Nga Rasim Bebo/ Çikago/
Gjatë dy dekadave të fundit, ne shqiptarët, kemi shkelur amanetin kryesor të Fan Nolit: “Ruhuni nga kisha greke, në qoftë se nuk doni t’u bëjë gjëmën”. Dhe prandaj na ka zënë mallkimi i tij. Qeveritarёt tanë ende nuk mbledhin mendjen, por vazhdojnë ti krehin mjekrën e Janullatosit me përkëdheli dhe atij i shtohet oreksi pafundësisht.
Janullatosit i duhet sqaruar, se fondacionet, si Onasis, Niarko, Lacis, Asarqi, Kokalis etj., janë fondacione të kolauduara mirë me institucionet e shtetit grek, të cilët kanë kontribuar gjithmonë në përhapjen e helenizimit. (kutia postare 7456).
Janillatosi është i vetëshpallur dhe qarkullon si një nga njerëzit më të pasur të Shqipërisë, duke e dokumentuar këtë, jo vetëm në botimet kishtare, por duke e gdhendur veten edhe nëpër muret e kishave shqiptare, me pllaka të gurta, gjë e pangjarë kjo në të gjallë. Qarkullon me makinat e blinduara të kryepeshkopit, tok me luksin skandaloz, ku jetojnë e hijeshohen misionarët grekë në Shqipëri… Ky njeri është më i rrezikshëm nga sa e pandehim ne. (Foti Cici, 2006 “Ethet e Janullatosit”).
Prof. Dr. Eshref Ymeri e ka përcaktuar: “Shqipëria ka në krye një kastë tradhtarësh në pushtet dhe në opozitë… Janullatosi është guvernatori faktik në Shqipëri i shovinizmit grekokaragjoz”… Atij nuk i thotë askush ndal, kur do të ngrejë në piedestal armiqtë e Shqipërisë, si shenjtorë dhe heronj të grekut, në tokën Shqiptare.
Këto ditët e fundit është hapur fjala, për ngritjen prej tij, të një monumenti për peshkop Fotin në Korçë. Kur dihet historikisht se peshkop Foti, në bashkëpunim me peshkop Karavangjelin e Kosturit, vranë Papa Kristo Negovanin më 12 shkurt 1905, duke dërguar një bandë për ta masakruar në mes të fshatit bashkë me të vëllanë dhe tre bashkëfshatarë të tjerë. Papa Kristo ishte patrioti i kthyer në symbol të Atdheut, Kombit dhe Gjuhës së tij shqipe. Luftëtari Bajo Topulli, sipas të cilit: “Gjaku i Papa Kristo Negovanit, duhej të merrej me nder e për fitim të gjithë Kombit”. Dhe për këtë i derdhi plumbin peshkop Fotit.
Zhan Klod Faveirial thotë: “…Murgu Kozma, roli i të cilit ka qenë tepër rrënimtar për kombin shqiptar … ky ishte një agjent politik, i cili, duke shkuar nga fshati në fshat, nuk predikonte ungjillin, por kërcënonte me shkishërim nga Patriarkati grek, të gjithë shqiptarët që nuk flisnin vetëm greqisht. Më 24 gusht 1779 me urdhër të Kurt Pashë Beratit ai ekzekutohet, (Historia e Shqipërisë. Bot. 2004, f. 389).
Sot pas 235 vjetëve, Kur qeveria dhe Akademia e shkencave heshtin, Janullatosi kërkon të shpallë luftën e shenjtë për Vorio-Epirin nën flamurin e Shën Kozmait. Historianët e sotëm grek e quajnë atë “Flamurtarë i flakët i helenizmit”.
