Pse po humbet Eliot Engel dhe a kanë faj shqiptarët?

July 16, 2020 by dgreca

-…ka rryma brenda GOP, që e kanë kërkuar rrëzimin e Engel, jo vetëm si demokrat, por edhe si pro shqiptar. Dhe fatkeqësisht shqiptarët, nuk bënë sa kishin në dorë atë që duhej, për ta mbajtur në kongres këtë mik të mirë./

Nga Rafael Floqi

Kongresisti Eliot Engel, një nga përkrahësit më të mëdhenj të shqiptarëve në Washington si dhe themelues i Kaukusit të Çështjeve Shqiptare në Kongresin Amerikan duket se ka humbur mbrapa rivalit të tij Jamaal Bowman.

Me një numër votash në mungesë të numëruara një javë pas garës të muajit të kaluar në New York duket se drejtori i shkollës së mesme Jamaal Bowman pa përvojë politike, do të mposhtë kryetarin e Komitetit të Punëve të Jashtme Eliot Engel në atë që dikur nuk u pa si një sfidë. Me rreth 40,000 fletëvotime të mbetura për të numëruar, Bowman, një kandidat për herë të parë, kryeson ndaj Engel me 23 përqind, ose pak më shumë se 10,000 vota. Engel nuk e ka pranuar humbjen, megjithatë demokratët e New York besojnë se shanset e tij për një rikthim janë pothuajse pa shpresa. Fushata e Engel ka ngritur padi kundër zyrtarëve të zgjedhjeve në Qarkun Bronxit dhe Westchester, duke kërkuar leje për të respektuar rinumërimin e votave në mungesë. Nëse epërsia e Bowman do të mbetet në vend, do të jetë vetëm shenja e fundit e një lëvizje në ngjitje që ka zhdukur tashmë nga detyra disa nga demokratët e moderuar më në zë në New York, Massachusetts, California dhe Illinois. Kjo duket si një shenjë radikalizimi i Partisë Demokrate mjaft majtas, gjë që u duk edhe në platformën elektorale të ish- Zv/Presidentit Biden, platformë, që po anon më shumë nga radikalët e Sandersit dhe Alexandria Ocasio-Cortez, në çështje të tilla, si: ngrohja globale, rritja e taksave, eliminimi i amendamentit të dytë për mbajtjen e armëve, politikat e emigracionit, etj.

Engel do të bëhet kështu demokrati i dytë i fuqishëm në New York që humbi ofertën e tij për një mandat tjetër në vetëm dy vjet. Ligjvënësi veteran kishte shumë paralajmërime se ai do të përballej me sfidën e tij më të rëndësishme që nga viti 2000, kur ai shpëtoi pasi mundi një këshilltar afrikano-amerikan të New York City me 9 pikë.

Demokratët e Lartë kishin lëshuar alarmin kryetarin e Dhomës Demokratike të Dhomës Joe Crowley (D) që humbi ndaj Alexandria Ocasio-Cortez (D) gjë që mahniti në filloren e saj në 2018. Edhe Engel, dukej se e merrte seriozisht potencialin e një sfide në zgjedhjet paraprake – ai pagoi madje për sondazhe qysh në gusht, dhjetor dhe majit, sipas të dhënave të shpenzimeve të paraqitura në Komisionin Federal të Zgjedhjeve. Këto sondazhe të parakohshme nuk e treguan Bowman si një kërcënim në rritje, megjithatë të burime të brendshme thonë se ato i treguan Engelit, me një numër shqetësues të ulët, ndryshimin e përbërjes në një rreth elektoral në të cilin shumica e votuesve ishin njerëz me ngjyrë. Të dhënat demografike tregojnë se zona elektorale ishte larguar nga baza e Engelit. Gjatë dekadës së fundit, zgjedhësit e Engel janë bërë më të larmishëm, më pak të bardhë dhe më të rinj, sipas të dhënave të Byrosë të Regjistrimit. Bowman, ndërkohë, mbolli për muaj me radhë farat e sfidës së tij. I rekrutuar nga Demokratët e Drejtësisë, Bowman në shkurt fitoi mbështetjen e Partisë Familjare Punuese, një moment që strategët e quajtën një shenjë të hershme të potencialit të tij. Në fillim të qershorit, vetëm disa javë para fillores, një tjetër kandidat amerikano-grek që sfidoi Engels, Andom Ghebreghiorgis, u tërhoq nga gara dhe mbështeti Bowman. Por demokratët kryesorë të New York-ut si guvernatori Andrew Cuomo dhe senatori Charles Schumer, pritën deri një javë para fillimit të muajit të kaluar për ta mbështetur Engel. Bowman, ndërkohë, mori mbështetje mbështetje ikonat e radikalëve si Ocasio-Cortez, Rep. Katie Porter (D-Calif.), senatorët Bernie Sanders (I-Vt.) dhe Elizabeth Warren (D-Mass.). Por Pandemia dhe protestat raciale e dëmtuan atë. Në mars, zyrtarët e New York njoftuan se koronavirusi kishte zbritur në një sinagogë në New Rochelle, në zonën elektorale të Engel. Ndërsa zyrtarët u përpoqën të përmbanin përhapjen e sëmundjes, Engel mungoi e nuk qe i pranishëm. Në maj, një reporter për The Atlantik e gjeti Engelin në shtëpinë e tij në Potomac, Md. Drejtori i komunikimit të Engel tha se Engel nuk kishte qenë në zonën zgjedhore qysh nga marsi. Pas protestave për brutalitetin e policisë, pas vdekjes së George Floyd në duart e një oficeri të policisë në Minneapolis, Engel bëri një gafë, në një mikrofon që kishte i mbetur i ndezur. “Nëse nuk do të kisha një zgjedhje paraprake,” tha Engel, “Unë nuk do të kujdesesha.” Protestat, të cilat ngritën lart lëvizjen Black Lives Matter, u dhanë votuesve të tij me ngjyrë një arsye tjetër për të hedhur votat për një kandidat radikal afroamerikan. Në një deklaratë një ditë pas fillores, me një udhëheqje komanduese, por mijëra vota të mbetura ende për t’u numëruar, Bowman shpalli fitoren.

Por kjo humbje e Engel është një humbje edhe për lobin shqiptare dhe politikën kombëtare, për Shqipërinë dhe Kosovën Në këtë betejë, sikur përmendëm, ka shumë faktorë ndikues, po shfaqen edhe disa shqiptarë që e sulmuan Engelin. Sigurisht, ne shqiptarët nuk jemi një bllok ideologjik. Një pjesë e madhe e shqiptarëve janë republikanë, kurse mes demokratëve sigurisht ka plot – sidomos ata të moshës së re – që janë madje të majtë radikalë sidomos nga ta që nuk janë rritur në Shqipërinë Komuniste.

Për një realpolitikë, shqiptarët duhet të ishin treguar të zgjuar republikanët nuk kishte pse kundërshtonin pasi zona ishte fuqimisht demokrate, dhe beteja qe mes Engelit dhe një politikani që pretendonte se është shumë më i majtë.

“Me një fjalë, pa shtuar asnjë republikan në Kongres po kërkon të heqësh një kongresist që të paktën e njohim. Edhe mbështetësit potencial “progresiv” më shumë nuk ndryshon gjë për krahun e majtë të Demokratëve. Kurse pa Engelin, shqiptarët humbasin shumë“, shkruante me të drejtë para zgjedhjeve , kryeredaktori i gazetës Iliria, Ruben Avxhiu. Unë do të shtoja se në këtë qëndrim. Më shumë se divergjencat ideologjike të shqiptarëve në jetën politike-amerikane kanë luajtur rol, xhelozitë dhe hasetet e tyre për miqtë shqiptarë të kongresmenit Engel, pavarësisht aktivitetit të tij të hapur pro shqiptar.

Për te kuptuar këtë, mjafton të përmend se si, u sulmua para zgjedhjeve, nga qarqet serbe- amerikane në një opinion të David Reaboi më 22 qershor, në një revistë dy javore konservatore, National Review, jo për idetë e majta të Engel në politikën e Jashtme, por pse kishte mbrojtur çështjen e Kosovës. Sipas artikullshkruesit “Bowman e ka akuzuar Engel, i cili aktualisht është kryetar i Komitetit të Punëve të Jashtme të Kongresit për ndjekjen e çështjeve të politikës së jashtme në kurriz të zonës së tij elektorale”. Këtu ka një paradoks ideologjik që shpjegon dhe prapavijën filoserbe të reagimit të tij.

