Përgatiti Rafael Floqi

A keni vënë re ndonjëherë një ndryshim në mënyrën se si ndiheni kur pini ujë të ftohtë kundrejt atij në temperaturën e dhomës? Nëse jo, ka shumë mundësi që të paktën të keni një preferencë për njërën ose tjetrën, kur bëhet fjalë për atë që kërkoni kur keni etje. Dhe ka disa arsye të mundshme për këtë.

Stomaku reagon ndryshe ndaj ujit të ftohtë sesa ndaj ujit të ngrohtë, gjë që nga ana tjetër mund të ndikojë në tretje. Temperatura e ujit gjithashtu mund të ndikojë në qarkullimin tuaj, sipas ekspertëve, dhe madje mund të kontribuojë në gjëra të tilla si dhimbjet e kokës. Megjithatë, kur bëhet fjalë për hidratimin, është e rëndësishme të mbani mend se uji është ujë, pavarësisht temperaturës.

“I gjithë uji është i mirë,” thotë për Bustle Dr. Jill Blakeway, një mjeke e licencuar dhe e çertifikuar e akupunkturës dhe mjekësisë kineze, dhe themeluese dhe herbaliste klinike në Yinova. “Uji i ftohtë është freskues dhe ftohës. Është i shkëlqyer në një ditë të nxehtë dhe një zgjedhje e mirë pas ushtrimeve.”

Por mund të ndiheni të lirë të zgjidhni cilëndo temperaturë që ju pëlqen më shumë. “Pirja e ujit të ngrohtë mund të jetë më e mirë në disa raste, ndërsa pirja e ujit të ftohtë mund të jetë gjithashtu më e dobishme”, thotë dietologia e regjistruar Vanessa Rissetto për Bustle. “Varet vërtet nga preferenca dhe ajo që mendoni se mund të jetë e duhura për ju.” Lexoni më tej për më shumë fakte rreth ujit të ftohtë kundrejt ujit në temperaturë ambienti, sipas ekspertëve.

1. Uji në temperaturë ambienti mund t’ju bëjë më pak të etur

Pirja e ujit më të ngrohtë në fakt mund t’ju bëjë më pak të etur, gjë që duhet ta mbani mend nëse përpiqeni të qëndroni të hidratuar. “Kjo mund të jetë e rrezikshme në ditët kur trupi juaj po humbet ujë përmes djersitjes për të qëndruar i freskët”, thotë Rissetto. “Nëse zgjidhni të pini ujë të ngrohtë, kini kujdes se mund të mos ndjeni etje aq shpesh sa duhet.”

2. Uji i ftohtë është i dobishëm pas një stërvitjeje

Ndërsa uji i çdo temperature do t’ju ndihmojë të hidratoni pas një stërvitjeje, përdorimi i ujit të ftohtë mund të jetë një ide e mirë nëse ndiheni të nxehtë dhe të djersitur. “Uji i ftohtë është ftohës, kështu që mund të jetë i dobishëm gjatë ushtrimeve ose kur jeni shumë të nxehtë”, thotë Dr. Blakeway. Kjo është arsyeja pse mund të dëshironi të mbani me vete një shishe uji të akullt, për ta pirë pas vrapimit.

3. Uji në Temperaturë Dhome Ndihmon Tretjen

Për tretje më efikase, pirja e ujit në temperaturë ambienti – ose edhe e ngrohtë – është ajo që duhet bërë. “Në mjekësinë kineze ne rekomandojmë pirjen e ujit të ngrohtë për shkak të efektit të tij në sistemin tretës,” thotë Dr. Blakeway. “Pirja e ujit të ftohtë mund të ngurtësojë yndyrnat në ushqim dhe për këtë arsye mund ta bëjë sistemin tretës të ngadaltë.”

4. Uji i Ftohtë Mund t’ju Shkaktojë Dhimbje Koke

Një studim zbuloi se pirja e ujit të ftohtë mund ta bëjë më të mundshme që të keni dhimbje koke, thotë Dr. Blakeway. Dhe madje rrit shanset tuaja për të pasur migrenë.

