Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Rezarta Reçi, një jetë e “arratisur”….

by

Intervistë me gazetaren dhe moderatoren e emisionit në TV News24, “Arratia e peshkut të kuq”/
Bisedoi Raimonda MOISIU/
Në mesin e komunitetit të gazetarisë shqiptare dhe në arkivin e Televizionit News24, një vend të veçantë zë profili i gazetares, publicistes dhe moderatores të emisionit “Arratia e peshkut të kuq”, e intelektuales, Rezarta Reçi. Një zë femëror, krijues, qytetar dhe intelektual, e spikatur në gazetarin shqiptare, që në vitet ’90-ë dhe deri më sot me një karrierë brilante, që karakterizohet nga një gjuhë e pastër, rëndësia, përkushtimi, moderatorja që investigon shpirtrat njerëzorë, duke buzëqeshur. Gazetarja modeste me një antikonformizëm çudibërës, Rezarta Reçi, e qetë në pyetje e thellë në mendim, promovon lirinë dhe vlerat e botës dhe shoqërisë shqiptare ngado, hulumton vlerat njerëzore, kombëtare e historike të jetës kulturore, artistike, intelektuale, sportive shqiptare, të cilët, me jetën e tyre kanë pasuruar dhe kontribuar në evoluimin mendor dhe intelektual të një shoqërie në ndryshim dhe progres. Moderatorja e emisionit të mirënjohur tashmë në TV News24, për gati një dekadë, i titulluar “Arratia e peshkut të kuq” , është shndërruar jo vetëm në hulumtuese e vlerave njerëzore, por ajo “arratiset” në identitet mistike të personazheve që ajo interviston. Në këtë intervistë me urtësinë, modestinë, mençurinë dhe buzëqeshjen që e karakterizon, Rezarta na rrëfen, përkushtimin, pasionin e përgjegjshmërisë morale, qytetare e intelektuale, profesionale, përvojën dhe eksperiencat e jetës, dhe afirmimin me vizion të gjerë profesional, si gazetare dhe moderatore e emisionit. Për më shumë ndiqni intervistën.
***
Përshëndetje dhe ju faleminderit Rezarta, për këtë intervistë. Si iu lindi ideja për të qënë pjesë e gazetarisë, ishte dëshirë, sfidë apo detyrim moral i rëndësishme nën ndikimin e kulturës, historisë e fenomeneve sociale, ekonomike dhe politike në komunitet, apo diçka e papritur, që ju zgjodhët të jeni gazetare?
Në fillim ishte dëshirë, e herëshme, e pakonkretizuar, por shumë e fortë, më pas u bë edhe sfidë personale por edhe një detyrim i rëndësishëm për t’i shërbyer komunikimit të kulturuar, mënçuror dhe të domosdoshëm për një shoqëri si e jona,e trazuar dhe në evoluim të përditshëm e të përvitshëm .

-A mund të na përshkruani momente nga eksperienca tuaj? A ju kujtohen ditët tuaja të para si gazetare?

Çdo gjë ka filluar me mikrofonin e shënjtë të Radio Tiranës, pas viteve 90.E them këtë pasi post ‘90 edhe për gazetarinë shqiptare të shkruar, radiofonike dhe vizive solli një përmbysje dhe rikrijim.E meqënëse me kërkoni, dua të kujtoj që jam pranuar në Radio Tirana në një konkurs ku kam marrë pjesë më një ese radiofonike që shoqërohej dhe me intervista të gjalla me temen “ A duhet të pimë kur jemi të mërzitu?”
Që ngriti dhe siparin e shumë trajtesave të mëvonshme të tilla nën sigletën Tema dhe Dilema. Juria përbëhej vetëm nga zotërinj gazetarë të cilët përveçse pëlqyen trajtimin tim filozofik të kësaj teme kanë qeshur me të madhe me intervistat që kisha realizuar me meshkuj pijedashës që përpiqeshin të spiegonin varësinë e tyre ndaj pijes. Nëse do ta realizoja tani pas 22 vitesh, me siguri do të kisha edhe femra të intervistuara. Ky ishte fillimi, dij që nuk më ka ardhur asnjëherë turp të mbaja manjetofonin e rëndë Uher dhe të bëja rolin e reporteres në rrugë, por gjithmonë jashtë politikës. Probleme sociale, mjedisore, mjekesore, kulturore, bujqësore, artistike pafund tema dhe intervista, të gjithë ishim në transformim, të gjithë donim të mësonim, sebashku me ne edhe dëgjuesi radiofonik që duhet ta pohoj me zë të fortë, na ka ndjekur me shume interes dhe vëmendje per shumë vite me rradhë.

-Ju lutem, na përshkruani shkurtimisht Tiranën si zemra e inteligjencës shqiptare, por edhe ku ndërrthurren ngjarje, aktivitete të ndryshme nga jeta socia-politike-ekonomike-kulturore, dhe juve iu duhet të jeni aty ku është lajmi, informacioni, për ta përcjellë atë në kohë dhe saktë?

Tirana tashmë përbën vëndin ideal ku ka jetë.Të jetosh në Tiranë tashmë është privilegj dhe kënaqësi për afro një milionë banorë që përpiqen të ndërtojnë dhe realizojnë ëndrrat e tyre. Profesioni im si gazetare dhe moderatore e një emisoni artistik të titulluar “Arratia e peshkut të kuq” më zhvendos totalisht nga sfera e informacionit politik dhe më dërgon në salla shfaqjesh e promovimesh, në Teatrin Kombëtar apo Teatrin e Operas, në Akademinë e Arteve apo në galerinë e Arteve, në panaire Librash apo në sfilata mode, në premiera filmash apo ekspozita gasronomike. E nga kjo pikpamje jeta ime është e pasur me shumë libra të lexuar, me shumë shkrimtarë dhe përkthyes të takuar, me shumë tinguj të dëgjuar, me ngjyra dhe stile veshjeje, që në fund të fundit pasurojnë ditë pas dite shpirtin tim, por i japin kolor, atmosferë , mënçuri dhe kulturë, edhe emisionit tim, pasi personazhet e Arratisë vijnë nga këto fusha.

– Si jeni ndjerë, kur jeni çfaqur për herë të parë në Televizion? Cili ka qënë keqkupimi më i ndjeshëm gjatë karrierës tuaj si gazetare?

Të them të drejtën, në mos do të kisha qënë e detyruar nga rrethanat, për dëshirën dhe qejfin tim do të isha akoma e fshehur në studion radiofonike. Aq shumë e kam dashur dhe vazhdoj ta dua Radion dhe magjinë e komunikimit radiofonik. Por më ka ndodhur që kam thënë në vitin 2000: “Nuk duhet të kthehem pas, duhet të provoj Televizionin”! Fillesat kanë qënë në televizorin Teuta në Durrës. I dhashë atij Televizioni fytyrën time profesionale në fushën e problematikës sociale dhe kulturore sa ende vazhdojnë të më dinë se isha një gazetare e lindur në Durrës, kur realisht kam lindur në Shkodër, kam krijuar familjen në Tiranë dhe kam punuar disa vite në Durrës!
Dalja e parë në Televizion të duket e çuditshme, tani pas afro katërmbëdhjete vitesh them që jam mësuar me shfaqjen time në ekran dhe hera herës më pëlqejnë çfarë dua të përçoj. Të jep një status tjetër prezantimi në televizion, por mendoj se njerëzit më ndjekin për fjalën që them dhe personazhin që sjell dhe si e sjell. Keqkuptime të them të drejtën nuk kam pasur, ndofta ngaqë përpiqem të jem korrekt qoftë me të ftuarit, qoftë me teleshikuesit, por edhe me stafet e televizionit ku jam prej dhjetë vitesh , News24.

-Kam lexuar diku se ju kanë cilësuar si gazetarja profesioniste,-“ikona e intervistimit”, veçmas me emisionin simpatik e mbresëlënes “Arratia e Peshkut të Kuq” në studio apo në terren. Parasëgjithash përgëzime të sinqerta. Si lindi ideja e këtij emisioni të intervistimit, -si pjesë narrative jetësore e personazheve që iu përzgjidhni të vijnë në jetën e përditëshme, apo thjesht dëshirë? Pse këtë titull?