Kohën e fundit Janullatosi shoqëroi të ftuarin Vasili Gjokatas, prefekt i Thesprotisë, për të parë kishat e reja kushtuar Murgut Shën Kozma. Të dy personalitetet bënë lutje për shpirtin e Shën Kozmait në kishat e ndërtuara për nder të tij në Mursi, Aliko, Livadhja, Vrisera, Himarë, Çarçovë. Këto janë gurë themeli, për të shkruar historinë greke. (Gazeta “BOTA SOT” 12-12-2013). Ndërsa ish kryebashkiaku i Tiranës Edi Rama, e shpalli Janullatosin “Qytetar Nderi”. Mëso z. Edi Rama se, “armiku i vjeter mik nuk bëhet.” Kurse ju, Janullatos, duhet të dini mirë, se për Shqipërinë jeni i huaj dhe si i tille ua kaloni tërë helenistëve të parë, Kozmait dhe Fotit, etj. që luftonin kundra gjuhës dhe kombit shqiptar. Për këtë mision antishqiptar, këtu tek ky vend, ata gjetën vdekjen. Ju nuk e analizoni këtë ?… Kur ende mbani në fuqi “ligjin e luftës” si “vend armik” dhe shtetasit shqiptar si “armiq”, duhet ta merrni me mend edhe përfundimin tuaj.
Në debatin aktual, ndërmjet Sinodit të Shenjtë dhe ish-kreut të SHISH-it, Fatos Klosit, del në sipërfaqe se bashkohen të gjithë në një pikë: “Çdo istitucion fetar që del nga linja kombëtare, përbën rrezik për një komb. Mirë zotërinj, po kur ka shkelje, ku është shteti, ligji për t’i ndaluar dhe arrestuar shkelësit, por bëni debat, ndërsa qeveria me heshtje mënjanohet, nga eprori i saj Janullatos. Në formimin e statusit të autoqefalisë së Kishës Ortodokse përcaktohet se Hierarkia Kishtare, duhet të jetë e gjitha shqiptare dhe ky është një element themelor. Ky është kushti themelor, për ekzistencën e shteteve kombëtare. Në momentin që është cenuar kjo, sigurisht që përbën një rrezik shumë të madh. Pra, Sinodi i shenjtë është i paligjshëm. Ai është ndërtuar sipas udhëheqësit, Janullatos dhe jo sipas ligjit. Janullatosi i ka zgjedhur vetë këta njerëz dhe i ka vënë në detyra të rëndësishme si në Gjirokastër, Berat e Korçë, që të zbatojnë planin e Helenizimit grek në Shqipëri. Qe te krijosh një sinod të shenjtë, duhet që kryepeshkopi, i cili e drejton, të jetë i aprovuar si nga Patrikana edhe nga shteti. Janullatosi, me sinodin e shenjte ka krijuar një gardë, që i shërben interesave personale të kryepeshkopit. “ (“Dielli”,” Historianët…” pril 2014, f. 25. )
Si përfundim çfarë nxorët ju me këtë debat?! Asgjë. Vazhdon po ajo statukuo. Në statutin e vitit 1950, me 92 nene, i votuar e i nënshkruar nga delegatët e atëhershëm dhe miratuar nga kuvendi popullor, në vitin 1993 u shtua pika “2”. Kuvendi Kleriko Laik (21 janarit 1993), ku kryepeshkopi bëri centralizimin e administratës së të gjithë kishave të Shqipërisë nën komandën e tij. Në kuvendin Kleriko Laik të datës 9 maj 1996, statutit iu shtua pika “3” dhe iu shtuan tre nene të reja. Neni 93, i cili shfuqizoi nënshtetësinë shqiptare të kryepeshkopit, neni 94 i cili vinte peshkopatat e Korçës, Beratit dhe të Gjirokastrës nën pushtetin e kryepeshkopit, dhe neni 95, i cili nisi themelimin e shoqatave të rinisë dhe të gruas brenda KOASH-it. Ishin këto shkelje, që shkaktuan reagime të ashpra nga bota ortodokse, me në krye Patrikanën. (Foti Cici korik 2005).
Janullatosi, asnjëherë nuk ka qenë i ekuilibruar ose i balancuar në Shqipëri, për të ndaluar gjakrat e për të dhënë mesazhe paqeje në momente kyçe të marrëdhënieve mes Shqipërisë dhe Greqisë. Në rastin e vrasjes së të riut Aristotel Guma, ai ngriti gjithë njerëzit në këmbë, ngriti meshë për shpirtin e tij. Tani pyesim: Pse nuk pati asnjë reagim nga ana e tij për masakrimin e tmerrshëm që i bënë në burgjet greke të ndjerit Kudret Kume. Por nuk tha asnjë fjalë keqardhje, kur tri gra me mbiemrin guma gjithashtu, të besimit mysliman, u hodhën në greminë nga një shofer grek me sjellje kriminale. Bëhet pyetja: kujt i shërbejnë të gjitha këto?… (Kutia postare 7456).
