Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Protestat, të shëndetshme për Demokracinë, Dhuna e Pa Pranueshme

by

Nga Zenel Çeliku*/

Pak ditë më parë ndodhi ajo që tashmë e kemi parë, është vrarë në mënyrën më të pa përgjegjshme një 25 vjeçar pa asnjë arsye ligjore. Kjo shkaktoni zemërimin  mbarë të shoqërisë civile e cila rezultoi në protesta të forta ku pjesa dërmuese ishin të rinj që dënonin vrasjen e beftë të 25 vjeçarti Klodian Rasha.

Në parim protesat të cilat marin shkak nga ngjarje shumë të rënda siç është rasti I të ndjerit Klodian Rasha, janë apsolutisht të shëndetshme, janë të mirprituara të cilat kërkojnë vëmëndjen dhe mbështetjen e mbarë shoqërisë. Por protestat nuk duhet të degradojnë me pjesmarjen e politikës dhe nuk duhet të shkaktojnë dhunë dhe demtime tek prona private, deri tek Muzeumi Kombëtarë dhe më e shëmtuara dhunë deri tek Bibloteka Kombëtare. Protestat e këtij rasti e dhanë rezultatin e tyre duke nxjerre përgjegjësinë e vrasjes së 25 vjeçarit, arrtitën të detyrojnë Ministrin e Brëndshëm Lleshaj, që të jepte dorëheqje nga posti i tij. Ndoshta akti I dorëheqjes së Lleshajt kishte më shumë moral dhe qytetari, por përgjegjësia ligjore ishte dhe I takonte dikuj tjeter. Piksëpari, duhej të jepte dorëheqje Drejtori I Policisë të Qarkut Tiranës, e pse jo, edhe Drejtori i Përgjithshëm I Policisë së Shtetit . Gjithsesi, dorëheqja e Lleshajt sikur e mbylli qarkun e përgjegjësisë e cila tashmë ka ngelur tek polici I cili në mënyrë të papërgjegjshme mori jetën e Klodian Rashës. Shumë kush iu bashkua këtyre protestave me qëllimin për të dënuar dhunën policorë, shumë kush u përfshi në veprimet emocionale të protestave. Shumë nga shoqëria civile mund të ketë këndvështrime apo qëndrime të ndryshme për mënyrën e të protestuarit, por mos të harojmë se momentet emocionale bëjnë të veten dhe protestuesit pa kuptuar dalin nga vetja. Ka qytetarë që mendojnë se protestat duhet të jenë pa dhunë, ka nga ata që mendojnë se qytetarët kanë të drejtë edhe të rrebelohen dhe për pasojë të ushtrojnë edhe dhunë, ka qytetarë që dalin në rrugë për të protestuar fort dhe larg dhunës, ka qytetarë që dënojnë dhunën ndaj policëve, sikurse ka nga ata qytetarë që janë kundër protestës në rrugë, por kur vjen moment ata e shprehin  revoltën e tyre me votë duke u organizuar në rrjete sociale. Dhe gjithkush duhet ta respektojë mendimin dhe qëndrimin e tjetrit por pa lënduar askënd.

 Mbarë shoqëria shqiptare I ka ndjekur me vëmëndje këto protesta të cilat për fat të keq kanë përfunduar në dhunë sociale, por pse ndodhën këto veprime të dhunshme? A ka skenar politik? A përjashtohet mundësia se brënda protestuesve ka edhe politikë? Pse Kryeministri Rama nuk kërkon takim me një përfaqësi të protestuesve? A do të kemi protesta të tjera të dhunshme? Këto pyetje e kanë përgjigjen brenda protestusve të cilët qëllimin e tyre për të dënuar dhunën në polici e kanë shprehur dhe e shprehin me akte dhune të cilat realisht janë të papranueshme. Mbrëmë DW në emisionin e lajmeve, ndër të tjera  dha edhe sekuenca filmike nga dhuna e protestusve dhe sekuenca filmike nga dhuna e policisë ndaj protestuesve. Si shumë qytetarë edhe unë jamë ndjer keq, por në fund  të fundit është realitet. Është për të ardhur keq kur në ditën e dytë protesta përfundoi me sulme të dhunshme ndaj Muzet Kombetar, ndaj Biblotekës Kombëtare dhe drejt bizneseve private të cilat po mbijetojnë me shumë vështirësi si pasojë e Covit 19. Dhunën askush nga shqiptarërt nuk e pranojnë, sepse më shumë se kushdo, janë shqiptarët që nëkëto 30 vite e kanë pësuar nga dhuna e herëpashershme. Dhuna është dënuar edhe nga Ambasadori I BE dhe nga Ambasadorja  Amerikane të cilët u shprehën egzakt se – ata që kërkojnë të jenë në pushtet duhet të shfaqin aftësinë për të udhëhequr në mënyrë të përgjegjshme, përfshirë edhe duke refuzuar dhunën. Ata që kanë qenë në pushtet më parë nuk duhet të bëjnë gabimet e të kaluarës duke sugjeruar se dhuna është e pranueshme. Ata  iu bënë thirrje të gjitha palëve të tregojnë përmbajtje, në përputhje me përgjegjësitë e tyre, në mënyrë që të drejtat e të gjithë qytetarëve shqiptarë të mbrohen dhe që zërat e tyre, gjithashtu të mbrohen të drejtat protestuesve që të kenë mundësi të shprehen por të dëgjohen pa dhunë.