“Ajo kritikë qëlloi ne shenjë sipas tij. Rreth 60,000 shqiptarë jetojnë në Shtetin e New York, shumë në rrethin e Engel. Ajo që ka bërë Engel është vendosja në mënyrë sistematike e interesave të provincës serbe të Kosovës – e cila është me shumicë shqiptare – përpara interesave amerikane. Dhe ai është shpërblyer shumë”. Vini re përcaktimin “Provinca Serbe e Kosovës” për të kuptuar burimet dhe afiliacionet pas autorit. Dhe Lidhjet e Engel me Harry Bajraktarin, ai i sheh “si ato të një shqiptari të pasur kosovar që jeton në Nju Jork, kanë qenë nën një kontroll të veçantë, sipas tij. Bajraktari ka qenë ndër dhuruesit më të mirë të Engel dhe përmes Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, të cilin Bajraktari e themeloi, ky autor i sheh me këndvështrimin e Serbisë. Pati akuza për dritë-hije mbi marrëdhëniet Engel që nuk arriti të deklarojë pronat e pasurive të patundshme që ai është bashkëpronar me Bajraktarin në Nju Jork dhe ende nuk duhet të shlyejë një “mortgage” të dyshimtë prej 125,000 $ që mori nga Bajraktari mbi një dekadë më parë. “Anëtarët e Kongresit u lejohet të marrin “dhurata” të tilla nga miqtë personalë, por jo nëse ata përdorin zyrën e tyre për të përparuar interesat personale të përfituesit”, shton ai.

Por çfarë interesash bëhet fjalë këtu? Përse Engel mbështeti një çështje te drejtë me vite, me gjithë divergjencat dhe marrëzitë e politikës shqiptare. Ky sulm i ishte përmendur gjate gjithë fushatës, sikur dhe Bajraktari, sipas këtyre akuzave, i cili zotëron pasuri të patundshme të konsiderueshme në Kosovë, si dhe në New York City, ka përfituar shumë nga lobimi i Engel-it në emër të Kosovës. (Natyrisht, për të qeshur(sic?!).

Nëse ka diçka që ka përfituar nga kjo miqësi edhe veprimtari e hapur, kjo ka qenë e hapur është çështja e drejtë e popullit të Kosovës. Autori i referohet mediave serbe, që shpesh i referohen Engelit si lobi kryesor i Kosovës në Uashington, D. C. Gjatë presidencës së Bill Klinton, Engel ishte një avokat i hershëm i ndërhyrjes amerikane në konfliktin mes Kosovës dhe Serbisë, dhe më vonë loboi fort për ShBA për të njohur pavarësinë e Kosovës. Që atëherë, Engel ka lobuar që ShBA ta ndihmojë Kosovën të ndërtojë një ushtri. “ShBA e ka kundërshtuar këtë, me gjithë njohjen e pavarësisë së Kosovës, me arsyetimin se mund të çojë në konflikt të ri të armatosur në rajon”, shkruan ai. Kjo e pavërtetë shpjegon dhe qëllimin dhe burimet e autorit. Kohët e fundit, Sekretari i Shtetit Mike Pompeo ka akuzuar Engel për “presion, frikësim dhe ngacmim” të papërshtatshëm të diplomatëve amerikanë për çështjen e Kosovës. Administrata Trump është përpjekur të ndërmjetësojë në mes të Kosovës dhe Serbisë për të zgjidhur çështje të pazgjidhura. Këto përfshijnë, së fundmi, një tarifë 100 përqind që Kosova vendosi për mallrat nga Serbia, si dhe serbët etnikë që jetojnë aktualisht në Kosovë, duke u ndaluar të vizitojnë kishat e tyre. (siç!)Në fillim të këtij viti, SH.B.A. përkohësisht pezulloi një burim të ndihmës së huaj për Kosovën për të bërë presion ndaj Kosovës në heqjen e tarifave dhe për të qenë më akomodues në negociata. Engel ka refuzuar përqasjen e administratës si ngacmim, por administrata ka arritur të paktën pjesërisht të ketë arritur; Kosova ka pranuar të heqë përkohësisht tarifën dhe serbët të takohen ballë për ballë nën kujdesin e SHBA. Engel u përplas me përpjekjet e ndërmjetësimit të administratës Trump, dhe përveç kësaj ka bërë thirrje që SHBA të sanksionojnë Serbinë për lidhjet e saj të ngushta me Rusinë, përfshirë blerjet e armëve. ( A është vallë dhe kjo një çështje e gabuar?). Sipas këtij autori mendjeshkurtër dhe qëllimkeq, “Shqipëria dhe Kosova janë myslimane me shumicë, dhe Kosova ka qenë një terren pjellor rekrutimi për ISIS, siç ka raportuar New York Times. Raportohet se ka kampe të shumta trajnimi të ISIS në Kosovë, dhe qindra kosovarë shqiptarë janë bashkuar me ISIS. Por nuk ka argument më proserb se ky barazim i identitetit fetar me ISIS-in, sikur nuk ka pasur dhe amerikanë që iu bashkuan kësaj ideologjie terroriste. Engel është një hero në Kosovë. Qeveria atje i ka dhënë atij nderime të shumta, duke përfshirë fytyrën e tij në një pullë, dhe emrin e tij në një bulevard të madh. Dhe kjo qenka gabim sipas tij.

Por boll me këtë shkrim, të cilin e citova sa për të kuptuar, se ka rryma brenda GOP, që e kanë kërkuar rrëzimin e Engel, jo vetëm si demokrat, por edhe si pro shqiptar. Dhe fatkeqësisht shqiptarët, nuk bënë sa kishin në dorë atë që duhej, për ta mbajtur në kongres këtë mik të mirë. Aty në Bronx ku ka shumicë shqiptare, duhet të dilnin të gjithë për të votuar. Është koha të flasim me votat tona, dhe jo vetëm me lobimet dhe donacionet në fushata.

Engel u dashurua me kauzën e Kosovës dhe pastaj u bë mik personal me plot shqiptarë në SHBA. Kjo nuk ishte pse i dhamë para, apo prej votave tona, si pretendohet, sidomos nga serbët që nuk mund të pranojnë që dikush mban anën e shqiptarëve për arsye parimore. Mjafton të shohësh këtë garë të fundit, sesa të pafuqishëm jemi relativisht ne shqiptaret, si numra në votime, pasi nuk jemi regjistruar dhe nuk votojmë, por edhe se kujtojmë se Problemi i Kosovës ka marrë zgjidhje, gjë që mund të këtë ndihmuar sadopak edhe në humbjen e tij. Shqiptarët kanë ndihmuar shumë dhe kanë qenë bujarë me të, por më shumë se gjithçka kjo ka qenë një marrëdhënie bashkëpunimi. Shqiptarët me humbjen e Engel kanë humbur shumë, kanë humbur një levat kryesore për çuarjen për para të çështjes sonë kombëtare dhe ngjarjet e fundit po e vërtetojnë këtë. Kongresi Amerikan dhe Senati është vendi ku bëhet e për caktohet politika e Jashtme amerikane. Shqiptaro amerikanët në lobimin e tyre, lypset të ndjekin taktikat e krijuesve të Lobit shqiptar, si Ekrem Bardha, që kur ishte fushata presidenciale mes Bushit dhe Klintonit i mbështeti fushatat presidenciale te dy kandidateve si republikane dhe demokrate me shuma të barabarta, apo të ish- Kongresmenit Dioguardi që lobizmin e mbështeti në të dy krahët.

Të mos harrojmë sot se çështja kombëtare nuk ka përfunduar, dhe lobimi i diasporës shqiptare duhet të rishpikë dhe të gjejë edhe një herë vetveten, t’i ruajmë dhe t’i shtojmë miqtë që kemi në Kongres, pavarësisht prirjeve tona politike, Atdheu e kërkon këtë.

ETHET E GLOBALISTËVE PËR TË KAPUR DIASPORËN

July 9, 2020 by dgreca

NGA VALENTIN LUMAJ/

Diaspora shqiptare po rritet dita ditës falë tkurrjes së popullsisë në vendin amë. Shqipëria, krahas rekordeve të saj negative, ka arritur edhe një record tjetër, është i vetmi vend në botë me Diasporë më të madhe sesa vetë populllsia e mbetur në atdhe. Sidoqoftë, lidhja reale dhe përfaqësimi i Diasporës në jetën politike të Shqipërisë ka qenë ne nivelin 0. Kur e pyetën ministrin e diasporës Majko, në një vizitë në Michigan se pse nuk realizohet përfaqësimi i Diasporës në qeveri dhe parlament, ai në një moment ndershmërie u përgjigj: “Po të marrim kontigjent nga diaspora në qeveri dhe Parlament, ata do na japin te pijmë ujë me bisht të lugës”.

