Prof.Dr.Fejzulla BERISHA/

Veriu i Kosovës, një rajon që mbetet i ndjeshëm dhe i mbikëqyrur me kujdes, është sot shembulli më i qartë se si strukturat paralele të mbështetura nga Serbia e sfidojnë rendin kushtetues të Republikës së Kosovës. Për më shumë se dy dekada, ky realitet është anashkaluar – herë në emër të paqes, herë në emër të “stabilitetit të përkohshëm” – por pasojat sot janë të thella dhe alarmuese.

Çfarë janë strukturat paralele?

Që nga përfundimi i luftës në vitin 1999, në katër komunat në veri të Kosovës – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq – Serbia ka mbajtur dhe zhvilluar një rrjet të tërë institucionesh që funksionojnë në kundërshtim me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës. Këto përfshijnë shkolla, spitale, gjykata, polici dhe administratë, të gjitha të kontrolluara nga Beogradi.

Këto struktura nuk janë thjesht një shprehje e lidhjeve kulturore apo ekonomike të komunitetit serb me shtetin serb, por një instrument politik për të ushtruar ndikim të drejtpërdrejtë dhe për të penguar funksionimin e shtetit të Kosovës në këtë pjesë të territorit të vet.

Kur toleranca bëhet barrikadë

Më 2022 dhe 2023, bota pa disa nga episodet më të rrezikshme që lidhen me këto struktura. Në dhjetor 2022, pas arrestimit të një ish-polici serb të Kosovës, rrugët në veri u bllokuan me barrikada, të organizuara nga grupe lokale të lidhura me strukturat paralele dhe të mbështetura nga elementë të sigurisë serbe.

Ndërkohë, në maj 2023, përpjekja e kryetarëve të rinj të zgjedhur shqiptarë për të hyrë në objektet komunale u përball me dhunë të organizuar dhe me plagosjen e dhjetëra ushtarëve të KFOR-it. Serbia mohoi përfshirjen, por prania e figurave të lidhura me Listën Serbe dhe grupe të armatosura në protestat e dhunshme dëshmoi të kundërtën.

Drejtësia e dyfishtë

Për vite me radhë, në Mitrovicën e Veriut funksionoi një gjykatë serbe e jashtëligjshme, paralelisht me institucionet e Kosovës. Edhe pas marrëveshjeve të Brukselit, implementimi i sistemit unik të drejtësisë është bërë me vështirësi. Gjykatat e Kosovës shpesh nuk gëzojnë autoritet në praktikë, pasi qytetarët serbë vazhdojnë të drejtohen te gjykatat serbe në Rashkë apo në veri të Mitrovicës.

Kjo situatë ka krijuar zona të pasigurta ligjore, ku kontrabanda, krimi i organizuar dhe ndikimi politik operojnë pa ndëshkim.

Sovranitet i sfiduar

Pasojat janë të qarta:-

Autoritet i kufizuar shtetëror, ku një pjesë e territorit të Kosovës nuk kontrollohet nga institucionet legjitime.

-Instrumentalizimi politik nga Serbia, e cila përdor strukturat paralele për të kushtëzuar zhvillimet politike në Kosovë dhe për të ushtruar presion në dialog.

-Kriza ciklike, që shpërthejnë sa herë Kosova përpiqet të zbatojë ligjin në veri – qoftë për targat, zgjedhjet apo sigurinë.

A ka zgjidhje?

Po. Por kërkon vullnet politik të fuqishëm, angazhim të përhershëm ndërkombëtar, dhe një strategji të qartë shtetërore për integrimin e veriut. Kjo nuk bëhet përmes konfrontimit të drejtpërdrejtë, por përmes ndërtimit të besimit, forcimit të sundimit të ligjit dhe ofrimit të kushteve të barabarta për të gjithë qytetarët – përfshirë serbët e Kosovës.

Gjithashtu, bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht BE dhe SHBA, duhet të njohin se stabiliteti nuk mund të ndërtohet mbi tolerimin e ilegalitetit, por mbi shtetin e së drejtës dhe funksionalitetin kushtetues të Kosovës në të gjithë territorin e saj.