Mbas apelit të fortë të ndërkombëtarëve, duke u nisur nga shqetësimi i qytetarëve për të qëndruar larg dhunës policia dhe protestuesit, le të shpresojmë se protestat në vijim do të jenë larg frikës dhe ankthit qyeteraë, le të shpresojmë se nuk do të sulmohen sërisht institucionet shteterore, nuk do të sulmohen objekte e rëndësisë historike dhe nuk do të dëmtohen bizneset private.

*Zenel Çeliku

TIR-Fax News Agency                                                                                        12 Dhjetor 2020

APASIONATA

by


Nga Astrit Lulushi/ “Partia ime, dhe s’ka tjetër”. Të paktën kështu po edukohet rinia. Mendojnë pluralizëm dhe kërkojnë sistem të përherëshëm një partiak. Sikur nuk e kanë provuar; vendi i tyre më shumë se kushdo. Nuk e dinë? Të interesohen të pyesin. Asnjë rrezik që rrjedh nga kjo mendësi nuk mund të konsiderohet i qartë, përveç nëse ndodhja e së keqes së kapur është aq e pranishme sa mund të ndodhë para se të ketë mundësi për debat a votime. Vetëm një rast urgjent mund të justifikojë shtypjen, thonë teoricienët. Por që kur duhet rënë dakord me njerëzit për t’i mbrojtur ata nga padrejtësia? Ky është paradoks. Qeveria duhet të jetë ajo që duhet t’i mbrojë. Fshehja është fillimi i tiranisë së pushtetit. Dhe konspiracione shtetërore po ndodhin. Ministri thotë se e dinte dhe nuk e dinte se çfarë po ndodhte; Kryeministri niset për të siguruar vaksinën për popullatën dhe përfundon duke vizituar ekspozita pikturash. Dhe lajmi i rremë vjen se u takua e bisedoi në Nju Jork me kreun e Pfizerit….sigurisht për pikturat e veta, siç bëri në Romë a Berlin. Me talentin që ka, gjithmonë i duhet “dora e ngrohtë”.

IDETË DHE PARIMET E ATË GJERGJ FISHTËS PËR ORGANIZIMIN E KOMBIT E TË SHTETIT SHQIPTAR

by

-“Me e lshue Shqypnìn nder duer t’batakçive, âsht njapernja si me ja vjerrë ujkut mushknít m’qafë, me uzdajë se po t’i çon te shpija : ujku i han mushknít,  sidomos per n’kjoftë msue ndojherë me hangër m’to.”/

NGA EUGJEN MERLIKA/

Shqipëria në shpërgënj nuk duhej të ballafaqohej vetëm me opinionet e shtrembëra të shtypit evropian, me të cilët përleshej Fishta, por edhe me vetë politikën shtetërore të vendeve të ndryshme t’Evropës, jo dashamirëse kundrejt saj. Në shkoqitje të këtyre politikave, në vitin e mbrapshtë 1914, politologu françeskan nuk respekton aspak gjuhën diplomatike. Me krenarinë e malsorit të vetëdijshëm për epërsinë e tij morale, si njeri i fjalës së mbajtur e i respektimit të vlerave njerëzore, ai vërsulet mbi politikën e diplomacive evropiane me të gjithë forcën e penës së tij të hidhur. Gjatë gjithë veprimtarisë së tij, nuk ka qenë asnjëherë i butë me “kurvën e motit”, kur ajo tregohej e padrejtë ndaj Vendit të tij e, fatkeqësisht, shekulli i shkuar nuk qe aspak i kursyer me padrejtësi kundrejt shqiptarëve.