Më 1 qershor 2014, në Tiranë, u përurua Kisha-Katedrale e re ortodokse shqiptare, “Ngjallja e Krishtit”. Për këtë ngjarje Janullatosi kishte ftuar figurat kryesore të kishave ortodokse si Patriarku Vartelomeo i Stambollit, Patriarku i Jeruzalemit, i Serbisë, i Rumanisë, i Qipros, i Athinës, i Varshavës si dhe vetë Janullatosi. Në këtë ceremoni morën pjese personalitetet e larta të vendit, Bujar Nishani, Edi Rama , Ilir Meta, Lulzim Basha etj.
Një njohje të këtillë masive, e kemi përjetuar në prill 1937 me marrjen e TOMOS-it nga Patrikana e Stambollit, që e zyrtarizoi kishën e ngritur në Tiranë, më 1922, nga mendja e ndritur e Imzot Fan S. Nolit dhe e mbretit Ahmet Zog.
Fatkeqësisht, atmosfera e këtij tubimi u dëmtua rëndë nga i “ftuari” Patriarku Irenej, i Kishës Ortodokse Serbe. Ky, mohoi humbjen e jetës së mijëra shqiptarëve – kryesisht të Kosovës – nga duart e xhelatëve serbë.
Nga znj. Vilhelme Vranari: “Sa e hidhur është kur të nxjerr gjuhën e këlthet si zot vatani, shovinisti i kishës greke dhe asaj serbë, i cili duke na përqeshur thotë “Kosova është zëmra e Serbisë”. … dhe disa e quajnë “fat të madh praninë e këtyre të ashtuquajturve apostuj, a të dërguar të Zotit”. Shqiptari i sinqertë, vë duart në kokë dhe këlthet:” Përse ndodh ky absurditet? Si e pranojnë këtë fyerje e cenim të dinjitetit e të indentiteti kombëtar vallë? Nga ç’baltë janë gatuar këta njerëz mendjemykur e shpirtkalbur që pranojnë “Apologjinë e Djallit?” Turp, turp për të gjithë ata që e quajnë veten shqiptarë dhe janë të lumtur, që një klerik i huaj drejton kishën shqiptare dhe meshën e mbanë në gjuhën greke! O Zot ç’farë mban mbi tokë. Janullatosit po i bie shtëpia e tij dhe kërkon të ngrejë shtëpinë tonë … Kjo është Shqipëria e paradokseve. Pse ia lëndoni kockat Nolit dhe Visarion Xhuvanit? Atë kohë kur Shqipëria nuk ishte ende shtet dhe ata, jo vetëm themeluan Kishën Autoqefale Shqiptare me 1922, por nuk pranuan vartësin e saj nga kisha greke, kundërshtuan Patrikanën e Kostandinopojës dhe shërbesat fetare bëheshin në gjuhën shqipe”. (Kamillafi i “Hirësisë” si …“Tribuna Shqiptare” 10-6-2014).
Irenej, në Tirane na kujton Miladin Popoviçin dhe Dushan Mugoshën, që sollën “Bratsvo-jedinstfo” (vllazërim- bashkim) me thikë pas shpine. Me urdhër të Titos krijuan degën e PKJ ne Tiranë duke marrë nga rruga Enver Hoxhën, qe bridhte natën klubeve te Parisit. Ndërsa gjeniu Dhori Pano, i futi dy tre tulla në çantë që e mbante për t’u dukur. (Dodona, f. 689). Ai u kthy në Shqipëri pa diplome ne xhep. Miladini e caktoi ne krye të PKSH. Kështu vazhdoi platforma e miqësisë sllavo-greke, që kaloi nga Enveri te Ramis Alia, Fatos Nano, Sali Berisha, Edi Rama, duke u drejtuar nga kupola Nexhmije me suiten e saj. Nexhmija nuk ka faj, kur kolegu i Ramis Alisë, Ten Siao Pini, të shoqen e Maocedunit, me gjithë besniket e saj e çoi nga burgu në pushkatim. Ndërsa Ramizi e çoi ne burg për ta mbrojtur.