Në fakt Diaspora dhe në vecanti Vatra, si organizimi shoqëror më i madh dhe më i vjetër i shqiptarëve në SHBA, në vazhdimësi ka paraqitur kërkesën për të votuar dhe për përfaqësim, kërkesa të cilat janë shpërfillur në të njëjtën vazhdimësi.

Propozimi më i fundit për votën e Diasporës, në fakt vjen nga ashtuquajturi Këshilli Kordinues i Diasporës. KKD-ja është krijuar në qershor të vitit 2018. Duke u bazuar ne vendimin e Kryeministrit Rama, Nr. 340, datë 06.06.2018, në lidhje me rregulloren funksionimit të KKD-së, të 15-të anëtarët e tij janë të përzgjedhur nga Ministri i Diasporës dhe të miratuar nga Kryeministri. Pika 9 e këtij vendimi thotë: “Në vijim të propozimeve të ardhura, ministri përgjegjës për diasporën përzgjedh 15 kandidatët për anëtarë të Këshillit Koordinues të Diasporës, dhe ia përcjell për miratim Këshillit të Ministrave”. Pra, në shek. e 21-të, nga Amerika dhe Evropa, vende këto me demokraci të konsoliduar dhe me një Diasporë të integruar, aplikohet metoda e përzgjedhjes.

Pikësëpari, vetëm nga ky nen, me deficit të madh demokratik, mbasi shkelet me këmbë e drejtademokratike për t’u zgjedhur dhe për të zgjedhur dhe zyrtarizohet autoritarizmi, e bën këtë Këshill ilegjitim. Ky Këshill është mirëfilli një zgjatim artificial i qeverisë por jo përfaqësues i Diasporës. Përderisa nuk është zgjedhur nga Diaspora por i përzgjedhur nga z. Rama, ky Këshill nuk mund të përfaqësojë Diasporën.

Pikësëdyti, në vendimin e kryeministrit Rama Nr. 195, datë 05. 04. 2019, për

miratimin e anëtarëve të këshillit koordinues të diasporës, pika 1, thotë: “Z. Mark Gjonaj –Kryetar i Këshillit, përfaqësues nga diaspora e Shteteve të Bashkuara të Amerikës”

Po ta verifikojmë, na rezulton se Z. Gjonaj, nuk vjen nga Diaspora e Shqiperisë e as e Kosovës. Z. Gjonaj është me origjinë nga Ulqini dhe i lindur në NY, me fjalë te tjera i bie të vijë nga Diaspora e Diasporës. Si i tillë atij nuk i lind e drejta që të përfaqësojë Diasporën.

Pikësëtreti, a ka bërë ndonë takim apo konsultim me Diasporën ky Këshill qysh nga 2018, dhe sa takime kokë më kokë apo virtuale ka kryer me Ramën z. Majkon?

Pikësëkatërti, në qoftë Gjonaj në një letër drejtuar Presidentit Trump, flet në emër të mbi një milion shqiptarëvë të Amerikës, si ka mundesi që në Peticionin për votën e Diasporës mblodhi vetëm 2700 firma ose 400 herë më pak?

Pikësëpesti, po t’i referohemi listës së atyre të cilët kanë firmosur Peticionin për votimin e Diasporës, shumica e tyre nuk kanë prejardhje nga Shqipëria, me një fjalë nuk kanë asnje lidhje apo interes direkt për të votuar në Shqipëri, gjë e cila e bën edhe më të dyshimtë këtë nismë.

Pikësëgjashti, Këshilli Kordinues i Diasporës, a ka dhënë ndonjë kontribut apo mbështetje në favor organizimeve të Shoqatave të ndryshme apo të kandidatëve shqiptarë për poste të rëndësishme në SHBA, po marr një shembull Marko Kepin, ish-kandidat republikan për në Këshillin e shtetit të New York-ut?

Nëpërmjët KKD-së, Rama ka veshur lëkurën e dhisë dhe po kërkon të futet në Diasporë me “këmbë të bardhë” dhe në mënyrë djallëzore të ketë nën kontroll Diasporën. Por z. Rama ka frigë, ai nuk është në gjendje të vijë vetë të takohet hapur me shqiptaro-amerikanët, përderisa mbi shpinë ka thesin e mashtrimeve dhe të këqijave që i ka shkaktuar shqiptarëvë në këto 7 vite, për të mos thënë 20 vite. Prandaj ai po përdor “pykat” e tij, të cilat po nëpërkëmbin indegritetin e Diasporës dhe nëpërmjet tyre po tenton të luaj strategjinë e vjetër, “përçaj dhe sundo”.

Në faqen e këtij Këshilli, shohim se një nga përkrahësit kryesorë te Peticionit të votës së Diasporës është organizata Germin me kryetar Mark Kosmo, e cila promovon lidhjet e Diasporës së Kosovës më shtetin amë. Eshtë i dyshimtë integriteti dhe qëllimi i mbështetjes së Germin ndaj këtij Peticioni, mbasi anëtarët e të cilit, asnjë nuk janë të prejardhur nga Shqipëria. Unë shtoj pyetjen; a ka influencuar Germin me anëtarësinë e vet në mbështetje të firmosjes së peticionit?

Nuk është rastësi që kryetari i KKD-së, Gjonaj dhe kryetari i Germin, Kosmo, janë nismëtarë dhe përpilues të letrës protestë të drejtuar Presidentit Trump. Kjo letër kishte për qëllim denigrimin e figurës së Presidentit Trump përpara komunitetit shqiptar në SHBA në prag të zgjedhjeve, dhe për rrjedhojë të ndikojë në humbjen e Presidentit në zgjedhjet e Nëntorit. Pra, ka nje nderthurje midis KKD-së dhe Germin.

Po ashtu, për mua nuk ishte rastësi as mbështetja pa dorashka e ambasadores shqiptare në Washington për kandidatin demokrat Engel, ndërsa Deni Hoxha, një shqiptar anti-shqiptar, i cili me shpifje e sajime sulmoi kandidatin republikan Marko Kepi dhe figura të tjera të djathta. Kepit iu lidhën akuza të paqëna, vetëm për faktin se është një republikan patriot dhe i ndershëm.

Më tej shikoj shumë interesant “Programin për Zhvillimin e Diasporës për vitet 2018-2024”, në faqen e Ministrit të Diasporës. Në faqen e parë shkruhet: “Kombi ka ndryshuar kuptimin…”, se “Globalizmi është një sfidë e kërkuar nga shqiptarët në histori” dhe se “Identiteti kombëtar në globalizëm është cilësi që ndryshon nga lëvizja si e tillë”.

Çfarë nënkupton Majko kur thotë se kombi mijëra vjeçar shqiptar ka ndryshuar kuptimin? Ku bazohet ai kur thotë se shqiptarët historikisht kanë kërkuar globalizmin. Z. ministër i buzëqeshjes, harron se dy milionë shqiptarë të ikur pas-viteve ’90 janë direkt viktimat e tij. Ata janë detyruar të braktisin Shqipërinë nga mungesa e shpresës dhe sigurisë dhe jo në kërkim të globalizmit të tij. Sipas Majkos identiteti kombëtar në globalizëm ndryshoka, se ne që kemi lënë atdheun për babëzitë e tij, e paskemi humbur identitetin! Ministri Majko duhet t’a kuptojë se Diaspora shqiptare nuk e humbet aq kollaj identitetin, se ne nuk jemi globalistë që juve keni shumë dëshirë të na tjetërsoni, po jemi patriotë dhe nacionalistë të vërtetë dhe duke qenë të tillë e duam Shqipërinë dhe kombin më tepër se ju që e drejtoni. Juve dhe shpura juaj socialiste në qeveri dhe ndonjë në Amerikë apo gjetkë, si trashëgimtarë të denjë të komunizmit famëkeq jeni gabimi më i madh i shoqërisë moderne shqiptare. Vendi juaj në historinë e Shqipërise do të jetë ne kapitujt e turpit.