Me vjen mirë nëse e kam përftuar këtë cilësim! “Arratia e Peshkut të Kuq” në Janar të 2015 mbush 10 vite nga krijimi si emision. Është i lidhur ngushtësisht më News24 dhe jam e kënaqur dhe hera- herës edhe e lumtur për rrugëtimin e qetë, të pabujë, por cilësor që ka bërë ky emision për të trokitur si imazh, mendësi, cilësi, kulturë, përçim dashurie në ekranet shqiptare. Jam me shumë fat që në filtrin e ARRATISË kanë hyrë dhe dalë shumë personazhe, ikonë të jetës kulturore, artistike , intelektuale, sportive shqiptare, të cilët, me jetën e tyre kanë pasuruar dhe kontribuar në evoluimin mendor dhe intelektual të një shoqërie në ndryshim.Tashmë numërohen rreth 450 personazhe, femra dhe meshkuj të moshave të ndryshme, të profesioneve të ndryshme dhe secili prej tyre, në ARRATI ka besuar fragmente dhe nuance të jetës personale dhe profesionale, rrëfyer me sinqeritet, dashuri, humor, zhdërvjelltësi dhe elegancë…

-Si jeni ndjerë kur keni intervistuar për herë të parë, ku dhe kush ka qënë ai/ajo? Na tregoni si arrin ta bëni intervistuesen, procesin e mbledhjes dhe vënien së bashku e të gjitha elementëve intervistuesë? Cilat janë disa nga sfidat?

ARRATIA ime e parë është realizuar me prezantuesen e Televizionit Publik Shqiptar Aulona Minga, është realizuar gjatë muajit dhjetor 2004 dhe është transmetuar me 8 janar 2005 duke ngritur kështu dhe siparin e transmetimeve të Arratia e Peshkut të Kuq që vazhdon. Do të doja të kujtoja këtu operatorin e parë me të cilin kam realizuar xhirimet e para Erind Vogli dhe montazhierin e talentuar Trim Radoja, të cilët konceptuan dhe përpunuan idenë që kisha unë për Arratinë.
E nëse do të rrëfeja për proçesin tim të punës, gjithshka fillon nga bashkëbisedimi kokë me kokë me personazhin paraprakisht. Dhe ajo që është e rëndësishme të them është që unë nuk intervistoj njerëz të panjohur, ne kuptimin që ose i kam ndjekur në skena interpretative , ose i kam lexuar një vepër, ose kam parë një ekspozitë pikture apo skulpture, etjetj. Pastaj duhet të shtoj që është një process i gjatë kualifikimi dhe vetëkultivimi për të qënë një dëgjuese dhe respektuese e mirë e personit që ke përballë duke intervistuar, për të marrë nga ai/ajo, përmes pyetjeve, copëzat më interesante, më domethënëse, më të kulturuara dhe që vlejnë per teleshikuesin që të ndjek. Mendoj që kam një target teleshikuesish që di, që vlen, që të gjykon dhe është i vëmendshëm për çfarë afron dhe që duhet respektuar pafundësisht.

-Para se të bëni intervistën tuaj me personazhe të profileve të ndryshme, a bëni kërkime në sfondin e tyre? A e keni të vështirë për të artikuluar pyetjet?

Kësaj pyetjeje iu përgjigja për sa më sipër. Mendoj që edhe roli i intervistueses është profesion, emisionet dhe vitet e rrugëtimit profesional më kanë pasuruar vit pas viti, stad pas stadi dhe rrezikoj që edhe në biseda normale me miqtë dhe kolegët e mi të vendosem sërish në rolin e intervistueses.Do të doja të kujtoja këtu Arratinë me të mënçurin Amik Kasoruho me të cilin e kam realizuar a prima vista Arratinë. E vërtetë që takohesha për herë të parë me të, por kisha lexuar përkthimet e tij, kisha dëgjuar shumë për të dhe të dy jemi ndjerë në atë bashkëbisedim pa pyetje te shkruara , sikur të ishim takuar një jetë të tërë.

-Sa shpesh ju merrni e-mail nga autorë, intelektualë, shkrimtarë, poetë, këngëtarë, publicistë, personazhe publikë të profileve të ndryshme, që kërkojnë të intervistohen, apo anasjelltas..?

Jo, do të thoja që gjithë këto që përshkruani më sipër i marr vetëm nga njerëzit që i kam intervistuar përmes mesazheve të falenderimit , vlerësimit, komenteve të cilësuara…kurse personazhet zgjidhen nga unë në bazë të kontributeve të tyre në jetën shqiptare sipas fushave që ata përfaqësojnë. Për fatin tim të mirë është vendosur dhe është ruajtur ky kod komunikimi…

-Në emisionin tuaj vital “Arratia e Peshkut të Kuq” trajtoni tema nga jeta e njerëzve të letrave shqipe, botës së artit e kulturës shqiptare, por edhe figura publike të profileve të ndryshme, që kanë dominuar shoqërinë shqiptare në të kaluarën dhe të sotmen? Si jeni ndjerë për këtë dhe cili është mesazhi, që iu dëshironi të përcillni?

Nuk e di pse, por brënda meje kam një respekt dhe adhurim të plotë për të gjithë atë plejadë njerëzish që kontribuan intelektualisht, secili në fushën e vet . Kam një ndjenjë mirënjohje dhe nderimi të thellë për ato njerëz që lirinë e tyre të cunguar internimeve dhe burgjeve të diktaturës ia dedikuan ëndrrës së tyre për një liri inteligjente dhe dobiprurëse. Këto ndjesi ma bëjnë më të lehtë shtrirjen dhe vazhdimësinë e ARRATISË në dy kohë, e bindur se asgjë nuk fillon nga HIÇI.

– A ka ndonjë moment paralel gjatë eksperiencës tuaj, që si rrjedhojë ka sjellë edhe këndvështrimin paralel mbi përvojën jetësore, social-politike e historike? Me këtë dëshiroj të di, se si ju harmonizoni aktualen mbizotëruese historike, sociale e politike, në kurriz të pavarësisë tuaj intelektuale. A mund të na përshkruani momente nga eksperienca tuaj e gazetarisë intervistuese?

Përgjigjen e ketyre pyetjeve po e përmbledh ne një. Ndofta nisur nga optika e emisionit që unë realizoj, kam qënë realisht larg politikës dhe problemeve apo shqetësimeve që lidhen me të apo që shkaktohen për shkak të saj. Kjo më ka ndihmuar të ruaj edhe pavarësinë time intelektuale dhe në fund të fundit të kem lirinë e zgjedhjes së personazheve për t’i prezantuar vërtetësisht siç janë .Gjithmonë mendoj se gazetari moderator e ka për detyrë të nxisë të intervistuarin të shprehë ato çfarë i duhen emisionit dhe këtu mbaron detyra e të intervistuarit.Më pas secili personazh i intervistuar mban përgjegjësi morale për vërtetësinë e mendimeve, koncepteve, ideve, fjalëve që thotë.

-Në kapacitetin tuaj krijues një vend të shquar zenë edhe dokumentarët. Çfarë ju ka tërhequr për realizimin e dokumentarëve me vlerë tradicionale historike e kulturore? Si kini arritur t’i realizoni?

Do të thoja që pothuajse çdo ARRATI e imja është një copëz dokumentar që fikson një fragment jete të një personazhi të caktuar. E në funksion të kësaj do të doja të citoja vlerësimin që më ka bërë kineasti Nexhati Tafa pas realizimit të një Arratie më të. Më tha: në 30 minutat e emisionit të transmetuar isha unë, portreti im intelektual dhe shpirtëror, njoha vehten, më ka impresionuar dhe e çmoj këtë vlerësim sepse vjen nga një njeri që është marrë me filmin.

-A keni përjetuar fëmijëri të lumtur? A ka pasur në fëmijërinë tuaj se një ditë do të bëheshit gazetare profesioniste dhe një nga më të kërkuarat e më të pëlqyeshmet me emisionin “Arratia e Peshkut të Kuq”, i vlerësuar tashmë në të dyja kahjet e kufirit Shqipëri- Kosovë, nuk e ekzagjeroj nëse them në Ballkan e Diasporë?

Falë fatit dhe prindërve të mi kam përjetuar një fëmijëri të bukur. Jam lindur dhe rritur në qytetin e Shkodrës. Dëshira ime fëmijërore ishte të kisha në dorë një shkop magjik i cili të kishte fuqinë të më ndryshonte librat që kisha rreshtuar në të parën bibliotekë modeste timen të krijuar me kujdes nga unë e të lexuar e rilexuar disa herë. Por edhe mungesës së librave ia gjeta zgjidhjen. Kur dilja nga shkolla e muzikës ndaloja tëk Libraria afër Kafesë së Madhe ku ishtë e ëmbla dhe e bukura librare Miriam, e cila më lejontë të fshihesha pas banakut të librarisë dhe më lejonte të lexoja librat që i zgjidhnim së bashku. Kohë ë bukur! Ndërkaq edhe luaja në oborrin e pallatit tonë me shoqe dhe me shokë, mësoja biçikletën, bëja pazare, ecja shumë përdore me gjyshen duke dëgjuar historitë e rrëfyera nga ajo, recitoja këndoja, mësoja shumë.Po ! Kam dashur të bëhem gazetare! Përse do thoni ju? Sepse e mbaj mënd vehten fare të vogël në mjediset e Radio Shkodrës duke ecur zbathur, me çorape mbi tapetin e shtruar, për të mos bërë zhurmë, i jam afruar mikrofonit magjik dhe kam recituar një vjershe, zëri më dridhej, zemra më rrihte fort dhe dëshira ka qënë e ëndërrt: ah sikur të rikthehem sërish këtu! Sa herë rikthehem në studio e Radio Tiranës më kujtohet ajo Rezarta e vogël që ecte në majë të gishtave në studion magjike të fëmijërisë së saj.

