Alma Lico – Dielli

Asgjë nuk mund të ndryshojë e përmirësohet pa ndryshuar NE!

May 8, 2023 by s p

Alma Liço/

Votojmë një herë në katër vjet?

Aspak. Testohemi …“votojmë” çdo ditë!

Testohemi…teksa shpërfillemi kur na përçudnojnë qytetin. Papërgjegjshmërisht qëndrojmë ulur kafeneve pa as më të voglin reagim.

Testohemi…teksa vidhemi përdhunisht, ndërkohë që heshtim dhe ankohemi sikur reagimi është përgjegjësi e gjithkujt tjetër, jashtë nesh.

Testohemi…teksa për interesa “publike” grabitet e tjetërsohet prona private dhe ne heshtim.

Testohemi…teksa ndjekim e duartrokasim pseudo-arritjet dhe pseudo-inagurimët që na sërviren me shumicë.

Testohemi…kur kënaqemi ndërsa promovohen modelet më të pavlera dhe parazite të shoqërisë.

Testohemi…teksa blejmë në shuma marramendëse ujin e ndotur që mbërrin me orar të reduktuar në rubinetet tona, apo ushqimet e pakontrolluara me data skadencash të falsifikuara.

Testohemi…teksa bëhemi pjesë e spektakleve më qesharake dhe tallëse të grumbullimeve elektorale apo të çdo natyre tjetër. (me role klounësh).

Testohemi…teksa gajasemi me batuta e premtime tallëse, që na nëpërkëmbin dinjitetin.

Testohemi…teksa për lëmosha mjerane shesim votën.

Testohemi…teksa paguajmë për shërbime të cilat nuk i përfitojmë kurrë.

Testohemi…ndërsa përcjellim me dhembje fëmijët rrugëve të botës, pa më të voglin rebelim.

…Sa të lehtë e kanë “përfaqësuesit” tanë kur kërkojnë t´i votojmë. Na kane testuar dhe matur pulsin pothuajse çdo dite. Kësisoj votimi dhe rezultatet e tij shndërrohen në një formalitet të paracaktuar, lehtësisht të lexueshëm!

Asgjë nuk mund të ndryshojë e përmirësohet pa ndryshuar NE!

Mundësi të barabarta? – Endërra në sirtar!

June 28, 2022 by s p

ALMA N. LICO/

“Jetën, fatin tonë e ndërtojmë apo shkatërrojmë vetë, me veprimet ose mosveprimet tona. Ajo çka jemi apo dëshirojmë të bëhemi varet nga dëshira, këmbëngulja dhe puna jonë për të përmbushur atë që duam të arrijmë në jetë. Realizimi i ëndrrave është në vullnetin dhe në dorën tonë”.

I kam lexuar apo dëgjuar në të gjitha mënyrat thëniet e mësipërme nga specialistë të fushës së psikologjisë, sociologjisë, apo edhe nga qytetarë të thjeshtë që e mbështesin këtë perceptim mbi përvojat personale apo ato të personave të tjerë pranë tyre.

Por a është gjithnjë e vërtetë dhe koherente një bindje e tillë?

Mendoj se JO!

Mbase ndodh kësisoj në një vend normal, ku qytetarëve u ofrohen shanse të barabarta konkurimi dhe realizimi në fushat e interesuara, dhe ku është e paimagjinueshme që tërë energjinë t´ua rrëmbejë lufta për mbijetesë!

Në të kundërt, si mund të zhvillojë ëndrrat dhe aftësitë një individ …kur jeton mes shantazhit dhe kërcënimeve për bindje që nuk u shkojnë për shtat sundimtarëve…kur i heqin të drejtën për t´u arsimuar…kur e detyrojnë të kryejë punë skllavëruese që i rrëmben tërë kohën…kur i mohojnë të drejtën e shprehjes së mendimit të lirë?…Një individ i tillë është i dënuar të asfiksohet apo atrofizohet fizikisht, shpirtërisht dhe psiqikisht!

Për të vërtetuar efektet e sipërmendura, mund të sillja pa fund shembuj. Janë mijra talente të gjymtuara e të vrara nëpër galeritë e burgjeve apo kampeve të internimit. Mijra të tjerëve iu ndalua e drejta e studimit apo krijimit. Të mbijetuarit e zvarritën e ngrysën jetën mes vuajtjeve dhe pamundësisë për të ndjekur ëndrrat e tyre. Madje, pothuajse i harruan ato.