5. Uji në Temperaturë Dhome Lufton Kapsllëkun

“Ndryshe nga uji i ftohtë, ujërat e ngrohtë përmirësojnë qarkullimin dhe mund të relaksojnë muskujt, [gjë që mund të ndihmojë] në luftimin e kapsllëkut dhe ngërçeve të barkut,” thotë Dr. Blakeway. Nëse ndiheni pak të pakëndshëm, një gotë me ujë në temperaturë ambienti, ose edhe një filxhan çaj i ngrohtë, mund të ndihmojë në relaksimin e muskujve të stomakut dhe në vënien në lëvizje.

6. Uji i Ftohtë Mund t’i Mbulojë Sinuset

Sipas Dr. Blakeway, studimet kanë treguar se pirja e ujit të ftohtë mund ta bëjë mukusin në sinuset tuaja më të trashë dhe për këtë arsye më të vështirë për t’u nxjerrë. Pra, nëse jeni të sëmurë dhe duhet ta fshini hundën shpesh, uji më i ngrohtë do të jetë miku juaj më i mirë.

7. Uji në Temperaturë Dhome Përshpejton Metabolizmin

Pirja e ujit më të ngrohtë mund të rrisë temperaturën e përgjithshme të trupit tuaj. Dhe kjo mund të jetë e dobishme për metabolizmin tuaj, thotë Dr. Blakeway.

E megjithatë, kur vjen koha për të marrë një gotë ujë, varet vërtet nga ju nëse do ta derdhni direkt nga frigoriferi apo do të zgjidhni ujë që është në temperaturë ambienti. Ka përfitime dhe disavantazhe për të dyja, kështu që duhet të varet tërësisht nga preferenca juaj personale.

Alma Lleshi Tandili/

Ju që po rriteni në një botë që ndryshon më shpejt se dita me natën, ju që lindët me teknologjinë në pëllëmbë, por me shpirtin ende të pastër, mos harroni se bota, përveç ekraneve, ka edhe dritë dielli, ka edhe njerëz që presin të dëgjohen, ka edhe heshtje që duhet përqafuar, jo mbushur me zhurmë.

Ju jeni gjenerata e mundësive të pafundme, por edhe ajo që do të bartë pasojat e zgjedhjeve tona. Ju jeni zëri i tokës që kërkon drejtësi, e njëkohësisht premtimi që jeta mund të bëhet më e mirë, më e mençur, më e butë.

Mos e matni vlerën tuaj me ndjekës apo pëlqime, por me mirësi, me ndjeshmëri, me mënyrën si i trajtoni të tjerët. Mund të mësoni gjithçka me një klikim, por mençuria lind kur dini të prisni, të dëgjoni dhe të kuptoni.

Ju vajzat e mia dhe bashkëmoshatarët tuaj, jeni fryt i një kohe të re, i një gjeneratë që shkenca e quan alpha , por mbartës të një shprese të vjetër që dashuria, nderi dhe ndjeshmëria nuk dalin kurrë nga moda. Nëse ruani këto vlera, bota nuk do t’ju ndryshojë. Ju do ta ndryshoni botën.

Nga Margarit Done/

(Mbi Tregimin “Të plakesh bukur” të autores Irena Dragoti)

Në tregimin emocional dhe mjaft domethënës të Irena Dragotit “Të plakesh bukur”, lexuesi përballet jo vetëm me një rrëfim personal, por dalëngadalë ai natyrshëm merr formën e një ese poetike dhe filozofike që bën vetë autorja mbi një nga proceset më delikate, unikale dhe të pashmangshme të jetës, plakjen. Dragoti nuk e koncepton plakjen si një rënie fizike apo një fund i funksionit të vet qenies, por si një “stacion” shpirtëror, një evoluim të brendshëm që meriton t’i jepet kuptim, vëmendje dhe mbi të gjitha, dinjitet.

Thelbi i tregimit sillet rreth idesë që plakja nuk është dorëzim, por zgjedhje. Nëna e autores, që përfaqëson një brez të tërë grash shqiptare të periudhës para viteve ’90, vendos të heqë dorë nga përkujdesja estetike, jo sepse është e dëshpëruar apo e dorëzuar, por sepse ndien se ka hyrë në një kapitull të ri të jetës, ku bukuria nuk matet më me buzëkuq, por me urtësi, paqe të brendshme dhe thjeshtësi.

Në këtë kuptim, plakja merr kuptimin e një “arti” jetese, një forme të vetëdijshme të të qenurit, ku koha nuk është më një armike që rrëmben rininë, por një aleate që gjurmët e jetës, përvojën e saj i kthen në mençuri.