I mblodha aty-këtu këto grimca faktesh, të cilat në dukje nuk kanë ndonjë lidhje kronologjike dhe mund mos të kenë, por njëfarë lidhje logjike kanë. Sipas perceptimit në Diasporë këtu, por edhe fakteve, Gjonaj i shërben kryeministrit Rama, Germin i shërben Soros-it, Deni Hoxha i shërben Veliaj-t dhe Soros-it, Ambasadorja i shërben Kryeministrit Rama, Majko po ashtu Rames dhe Soros-it, që do të thotë se të gjitha fijet të çojnë tek Rama dhe Soros.

Nga zbërthimi i kësaj nyjeje, lindin pyetjet: A po përdoret Diaspora Shqiptare në SHBA nga Soros nëpërmjet Ramës dhe pykave të tij të influencojnë në rezultatin e zgjedhjeve Presidenciale në SHBA? A po bëhet indoktrinimi, identifikimi përfaqësimi gradual i Diasporës së Amerikës në favor të radikalëve të majtë dhe internacionalizmit proletar me emër të ri, Globalizëm?

MENDOJ SE KA ARDHUR KOHA QË DIASPORA TË REAGOJË FUQISHËM KUNDËR KËTYRE PËRPJEKJEVE MANIPULATIVE TË ARGATËVE TË SOROS-IT. NË QOFTË SE NUK ORGANIZOHET, DIASPORA DO T’A HUMBI KUPTIMIN, ROLIN DHE MISIONIN E SAJ. ÇAKENJTË E POLITIKËS DO T’A PËRDORIN, SHQYEJNË DHE COPËTOJNË, SIKURSE KANË BËRË DHE PO BËJNË ME SHQIPËRINË DHE KOSOVËN.

E SOTMJA PO PUNON PËR SHQIPTARËT, E NESËRMJA MUND TË JETË VONË. DIASPORA DUHET QË TË KAPË MOMENTIN E SAJ HISTORIK. ËSHTË KOHA QË TË GJITHA ORGANIZATAT, GRUPIMET DHE SHOQATAT ATDHETARE, TË MBLIDHEN NË NJË TRYEZË TË PËRBASHKËT DHE TË ZGJEDHIN VETË NJË PËRFAQËSI, E CILA TË KETË DINJITETIN DHE TAGRIN QË TË FLASË NË EMËR TË SAJ?

Si përfundim, një këshillë kam për “puthadorët” e Ramës dhe të Soros-it në Amerikë, që të heqin dorë nga misioni i tyre për të “çarë” Diasporën, sepse në fund të fundit dhe në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, “pykat” janë ato që do t’i marrin më së shumti goditjet, edhe nga majtas edhe nga djathtas.

SHQIPTARËT NË MELBURN DHE GABIMI I AUSTRALISË NË TRAJTIMIN E COVID-19

July 8, 2020 by dgreca

Ardian Latifi, Menaxher i eksperimenteve klinike në fushën e Onkologjisë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, betejën që po zhvillon Australia ndaj Covid-19, shqiptarët në Melburn dhe rreziku i rikthimit në izolim si pasojë e rritjes së numrit të rasteve nga dita në ditë. Me Ardian Latifin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

AUSTRALIA NË FAZËN E DYTË TË PANDEMISË COVID-19?

Situata e COVID-19 në Australi në përgjithësi është e mirë përveç qytetit të Melbournit, pjesë e shtetit të Viktorisë ku në tri javet e fundit kemi pasë një rritje të shpejtë të përhapjes së virusit nëpër shumë lagje të qytetit. Për ta pasë një përspektivë më të mirë mbi situatën e krijuar nga pandemia duhet të kthehemi mbrapa në kohën kur fillojë përhapja e Coronavirusit në fillim të marsit të këtij viti dhe numri më i madh i të infektuareve ishte në fund të marsit. Gjatë kësaj kohe, Australia në përgjithësi ka qenë nën masat e rrepta të kufizimit të lirisë së lëvizjes deri në fillim të muajit qershor për pos atyre lëvizjeve të domosdoshme. Deri në këtë kohë Australia kishte më pake se 8,000 persona të infektuar dhe më pak se 100 vdekje dhe shumica e tyre ishin të importuara. Çfare solli dobi në menaxhimin e mirë të situatës me COVID-19 ishte karantina e atyre personave që ktheheshin në Australi për dy javë dhe testet e vazhdueshme që kalojnë mbi 2 million teste me RT-PCR deri më tani. E rëndësishme është edhe fakti që Australia ka kuadro shumë profesionalë, spitale dhe klinika të përgaditura mirë dhe një kordinim sptialor, qeveritar, institucional në përgjithësi të pashoqe nga shumë vendet të botës. Duke parë rezultatin e shkëlqyer, qeveria qëndrore dhe ato lokale morën vendimin për rikthimin e lëvizjes së lirë por me kujdes të qytetareve por jo edhe udhëtime jashtë vendit. Kjo ngutshmëri sikur do ti kushtonte shumë Australisë në muajtë e ardhshëm pasiqë nuk kishte një eliminim total të virusit. Fatekeqësisht, qyteti i Melbournit tashmë është pjesërisht nën masat e rrepta të levizjes së lirë dhe mbi 3000 persona janë të ngujuar nëpër ndërtesat e tyre e të rrethuar me policë që po i ngjason më shumë pamjeve në Kinë pas masave që mori qeveria Kineze atje. Kjo për faktin që kemi dikund më shumë se 100 raste të konfirmuara çdo ditë dhe po tejkalon shifrat e më parshme të valës së parë të përhapjes. Si rezultat kemi 772 raste aktive kryesisht të trasmetuara brënda për brënda komunitetit dhe tashmë Melbourni është në fazën e dytë të infeksioneve dhe plotesisht i izoluar nga shumë shtete të Australisë ku dhe numri i të vdekureve pritet të rriten në javët që vijojnë.

VAKSINA ANTI-COVID NË VITIN 2021

Shembulli i përhapjes së shpejtë në qytetin e Melbournit mund ta shpjegojë më së miri se çfare mund të ndodhë në të ardhmen me virusin. Nga ekspertët në fushën e sekuencimitgenomik të RNA-se, kanë konluduar se ishte një person që u bë burim kryesor për ripërhapjen e virusit në Melbourne dhe me një shpejtësi shumë më të madhe se sa në fillim. Nga të dhënat e fundit supozohet se ky burim erdhi nga një lëshim në kontrollimin rigoroz në një ndër hoteleve ku po mbaheshin të ardhurit nga vendet e ndryshme. Çfarë mund të themi për sekuencimin genomik? Sekuencimi genomik është një analizë që i bëhet mostrave të marra nga pacientët dhe nga rezultete mund të përfundojmë se çfarë dhe sa dryshim kanë nga njëri-tjetri. Në Melbourne, duke analizuar këto të dhëna kemi një pasqyrim më të kompletuar pasi vrejmë një ndryshim të vogël gjatë përhapjes së virusit nëpër faza të infeksionit nga një person tek tjetri. Tjetra është që kemi të bëjmë me një sekuencë të madhe të genomës me mbi 30,000 nukleotide dhe ndryshime e vogla shpeshherë mund të rezultojnë në variacione të shumta dhe mund të reflektojë në ashpersi apo ngadalësim të symptomeve dhe përhapjes. Programi gjenetik i virusit në fjale është përgjegjës për prodhimin e 29 proteinave që janë të domosdoshme për funkionim, shumim dhe përhapje. Për të kuptuar më gjerësisht, në qytetin e Ëuhan-it aso kohë virusi kishte një genome të përafërt në pacientët. Që nga zanafilla, tashmë kemi shumë variacione të COVID-19 dhe si i tillë sfidon çdo trajtim të tanishëm. Si në shumë vende të botës, Australia ende nuk ka trajtim të mirëfilltë ndaj COVID-19. Nga medikamentet e shumta që u përfolen në media dhe kryetarë të ndryshëm botëror siç është hydroklorokuine apo vitamina c nuk janë të aprovuara për përdorim njësoj siç edhe nuk është e ndaluar ibropfofini pasi nuk ka të dhëna të mjaftueshme që përdorimi i tij ka efekte negative. Kurse dexamethasone është ende nën shqyrtim të organeve kompetente nëse mund të përdoret në masë të madhe për trajtimin e pacienteve me COVID-19. Megjithatë, është e rëndësishme të përmendet fakti që ka shumë studime brënda dhe jashtë Australisë që po kalojnë fazat e para të testimin. Me mbi 100 programe studimesh është më se shpresdheënëse një zhvillim i mundshëm i një apo më shumë trajtimesh. Më saktësisht, kemi dy kompani që po bëjnë testimet e fazës së fundit ekperimetale për një vaksinë të mundshme që mund të jetë në përdorim nga fillimi i vitit 2021.

