Politike – Page 295 – Dielli

SFIDAT NË MENAXHIMIN DHE ORGANIZIMIN E KLINIKËS EMERGJENTE GJATË PANDEMISË COVID-19

March 1, 2021 by dgreca

Prof. Asoc. Basri Lenjani MD.PhD, Drejtor i Klinikës Emergjente Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), në një rrëfim ekskluziv për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, analizon shërbimet mjekësore emergjente në Kosovë që prej fillimit të pandemisë Covid 19 dhe përcjell mesazhin se jemi në rrezik nga vala e tretë dhe u bën thirrje qytetarëve të zbatojnë masat e rekomanduara. Me Dr. Basri Lenjani bisedoi gazetari i ‟Diellit” Sokol Paja.

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE

Shërbimet mjekësore emergjente paraqesin një sistem të organizuar, dizajnuar për të ofruar kujdes mjekësor emergjent në vendin e ngjarjes, gjatë transportit të të sëmurëve ose të lënduarve deri në spital. Klinika emergjente merret me pranim, monitorim, ekzaminim, observimin, diagnostikimin, trajtimin të të sëmurëve emergjentë, kritik, deri në stabilizimin dhe sistemin e tyre në reparte sipas gjendjes klinike, ose lëshimin në shtëpi pas stabilizimit definitiv. Sistemi SHME nuk ka një rrjet të konsoliduar dhe të integruar të shërbimeve emergjente mjekësore. Që nga përhapja e sëmundjes COVID-19 klinika emergjente ishte në vijën e parë të frontit, duke shërbyer në funksion thelbësor e duke u bazuar në ligjin e kujdesit mjekësor emergjent në identifikimin e sëmundjeve, lëndimeve dhe të sëmurëve të prekur me COVID19, duke i izoluar nga të sëmurët e tjerë me qëllim të ofrimit të kujdesit mjekësor emergjent deri në stabilizimin definitiv. Në të njëjtën kohë, gjatë ditëve të para të pandemisë, sistemet shëndetësore kishin një rënie në numër të të sëmurëve që kërkonin kujdes akut (ose mos paraqitje ED) emergjent për shkak të COVID-19, mbeten që më vonë të analizohen. Pandemia COVID-19 dhe përgjigjet lokale, rajonale dhe kombëtare ndaj saj kanë përparuar më shpejt se çdo entitet tjetër mjekësor në shumë nga përvojat tona profesionale. Klinika emergjente aktualisht ka 507 m2, me 22 shtretër për qëndrim ditor (1 shtrat për 100.000 banorë).

SHËRBIMET MJEKËSORE EMERGJENTE NË EUROPË

Shërbimet mjekësore emergjente në Europë ballafaqohen me sfida që rrjedhin nga ndryshimet e dinamikës së jetës, përparimet shkencore të cilat rrisin kërkesën për përparimin e mënyrës së ofrimit të SHME. Mungesa e kapaciteteve hapësinore, barnave, materialit shpenzues, kapaciteteve diagnostikuese, laboratorike, sistemi të mirëfilltë referimi, stafit mjekësor si dhe stafit mbështetës. Mangësitë dhe problemet e konstatuara në shërbimin e emergjencave. Shfrytëzimi i ulët i SHME. Një shkallë tejet e ulët e përdorimit të ambulancave të emergjencës, mënyra për transportimin e të sëmurëve. Mungesa dhe nevoja e trajnimeve profesionale fokusuar veçanërisht për mjekët emergjent dhe infermierë e ndihmësit e tyre. Mungesë e standardizimit (shërbimit klinik dhe përkufizimeve). Mbajtje jo e mirë e të dhënave mbi pacientin (kartelat mjekësore dhe regjistra). Që nga shkurti, SHSKUK-së, spitalet regjionale si dhe në të gjithë botën kishin vetëm një vision e mision: Luftën kundër për të sëmurët me Covid-19 si dhe përpjekja për të parandaluar përhapjen e virusit, kryesisht i panjohur. Vizitat mjekësore në ED u ulën ndjeshëm gjatë pandemisë COVID-19. Një % shqetësuese e kësaj ulje ishte midis të sëmurëve që zakonisht do të ishin pranuar në spital, duke sugjeruar shtyrjen e konsiderueshme të kujdesit mjekësor. Ne u përpoqëm të përshkruajmë dhe karakterizojmë ndikimin e COVID-19 në pranimet në spital përmes ED, me një fokus specifik në grupin e diagnozës, moshën, gjininë.

RASTI PARË I REGJISTRUAR ME COVID19, 13 – 20 MARS 2020 NË KOSOVË

Më 13 mars 2020, Ministri i Shëndetësisë, deklaroi: njoftoj se MSH pas përfundimit të analizave në IKSHPK të 15 rasteve të dyshimta: dy kanë rezultuar pozitivë dhe gjendja e tyre shëndetësore rezulton të jetë stabile, njëra ishte e moshës 20 vjeçare me nënshtetësi italiane dhe tjetri i moshës mbi 77 vjeçar me nënshtetësi Kosovare. Janë marrë të gjitha masat kundër personave me të cilët ata kanë qenë në kontakt. Statistikat IKPSH 25.02.2021. “Numri total i rasteve pozitive është 67.469 raste nga 294.985 persona të dyshimtë në virusin SARS-CoV-2 dhe 1.582 raste të vdekjes, kurse numri i rasteve aktive është 6.968”. Rastet e konfirmuara me COVID19 në Klinikën emergjente, 15-20 raste. Numri i shtretëve të shfrytëzuar mbi 100 %. Prolonogimi i testeve PT-PSR. Qëndrimi i gjatë i të sëmurëve në K emergjente mbi 72/h. Kapacitet i limituar.

FORMIMI I KOMITETEVE, DETYRAT, ROLET DHE PËRGJEGJËSITË

Formohet Komiteti i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19 në Mars, 2020. Meqenëse anëtarët e grupit të Komitetit i ShSKUK për menaxhim të situatës me Covid19, sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e spitalit, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e infermierisë, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. MSH Formon Komitetin për Koordinimin dhe Vlerësimin e Situatës Emergjente me Koronavirus COVID-19. Mars, 2020. Grupi i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19 SHSKUK –së. Meqenëse anëtarët e grupit punues për menaxhiminn e Komitetit të ShSKUK-së sjellin përvojë profesionale në menaxhimin e klinikave, udhëheqjen e kujdesit shëndetësor dhe menaxhimin e stafit mjekësor, ata shpejt përcaktuan çështjet më emergjente për të cilat ata, si drejtues, dëshirojnë të punojnë, duke përdorur perspektivat e tyre të ndryshme dhe përvojat personale. Anëtarët e grupit punues te Komitetit të ShSKUK-ës për menaxhimin e covid 19 diskutonim se çfarë bën një udhëheqës në një situatë të veçantë siç është pandemia dhe veprimet e përqendruara që duhet të ndërmerren për të mbajtur klinikat COVID 19 dhe jo COVID 19 në gjendje të mirë. Përvojat tona pasqyrojnë ndikime të ndryshme të COVID-19 në secilin nga vendet dhe spitalet tona, lloje të ndryshme të spitaleve (publike dhe private), si dhe përvojat tona, duke shkëmbyer përvojat tona të sfidave dhe praktikave më të mira për të përgatitur spitalet për t’iu përgjigjur pandemisë dhe cilat zona kanë nevojë për forcim të mëtejshëm.