Nuk ka kompromis me sovranitetin

Strukturat paralele në veri nuk janë një “çështje lokale”. Ato janë thelbi i një sfide shumë më të madhe: sfidës ndaj pavarësisë dhe funksionalitetit të Republikës së Kosovës. Për sa kohë që ato ekzistojnë dhe tolerohen, çdo përpjekje për integrim të brendshëm, për zhvillim ekonomik apo për njohje të reja ndërkombëtare, do të mbetet e brishtë.

Përballja me këtë realitet nuk është vetëm detyrë e qeverisë, por obligim kombëtar dhe përgjegjësi e përbashkët e gjithë faktorit shqiptar, brenda dhe jashtë vendit. Ashtu siç luftuam për pavarësi, sot duhet të veprojmë për mbrojtjen dhe konsolidimin e saj.

Arenc Leka/

Rrugët e ngushta të Tiranës përballen çdo ditë me një krizë të thellë infrastrukturore, të përkeqësuar nga mungesa e zgjidhjeve strukturore për qarkullimin dhe parkimin. Situata kërkon ndërhyrje të menjëhershme.

Duke ndjekur nga afër transformimin urban të lagjeve si Meatpacking District në West Village, New York – nga zona industriale në hapësira të jetueshme, moderne dhe të integruara – më vjen natyrshëm të krahasoj rrugën që po ndjek qyteti i fëmijërisë sime, Tirana.

Ndryshe nga modeli i planifikuar i zhvillimit që ofron New York-u, Tirana sot vazhdon të rrotullohet në një vorbull destruktive të tipit: shkatërro dhe ndërto pa kriter. Shumë nga bashkëmoshatarët e mi që jetojnë jashtë vendit nuk e njohin më Tiranën. Ajo ka ndryshuar përtej njohjes – me vite shkatërrimi dhe ndërtime të shpejta, shpesh pa menduar për pasojat në qarkullim. Kudo shfaqen ndërtime të reja, disa prej tyre mbresëlënëse, por në të njëjtën kohë rrugët ngushtohen, kthesat bëhen të pakalueshme, dhe trafiku vazhdon të ngecet. Niveli i nervozizmit dhe tensionit mes drejtuesve të automjeteve është çdo ditë në rritje.

Kriza e Parkimit dhe Qarkullimit – Simptomë e Ndërtimit të Pakontrolluar

Ndërtimi pa kufij në një sipërfaqe të vogël, me rrugë të papërshtatshme dhe një rritje të shpejtë të popullsisë, ka sjellë një kaos të vërtetë në qarkullim. Kjo situatë kërkon prioritet absolut në agjendat e planifikimit urban.

Zgjidhjet që munden dhe duhet të zbatohen:

1. Parkime nëntokësore me sipërfaqe të gjelbëruara mbi to, të realizuara në hapësira ndërmjet pallateve ekzistuese. Shembuj të suksesshëm janë zbatuar pranë sheshit “Skënderbej”, Stadiumit, apo ish-stacionit të trenit.

2. Ndërtime shumëkatëshe (nën dhe mbi tokë) që të përdoren ekskluzivisht për parkim.

3. Heqja e makinave nga rrugët, siç kanë vepruar qytete si Montreali (17 km tunele) apo New York City, të cilat kanë spostuar parkimet rrugore në garazhe nëntokësore. Kështu, rrugët mbeten të dedikuara vetëm për lëvizje, jo parkim. Rruga e Durrësit sot është një shembull ku kjo mund të aplikohet më tej.

4. Riorganizimi i qarkullimit për automjetet furnizuese, duke lejuar hyrjen e tyre vetëm nga ora 04:00 deri në 06:00 të mëngjesit, ose pas orës 20:00 të mbrëmjes – në mënyrë që të mos rëndojnë trafikun gjatë ditës.

5. Zgjidhje infrastrukturore si në Boston, përmes rrugëve tunel dhe urave që lehtësojnë daljet nga qyteti në autostradë në mënyrë të menjëhershme. Tirana mund të përfitojë shumë nga zgjidhje të tilla për pikat problematike si: Diga e Liqenit, Hyrja në autostradën e Durrësit, Kthesa e Kamzës, Rruga e Aeroportit, Hyrja për në Elbasan, Ksamil, Lezhë, etj.

6. Shtimi paralel i infrastrukturës për biçikleta dhe motoçikleta, siç bëjnë me sukses vendet si Danimarka, Holanda, Zvicra, Austria.

