Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

FAN S. NOLI DHE KOMUNIZMI

by

Noli dhe  shtypi  shqiptar  në vitet 30-40/ Letërkëmbim arkivash/ Noli  dhe idetë tij prej  patrioti demokrat/

Nga Agim Xh. Dëshnica/

 Më 6 janar 1882, lindi në Ibrik Tepe të Turqisë Fan S. Noli. Ky shkrim dokumentar synon të paraqes vetëm një pjesë nga jeta e larmishme e këtij patrioti të madh demokrat.

Në botimet zyrtare të Qeverisë së Mbretit Zog, “Shqipënija më 1937”, me rastin e kremtimeve të 25 Vjetorit të Pavarësisë Kombëtare, në kreun për historinë e kultures, shkruhet: “me të janë lidhur emnat më të bukur e më të mallëngjyer të shkrimtarëve t’onë të kaluar. Çdo alfabet pati një serë të gjatë asi shkrimtarësh, po mbi të gjithë vetëm katër shkëlqejnë si yje të pa shoqë, Naimi, Fishta, Konica e Noli,” Në albume të përkryer me fotografi pa retush, krahas figurave të shquara të kombit, ndrinte dhe portreti i hijshëm i Fan S. Nolit. Po atë vit Faik Konica do të thoshte: ”At Noli do të mbetet në historinë e Shqipërisë si burri që arriu i pari me hir të vullnetit dhe hollësisë së tij, të flasi gjuhën shqip në meshë. Dita që meshoi për të parën herë, është ogur i bardhë n’udhë të përparimit t’onë. Dhe as e harrojmë, as mund të lëmë të tjerët të harrojnë.”

Në vitet e Luftës së Dytë Botërore në një varg lajmesh, ndihet shqetësimi i madh i Nolit për fatin e Atdheut përballë fashizmit dhe komunizmit. Ai është  i gatshëm të bashkëpunojë me të gjithë ata që janë ngritur dhe përpiqen për shpëtimin e popullit shqiptar nga çdo rrezik. Për mungesë hapësire japim vetëm pak njoftime që nisin nga viti 1939 deri më 1968.

Dielli, 7 dhjetor 1939.  Nën titullin  „Flamuri ynë”, shënohet.“ „U  ngrit  më 28 nëntor 1912 – u robërua prap më 12 prill 1939… Fjala e Peshkop Nolit i shton shpresat e popullit për çlirimin e Shqipërisë“…Lufta që po bëjnë aleatët në Evropë, ka për qëllim mbajtjen e qeverimit demokratik edhe shpëtimin e kombeve të vegjël nga robëria e fuqive lakmonjës. Shqiptarët duhet të punojnë për lirinë e tyre kombëtare, se liria nuk fitohet pa sakrifica.“

Dielli 27 mars 1943. Pas marrjes së letrës nga Tajar Zavalani F. S Noli shkruan kryeartikullin: „Origjina, shvillimi, dhe e pritmja e Bashkimit të Shenjtë“:…Atëhere  puna mbeti  t’i flisja Faik Konitzës  dhe t’a fitonja për idenë e Bashkimit të Shenjtë. Konitza kundërshtoj me rreptësi Bashkimin e Shenjtë me Zogun në krye… Luftova disa dit’ e net me radhë që t’i mbushnja mendjen që s’kish tjatër më e mirë se kjo. Më në funt Konitza u bint. U bint dhe qendroj në fjalën e tij gjer në orën e vdekjes.“

Dielli 11 gusht 1943: „Lufta në Shqipëri nukë pushoj kur shkelnë italianët  Shqipërinë  të Premten e Zezë. Populli shqiptar  nukë  dha armët atë ditë të zezë; i fsheu a i hodhi mi sup dhe mori malet.“ Po në këtë datë njoftohen emrat e komandantëve antifashistë: „Kapiten Hysni Lepenica, Myslim Peza, Dr. Safet Butka, Kolonel Bajraktari, Baba Mustafa, Kristo Peshtani dhe Karagjozi etj.„

Dielli 18 shtator 1943: „Mbreti  Zog kërkon hyrjen e Shqipërisë në rrethin e Kombeve të Bashkuara.“

 Dielli 25 shtator 1943: Balli i Çlirimit Kombëtar dhe Zogu kërkojnë si dhe tërë patriotët e vërtetë bahkimin e gjithë Shqipërisë.

 Dielli 2 tetor 1943: „Fjalë e Imzot Nolit në radio ka bërë përshtypje të madhe në Shqipëri dhe jashtë Shqipërisë.“

 

Noli  dhe idetë tij prej  patrioti demokrat

 

Ashtu si më parë edhe pas vitit 1946, Fan S Noli nuk ka pasur asnjë iluzion për sistemin komunist, si në Shqipëri ashtu dhe në botë. Mjafton të lexohen letrat e dërguara Konicës, ku zhvlerson librat “Kapitali”e “Manifesti Komunist.” Manifesti i vërtetë i Nolit, është krijimi i ndritur, Hymni  Flamurit. Për idetë që mbart kjo poezi optimiste mjaftojnë vetëm dy strofa:

 O Flamur gjak, o Flamur shkabë,

 O vënt e vatr’ o nën’ e babë,

 Lagur me lot, djegur me flagë,

 Flamur i kuq, Flamur i zi !

 

 Flamur që lint Shën Kastandinin,

 Pajton Islamn’ e Krishtërimin ,

 Çpall midis  feve vllazërimin,

 Flamur bujar për Njerëzi.

 

Më 1944 me urdhër të E. Hoxhës, pas torturash shtazarake, do të vritej patrioti demokrat, ish kryetari i Shoqërisë Bashkmi Zai Fundo, teksa luftonte krahas nacionalistëve shqiptarë për lirinë e Kosovës. Për këtë akt barbar Noli u shpreh: “Ç’i mbetet Shqipërisë, po i prishëm njerëz të mëdhenj, si Fundoja?”

Në 18 tetor 1951, Noli bënte të ditur: „Unë nuk jam dhe nuk kam qenë kurrë një anëtar i një organizate komuniste. Unë asnjëherë në jetën time nuk kam bërë një predikim komunist ose prokomunist ose antiamerikan. Përkundrazi unë kam lartësuar udhën demokratike Amerikane të jetës dhe theksova faktin historik se Shqipëria i detyrohet për indenpendencën e saj krye krye Amerikës e në mënyrë të veçantë Presidentit Uillson. Kurrrë kisha ime, as unë nuk jemi nën juridiksionin e ndonjë Synodhe  ose Patriarkati të huaj, komunist ose tjatër. Si Kishë Orthodokse Shqiptare në Amerikë, të cilin e kryesoj, kjo është në pikpamjen administrative indipendente. Unë nuk kam të bëjë as me emërimet as me dorëheqjet e peshkopëve ose të arkipeshkopëve në kishat orthodokse të Shqipërisë. Kështu që, unë nuk jam përgjegjës në asnjë mënyrë për dorëheqjen e Kryepeshkopit Kisi dhe emërimin e pasardhësit të tij, Kryepeshkopit Vodica.