SFIDAT DHE MËSIMET E MARRA PËR DREJTUESIT E KLINIKAVE

Cilat janë sfidat dhe mësimet e marra për drejtuesit e Klinikave? Çfarë duhet përqëndruar dhe cilat masa paraprake dhe ndryshime në udhëheqje duhet të merren për / në të ardhmen? Për të filluar t’i përgjigjemi këtyre pyetjeve, ky vlerësim i parë përqendrohet në Planin e Menaxhimit dhe Udhëheqjes në emergjencë për COVID-19. Zotërimi i fazës së parë të madhe me COVID-19 ishte nevojë për vendimmarrje të shpejtë për ndryshime të thella në strukturat organizative dhe solidaritet të madh me stafin e kujdesit shëndetësor.

SFIDAT E VENDIMMARRJES GJATË COVID-19

Nga qendrat e kujdesit parësor te spitalet e kujdesit terciar, sfida ka qenë t’i përgjigjesh një virusi të ri që ka ndryshuar mënyrën tonë të jetës sot. Në Spanjë, një nga vendet më të ndikuara evropiane, spitalet ishin mbingarkuar nga një ortek pranimesh DE si dhe njësitë e kujdesit intensiv. Aneksi ofron një përmbledhje të shifrave që lidhen me vendin tonë dhe ndikimin e COVID-10 deri më tani. Për më tepër, shumë vende në botë si dhe tek ne zgjodhën t’i shtyjnë operacionet dhe ndërhyrjet e parashikueshme, por duke rritur kapacitetet e MIQ(shtretër, ventilator, personel), në mënyrë që të jenë të gatshëm për një numër të madh të sëmurëve kritikë me COVD 19. Prandaj, të gjithë ne u përballëm me të njëjtat vështirësi themelore: Një situatë e jashtëzakonshme shëndetësore, që askush nuk e kishte provuar kurrë më parë. I gjithë sistemi i kujdesit shëndetësor duhej të mësonin lëvizjet duke marrë njohuri nga organizata ndërkombëtare si OBSH, dhe gjithashtu duke ndjekur kërkimet e fundit. Shumë informacione të reja në lidhje me situatën pandemike, e të cilat duheshin marrë në konsideratë për vendimet e të gjithë kemi përjetuar strategji themelore të përbashkëta: Grupit i punës i Komitetit për menaxhimin e COVID 19 SHSKUK –së takoheshim çdo ditë për të diskutuar dhe vendosur se si të mirëmbahet funksionaliteti i SHSKUK, sa i përket personelit, hapësirës dhe furnizimeve dhe si mund të mirëmbahet ose zvogëlohet ose rritet kapaciteti i trajtimit spitalor, në përputhje me situatën. Për më tepër, komunikimi i duhur dhe një menaxhim i ndryshëm i informacionit ishin gjithashtu një çështje e veçantë. SHSKUK- së grupi punës për menxhimin COVID 19 me Drejtorët Klinika COVID 19 ishin ne takime pune çdo ditë. Përveç protokolleve të reja për të gjithë profesionistët, ekzistonte një raport ditor për numrin e të sëmurëve, rastet problematike, duke dhënë udhëzime se si të trajtohen në të gjitha Klinikat me COVID 19 siguria, ED në laborator, kujdes intensiv dhe izolim / karantinë. Në SHSKUK -ës, ekipi përbëhej nga njerëz të ngarkuar me Klinikat kryesore të kujdesit shëndetësor të QKUK-ës dhe shërbimet që mund t’i përgjigjeshin krizës shëndetësore, jo vetëm mjekësore, por edhe në lidhje me logjistikën, të tilla si depot, higjena, barnat, materiali shpenzues, pajisjet mjekësore, komunikimi, transporti dhe inxhinieria. Mungesa dhe krijimi i një ekipi përgjigjes COVID-19 SHSKUK-së, gjithashtu, dhe përbëhej nga infermierë, specialistë të sëmundjeve infektive, menaxherë ekzekutivë dhe personel shtëpiak, pas evaluimit duhet të mendohet në këtë drejtim? Përvojat në Gjermani për menaxhimin e pandemisë COVID-19 në Spitalin Hebre në Berlin formuan Bordin Ekzekutiv, personelin mjekësor, drejtorin e ED, MIQ me ekspertët e higjienës, zyrtarin e komunikimit, shefin biomjekësor dhe drejtues e tjerë. Në Dubai, u krijua një qendër komande ku një grup udhëheqësish kryesorë shëndetësorë dhe menaxherë administrativë zhvilluan një plan të plotë të strukturuar në kontrollin e përhapjes së pandemisë.