Tirana është një qytet energjik, ku gjithnjë e më shumë njerëz përdorin biçikleta elektrike dhe motoçikleta për të shmangur trafikun e ngarkuar, sepse nuk dalin dot me makine.

Një Thirrje për Veprim – Tani!

Nëse Tirana aspiron të bëhet një qytet evropian i standardit të vitit 2030, qarkullimi duhet të jetë i lehtësuar Sot, jo Nesër. Cilësia e ndërtimit të pallateve sot ka arritur nivele shumë të larta – prandaj ndërtuesit duhet të marrin edhe përgjegjësinë për të ndihmuar në zgjidhjen e trafikut, të cilin vetë e kanë shkaktuar me dendësimin e popullsisë në zona me rrugë të ngushta dhe pa infrastrukturë të përshtatshme.

Tirana do të bëhet, por do të duhet kohë për të zhbërë shumë prej gabimeve arkitekturore të dekadës së fundit. Le të fillojmë nga më urgjentja: çlirimi i rrugëve dhe parkimeve.

Shpresoj në një ndryshim të madh dhe të mirë nga bashkitë e qyteteve – veçanërisht tani që sezoni turistik ka filluar dhe bashkë me turistët po hyjnë në vend edhe investimet. Le të lehtësojmë qarkullimin ditor, për një Tiranë më të jetueshme dhe më të denjë për qytetarët e saj!

Koment nga Rafael Floqi 

Kundërshtarët e administratës së Presidentit Donald Trump do të mblidhen në qindra qytete të shtunën gjatë paradës ushtarake në Uashington për të shënuar 250-vjetorin e Ushtrisë, e cila përkuaka me ditëlindjen e Trump.

Protestat “Pa Mbretër”

Protestat “Pa Mbretër” do të zhvillohen për të kundërshtuar atë që organizatorët thonë se “janë planet e Trump për të ushqyer egon e tij në ditëlindjen e tij të 79-të dhe Ditën e Flamurit. “Pa Mbretër” do të vijë pas disa ditësh protestash mbarëkombëtare kundër bastisjeve federale të imigracionit, përfshirë në Los Angeles, ku vendosja e Gardës Kombëtare nga Trump i acaroi më tej kundërshtarët e tij.

Guvernatori i Teksasit Greg Abbott po ndjek sinjalin e presidentit. Abbott tha të enjten se ka urdhëruar vendosjen e më shumë se 5,000 trupave të Gardës Kombëtare të Teksasit, së bashku me më shumë se 2,000 policë shtetërorë, në përgjigje të demonstratave të vazhdueshme dhe në përgatitje për protestat “Pa Mbretër”.

Festimi i ditëlindjes së Ushtrisë ishte planifikuar tashmë. Por më herët këtë pranverë, Trump njoftoi qëllimin e tij për ta rritur aktivitetin duke përfshirë tanke beteje 60 tonëshe M1 Abrams dhe obusë vetëlëvizëse Paladin që lëvizin nëpër rrugët e qytetit. Ai ka kërkuar prej kohësh një shfaqje të ngjashme të forcës patriotike.  

Tema e lëvizjes  “Pa Mbretër” u orkestrua nga Lëvizja 50501, një lëvizje kombëtare e përbërë nga amerikanë demokratë “me sindromën kundër Trump” që mbështesin “demokracinë” dhe kundër asaj që ata e quajnë veprime autoritare të administratës Trump. Emri 50501 qëndron për 50 shtete, 50 protesta, një lëvizje.

Lëvizja “No King” lindi si një revoltë kundër autoritarizmit, por përfundoi si një klub fansash që e mbante Trump-in në fronin e artë të Twitter-it, ndërsa betoheshin se po luftonin për demokraci. Ata nuk donin mbret, thoshin, por për çudi, vetëm një “biznesmen të ndershëm” që e falte veten para se ta dënonte ndokush tjetër. Në fund, s’kishin më nevojë për kurorë — mjaftonte një kapelë “Make America Great Again” për të sunduar mbi gjithë popullin.

Protestuesit kanë bërë thirrje që Trump të “rrëzohet nga froni” ndërsa i krahasojnë veprimet e tij me ato të një mbreti dhe jo të një presidenti të zgjedhur në mënyrë demokratike.

Pse po protestojnë të shtunën?