“Kështȗ pra, pa nderë e pa kurrfarë burrniet Europa u prȗ ndaj Shqypnis shî n’kohë, kur kjo kishte mâ nevojë me kênë prej saj. E pra mretnien e Shqypnìs Europa e kishte krijue! Por shka se pabesnia e pushteteve t’Mdhà duel edhe mâ n’shesh n’t’caktuem t’kufijvet t’Shqypnìs.”

Për meshtarin atdhetar është e papërligjëshme që Evropa të qëndrojë vrojtuese e thjeshtë e faktit që ushtritë sërbe, greke e malazeze, si ujqit e tërbuar të zaptojnë tokat shqiptare, për të cilat ajo vetë kishte vendosur në Londër se duhet të bënin pjesë në një shtet të pavarur. 

“Me ç’sŷ e faqe Europa ka me pritë gjygjin e historìs, qi sodmesod, n’sŷ t’mkâmsve t’saj, po mund t’pertrîhen n’Shqypnì pȗnë t’dhȗnshme pa pasë nieri se kȗ me kja, se ku me lypë gjygj ? N’dy vjet qi Evropa ka marrë n’dorë pȗnën e Shqypnìs, jo veç se ndër ne nuk ka hî gjykatore t’ligjshme e t’njimêndët, por s’ka nji statut, s’ka nji themel ligjet, s’ka nji sundimtar t’vetëm qi t’ket dependencë t’vertetë prej Mretit e nji  fuqi t’ligjshme n’dorë. Gjaku i shqyptarit derdhet rrkajë, gjâja e shqyptarit hupë nder thoj t’mâ t’fortit…”

Tablloja e përshkruar është vërtetë tronditëse, një realitet i hidhur por, ndoshta do të kishte vënd edhe për një farë autokritike në planin e përgjithshëm, mbasi vitet 1913 – 14 nxorën në dritë, krahas padrejtësive të Fuqive të Mëdha edhe krijimin e rrymave e të dasive në gjirin e klasës drejtuese shqiptare. Rrëzimi i Ismail Qemalit dhe kalimi n’anën e Esat Pashës i mjaft prej intelektualëve shqiptarë nuk dëshmojnë për një qëndrim t’urtë e bashkësi mendimesh e qëllimesh në drejtimin e shtetit shqiptar në një çast vendimtar. Megjithatë protesta e Fishtës dhe padia e tij, jo vetëm qëndrojnë në planin historik, sa që ende sot, mbas më shumë se një shekulli, mjaft prej problemeve tona e kanë zanafillën pikërisht n’ato vendime e qëndrime, por dëshmojnë edhe ndjenjën e lartë të atdhedasurisë së shkrimtarit, për të cilin fati i Vendit është në majën e shqetësimit të shpirtit të tij vullkanik.

Ai fat nuk është vetëm në duart e të huajve. Për këtë ishte i ndërgjegjëshëm frati françeskan dhe ai ishte derti më i madh që bartëte në bisedat, në shkrimet, në takimet me bashkatdhetarë e me të huaj. Keqardhja për mangësitë e shqiptarëve, për nivelin e tyre t’ulët kulturor, për mungesën e konceptit t’idealeve dhe interesave të përbashkëta, për pamjaftueshmërinë e gjykimit dhe përceptimit të së vërtetës së marrëdhënieve mes tyre, janë shqetësime të përherëshme, që ngrenë krye vazhdimisht në shkrimet publicistike.

“Mjaft me ja lshue sŷt pa pajë e me gjak t’ftoftë, si i thonë, vepers qi na kemi zhdrivillue n’kto tetë vjetë, pse menjiherë kemi me u vertetue se na jemi prȗ, jo ndryshe veç si fmî e si e zeza e vedvedit qi kemi kênë gjithmonë. Po e xâm : mretin tonë nuk e ka xjerrë prej Shqypniet as inglizi as Franca as Rusia vetun, por e kan nxierrë shqyptarët!” 