ORGANIZIMI I ZONAVE DHE EKIPEVE TË REJA DHE SHSKUK

Organizimi i zonave dhe ekipeve të reja dhe SHSKUK-së duke përdor një strategji të ndryshme për të ruajtur shërbimet mjekësore dhe në të njëjtën kohë për të parandaluar përhapjen e virusit apo edhe një shpërthim brenda spitalit: Vendosjen e profesionistëve në grupe, në zona të ndryshme spitalore dhe ndryshimin e modeleve të ndërrimit të punës për të zvogëluar ndër-infeksionin, rrezikun midis profesionistëve, spitalet fushore të triazhit jashtë ndërtesës nuk kishim nevoje para KE, ku shqyrtimi dhe identifikimi i rasteve të mundshme mund të bëhet para se të hynë të sëmurët Klinikat COVID 19 për të mbajtur të ndarë të sëmurët me COVID-19 dhe jo-COVID-19, megjithëse ato sollën sfida të tjera. Nuk kemi ide se çfarë na pret. Objektet e kujdesit shëndetësor dhe veçanërisht departamentet e urgjencës duhet të jenë të përgatitur për këtë. Jemi ne, ne mund të bëjmë atë që mundemi dhe të shpresojmë që editoriali im i ardhshëm të jetë i qetë. Mbrojtja e personelit. Pandemia paraqiti disa kërcënime për stafin mjekësor: vetë virusi dhe ngarkesa e punës për shkak të situatës së re të punës të përshkruar më sipër. Mbajtja e njerëzve të shëndetshëm, mbrojtja e stafit nga infeksionet ishte një detyrë e rëndësishme e udhëheqjes. Kishte reagime të ndryshme midis punonjësve ndaj informacioneve të reja dhe vendimeve të reja, disa ishin shumë të frikësuar dhe të pasigurt për situatën dhe të tjerët ishin pothuajse të pakujdesshëm. Por ishte shumë e rëndësishme të krijoheshin politika për hyrjen në spital dhe të riorganizohen protokollet e parandalimit dhe kontrollit të infeksionit në rutinën e stafit të spitalit. Në spitalet portugeze, grupet e punës u krijuan nëpër spitalet kryesore dhe filluan të zbatojnë aksionin e ndërgjegjësimit për profesionistët e kujdesit shëndetësor. Planet e emergjencës u kryen dhe po rregullohen me kalimin e ditëve. Në Kenia, si në shumë vende të tjera, u bë e detyrueshme për të gjithë njerëzit që hynin dhe lëviznin në spital të mbanin maska kirurgjikale dhe askush nuk mund të hynte në portën kryesore nëse nuk vishnin një maskë. Kontrolli i temperaturës është bërë në pika të ndryshme në dhe kushdo me një temperaturë mbi 38 gradë u zhvendos në një zonë të caktuar për vlerësim të mëtejshëm. Në shumë spitale, brenda vetëm disa javësh, ndonjëherë edhe vetëm disa ditë, stafi u mësua të mbante një maskë gjatë gjithë kohës që ishte në detyrë, dhe të mos kishte më takime prezentuese me një numër të madh njerëzish në dhoma të vogla. Kudo që ishte e mundur, u zbatua një punë në distancë, esp. për stafin e administratës.Tek ne fillim ishte në gjendje të anashkalonte burokracinë e prokurimit të materialeve të konsumit kirurgjikal për të qenë në gjendje të siguronte shpejt sanitizues dore, PPE dhe maska kirurgjikale dhe N95 për të gjithë stafin e saj. Atyre që punojnë në pavijonet COVID-19 dhe atyre që punojnë në departamentin e emergjencës.

SIGURIMI I PAJISJEVE MBROJTËSE PERSONALE

Sigurimi i Pajisjeve Mbrojtëse Personale (PPE) ishte një sfidë globale në fillim të pandemisë, SHSKUK-se spitalet dhe mjekësia parësore u përballën me një mungesë të PPE dhe shumë shpejt disa profesionistë të shëndetit morën teste pozitive COVID-19. Në shumë vende, zinxhirët e furnizimit u prishën pothuajse në asnjë kohë dhe çmimet për PPE u rritën jashtëzakonisht shumë. Grumbullimi dhe sigurimi i PPE për të gjithë punonjësit ishin tema kryesore. Fillimisht, nuk kishte kontrolle dhe kontrolle mbi lëshimin e maskave dhe spitali shpejt kuptoi që njerëzit po vinin një numër të madh maska për të marrë në shtëpi, dhe më pas u prezantua një sistem ku infermierja përgjegjëse e njësisë ishte përgjegjëse për shpërndarjen e PPE për të siguruar që rezervat nuk ishin shteruar për shkak të grumbullimit dhe përdorimit pa mend. Spitalet e tjera shpërndanë maska dhe dezinfektues punonjësve dhe familjeve të tyre. Kosova pritet të sigurojë falas 360 mijë vaksina, kurse pjesën tjetër do ta blejë. Ndërkohë zyrtarë të OBSH-së në Kosovë parashohin që procesi i vaksinimit në Kosovë nuk mund të fillojë para stinës së pranverës.

KONLUZIONET, MENAXHIMI DHE UDHËHEQJA

Menaxhimi dhe udhëheqja në këto kohë të papara ka sfida të natyrshme të mundimshme, pasi spitalet kanë një sfidë të rëndësishme në balancimin e kohës, interesin më të mirë kombëtar, rajonal, të biznesit, punonjësve dhe pacientëve. Kalimi nga një strategji e njohjes sistematike të rasteve të mundshme në atë të zbutjes së epidemisë kërkonte shërbime të mjekësisë emergjente spitalore për të zbatuar masa të menaxhimit të krizës, për të garantuar kapacitetin e pranimit dhe shtrimit në spital. Gjetjet tona demonstrojnë ulje të pranimeve në spital përmes KE gjatë pandemisë dhe sugjerojnë që disa të semurë mund të kenë shtyrë kujdesin e nevojshëm. Përvojat tona nxjerrin në pah rëndësinë e përfshirjes në çdo hap dhe përgatisin protokolle, politika dhe procedura rigoroze, në mënyrë që të standardizojmë kujdesin dhe të sigurojmë sigurinë e të gjithëve. Kujdesuni për stafin tuaj, pastaj stafi juaj kujdeset për pjesën tjetër. Nevojiten hulumtime të mëtejshme për të përcaktuar pasojat klinike dhe operacionale të kësaj vonese. Ka pasur ndryshime të konsiderueshme në modelet e kërkimit të kujdesit gjatë pandemisë COVID-19. Rëniet në vizitat e KE, veçanërisht për grupe të caktuara demografike dhe proceset e sëmundjes, duhet të nxisin përpjekje për të kuptuar këto fenomene, të inkurajojnë kërkimin e duhur të kujdesit dhe të monitorojnë për sëmundshmërinë dhe vdekshmërinë që mund të rezultojë nga kujdesi i vonuar ose i shtyrë. Përmes kësaj krize pandemike, kishte mësime kryesore, praktika të mira dhe të këqija, që duhet të ndahen. Shpejtësia mund të përsosë. Kjo pandemi na ka treguar se udhëheqja e mirë është thelbësore, plani i detajuar, ofrimi i shërbimeve cilësore shendetësore, financimi i qëndrueshëm i SHME, sigurimi i resurseve njerëzore dhe kapitale, sigurimi i sasive të mjaftueshme të barnave dhe materialit shpenzues, krijimi i mekanizmit të vleresimit dhe promovimit të teknologjise mjekësore dhe të komunikimit, sigurimi i kapaciteteve diagnostikuese për kryerjen e testeve bazë dhe atyre të shpëtimit të jetës, sigurimi i një sistemi të mirëfilltë referimi. Ndryshimi i sistemit, sigurimi i protokoleve që do të mundësonte vendimmarrje korrekte emergjente, si në diagnostikim, trajtim të bazuar në algoritmet, teknikat e përzgjedhjes sipas standardeve ndërkombëtare. Sigurimi i edukimit specialistik dhe EVP për mjekë emergjentë dhe nevoja të mjekësisë emergjente. Motivimi i personelit që punon në Kliniken Emergjente. Stafi mjekësor i emergjencës mbajnë një përgjegjësi të madhe në këtë pandemi. Ne duhet të sigurojmë triazh dhe menaxhim të hershëm të pacientëve me infeksion të dyshuar ose të konfirmuar COVID 19. Më e rëndësishmja, ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të parandaluar departamentet tona emergjente përhapjen e infeksionit. Masat e ndryshme të ndërmarra nga departamenti kanë ndihmuar në sigurimin e moralit të mirë të stafit dhe respektimin e rreptë të procedurave të sigurisë. Ne ndajmë mësimet e marra në mënyrë që të tjerët që menaxhojnë ED në të gjithë botën të mund të përfitojnë nga përvoja jonë.