-Si ndiheni kur dëgjoni për krimin në familje, apo veset e tjera, që kanë përfshirë një pjesë të komunitetit, sikundër droga e krimi? Dhunën ndaj gruas?Si mund të reflektojë shoqëria shqiptare për lehtësimin e këtyre plagëve?

Si duhet të ndihem? Ngandonjëherë më duket sikur gjithka na ka rrëshqitur nga duart dhe rrokulliset me shpejtësinë e një orteku marramendës. Një shoqëri jomirë e organizuar dhe jo shumë e kulturuar dhe e kultivuar ku ligjin e bën shpesh befasia dhe instikti. Krime të paimagjinueshme, që mund t ‘i kemi lexuar apo parë nëpër filma, por kur gjaku dhe lotët janë prej vërteti, at’here çfarë presim? Nuk heq dorë nga ideja dhe bindja se edhe media edukon dhe kultivon !A e kemi bërë misionin tonë? Secili përpiqet në mënyrën e vet, por jo shumë fort, jo shumë bindshëm, pasi ditë-netët vrapojnë më shpejt se ne dhe ne nuk po gjejmë kohën e duhur, kohën e mjaftueshme për të qënë të vetëdijshëm për rolin tonë, të fjalës sonë, të mikrofonit tonë. Që në emisionet e dikurshme radiofonike dhe sidomos me rubrikën “Një fletë nga ditari im” kam qënë e vetëdijshme për çfarë ofronte jeta e lirë dhe a mund të bënim ne diçka.Më kujtohet Marsi i 97/ ës. Një Radiotelevizion pa zotër deri në darkë, por një grup kolegësh në Radio dhe më pas në Televizion që i drejtoheshin një auditori pa qënë të bindur në na ndiqnin apo jo, në na dëgjonin apo jo: “Ulini armët, mos vrisni vëllezërit tuaj”, fjalë të dala nga shpirti që të duket sikur përplasen në një bosh. Por Jo! Reagimet filluan, sensibilizimi motivoi.Në një farë forme ne realizuam një mision që u transformua në ditët e mëpasme.
Edhe përzgjedhja e personazheve të Arratisë për mua e ka nje mision.Të shpërfaqë atë punë gjigande e të mundimshme që duhet për të mbrritur për të qënë dikush, për të lënë një emër, një gjurmë, për të dëshmuar dhe frymëzuar, për të kontribuar dhe dashur një vënd të cilit i takojmë.

-Si jeni ndier përballë botës së frikëshme të mediokritetit, klaneve, hipokritëve dhe inferioritetit? Çfarë kuptoni me shprehjet “vetëgjymmtim dhe vetëvrasje intelektuale’?

Punojmë në një terren të hapur , të lirë dhe ku lëvrohen të gjitha fenomenet. Secili, në mënyrë instiktive apo edhe të menduar shumë thellë zgjedh mënyrën e rrugëtimit. Unë e kam zgjedhur timen, udhëtoj me këmbë në tokë dhe me mënd në kokë , duke dashur të përmbush misionin tim profesional brenda parimeve të mia, duke përballuar tundimet joshëse që të ofron paraja e tepërt dhe liria e ekzagjeruar. A do pendohem ndonjë ditë ? Ndofta! Realiteti shqiptar siç është konceptuar dhe krijuar, të bën të ndjehesh çdo ditë e turperuar nëse nuk ke marrë para të pameritueshme, nëse ke kërkuar të jetosh ndershmërisht.

-Si gazetare dhe intelektuale, cili është koncepti tuaj për kombin, për pushtetin, për partitë politike dhe për demokracinë` në vëndin tonë?

Ndjehem e zhgënjyer.Por edhe fatlume që më ra të jetoj dhe kontribuoj në një kohë të tillë të trazuar ku secili përpiqet të gjejë vehten, ta ridimensionojë atë. Jetojmë në një kohë pa modele, secili e ka në kokë modelin e vet por i duhet ta vendosë në kohë e hapësirë në një realitet shqiptar që transformohet së jashtmi dhe së brëndshmi. Të gjitha konceptet tona të atdhedashurisë, të vlerësimit të intelektit, të shpirtit, të mirësisë, të dashamirësisë, të respektimit të vlerave , të parasë, të pasurisë dhe të varfërisë, të hajdutllëkut apo ndershmërisë, pra të gjitha janë nën efektin e një tërmeti shumëballësh. Mirë kush ka mënd dhe është koshient çfarë do të thotë të jetë i vdekshëm në këtë botë, e ka të qartë se si mund të orientohet në këtë stinë tërmetesh të njëpasnjëshme. Po ime bije si do të orientohet?Nuk jam pesimiste, udhëtoj me varkën e kohës duke u përshatur pothuajse si gjithë udhëtarët e hipur në të, për të mbërritur secili në destinacionin e ëndërruar…

-Kur shprehemi “brezi i mëparshëm”, kë keni ndërmend sipas jush? Cilët janë autorët tuaj më të preferuar, shqiptarë e të huaj?

Më mahnit dhe adhuroj kontributin shumëplanësh të të gjithë njerëzve të kësaj toke që me dijen dhe veprën e tyre vunë një gur në ardhmëri duke besuar tek ajo që bënë, duke transformuar, duke ëndërruar, duke shpresuar, duke punuar. Urrej luftrat! Kurse për letërsinë….i jam mirënjohëse autorëvë të panumërt me të cilët jam miqësuar hershëm dhe të cilët më kanë ndihmuar, secili sipas mënyrës së vet, që unë në kohë të ndryshme dhe në momente të ndryshme të rrugëtimit tim jetësor të jem në paqe me vehten, e ridimensionuar çdo dite, e dashuruar me të jetuarin çdo çast,e mirëkultivuar për të kuptuar në thelb të jetuarin, përkohëshmërinë tonë, vlerën e gjërave, sendeve, koncepteve.Jam fatlume që kontakti im me shkrimtarë të gjallë dhe të vdekur vazhdon, jam me fat që ai shkopi magjik i fëmijërisë sime të ëndërruar ma ka bërë bibliotekën shumë të pasur me libra, por ma ka pasuruar shpirtin pakufijshmërisht.

-Çfarë është dashuria për ju? Kur e ndjen një grua se është e dashuruar? A keni shkruar ndonjë poezi dashurie?

Është një pyetje që unë ia bëj të gjithë personazheve të ARRATISË, nga të gjithë kam marrë përgjigje të ndryshme, të bukura, të thella, të çastit…Për mua dashuria është frymë! Ta përqafosh botën me këtë frymë është përtej misionit, është ekzistencë..Poezi nuk shkruaj të them të drejtën….

-Cilat janë aftësitë profesionale që gazetaret e reja kanë nevojë sot? Ndonjë këshillë për ata që aspirojnë gazetarinë?

Të dëgjojnë shumë, të lexojnë akoma më shumë, të udhëtojnë dhe shohin e mbi të gjitha të respektojnë auditorin që i ndjek dhe secilin person që kanë përballë me të gjitha të vertetat përkatëse.

-Projektet tuaja në të ardhmen? Çfarë iu ka mbetur peng?

Njeriu mendoj qe vdes me pengje, është e pamundur ndryshe, pasi çdo ditë sjell një ëndërr, një dëshirë, krijon disa mundësi, sfumon të tjera, vetë jeta është shpikje e bukur që shndrrohet në peng….

– A është i lirë shtypi sot?

Liria absolute është iluzion, liria jonë e brishtë është akoma më shumë iluzive, le të shkojmë drejt ëndrrës së paraardhësve tanë për të shijuar lirinë duke mos harruar sentencën që të kujton se nuk ka liri absolute përderisa nuk duhet cënuar liria e tjetrit!

-Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….
Realiteti shqiptar ka nevojë për intelekt, mendim cilësor, arësyetim, llogjikë,mënçuri, kurajo për të jetuar bukur dhe me dashuri.Mos u dekurajoni por jeni vetvetja në prmbushjen e misionit dritësues që nuk shitblihet me asnjë lloj paraje. Une besoj tek fuqia e intelektit njerëzor dhe besoj akoma më shumë tëk dashuria, dashamirësia, mirësia, mirënjohja dhe respekti dhe prapë te dashuria.Sado akronike të dukem…

Ju faleminderit!
Bisedoi:Raimonda MOISIU

ILIR IKONOMI:HISTORIA RISHKRUHET PERMES DEBATIT

by

Në një intervistë dhënë enkas për Gazetën më të Vjetër të Botës Shqiptare në print “DIELLI”, gazetari dhe studiuesi Ilir Ikonomi shprehet se:…”Historia rishkruhet më mirë dhe më saktë përmes debatit dhe debati duhet të jetë si një vorbull që zien; aty duhet të marrin pjesë shumë pikëpamje dhe jo një e vetme…”
Ndiqeni intervistën që Editori i Diellit Dalip Greca, i mori gazetarit dhe studiuesit Ilir Ikonomi, që po lëvron suksesshëm një zhanër të veçantë, mes rrëfimit dhe historisë:
Si ndjehet Ilir Ikonomi pas një promovimi të sukseshëm në Tiranë të librit të tretë”Pushtimi”?
Ilir Ikonomi -Më vjen mirë që libri u prit me interesim, me sa kuptova. Besoj se interesimi erdhi kryesisht nga kërshëria e lexuesit për të ditur se si e shihnin amerikanët pushimin e Shqipërisë nga Italia. Ishte diçka për të cilën nuk është folur ndonjëherë me kaq hollësi.

Si shkuat tek zbulimi i raporteve të ambasadorit amerikan Hugh Gladney Grant?

Ilir Ikonomi-Raportet i zbulova në vitin 2010 në Arkivin Kombëtar amerikan që ndodhet në College Park të shtetit Maryland, rreth 50 minuta larg shtëpisë sime. Isha në valën e kërkimeve për një libër që po shkruaja mbi jetën e Faik Konicës në Uashington. Hugh G. Grant ka qenë i dërguari diplomatik i SHBA në Tiranë mes viteve 1935 dhe 1939, prandaj natyrshëm më duhej të rrëmoja në korrespondencën që Granti shkëmbente me Departamentin e Shtetit në atë periudhë, me shpresë se do të gjeja se çfarë thuhej në komunikimet e tyre për Konicën. Kërkimi ishte i frytshëm, sepse sqarova shumë gjëra që më ndihmuan të përcaktoj me saktësi disa lëvizje të Konicës dhe disa fakte që lidheshin me marrëdhëniet e Mbretit Zog me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Gjatë këtij kërkimi, hasa fillimisht në një raport të gjatë, ku Granti përshkruante me hollësi pushtimin e Shqipërisë, ashtu siç e kishte parë me sytë e tij, si dhe pasojat e menjëhershme që solli kjo ngjarje: humbjen e pavarësisë së shtetit shqiptar në të gjitha aspektet. Materiali i daktilografuar mbante datën 24 maj 1939, pra rreth një muaj e gjysmë pas pushtimit të 7 prillit. Në dosjet me dokumente të zverdhura të arkivit gjeta edhe një raport tjetër, më të shkurtër të Grantit, që me sa dukej ishte përfunduar së daktilografuari më 25 korrik të atij viti.
Kuptova se për të shkruar raportet, ministri amerikan ishte bazuar në shënimet që kishte mbajtur gjatë gjithë asaj periudhe të turbullt. Materiali përmbante hollësi që mu dukën mjaft të besueshme dhe me vlerë, sepse ato tregoheshin nga një dëshmitar pamor, madje nga një dëshmitar që kishte kontakte me qarqet më larta politike të vendit. Jo vetëm kaq. Ky dëshmitar i rrallë ishte i paanshëm dhe objektiv në rrëfimin e ngjarjeve. Ai nuk kishte ndonjë arsye të fortë të mbante anën e dikujt në këtë histori të trishtueshme. Së fundi, Granti ishte i njohur për skrupulozitetin e tij prej burokrati. Në kabllogramet që i dërgonte Departamentit të Shtetit dhe që ishin të shpeshta, nuk kisha gjetur ndonëherë pasaktësi ose mospërputhje.
Prandaj mendova se materiali që kisha në dorë ishte me rëndësi, si dokument që e pasqyronte më së miri këtë kapitull të historisë shqiptare.

Do të doja të sillnit për lexuesit e Diellit se çfarë ndjetë në momentin e zbulimit të raporteve shtatë e më shumë dekada pasi ambasadori i pat shkruar.

Ilir Ikonomi-U ndjeva i privilegjuar. Kur hasa në raportin e parë, isha në sallën kryesore të arkivit, ku punonin disa dhjetëra kërkues si unë dhe gjëja e parë që bëra ishte ta fotografoja menjëherë të gjithë raportin, për ta shqyruar më me imtësi më vonë. Ndodhesha përpara një perle të vërtetë, rreth 100 faqe të daktilografuara, që kishin fjetur në arkiv për 7 dekada, fare të panjohura. Në fillim më kapi një frikë e kotë: Po sikur dikush nga punonjësit e arkivit të vijë e të më thotë se materiali është ende i klasifikuar dhe nuk lejohet fotografimi?
Mendoj se çdo send historik që zbulojmë, çdo relik apo dorëshkrim nga historia, nuk na takon neve personalisht, nuk është diçka që na shërben për të zbukuruar dhomën apo bibliotekën tonë personale, por merr rëndësi kur bëhet pjesë e të gjithëve, e kujtesës së kombit. Prandaj mendimi se këtë material mund ta botoja një ditë më dha emocione. Kur më në fund gjeta kohën për ta shqyrtuar me imtësi rrëfimin e Grantit, pashë se kisha të bëja me një material të pazakontë. Me shumë habi dhe kënaqësi kuptova se Granti vërtet i kishte shkruar raportet për Departamentin e Shtetit, por qëllimi i tij kryesor ishte që ato të ruheshin në arkiv dhe, më vonë, kur dikush të interesohej për këtë pjesë të historisë së Shqipërisë, t’i lexonte për të kuptuar më mirë aferën e pushtimit italian. Kjo dëshirë e Grantit, ky vullnet i mirë i tij për shqiptarët më la një përshtypje të pashlyeshme.

Ju jepni në libër vështrimin e ftohtë amerikan për një nga ngjarjet më të përfolura të historisë së Shqipërisë. Sa ndikojnë materiale të tilla në rishkrimin e paanshëm të historisë?

Ilir Ikonomi-Mendoj se historia rishkruhet më mirë dhe më saktë përmes debatit dhe debati duhet të jetë si një vorbull që zien; aty duhet të marrin pjesë shumë pikëpamje dhe jo një e vetme. Në këtë vështrim, raportet e Grantit e pasurojnë procesin e rishkrimit të historisë së Shqipërisë, për më tepër se ai flet si një aktor i jashtëm, i painteresuar drejtpërsëdrejti.
Duhet pranuar se gjatë periudhës komuniste, historia e Shqipërisë është shkruar në mënyrë të deformuar dhe në shumë raste shtrembërimet kanë qenë të neveritshme. Janë thënë plot gënjeshtra dhe ata që i kanë thënë mbajnë përgjegjësi. Është shumë e saktë shprehja e George Orwellit: “Mënyra më e efektshme për të shkatërruar një popull është të mos e lejosh atë të kuptojë historinë e vet, t’ia fshish nga kujtesa këtë histori.”
Për shembull, një ndër figurat ende të debatuara në historinë shqiptare të pas pavarësisë është Ahmet Zogu. Gjatë dekadave të komunizmit, historia e Shqipërisë i ka mëshuar mohimit të plotë të kësaj figure. Aq e madhe ka qenë këmbëngulja, saqë ndikimi i kësaj teze vazhdon edhe sot. Një pjesë e historianëve, megjithëse shëtisin shpesh nëpër Evropë dhe citojnë plot literaturë të huaj, nuk mësohen dot me mënyrat perëndimore, realiste të analizës së ngjarjeve, ose nuk kanë guximin të mohojnë atë që kanë thënë dikur. Tek disa të tjerë mbizotërojnë dogmat, në vend që të ndjekin intuitën. Këtyre do t’u kujtoja thënien e novatorit të madh amerikan, Steve Jobs: “Mos u kapni në grackë nga dogma, që do të thotë të jetosh me rezultatet e mendimit të të tjerëve.”
Të dërguarit amerikanë në Tiranë në vitet 1930, Herman Bernstein dhe Hugh Grant, e shihnin qeverisjen e Ahmet Zogut si një periudhë stabilizimi, unifikimi dhe modernizimi të shtetit shqiptar, që zgjati nga viti 1925 deri më 1939, pra plot 14 vjet. Edhe para kësaj periudhe, duke filluar nga Kongresi i Lushnjes, Zogu ishte një figurë qendrore në Shqipëri dhe shihej gjerësisht si patriot dhe bashkues, po të gjykojmë nga kronikat e gazetarëve perëndimorë që e kanë takuar. Ai veproi në rrethana jashtëzakonisht të vështira për një shtet që ishte krijuar vetëm një dekadë më parë dhe për të cilin kishte dyshime të mëdha nëse do të mund të ekzistonte gjatë.(Te plote do ta lexoni ne Gazeten Dielli te Printuar)