Fishta historian shqyrton një nga çastet më të rëndësishme e vendimtare të historisë sonë, periudhën e shkurtër të mbretërimit të Princ Wied-it, e anashkaluar sipërfaqësisht nga historia zyrtare e regjimit komunist, e cila “zbuloi” me entuziazëm në rebelimin anadollak të Musa Qazimit e Haxhi Qamilit, bërthamën e parë të “revolucionit” komunist në Shqipëri, një ngjarje për t’u vënë në kornizë e për t’u nderuar si një shembull i lartë i “urtësisë” popullore. Si pasojë e asaj ngjarjeje tragjike për kombin, po aq vendimtare në kah negativ, sa edhe Shpallja e Pavarësisë në atë pozitiv, Shteti i ri shqiptar humbi rastin që i ishte dhënë, të ruante lidhjen me Evropën, nëpërmjet Princit të caktuar për t’u bërë Mbret në territorin e tij, simbas kërkesës së pjesës më të madhe të atdhetarëve shqiptarë. Ajo lidhje do të kishte qënë tepër e rëndësishme për rrugën që do të ndiqte Shteti i ri, duke fituar besimin dhe qëndrueshmërinë edhe në sytë e atyre Pushteteve të Mëdha që e kishin cunguar në krijimin e tij. Hapat e parë në drejtim t’organizimit të jetës shtetërore, megjithë vështirësitë e mëdha, u panë edhe n’ata pak muaj të qeverisjes së Princit. Por për një fatalitet të zi historik tonin n’atë periudhë të brishtë, do të fuqizohej e do të zotëronte një lëvizje që destabilizoi plotësisht atë përvojë pozitive, që ishte fituar në më pak se dy vjet pavarësie. Pasojat qenë shkatërruese, me vite të gjata pushtimi të gjithë territorit nga ushtritë ndërluftuese, me marrëveshje të fqinjëve për coptimin e tokave shqiptare, me rrezikimin për t’u zhdukur si shtet në Konferencën e Paqes. Autori i shkrimit, me largpamësinë dhe mprehtësinë e gjykimit, e vajton në vetvete atë çast të mbrapshtë historik, nuk nguron t’a shohë të vërtetën në sy e të nxjerrë përgjegjësitë që rrjedhin nga paformimi i ndërgjegjes kombëtare, si pasojë e prapambetjes së theksuar ekonomike, që i bën bashkatdhetarët e tij të jetojnë të ndarë në bashkësi të vogla, pa asnjë lidhje me njëra tjetrën. Prandaj ai përshëndet me entuziazëm nismat austro – hungareze për shtrimin e rrugëve dhe hapjen e shkollave. “Udhët e mara e shkollat e mira janë agimi i parë i gjytetnìs. E ta diejn shqyptarët, qi dersa t’ngurrojn me pȗnue rrugat e me la per shkolla, s’kan me kênë kurr popull i dêjë me pasë vetvetsì morale n’shekull ; pse edhè ne ja u dhaçin tjerët, kan me e shpartallue kta vetë, sikursè edhè i kemi shpartallue.” 

Është një diagnozë e saktë e patologjisë së çastit historik, që mbart në vetvete shpresën dhe hidhërimin deri në dëshpërim e mosbesim. Shkrimtari mundohet t’u hapë sytë bashkatdhetarëve, t’u verë piketat e arsyes në rrugën e tyre të ecjes drejt qytetërimit evropian, të cilin ai e quan si të vetmin model për t’u huajtur edhe prej tyre.

“Lypset qi t’gjith t’shestuemt e t’rregulluemt e jetës s’shoqnueshme n’Shqypnì t’jet themelue mî parsime t’gjytetnìs prendimore, por me shart qi, der kȗ ta bajë natyra e ktyne parsimeve, kta t’qiten n’punë mas gjenjes e etnologjís s’vendit e mas ndîsive t’popullit n’mnyrë qi t’ruhet paqja e zêmrave edhè karakteri komtar i shqyptarve.”

Publicisti, meshtari e poeti i lëshojnë Vendin urtësisë së shtetarit dhe largpamësisë të njohësit të thellë të grigjës së vet, që din t’a drejtojë në rrugën më të sigurtë e më me pak rreziqe. Evolucioni i shqiptarëve drejt mendësisë evropiane nuk mund të jetë një “deus ex machina” e përnjëherëshme, një kopjim i plotë e i vrullshëm i përvojave perëndimore e i futjes shabllone të tyre në jetën shqiptare. Në këtë rast do të kishim një çoroditje të plotë që në vend të përparimit do të sillte anarkinë e veprimeve dhe amullinë e mendimeve. Harmonizimi i parimeve të qytetërimit perëndimor me psikologjinë, traditat e formimin shpirtëror të shqiptarëve në masën dhe kohën e duhur, janë siguria që sheh autori që “komi shqyptar t’jet përnjimend kom e kom i qytetnuem” Por nuk mjafton që proçesi zhvillues mendësor i shqiptarëve të vihet në baza t’arësyeshme, që të prodhojë vetëdijesimin për domosdoshmërinë e thithjes dhe përnjisimit të përvojave të të tjerëve, nëse nuk bëhet përzgjedhje e klasës drejtuese nëse ajo nuk do të ketë shtatin moral e profesional të duhur.