Në librin origjinal „Album-II 1966“ Boston të Nolit, fshehur prej syve të lexuesve në kohën e diktaturës, në parathënien e ish kryeredaktorit të Diellit, Qerim Panariti del në shesh e vërteta rreth poezisë satirike‚ “Sulltani dhe Kabineti“, botuar në gazetën Dielli më 1961, kundër diktatorit Hoxha dhe qeverisë së tij, e komentuar krejt ndryshe nga analistët komunistë: Po në këtë parathënie shkruhet edhe për ngjarjen aq shumë të përfolur, e mbërritjes së një legate apo grupi diplomatësh sovjetikë në Tiranë, pa dijeninë e kryeministrit Noli dhe ministrit të jashtëm e shpërdoruar nga historianët komunistë, si një fakt simpatie ndaj BS: „Kundërshtarët  e Nolit“-shkruan Panariti– „s’kanë hequr dorë as sot që t’i ngjitin vulën e kuqe; s’kanë hequr dorë as sot, kur Noli s’është më me neve që të mpronjë veten. Po të kishin kundërshtarët e Nolit vetëm një çerek derhemi mënt në kokë dhe pakëz fisnikëri, do ta merrnin me mënt, që dhe sikur të deshte Noli të lidhte relacione diplomatike me Bashkimin Sovjetik , kushtet politike në Shqipëri në Dhjetor 1924, ishin aq të mërzitura sa Noli pothuajse po pregatitej t’i linte shëndet Shqipërisë përgjithëmonë.“ Këtë problem e ka trajtuar edhe Prof. Robert C. Austin. Pas shqyrtimit të mjaft dokumenteve  arkivore, ai arrin në përfundimin, se në një kohë, kur midis  shteteve  europiane dhe Bashkimit Sovjetik ishin vendosur lidhje diplomatike, gjithashtu dhe qeveritë shqiptare, kishin zhvilluar bisedime për lidhje të njëjta, pa pritur e pa dijeninë e Nolit më 16 dhjetor 1924 një delegacion diplomatësh sovjetikë mbërriti në Tiranë. “Ministria e Jashtme”,- shkruan Prof. Austin– “njoftonte më 17 dhjetor Nolin se vizat i kishte dhënë konsulli në Vjenë…Më 18 dhjetor u njoftuan Përfaqësitë Diplomatike se, për shkak të situatës ndërkombëtare, delegacionit sovjetik prej tetë vetësh i ishte kërkuar të largohej dhe i gjithë grupi ishte nisur për në Itali po atë mbremje… “

At Artur Liolin në shkrimin Noli dhe komunizmi“ sqaron: “Pasi Noli mësoi mbi egërsitë e regjimit komunist në Shqipëri, ai u distancua, gjë që duket qartë, kur ai nuk pranoi të kthehej asnjëherë në Shqipëri, as për të marrë titujt e ofruar nga Qeveria Komuniste- pa tjetër për qëllime të errta komprometuese–dhe as për hulumtime shkencore, as për të hyrë në çështje të mjegualluara fetare.Në fund , si mund ta ftonte senati i shtetit të Masaçusetsit Nolin për të dhënë bekimin e hapjes së sesioneve të vitit 1963, nëse Noli do të ishte një „komunist?“ Apo si mund ta ftonte Nolin „komunist“  presidenti Lindon Xhonson posaçërisht në Shtëpinë e Bardhë në korrik 1964  për të bekuar në Uashington dhe për të dhënë fjalimin me rastin e 400 vjetorit të Shekspirit? Argumentet  ndryshe nuk pinë ujë.“

 

 

 

Letërkëmbim arkivash

 

Seria e letrave zyrtare me Qeverinë Komuniste për çështje të rëndësishme kombëtare gjatë vitit 1946,  na bën me dije për shqetësimin e madh të Nolit për Atdheun. Në fund të atij viti, ndihet zëmërimi i tij ndaj sjelljes së delegatëve që dërgonte E. Hoxha për bisedime me porosi të rrepta. Pas kritikave dhe lajmeve të hidhura që arrinin nga Shqipëria, më 1947 “bekimet” e marrëdhëniet diplomatike të Nolit kanë marr fund. Vatra patriotike do të cilësohej:“organizatë reaksionre që kaloi në mbrojtje të politikës antishqiptare të qeverisë Amerikane. Në vitin 1960 pjesa patriote u largua prej saj dhe krijoi organizatën “Shqpëria e Lirë.”(?!) Pra, një shtrëmbërim ky, kur dihet se kjo organizatë, u krijua me nxitjen e ndihmën e qeverisë  komuniste. si kundërshtare e Vatrës Një dokument domethënës, botuar në gazetën Dielli, janar-mars 2003, flet qartë për sa u tha më lart:

 

RPSH

Ministia e P. të Jashtme                      V.F.L.P.

  N. 353-19  Res. Pers.                        Tiranë 1947

 

                                      Promemorie

 Shokut Thedhor Heba

Nga informatat e sigurta që kemi, na rezulton se ndër Shqiptarët e Amerikës, të cilët e kanë simpatizuar lëvizjen t’onë nacional-çlirimtare po shënohet një ftohtësi ndaj Pushtetit Popullor, dhe është frikë që kjo ftohtësi me kohë të marrë proporcione të gjera…Ki parasysh se ka edhe disa reaksionarë, që me propagandën e tyre, po mundohen t’a ushqejnë ftohtësinë në rradhët e shqiptarëve ndaj nesh…

 Do të marrç kontakt me të gjithë ata që kanë një farë influence dhe do të jeç në lidhje të vazhdueshme me krerët e Shoqërisë Vatra dhe Organizatës Shqipëria e Lirë. Po fshehurazi besimin duhet t’a mbështetësh vetëm ndër  krerët  e “Shqipërisë së Lirë”..“Vatra“ dhe „Dielli“  kanë një histori dhe të kaluar të shkëlqyer dhe lidhen tepër ngushtë me traditat kombëtare. Prandaj është zor që ato të vazhdojnë të përkrahin regjimin t’onë tek i cili çmojnë vetëm luftën e çlirimit po nuk pranojnë ideologjinë dhe sistemin e tij.   

 Shokut Dr. John T. Nasse,*) do t’i dorëzosh të hollat**) dhe do t’i rrëfesh, vetëm sa për të marrë njoftim të përmbajtjes së saja, letrën që i drejtohet atij dhe i bashkangjitet kësaj Promemorie.”

                                                                  P. Ministri i P. të J   

                                                                       Hysni Kapo d.v)

P.S –*) Dr. J T Nase, përkrahës i regjimit  komunist  në Shqipëri. Kryetar i  Shoqërisë Shqipëria e Lirë me gazeten, ”Liria.”  **). 5000 dollarë.   

 

 

 /Përkujtimi i Nolit /

 