REMINISHENCË E MAGALI IDESË

by

Koço Danaj: Greqia reagon për marrëveshjen detare në reminishencë të Megali idesë, me Himarën dështoi për të ndërhyrë në punët tona të brendshme/
Nga Joana Tafa/
Kryetari i “Lista për Shqipëri Natyrale”, Koço Danaj, në një intervistë për gazetën “Sot”, ka komentuar qëndrimi e palës greke sa i përket shitjes së detit dhe reformës territoriale, thirrjet antishqiptare të Greqisë, inferioritetin e politikës greke ndaj asaj shqiptare, si dhe problemin e çështjes çame, një problem që mbetet ende i pazgjidhur. Ndërsa pak ditë më parë Prokuroria hapi dosjen për marrëveshjen detare, Greqia doli hapur në mbrojtje të një prej kryenegociatorëve kryesorë Lulzim Basha. Në këtë kuadër, Danaj e ka konsideruar këtë qëndrim të palës greke si një reminishencë e Megaliidesë greke që herë pas here shfaqet në Greqi sa herë ajo ka probleme me fqinjët. Sipas Danajt, politika greke sillet ndaj Shqipërisë si “aneks” i Agimit të Artë. Ai tha se politika greke është inferiore përballë Shqipërisë dhe politikës së saj, dhe sipas kreut të “Lista për Shqipëri Natyrale”, Greqia duke mos e përballuar këtë politikë me metoda bashkëkohore, ka thërritur në ndihmë Megaliidenë e Janis Koletisit të para 165 vjetëve. Ndërsa sa i përket pretendimeve të Athinës për ndarjen territoriale, kryesisht për Himarën, Danaj tha se janë një përpjekje e dështuar për të ndërhyrë në punët e brendshme të një vendi sovran.

Si e shikoni reagimin e Greqisë për marrëveshjen detare. A është kjo një ndërhyrje në punët e brendshme dhe cenim i sovranitetit?

Po, nuk është asgjë tjetër, veçse një reminishencë e Megaliidesë greke që herë pas here shfaqet në Greqi sa herë ajo ka probleme me fqinjët. Po ju sjell një shembull, qeveria greke, institucionet e drejtësisë greke kanë hapur një proces brenda vendit kundër deputetëve dhe militantëve të Agimit të Artë. Dhe kjo është shumë pozitive. Por…e njëjta qeveri në marrëdhëniet me fqinjët, pra edhe me Shqipërinë, sillet sikur të ishte aneks i Agimit të Artë. Ndërsa, lidhur me sovranitetin e Shqipërisë, Greqia është e paaftë dhe e ka të pamundur ta cënojë atë.

A mendoni se politika shqiptare është më inferiore se politika greke?

Jo, nuk e mendoj një gjë të tillë. Më inferior është ai që në marrëdhëniet me fqinjët përdor kode politike të para 100 vjetëve. Pra është politika greke që është inferiore përballë Shqipërisë dhe politikës së saj. Dhe duke mos e përballuar këtë politikë me metoda bashkëkohore, “thërret” në ndihmë Megaliidenë e Janis Koletisit të para 165 vjetëve.

Si i shikoni pretendimet e Athinës për ndarjen territoriale, kryesisht për Himarën?

Si një përpjekje të dështuar për të ndërhyrë në punët e brendshme të një vendi sovran. Por që dështoi pa arritur të formësohet qoftë edhe si përpjekje.

Sipas vlerësimit tuaj, çfarë zgjidhje duhet t’i jepet çështjes çame dhe sa janë shanset për zgjidhjen e saj?

Është tashmë një problem i shtruar për zgjidhje dhe do të zgjidhet në përputhje me normat dhe klauzolat e marrëdhënieve të marrëdhënieve ndërkombëtare. Ka një problem që duhet evidentuar më hapur nga politika shqiptare dhe politologjia shqiptare. Greqia përballë problemit të Çamërisë, ndodhet përballë dy problemeve të mëdha. Problemi i parë ka të bëjë me faktin se duke e njohur si çështje të pazgjidhur, do ti duhet të pranojë gjenocidin që ushtroi në vitin 1944, pra duhet të pranojë të dënohet si çdo shtet që ka kryer gjenocid. Dhe problemi i dytë, ka të bëjë me territorin, ajo do të detyrohet të lëshojë një pjesë të territorit që ja ka grabitur padrejtësisht Shqipërisë. Nocioni “Çamëri” nuk mund të eliminohet duke e quajtur “Thesproti”, ashtu si Qafa e Botës në Konispol nuk mund të tjetërsohet duke e quajtur “Mavromatis” (Syri i Zi”)

Cili është komenti juaj për thirrjet antishqiptare të komandove grekë?

Si një tregues konkret i shndërrimit të qeverisë greke nga qeveri demokratike në aneks i Agimit të Artë kur vjen puna e marrëdhënieve të saj me fqinjët, veçanërisht me Shqipërinë.

Sipas mendimit tuaj, cilët janë faktorët nxitës të linjës antishqiptare në Greqi?

Ekzistenca e doktrinës së Megaliidesë në thelbin e politikës greke sa herë që flitet për Shqipërinë. Shteti grek është shtet Teokratik dhe politikanët e tij e dinë fare mirë se ata nuk janë pasardhës të helenëve, pavarësisht përpjekjeve të mbretit të parë të tyre, gjermanit Oton. Prandaj ata janë xhelozë kur shikojnë se ngjitur me ata, ekziston një shtet dhe një shoqëri siç janë shqiptarët që vazhdojnë të kultivojnë Pluralizmin e Zotave njësoj si dikur në lashtësi, njësoj si helenët e lashtë. Grekët ë sotëm dhe politikanët e tyre kanë më shumë libra historie, shqiptarët e sotëm dhe politikanët e tyre kanë më shumë histori reale që vjen qysh nga lashtësia. Ky është thelbi i antishqiptarizmit të tyre.

Si e shikoni faktorin shqiptar në rajon në raport me atë serb dhe grek?

Faktorin shqiptar që nga Presheva në Prevezë, që nga Durrësi e deri në Shkup e shikoj si faktorin kryesor paqebërës të rajonit. Ndërsa faktorin sërb dhe atë grek, si faktorin kryesor destabilizues në rajon. Uroj ta kuptojnë këtë sa më parë në Berlin, Uashington dhe në Bruksel. Ashtu siç uroj të civilizohet edhe politika greke e ajo serbe. Nga ky civilizim i tyre, rajoni do të ketë përfitim të madh.

-Ku ndryshon Shqipëria Natyrale nga Shqipëria e Madhe?

Shqipëria e Madhe, e para është një apelacion nazisto-fashist, që lindi pas marrëveshjes Çiano- Ribetrop të tetorit të 1941-it, pasi ishte pushtuar i tëri Ballkani. Sipas kësaj marrëveshjeje, u vendos që një pjesë e trojeve shqiptare, si Presheva, Bujanovski, Kumanova, Kaçaniku, t’i jepeshin Bullgarisë së Madhe. Veriu i Kosovës t’i jepej Serbisë. Pjesa tjetër u quajt Shqipëria e Madhe. E para, nuk është Shqipëria e Madhe në kufijtë e saj Natyrorë. E dyta, është një apelacion nazisto-fashist. Ndërsa Shqipëri Natyrale, do të thotë që, Shqipëria të jetë në kufijtë e saj natyrorë, të cilën e shpallën zyrtarisht, me akt juridik ata 40 burra në Kuvendin e Vlorës, më 28 Nëntor 1912. Dhe këtë akt juridik të Nëntorit 1912 nuk është çështja që Fuqitë e Mëdha e diskutuan dhe e hodhën poshtë. Përkundrazi. Nuk e mori fare parasysh. Ne kërkojmë një të drejtë, si çdo komb tjetër. Që hajdeni, të ulemi e ta diskutojmë. Nëse ky akt juridik, ju, bashkësia ndërkombëtare, nëse keni dokumente, le ta hidhni poshtë dhe ne le të pranojmë këtë Shqipëri artificiale që është sot. Por, nëse argumentet janë në favorin tonë, atëherë, do të na jepni ne, shqiptarëve të drejtë. Eduard Grej thotë në kujtimet e tij: “Ne i copëtuam kufijtë e Shqipërisë me të drejtën e forcës të së madhit, mbi të voglin”. Sot jemi në një kohë tjetër e flasim me forcën e së drejtës, forcën e argumenteve. Për forcën e fakteve. Ndaj bashkësia ndërkombëtare duhet ta lejojë Shqipërinë Natyrale, dhe ta ketë të qartë, që vetëm kjo Shqipëri Natyrale e qetëson dhe e stabilizon paqen në Ballkan. Joana Tafa