Dita e Sfidës “Pa Mbretër” është organizuar për të hedhur poshtë autoritarizmin, politikën që vë në plan të parë miliarderët dhe militarizimin e demokracisë së vendit, sipas një deklarate nga organizatorët.  Organizatorët synojnë që protestat të kundërshtojnë festimin e 250-vjetorit të Ushtrisë – të cilin Trump e ka përshpejtuar për të përfshirë një paradë ushtarake të kushtueshme dhe luksoze. Ngjarja do të përfshijë qindra automjete dhe avionë ushtarakë dhe mijëra ushtarë. Gjithashtu, rastësisht është ditëlindja e tij e 79-të dhe Dita e Flamurit.

Një shfaqje të ngjashme të forcës patriotike.  

Ndërkohë Tanket janë vendosur në vend dhe gati për t’u nisur. Gardhet dhe barrierat janë ngritur. Në rrugët e Uashingtonit është vendosur një shtresë mbrojtëse metalike.

Dhe më shumë se 6,000 trupa janë gati të marshojnë pranë Sheshit Kombëtar për të nderuar 250-vjetorin e Ushtrisë të shtunën, që është edhe ditëlindja e 79-të e Presidentit Donald Trump.  Me përgatitjet e kryera mirë, një e panjohur e madhe është moti. Parashikohet shi, kështu që ekziston mundësia që parada të ndërpritet nga stuhitë. Zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë, Anna Kelly, tha të enjten se me shi apo me diell, parada do të vazhdojë. Por mund të vonohet nëse ka rrufe.

“Sido që të jetë, do të zhvillohet një festë historike e anëtarëve tanë të shërbimit ushtarak!” tha Kelly në një deklaratë.

Festimet njëditore që festojnë Ushtrinë janë planifikuar në Sheshin Kombëtar — me lojtarë të NFL-së, gara fitnesi dhe shfaqje — që kulmojnë me paradën, e cila vlerësohet të kushtojë 25 deri në 45 milionë dollarë. Ushtria pret që deri në 200,000 njerëz të presin. Një zonë e veçantë shqyrtimi po krijohet për presidentin, ku ai do të vëzhgojë çdo formacion ndërsa kalon pranë Shtëpisë së Bardhë. Një total prej 6,169 ushtarësh, si dhe 128 tanke të Ushtrisë, transportues të blinduar personeli dhe artileri do të parakalojnë para presidentit dhe shikuesve, ndërsa 62 avionë do të kalojnë sipër.

Parada do të tregojë historinë e Ushtrisë, duke filluar me Betejën e Lexingtonit – beteja e parë e Luftës Revolucionare – dhe do të vazhdojë deri në ditët e sotme.

Çdo konflikt do të ketë 150 trupa me kostume të periudhës, të ndjekura nga një seksion prej qindra trupash me veshje moderne. Gjatë disa javëve të fundit, planifikuesit e Ushtrisë kanë punuar se si ta caktojnë kohën saktësisht në 90 minuta, tha zëdhënësi i Ushtrisë Steve Warren.   Planifikuesit fillimisht provuan të marshonin trupa pesë përtej dhe 12 deep – por parada zgjati shumë. Për ta arritur kohën e saktë, çdo seksion do të ketë ushtarë që marshojnë shtatë përtej dhe 10 thellë, tha Ëarren. Kjo do të thotë, për shembull, se Lufta Civile zgjat saktësisht tre minuta e 39 sekonda dhe Lufta e Dytë Botërore zgjat 6 minuta e 22 sekonda.

Pastaj janë tanket. Për tifozët, 8 minuta e 23 sekonda në procesion, do të shfaqet tanku i parë Renault i Luftës së Parë Botërore.

Krahasuar me tanket e sotme, Renault-ët janë të vegjël dhe pothuajse duken si një armë robotike nga “Terminatori”. Por ato ishin inovative për kohën e tyre, të lehta dhe mundësonin lëvizjen në luftën vdekjeprurëse të llogoreve të atij konflikti. Avioni i parë do të fluturojë sipër duke filluar nga 13 minuta e 37 sekonda në paradë, duke përfshirë dy bombardues B-25 Mitchell, katër avionë luftarakë P-51 Mustang dhe një C-47 Skytrain. Procesioni do të vazhdojë drejt Luftës së Gjirit, luftës kundër terrorizmit dhe kohës moderne, duke shfaqur tanket M1A2 Abrams të Ushtrisë dhe transportues të tjerë trupash, si Automjeti Taktik i Lehtë i Përbashkët dhe automjeti luftarak Stryker. Do të ketë edhe gjashtë Sisteme Raketash Artilerie me Lëvizshmëri të Lartë, ose HIMARS – lëshuesit e raketave të lëvizshëm që janë vlerësuar shumë nga Ukraina ndërsa është mbrojtur kundër pushtimit të Rusisë.