Me rastin e 100 vjetorit të lindjes, në vitin 1982 Federata Vatra dhe UNESKO, përkujtuan me nderim Fan S. Nolin, në mbledhje të posaçme shkencore, ashtu siç i takonte birit të Kombit Shqiptar.  Asokohe  në Shqipëri u botua një shkrim  fyes ndaj tij, në gazetën Bashkimi, përgatitur nga kalemxhijë me gjasa “nolistë”, nënshkruar nga diktatori  E. Hoxha. Për anëtarët e partisë ky shkrim qe një urdhër, të mos merrej pjesë në Konferencën përkujtimore! Shumë ftesa u anulluan. Salla e Kuvendit e caktuar më parë, u zevendësua me sallën e vogël të Institutit të Lartë të Arteve. Në qendër të presidiumit, ngrihej busti i diktatorit i ndriçuar nga prozhektorët. Lart në këndin e djathtë, fotografia e Nolit e zvogëluar  tej mase me urdhër të sekretarit shkencor të Akademisë së Shkencave, kish humbur në muzg. Për cilin bëhej mbledhja përkujtimore, për Fan Nolin apo Enver Hoxhën? Ata që ishin ulur lart, u njoftuan të zbrisnin poshtë dhe së bashku me dëgjuesit në fund të sallës të afroheshin në  katër radhët e para. Në ato çaste kur hidhje sytë drejt fotografisë në kënd e dëgjoje kumtesat e profesorëve, kishe përshtypjen se Noli, në shenjë proteste, ishte larguar nga salla. Për Nolin në Shqipëri, nuk u ngrit asnjë përmendore. Emri i tij nuk u vendos në asnjë institucion shkencor, madje në asnjë shkollë të mesme. Me anën  e botimeve të cunguara u kuptua se numëri i veprave të Nolit nuk duhej të kapte nivele të larta. Në ndërtesën e Akademisë së Shkencave fotografi të shumta të diktatorit vareshin kudo dhe busti i tij zbardhte në ballë të sallës së mbledhjeve. Befas një punonjës i Akademisë, zbuloi në Qendrën Arkeologjike, ndërmjet arkash të mbuluar nga kartona, letra dhe pluhur, bustin e Skenderbeut, vepër e skulptorit të shquar Odhise Paskali. Të rimkëmbur e mbarti për në Akademi. Kohët ndryshuan, perdja e hekurt u gris, muri i Berlinit u shëmb, shtatoret e tiranëve u rëzuan. Në selinë e Akademisë së Shkencave, fotografitë dhe busti i bardhë i diktatorit u zhdukën. Tashmë çdo vizitor atje merr frymë lirisht tek sodit  Skënderbeun dhe  Fan S Nolin.

 

 

 

 Dielli  në kohën e re/

 

Federata Panshqiptare Vatra me gazetën Dielli në fillim të viteve 90, u shpërngul në Nju Jork. Kryetari  i sotëm i Vatrës është patrioti Dr. Gjon Buçaj. Kjo organizatë atdhetare, me gazetën e historike Dielli, vijon të jap ndihmesën e saj për çështje të ndryshme kombëtare. Vatra dhe Dielli janë burime të pashtershme në shërbim të historisë së vërtetë të Shqipërisë dhe të figurave të shquara të kombit. Në përfundim nga shkrimet përkujtimore  veçojmë: Dielli, Janar –Mars 2005.

Konica për Nolin: „Ç’humbje, që nuk i jepet rasti të organizojë në Shqipëri një universitet popullor. Leshzi me sy të mprehtë, një fizionomi e qeshur , gati të pres një shaka dhe ta kthejë me uzure, mendjehapur, njohës  i gjuhëve romane dhe skandinave. Atë Noli nga kultura dhe karakteri i tij më kujton shpesh kishtarët e Përlindjes Italiane.“

Ernest Koliqi: „Stefan Stilian Noli, një ndër personalitet ma të spikatuna qi shprehi nga gjini i vet kombi shqiptar, paraqitet si nji fytyrë poliedrike, d.m.th. e shumanëshme.“

 Hasan Dosti: „Fan Noli ka qenë një fytyrë qendrore në historinë e vendit tonë. Ky simbolizon sinthezën e virtyteve të racës arbërore.“

Agim Vinça: „Noli nuk qe asnjëherë indiferent karshi dramës tragjike të popullit shqiptar të mbetur padrejtësisht jashtë kufive shtetërorë, pas vitit 1913, edhe pse kishte lindur jashtë atdheut, në një koloni në Turqinë Evropiane , ai do ta shohë Shqipërinë, jo si torzo të vitit 1913-s, por si tërësi etnike. Si krijues, si publicist  edhe shpirtëror, por edhe si burrë shteti, ai e ngriti  zërin kundër dramës tragjike në  Jugosllavi  dhe në Greqi, në regjimet e tyre monarko-fashiste, në vitet 20-30 të këtij shekulli, por edhe më vonë. Kosova dhe Çamëria ishin për të plagë që kullojnë gjak në trupin e kombit.“

Prof. Robert C. Austin: „Zëdhënësi kryesor i një Shqipërie republikane dhe të demokratizuar ishte Peshkop Fan S Noli, i vendosur të ç’rrënjoste trashëgimin 500-vjeçare të sundimit osman. Edhe pse pa dyshim ishte e dukshme për momentin fitorja e përkohëshme e Nolit përfaqësonte mundësinë e fundit për ndryshimin e doktrinës qendrore të politikës së brendëshme dhe të jashtme të Shqipërisë.“

Leka i I: „Lajmi i hidhët i humbjes së patriotit të madh të Monsinjor Nolit na shqetësoi së tepërmi . Shërbimet e mëdha, që ka sjellë Atdheut kanë qenë e mbeten përgjithmonë të çmueshme . Shpirti i Tij u qetësoftë në paqe e qetësi. „ 

Princi Skënder Zog:“Fan S Noli ka qenë një patriot dhe shkrimtar i madh.”

Të “fortët” profesorët e djeshëm, këto shkrime e deklarata nuk dëshirojnë t’i prekin. Dje u digjeshin  duart, sot  u  mpihen.

Rrëfimi i Nolit, vargu i gjatë i dokumeteve dhe i shkrimeve nga autorë të shumtë, hedhin dritën e së vërtetës, për jetën e tij politike në përputhje me fazat e zhvillimit të ngjarjeve historike. Udha e shkelur prej këtij atdhetari të madh, duket qartë tek shkon drejt përëndimit të praruar europian dhe amerikan, për lumturinë e popullit dhe lulëzimin e Atdheut.

“Les Miserables” -The musical movie 2012

by

By Merita B.McCormack*/

Washington DC/

It had been a while since I went to the movie theatre. I have been discouraged by many Hollywood movies that include violence, promiscuity, expensive ticket and snack prices, and the majority of them not really delivering a naturally ordered message. So I had given up on watching pop-culture movies.

But last night my outlook, at least for now, changed. As I recalled the story of Jean Valjean, which I had read and seen as a movie a few decades ago, I agreed to watch the new creation of “Les Miserables”, directed by Tom Hooper. I am not going to discuss movie-making techniques, such as set design. Instead, I will delve into the deeper messages embedded within the spiritual journey of Jean Valjean.

So thanks to Alicia Sutherland, my good friend and neighbor we went to the local theater to watch “Les Miserables”.  I rarely review movies, as I am not qualified, but I felt compelled to write something about the message “Les Miserables” uses as its theme.

I found it great that the movie was released on Christmas Day since the movie is about grace and redemption. Grace permeates our souls when we are open to receiving it. Redemption is granted to all who seek the grace and pray for it.  The characters are very much like each one of us, struggling with the issues of this world and the spiritual world. Jean Valjean’s past, no matter what circumstances, are conditioning his status in life. Labeled as a perpetual thief, many times he broke parole. The state and society’s punishment was that of captivity. Little did he know that the physical captivity was nothing compared to the slavery of his soul. This is slavery to sin and death until he meets the amazing Grace of God and is truly free.

The Bishop Myriel of Digne from whom Valjean stole valuable silverware, tells the police that he has given the treasure to Valjean. The Bishop’s appearance is that of  “In persona Christi”.

Christ comes to us and dwells in us through the Sacraments and Prayer.  The forgiveness and the Grace of God are readily available to anyone who seeks them and the clergy is there just to deliver that grace. The Sacrament of Reconciliation is the fastest way to remove those walls we build and to soften our hardened hearts once we are truly sorry and fearing the Lord.