Populli shqiptar ende po vuan në Ballkan

by

Deklaruan DioGuardi dhe Shirley në TV Ilirët të Çikagos/
Ish kongresisti dhe kryetari i LQSHA-së DioGuardi bashkë me Shirley vizituan TV Ilirët në Çikago dhe në bisedë me redaktorin Gëzim Muhaj kanë biseduar për çështjen shqiptare të pa zgjidhur në Ballkan me theks të veçant për pozitën jashtë kushtetuese të shqiptarëve në Maqedoni.
Në redaksinë TV Ilirët,DioGuardi,shpalosi kujtimet e tij nga rrugëtimi për të senzibilizimin e çështjes shqiptare në Ballkan dhe të diskriminimit antishqiptar që bëhej në ish Jugosllavi ndaj Kosovës dhe pjesëve tjera etnike si në Maqedoni,Mal të Zi,Preshevë e Medevegjë,Çamëri dhe të ndarjes së Shqipërisë nga regjimi komunist.Në shpalimet e tij arbëreshi shqiptar DioGuardi,theksoj se takimi im me njerëzit e gjakut tim me shqiptaro-amerikanët u bë përmes mikut tim Bill Cassin(një irlandezo-amerikan)që me vonë ishte nismëtari që unë të kadidoja për Dhomën e Përfaqësuesve në Kongres.Posa hyra në portën e Kongresit në Washington jam afruar shumë me Tom Lantos dhe John Porter dhe tashti në dijeni të plotë për pozitën e vështirë të shqiptarëve në ish Jugosllavi,kam afruar para tyre platformën time konbëtare që për Kongresin dhe Senatin të përgatisim një rezolutë për avansimin e çështjes shqiptare në Ballkan.Kjo u mirëprit nga Tom Lantos,Gilman,Hyde dhe me ato 50 fimosje tjera kongresmenë dhe senatorë.
Po tashti ku jemi,pyeti DioGuardi,duke shtuar se populli shqiptar ende po vuan në Ballkan.Kosova u pavarësua dhe bën rrugën e shtendërtimit e lirë dhe demokratike.Me ndihmën e parezervë të popullit amerikan dhe të Kongresit e të Senatit me Departamentin e Shtetit,Kosova u nda përgjithmonë nga regjimi antishqiptar të Serbisë së Millosheviqit.Në këtë kohë ende po lëvizin skenarët antishqiptar dhe këso kohe duhet të përmendi çështjen e (pa)zgjidhur shqiptare në Maqedoni.Në këtë vend nuk mund të lejohet që populli shqiptar të anashkalohet dhe ka mbetur anash Kushtetutës si popull(jo pakicë kombëtare)dhe jo element konstituiv(shtetformjues).Klasa politike shqiptare në Maaqedoni ka dështuar dhe tashti ajo ka mbetur vetëm si vëzhgues i ditës se çfarë po ndodh me shqiptarët në trojet e veta.Ne do të reagojmë përmes protestës në Çikago dhe do të çojmë mesazhin e qartë për Nikolla Gruevskin dhe regjimin e tij se populli shqiptar në këto hapësira nuk meriton të vuaj dhe të nëpërkëmbët ashtu si do dikush dhe ashtu si e ka të projektuar në skenarët e njohur për ne.
Diaguradi dhe Shrley theksuan në TV Ilirët se Maqedonia mund të ekzistoj dhe të frymoj në mënyrë demokratike vetëm me demokrazitimin dhe ndryshimet kushtetuese përmes vijave të federalizimit ,ku populli shqiptar në trojet e veta do të avansohet në shkallë kombëtare(shtetformues).Për gjendjen e tashme aktuale në Maqedoni,LQSHA-ja në bashkëpunim me të gjithë shqiptaro-amerikanë dhe në bashkëpunim të ngusht më Kongresin dhe Senatin në Washington,do të kërkojmë që populli shqiptar në Ballkan mos ti mbetët mbi qafë vuajtja dhe trajtat e pabarazisë me popujt tjerë me të ciët jetojnë në Maqedoni,Mal të Zi,Preshvë e Medevegjë si dhe kërkesa për çështjen e Çamërisë së vrarë e të hequr nga harta e vet etnike nga regjimi helen i Greqisë.Për çështjen e pa zgjidhur shqiptare në Maqedoni do të përgatitet rezolutë për Kongresin dhe Senatin dhe për të drejtën e lirisë e të paqes për shqiptaët që ende po vuajnë në Ballkan nuk do të pushojmë nga aktivitetet tona konbëtare.Unë kam gjak shqiptari dhe kërkoj që tërë shqiptaro-amerikanët në Amerikë të afrohen më LQSHA-në dhe të sendertojmë programin se populli shqiptar ende po vuan në Ballkan.Intervista e gjerë e DioGuardit me Shrley do të emitohet në programet e rregullta të TV Ilrët,ndërkaq u kërkua që kjo intervitë të dërgohet për emetim për TV Koha në Tetovë dhe TV Kaltrina në Strugë.Arbëreshin shqiptar DioGuari në TV Ilrët në Çikago e shoqëruan kretari i LDSH-së Xhevat Sherifi dhe drejtori ekezekutiv i SHSHA-së Skënder Karaçica me veprimtarët tjerë.
* E dergoi per Diellin-Skender Karacica-Çikago

Rrëfehet Roland Qafoku :Pengu im që nuk arrita të intervistoj, At’Zef Pllumbin

by

(Intervistë me Publicistin e mirënjohur, dhe drejtuesin e emisionit politiko-shoqëror -“DEBATI NE CHANNEL ONE” (Hard Talk)./
Profili i publicistit dhe Moderatorit të emisionit politiko-shoqëror -“DEBATI NE CHANNEL ONE” (Hard Talk),- dhe i gazetarit Roland Qafoku i përket brezit të artë të gazetarëve që me inteligjencë, mëncuri, profesionalizëm dhe vetëdijen e shëndoshë e të mprehtë, në sajë të përkushtimit, pasionit e përgjegjshmërisë morale, qytetare e intelektuale, na kanë dhënë gazetarinë bashkëkohore, profesionale, përvojën dhe eksperiencat e jetës, dhe afirmimin me vizion të gjerë profesional në disa dekada.Roland Qafoku konsiderohet një nga moderatorët më të mirë në median e shkruar e vizive shqiptare, vecmas në gazetarinë polemizuese. Ndikimi i emisionit të tij në kulturën sociale dhe politike është vlerësuar dhe vazhdon të vlerësohet gjërësisht nga audiencae admirueshme e ndjekësve, duke sfiduar skeptikët e kritikët e kohës edhe për cështjet më të rëndësishme në jetën social-ekonomike- kulturore -politike të vendit. Tashmë Roland Qafoku ka krijuar profilin e një gazetari e publicisti në fushën e gazetarisë dhe publicistikës bashkëkohore në mbarë opinionin publik shqiptar, fillimisht si reporter në gazetë dhe më pas redaktor, zëvëndëskryeredaktor, kryeredaktor, kryeredaktor i gazetës që u bë gazeta më e madhe në Shqipëri, themelues i një gazete dhe me një përvojë mbi 15 vjet në median e shkruar, ka kaluar në television, në fillim si drejtor informacioni dhe më pas autor dhe drejtues i emisionit politiko-shoqëror, që citova më lart. Me modestinë dhe pjekurinë profesionale dhe mbresëlënëse, që e karakterizon Rolandin, në këtë intervistë, ju do të mësoni sfidat e trajektores të karrierës së tij në fushën e gazetarisë dhe medias së shkruar e vizive. Për më shumë ndiqni intervistën

Bisedoi:Raimonda MOISIU/

-Ju jeni emër mjaft i njohur në gazetarinë e shkruar dhe median vizive shqiptare. Cilat janë trajektoret e karrierës tuaj në gazetari?