Një shfaqje masive e fuqisë ajrore të Ushtrisë do të fillojë pas 48 minutash, kur një paradë e gjatë ajrore e helikopterëve UH-60 Black Hawk, AH-64 Apache dhe CH-47 Chinook fluturojnë sipër kokës ndërsa historia e Ushtrisë ndryshon drejt luftës së saj të ardhshme.

Parada pritet të fillojë në orën 6:30 pasdite, dhe organizatorët kanë thënë se do të zgjasë 90 minuta. 

90 minuta paradë njё ditë protesta

Ndërkohë protestuesit do të kënaqin egon e tyre duke thënë : “Flamuri nuk i përket Presidentit Trump. Ai na përket neve”, thotë faqja e internetit “Pa Mbretër”. “Më 14 qershor, ne do të shfaqemi kudo ku ai nuk është – për të thënë, pa frone, pa kurora, pa mbretër.” Por këto përpjekje janë gati qesharake, pasi përvjetori i 250 i ushtrisë më të fuqishme të botës nuk vjen për ditë sado të shqetësuar për koincidencën e kalendarit.

Protesta në gati 2,000 vende janë planifikuar në të gjithë vendin, nga blloqet e qyteteve deri te qytetet e vogla, nga shkallët e gjykatave deri te parqet komunitare. Sado të thërrasin “pa mbret” shumica demokratike ka zgjedhur një president dhe lavdia e këtij përvjetori është e Amerikës dhe jo e Trumpit

Reagimi i pritur i Trumpit

Reagimi i Trump ndaj lëvizjes “No Kings” do të ishte diçka në stilin e tij klasik, si:

“No Kings? Lajm i rremë. Katastrofë totale. Këta njerëz thonë që s’duan mbret, por më luten që të rikandidoj. Besomëni, ata duan një mbret, dhe duan këtë mbret. Lëvizje e jashtëzakonshme, por njerëz shumë të hutuar. Trishtueshëm!”

I pyetur nga një gazetar për mendimet e tij mbi protestat e ardhshme “Pa Mbretër”, Trump u përgjigj: “Nuk ndihem si mbret. Duhet të kaloj nëpër ferr për të marrë miratimin e gjërave.

Lëvizja “Pa Mbretër” — krenarisht pa udhëheqës, por çuditërisht gjithmonë e drejtuar nga dikush me një podcast — ka shpallur me heroizëm luftë ndaj hierarkisë, ndërsa ndërton një hierarki perfekte për të përcaktuar se kush është më anti-hierarki. Të armatosur me slogane si “Poshtë Autoriteti!” dhe me bluza revolucionare të shitura me çmime borgjeze, ata mblidhen çdo javë në kafene artizanale për të denoncuar strukturat e pushtetit duke përdorur smartphone të prodhuar nga perandori korporatash. 

Ëndrra e tyre? Një botë ku askush nuk sundon — përveçse moderatorëve të grupit në WhatsApp.

Skënder Karaçica/

“Arsimi është një diell e dytë për njerëzit”-(Platoni).  

Po bëhet një shekull kur shqiptarët nga trevat etnike, për shkak të rrethanave të rënda  historike të regjimit serb dhe të pushtuesve të tokave shqiptare  nga fqinjët  tanë, u detyruan të marrin udhën e gjatë të mërgimit kendej Atlantikut  në Amerikën e largët. Ardhja  e tyre në këtë vend të lirë sikur iu kthye fryma e jetës dhe, parakalimet në të gjitha qytetet urbane amerikane. Në këto vite të mërgimit, u bënë disa breza të shqiptarëve, që, u lindën, u rritën, u shkolluan në arsimin dhe edukimin e shkollave, të universiteve të këtij vendi me një fidanishte të demokracisë dhe të njeriut të lirë.