Për konfirmim të këtyre fakteve mizore, sjell në vemendje atë që ndodhi me tim atë. Në fëmijërinë e hershme, mbrëmjeve nuk flija pa dëgjuar më parë përrallat e mrekullueshme që ai arrinte të improvizonte.´Ndonëse më pas lexova shumë letërsi për fëmijë, me përralla nga më të famshmet, ato nuk patën aspak të krahasuar me ato që më tregonte aq bukur dhe me emocion im atë.

Shumë shpejt erdhi internimi familjar dhe tim eti iu venit shtysa dhe fantazia për të krijuar dhe treguar përralla. Kthehej i kapitur nga puna robëruese, dhe nuk i mbetej energji as për të folur.

Me zemër copë, shpreh bindjen e palëkundur se me dënimin e padrejtë që pësoi im atë, letërsia për fëmijë ka humbur një krijues të madh. Ato krijime/improvizime të mahnitshme, me vlera humane dhe edukative, janë strukur dhe kanë mbetur të mjegulluara në mendjen dhe zemrën time, pa mundur t´i riprodhoj dot ato.

Në forma më të kamufluara, situatë e ngjashme paraqitet edhe sot. Të “suksesshëm” dhe me mundësi të panumërta arsimimi dhe më pas punësimi janë bijtë e të fortëve, bijtë e atyre që kanë para të cilat më së shumti nuk i justifikojnë dot. Ata mund të blejnë gjithçka. Si modele “suksesi” ofrohen gjithashtu të obsesionuarat e imazhit të silikoneve dhe jetës së pamoralshme e boshe. Antivlerat pushtojnë në shumicë hapësirat mediatike.

Mundësitë e barabarta për të shpalosur aftësitë mbeten ëndërra në sirtar. Talentet e vërteta në pamundësi për të ndjekur ëndrrat dhe shpalosur vlerat e tyre, dita ditës po ja mbathin larg Shqipërisë!

Vallë, do bëhemi ndonjë ditë vend normal?

Dhuna, si mungesë edukimi dhe qytetërimi!

April 16, 2022 by s p

Alma Liço/

Dëgjojmë të flitet dendur për krimet që ndodhin në familje, veçanërisht për ato që pësojnë vajzat dhe gratë. Opinionistë dhe aktivistë të të drejtave të njeriut që mbushin sallat e konferencave, studiot televizive, përsërisin në çdo rast të njëjtat analiza dhe konkluzione. Si në një rreth vicioz gjithçka përfundon në ato ambiente luksoze, pa asnjë impakt konkret për ndryshimin dhe përmirësimin e situatës. Maksimumi mund të zhvillohet tek tuk tubime, të cilat për nga mënyra e organizimit, rezultatet dhe mesazhet që përcjellin, shpesh herë janë të diskutueshme dhe çorientuese.

Në përgjithësi anashkalohet fakti se këta djem, këta burra të dhunshëm janë bij nënash, të cilat nuk kanë arritur t´u mësojnë dhe edukojnë atyre dashurinë dhe respektin për motrën, bashkëshorten e ardhshme dhe më pas për të bijën. Ajo nënë që nuk ka mundur ose nuk ka ditur ta bëjë këtë, është trajtuar në të njëjtën mënyrë nga nëna e saj. Dhe kësisoj brez pas brezi. Pra, ai opinion që më së shumti hasim, i cili i konsideron burrat “djaj” dhe gratë “engjëj”, keqorienton dhe deformon të vërtetën e këtyre raporteve .

Si rezultat i kësaj edukate të munguar për të cilën nuk janë përgjegjës, ata (djemtë dhe burrat) i trajtojnë femrat e jetës si pronë që kontrollohet prej tyre.

Pa marrë përsipër të analizoj shkaqet e tjera të pafundme pse ato ngjarje kriminale ndodhin; faktorët psiko-sociale që i shoqërojnë ato, mendoj se në tërësinë e saj, shoqëria jonë është e dhunshme, dhe me mungesë të theksuar qytetërimi. Fatkeqsisht jemi pasues të një shoqërie të dhunuar sistematikisht nga shteti diktatorial dhe ai post-diktatorial, i cili stimuloi dhe stimulon në vijimësi urrejtjen, mllefin, hakmarrjen të cilat gjenerojnë sjellje dhe krime të tilla.

Dhuna shfaqet nga të gjitha krahët. Mbase gratë dhe vajzat, si krijesa më të pafuqishme, janë më të ekspozuara dhe të pambrojtura ndaj saj.