Por sot, që po e mendoj, unë kuptoj se edhe vetë e kam kërkuar, por edhe fati ka ndjekur këtë kërkesë timen, që unë të vijoj karrierën në gazetari brenda një normaliteti që përcakton teoria e gazetarisë. Kam nisur si reporter në gazetë duke qenë në provë, reporter full time, redaktor, zëvëndëskryeredaktor, kryeredaktor, kryeredaktor i gazetës që u bë gazeta më e madhe në Shqipëri, themelues i një gazete dhe pas një përvoje mbi 15 vjet në median e shkruar kam kaluar në televizion në fillim si drejtor informacioni dhe më pas autor dhe drejtues i emisionit tim.

– Si ju lindi ideja për të qenë pjesë e gazetarisë dhe e shtypit shqiptar -si pjesë narrative jetësore e rëndësishme nën ndikimin e kulturës, historisë e fenomeneve sociale, ekonomike dhe politike në komunitet, apo….?

Nuk ka një datë apo moment që thashë se unë sot do bëhem gazetar. Është një dëshirë e hershme ndoshta e fshehur, por jo se ka një datë të caktuar. Gazetaria është një profesion që fillon, por që asnjëherë nuk mbaron. Cdo ditë ne bëjmë një gjë të re që nuk e kishim bërëmë parë, kështu që në një farë mënyre gazetaria është“ to unlimited” (pafundësi).

-Çfarë “mëkati” i njihni vetes nga puna si gazetar me vendosjen e demokracisë në atdheun tonë?

Nëse raportimi i një lajmi të keq quhet mëkat, unë e kam bërë këtë. Por në gazetari ‘bad neës is good neës” dhe nuk mund ta kuptosh veten larg kësaj teorie. Ndryshe pastaj i bie që duhet të isha gazetar i Zërit të Popullit, të para vitevev 90-të.
Një kolegu ynë ka thënë me humor se – gazetarët janë djaj të nevojshëm. Dhe në këtë Shqipërinë tonë media është syri i popullit. E thoshte dikur Ahmet Zogu.

-Ju keni një karrierë të gjatë në gazetari, që do të thotë se keni përjetuar momente mbresëlënëse, të këndshme, por edhe kritike, dëshpëruese e të trishta. A mund të na përshkruani momente nga eksperienca tuaj? Si jeni ndjerë kur keni shkruar artikullin e parë publicistik?

Unë e kam nisur karrierën e gazetarit si reporter dhe të raportosh një lajm për mua është puna më e mirë në gazetari. Si fillime të mijatnë media, mund të quaj disa shkrime dhe ndonjë përkthim në vitin 1991 në disa gazeta modeste të asaj kohe që nuk botohen më. Por si gazetar profesionist, botimi i parë quhet lajmi i parë në vitin 1997-të në gazetën Koha Jonë. E mbaj mend mirë edhe lajmin e parë. Ishte një lajm i rrallë. Dikush kishte blerë një makinë dhe nuk e dinte se në të ishte instaluar një bombë e paaktivizuar. Pas 9 muajsh e mëson këtë nga ish-pronari i makinës të cilit ia kishte treguar ai që ia kishte vënë bombën. I habitur se si nuk i kishte ndodhur gjë. Ishte vitit 1997-të dhe në Shqipëri këto lajme ishin të zakonshme, brenda të jashtëzakoshmes.

-A mund të na përshkruani shkurtimisht Departamentin e “DEBATI NE CHANNEL ONE” (Hard Talk). Si lindi ideja e këtijemisioni- dhe pse këtë titull?

Debati në Channel One është një emision politiko-shoqëror. Në një farë mënyre është vazhdim i emisioneve, që unë kam prej 5 vjetësh në ekran. Emrin e emsionin ia ka vendosur pronari i telvizionit, zoti Ylli Ndroqi me idenë që në këtë studio të dominojë debate i politikës, i zjarrtë, jo monolog që të vë në gjumë. Kam një staf të mrekulleushmë që dua të falenderoj për punën që bën. Gazetarja e emisionit Ornela Gaci është bashkëpunëtorja ime më e afërt, një gazetare e re por shumë e talentuar. Pastaj janë pjesë mbështetëse regjizori, teknikët dhe 4 kameramanët e studios që janë ata, pa jam unë.

– Si jeni ndjerë kur keni intervistuar për herë të parë, ku dhe kush ka qënë ai/ajo? Na tregoni si arrini ju ta bëni intervistuesin, procesin e mbledhjes dhe vënien së bashku e të gjitha elementeëve intervistuesë? Cilat janë disa nga sfidat?

Intervista është një zhanër që unë e kam për zemër. Natyrisht kjo ka erdhur duke përmirësuar dhe unë nuk mund të auaj një moment që mendova se unë po di ta bëj mirë intervistën. Por besoj se pasi arrita në disa vjet të raportoja lajme që tërhqinin vëmendje, arrita të tërehq vëmendjen edhe me inetervista. Shumë pak janë perosnat që unë nuk i kam intervistuar. Një pjesë e tyre nuk jetojnë më dhe më vjen keq që ata që i kam intervistuar nuk jetojnë më, por nga ana tjetër më vjen mirë që unë kam, një kujtim me ta. I kam të ruajtura shumë intervistat me personazhe historikë tashmë, pra intervista me Ramiza Alinë, me Sabri Godon, me Amik Kasoruhun.Madje me Kasoruhon kam qenë gazetari i fundit që e kam intervisruar. E kisha vetëm tre ditë përpara se të ndërronte jetë në studione emsionit dhe lajmi i vdekjes së tij më shokoi. Do më mbetet në memroie gjatë. Por kënaqësi ta thëm është edhe një tjetër, e një miku tonë të përbashkët, Riza Lahi. Një mik i yni, që teksa e kisha të ftuar në televzionin Ora Neës bëmë biseda të këndshme. Madje ai i thurri një poezi spikeres Uejda El Sajed, teksa e pa të qante LIVE, dhepërcillte lajmin e aksidentit të disa studentëve.

– Në jetën e përditëshme në metropolin shqiptar, Tiranën, ju jeni në kontakte me personalitete të politikës, social-ekonomike dhe kulturore të jetës shqiptare, por edhe të politikës të jashtme europiane dhe amerikane. Në këto biseda –debat, sa është prezent atdheu ynë Shqipëria e cështja shqiptare, vecmas ajo e Kosovës, Camërisë dhe Malit të Zi, në marrëdhëniet me ta?

Por padyshim, që ka qënë një pjesë e rëndëishme. Unë mendoj se me pavarësinë e Kosovës nuk do të thotë që cështja shqiptare është zgjidhur ploëtsisht. Është cështja shqiptare e Camërisë, shqiptarët e Maqedonisë dhe ata të Malit të Zi dhe Presheva.

-Cila është historia interesante, që ju ka lënë gjurmë dhimbje, malli e dashurie gjatë gjithë karrierës tuaj si gazetar dhe intervistues?

Janë shumë sepse karriera ime ka qenë shumë dinamike. Por më shumë më kanë mbetur mbulimi i ngajrve të vitit 1997-të, kur krahas raportuesit ta lajmeve,më duhej të ndihmoja edhe të plagosurit. Më kanë mbetur ngjarjet e 14 shtatorit 1998-të ,kur mbuloja ngjarjen e rëndë në boulevard, kur rreziku i jetës ishte shumë i afërt. Ngjarjet e Kosovës në vitin 1999-të, kur intervistova një fëmijë 10 vjec, që me sytë e vetë kishte parë masarkën që serbët kishin bërë në familje, por që vetë kishte shpëtuar. Mes pirgut të njerëzve të vrarë ishte një mrekulli, që atë fëmijëv nuk e kishte zënë asnjë plumb. Pasi ata u larguan, djali 10 vjecar u largua duke gjetur një karvan, që vinte në Shqipëri dhe në spitalin ushtarak unë e takova duke i marrë një intevistë. Nuk më shqitet nga mendja një italo-amerikan i dënaur në burgun e Tiranës, të cilin e intervistova dhe që kishte mësuar shqip në dialektin, kuksian sepse në qeli rrinte me një djalë nga Kukësi. Por edhe shumë intervista të rëndësishme.si ajo me sekretarin e NATO, Anders Fogh Rasmussen, me pasardhësin e Giovali Falcones, Pier Luigi Vigna, personazhin real Sali Protopapa për të cilin u bë filmi “I teti në bronx” e shumë e shumë të tjerë.
-Cilat kanë qënë uljet dhe ngritjet në karrierën tuaj? Cili ka qenë keqkupimi më i ndjeshëm gjatë karrierës tuaj si gazetar?

Po për fatin tim sic e thashë më lart nuk kam patur up and doën. Por një karrierë me hapa të vegjël, por të sigurtë. Nëse ka patur tërheqje, për mua ato do të thoshin ringritje, si një provë e madhe, se cfarë ishanë gjendje të bëja.