SHQIPTARËT NË MELBURN

Siç e theksova dhe më lart, në Australi në përgjithësi kemi pasur një numër shumë të vogël të infektuareve dhe se nuk kemi ndonjë histori fatale në humbje jete në komunitetin tonë këtu. Kurse në këtë fazë të fundit, jam informuar që kemi disa familje që po e tejkalojnë infeksionin me COVID-19 e që fatmirësisht nuk kemi vdekje deri më tani. Ndoshta kjo për faktin që edhe nuk kemi ndonjë informacion konkret sipas popullsive që jetojnë këtu. Por ajo që dihet është se në shumë lagje të Melbournit kemi shumë bashkëatdhetarë që mund të jenë të mbyllur dhe kjo sigurisht që do të këtë pasoja psikologjike në të ardhmen. Melbourni është vendi më i populluar nga bashkatdhetarët tanë shqiptarë kundrejtë qyteteve tjera dhe shpresojmë që do t’ja kalojmë pa ndonjë viktimë në të ardhmen.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Është më se e domosdoshme që të kuptohet rëndësia e fjalës pandemi pasi vetëm atëherë mund ta kuptojmë edhe rëndësinë e sëmundjes së virusit COVID-19 në njërën anë dhe në anën tjetër mundësinë se si të mbrohemi. Pandemia që tashmë jemi shumë mirë të informuar, në kuptmin e fjalës tregon që është një sëmundje transmetuese që ka kaluar kufijtë botëror dhe egziston një rrezikshmëri e lartë për shëndetin e njeriut e sidomos të pacientëve që kanë edhe sëmundje të tjera shoqëruese shëndetësore. Në këto suaza, duhet ta dimë që në mungesë të trajtimit të mirëfilltë i vetmi opsion për momentin janë distanca nga njëri-tjetri dhe lëvizje të limituara/kushtëzuar sipas domosdoshmërisë. Ti lëmë anash opinionet dhe propagandat e shumta nëpër rrjete sociale se nga ishte origjina dhe për çfarë arsye ‘u kriijua’ pasi në opinionin tim paraqet një problematike shumë të madhe për dizajnim të qëllimshëm nga njerëz të caktuar siç edhe po flitet shumë kohëve të fundit. E sidomos kur dihet që në ndryshimet gjenetike që janë caktuar shkencërisht konkludohet se një gjë e tillë nuk është e mundur të jetë modifikim njerëzor dhe i qëllimshëm. Unë personalishte kam përvojën time personale gjatë studimeve laboratorike në ndryshime gjenetike virale por gjithmonë singluare dhe ende jemi larg të kuptuarit e mirëfilltë të modifikimeve gjenetike globale. Shpresa ime është që nga qindra studime klinike që po zhvillohen, jam optimist që mund të kemi një trajtim kuptimplotë dhe shpikjen e ndonjë vaksine. Dhe vetem pasi që të kemi njërën apo të dy opsionet mund të jemi të sigurtë për një të ardhme më të mirë për shëndetin tonë. Mos të bëhemi përgjegjës për përhapjen e virusit duke e ditur që mund të ketë edhe pasoja në vdekjen e baballareve tanë, gjyshërve dhe të dashurve tanë të afërt apo të largët.

Mirënjohje ushtarit

July 3, 2020 by dgreca

(poezi për 4 Korrikun)/

NGA JULIA GJIKA*/

Ushtari është vëllai im, i yti./

Ushtarët janë dhurata e botës,/

ndjekin urdhrin,/

janë nderi i kombit./

Gdhihen pa fjetur/

në marshime/

me vesën e argjëntë,/

që s’është gjë tjetër

veç loti i nënave

këputur në ankthet

e pritjeve.

Rendin përpara,

mbështjellë në krahët e erës,

që s’ ësht’ veç padurimi i nënave

në shkretëtirën e luftës së egër.

Kudo ku japin frymën e fundit,

blatojnë këngën e fitores.

Të parat e dëgjojnë nënat,

kur luten për ta.

*Nga libri “MUZG”, Botimet SNAJ, 2007.

KUJTESA- Robert Elsie i deshi shqiptarët dhe tokën e tyre, gjuhën e historinë….

June 29, 2020 by dgreca

KUJTESA- Nga Arkiva/

Robert Elsie i deshi shqiptarët dhe tokën e tyre, e deshi gjuhën e historinë e tyre, e deshi të shkruarën e të pashkruarën për ta, e deshi këngën e vajin e tyre, e deshi ndershmërinë e ashpërsinë e tyre. Për ta la pasuri të madhe e të paçmueshme kulturore, vlera e kuptimi i së cilës do të shumëfishohen nëpër kohë…

Prof. Shefkije Islamaj/

Ndonëse në një intervistë të zhvilluar më 2008, botuar në gazetën “Shqip” në pyetjen: “Shumë lexues do të ishin kuriozë të dinin si ndodhi që një anglez si ju, të bëhej një nga përkthyesit më të njohur të shqipes”, Robert Elsie do të përgjigjej ”Nuk e mendoja kurrë që shqipja do të bëhej pasioni im”, ai qysh herët ia kishte mësyrë Shqipërisë, me kureshtjen e një të posadiplomuari të shkëlqyer, me dëshirën e një të riu për të vëzhguar e gjurmuar dhe me pasionin e një studiuesi që ngarend pas të panjohurës.

Kur Robert Elsie erdhi për herë të parë në Shqipëri më 1978 për qëllime studimore, ai ishte 27 vjeçar dhe e dinte gjuhën shqipe – e kishte mësuar në mënyrë autodidakte. Ky vit mund të konsiderohet si vit i fillimit të lidhjes së tij të përjetshme me shqiptarët, me gjuhën shqipe, me letërsinë, me historinë, me kulturën shqiptare. Ata që e kanë njohur asokohe thonë se që atëherë ai fliste shqip me një fjalor jo shumë të pasur, por i shqiptonte shumë saktë të gjitha zanoret dhe bashkëtingëlloret e gjuhës sonë dhe nuk mund ta dalloje se cila ishte gjuha e tij amtare Ai njihte mirë, pos gjuhës se tij amtare – gjermanishtes, edhe gjuhë të tjera si frëngjishten, keltishten, italishten, serbishten etj.

Nga ajo kohë e deri në tetor të këtij viti, kur Robert Elsie iku nga kjo jetë, janë mbushur 40 vjet. Këto 40 vjet Robert Elsie i ka mbushur me shumë përkushtim, zell, punë, pasion, mbi të gjitha me shumë dashuri për shqiptarët, për gjuhën e kulturën e tyre, për të shkuarën e të tashmen e tyre. Këtë më së miri e dëshmojnë veprat e tij të botuara në gjuhën shqipe, por më të shumtat në gjuhë të huaja, në anglishten; këtë e dëshmojnë numër i madh punimesh e artikujsh të botuar për çështje të ndryshme që lidhen me gjuhën shqipe, me letërsinë e shkruar e letërsinë gojore, me etnografinë, antropologjinë e mitologjinë, me figura e personalitete të botës shqiptare e të huaj, që janë marrë me gjuhën, me historinë dhe kulturën shqiptare; e dëshmojnë gjurmimet e zbulimet për të kaluarën e jetës shpirtërore e materiale të shqiptarëve. Gjuha shqipe e kultura shqiptare, e them me siguri të plotë, nuk kanë pasur misionar më të mirë për t’ia paraqitur ato botës me aq përkushtim e me aq vërtetësi.

Që nga botimi i Fjalorit të letërsisë shqipe (Dictionary of Albanian literature), më 1986, e deri te Alfabetet e shqipes: të huazuar dhe të krijuar, më 2017, vepra e tij e fundit, ai botoi më se 60 vepra, fushash të ndryshme filologjike, përkatësisht albanologjike. Ndër këto vepra, më të shumtat janë nga fusha e letërsisë, letërsisë gojore, antropologjisë, historisë e të kulturës shqiptar, por interesimi i tij nuk ka munguar as për gjuhën shqipe e dialektet e saj dhe as për historinë e të tashmen e saj. Edhe pse numri i shkrimeve të tij me karakter gjuhësor nuk është i madh, ato shquajnë si me temat e trajtuara ashtu edhe me shumësinë e të dhënave të reja që sjellin. Ato janë botuar kryesisht në periodikun shkencor në Londër, Nju Jork, Berlin, Mynih, Gëtingen, Birmingen, por edhe në Tiranë, Prishtinë e gjetiu.