Having offended God in the past, after being forgiven, Valjean’s conversion of heart begins, but is truly a struggle. His kneeling and pacing up and down the Chapel, in front of the Crucifix, is an evidence of an interior struggle. His crying and agony is a reminder of our own struggles, yet Valjean triumphs once he offers the struggle and trouble up to the Lord. He unites his pain with that of Christ on the Cross. It is not easy, yet is not impossible. Valjean knows that he can now have a personal relationship with God who is a just, forgiving, loving and caring Father. The strong presence of the Christian symbols in every part of Valjean’s life from this point on, is very telling on how long and tough the battle is and how important it is to hold on to the Sacramental life and Prayer. Once Valjean recognizes who is his Lord, everything works out for him, whether it is personal prosperity or taking care of Cosette .

Cossete is the young abused girl, who was an illegitimate child of Fantine, the beautiful hardworking woman turned prostitute turned martyr.  Cosette represents the innocent life, whose life and fate was left in Valjean’s hands. With God’s grace Valjean secures for her a good education at the Convent and as a child of God she gives back love and care for her “papa” who raised and loved her all these years. Cosette meets the love of her life, Marius, the young, devout and energetic revolutionary whose life again, was miraculously saved by Valjean, whose Christ like figure permeates the whole movie.

The Thernardiers, the couple who abuse Cossette and own a town “Inn”, have an opposite life to that of Cossete and Valjean. Their own children, though better characters then those of their parents, are one a run away boy and the other a girl wrapped in misguided feelings of jealousy and envy, which she considers love. They were both “educated” on the streets and killed in the barricades during the revolution. The couple claim to be Christians, yet their life is anything but Christ centered. They are thieves, envious, immoral and greed is their God.

The antagonist character, Javert, the representative of the law and state, (how fitting I thought!)  played by Russell Crowe, is well presented and convincing. Javert, a Deist, believing in predestined paths, is a person who thinks he is doing everything right in the name of the Lord, is also a self – absorbed, self centered man. He “prays” outside of God’s house, is wrapped in envy and jealousy, he is vindictive and doesn’t believe in Grace and redemption though many times the opportunity is presented. The queen of intercessors, Our Lady, through the rosary beads is also made available to him, yet he rejects it all and thus commits the sin against the Holy Spirit by believing that he will never be forgiven for what he has done.  He walks the fine line and eventually ends up committing suicide.  The symbols are very well presented and while Jean Valjean is inside the Church, humbly kneeling in God’s presence, Javert, dressed in black, is outside and convinced that there is nothing new to be created.

Hugh Jackman does a superb job at acting and singing and although in this material world’s Globe and Oscar awards are important to many, if a true conversion like that of Valjean happened to him personally, I think he should care less if he wins Globe or Oscar. His character, I bet  has converted many hearts.

Many have sung praises to Anne Hathaway’s   performance of  “I dreamt a dream”.

She seems to be a fine young lady and a good actress.  All I can say about it is that the burden to play Fantine, and singing a well-known classic such as  “I dreamt a dream”, I thought was too much for her.  Her character, though shortly presented in the movie, along with the holy innocents and other martyrs, represent the communion of Saints and the prayer of Valjean in the end to Fantine is very much a testimony as to how important the prayer to those gone before us, is for our salvation.

Well done Tom Hooper and team and hope everyone sees this very good movie.

The author is the president of “VATRA DC” Chapter and a free-lance writer. This piece is written under the second title of the author and the “Dielli” newspaper doesn’t necessary endorse or disagree with the viewpoints of this article.

 

“SKENDERBEGU” I FISHTËS… SË SAPËS…

by

Nga Nga Fritz RADOVANI/Melburn-Australi/

   Aty nga viti 1871… kur Shqipnia ishte e pushtueme nga turqit, në Fishtë të Sapës, ka lé një djalë, që tue mos mujtë me e thirrë Gjergj ia vune emnin “Skenderbeg”. Filloi me u rritë dhe kur filloi me marrë mend, turqit e kanë marrë dhe e kanë dergue në Bosnje. Nuk dihet a kishte kenë ma perpara në ndonjë mejtep, por në Bosnje mësoi shkrim e këndim perbukuri… Kishte qejfë me lujtë dojkë, besoj e dini këte lojë! Ishte një vazhdimsi trilli i mbetun qysh i vogel si fëmijë çoban. Në Bosnje u dallue si nxanës i squtë dhe thonë se aty filloi me shkrue edhe vjersha. Per gjithshka i shkonte nder mend shkruente nga një vjershë. Edhe mësuesit e tij tue pa dëshiren e Skenderbegut, nuk ia prishnin qejfin, po madje, edhe i jepnin zemer me shkrue. Se ka u pat sjellë nuk e mori kush vesht veç kur u bashkue edhe me disa “katundarë” të tjerë dhe u pat kthye prap në Shqipni, e pat shkue menjëherë nder disa rrenoja që atëherë i quenin “saraje”.

          Kur erdhi gati as njerëzit e shtëpisë nuk e njohen. Ishte burrnue, lëshue edhe pak bark e per mos me u kujtue kush se asht Fishtasor, paraqitej si prift misionar…me sandale e një konop per bel sikur fretnit e dikurshem, në shekujt e kaluem. Fjalen e kishte t’ ambel por kur ndezej e bahej flakë nga zemrimi mjer ai që hynte në luftë fjalësh me te! Shihej aty – këtu edhe me shumë hoxhallarë, kështu, as dreqi nuk e merrte vesh se si asht puna e tij. Thonë se i pat shkrue edhe njëfarë Sulltanit aty nga viti 1904, per me hapë shkolla nder disa katunde të mëdha të Shqipnisë, si në Shkoder, Lezhë e dikund andej kah Troshani, ku kerkonte me futë nder ta edhe gjuhen e disa katundeve të permenduna. Kur qe, njëditë Sulltani i çoj edhe një dhuratë, që ky e varte në gjoks. Nuk zgjati shumë e u nis njëditë në Manastir, ku ia mbushi mendjen disa “katundarëve” atje, dhe a po do që në 1908, nxorri disa shkronja prej vedit e atyne shkronjave ua vuni emnin Alfabeti Shqip. Të gjithë që ishin aty kur morën vesh se i thonë emnit Skenderbeg, u bashkuen me te, jo se donin Skenderbegun e vjeter të para 400 e sa vitëve, por ma shumë nga frika se mos asht ndonjë pinjoll i Tij…Atje i doli zani se njihet edhe me Sulltanin, e të gjithë i silleshin sa para e mbrapa si njerëzve të mëdhej. Ndonjeni edhe mendonte se mos e ka sjellë vetë Sulltani këtu!

Sa fillonte me folë nuk lente gja pa thanë per shkjaun, a thue se nuk kishte hanger buken e tyne kur kje në Bosnje! Megjithate, kur filloi me folë per Europen, kush ishte rreth tij filloi me i besue se ishte “besnik” i bejlerëve, mbasi edhe emni nuk tregonte se asht i lidhun me shkje. Edhe i pat hy në zemer se dinte ku me e futë nder biseda nga një fjalë turqe, sa me lezetue biseden kur ishin nder sofra, ku me shumë kujdes tregonte histori të vjetra per fiset e Sapës. Thonë se kishte kenë në Paris e Amerikë, por as sot nder ata banka nuk e la pasha 1 napolon!

Kishte humor prej natyre. Pat thye njenen kambë e u detyrue me mbajtë edhe një shkop, prej të cilit, kur nxirrte vjerrsha therëse shokët i thonin: “A po na i thue disa bejta në shkop?” Nuk ia pritonte as ky me ua dhanë pergjegjen e vet. Në një kohë pat shkrue edhe një liber me disa “bejta” që thirrej “Gomari i Babatasit”, i cili i pat kushtue shtrenjtë…Shkoi e vuni në lojë edhe disa ministra që ia mbajtën mend “hokat” e tij. Mirpo, katundari mbetë katundarë!

