo garë të madhe botërore për pesë vitet e ardhshme. Vesa dëshiron të jetë në kanalin e vet në YouTube për të shpjeguar koncepte matematike në formë tërheqëse për moshat e reja. Pjesë e ëndrrës së saj është të zbulojë edhe për të tjerët “bukurinë e matematikës,” ashtu siç e sheh ajo. Në të ardhmen jo të largët, Vesa shpreson që matematika të jetë çelësi që hap dyert e universiteteve elitë në Amerikë. Shkolla e specializuar New York School of Science e Kosovës nuk është larg nga Bulevardi Bill Clinton në Prishtinë, ku ngrihet statuja e ish-presidentit amerikan që i sjell në mend çdo ditë “se sa pranë njëra-tjetrës janë vendet tona historikisht,” përfundon ajo me qartësinë e vesës.