Kësisoj, për arsye nga me banalet një bir vret të atin ose e kundërta; një vëlla vret të vëllanë; një djalë vret kushëririn apo mikun;…një nënë që e konsideron të drejtë vrasjen e së bijës (për nderin e cënuar) prej bashkëshortit të saj…etj. Këto janë tablotë që trishtueshëm, në mënyrë frekuente përballemi.

E tillë ishte edhe ngjarja shokuese e ndodhur dy ditë më parë:

Si një trofe e rrezikuar, për ta mbrojtur nga kërcënimet e të atit, një djalë/burrë mbyll bashkëjetuesen 30-vjeçare në dhomë…babai i tij thyen derën dhe e vret brutalisht atë…më pas var edhe veten.

Duke mos manifestuar aspak tronditjen dhe shok-un e tragjedisë së atyre përmasave, bashkëshortja e burrit vrasës dhe të vetvrarë, me një qetësi impresionuese shfaqet para kamerave duke pastruar gjakun e viktimës, nënës së tre fëmijëve, si të ishte ai i një shpendi shtëpiak. Madje e shkujdesur mundet t´u përgjigjet edhe pyetjeve që i drejtohen. E bën këtë me një lehtësi, a thua se tragjedia ka ndodhur një shekull më parë dhe plagët e saj janë shëruar.

Me skepticizëm mendoj se kjo ngjarje dhe qindra të tjetra të ngjashme me të, apelojnë ethshëm për masat ligjore dhe psiko- sociale që shteti (nëse do të sillej si i tillë) duhet të ndërmarrë për të mbrojtur të kërcënuarit/kërcënuarat dhe viktimat, shoqëruar domosdoshmërisht me programe edukuese/sensbilizuese për autorët potencialë dhe shoqërinë në tërësi.

Por sa është e mundur të arrihet kjo, kur vetë shteti në forma të ndryshme diktatoriale dhunon qytetarët e tij?

Nuk mund dhe nuk duhet të jepet falje për krimet!

April 8, 2022 by s p

Alma Liço/

Nxitur nga libri titulluar “Lulja e diellit” i Simon Wiesenthalit, hebreut të mbijetuar në kampin e Auschwitzit, mbështetur edhe në disa përkufizime/prononcime personalitetesh botërore, specialiste të kësaj fushe bërë në këtë libër, vite më parë jam përpjekur modestisht në një shkrim timin të trajtoj temën aq shumë të diskutuar “Mbi mundësitë dhe kufijtë e faljes”.

Sot e kësaj dite flitet e komentohet dendur për faljen, si një proces purifikimi dhe ringjalljeje, si një qëndrim fisnik që më së shumti garanton paqen sociale dhe paqëton shpirtin e viktimave!!!

…Por pak kush kujtohet të përmendë se nuk mund të ketë falje për individë apo grup individësh që jo vetëm nuk denjojnë të kërkojnë falje për bëmat e tyre, por përkundrazi, nuk shprehin asnjë grimë pendese për padrejtësitë dhe krimet që kanë kryer. Madje me të njëjtin zell vijojnë trajtimin mizor ndaj viktimave të dikurshme, sigurisht aq sa u mundësojnë kushtet dhe aktualiteti në të cilin jetojmë. Institucionalisht, ata ende shpërblehen e dekorohen për zellin e tyre diabolik!

Do të shtoja se falja, nëse një dite do të bëhet e mundur, duhet të jepet vetëm për gabimet. Aspak për krimet, me viktima mijra të vrarë, burgosur e internuar të pafajshëm.

Eshtë shumë e gabuar, sipas meje, të konsiderohet “hakmarrje” bërja e drejtësisë, ashtu sic përpiqen rëndom ta etiketojnë autorët e masakrave dhe të tragjedive që shkaktoi regjimit komunist. Krimet nuk mund dhe nuk duhet të amnistohen, aq më pak të falen. Ato duhen gjykuar dhe dënuar në përputhje me legjislacionin vendas dhe atë ndërkombëtar të ratifikuar, sic u veprua me krimin nazist. Por vullneti politik në Shqipëri për dënimin e krimeve të këtyre përmasave, për fat të keq nuk ekziston.

(Të obliguar nga marrëveshje ndërkombëtare, në muajin tetor të vitit 2006, Kuvendi i Shqipërisë ka miratuar Rezolutën “Për Dënimin e Krimeve të Kryera nga Regjimi Komunist në Shqipëri”, në votimin e së cilës, deputetët e Partisë Socialiste, tashmë prej nëntë vitesh në pushtet, dolën nga salla duke e bojkotuar atë. Për fat të keq, pothuajse asnjë prej 17 pikave te saj pikave të renditura nuk është realizuar, megjithëse kanë kaluar më shume se 16 vjet nga miratimi i saj).