Sa kje gjallë nuk i shkoi mendja asnjëherë me i vue masen as vjerrshave as “gjuhës”, që ia nxirrte fjalen nga fundi i barkut ku ishte ma e ambla e ma e tharta! Kujtonte se Shqiptarët e kanë mendjen kah Europa, aq sa kur vizitoi Stambollin, disa thonin se u ba “belbacuk”…

Një mik i tij e pat pyet se “pse filloi me t’u marrë goja?”, dhe ky iu pergjegj: “Ishte një mrekulli e vertetë!”. I “pashetitun” i shkreti…nuk kishte pa Boten me sy!

Mbas vitit 1924, dukej sikur filloi me u harrue rruga e Bosforit! Ernat e Moskovit filluen me fry e besa edhe me na sjellë edhe eren e qelbun të “mortajës” që ra nder Shqiptarë. U tha edhe Skenderbegu i Fishtës, se më duket sikur po jam tue pa disa andrra të këqija…e nuk dij, se ku po del kjo e shkretë Shqipnia… Po, nuk ia vuni kush veshin, “punë katundarësh”!

Kishte çue dreqi e binte bora deri në gju perditë e pernatë. Skenderbegut, qyshë fëmijë i pelqente bora. Ishte viti 1940 që kishte fillue me borë e po mbyllej me borë! Skenderbegu tue e pasë fort per zemer sidomos me e pa kur binte ajo, u ngrit nga shtrati i vet dhe doli në dritare me e pa naten si dukej Shkodra e mbulueme me borë… U pat ftoh në gjoks dhe nga teperatura e naltë edhe ky si Skenderbegu i Krujes, në të dalun të dritës së dates 30 Dhjetor 1940 dha Shpirtë!

Edhe pse borë, akull e të ftohët, lajmi i vdekjes së Tij mori dheun… Fretnit e Shkodres per me e ba të vetin, jo vetem e veshne per së vdekuni me zhgun e konop, por edhe ia ndryshuene emnin “At Gjergji i Fishtës”, e varrosen në Kishen e Tyne…dhe, hapne fjalen se ka vdekë një nga njerzit ma të Mëdhej të Shqipnisë, që kishte shkrue edhe një liber “Lahuta e Malësisë”, e per té, disa të dijtun andej neper Europë ia kishin vue emnin “Poeti Kombtar” i Popullit Shqiptar…

Mbas 30 e sa vjetësh, djali i bulykbashit Gjinokastres, çoi në Shkoder një anadollak të Bosnjes, i njohun per me vra e me çvarrosë dhe prishne edhe Kishen ku kishte vorrin Ky, po edhe ate të Vaut të Dejës, ku ishte kunorzue Gjergji tjeter i Gjon Kastriotit… Kështu pra, një rrugë e tri punë: Burgos, vra e çvarros…E megjithate, edhe pse dihet që “thesi me Eshtnat e Tij” asht në Rrëmaji, qeveritarët tanë janë marrë mendësh me kocat e atyne që shitën Shqipninë…

Kush ka emnin Gjergj apo Skenderbeg, per turqit asht njësoj…

 

Melbourne, 30 Dhjetor 2012.

TË LËNDOSH NJËRIN SY, LOTON EDHE TJTRI-KËSHTU UNË GJEJË VETËN NË POEZI DHE PROZË

by

  -Thotë e poetja e re Vushtrriase Gentiana Mikunshnica-/

 Nga Sokol Demaku/

 Te lëndosh njërin sy, loton dhe tjetri– kështu unë gjejë vetën në poezi, dhe në prozë. Kur kam për të berë një shpjegim më të gjatë për jetën apo… shkruaj proza – zakonisht i shkruaj për fëmijë, ndërsa kur dua te jap nje mesazh shkruaj poezi- dhe nuk mund ti ndaj- vetëm mund të them se së pari kam filluar të shkruaj prozë pastaj poezi.

Frymëzimin e gjejë tek pafajësia e fëmijëve, te çiltërsia e tyre, tek buzeqeshja e tyre, tek bota të cilën ata e shohin.

Gjithmonë me zemër në vendlindjen time, por sikur të kisha mundësin ndoshta do më pëlqente të jetoja dhe te provoja sfiden jashtë vendlindjes, të shijoja mallin nga mërgimi, pastaj të më vinte nostagjia e bukur për kohën të cilën kam kaluar këtu, dhe të vazhdoja rrugëtimin tim duke aritur suksese.

Psikologu dhe rendësia e tij në jetën kosovare tashmë ka filluar të jetë i mirëpritur nga populli ynë, kanë arritur të vetedijësohen se të shkosh në këshillim tek një psikolog nuk është asgjë e keqe, thjeshtë është një gjë mjaftë me vlerë, të kesh pranë një mik besnik, ti refesh ati për kujtimet e tua, apo dhe për problemet tua madhore..!

Kohë më parë psikologët në vendin tonë kanë qenë shumë të lënë pas dore, ndërsa tani veq se kanë filluar të kuptojnë se psikologu duhet të jetë në çdo vend pune, dhe ndjejnë nevojën të mbajnë seancë këshillimi.

 

 

Kush është Gentiana Mikushnica?

Jam Gentiana Mikushnica– Jetoj ne Vushtrri,ne nje familje intelektuale , kam kryer shkollën fillore Naim Frasheri në Vushtrri- jetoj në Vushtrri, dhe punoj në një qendër tregtare, si shitese-studjoj Psikologjin në përfundim e siper te vitit të tretë.

 

Shkollën fillore keni krye në vendlindje pasatj Gjimnazin Eqrem Qabej në Vushtrri- drejtimi i shkencave shoqërore çka mund të na thoni për këtë kohe të rinisë suaj?

Po Shkollën fillore kam kryer në vendlindje, kurse Gjimnazin, Eqrem Qabej ate kohe ishte privilegj per nje te ri të ishte nxënëse e këtij gjimnazi pra dhe unë gëzova fatin të jem në mesin e shumë fatlumeve nxënëse e ketij gjimnazi, atë kohë meresha me shkrime kryesisht shkruaja ese, ose dhe poezi – por i shkruaja vetëm per vete- atëher të shkruash poezi ishte përqeshje nga rrethi për një të re, kishe frikë te tregoje se çfar të flen në shpirt, sepse të mernin si dobësi shoqeria se ti I thurë vargje dashurisë, jetës, sfidës..!

Me kujtohet si sot, profesori Xhabir Haradinaj me kishte verejtur se une meresha me shkrime, edhe pse une e mohoja kete, dhe pas nje viti ai para gjith shokeve me tha – Gentiana keni talent për të shkruar- unë mbeta e hutuar, se besoja-ai filloi te qeshte duke më mbështetur me fjalë shumë përkdhelese – nesër ndoshta do të kem librin tend- këtë e dua nga ti, e di se ti mundesh, thjeshtë beso tek vetja. Këto ishin fjalët më të bukura që një profesor mi kishte thenë atë kohë, dhe ishte një motivim që të vazhdoj të shkruaj, tani më haptas dhe të ndjehem e nderuar se posedoj  aftësi për të shkrua.

 

Jeni studente ne Universitetin Dardania në Prshtinë,Degen-Psikologji Aplikative -studime menaxheriale si e ndien veten Gentiana?