Në këtë qershor, në të gjitha shkollat fillore, të mesme dhe në universitete, parakaluan më botën e librave të dijes, më qindra të rinjë e të reja shqiptare nga të gjitha trevat etnike dhe, me rezultate ata qendronin në rreshat e parë ndër më të mirët. Në këtë qershor, prindërit shqiptarë në Çikago, në të gjitha tubimet e maturimit u bënë shend verë me përmasën e dijes të brezit të ri shqiptar, që, në udhën e arsimit e të edukimit premtojnë të ardhmën e Shqipërisë Etnike.

Në të dyja shkollat Jerling Junior High(Class of 2025)dhe Carl Sandburg High Schol në Orland Park, Illinois, prindërit nga Drenasi Driton dhe Diana Leku, ishin mbushur me emocione të gëzimit, ku fëmijët e tyre Drini dhe Dea, me rastin e maturimit u shpallën nxënësit më të mirë të shkollës. Diplomat e dijes do të vazhdojnë në shkollimin e mesëm dhe universitar, thoshte Drin Leku, i cili ka përzgjedhur shkencat teknike në universitetin në Çikago dhe, synimet e tij në botën e shkencës teknologjisë shkencore të shekullit të ri, në shenjë hareje na thoshte se, do të bëhet në të ardhmen inxhinier  në NASA!

Pas shkollimit universitar të rinjët shqiptarë në Amerikë, tashmë janë sistemuar në kompanitë më të njohura  të fushës së biznesit, të tekonologjisë, të mjekësisë, të administratës, të bankave dhe në armatën amerikane. Për këtë pasuri të dijes universitare e të rinjve shqiptarë në Amerikë, Shqipëria zyrtare dhe Shqipëria tjetër Kosova, do të ishte mirë që të hedhin dritë përmes programit shtetërorë për rikthimin në atdhe të rinisë shqiptare me diploma të universiteve amerikane, që për të ardhmen e Shqipërisë Etnike, në fillim të këtij shekulli do të bëhej një krah i fortë i zhvillimit të gjithmbarshëm në fushë të ekonomisë shqiptare.

Nuk duhet lënë në harresë ketë pasuri të supërstrukturës së dijes universitare shqiptare në Amerikë, tashti janë krijuar kahet e reja, ku populli shqiptar me tërë resursët e pasura tokësore dhe njerëzore, do të bëjnë të zhvillaur shtetin dhe kombin,duke tejkaluar gjeografinë shekullore të varfërisë.

Përgatiti Rafael Floqi

Senatorët Ron Johnson, R-Wis.; Lisa Murkowski, R-Alaska; dhe Susan Collins, R-Maine. Getty Images; AP

UASHINGTON — Ndërsa udhëheqësit republikanë të Senatit shtyjnë përpara një projektligj masiv për axhendën e Presidentit Donald Trump deri më 4 korrik, ata po përballen me një mori kërkesash konkurruese.

Disa senatorë janë kërcënime të vërteta për të votuar kundër legjislacionit, ndërsa të tjerë pritet ta mbështesin atë në fund pasi të përdorin kërkesat e tyre për ta formësuar atë. Disa prej tyre kanë konsiderata politike të ndërlikuara. Republikanët që po flasin më me zë të lartë tregojnë një sërë mënyrash se si projektligji i miratuar nga Dhoma e Përfaqësuesve mund të ndryshojë në Senat, ndërsa udhëheqësit e partive kërkojnë të lehtësojnë mjaftueshëm shqetësimet e tyre. 

Me të gjithë demokratët që pritet të votojnë kundër paketës, republikanët do të kenë nevojë për të paktën 50 vota për ta miratuar atë, pasi Zëvendëspresidenti JD Vance mund të barazojë votat.

Këtu janë shtatë senatorë kryesorë për t’u ndjekur.

Rand Paul

Senatori Rand Paul, R-Ky., është i vetmi senator republikan që ka votuar kundër këtij legjislacioni në çdo hap të procesit. Ai ka kritikuar rritjen e madhe të shpenzimeve ushtarake, rritjen e madhe të deficiteve dhe, në veçanti, rritjen e limitit të borxhit prej 5 trilion dollarësh. Paul mbështet një pjesë kyçe të paketës – një zgjatje të shkurtimeve të taksave të Trump në vitin 2017 – por ai dëshiron ta kompensojë atë me triliona dollarë në shkurtime shtesë të shpenzimeve, për të cilat republikanët nuk kanë shpresë të gjejnë konsensus.