“Me e lshue Shqypnìn nder duer t’batakçive, âsht njapernja si me ja vjerrë ujkut mushknít m’qafë, me uzdajë se po t’i çon te shpija : ujku i han mushknít,  sidomos per n’kjoftë msue ndojherë me hangër m’to.”  

Sa profetike këto fjalë të shkruara pothuajse njëqind vite më parë. Sa shumë i vërtetoi koha ato, sidomos që prej 70 vjetësh e këndej, madje edhe në vitet e demokracisë e të ngarendjes drejt Evropës, sa dëme i sollën Shqipërisë batakçinjtë në drejtimin e saj, sa shumë e varfëruan për t’u pasuruar ata. Ҫështja e moralitetit të klasës drejtuese është një temë që e rrok disa herë në artikujt e tij, duke vënë në lojë politikanët e improvizuar e demagogë, që nuk janë t’aftë të bëjnë asgjë tjetër, veçse t’i kushtohen “politikës” së thirrjeve pa përmbajtje, të reformave të rreme e formale, të mashtrimeve me qëllim që të fitojnë votat, për të pasur një pozitë që do t’u japë mundësi të përvehtësojnë sa më shumë. Që nga koha e Fishtës e deri në ditët tona kanë kaluar dhjetëvjeçarë të tërë, por kjo sëmundje e shqiptarëve duket se ende nuk ka gjetur shërim edhe se më 1921 shkrimtari i madh i drejtohej kështu bashkatdhetarëve të tij : “A vagabondët jashtë pune e jashtë Shqipnìs, ose ndryshe kemi sharrue me të egër e me të butë.” Fatkeqësisht shqiptarët nuk qenë t’aftë a nuk deshën t’a zbatojnë atë porosi, madje i vunë ata në krye të tyre e sharrimi qe më i plotë e më i rrezikshëm edhe se sa e përfytyronte poeti kombëtar.

Vijon

BIBLIOTEKA“SHEFQET MUSARAJ”!?

by

-Biblioteka, që nga koha e diktaturës dhe deri sot mban emrin Shefqet Musaraj (1914-1986) anëtar i Partisë Komuniste, që në themelimin e saj dhe shkrimtar i realizmit socialist. Gjatë luftës, ka mbajtur pseudonimet Shkrimtari dhe Çeçua. Nga  dokumenatat e arkivit të shtetit   (AQSH F 22/ap. V. 1943, D 3/1, f.1-3. Fondi 14 në AQSH. )  del se veprimtaria e tij kryesore ka qenë informimi mbi gjendjen në qytetin e Vlorës dhe Tiranës për  vitet 1943-1944, mbi lëvizjet e krerëve të Ballit Kombëtar, formacioneve të tyre luftarake, demaskimi i gjithë organizatave të tjera si Balli, Legaliteti apo Partia Social-Demokrate, duke i shpallur armiq të partisë. /