STANDARDET E PROFESIONALIZMIT MJEKËSOR

Profesionalizmi mjekësor bazohet në standarde individuale por edhe institucionale. Jo vetëm standarde klinike, por edhe etike, të vlerave e të sjelljes. Nigel Crisp, 2006. Mesazh: Jemi në rrezik nga vala e tretë. Na ndihmoni në mënyrë që të mos kemi nevojë ta mbyllim komplet ekonominë siç ka ndodhur para disa muajve. Respektoni masat e reakomanduar nga IKSHPK dhe OBSH-së.

Me shëndet çdo gjë na duket e kënaqshme, kurse kur jemi të sëmurë asgjë nuk na kënaq. – Artur Shopenhauer.

It’s time for Greece to follow Israel’s example and recognize Kosovo

March 1, 2021 by dgreca

– Five EU members do not recognize Kosovo. Greek recognition would send an important message that would surely benefit Brussels’ initiative.

By Akri Çipa*/

Since 2008, the Republic of Kosovo has joined international organizations, has become a vital part of the international community, and has been a key factor of stability in the Balkans. In terms of democratic standards, Kosovo fares better than some of its neighbors, as evidenced by its latest exemplary elections. It is time for Athens to finally join the more than 100 countries that recognize its irreversible independence.

Doing so would advance Greek interests and elevate Athens’ diplomatic clout. Not only Greece would offer an important contribution to peace and regional stability, but it would also be an important gesture to nurture closer Greek-Albanian ties.

This month, Israel established full diplomatic relations with Kosovo, in a move widely supported and coordinated by the United States. Greece has the opportunity to follow Israel’s example and finally establish full bilateral ties with the Republic of Kosovo.

Despite repeated attempts by Serbia and its allies to contest the legitimacy of Kosovo’s sovereignty, its independence was upheld by the International Court of Justice. In its 2010 Advisory Opinion, the court noted that Kosovo’s declaration of independence did not circumvent or break any international law, attesting to its international legality.

Kosovo’s diplomatic ties with Israel countered, once again, the assumption that its independence serves as a dangerous precedent for secessionist movements. The five EU member states that still refuse to acknowledge an independent Kosovo, including Greece, have indirectly hidden behind this argument.

However, Israel’s decision directly contradicts this misleading and outdated narrative. Considering how Israel faces with the Palestinians one of the thorniest and most complex territorial disputes in the world, its recognition showcases and reinforces the fact that Kosovo’s independence is a sui generis case and that in no way can be used to predetermine or influence the outcome of other disputes.

The lack of normalization between Kosovo and Serbia remains the most problematic security issue in the Balkans. At the same time, it hinders their integration in the European Union and creates openings for foreign interference. Outside powers have an interest in preserving the status quo and keeping the region in a limbo.

Greece has the opportunity to contribute in breaking the current deadlock and injecting positive energy that could help facilitate the resolution of the conflict. Such a move would surely be welcomed by most Western countries, as well as EU institutions.

The European External Action Service, which continues its efforts to facilitate a comprehensive agreement between Kosovo and Serbia, has its hands tied in many regards due to the fact that five EU members do not recognize Kosovo. Greek recognition would send an important message that would surely benefit Brussels’ initiative.

Furthermore, the new administration in the United States has pledged to enhance its efforts to settle the conflict and help them towards mutual recognition. This was emphasized most recently in U.S. President Joe Biden’s letter to Serbian President Aleksandar Vucic.

Athens’ recognition of Kosovo now, in line with the U.S. position, would assist this end goal and would earn goodwill in Washington. After all, the moment is especially ripe. As part of the commitments it undertook during the White House summit last September, Serbia has pledged to not lobby other countries against Kosovo’s recognition for one year.

Differently from the other EU non-recognizers, Greece has a Liaison Office in Kosovo, at ambassadorial level, and has emphasized that it seeks to strengthen economic relations. Foreign Minister Nikos Dendias’ visit in Kosovo last October was focused on the region’s EU perspective and the dialogue between Kosovo and Serbia.

The visit emphasized that there is increasing bilateral engagement. Establishing full diplomatic relations would create new opportunities for deeper cooperation on issues of mutual concern.

The establishment of Kosovo-Israel ties set an important precedent. Athens would be wise to learn from it.

*Article was first published by The Brussels Times

PROKURORI I ISH-REGJIMIT KOMUNIST DEKOROHET NGA DEPARTAMENTI AMERIKAN I SHTETIT

February 24, 2021 by dgreca

Nga Frank Shkreli/Jo, jo nuk është “fake news”, është lajm i vërtetë! Lajmi më erdhi në postën time elektronike drejtë për drejtë nga Departmaneti i Shtetit pasi jam i abonuar për të marrë rregullisht të gjitha njoftimet e këtij departamenti në lidhje me Evropën. Lajmi u përhap edhe nga agjenci lajmesh të tjera shqiptare, përfshir edhe Zërin e Amerikës, i cili njofton se Departamenti i Shtetit nderoi të martën individë të vendeve të ndryshme për luftën kundër korrupsionit, mes së cilëve edhe gjykatësin shqiptar Ardian Dvorani. Çmimi i ri “Kampionët Ndërkombëtarë të Anti-Korrupsionit”, siç u shpreh Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken, “vlerëson individë që kanë punuar pa u lodhur, shpesh në kushte të vështira, për të mbrojtur transparencën, luftuar korrupsionin dhe për të siguruar mbajtjen e përgjegjësisë në vendet e tyre”.

Unë nuk dua as nuk dëshiroj që ti bashkohem diskutimeve në median shqiptare, këto ditë, në lidhje me marrëdhëniet e Z. Dvorani me politikanë të ndryshëm shqiptarë të këtyre 30-viteve tranzicion të pafund dhe siç duket të pa mbarim, ku kanë pasur gisht dhe vazhdojnë të ushtrojnë influence në këtë përzgjatje të pafund edhe Z. Dvorani me shokë të tij gjykatës, prokurorë e të tjerë – të cilët në vend që të dekorohen duhet të mbahen përgjegjës për gjëndjen e mjerueshme dhe të pa krahasueshme me asnjë vend ish-komunist të Evropës — në të cilin gjëndet sot sistemi i (mos)drejtësisë shqiptare. Për këtë gjëndje të krijuar në Shqipëri duhet të jenë të turpëruar të gjithë, përfaqsues të drejtësisë dhe të politikës shqiptare, por edhe ndërkombtarët që vazhdojnë t’i mbeshtesin këta humbës dhe deshtakë për tre dekada tani. Të kenë turp, pikëspari para shqiptarëve por edhe para botës – sepse sado që të krenoheni me punën tuaj deri tani – shqiptarët që prisnin shumë më shumë prej jush – kanë vendosur tanimë se kjo që kini krijuar nuk është Shqipëria post komuniste që ata dëshironin. 30-vjet më parë rinia shqiptare rrëxoi monumentin e diktatorit Enver Hoxha duke deklaruar se e donin Shqipërinë si e gjithë Evropa. Të zhgënjyer nga mos-drejtësia dhe nga politika korruptive e këtyre 30-viteve, shqiptarët më në fund po votojnë me kembët e tyre duke u larguar masivisht nga trojet stërgjyshore për në vendet perëndimore pasi nuk dëshirojnë të jetojnë më në një atmosferë dhe frymë mos-drejtësie dhe politike enveriste, e ushtruar gjithnjë nga shumë përfaqsues të atij regjimi, 30-vjetë pas shembjes së monumentit të diktatorit Hoxha.