Paul zakonisht nuk luan lojëra me vijat e tij të kuqe. Përveç një ndryshimi të pazakontë të fytyrës, prisni që ai të votojë kundër projektligjit.

Susan Collins

Senatorja Susan Collins, R-Maine, është e vetmja senatore republikane që përfaqëson një shtet që demokratët fitojnë vazhdimisht në nivelin presidencial. Dhe ajo përballet me rizgjedhje këtë vit. Trajektorja e saj ka qenë zbuluese, nga mbështetja e rezolutës fillestare të buxhetit deri te votimi kundër versionit të rishikuar. Një arsye kryesore për kundërshtimin e saj? Shqetësimet se shkurtimet e Medicaid do të dëmtonin zgjedhësit me të ardhura të ulëta dhe të moshuarit.

Ajo gjithashtu shprehu rezerva në lidhje me ndjekjen e shpërdorimit dhe mashtrimit në Medicare, siç kanë filluar të marrin në konsideratë udhëheqësit republikanë. Përveç kësaj, Collins dhe të tjerë si senatori John Curtis, republikan nga Utah, do të kundërshtonin me vendosmëri rrëzimin e parlamentares, gjyqtarit të brendshëm të Senatit që zgjidh mosmarrëveshjet për rregullat, nëse ajo skualifikon disa politika.

Collins votoi për ligjin e taksave të partisë për vitin 2017, por ajo ka qenë e gatshme të votojë kundër projektligjeve të mëdha republikane në të kaluarën. Udhëheqësit e partisë do të duhet t’i marrin seriozisht kërkesat e saj për të fituar votën e saj.

Lisa Murkowski

Kur senatorja Lisa Murkowski, republikane nga Alaska, votoi për planin e buxhetit në prill që nisi procesin e shkrimit të legjislacionit, ajo shpejt e pasoi atë me një sërë ankesash që do të duhet të adresohen, përndryshe ajo nuk do të jetë “në gjendje të mbështesë” produktin përfundimtar. Ndër të tjera, ajo ngriti shqetësime për shkurtimet e Medicaid dhe një truk kontabël që partia e saj po përdor për të fshehur koston e shkurtimeve të taksave.

Dy muaj më vonë, shqetësimet e saj vazhdojnë. E pyetur të enjten nga NBC News se çfarë dëshiron të ndryshojë në projektligjin e ri, Murkowski u përgjigj thatë: “Oh, do t’ju jap një listë.”

Murkowski kritikoi heqjen graduale dhe shfuqizimin e kredive tatimore për energjinë e pastër që përfitojnë shtetin e saj, duke shkruar një letër në prill me tre kolegë të saj – senatorët Jerry Moran, republikan nga Kansas, Thom Tillis, republikan nga Karolina e Veriut dhe Curtis – duke theksuar rëndësinë e pavarësisë energjetike të Amerikës, të cilën ata argumentuan se mund të dobësohej si rezultat i këtij projektligji.

Murkowski ka treguar një prirje të pavarur dhe një gatishmëri për të pranuar shigjeta politike kur mban qëndrimin e saj.

Mike Crapo

Senatori Mike Crapo, republikan nga Idaho, është kryetar i Komitetit të Financave të Senatit dhe do të ndihmojë në… me disa nga pjesët më të mëdha dhe më të diskutueshme të projektligjit – duke përfshirë uljet e taksave dhe uljet e Medicaid. Pavarësisht stilit të tij të butë dhe jo-konfrontues, Crapo nuk do të jetë në gjendje t’i bëjë të gjithë të lumtur.

Dhe çdo ndryshim që ai bën në Senat do të duhet të jetë i pranueshëm për shumicën shumë të hollë republikane në Dhomën e Përfaqësuesve, e cila u angazhua në negociata të mundimshme përpara se të miratonte versionin e saj të projektligjit me një diferencë prej një vote.

Një shembull i shkëputjes është kufiri i zgjeruar prej 40,000 dollarësh për zbritjet e taksave shtetërore dhe lokale, për të qetësuar një grup republikanësh të Dhomës së Përfaqësuesve të shteteve blu. Por nuk ka senatorë republikanë që përfaqësojnë shtetet blu ku kjo është një çështje e madhe. Crapo tha se “nuk ka një humor të fortë në grupin republikan të Senatit tani për tani” për të zgjeruar SALT.