Gjithashtu, me gjendjen korruptive dhe të kapur në të cilën ndodhen institucionet e drejtësisë, ky proces bëhet akoma më i pamundur.

Pasojë evidente që e jetojmë dhe vuajmë sot e kësaj dite është mbajtja gjallë e pandëshkueshmërisë dhe frymës përçarëse e armiqsore ndërmjet shqiptarëve.

Deri kur?

Pa të ardhme!!!

December 23, 2020 by dgreca

NGA ALMA LIÇO/

Avioni i asaj ore të vonëu ul në aeroportin e Rinasit. Ishte një natë dhjetori e vitit 2004. Udhëtonin në tërreth dyqind të rinj, studentë në universitetet e Romës dhe rrethinave të saj. Ktheheshin pranë familjeve të tyre për festat e fundvitit. Prindërve që prisnin me padurim, sa nuk po u delte zemra jashtëkraharorit nga padurimi për të përqafuar e shtrënguar në kraharor fëmijët,të cilët nuk i takonin prej shumë muajsh. Dihatja plot emocion e nënave bashkohej me ajrin e ftohtë, duke krijuar masa të vogla të mjegullta qënën ndikimin e acarit të asaj nate, shndërroheshin në bulëza të akullta. Në mes të atyre nënave, ndodhesha edhe unë. E para herë që ndahesha kaq gjatë nga bija ime. Ajo kish kërkuar krahëtë fluturonte e lirë, të arsimohej në një tjetër botë. Të frekuentonte një shkollë ku nuk do i duhej të rivalizohej nga fëmijë pasanikësh që blinin diplomat e më pas vendet e punës. Nuk do të duhej të përballej me militantizmin e detyruar partiak dhe servilizmin që e pason atë, për tëpatur një punë, e lënë një gjurmë modeste në jetë.

Gjysëm ore më pas, në portat e daljes u çfaqën të rinjtë. Edhe ata të paduruar e ekzaltuar për të përqafuar prindërit e tyre. Lumturia që u lexohej në fytyrë ua dyfishonte bukurinë e moshës. Me kapuça e doreza të ngrohta, ngjasonin me eskursionistë që po ktheheshin nga një shëtitje mbresëlënëse alpine. Veshur e mbathur plot shije, ata nuk kishin asnjë dallim nga djemtë e vajzat e Europës, të lindur dhe rritur në vende metjetër standart demokracie e zhvillimi.Një kënaqësi dhe krenari e natyrshme më pushtoi të tërën, teksa i shihja që rrezatonin. U mallëngjeva.

Disa sekonda më pas, të gjithë përfunduan në krahët e nënave dhe baballarëve, duke humbur në përqafimet e puthjet e ngrohta që vetëm prindërit dinë t´i japin. Sakaq kisha shtrënguar edhe unë në krahë time bijë. Lotë malli na rridhnin të dyjave në fytyrë.

Shpirt si shkoi udhëtimi- e pyeta?
Mirëmam. Shumica vijmë nga i njëjti Universitet, dhe jemi shokë e shoqe me njeri tjetrin…ishte kaq e këndshme të udhëtonin së bashku.- Pasi heshti disa sekonda vijoi:
Mam, teksa po fluturonim mbi Tiranë, shpërthyem të gjithë në thirrje të lumtura!!
Urraaa…në Tiranë paska drita.

U ligështova, por nuk e dhashë veten. Vërtet…energjia elektrike ishte shndërruar në luks, veçanërisht gjatë stinës së dimrit. Mungonte aq shumë, me orë të tëra, duke zhytur në errësirë qytetet dhe fshatrat e Shqipërisë. Nuk e pashë të arsyeshme të zhgënjeja entuziasmin e sime bije e ta përgatisja se gjithsesi kur të mbërrinim në shtëpi, e priste errësira.

….Kanë kaluar plot gjashtëmbëdhjetë vite nga ajo natë dhjetori. Pas diplomimit, asnjë nga ata të rinj nuk u kthye mënë Shqipëri. Ato djem e vajza plot dashuri për dijen, suksesin dhe jetën u shpërndanë rrugëve tëEuropës, ku ndërtuan edhe jetën e tyre. Dhe sa trishtim është të mendosh e përjetosh se kjo hemorragji e energjisë dhe e trurit vazhdon si kurrë më parë sot e kësaj dite. Po katandisemi në një vend pa rini, pa të ardhme, pa shpresë. Deri kur???