Po jam studente e universitetit Dardania dhe ndihem e priviligjuar që jam pjesë e këtij universiteti shumë perstigjioz në vendin tonë, dhe e ndjej vehten shumë mirë se universiteti Dardania më ka dhanë mundësi që të realizoj një ëndërr timen shumë të madhe që e kam pas qysh në femijëri e kjo ëndërr është që unë të studjoj në një universitet ku do të ndjehem plotësisht pjesë e tij pa kurfar neglizhence .

 

Pas studimeve cfare e pret Gentianën, cka keni ne plan pas studimeve?

Pas diplomimit mendoj të regjistroj master dhe të vazhdoj edhe më  tutje, pas perfundimit te master mendoj të mos ndalem, do te vazhdoj dhe do te studjoj prap psikologjin – dege e cila kerkon të jesh në çdo hap me kohën..!

 

Cfarë donë të thot për ju profesioni psikolog dhe rendësia e tij në jetën kosovare?

Profesioni psikoge për mua do të thot mjaft, vetë fakti se ti kupton një person – kjo do të thot shumë për te, pastaj psikologjia është një ilaq i shpirtit , të kesh arritur qetësi në shpirt është ndjenjë mjaft e bukur, dhe vetë fakti se ti e ndjen se ke mundësi te ndihmosh dike, ai të benë të ndihesh shumë mirë. Psikologu dhe rendësia e tij në jetën kosovare tashmë ka filluar të jetë i mirëpritur nga populli ynë, kanë arritur të vetedijësohen se të shkosh në këshillim tek një psikolog nuk është asgjë e keqe, thjeshtë është një gjë mjaftë me vlerë, të kesh pranë një mik besnik, ti refesh ati për kujtimet e tua, apo dhe për problemet tua madhore..!

Kohë më parë psikologët në vendin tonë kanë qenë shumë të lënë pas dore, ndërsa tani veq se kanë filluar të kuptojnë se psikologu duhet të jetë në çdo vend pune, dhe ndjejnë nevojën të mbajnë seancë këshillimi .

 

Gentiana në një kohë punon në një profesion që nuk i përket profesionit të saj shitese-në një Qendër tregtare çfarë është eksperienca e juja këtu?

Po, tash një vit punoj në këtë Qendër tregetare në qytetin e Vushtrris, eksperienca ime ne këtë punë është mjaftë e mirë, më pëlqen kur zgjohem herët në mëngjes përqafoj rrezet e diellit të cilat më ngrohin rrugës për në punë, pastaj mënyra se si më çmojnë dhe me respektojnë gjithë kolektivi, dhe gjëja me e bukur e cila me falë buzëqeshje në vendin e punës është konsumatori, me pëlqen mënyra se si ata komunikojnë me mua, zakonisht të moshuarit din të më falin një respekt të mrekullueshëm gjë që më bënë të ndihem mjaftë mirë..!

 

Arsyeja pse zgjodhët te studjoni psikologjin?

Arsyeja pse zgjodha të studjoj psikologjin është kjo, kur isha fëmijë gjithëmon kisha dëshirë të ndihmoja çdo njeri, mundohesha të zgjedhja çdo problem, zhurma më pengonte shumë dhe pa qenë psikolog i vetës nuk mund të jesh psikolog për të tjerët , kështu që vendosa të vë në provë së pari vetën, të këshilloj vetën, të zgjedh problemin tim, të sfidojë jetën, dhe të dua boten pa berë dallime.

 

Si e kalon një ditë pune në tregti Gentiana?

Një ditë pune në tregti e kaloj bukur, koha më iken shpejt, vetë fakti se për qëllim kam të mbaroj studimet ,e di se më pret një sfidë mjaftë e madhe pas mbarimit të studimeve, prandaj koha ikën  kur kujton se nesër do te pret një punë e cila i përket profesionit tend.

 

Jeni marrë me poezi dhe prozë, cilën adhuroni më shumë?

-Te lendosh njerin sy, loton dhe tjetri– kështu unë gjejë vetën dhe në poezi, dhe në prozë. Kur kam për të berë një shpjegim më të gjatë për jetën apo… shkruaj proza – zakonisht i shkruaj për fëmijë, ndërsa kur dua te jap nje mesazh shkruaj poezi- dhe nuk mund ti ndaj- vetëm mund të them se së pari kam filluar të shkruaj proza pastaj poezi.

 

Keni botua poezitë dhe prozat tuaja deri me tani dhe ku?

Po kam botuar poezitë dhe prozatë në Revistën Dituria – revistën tuaj dhe timen, pastaj ne gazeten javore New Life e cila botohet në Amerikë, dhe ne disa web faqe ne internet Fjala e lirë,  Londër.

 

Si është reagimi i lexuesve të poezisë suaj, sa jeni e kënaqur me këtë?

Reagimi i lexueseve të mi më befason  për së miri çdo ditë e më shumë, nganjëher mendoj se arsyeja dhe motivi pse unë vazhdoj të shkruaj janë lexuesit e mi të mrekullueshëm, me dhembë shumë fakti qe nuk kam botuar ende një libër që ata të kenë mundësi të lexojnë vargjet e mia në një vend . Çdo ditë e më shumë kam kërkesa nga lexuesit që të botoj librin- shumë herë më thonë-çdo varg që shkruan sikur na lexon shpirtin tonë- me pëlqen shumë se ata gjejne veteën dhe qetësin e tyre në vargjet e mia.

 

Ju shkruani eshe për të vegjlit, ku e gjnei frymëzimin për këtë?

Frymëzimin e gjejë tek pafajësia e fëmijëve, te çiltërsia e tyre, tek buzeqeshja e tyre, tek bota të cilën ata e shohin.

 

Çka presin lexuesit në të arrdhmen nga Gentiana, cilat janë planet e juaja?

Shpresoj mos ti zhgenjej lexuesit, pasi të perfundoj studimet do të përgadis një përmbledhje të poezive të mia për botim- kamë në mendje si të përgjumur të shkruaj dhe një roman, ndoshta dikur më vonë, thjeshtë është një dëshirë që tani kotet në gjumin e ëndrrës.

 

Sa ka arritur Gentiana të krijoj shokë apo shoqe në një mes të ri në një rreth letrar?

Mendoj se kam arritur mjaft, poetët të cilët tashmë kanë të botuar shumë libra më kanë pritur shumë mirë, më kanë dhenë komplimente për mënyrën e veqantë të cilën unë shkruaj, dhe më përkrahin çdo hap.

 

Çka i pelqenë në jetë Gentiana Mikushnicës dhe cka është ajo që e benë krenare?

Në jetë më pëlqen kur arijë diçka të mirë, kur ndihmoj dike, më pëlqen qetësia, bukuria e natyrës, dhe krenare me bejnë vlerat të cilat i kam krijuar gjatë jetës sime.

 

Nëse do te kishe mundësi te jepje ndihmesën tende në realitetin që jetojmë ne Kosovë sot, ku mendon se konkretisht duhet ndryshuar diçka ne?

Hmm– të ndimoj njerzit që ende s`kanë kulm mbi kokë, ti ndihmoj fëmijët bonjak, apo ti ndihmojmë personat me aftësi të kufizuara. Me dëshirë dhe shpirt do ti ndihmoja të gjithë, por nëse do të duhej të bëja zgjedhjen atëher zgjedhja do te jetë kjo, personat me aftësi te kufizuara do ti ndihmoja, si nga ana financiare ashtu dhe morale, shembull – do te ofroja dhe punë për këta përsona, të mos ndjehen të shkelur, të jemi të barabartë me të drejta, unë njoh shumë persona më aftësi të kufizuara të cilët kanë talent për të shkruar, talent për punë dore, talent për të pikturuar, talent për të kënduar, dhe pse mos tu ofrojme dhe këtyre një mundësi të shprehin talentin e tyre, pasionin dhe të jenë bota jonë..!