Dragoti na mëson se në një botë që glorifikohet rinia të pranosh moshën me dinjitet, eshte disi e sakrifikueshme. Nëna e saj nuk është një grua që thjesht plaket. Ajo plaket “bukur”, me kujdes për hijeshinë e brendshme, me vështrim të kthjellët, me role të pranuara me zemër, jo të imponuara nga shoqëria.

Gjithë tregimi është i ngarkuar me simbole të fuqishme që do, sdo janë tregues të ketij intinerari shpirteror dhe psikologjik. Heqja dorë nga buzëkuqi, simbolizon kalimin e një gruaje nga një jetë ku ajo “konkuronte”, ndoshta edhe pa vetëdije, me bukurinë e jashtme, drejt një etape ku forca dhe bukuria shpirtërore bëhen qëllimi. Ngjyrat bezhë dhe gri që zëvendësojnë të kuqen, shprehin paqen, pranimin dhe neutralitetin e një etape ku emocionet janë më të qeta, më të balancuara. Rutina e shtëpisë, kafeja me mikeshat, qokat me të shoqin, këto nuk janë thjesht zakone të një pensionisteje, por faza të qëndrueshmërisë dhe stabilitetit të brendshëm.

Rrudhat dhe thinjat pa ndihmën e kremrave, janë dëshmi e guximit për të jetuar me të vërtetën e trupit, jo për t’i shpëtuar saj.

Ndoshta një femër dhe jo mashkull si unë mund të hynte më thellë e bukur ne brendesi te këtyre tregues e kuptimplotë femërorë. Por simboli më i fortë është vetë NËNA. Ajo është figura qendrore, modeli i një njeriu që nuk ka nevojë të dëshmojë më asgjë, që pranon çdo etapë të jetës si pjesë të natyrshme të rrugëtimit të njeriut. Do të dëshiroja të ndalesha pak tek këndvështrimi thelbësor, specifik dhe filozofik mbi plakjen. Kjo per dy arsye: e para se dhe autorja vetë ne nje pjese te tregimit hedh dritë per këtë kendveshtrim delikat dhe e dyta: mendimi im do t’i sherbej sadopak apo do plotesojë apo ezauroje deri diku këtë temë nevralgjike shoqerore dhe ndoshta aktuale e bashkekohore.

Tregimi e trajton plakjen si një filozofi jete. Nëse për shumëkënd plakja është një dënim, një humbje, një zbrazëti, për Dragotin ajo është një ngjitje në një kodër ku pamja bëhet më e gjerë, një mundësi për të parë me më shumë qartësi jetën, për të zgjedhur të mos zotërosh më, por të kuptosh. Ky vizion i transformon vitet e fundit të jetës në një fazë delikate siç është faza e lirisë, të lirë nga frika, dëshira për të provuar, apo nga nevoja për t’u pëlqyer të tjerëve. Autorja e sheh nënën e saj si model të këtij stadi filozofik,një shenjtore e heshtjes e qetësië, e durimit dhe e mençurisë. Ajo nuk lufton kohën, por bashkëjeton me të. Ajo nuk ka iluzione për rininë, por përqafon të tashmen me përmbajtje e vlerë.

Kjo lloj “plakjeje e ndërgjegjshme”, që nuk i druhet as hijes së vet, përbën një formë të lartë të pajtimit me vetveten, një “marveshje” e kuptueshme dhe e thellë paqeje me veten dhe botën. Dragoti arrin të ndajë me lexuesin ndjesinë se plakja nuk është një fund, por një kthim tek vetja, një rrugë drejt qetësisë dhe ndriçimit të brendshëm. Krahasimi me figura si Jane Goodall apo Santiago i Hemingway-t e thekson idenë që plakja është përballje me pasionin jo me dorëzimin, dhe që trupi mund të lodhet, por shpirti mund të mbetet i ndritshëm.

Tregimi mbyllet me një mesazh që i kapërcen kufijtë e rrëfimit personal: “Uroj të plakesh bukur!” Kjo nuk është vetëm një dëshirë për jetë të gjatë, por një shpresë për një jetë me kuptim, me ndërgjegje, me pranueshmëri të vetes në çdo fazë të jetës. Në fund të fundit, të plakesh bukur është të mos e përkufizosh më veten sipas pasqyrës, por sipas asaj që ke dhënë, kuptuar dhe falur. Nëna e Irena Dragotit nuk është thjesht një figurë prindërore, por një ikonë e model i një filozofie jetese që tregon se edhe në kohë të vështira, njeriu mund të mbetet i bukur në shpirt dhe të bëhet dritë për të tjerët.