U varros ne Theth sipas Testamentit te tij.

Mund të thuhet se në të shumtën e herës trajtesat e tij me tematikë gjuhësore kanë karakter kritik, zbulues, shpjegues dhe problematizues. Këto shkrime shquhen me veçanësinë dhe origjinalitetin e tyre dhe, sidomos, me argumentimin bindës, të saktë e të pasur me të dhëna të nevojshme dëshmuese. Shquajmë ndër to këto shkrime: Dorëshkrimi Elbasanas i ungjijve 1761 dhe lufta për krijimin e një alfabeti shqiptar; Letërsia shqipe në dorëshkrimet greke: tradita ortodokse në shekullin tetëmbëdhjetë dhe në fillim të shekullit nëntëmbëdhjetë në shkrimet shqipe; Një vjedhje në Dubrovnik dhe dalja në skenë e gjuhës dhe kulturës shqiptare; Të dhëna të hershme të ekzistencës së gjuhës shqipe; Leksiku shqip i Evlija Çelebiut i vitit 1662 dhe ç’duhet të dijë dervishi shtegta[8], Fjalorthi i Arnold Von Harfit 149; Fati i Gjon Buzukut, etj.

Në kontekstin e asaj që u tha më sipër dhe duke marrë parasysh tematikën e këtyre trajtesave gjuhësore, karakterin dhe akribinë shkencore, mund të bëhet një përcaktim i përafërt se cili është kontributi i Robert Elsie-t në fushën studimeve gjuhësore. Ja çka krejt e përbën atë kontribut të tij studimor:

zbulim dhe aktualizim i gjetjeve të tij të reja për të dokumentuar lashtësinë e gjuhës shqipe, historinë e shkrimit shqip dhe të alfabeteve të tij, gjithnjë të vështruara në raport me kontekstin kohor e hapësinor, natyrisht fryt ky i ngulmimit të tij për të gjurmuar nëpër arkivat e shteteve evropiane e më gjerë, sidomos në dosjet e albanologëve më të mëdhenj joshqiptarë, që janë marrë me shqipen dhe me historinë e saj;
rivështrim, shpesh edhe plotësim dhe riinterpretim i studimeve të albanologëve vendës dhe të huaj për të dhëna e dukuri të shqipes. Jo rrallë Robert Elsie e ka zbuluar arsyen dhe qëllimin e shkrimeve këtyre shkrimeve të tij: “Mua më intrigon mënyra e saktë sesi të huajt e kanë studiuar Shqipërinë”[11].
rimarrje e rivështrim i dokumenteve të para të gjuhës shqipe e i veprës së Buzukut dhe në këtë kontekst më e rëndësishmja që spikat është përpjekja e tij për ta lëvizur kufirin më tej të shkrimit të shqipes, së paku tre shekuj para tyre, duke sjellë të dhëna të reja të shekujve 11, 13, 14, të cilat dëshmojnë se “kur hyjnë shqiptarët në skenë të historisë së shkruar pasklasike”; dhe
. vështrime e vëzhgime mbi gjuhën shqipe, historinë dhe të sotmen e saj, si dhe klasifikim e regjistrim zanor i të folmeve shqipe nga një areal i gjerë gjeografik -gjuhësor.

Pavarësisht se në këto trajtesa për gjuhën shqipe mund të gjenden edhe çështje të diskutueshme nga ana shkencore, çështje të cilat nuk janë argumentuar mjaftueshëm, çështje për të cilat gjuhësia shqiptare tashmë ka dhënë përgjigje meritore shkencore ose, më fund, edhe mendime me të cilat ose pajtohemi vështirë ose nuk na pëlqejnë, ato janë kontribut i vlefshëm dhënë albanologjisë gjuhësore.

Në këtë vështrim të shkurtër rasti vlen të themi edhe pak fjalë lidhur me një shkrim të studiuesit Robert Elsie me karakter zbulues për gjuhën shqipe. Fjala është për shkrimin e titulluar Zëri i parë shqip – Mbi incizimin e parë të gjuhës shqipe nga Norbert Jokli, në të cilin ai na sjell zbulimin e tij të incizimit të parë të shqipes së folur. Ky zbulim është dëshmi e rëndësishme historike për albanologjinë. Incizimi i zbuluar konsiderohet deri tash më i vjetri, ruhet në Arkivin e Austrisë dhe mban datën 1914. Në këtë shkrim Robert Elsie jep të dhëna për motivet e realizimit të këtij incizimi nga ana e Norbert Joklit, për kontekstin e realizimit, subjektin folës dhe për dëshmi të tjera të rëndësishme rreth tij.

Po, kështu me këtë rast, e konsideroj të rëndësishëm vlerësimin për faqen e tij zyrtare të internetit, në të cilën Robert Elsie, derisa i ka mbyllur sytë, ka publikuar materiale të rëndësishme, të shumta e të larmishme, pos për letërsinë, historinë dhe kulturën shqiptare në përgjithësi, edhe për gjuhën shqipe, si: tekste, vështrime, kritika, intervista, referenca shkencore – të gjitha këto të paraqitura e të strukturuara në mënyrë shumë profesionale, në gjuhët shqipe, angleze dhe gjermane. E konsideroj më të çmueshmen në këtë platformë digjitale faqen kushtuar gjuhës shqipe, e cila është e ndarë në tri njësi: e para, Gjuha shqipe, në të cilën përshkruhet gjuha e sotme shqipe nga aspekti përmbajtjesor e strukturor, nga aspekti historik (prejardhja dhe zhvillimi i saj) e nga aspekti gjeografik (shtrirja e saj – ku flitet krejt ajo etj.); e dyta, Dialektet, në të cilën jepen të dhëna shkencore mbi dy dialektet e nëndialektet e shqipes, si dhe të folmet kalimtare; dhe brenda kësaj faqeje më i rëndësishmi mendoj se është projekti i tij i fundit – studimi për larmitë gjuhësore të gjuhës shqipe, përkatësisht për variantet e saj, me të cilin projekt dokumenton shqipen e folur të kohës sonë, të konkretizuar përmes përafërsisht 147 incizimeve zanore të realizuara: në Shqipëri 75 incizime zanore, në Kosovë 34, në Maqedoni 26 dhe në Mal të Zi 12 incizime, por edhe jashtë trojeve shqiptare, në shtete ku jetojnë shqiptarë, në Itali, Bullgari, Turqi, Greqi, Kroaci, Ukrainë etj., që publikohen në këtë uebsajt. Incizimet janë kryer në rrethin kohor 2008-2009, kurse subjektet folëse janë moshash të ndryshme.

Kjo lëndë gjuhësore e incizuar mund të shfrytëzohet me lehtësi në sajë të hartave të paraqitura për të gjitha trojet ku flitet shqip dhe nga ku janë marrë subjektet që mund të dëgjohen me një klikim në pikën gjuhësore që na intereson. Hartat shoqërohen edhe me të dhëna të plota për subjektet folëse, identitetin, moshën, zonën, dialektin, fenë e të dhëna të tjera. Si i tillë ky projekt, i shfrytëzueshëm prej gjithsecilit prej nesh në mënyrë lehtësisht, pa dyshim, se ka rëndësi të madhe jo vetëm për dialektologët, por edhe për studiues e të interesuar të tjerë për gjuhën shqipe. Ky projekt në të vërtetë dokumenton dhe përjetëson variantet dialektore të regjistruara nga Robert Elsie.

Kontributi i fundit dhënë gjuhës shqipe është vepra e tij Alfabetet shqipe: të huazuar dhe të krijuar, botuar së fundi, në të cilin jep historikun e alfabeteve të shqipes në periudhën 1750-1850. Sipas Robert Elsie-t, para Kongresit të Manastirit ku u vendos përfundimisht çështja e alfabetit të shqipes, gjuha shqipe është shkruar në më shumë se dhjetë alfabete, kryesisht alfabete të adaptuara nga ato latine, greke, arabe dhe cirilike. Sipas tij, kjo periudhë konsiderohet shumë e pasur e shkrimit të shqipes dhe shquhet me përpjekje të madhe të intelektualëve shqiptarë për një alfabet të përbashkët. Fryt i kësaj përpjekjeje janë edhe disa alfabete origjinale, ndër të cilët si më të njohurit përmend alfabetin me të cilën u shkrua “Dorëshkrimi Elbasanas i Ungjijve”, alfabetin e Dhaskal Todrit dhe atë të Teodor Haxhifilipit nga Elbasanit dhe ndër më kryesorët atë të Naum Veqilharxhit. Kjo vepër e Robert Elsie-t është kontribut i dhënë drejtpërdrejt historikut të shkrimit të shqipes në një periudhë të ndriçuar pak.