 

Një psikolog i ri , një poet i sapoformuar kërkon të jetë pothuajse për gjithçka i informuar. Kjo ka të bëjë kryesisht me natyrën e personit. Thjesht doja një përgjigje të shkurtër. Si është nga natyra Gentiana?

E qetë.

 

Ju keni lindë dhe jeni rritur këtu, sa janë kontaktet tuaja me të rinjët këtu, keni miq dhe a shoqëroheni?

Po unë kam lindë dhe jamë rritë në qytetin e Vushtrris, në një qytet ku njerezit janë shumë të thjeshtë, dhe mikpritës, qyteti im është një qytet i vogël por ka një vlerë shumë të madhe. Të rinjët në qytetin tonë janë shumë human, kemi aktivitete të ndryshme qe ata bejnë për të ndihmuar të varfërit. Shoqerinë të cilën kam krijuar në këtë vend, gjithmonë kamë frikë se po të shtegtoj diku tjetër një shoqëri me plotë vlerë do të mbetët vetëm një kujtim në kokën time..!

 

 

 

E lexoni revistën në shqip ”Dituria”që botohet në Skandinavi, cka mund të na thoni për te?

Po e lexoj revistën Dituria dhe më pelqën shumë, tash e një vit kam fillua të familjarizohem më ketë revistë të mrekullueshme..!

 

Planet tuaja për të ardhmen, cka Gentiana mendon dhe ka në fokus?

Planet e mia për të ardhmen –- shpresoj që pas mbarimit të studimeve të gjejë një punë te profesionit tim, pastaj në focus kam të bejë permbledhjen e një cikli të poezive dhe teëbotoj ate.

 

Çfarë dëshire keni në jetë?

Kamë frikë se mos humbas atë dëshirë të jetës, prandaj nuk po e zbuloj, por po e mbaj sekret..(Hhaha) Në jetë primare është shëndeti, dëshira ime në jetë është të kem shendet!

 

Çka ju benë të lumtur dhe cka ju mundon më së shumti?

Te lumtur më benë vet fakti se marrë frymë ne ketë jetë plot sfida, e më mundon më së shumti një padrejtësi që më bëhet dhe s`kam forcë nganjeher ta luftoj.

 

Si e kalon kohen e lirë?

Kohën e lirë e kaloj në natyrë, me pëlqen të shetisë, pastaj dal me shoqëri, ca kohë të lirë mundohem t’ia kushtoj dhe familjarëve, pastaj dhe një copëz e ndaj për pasionin tim, për poezit.!

 

Po të kishit mundësin të zgjidhni, ku do kishit jetu?

Gjithmonë me zemër në vendlindjen time, por sikur të kisha mundësin ndoshta do më pëlqente të jetoja dhe te provoja sfiden jashtë vendlindjes, të shijoja mallin nga mërgimi, pastaj të më vinte nostagjia e bukur për kohën të cilën kam kaluar këtu, dhe të vazhdoja rrugëtimin tim duke aritur suksese..!

Të jetosh në Kosovë, dhe të arrish aty ku ti dëshiron të shohësh veten është një sfidë mjaftë e veshtire- do më pëlqente të jetoja në një vend i cili nuk do të më sillte zhurmë, i cili nuk do të më prishte qetësin,..Në një vend, të cilit ende emër si kamë ven, ndoshta do të doja te jetoja ne nje kasoll, e rrethuar me natyrën e pastër, dhe me qiltërsin e qiellit blu,-

Ëndrrës sime.!

 

 

MËRGIMTAR MES MËRGIMTARËSH

by

-libri më i ri i Sokol Demakut, ”Kujtime nga Diaspora  III”, Botim i revistës “Dituria” në Boråsës/

Shkruan:Shaban CAKOLLI/

Nuk është e lehtë të jetosh larg vendlindjes, i ndarë nga familja, miqtë, kultura dhe tradita jonë. Po të jesh mësues, edhe në kohët e dhimbshme të pushtimit dhe përndjekëjeve të shqiptarëve,të qëndrosh larg atdheut si mësues,do të ndash mall e dhimbje me më të dashurit,fëmijët,të ua mësosh atyre rëndësinë që ka atdheu dhe kombi,të i bësh ata të ndihen më pranë atdheut,të ua mësosh Abetaren shqipe,gjuhën,letërsinë,kulturën e traditën shqiptare,historinë e lavdishme të popullit shqiptar,të i shpëtosh ata nga tjetërsimi,është kontribut i pashoq dhe i çmueshëm kombëtar.I tillë është mësuesi Sokol Demaku,i cili shpëtoj nga asimilimi,edukoi,arsimoi,shpërndau rreze diturie tek shumë gjenerata të fëmijëve tanë,që jetojnë në Boräs të Suedisë,si dhe ua nguliti në zemër dashurinë për atdheun dhe kombin.

Kohët e fundit, është bërë zakon, që mjetet e informimit nuk ndalin vrapin pas njerëzve të mëdhenj të politikës e pushtetit, duke i lënë anash bartësit e vërtetë të ideve dhe programeve të mëdha kombëtare. Në mërgatën tonë kemi njerëz të flijimit, njerëz të punës mendore,njerëz për të cilët duhet të flitet e shkruhet shumë, në mënyrë që brezi i ri të njihet me punët dhe përpjekëjet e pakursyera të tyre,për të mirën e përgjithsme të kombit.Të shkruajnë,ashtu si po e bënë Sokol Demaku.gazetari

shkrimtari, poeti, veprimtari e mësuesi. Po, ama Sokol Demaku, shkruan artikuj dhe libra për veprimtarët e tjerë,hedh dritë mbi punën e tyre,po ky njeri nuk shkruan për vetën,e që për të bëmet e tijë mund të shkruhen,artikuj,libra monografi……..

Sokol Demaku,është njëri nga ata që një pjesë të madhe të jetës e kaloj në mërgim,por ai nuk pushoi së vepruari,nuk kurseu mund as para,për të mirën e kombit.Sokol Demaku,është mësues,shkrimtarë, poet, gazetar, moderator i radiove, redaktor, ambasador i kulturës sonë kombëtare në mërgatë,i cili lidhë urat e kulturës sonë kombëtare,me kulturat e popujve europian dhe botëror.

Si mësues,Sokol Demaku me veprimtarinë e tijë,kontributin e pashoq,është bërë njëri ndër shtyllat më të forta të shkollës shqipe në mërgatën shqiptare.Si mësues i shkëlqyeshëm,me vyrtyte të larta njerëzore,ai mbetët në kujtesën e shumë gjeneratave, që i përcolli si mësues i shkëlqyeshëm,njeri i kompletuar,i qetë e i dashur,me plot rreze diturie që rrezojnë fëmijët tanë në mërgim.