SHKRUAN:GEZIM ZILJA/

Biblioteka e Vlorës ka ndërruar disa herë vend. Tani ndodhet diku aty afër qendrës në një ndërtesë modeste. Gjatë egzistencës ka pësuar dy humbje të mëdha. E para është vjedhja, plaçkitja, hedhja në plehra e bibiotekës së Eqerem Bej Vlorës pas ardhjes në fuqi të komunistëve, një pasuri e pazëvendësueshme me vlera të pallogaritshme kombëtare. Hera e dytë është sërish vjedhja, djegia, grisja, e hedhja trotuareve e rrugëve të Vlorës të qindra librave, gjatë muajit mars të vitit 1997, nga turmat e vulgut vlonjat e më gjerë, të drejtuara nga disa intelektualë e politikanë antishqiptarë. Ishin ata që nën maskën e fjalës popull, drejtuan turmat e papërgjegjshme në djegjen e plaçkitjen e institucioneve shtetërore si shkolla, gjykata, bashki, komisariate, muze, biblioteka deri kopshtet e fëmijeve, duke gjunjëzuar shtetin e kryer porositë e segmenteve të huaja ekstremiste antishqiptare.  Biblioteka, që nga koha e diktaturës dhe deri sot mban emrin Shefqet Musaraj (1914-1986) anëtar i Partisë Komuniste, që në themelimin e saj dhe shkrimtar i realizmit socialist. Gjatë luftës, ka mbajtur pseudonimet Shkrimtari dhe Çeçua. Nga  dokumenatat e arkivit të shtetit   (AQSH F 22/ap. V. 1943, D 3/1, f.1-3. Fondi 14 në AQSH. )  del se veprimtaria e tij kryesore ka qenë informimi mbi gjendjen në qytetin e Vlorës dhe Tiranës për  vitet 1943-1944, mbi lëvizjet e krerëve të Ballit Kombëtar, formacioneve të tyre luftarake, demaskimi i gjithë organizatave të tjera si Balli, Legaliteti apo Partia Social-Demokrate, duke i shpallur armiq të partisë. Pjesa më e madhe e letrave që gjenden në Arkivin Qendror i drejtohen personalisht shokut Taras, alias Enver Hoxha. Në to përmenden Gjon Markagjoni, Fiqiri Dineja, Abaz Kupi, Xhafer Deva, Abaz Ermenji, Fasli Frashëri, Ismail Tatzati, Ali Këlcyra, Mehdi Frashëri, Mustafa Kruja, Skënder Muço, …. Dosti, Xhaf Bali etj. Shefqeti merrte dhe dërgonte informacion, duke gënjyer e justifikuar çdo veprim të Partisë Komuniste edhe në rastet, kur ai vet ishte i qartë se vrasjet kryheshin për terror, asgjësimin e kundërshtarëve politikë, që shpesh ishin njerëz të thjeshtë, që nuk ishin dakord me vijën e Partisë Komuniste dhe ndërhyrjen e komunistëve  jugosllavë. Në mënyrë të veçantë ai informonte çdo veprimtari të Balli Kombëtar, duke i cilësuar ata  në bazë të direktivav të Partisë Komuniste armiq, që duheshin  luftuar e asgjësuar me çdo kusht.  Edhe kur faktet ishin ne favor të krerëve të Ballit, Shefqet Musaraj me porosi të partisë propagandonte të kundërtën. Ja si informon ai Tarasin për vrasjen e Zejnel Avdurrahmanit në Kaninë. Fillimisht në letrën e tij ai flet mirë për të, si një njeri të ndershëm, i pangatërruar, që shikonte punën e vete pasi ai e njihte mirë. Ai i shkruan Tarasit “…: Në qoftë se Zejnel Abdurrahmani është ekzekutuar vetëm si “spiun”, unë deklaroj me sinqeritetin e një komunisti se Zejnel Abdurrahmanin s’ka njeri që ta njohë për të këtillë….”. Por më tej sapo informohet se Zejnel Avdurrahmanin e ka vrarë partia ai shton: “Partia lëshoi komunikatë: Dora a drejtësisë ekzekutoi Zejnel Abdurrahmanin, spiun, provokator i njohur prej popullit. Dhe kështu vendimi u muar, Zejnel Abdurrahmani u vra,. Nashti s’na mbetet veçse të bëjmë tonën: Dy duar për një kokë janë…” Shikoni me vëmendje këtë fotografi që është bërë në Smokthinë, Matogjin në vitin 1943, në shtëpinë e Qemal Xhelo Musarajt, djalë xhaxhai i Shefqetit, pas një darke shtruar për miqtë. Fati i tyre ishte i ndryshëm megjithëse ishin miq e kushërinjë. Shefqetin kur e lajmëruan, se Zejnel Avdurrahmanin ishte vrarë nga Partia Komuniste mbajti anën e partisë. Avdul Kuçi një personalitet i kohës, jurist, deputet, në Luftën e Vlorës më 1920 hartoi tekstin e Ultimatumit drejtuar gjeneral Piaçentinit, dhe u caktua prokuror nga Komiteti i Luftës. Më 10 maj 1945, me vendim nr. 12, Gjykata Ushtarake e Gjirokastrës e dënoi me vdekje si «kriminel lufte» dhe konfiskimin e pasurisë. U pushkatua më 1945.

unnamed

Smokthinë, Matogjin, 1943, një darkë në shtëpinë e Qemal Xhelos. Nga e majta në të djathtë Shefqet Musaraj, Zejnel Avdurrahmani, pushkatuar, Abdul Kuçi pushkatuar, Qemal Musaraj vdekur në burg.

Qemal Musarajit, djali xhaxhait të Shefqetit, si fshatar i pasur dhe përkrahës i Ballit Kombëtar komunistët i dogjën shtëpinë qysh në vitin 1943. Në vitin 1945 i sekuestruan gjithë pasurinë dhe e burgosën duke lënë rrugëve gruan dhe dy fëmijë të mitur. Ja një pjesë e letrës, dërguar gruas së vet, që mban datën (janë katër të tilla)  14 maj 1952. 