Monumenti i Hoxhës në sheshin Skenderbej mund të jetë rrëzuar 30-vjetë më parë, por, fatkeqësisht, monumente paturpësie të asaj periudhe terroriste dhe kriminale ke sot në zyrat më të larta vendimmarrëse të politikës dhe të drejtësisë në Tiranë, si në asnjë vend tjetër ish-komunist. Kjo është në situatë e pa-tolerueshme për një vend anëtar të NATO-s dhe duhet të ishte e pa-tolerueshme edhe për ndërkombëtarët në Tiranë. Por, të pakën — në minimum– nuk do duhej që përfaqsuesë të politikës dhe të dretësisë ish-staliniste/enveriste të rekomandoheshin nga ndërkombëltarët për dekorata nga ente ndërkombëtare prestigjoze siç është Departamenti Amerikan të Shtetit. Para se të çoni dolli për këtë dekoratë, mendoni pak se çfarë simboli i dërgohet popullit shqiptar me një rekomandim të tillë për një ish-prokuror të ish-regjimit. Çfarë simboli u dërgohet të përndjekurve, ish-të burgorurve të torturuarve nga komunizmi, familjeve të atyre që vdiqen nën tortura në burgjet komuniste, varret e të cilëve as sot nuk gjënden nga familjet e tyre që të kenë mundësit që pakën të vendosin një tufë me lule tek varri të dashurve të tyre? Çfarë simboli çon ky vendim për mbrojtjen historike të të drejtave të njeriut nga ana e Shteteve të Bashkuara. “Shtetet e Bashkuara janë të përkushtuara për një botë në të cilën mbrohen të drejtat e njeriut, mbështeten mbrojtësit e tyre dhe ata që kryejnë abuzime të të drejtave të njeriut mbahen përgjegjës. Promovimi i respektit për të drejtat e njeriut nuk është diçka që ne mund ta bëjmë vetëm, por është arritur më së miri duke punuar me aleatët dhe partnerët tanë në të gjithë globin. Presidenti Biden është i përkushtuar në një politikë të jashtme që bashkon vlerat tona demokratike me udhëheqjen tonë diplomatike, dhe një që ka në qendër mbrojtjen e demokracisë dhe mbrojtjen e të drejtave të njeriut”, ka deklaruar dje Sekretari Amerikan i Shtetit, Antony J. Blinken, duke thënë se të drejtat e njeriut dhe demokracia janë në qëndër të politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara.

Unë nuk e njoh dhe nuk kam asgjë kundër Z. Dvorani, president, kryeministër u bëftë! Në të vërtetë i uroj punë të mbarë, por shërbimi i tij si prokuror në Shkodër gjatë viteve të regjimit komunist 1988-1991, nuk besoj se është një punë me të cilën ai dhe shokët e tij të asaj periudhe mund të thonë se ishin krenarë. A po jo!? Pyesni shkodranët se çfarë ndodhte në qytetin e tyre verior gjatë asaj kohe dhe si trajtoheshin ata nga “drejtësia” e regjimit komunist të Ramiz Alisë — drejtësi që ushtrohej dhe që zbatohej nga Z. Dvorani me shokët e tij të shkolluar në frymën e drejtësisë marksiste-leniniste-staliniste. Pyesni për krimet çnjerëzore të atij regjimi dhe për njerëzit që i zbatuan ligjet e asaj kohe – madje edhe në ditët e fundit të regjimit komunist 1990-1991 — krime për të cilat ende askush nuk ka marrë përgjegjësi as nuk i kujton askush. “Krimi” për rrëzimin e monumentit të Stalinit e të tjera simbole komuniste në Shkodër, jo më shumë se dy muaj para pluralizmit në Shqipëri. Çdo gjë kishte marrë fund, por mbrojtësit e zellshëm të drejtësisë komuniste donin të jepnin mesazhin se jemi ende këtu. Abuzuesit e të drejtave më themelore të njeriut në regjimin komunist, sot na qenkan mbrojtësit më të zellëshëm dhe luftëtarë të korrupsionit, meritues të dekoratave nga Departamentit Amerikan të Shtetit!!!??? Po kush do e çojë deri fund drejtësinë për ato krime të kohës së komunizmit? Kush më mirë se ata që i urdhëruan dhe zbatuan ato krime e që edhe sot ushtrojnë detyrën e gjykatësit, prokurorit, avokatit e tjera. Për mua ka shumë rëndësi zbulimi dhe përgjegjësia për këto krime të komunizmit. Kjo duhej të ishte prioritet edhe për ndërkombëtarët nëqoftse vërtetë dëshirojnë ta shërojnë dhe ta çlirojnë atë shoqëri njëherë e mirë nga e kaluara e saj komuniste. Para dy tre ditësh ishte 30-vjetori i rrëximit të përmendores së Enver Hoxhës, a patë ndonjë ndërkombëtarë të bënte ndonjë deklaratë me këtë rast, po entet zyrtare të Shqipërisë “demokratike”, “antikomuniste”, anëtare e NATO-s, e shënuan, zyrtarisht, këtë datë????

A po t’i harrojmë ato krime, “se ashtu ishte koha” atëherë, thonë për veten e tyre sot të gjithë ata që ishin pjesëmarrës në krimet monstruoze të kryera nga ish-regjimi ndaj të pafajshëmve shqiptarë, kundërshtarë të regjimit, të cilëve u kishte ardhur shpirti në fyt nga diktatura komuniste që mbrohej dhe mbahej në këmbë nga shumë mbështetës të atij regjimi, shumë prej të cilëve edhe sot mbajnë pozita kyçe në qeveri dhe në drejtësi, e të cilët madje kanë siguruar edhe legjitimetin due mbështetjen e pa kursyer të ndërkombëtarëve.