Kosta Nake/

(Romani “Aksidenti” i Ismail Kadaresë, 2010)

Vini re me vëmendje të shtuar qiellin letrar të Kadaresë: Nëse në romane ka histori, atëherë është vrenjtur dhe bie vazhdimisht shi; nëse ka dashuri, atëherë ka shumë mjegull. Por mjegulla e romanit “Aksidenti” është e moskësojetshme – e dendur si re në mëngjes dhe nuk tretet deri në mbrëmje. Kjo i ka shtuar Veprës së tij një zhanër të ri – romanin sekso-policor, atë që studiuesi i mençur Sadedin Mezuraj e quan “pemë të mbjellë në tokën e modernizmit, me rrënjët tek miti dhe antikiteti dhe shenja e postmodernes si teknikë dhe tipar të rrëfimtarisë”, ndërsa Jean-Paul Champeseix, që ka bërë parathënien, shkruan se nuk është “tregim psikologjik” (f.7), çka më detyroi të heq dorë nga zhanri psiko-policor.

Një aksident ku humbin jetën të dy protagonistët Besfort Y. dhe Rovena St., është target i një hetimi policor dhe, kur shkaqet nuk janë të qarta, pistat e hetimit janë të shumta duke arritur deri te ëndrrat (f.65), haluçinacionet (f. 183 dhe 241), komplotet (f. 144-45) dhe nganjëherë ajo që në gjuhën popullore quhet “futje nëpër thekra” (f. 122-23). Në këtë rast retrospektiva në formë kthehet në një mjet kompozicional që vihet në funksion të mjegullnajës në përmbajtje. Barra e zbardhjes së ngjarjes bie mbi hulumtuesin i cili vihet para disa alternativave: Aksident i rëndomtë? Vetëvrasje? Vrasje politike?

Në një mjedis të tillë të ftohtë, mjegullnaja shtohet edhe kur ka ndodhi që nuk lidhen fare me aksidentin. Nga një kullë e kryeqytetit që ka emërtimin “Sky tower” shikohen njerëz që demonstrojnë poshtë në bulevard e s’kuptohet kush janë demonstruesit dhe përse demonstrojnë, diçka kontraverse me kureshtjen e shtuar shqiptare. (Kreu 5). Ose jepet lajmi i vdekjes së mbretëreshës Gerladinë dhe deri në fund nuk sqarohet se ku do të bëhet varrimi. (f.188) Pra, kur mjegulla bie mbi ngjarje e njerëz të tillë, nuk ka çudi që ajo të dendësohet për njerëz dhe marrëdhënie të zakonshme. Në nëntë vjet dashuri, asnjëherë nuk e shohim Besfortin të hyjë në zyrë e të vihet në marrëdhënie me njerëz që të përligjet dyshimi për aksident të qëllimshëm, përveç tangenteve për Serbinë dhe një fotoje me fëmijë të vrarë; Rovena shkon në Vjenë dhe përveç afrimit me një student sllovak, nuk ka auditorë ku mësohet; familjet e të dyve pothuajse janë inekzistente. 

Autori ka arritur të krijojë atmosferën e ankthit e tensionit dhe lexuesi më kot pret pak dritë mbi enigmën, ajo, përkundrazi, ose errësohet, ose futet nëpër rrugica qorre.  Edhe pse “E penguara” dhe “Aksidenti” nuk kanë ndonjë lidhje të dukshme mes tyre, leximi i njëpasnjëshëm i tyre nuk mund të  mos krijojë ngacmim për të hequr paralele mes dysheve Migena – Linda dhe Rovena St. – Liza Blumberg, ku lesbizmi i dyshimtë tek të parat bëhet i pushtetshëm tek të dytat. Orientimet e reja seksuale, tashmë të deklaruara dhe pjesërisht të pranuara, mund të kthehen në një sfidë serioze për dashurinë e gjithëpranuar si tradicionale, që edhe pa ato, ka pësuar krisje të frikshme nga fryma materialiste e marrëdhënieve mashkull-femër. Paralelet mund të hiqen edhe mes flirteve Rudian – Migenë dhe Besfort – Rovena, raportet moshore mes tyre dhe një fejese që shpërfillet deri sa fshihet sikur të mos ketë ekzistuar kurrë. Sadedin Mezuraj mendon se këtyre romaneve mund t’i bashkohet edhe “Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut”.