“…Letrën e prillit a e kini marrë apo jo? Ushqimet i kam ngrënë me kohë, i dava me Namikun. Brenda halleve tuaja më ndihmoni edhe mua me pak të holla dhe ndonjë send për të ngrënë. Më dërgoni ndonjë çikë gjizë mase u jep njeri….  (Arkivi MPB Dosja 516, fletë 42.) . I sëmurë, i uritur, pa ndihmë mjeksore, i torturuar fizikisht e shpirtërisht Qemal Xhelo Musaraj dha shpirt në moshën 45 vjeçare, më 18 tetor të vitit 1952, në burgun famëkeq të  Burrelit. Ndërkaq Shefqet Musaraj si besnik i partisë komuniste ngjiste shkallët e karrierës. Në vitin 1945 sipas modelit stalinist sovjetik u formua Lidhja e Shkrimtarëve. Qëllimi i saj ishte që gjithë krijimtaria letrare por edhe ajo që studiohej në shkolla të vihej në shërbim të ideologjisë komuniste. Tashmë do zotëronin parullat: E jap jetën për partinë, partia mbi të gjitha, e di partia, me partinë në ballë, plumbin ballit armiqve të partisë  etj etj.  Në letërsinë e re, të ashtuquajtur e realizmit socialist personazh kryesor ishte komunisti, sekretari i partisë, hetuesi, sigurimsi  që lufton e sakrifikohet në emër të ndërtimit të një bote të re, në luftë me armiqtë e brendshëm e të jashtëm. Me porosi të partisë më 1947 Lidhja organizoi Konferencën e Tretë të Shkrimtarëve. Qëllimi ishte të shkarkohej Prof. Sejfulla Malëshova si Kryetar i Lidhjes dhe në krye të vendoseshin njerëzit e partisë. Dhe ashtu ndodhi. Kryetar u zgjodh Dhimitër Shuteriqi, sekretar Fatmir Gjata (autor i romanit famëkeq “Këneta”)  dhe Sekretar i Përgjithshëm Shefqet Musaraj. Dr Ymer Dishnica dhe Prof Skënder Luarasi u përjashtuan nga Lidhja. Më vonë Shefqet Musaraj do të zgjidhej dhe Kryetar i Lidhjes dhe anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor. Në gjithë gjuetinë e shtrigave, që u organizua nga partia dhe sigurimi i shtetit kundër shkrimtarëve përparimtarë do të ishte aprovimi ose firma e Shefqet Musarajt. Së bashku me Fatmir Gjatën, e të tjerë do të ishte nga njerëzit kryesorë të mënjanimit, përjashtimit,  burgosjes ose hedhjes baltë mbi Branko Merxhanin, Nebil, Çikën, Petro Markon, Mitrush Kutelin, Lasgush Poradecin, Ali Asllanin, Musine Kokalarin e mjaft të tjerëve. Ashtu si në kohën e luftës kur i burgoseshin e vriteshin shokët e miqtë e tij e  nuk tha një fjalë për t’i mbrojtur, ashtu veproi edhe pas luftës. Kur burgosej Petro Marko, dënoheshin e ndaloheshin të shkruanin Mitrushi, Lasgushi, Musineja e Ali Asllani ai mbajti anën e partisë e për këtë u shpërblye me poste e dekorata.  Si shkrimtar ai sot hyn në të harruarit.. Ai është autor i disa romaneve pa vlerë, që shtrembëronin të vërtetën e luftës antifashiste, glorifikonin  figurën e Enver Hoxhës dhe rolin e Partisë Komuniste dhe i thurrnin hymne luftës së klasave. Asnjë vepër e tij e realizmit socialist nuk është në qarkullim sot.Madje ai u akuzua rëndë nga kundërshtarët e tij pas luftës, si shërbëtor i fashizmit nga i cili mori dhe një shpërblim të konsiderueshëm në para, dhe vjedhës i dorëshkrimeve të studiuesit e historianit Ilo Mitkë Qafëzezit, të cilat i paraqiste si të vetat. Dhe për ta mbyllur kur Ali Asllani, Poeti i Madh Shqiptar bënte lutje pas lutje për tu pranuar në Lidhjen e Shkrimtarëve, e më vonë t’i caktonin një pension pleqërie, Shefqeti i përgjigjej që ke biografi të keqe e ajo të pengon. Pyetja ime është: Ç’domethënie ka sot emri i Shefqet Musarajt për bibliotekën e qytetit të Vlorës?  P.S Çfarë kam  shkruar më sipër është e dokumentuar dhe mund të jap fakte e sqarime të mëtejshme por kam shkruar aq sa lejohet në një artikull gazete (ose f.b) për të mos lodhur lexuesin. 