-Cila është ngjarja tuaj më e preferuar që ju keni raportuar, qoftë nëpërmjet medias së shkruar dhe asaj vizive?

Janë disa, por ngjarjet e vitit 1997-të, ngjarje e 14 shtator 1998-ë, ngjarjet e Kosovës në 1999-ë, ngjarja e Gërdecit, 2008-ë, 21 janari 2011-ës.

-Cfarë do të dëshironit të thoni në lidhje me karakterin e përgjithshëm të gazetarisë shqiptare, Ballkanike apo Lindore, në krahasim me atë perëndimore, bazuar në ato c’ka ju keni lexuar apo vënë re?

Për mua nuk ka gazetari shqiptare, gazetari italiane, gazetari ballkanike apo gazetari aftrikane./ Ka vetëm dy lloj gazetarie; Profesioniste ose jo profesioniste.

-Cfarë ju pëlqen dhe cfarë nuk ju pëlqen në punën tuaj? Në ditët e sotme tradita dhe realiteti “përziehen” me vlerat fetare. Në opinionin tuaj si gazetar profesionist dhe i karrierës, a ka ndonjë konfuzion që ndikon në marrëdhëniet njerëzore dhe në marrëdhëniet mes kulturave të tjera, vecmas në Ballkan?

Unë besoj në Zot i cili është një për të gjithë. Natyrisht e pranoj, që nuk e kam kulturën dhe dijen e duhur fetare, për të bërë ritet, por ama respektoj këdo në besimin e vet. Edhe për shkak të punës si gazetar kam patur rastin të vizitoj objekte kulti si Mekën në Arabi, tempullin budist në Kinë, kishë në ShBA, Greqi e gjetkë, por edhe teqe si në Shqipëri, ajo mëe fundit, teqeja e Ali Postivanit në Përmet. Kam ndjerë impresion të vecantë te të gjitha objektet që kamë parë dhe them se jam i privilegjuar.

-A keni përjetuar fëmijëri të lumtur?A ka pasur në fëmijërinë tuaj se një ditë do të bëheshit gazetar, jo vetëm i shtypit shqiptar, por edhe asaj vizive, moderator i emisionit “Planet” dhe “DEBATI NE CHANNEL ONE” (Hard Talk)-me audience jashtëzakonisht të admirueshme?

Po unë futesha tek ata fëmijë që për shkak të familjes sime dhe duke u krahasuar me moshatarët e mij, duhet të them se kam qenë me fat. Fëmijëria jonë ishte e lumtur, se ishim të gjithë të barabartë dhe mjafton një kujdsje pak më shumë se të tjerët dhe mund të bëje dallimin, që në fakt sot është për të qeshur. Unë në fëmijëri kam patur shumë ëndrra dhe kam qenë një nxënës i asaj që i thoshin “10 me yll”. Kjo më ka ndjekur edhe në shkollën e mesme dhe të lartë të cilat i kam mbaruar me rezultate të mira. Kjo më ka ndihmuar në jetë të kem disa avantazhe, por jo të zgjidhja atë degë që dëshiroja unë të kisha. Nuk e mendoja kurrë në atë kohë se një ditë do bëhesha gazetar. Por ja që sistemi demokratik sic thotë Churchill nuk është më i mri i mundshëm, por më të mirë nuk kemi parë. Falë synimit tim dhe fatit u dësh të bëhesha gazetar.

– Jetoni në Tiranë c’ju lidh me Skraparin?

Unë jam nga Corovoda. Aty kam lindur dhe aty jam rritur deri në moshën 14 vjecare. Më pas kam ardhur në Tiranë dhe kam studuar aty në shkollën e mesme dhe të lartë. Por me Çorovodën kam një lidhje speciale që lidhet me fëmijërinë timë. Cdo kujtim nga fëmijëria e kam atje dhe ato rrugët e qytetit, rruga para pallatit 6 -katësh te agjensia, rruga për në shkollën 8 vjeçare “Kahreman Ylli”, kinemaja, pallati i kulturës, shtëpia e pionerit, puna e babait, puna e mamasë, janë kujtime të jashtëzakoshme për mua. Është një qytet që ashtu të vogël, e dua si të ishte i madh sa një Cikago. Është dashuria e vendlindjes, por edhe pse ai qytet vërtetë ka njerëz të mrekullueshëm.

– Si ndiheni kur dëgjoni për krimin në familje, apo veset e tjera, që kanë përfshirë një pjesë të komunitetit, sikundër droga e krimi? Po për dhunën në familje? Si mund të reflektojë shoqëria shqiptare për lehtësimin e këtyre plagëve?

Unë jam partizan i asaj; se një burrë që rreh gruan është një frikacak i pandreqshëm. Një burrë i tillë përjeton dramën e të qënit i pazotë, i paaftë për të krijuar vlera monetare, një dembel që nuk arrin të ketë sukses në jetë. Sipas statistikave shumica e atyre që rrajnë gratë dhe fëmijët janë të varfër, pa pasuri, pa arsim dhe nuk kanë bërë ndonjë gjë në jetë. Kjo ka shumë kuptim.

-Si jeni ndier përballë botës së frikëshme të mediokritetit, klaneve, hipokritëve dhe inferioritetit? Cfarë kuptoni me shprehjet “vetëgjymmtim dhe vetëvrasje intelektuale’?

A c’ma gjetët këtë pyetje. Ismail Kadare më ka thënë disa herë; Në profesionin e gazetarit dhe shkrimtarit nuk ka gjë më të tmershme të drejtohesh nga njerëz mediokër. Është një torturë e vërtetë.

-Si gazetar dhe intelektual, cili është koncepti tuaj për kombin, për pushtetin, për partitë politike dhe për demokracinë` në vëndin tonë?

Atdhetari më i mirë është ai që i njeh defektet popullit dhe kombit të vet. C’tju them, më vjen të qesh kur për veten tonë si popull dhe komb disa marrin poza dhe lavdërojnë si popull liridashës, i urtë, paqedashës, patriot. Po u them unë, po të kujtojmë vitin 1997-ë, a vlejnë këto cilësi?Ai vit është gunga e historisë sonë. Një zot e di se me kë luftuam dhe kush ishin palët. Di që vetëm atë vit u vranë 3 mijë shqiptarë dhe u plagosën 10 mijë të jerë.

-Cfarë është dashuria për ju? Kur e ndjen një burrë, se është i dashuruar?A keni shkruar ndonjë poezi dashurie?

Po, po kam shkruar.Madje më duket e habitshme nëse dikush nuk mund të ketë shkruar. Kam shkruar poezi dashurie por kanë mbetur në kuadrin intim, nuk jam botuar. E kam kënaqsi t’ju them se të gjitha ia kam kushtuar dashurisë sime të jetës Alketës.

-Cilat janë aftësitë profesionale që gazetarët e rinj kanë nevojë sot? Ndonjë këshillë për ata që aspirojnë gazetarinë?

Gazetaria sot ka ndryshuar shumë.Është bërë më profesioniste dhe për shkak të teknologjisë. Ajo që thonë disa se këta të rinjtë nuk marrin vesh dhe ky brez i ka gazetarët e dobët, më bën të qesh. Këtë që e thotë këta, po ta krahsosh se cfarë shkruante në moshën kur ky brez i ri bënë gjith’ këto gjëra, të bën të qeshësh. Natyrisht që gazetaria shqiptare ka mëkatet e saj.Ka shumë pak gazetarë të paanshëm dhe të palidhur me pushtetin, por duke qenë se gazetaria modern shqiptare është shumë e re, besoj se janë normale.

-Projektet tuaja në të ardhmen? Cfarë iu ka mbetur peng?

Projekti im është DEBATI NE CHANNEL ONE. E quaj sfidë sic do gjë, që unë kam si gazetar dhe të gjitha bateritë e mija i kam të konvergjuara aty. Peng? Po më ka mbetur peng që nuk munda të intervistoj, At’ Zef Pllumin.

– A është i lirë shtypi sot?

Në Facebook qarkullon një pasazh që pretendohet se është marrë nga gazeta Neë York Times, por qënuk është e vërtetuar. Megjithatë aty shkruhet: Cdo gazetar sot në Shqipëri ështyë i lirë të shkruaj atë që i thotë pronari! Një ironi dhe situatë që i shkon pak a shumë medias shqiptare.Për mua ka shumë pak gazetarë të pavarur, ndërkohë që ka shumë media të pavaruara.Kjo ka sjellë rënjene e besueshëmrisë.

-Mesazhi tuaj për inteligjencën e shoqërinë shqiptare sot….

Nuk e di nëse jam personi i përshtatshëm për të dhënë këshilla..

Ju faleminderit!
Bisedoi: Raimonda MOISIU