Hannah Arendt është shprehur se, “Ekziston një ndërvarësi e çuditshme midis pamendësisë dhe së keqes”. Mua më vjen shumë keq për këtë pamendësi dhe ndërvartësi të ndërkombëtarëve me përfaqsues të keqës (the evil) e komunizmit, që fatkeqësisht, ende diktohet qartë në nivelet më të larta vendimarrëse të Shqipërisë. “Kur e keqja lejohet të konkurrojë me të mirën, e keqja ka një tërheqje emocionale populiste që fiton nëse njerëzit e mirë nuk qëndrojnë si pararojë kundër abuzimit”, ka paralajmëruar Hannah Arendt, një prej mendimtarëve më të rëndësishëm politikë të shekullit të kaluar.

Uroj që banaliteti i së keqës të mos arrij nivele edhe më të larta në trojet tona!

On the Front Lines of Diplomacy, at the Back of the Line for a Vaccine

February 24, 2021 by dgreca

In the best of times, working at the United States Embassy in Pristina, Kosovo, was always difficult: Pollution, poor electricity, unreliable internet service and a substandard health system there rendered it a hardship post for American diplomats.

That was before the coronavirus pandemic. In a cautionary cable sent last week to State Department headquarters, the American ambassador in Pristina, Philip S. Kosnett, described increasingly dire conditions for his staff, including depression and burnout, after nearly a year of trying to balance the public-facing duties of diplomacy during the pandemic.

He said many embassy employees felt unsafe going outside, shopping for groceries or getting medical checkups in a country that disdained face masks. Others reported to the office regardless, unable to gain access to government systems from home, to keep up with work demands with a staff thinned out by virus-related departures.

Mr. Kosnett said he had not yet received vaccines for his diplomats, even though doses were given to some State Department employees based in Washington starting two months ago.

“It is more difficult to accept the department’s logic for prioritizing vaccination for rear-echelon personnel in Washington,” Mr. Kosnett, a career diplomat, wrote in the cable, a copy of which was obtained by The New York Times. “Until the department is able to provide vaccines to posts like Pristina, the impact of the pandemic to health, welfare and productivity will remain profound.”

His concerns have been echoed by American diplomats working in Europe, the Middle East and South America, who complain that the State Department’s rollout of the vaccine has been disjointed at best.

At worst, some diplomats said, it left the distinct impression that the needs of senior leaders and employees based in the United States were more pressing than those of personnel living in countries with rising virus cases or no modern health care systems — or, in some cases, both. The outcry represents a muted but widespread mutiny among the American diplomatic corps, the first so far of Secretary of State Antony J. Blinken’s tenure. Some career employees at the State Department have also grumbled about political appointees being tapped for plum posts, despite Mr. Blinken’s pledge to promote from within.

But the departm’s internal schism over vaccine distribution has resonated particularly in light of President Biden’s pledge to speed doses to Americans and after Mr. Blinken noted last month that the pandemic had killed five American citizens and 42 locally employed staff members at embassies and consulates around the world.

In at least two cables to the department work force this month, Mr. Blinken and other senior officials sounded pained in trying to assure frontline diplomats that they, too, would be vaccinated, if they chose, as soon as doses were available.

“The unfortunate and difficult reality is that there are more places that need doses immediately than we have the supply to accommodate,” Carol Z. Perez, the acting under secretary of management, said in the latest cable, dated Monday, to update all diplomatic and consular posts on the department’s virus response. “I understand the frustration, and we are doing everything we can to fill these gaps.”

Yet the cable, which was signed by Mr. Blinken, said it was not clear how many doses the State Department would receive from the government’s vaccine campaign in March — nor where, exactly, they would be sent.

The department so far has received about 73,400 vaccine doses, or about 23 percent of the 315,000 requested for its employees, families and other household members of American diplomats who are posted overseas, foreign-born staff members working at embassies and consulates abroad, and contractors.

Eighty percent of those vaccines have been sent overseas — on par with the number of full-time State Department employees who work abroad, if not their family members or contractors. But diplomats noted higher risks of infection and lower quality of health care in many countries that were not at all comparable to conditions in the United States.

One official based in the Middle East said that the medical staff in some American embassies had been sent back to Washington to administer vaccines to officials there, leaving the impression that overseas personnel were not a priority.

Just as across the United States, officials at the department’s headquarters have struggled with delivering a vaccine that requires subzero temperature controls to more than 270 diplomatic posts worldwide. In recent weeks, the State Department obtained more than 200 freezers for embassies and consulates to use for storing the vaccines, 80 percent of which had been delivered, Ms. Perez said.

She also acknowledged “missteps,” such as in December, when an unspecified number of doses that were stored at the wrong temperature in Washington needed to be used immediately or go to waste. They were given to department employees who were put on a priority list by their managers and able to come to the medical unit at State Department headquarters on short notice during the holidays. Much of the first tranche of doses went to the department’s frontline workers: medical, maintenance and diplomatic security personnel, and officials who work in round-the-clock operations centers that monitor diplomatic and security developments around the world. Vaccines were also given to employees at the State Department’s missions in Iraq, Afghanistan and Somalia.

What was left over, for the most part, went to Washington-area employees who worked from government offices at least eight hours each week.

In January, diplomats in Mexico City, across West Africa and in Ashgabat, Turkmenistan, received the vaccine — as did employees at passport offices in Arkansas, New Hampshire and New Orleans. Additional Washington-area employees were also given doses.

This month, the bulk of the doses were designated for diplomatic posts in East Africa and southern Africa, as well as remaining Washington-area employees who regularly work from the office and staff at the U.S. mission to the United Nations in New York.

Separately, a senior department official said on Tuesday that about a dozen senior Trump administration appointees were also vaccinated before they left government, although the official refused to identify who they were.

Some diplomats abroad have said it might be faster to get the coronavirus vaccine from the nations in which they are posted rather than waiting for the State Department. In the cable on Monday, Ms. Perez said that would be allowed by at least 17 foreign governments so far, as long as they met American legal and safety standards.

She also said the State Department was the only federal agency that had used every vaccine it had received from the Department of Health and Human Services without wasting or spoiling any doses. “I wish we had more,” she said.

Despite the widespread exasperation, at least some diplomats overseas said they also understood that the global demands for the vaccine had far outpaced the supply — even if, they said, the State Department could have planned better months ago to secure more doses.

In Pristina, where about 20 percent of embassy employees have been infected by the virus, Mr. Kosnett said staff morale had plummeted since the vaccine rollout was announced. He said many diplomats there doubted the embassy would ever receive doses, and some believed that the State Department cared little for their plight.

He and other senior embassy officials “can and must do more locally to address morale issues,” Mr. Kosnett wrote in the cable.

“But we would ask that Washington do more, too,” he said. “Repeatedly raising expectations, then dashing hopes with regards to vaccine distribution, has taken a hard toll on our community’s outlook for the future.”