Ngërçi civil dhe vrasjet e orëve policore

by

NGA ILIR LEVONJA/

Sapo futesh në internet vëren një vërshim statutesh në lidhje me 8 dhjetorin. Ndërkohë lexon disa lajme mbi vrasjen e një të riu pasi ka thyer orët policore në Tiranë. E para gjë që të vjen të thuash, është një e bërtitur vënçe. Lërini memet e statutet dhe dilni protestoni. Ndryshe nuk ka asnjë vlerë as dita e studentëve, pra 8 dhjetori. Për më tepër dita e studentëve nuk është festa e të korrave, por e zhgënjimit më të madh social. Dilni e protestoni se kur shikon kaq e kaq gazeta pro qeveritare që tentojnë të zbusin vrasjen e mesnatës në Laprakë, nuk shkojnë memet me dy gishta lart. Janë këto gazeta që u shqyen për vrasjet e 21 janarit 2011. Dhe me të drejtë. Pavarsisht ligjit për personat që sulmojnë objektet e rëndësisë së veçantë, që mbrohen nga garda e republikës, qëllohen në vend etj. Kjo nuk justifikon vrasjet. Jo çdo ligj është i drejtë. Pavarsisht atyre pamjeve me benzin mercedes 2400 që tentonte të shqyente derën e Kryeministrisë etj., asnjë vrasje civilësh nuk justifikohet. Sidomos kur nuk janë persona të skeduar si kontigjent krimi. Protestuesit jo, jo, pasi protestuesi është shëndeti i demokracisë. Sot këto webe po nxitojnë të nxjerrin detyrat e policit të shërbimit, kur ka të drejtë të qëlloj dhe kur jo. E kanë në majë të gjuhës mbledhjen e supeve me togafjalshin se bëri detyrën etj. Apo atë që zbatoi ligjin. Eshtë të vësh duart në kokë t’i marrësh jetën tjetrit përse nuk ndalon. Për ca gjoja orë policore mesnate etj. Eshtë një turp kolektiv, pasi kur sheh kronikat dyndjet janë ditës, veçmas kafenetë. Dhe për më tepër edukata e mbrapshtë e mbajtjes së maskës në gushë, a në mjekër si detaj që na dallon nga shoqëritë e tjera. Qeveria dhe ata që drejtojnë këto grupet pandemike, në vend t’i mëshojnë sensibilizimit mbi maskën, orët pike të dyndjeve, justifikojnë vrasjet e mesnatës. Kjo është një katastrofë sociale që nuk ndodh vetëm nga punësimi me merita partie në radhët e policisë së shtetit, por edhe nga indiferenca jonë. Nga horia për të postuar meme me dy gishta. Dhe  ironia më e madhe qëndron kur del e flet për ideale një i pa rruar, një që hiqet si ish dhjetorist, kryeministri i vendit. Ka sot krahun e djathtë një ish ministër të  brendshëm të diktaturës, bash atë që akuzohet se urdhëroi vrasjet e 2 prillit 1991 në Shkodër. Pa përmendur se askujt deri më sot nuk i është prekur fije floku, edhe pse kemi një histori blozë përndjekjesh, persekutimesh, vrasjesh nga regjimi që përmbysëm. Jo pak, por janë rreth 6000 të pushkatur e të zhdukur. Por ne i kemi hedhur prapa krahëve, po ecim përpara. Në muajin maj të këtij viti një oficer amerikan në Minnesota ndaloi dhunshëm një civil, pasi e shtriu përtokë i vendosi gjurin tek qafa. Kjo rezultoi fatale për jetën e të ndaluarit dhe për më tepër e pa preçedentë për një shoqëri që të drejtat e njeriut i ka të shenjta. Oficeri qëlloi i bardhë dhe qytetari i zi, pra me ngjyrë. Qe një dridhje sociale që luajti tokën e madhe vendit aq sa protestat nuk pushuan gjithandej. Protesta që u pasuan me një komunikim institucional deri ulje në gjunjë  në sheshe publike të policisë. Dhe kjo është normale në një vend që do demokracinë. Kurse tek ne, ministri hesht, kryeministri po ashtu, policët kërruajnë hundët. Pjesa tjetër publikojnë meme pa fund dhe urratosen si krijesa të kulturës bolshevike, pavarsisht se çdo jetë njeriu të thjesht është e barazvlertë me atë të kryeministrit a kujtdo shtetari tjetër.