Edhe në fushën e leksikografisë tematike, kontributi i Robert Elsie-it është i hetueshëm. Ai ka botuar fjalorët: Fjalor i fesë, mitologjisë dhe kulturës popullor , në anglishte dhe Leksiku i kulturës popullore , në gjuhën shqipe. Baza e këtyre dy fjalorëve tematikë, si e thotë vetë autori në Parathënien e tij, janë besimet, përfshirë këtu figurat e mitologjisë shqiptare, të besimeve fetare, të festave kalendarike, të ritualeve e të besëtytnive popullore, me doket e zakonet popullore, me etnografinë popullore, deri edhe me doket gjinore, me gjakmarrjen e institucionet e së drejtës dokesore shqiptare. Thënë shkurt në këta fjalorë paraqitet pasuri gjuhësore, etnografike, mitologjike, filozofike, folklorike e antropologjike. Sa i përket kësaj pasurie, për Elsie-n Shqipëria është “muze i gjallë i së kaluarës.

Robert Elsie jo me shumë dëshirë ka biseduar me gazetarë, prandaj nuk është i madh numri i intervistave të zhvilluara me ta. Në intervistat e tij, në të shumtën e rasteve të zhvilluara me shkas, nga gazetarët nuk janë shmangur edhe pyetje që lidhen me shqipen e sotme standarde, me vlefshmërinë e standardit të saj, me debatet kundërshtuese të zhvilluara në tre dhjetëvjetëshat e fundit në Kosovë e Shqipëri. Kurdoherë ai ka mbajtur qëndrimin që pritet gjithmonë prej një të huaji, që është dëshmuar me punën e tij si dashamirës i madh i pasurisë shpirtërore e kulturore të shqiptarëve. Kështu në një intervistë televizive të zhvilluar më 2014 në pyetjen e gazetares se ç’mendim kishte për përplasjet e mendimeve lidhur me rishikimin e Kongresit të Drejtshkrimit, ai do të përgjigjet: “Kjo është punë e shqiptarëve që të vendosin për gjuhën e tyre. Kuptoj që zhvillimi historik ka çuar që toskërishtja të sundonte pak më shumë në një kohë kur shumica ishin gegë dhe kjo krijon sot një problem, por gjithsesi gjuha standarde ekziston dhe duhet për një komunikim të përbashkët, por në fund është puna e shqiptarëve që të vendosin se si ta konkretizojnë këtë gjuhë.”

Po kështu, në një intervistë tjetër të zhvilluar më 2016, në një pyetje të ngjashme si ajo e sipërdhënë, ai do të përgjigjet njëjtë: “Më pyesin shpesh për këtë gjë, por unë s’kam mendim. Mendoj se është punë e shqiptarëve të vendosin për gjuhën e tyre.” Mendoj se ky mendim i tij, i shprehur aq herë sa është pyetur për këtë çështje, pa dyshim, i drejtë, asnjanës, tregon se ai ka qenë i ndërgjegjshëm se çështjet madhore siç është edhe ajo e një gjuhe të përbashkët për një popull historik siç janë shqiptarët është plotësisht çështje që u takon atyre. Dhe ata, pra shqiptarët, këtu e 45 vjet më parë e kanë thanë Po–në e tyre të madhe për një gjuhë të përbashkët për gjithë shqiptarët kudo janë. I kanë thënë Po – gjuhës standarde shqipe dhe të ardhmes së tyre gjuhësore dhe kombëtare.

Po e përmbyll këtë shkrim të shkurtër për kontributin e Robert Elsie-t dhënë gjuhës shqipe e ndërgjegjshme se me të nuk i dilet hakut autorit, sepse kontributi i tij është shume më i madh se kaq sa u tha.

Jam e bindur se ai ka marrë më vete edhe shumë nga ato që kish për të na i dhënë e për të na i thënë. Albanologjia është varfëruar pa një studiues të mençur, të ditur e të përkorë dhe pa një dashamirës fisnik e të rrallë të gjuhës shqipe e të folësve të saj.

President Nishani awards the Medal of Gratitude to the distinguished Albanologist Robert Elsie

May 15th, 2013- The President of the Republic, Bujar Nishani awarded the Medal of Gratitude to the distinguished Albanologist Robert Elsie with this citation: “One of the most distinguished Albanologist with an in depth and wide body of work who through a very passionate and professional labor spanning for more than thirty years has provided a precious contribution to the international promotion of the Albanians’ culture, language, literature and history.”

Considering the Canadian-German Albanologist “a good Albanian”, President Nishani expressed the gratitude for his colossal academic and scientific work benefiting the positive image of Albania throughout the world.

In this context, the Head of State stressed that the contributions provided in the service of our national cultural heritage are greatly valuable, and a nation no matter how old it is will always need them.

President Nishani emphasized that Albanians possess a rich culture but its heritage remains a great challenge.

Receiving the Medal of Gratitude, Robert Elsie while expressing the gratitude for the tribute and honor paid to his work, stressed that throughout these 35 years that he has regularly visited Albania, his wish has been that Albania and Kosova would be recognized in the world through a worthy presentation of the Albanian culture without denying the negative appearances and numerous problems experienced by their societies.

“Albania is no longer behind the Moon. It is a dynamic part of Europe, although there is much to do in the Albanology field where I hope to continue to provide a modest contribution regarding the presentation of the Albanian culture to the world.”, – Elsie stressed in his remarks.

The ceremony was attended by the Minister of Tourism, Culture, Youth and Sports, heads of the National Library, the Director of the Central State Archive and scholars.

***

Curriculum vitae

Robert Elsie was born in Vancouver (British Columbia), Canada, on29 June 1950. He studied at the University of British Columbia and graduated there in 1972 in Classics and Linguistics. With the help of a scholarship, he was able to pursue post-graduate research in Europe, and carried out research at the Free University of Berlin, the University of Paris IV, the EcolePratique des Hautes Etudes in Paris, the Dublin Institute for Advanced Studies in Ireland and the University of Bonn, where he finished a doctorate in Linguistics and Celtic Studies in 1978. At that time, the Linguistics Institute of the University of Bonn had rare and privileged contacts with the hermetic “People’s Socialist Republic of Albania” and, as such, he and other students were first able to visit the country for several years on end and get to know it. These annual trips to Albania in the late 1970s and early 1980s, and travel in neighbouring Kosovo awakened in him a passion for the exotic country and its little-known culture. After learning the Albanian language, he resolved to devote himself to Albanian Studies as an academic discipline and later became a leading expert in the field. He is now the author of over sixty books and countless articles, mostly devoted to Albanian Studies.In the mid 1980s, Robert Elsie worked for the German Ministry for Foreign Affairs in Bonn, where he served as a translator and interpreter. In the 1990s and the early years of the 21st century, Elsie was active as a freelance conference interpreter for Albanian and took part in many high-level negotiations (German government, European Union, United Nations, NATO, Council of Europe, etc.). Beginning in 2002, he worked primarily for ICTY(the International Tribunal for the Former Yugoslavia) in The Hague, wherehe was simultaneous interpreter for the trial of Slobodan Milosevic and other detainees. He has been active for this United Nations organization since that time.