Courtesy NYTimes

QEMAL DEMA- NDERIM KUJTIMIT TË SHTRENJTË TË NJË MIKU

February 23, 2021 by dgreca

“Miqësia dyfishon gëzimet dhe ndan ankthet për gjysmë”- BACON/

SHKRUAN: EUGJEN MERLIKA-ITALI/23 Shkurt 2021/

22 shkurti për mua u hap me një lajm të hidhur, nga ata që trondisin themelet e shpirtit e mbeten gjatë në mëndjen që, si një zog i plagosur endet në kërkim të një strehe për të mbledhur thërrime jete, të kthyera në kujtime, të ngulitura në zemër e në kujtesë. Janë copëza jete të shpërndara në dhjetëvjeçarë të gjatë, në faza të ndryshme të saj, që si në një film të përfytyresës i lëshojnë vendin njëra tjetrës, së bashku me ndodhitë e së shkuarës.

Ai lajm I hidhur u sendëzua në një mesazh të ardhur me Watsap që nga New Yorku i largët: “Xhaxhi Eugjen, me dhimbje të madhe, ju njoftojmë që babi im i shtrenjtë dhe I dashur ndërroi jetë në krahët tonë, i rrethar me dashuri më 21 shkurt në mbrëmje. Lindita”.

Kështu ndërroi jetë edhe Qemal Dema, njëri nga ne të mbijetuarit e komunizmit shqiptar, një mik e shok i hershëm i kampeve të internimit e i burgjeve të “parajsës socialiste” shqiptare, jeta e të cilit filloi kalvarin që fëmijë, sepse të parët e Tij kishin patur mënçurinë të kuptonin se e keqja që i kërcënohej Shqipërisë nuk duhej pranuar, se duhej luftuar me rrënjë. Por ata që u munduan t’a bëjnë qenë të pakët, sepse Shqipëria ishte e pushtuar dhe ishte mjaft e vështirë të depërtohej në t’ ardhmen e saj, të gjindej e vërteta që fshihej mbas atyre që “luftonin” pushtuesin, apo më mirë shqiptarët largpamës.

Qe një tragjedi e egër ajo që pllakosi Shqipërinë. Ata që e paralajmëruan dhe u munduan t’a shmangnin e paguan me kokat e tyre e më shumë me gjysmë shekulli skllavëri bashkëkohore të familjarëve të tyre, të grave e fëmijëve, të motrave e vëllezërve. Mbi ta rëndoi për 47 vite shpata e mprehtë e “luftës së klasave”, që i degdisi në kampet e pafund të internimeve e të burgjeve me punë të detyruar, me mohime të çfarëdo të drejte njerëzore, me një jetë të tërë të kaluar nën mizorinë e terrorit, të pasigurisë, të frikës. Këta qenë therorët e gjallë të një padrejtësie makabre, që mbretëroi sovrane “mbi tokën e fshikulluar nga përndjekjet”.

I ndjeri Qemal qe njëri nga ata mbi të cilët furia terroriste komuniste u vërsul me të gjithë ortekun e saj shkatërrimtar. Ishte vetëm nëntë vjeç kur Dibra e tij mori ngjyrën e kuqe të miqve të Sërbit e Demajt, që kishin luftuar kundër brigatave partizane t’ardhura nga jugu i Shqipërisë, u shpërngulën për në kampet e sapokrijuara që mbinin si çibanë në çdo cep të Shqipërisë. Qemali ishte më i madhi i meshkujve të familjes e atij i u përcaktua fati i viktimës së parë të fisit të Demajve, fat që nuk i u nda deri në ditët e fundit të shkërmoqjes së “perandorisë të së keqes”në brigjet e Adriatikut. Por Qemali kishte trashëguar vetitë më të mira të të parëve të tij, e në moshë të njomë në kampin e Tepelenës, n’atë “kamp pushimi”simbas ndonjë historiani të epokës komuniste e mbas komuniste, ai provoi burgimin e parë.

Dy herë i burgosur, pa i bërë keq asnjë mize në jetën e tij, dy herë viktimë e një drejtësie kriminale që kishte shpikur nenin 55/1 të kodit penal, për të ndëshkuar çdo mendim të qënë apo të paqënë, të shprehur apo të pashprehur kundër një regjimi të dhunës skajore e të varfërisë proverbiale. Ai do të kalonte jo pak, por njëzet vite të jetës së Tij n’ato burgje të diktaturës, për të ngritur “veprat e socializmit” falas si skllevërit e Egjyptit të lashtë që ngrinin piramidat, së pari si djalosh që nuk i kishte dirsur ende mustaqja e së dyti si baba i katër vajzave, të lindura në një nga sektorët më të këqij të kampeve të internimit, në Gradishtin e famshëm të viteve 50 e 60, pa drita, pa ujë që sillej me fuçi në një qerre prej një tjetër fshati në kodër, pa rrugë, pa shkollë, me bukën që vinte dhe ajo me një qerre, pa asgjë që të bënte të mendonje se këtu jetonin njerëz…

Tani që po shkruaj këto rrjeshta për mikun e viteve të gjata më kalojnë para sysh thërrimet e jetës të kaluar së bashku, lodra e shahut në Gradishtin e mjerimit, puna e rëndë në fushat e liruara nga ujët e Tërbufit, paraqitja e përditëshme para kapterr Andreas, nëna fisnike e Qemalit dhe dy vëllezërit e tij më të vegjël me të cilët luanim futboll në një fushë të improvizuar së bashku me shokë të kampit. Më pas u largova nga Gradishti, duke lënë aty një pjesë të familjes tek e cila kthehesha herë mbas here. Kështu kaluan vitet, Qemali krijoi familjen me Fluturën, një vajzë që vinte nga një tjetër fshat internimi e që ishte bijë e një fisi të njohur në Dibër, atë të Ndrejajve. Lindën vajzat që u rritën në kushtet e Gradishtit ashtu si shumë bashkëmoshatarë e bashkëmoshatare të tyre.

Kaluan vitet. Erdhën kohët mizore të gjysmës së dytë të viteve 70 me përndjekjet sistematike e të planifikuara që stërmbushën burgjet e tmerrshme. Ishin ditë, muaj e vite të mbushura me ankthin e arrestimit, me mendimin se në mëngjez duhej të përshëndeteshim me familjarët, ndërmjet tyre bashkëshortet e fëmijët, sepse në darkë nuk dihej a do të ktheheshim në shtëpi. Gjykatat dhe hetuesitë ishin kthyer në kasaphana mishgrirëse që kalonin në duart e tyre rregullisht banorë të pafajshëm. N’atë periudhë krahas Kurt Kolës, Ahmet Kolgjinit, Eqerem e Fatmir Mujos, Mojs e Lekë Mirakajt, Naim Staraveckës, Fatbardh Kupit, Dine Dines, Eugjen Merlikës, Agron Kalasë, Tefta Tasit, Besa e Mynevere Dumes, Mehdi Bylykbashit e ndonjë tjetri të cilit i kërkoj falje për mos përmëndjen, të gjithë njerëz t’arrestuar në sektorët e ndryshëm të së njëjtës ndërmarrje, edhe Qemali u rikthye në “shtëpinë e përbashkët” të viktimave të paracaktuar që fëmijë për të kryer rolin e gogolit në shkretëtirën e çmëndurisë enveriane, së cilës i thureshin vargje, i kompozoheshin këngë, i ngriheshin monumente.