Irenej komentoi se: “… sërbët asnjehere nuk kanë qënë armiqësuar në raport me shqiptarët”. Jo, z. Irenej! Ju dolët nga moçalet e Vollgës, si njerëz të egër, që jetonit duke gjuajtur peshk dhe kafshë të egra. Bashkë me një turmë të madhe të kombinuar sllavësh, avarësh, të racës mongole, filluat invazionin prej viteve 580-617. Vratë, plaçkitët, rrëmbyet, dogjët, Ilirinë, Epirin, Thrakën, Greqinë. Më vonë kulmin e arriti në vendin tonë Serbia, me pushtimin e Stefan Dushanit 1308-1355, një ndjekje e tmerrshme kundër katolikëve. Vazhduan reprezaljet, sidomos nga vitet 1840 me daljen e Naçertanies të kryeministrit serb Gerashanin. E pabesueshme dhe e rrezikshme: mohimi i krimit te kryer, rrezikon përsëritjen në rastin më të parë. Ai duhet demaskuar. Urrejtjen turke, e zbrazën mbi kokat e myslimanëve shqiptarë, që shpërtheu 1877-1878 kundër banorëve shqiptarë të Nishit, Leskovaçit, Kurshumlisë, Preshevës, kur mbi 250.000 kaluan në Kosovë, që njihen edhe sot si “Muhaxhirë”. Serbët kërkojnë një Kosovë pa shqiptarë. V. Gjorgjeviçi, i përshkruan: “…kafshë të egra me bisht që kalojnë natën të varur nga pemët e pyllit. Jo z. Gjorgjeviç. “Kur sllavët erdhën nga shpellat e Uralit, shqiptarët kishin kryer ciklin dy mijëvjeçarë të qytetërimit të lashtë” (At jergj Fishta). Më aktualia, është hyrja me forcë e armatës serbe në Kosovë më 1998-1999, që shkaktoi vdekje, dhunim, djegie, plaçkitje, dëbim, katastrofe të lemerishme… U.Ç.K. dhe NATO i vunë vulën pavarësisë së Kosovës, më 17 shkurt 2008.
Irenej dhe Janullatosi Shqipërinë e kanë halë në sy, synojnë ta ndajnë bashkë te lumi Shkumbin. Për këtë Janullatosi po e godit djepin kombit shqiptar dhe e kthen Shqipërinë në helenizëm, duke e qëndisur me kisha te stilit grek, me disa kisha në emër të Shën Kozmait, po ngrenë shkolla greke dhe varreza të ushtarëve grekë të vrarë para më tepër se 70 vjetëve e të lënë të pa varrosur që nga 28 tetori i 1940 deri më 15 prill të 1941. Dhe u kujtuan tani duke mbushur sarkofagët me kufoma shqiptarësh. Çfarë absurditeti?!… Taciti romak thoshte: “Humbi turpi , sundon poshtërsia, zanati i shpifjes nuk e njeh turpin. Shpifja, gjithmonë kërkon të vrasë të vërtetën… të vrasë historinë”. Këtu ndodh akoma më poshtë se kaq!
Janullatosi ka deklaruar në gazetën “Kathemerini”: “Nuk e kuptoj idenë e Shqiptarëve, se feja e shqiptarëve është shqiptaria. Këtë tezë do ta luftojmë, duke dalë hapur kundra Rilindjes Kombëtare.” Janullatosi në vazhdim nuk do të njohë as ligjin e gjuhës shqipe në kishat tona. Në artikullin nr. 3 të Statutit të KOASH, përpiluar në Korçë më 29-6-1929 thuhet se: “Gjuha zyrtare e kishës është shqipja”. Kur ju, Janullatos, mohoni të meshoni në gjuhën shqipe të ligjëruar, dhe merrni guximin të meshoni në gjuhën greke, do të thotë të atakoni djepin e kombit, të qënësisë dhe formimit shqiptar. Është një revoltë e madhe për çdo shqiptar, Janullatosi po e armatos trurin, por duhet të armatosni duart kundra këtij helenizimi të pështirë. Shqiptarët janë në vendin e tyre, dhe kur i huaji që vjen, e prek në dinjitetin e tij, si komb atij, i digjet toka nën këmbë, ashtu si ju dogj murgut Kozma dhe peshkop Fotit.