Overview of his Scholarly Works

In his scholarly pursuits in the field of Albanian Studies, Elsie devoted himself initially to literature. Among his early publications were a Dictionary of Albanian Literature, Westport, Connecticut, 1986 and a two-volume History of Albanian Literature, Boulder, Colorado, 1995. This work appeared in Albanian as Histori e letërsisëshqiptare, Peja 1997, and in Polish as Zaryshistoriiliteraturyalbanskiej (Outline of the History of Albanian Literature), Torun 2004. He also published literary translations into English and German, such as the UNESCO volume An Elusive Eagle Soars: Anthology of Modern Albanian Poetry, London 1993; Albanian Folktales and Legends, Tirana 1994; the works of the northern Albanian poet Migjeni (1911-1938) translated into English as Free Verse, Tirana 1991, and into German as Freie Verse (Free Verse), Idstein 1987; a German-language anthology of Albanian verse as Einem Adler gleich: AnthologiealbanischerLyrikvom 16. JahrhundertbiszurGegenwart (Like anEagle: Anthology of Albanian Poetry from the 16th Century to the Present), Hildesheim 1988; and the works of the Kosovo Albanian poets Ali Podrimja (b. 1942) in Who Will Slay the Wolf: Selected Poetry, New York 2000; Flora Brovina (b. 1949) in Call Me by My Name: Poetry from Kosova, New York 2001; and EqremBasha (b. 1948) in Neither a Wound nor a Song: Poetry from Kosova, New York 2003. These later translations were carried out in collaboration with Canadian writer Janice Mathie-Heck.His criticism of Albanian literature was compiled in the volume Studies in Modern Albanian Literature and Culture, Boulder, Colorado, 1996, that appeared in Albanian as Një fund dhenjëfillim (An End and a Beginning), Tirana &Prishtina 1995.In view of the explosive political situation in Kosovo, of which the outside world was still largely unaware at the time, he compiled the first major anthology of writings on the subject, the 600-page volume Kosovo: In the Heartof the Powder Keg, Boulder, Colorado, 1997. This was followed by a collectionof historical texts on the Kosovo crisis in Gathering Clouds: The Roots of Ethnic Cleansing in Kosovo and Macedonia, Early Twentieth-Century Documents, Peja 2002.In the following years, Elsie’s interests turned increasingly to other spheres of Albanian Studies, in particular to folk culture and history. A major contribution to Albanian anthropology was his Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture, London 2001, that appeared in German as HandbuchzuralbanischenVolkskultur (Handbook of Albanian Folk Culture), Wiesbaden 2002, and Albanian as Leksiku ikulturëspopulloreshqiptare (Lexicon of Albanian Folk Culture), Tirana 2005. He also edited a German translation of the famed Albanian Kanun, Der Kanun: das albanischeGewohnheitsrechtnachdemsogenanntenKanun des LekëDukagjini (The Kanun: Albanian Customary Law According to the So-Called Kanun of LekëDukagjini), Peja 2001; and published (in collaboration with Antonia Young and Ann Christine Eek) a noted study of Kosovo village life by the late Norwegian anthropologist Berit Backer (1947-1993), Behind Stone Walls: Changing Household Organization among the AlbaniansofKosova, Peja 2003. He also published an early German-language study of Albanian peasant life in Macedonia by BajazidElmazDoda (ca. 1888-1933), AlbanischesBauernlebenimoberenRekatalbeiDibra, Makedonien (Albanian Peasant Life in the Upper Reka Valley near Dibra, Macedonia), Vienna 2007.In the field of history with which he was increasingly involved, Robert Elsie edited (in collaboration with Robert Dankoff) and translated from the Ottoman Turkish the Albania sections of the Seyahatname of the Ottoman traveller EvliyaÇelebi (1611-1683): EvliyaÇelebi in Albania and Adjacent Regions, Leiden 2000. This book was translated into Albanian as EvlijaÇelebiunëShqipëridhenëvisetfqinje, Tirana 2008. He discovered and published the manuscript of the first history of Albania, written by the French Lazarist priest, Jean-Claude Faveyrial (1817-1893), Histoire de l’Albanie (History of Albania), Peja 2001, a work translated into Albanian as Historia – më e vjetër – e Shqipërisë (The Oldest History of Albania), Tirana 2004. In addition, Elsie found and published the German-language manuscript of the Hungarian scholar Baron Franz Nopcsa (1877-1933), Reisen in den Balkan (Travels in the Balkans), Peja 2001. This book was translated into Albanian as UdhëtimenëpërBallkan (Travels through the Balkans), Tirana 2007. In collaboration with BejtullahDestani, he published the travel journals of noted British poet and painter Edward Lear (1812-1888) in the volume Edward Lear in Albania: Journals of a Landscape Painter in the Balkans, London 2008, that was translated into Albanian as Edward Lear nëShqipëri: ditarudhëtimesh, 1848-1849, Tirana 2008. A collection of early historical texts on Albania, translated from various languages, was published under the title Early Albania: A Reader of Historical Texts, 11th-17th Centuries, Wiesbaden 2003.Given that Albania and Kosovo continued to be badly known on the international scene, Elsie published the two major reference works on the countries: Historical Dictionary of Albania, Lanham, Maryland, 2004; and Historical Dictionary of Kosova, Lanham, Maryland, 2004, which, despite the titles, are volumes of a more general encyclopaedicnature.Returning to the field of literature, Elsie published a new and more streamlined survey of Albanian literature in Albanian Literature: A Short History, London 2005, that appeared in Albanian as Letërsiashqipe: njëhistori e shkurtër, Tirana 2006. He also made further literary translations from the Albanian, once again with Janice Mathie-Heck: selections from northern Albanian oral epics in Songs of the Frontier Warriors: KëngëKreshnikësh, Albanian Epic Verse, Wauconda, Illinois, 2004; prose translations of the northern Albanian writers Ernest Koliqi (1903-1975) and Migeni in Tales from Old Shkodra: Early Albanian Short Stories, Peja 2004; the collected works of the Albanian poet VisarZhiti (b. 1952) in The Condemned Apple, Los Angeles 2005; the first anthology of modern Albanian prose to appear in English, Balkan Beauty, Balkan Blood: Modern Albanian Short Stories, Evanston, Illinois, 2006; a novel by FatosKongoli (b. 1944) entitled The Loser, Bridgend, Wales, 2007; the works of the late Kosovo Albanian poet AzemShkreli (1938-1997) in Blood of the Quill: Selected Poetry from Kosovo, Los Angeles 2008; a full historical anthology of Albanian verse, Lightning from the Depths: An Anthology of Albanian Poetry, Evanston, Illinois 2008; a short novel by OrnelaVorpsi (b. 1968) entitled The Country Where No One Ever Dies, Champaign, Illinois, 2009; and more translations of Albanian oral verse in Anna Di Lellio’s volume The Battle of Kosovo, 1389: An Albanian Epic, London 2009.Probably his most ambitious literary publication was the English translation (with Janice Mathie-Heck) from Gheg dialect of the great literary epic of Father GjergjFishta (1871-1940), The Highland Lute: The Albanian National Epic, London 2005, a work in thirty cantos and 15,613 lines. The revival of this epic, long banned under the communist regime, was received with great enthusiasm, in particular in northern Albania.The world of early Albanian photography has also fascinated Robert Elsie. In this field he has published two major photo albums. Writing in Light: Early Photography of Albania and the Southwestern Balkans, Prishtina 2007, includes the earliest photos ever taken in Albania (fifty pictures by the Viennese photographer Josef Székely from 1863), and the photo collections of Baron Franz Nopcsa, BajazidElmazDoda, Austrian scholar Maximilian Lambertz (1882-1963), and the men of the Dutch Military Mission to Albania in 1913-1914. He also edited (in a trilingual, English, French and Albanian edition) the first colour photos ever taken in Albania and Kosovo, the autochromes of the Albert Kahn collection in Paris, under the title Albania and Kosova in Colour, 1913, Tirana 2010.Recent to appear are second updated and much expanded editions of the Historical Dictionary of Albania, Lanham, Maryland, 2010, in 660 pages, and Historical Dictionary of Kosovo, Lanham, Maryland, 2011, in 451 pages. These two books have also been translated into Albanian.Although Albanian Studies have been by far the primary focus of Robert Elsie’s research and publications, he has also published other works. Among them are: Dialect Relationships in Goidelic: A Study in Celtic Dialectology, Hamburg 1986; the poetry anthologies The Pied Poets: Contemporary Verse of the Transylvanian and Danube Germans of Romania, London 1990; and An Anthology of Sorbian Poetry from the 16th-20th Centuries, London 1990, as well as a German-language translation of the modern Greek poet Constantine Cavafy (1863-1933) as KonstantinosKavafis: Das Gesamtwerk, griechisch und deutsch (Constantine Cavafy: The Complete Works, Greek and German), Zürich 1997.Elsie’s presence as a leading figure of Albanian Studies has been accentuated since the 1990s by his ever-expanding websites that offer abundant cultural material on Albania and the Albanians. Robert Elsie just finished writing some books before his unexpected death on October 2, 2017. These works are published posthumously at his website: www.elsie.de. The books “Albania Bektashi” and “Kosovo book” will be also published in the near future by the Tauris Verlag in Londo.