Për Qemalin kjo përvojë e përsëritur qe veçanërisht e vështirë, sepse vetëdijes së përkatësisë botës së kundërshtarëve të komunizmit, e për pasojë të viktimave të tij të pashmangëshme i shtohej edhe dhimbja e thellë për fatet e fëmijëve të mitur. Përse do të vuanin krijesat e tij të pafajshme? Deri kur do të ngopej regjimi me kufomat e krimeve të tij? Ishin pyetje pa përgjigje që secili në vetminë e tij i drejtonte Zotit të gjithfuqishëm.

Janë të ngjajshme jetët tona, të kaluara me të njëjtat dëshira për pak liri, me mundimet e përditëshme të jetës së skllavit, me frikën e arrestimit për vite të tëra, me trysninë oqeanike të pushtetit për të depersonalizuar njerëzit, me qëndresën e karaktereve që shkuan deri në flijim skajor, në dhjetë vite burg për të mos i u nënështruar së keqes të njëjtësuar me rroben e sigurimsave që medaljet e tyre të trimërisë i kishin të shënuara në dosjet e fëlliqësisë së tyre, duke “rekrutuar” njerëz të dobët, për t’i kthyer në varrmihës të shokëve të tyre. Ky ishte morali i asaj kaste kriminale që ende vazhdon të nderohet, t’i njihen “meritat”, të vazhdojnë të qeverisin Shqipërinë nëpërmjet bijve të tyre moralë e biologjikë. Ndërsa Qemalit, e jo vetëm atij, shteti mbas komunist i mbajti paratë e dëmshpërblimit të viteve të burgut, sepse dhjetë vite më parë, qeveria Meksi u kishte njohur të drejtën e një farë ndihme që jepej për banesat, mbasi ata vinin nga kasollet që nuk kishin më asnjë vlerë, ndërsa pjesa tjetër e popullsisë privatizoi me çmime simbolike apartamentet që u kishte dhënë shteti. Ato para që u ishin dhënë për të kompensuar në një farë mase strehimin i u mbajtën nga llogaria e dëmshpërblimit të viteve të burgut, në kundërshtim me të gjithë ligjet juridike që nuk pranojnë si të ligjëshëm retroaktivitetin e një ligji kur ai shkon në dëm të qytetarit. Kjo ishte demokracia zhgënjyese që vazhdon t’i quajë ish të përndjekurit si qytetarë të dorës së dytë, mbasi nuk mund t’i përcaktojë më me devizën enveriane të “armiqve të kllasës”.

Por Qemali, ashtu sikurse edhe shumë shokë të tij, nuk i u nënështrua kurrë, gjatë gjithë jetës së Tij, trysnisë së shtetit komunist dhe as përfaqësuesve të tij. Ai mbeti një shpirt i lirë e i pastër si bora e bardhë e Korabit të vendit të lindjes. Në vitet e gjata të burgut të dytë në kampin e Spaçit, ku u takuam përsëri, ai ishte si një vëlla i madh për ne të tjerët që ishim pak më të rinj. Tek ai gjenim gjithmonë buzëqeshjen karakteristike e zemrën e hapur për të pritur çdo lloj problemi që mund të kishim ne e familjet tona. Shpirti Tij i bardhë mbartëte në gjërësinë e hapësirës së tij të gjitha dertet tona edhe se kishte të mjaftueshme problemin e familjes që kishte lënë në mëshirë të fatit e në kujdesin e bashkëshortes së tij fisnike. Solidariteti me bashkëvuajtësit ishte njëri nga tiparet më të bukura të shpirtit të Tij. Ndanim së bashku atë pak ushqim që na sillnin bashkëshortet tona të mrekullueshme, heroinat e vërteta të një epoke ogurzezë, që quhej komunizmi shqiptar. Ato i hiqnin nga goja e fëmijëve për të na sjellë diçka nga racionet e tyre të varfëra. E ne ndanim kafshatat e filxhanin e kafesë e i bënim urimet njëri tjetrit për mbarësinë e familjeve tona të raskapitura.

Qemali i ndjerë i kaloi vitet e burgut me urtësi, kurajë, durim e stoiçizëm, krenar për karakterin e Tij, por gjithmonë i thjeshtë, i dashur, gojëmbël. Karakteri i fortë tregonte një Njeri që nuk shkeli kurrë mbi parimet e Tij njerëzore dhe as mbi traditat fisnike të popullit të Tij, një Burrë me plot kuptimin e fjalës, që nuk u ndruajt kurrë t’a shohë vehten në sy para pasqyrës së ndërgjegjes. Ajo ishte pasuria e Tij e çmuar morale e deri në çastet e fundit, kur mbylli sytë mes shoqes së jetës e familjes tashmë të madhe, ku spikasin vajzat e Tij, tani gra të realizuara në jetën profesionale e familjare në New Yorkun e Statujës së Lirisë, ai erdhi i qetë, pa brejtje ndërgjegjeje, i nderuar e i respektuar nga të gjithë ata me të cilët ndau fatin e hidhur në tokën ku lindi, por edhe vitet e qetësisë relative larg Atdheut, duke lënë deri në çastin e fundit porositë e Tij amanetësore.

Ai çast tepër i veçantë, i përjetuar në gjirin e njerëzve më të dashur në kufirin mes jetës e mbasjetës, me qetësinë e tij hyjnore, kur njeriu pushon frymëmarrjen, lë në botën e shkuar trupin e tij e niset për të zbuluar atë “vënd nga s’na u kthye kurrë udhëtari”, ndoshta ishte shpërblimi i Perëndisë për shpirtin e Tij të bardhë e për jetën e Tij të trazuar e të hirtë.

Ai ishte një njeri i thjeshtë, një nga ata që nuk shquhen për bëma të veçanta, për veprime të bujëshme, për vepra që shkruhen në histori. Ai qe e mbeti deri në fund një Njeri i Ndershëm. Mendoj se Vëndi i ynë ka më shumë nevojë se asnjëherë, për Njerëz të tillë e për shembullin e tyre, se sa për fyej të pispillosur që mbushin internetin e shumë sfera të jetës shqiptare.

Po e mbyll këtë kujtesë të thjeshtë për një mik të zemrës që çdo javë ngrinte zilen e telefonit e kërkonte të dinte gjëndjen time, për të shkëmbyer mes nesh gjithshka të re që përjetonim, me një shprehje të vyer të majës së piramidës së artit botëror të letërsisë, William Shakespeare-it:

“Si shkon kjo botë, të jesh i ndershëm do të thotë të jesh i zgjedhur në mes të dhjetëmijë vdekësorësh”

Itali, 23 shkurt 2021