Si shkrimtar e poet Sokol Demaku është poet,prozator,publicist,pedagog,redaktor,anëtar i kryesisë së SHSHKASHS. Sokol Demaku,ka botuar këto vepra:

Baladë e Përflakur(Shqip-Suedisht)2009

Histori e Qendrës Kulturore Shqiptare”Migjeni”2009

Jehona e Shekujve,Antologji poetike,2010

Mbrëmja në Mërgim,2010

LundraIme ,2010

Sa e Këndshme është Jeta,2011

Falë Dashuri si Askush Tjetër,2011

Na Ishte Një Kohë,2012

Kujtime Nga Diaspora I,II,III,2012

Si gazetar

Demaku shquhet me punën e tij gazetareske,ai u bie në befasi veprimtarëve,intelektualëve,krijuesve e artistëve,me aftësinë e tij ka mjeshtri të parashtroi pyetjet,din të bëjë për vete të intervistuarit,si dhe të njeh lexuesin,duke shpalosur botën shpirtërore të të intervistuarëve.Sokol Demaku,i kalitur në gazetari drejton revistën e përmuajshme në gjuhën shqipe në Suedi”DITURIA”dhe një radio lokale në Suedi e quajtur”Dituria”.Veprimtarët e tillë si Sokol Demaku,gjinden rrallë.Ai nuk fiton në gjëra materiale

por hargjon kohë,mund e para,për të prezantuar veprimtarë të kombit,intelektual,shkrimtar,poet dhe artist,duke hedhë dritë mbi veprat e mëdha,duke afirmuar krijues të rinjë,mes artikuj gazetash,mes librave dhe valëve të radios.Ditë më parë dëgjova

në radion e Athinës,programin në gjuhën shqipe,një intervistë të Sokol Demakut,i cili prezantonte punën e lavdishme të veprimtarëve,intelektualëve e krijuesve tanë në mërgatë.Çka të them?U ndjeva sa krenar,aq mallëngjyes e emocional ,për këto fjalë të mëdha për bijët e bijat e kombit tim në mërgatë. Gjeografia e veprimtarëve, krijuesve,artistëve të mërgatës shqiptare, e përfshirë nëpër shumë vende të botës,nuk ka kaluar pa hedhur dritë mbi te,mësuesi,poeti,redaktori Sokol Demaku.

Krijimtarinë dhe veprimtarinë e pasur të tyre e ka gëdhendur në çindra artikuj gazetaresk,dhjetëra libra e reportazhe të radiove. Si në shumë libra tjerë në të cilat Demaku ka ndriquar veprimtarinë e mërgimtarëve tanë, tani falë tijë sot kemi në dorë një libër në të cilin hedh”Kujtime Nga Diaspora III”, për të cilin i jemi mirënjohës,që na bëri të mundur të e radhisim në bibliotekën tonë

 

 

Ky libër ka vlerat e tij domethënëse,me të intervistuar nga intelektual jo vetëm të mërgatës,por të përzgjedhur nga të gjitha trojet shqiptare.Në këtë libër kaq të begatë,lexuesi ynë do të kënaqet duke njohur më së përafërmi jetën dhe veprimtarinë e intelektualëve me profesione të ndryshme,si:të veprimtarëve kombëtar,njerëzve të penës e kulturës sonë.

Demaku në këtë libër dëshmon aftësitë e tij fillimisht si krijues,si gazetar bashkëkohorë,i etur për të zbuluar brendinë e shpirtit të intelektualëve,për të ua servuar më pas në mënyrë artistike dhe të ngrohët lexuesëve.Nëpër ato tregime interesante lexuesi me kënaqësi do të njeh veprimtarinë e këtyre personazheve që nga fillimi e deri në ditët e sotëme.Cilët janë personazhet mbi të cilët shkrimtari i talentuar Demaku,hedh dritë?Përkthyesi,shkrimtari dhe publicisti në mërgim Fetah Bahtiri,

veterani i arsimit në Hässlehom të Suedisë,veprimtarë,publicist,tani për shumëkend i njohur Ismet Hasani,poetja jonë e shquar në mërgim Anjeza Sakaj,këngëtarja e muzikës së mirëfilltë shqipe Muhabere Krasniqi,piktorja amatore,e cila dashurinë

e artit e ka pikturën me të cilën flet shumë Florije Lule Bajraktari,poetën tonë në mërgim Dhurata Lezo,Rovena Vata nga Qendra e Studimeve Albanogjike në Tiranë,si dhe poeti Strugan,tani më i njohur dhe i lexuar nga ne,i cili jeton në Landveter të Suedisë.Po çfarë na njofton me këto ndriçime të këtyre personazheve të librit”KUJTIME NGA DIASPORA III” z.Demaku?Padyshim gjëra të këndshme,njohuri nga personazhet,biografi të tyre nga lindja e personazheve deri në ditët e sotme,na njeh me veprimtarinë e tyre,profesionet,krijimtarinë e tyre,jetën në mërgim,mallin dhe dashurinë për te,rrespektin dhe sinçeritetin në punë e shoqëri,temat dhe motivet e krijimtarisë së tyre,dashuria për atdheun,kombin e artin,përshtatshmërinë e tyre me mesin ku jetojnë dhe malli për atdheun dhe njerëzit e vet;të arriturat e tyre në fushën e arsimit,kulturës,artit,traditës,planet e tyre të më tutjeme,frymëzimet që i nxisin në veprimtarinë e më tejme,kushtet e punës në të cilat punojnë,kontaktet e tyre

me atdheun,ku nuk shpëton pa prekur edhe pyetjet si ndihen ata me zhvillimet politike,ekonomike e kulturore të gjitha viseve shqiptare.Kur shqiptarët në mërgim bëjnë biseda,patjetër se në memorien e tyre ngacmon dhimbja dhe vuajteja e së kaluarës së tyre dhe nuk ke si mos të dëgjosh kujtime rrënqethëse të së kaluarës,të cilat ne shqiptarët kush më pak e kush më shumë i kemi përjetuar nën lëkurën tonë.Për këtë të kaluar të hidhur,të cilën është mirë të mësojmë secili nga ne,

flasin dy veprimtartë shquar e intelektual Ismet Hasani dhe Fetah Bahtiri,emra këta të njohur jo vetëm në këtë libër”KUJTIME NGA DIASPORA III”;por edhe në faqet e shtypit të gazetave e revistave tona,valëve të radios,punimeve të tyre në krijimtari,etj…

Ismet Hasani dhe Fetah Bahtiri,emra këta të ngrohët jo vetëm për shqiptarët në mërgim,por edhe për shumë veprimtarë të huaj në vendet ku ata jetojnë,mes të cilëve kanë internacionalizuar edhe çështjen tonë kombëtare,sipas mendimit tim, do i radhisja personazhet kryesorë të këtij libri.Të flasish për librin e Sokol Demakut,”Kujtime nga Diaspora III”,nuk do mundësh të përmbyllësh të gjitha mes një vështrimi të shkurtër, por edhe do ishte e dëmshme që lexuesëve të u servirim

tërë një libër, përmes një vështrimi. Lexuesit që në zemër ka librin,i mbetet të e lexoj me vëmendje dhe do të mrekullohet me këtë libër i cili flet:Preokupimet e kohës të cilat i trajton autori si dhe të arriturat e kohës në të cilën paraqet ngjarëjen.

Këtu lexuesi ndjenë një begati vlerash,një dhimbje për shqiptarët e shkapërderdhur nga dhuna,anekënd botës,një krenari që ruajnë emrin shqiptar nëpër botë,që e ndrisin me djersë, punë, arsim, mençuri, rrespekt e saktësi.

Ne e përgëzojmë mikun, krijuesin dhe veprimtarin kombëtarë Sokol Demakun, për këtë libër të ndritshëm, duke i dëshiruar atijë shëndet dhe shumë e shumë libra të tjerë.