Projektligji përfaqëson provën e tij më të madhe që nga marrja e çekiçit të fuqishëm.

Thom Tillis

Senatori Thom Tillis, republikan nga Karolina e Veriut, tha se dëshiron të përshtasë heqjen graduale të kredive tatimore të energjisë së pastër me një qasje më të “synuar” për të mbrojtur bizneset amerikane që tashmë janë investuar në projekte ekzistuese. Ai tha se ekziston “konsensus i përgjithshëm se gjuha e propozuar e Dhomës së Përfaqësuesve do të modifikohet”. Kryetarja e Senatit për Mjedisin dhe Punët Publike, Shelley Moore Capito, republikane nga Virxhinia Perëndimore, u pajtua, duke i thënë NBC News se disa heqje graduale ka të ngjarë të shtyhen.

Një anëtar i Komitetit të Financave, Tillis është dukur përgjithësisht pozitiv në lidhje me drejtimin e projektligjit, duke e bërë atë një votë të mundshme “po”. Por ai është skeptik se Senati do të përmbushë afatin e Ditës së Pavarësisë: “Ka shumë gjëra që duhet të shkojnë në mënyrë perfekte për të përfunduar të gjitha këto dhe për të qenë gati deri më 4 korrik.”

Tillis përballet me një akt të vështirë balancimi politik: Ai është kandidat për rizgjedhje vitin e ardhshëm në një shtet që demokratët do ta synojnë; por së pari ai duhet të kalojë nëpër një zgjedhje paraprake republikane, që do të thotë të qëndrojë në anën pozitive të Trump.

Ron Johnson

Senatori Ron Johnson, republikan nga Wisconsin, është ankuar kundër projektligjit dhe kontributit të tij të vlerësuar prej 2.4 trilion dollarësh në deficit, duke këmbëngulur se nuk mund të votojë për të siç është shkruar. Ai e ka kritikuar idenë e një mega-projektligji, duke bërë thirrje për shpërbërjen e tij dhe kufizimin e rritjes së tavanit të borxhit.

Trump i kërkoi atij të ishte “më pak negativ” gjatë një takimi në Shtëpinë e Bardhë të mërkurën, tha Johnson.

“Mendoj se patëm një diskutim të mirë dhe të gjallë midis nesh të dyve,” tha Johnson për NBC News. “Ai padyshim do të donte që unë të isha pak më pak negativ, pak më pozitiv, gjë që jam i lumtur ta bëj.” 

Johnson tha se nuk po përpiqet ta vështirësojë punën e Trump dhe udhëheqësve të republikanëve. Dhe senatori eci me zigzag drejt “po”-së për ligjin e taksave të vitit 2017 pasi fillimisht doli kundër tij, kështu që udhëheqësit e partisë kanë arsye të jenë optimistë se ai nuk do ta rrëzojë këtë legjislacion.

Josh Hawley

Senatori Josh Hawley, R-Mo., ka qenë kundërshtari më i zëshëm i Senatit Republikan për shkurtimin e “përfitimeve” të Medicaid – dhe ai ka qenë specifik në lidhje me pjesët e projektligjit të Dhomës së Përfaqësuesve për të cilat është i shqetësuar, duke përmendur dispozitat e taksës së ofruesit të Medicaid dhe ndarjes së kostove.

Veçanërisht, Hawley tha se është dakord me humbjet e mbulimit që vijnë nga kërkesat e punës së Medicaid dhe dispozitat e zgjeruara të provës së pranueshmërisë. Këto përbëjnë pjesën më të madhe të kursimeve të projektligjit të Dhomës së Përfaqësuesve.

Hawley ka shprehur gjithashtu rezerva në lidhje me përfshirjen e çdo dispozite në projektligj që lidhet me Medicare, të cilën republikanët kohët e fundit thanë se do ta diskutonin në lidhje me kursimet e lidhura me të ashtuquajturat “shpërdorim, mashtrim dhe abuzim”. Hawley e quajti këtë “një ide të tmerrshme”, duke u thënë gazetarëve të enjten: “Nëse nuk doni të fitoni kurrë më zgjedhje, thjesht luani me Medicare-in e njerëzve për të cilin ata kanë punuar shumë, për të cilin kanë paguar shumë”.