 Perandori letrar Kadare, ndryshe nga perandorët historikë që vënë nën panxhë vetëm territore, e shtrin sundimin e vet edhe në kohë për ta parë dashurinë dhe tradhëtinë si dukuri të njerëzimit në të gjithë historinë e vet. Korniza 1990 – 2002 është thjesht një formalitet, sepse mund ta marrësh dhe ta vendosësh në çdo shekull duke filluar nga Antikiteti në Mesjetë e këtej. Ja pse shumë herë në roman ndeshim fjalët dhe togfjalëshat “shtatëdhjetë mijë vjet”, “ashtu si një mijë vjet më parë”, “varri i tij të hapej pas një mijë vjetësh”, “milionvjeçare”, ja pse kalimthi përmendet Empedokli që nga kureshtja hidhet në kraterin e vullkanit duke aluduar për zjarrin përvëlues të dashurisë, ja pse tek të dy romanet në fjalë shfaqen Orfeu dhe Euridika, kurse këtu treshes Besfort-Rovenë-Liza i vjen mbretëria servantesiane me Anselmin-Kamillën-Lothartin, ja pse pandehma për ndonjë vrasje të qëllimshme fton baladën tonë për Ago Ymerin. 

Si gjithmonë befasues me zhbirimet e veta ndaj të shkuarës së largët, Kadare te “Aksidenti” jep një shpjegim tjetër për raportin Orfe-Euridikë: dështimi i tij për ta marrë nga Hadi tregon se dashuria ka vdekur dhe nuk mund të rifitohet më. Si mjeshtër i detajeve, pasqyra e brendshme në kabinën e makinës kthehet në një strumbullar hulumtimi që e trand vetë hulumtuesin.

Nuk jam i një mendjeje me Mezurajn, edhe pse do të doja të ishte ashtu, se odiseja aventuroze Besfort-Rovena është një analogji mes procesit të integrimit të Shqipërisë në Europë. Nuk ka nevojë t’i kërkohet ndihmë Ezopit për atë që jo vetëm trumbetohet me të madhe, po është bërë objekt diskutimi për të gjithë brezat.

Pavarësisht se romani është përkthyer në disa gjuhë para se të vijë tek lexuesi shqiptar, nuk është lloji i romanit që pëlqej prej Kadaresë, as befasia e tij nuk më cyt, prandaj, personalisht, nuk do ta vendos në raftin e kryeveprave. Mund të jeni në një mendje me mua se deri nga mesi i viteve ’90 Kadareja shkruante për lexuesit shqiptarë e të huaj, pastaj ndryshoi kahu – për lexuesit e huaj dhe shqiptarë. Ky është shpjegimi im i frazës në fjalinë e parë të parathënësit “…do t’i befasojë lexuesit e tij të zakonshëm.” (f.5)

Zija Vukaj/

Rreth gjysmës së shekullit XII, në zemrën e epokës feudale- atë të kalorësve e të ndeshjeve kalorësiake, të kështjellave e të Kryqëzatave, të aventurave të mbretit Artur dhe romaneve të parë të Tryezës së rrumbullakët- një emblemë e re shfaqet në rajone të ndryshme të Evropës perëndimore, një emblemë e destinuar të shndërrojë thellë të gjitha praktikat simbolike të shoqërisë mesjetare: stema. Në fakt nga stema dhe kodi që përbën gramatikën e saj- moton- u ngritën zakone figurative, sisteme vlerash dhe ndjeshmëri që shkuan goxha përtej fushës së heraldikës. Nga fillimi i shekullit XII dhe për më shumë se një gjysmë mijëvjeçari të gjithë kodikët pamorë që lidhen me identitetin, me farefisninë, me imazhet apo simbolet duken të ndikuara pak a shumë drejtpërdrejt nga stema. Veç kësaj, ky ndikim është akoma i pranishëm edhe sot: flamuj kombëtarë, emblema ushtarake, uniforma sportive, logo firmash, tabela rrugore dhe sinjale të llojeve të ndryshme janë trashëgimi- direkte apo indirekte- të sistemit heraldik mesjetar. Për sa i përket stemave, ato ekzistojnë akoma: megjithë konkurrencën e shumë formulave të tjera të shfaqura në kohë, kanë kapërcyer shekujt dhe janë përhapur në pesë kontinente.. Veç kësaj, nuk duken të destinuara të zhduken në një të ardhme as të afërt as të largët, madje krejt e kundërta.

Larg të qenit anekdotike apo rrethanore, shfaqja e stemave mbi fushat e betejës dhe në ndeshjet e epokës feudale është një fakt shoqëror me rëndësi të veçantë. Gjithsesi, me gjithë këtë rëndësi, heraldika mbetet një shkencë relativisht e panjohur, qoftë për publikun e madh, qoftë për historianët e profesionit. Arsyet janë të ndryshme, por kryesorja mund të jetë të përcaktuarit në ngatërresën që shpesh është bërë mes përkatësisë së fisnikërisë dhe përshtatjes së një steme. Në fakt, shumë profanë kanë besuar dhe vazhdojnë të besojnë që stemat janë shenja fisnikërie dhe vetëm kush është fisnik mund t’i mbajë. Por kjo është një ide e gabuar. Nga asnjë vend në Evropën qendrore dhe në asnjë moment të histories së saj përdorimi i stemave nuk ka qenë i kufizuar në një klasë të veçantë apo kategori shoqërore. Çdo individ, çdo familje, çdo grup a komunitet ka qenë përherë i lirë, kudo, të përdorë një stemë sipas zgjedhjes së vet dhe ta përdorë sipas dëshirës së vet, me kushtin e vetëm që të mos uzurpojë atë të të tjerëve.

Një tjetër gabim i përhapur gjerësisht sheh tek heraldika një shkencë ezoterike, që përdor një gjuhë të kodifikuar e misterioze, praktikisht të pamundur për ta kuptuar dhe që mbart kuptime të fshehta. Akoma edhe një herë, asgjë nuk mund të jetë më e largët nga e vërteta. Heraldika nuk është fare një shkencë hermetike; përkundrazi, është një sistem shenjash vendosmërisht i hapur ndaj shoqërisë. Funksioni i saj kryesor është ai i të shprehurit të identitetit të individëve e të familjeve dhe ta bëjë me qartësi. Nuk ka asgjë ekzoterike në formimin e një sistemi apo të gjuhës e motos. Kjo e fundit përbën një gjuhë dokumentare paraqitëse, në gjendje të thotë shumë me pak; përdor një fjalor të vetin dhe një sintaksë të vetën, por që në origjinë, në shekujt XII e XIII, nuk dalloheshin aspak nga gjuha letrare. Veç kësaj, sot, pavarësisht nga vendi i përbashkët, mjaftojnë pak orë për të mësuar termat dhe figurat kryesore të motove dhe për të përshkruar me korrektësi pjesën më të madhe të stemave mesjetare apo moderne.

Në këto fusha- pse mos ta themi?- heraldika ka qenë viktimë e librave të këqinj, që pretendonin të zbulonin “misteret e stemës”, tamam siç ngulmonin të zbulonin misteret e artit romak, të katedraleve, të urdhrave kalorësiakë, të Graal-it, të Katarëve, të Templarëve. Kjo letërsi e hidhur, që është shfaqur në epokën romantike, vazhdon të bëjë dëme, duke arritur nganjëherë një sukses të madh në publik në kurriz të veprave serioze. Autorët e saj kërkojnë në stemat mesjetare shenja të përkatësisë së shoqërive hipotetike sekrete, kalorësiake, templare apo masonike dhe spekullojnë në mënyrë absurde, në mos delirante, mbi simbolizmin e figurave e të ngjyrave.

Natyrisht, asnjëri prej tyre nuk i reziston një analize dokumentare, por dëmi është bërë. Është thënë e përsëritur që heraldika mesjetare nuk e njeh ekzoterizmin, kuptimet e fshehta apo lidhjet me të ashtuquajturat forca të errëta apo shoqëri secrete. Kur figurat dhe ngjyrat që përbëjnë stemën kanë një përmasë simbolike, bëhet fjalë për një simbologji të zakonshme, të përditshme dhe të qartë sa për atë që e përdor aq për publikun të cilit i drejtohet.