Prof. Arben Llalla thotë: “Anastas Janullatosi valëvit flamurin Vorio-Epirit. Zbardhen faktet që kompromentojnë rëndë pozitat e kryepeshkopit të Shqipërisë, Janullatos, i cili duket se fshihet pas shumë aktivitetesh antishqiptare. Para tij është valëvitur flamuri i aneksimit të Jugut të Shqipërisë, më 15 gusht 2013 në Derviçan, ku dhjetëra të rinj kishin veshur bluza me simbole të ushtrisë së andartëve grekë, që kanë kryer masakra mbi popullsinë shqiptare në vitet 1913-1914, duke shpallur shkëputjen e Jugut të Shqipërisë.” Zoti Arben, ju bëni mirë që shkruani dhe flisni, por qeveria dhe akademikët shqiptarë janë bërë një me grekun, ata po prishin imazhin e Shqipërisë në botë për të penguar hyrjen në BE. Ata nuk çajnë kokë që historiani grekë Nikollas Stavros thotë: “Futja në dorë të kishës shqiptare është fitoria më e madhe e jona në Shqipëri në shek. XX”. Kjo deklarate e lëshuar më 22-10-2013, tingëllon tepër poshtëruese për nderin dhe dinjitetin e Republikës së Shqipërisë, të cilën e ka nëpërkëmbur Greqia shoviniste.
Ka akoma më keq, kur ministri grek i tund shkopin qeveris shqiptare. Nga Prof. Dr. ESHREF YMERI: “Me 14-10-2013 ministri i jashtëm grek u shfaq para shqiptarëve duke i puthur dorën më parë Janullatosit… Venizellosi: “Dëgjoni, ju, shqiptarë! … kujdes: Kjo varet nga Greqia, se rruga për në Evropë kalon nga Athina. Prandaj mos bëni naze për plotësimin e kërkesave të Athinës, siç janë kufiri detar, mohimi I çështjes çame, mosprekja e çështjes së ligjit të luftës, heshtja për mosnjohjen e kufirit tokësor me Shqipërinë nga ana e Greqisë, krijimi i komisionit të varrezave për ushtarët grekë, ngritja e varrezave të reja, përvetësimi i pushtimit të kishës ortodokse, avancimi i të drejtave të minoritetit grek e kështu me radhë”. Dhe qeveria hesht në dëm të Kombit shqiptar, si e përcakton Mit’hat Frashëri: “Rrëmbejnë kazmën e i bien themelit, për të shkatërruar këtë ndërtesë që mezi e ngritën Rilindësit”. Jemi të bindur që juve z. Janullatos u vret sytë pallati i kulturës në Përmet me emrin e rilindësit të madh “Naim Frashëri”, po kështu edhe pallati muze i Themistokli Gërmenjit dhe i flamurit në Korçë. Për Kishën e Përmetit i kërkove ndihmë Athinës, për eleminimin e Pallatit të Kulturës “Naim Frashëri”, duke dalë mbi legjislacionin shqiptar. Ndërsa për monumentin muze të patriotit të madh Themistokli Gërmenji, bëtë që ai u gjet në mëngjesin e 11 gushtit 2012 gurë mbi gurë e shkatërruar me buldozerë.
Të kuptojmë shtetin. Zonja Magdalena Ollbrajt, në mars të vitit 1997, kur renegati Kiço Mustaqi, ish ministri i mbrojtjes shqiptare, kishte ardhur nga Greqia me 400 andartë grekë dhe piketonte flamurët grekë në Shqipërinë Jugore, Sekretaria Amerikane e pyeti ministrin grek, “Ju doni të pushtoni Shqipërinë e Jugut, por edhe ne nuk do ta ndalojmë Turqinë që t’u bjerë juve.” Fill pas kësaj deklarate, Kryeministria turke, Tansu Çilleri, i dha ultimatumin grekut, për t’u kthyer mbrapsht dhe ata u tërhoq menjëherë. Katrahura e vitit 1997 dhe e janarit të vitit 2011, u përgatit dhe u drejtua nga grekët me qeverinë tradhtare shqiptare, që kaloi mbi pellgjet e gjakut të 3500 të vrarëve dhe 11000 të plagosurve dhe se fundi grabitën firmat piramidale që përfunduan në Athinë.
Tani të kuptohemi, Janullatos, se keni prekur tabanin e këtij kombi, që është shumë më i vjetër se kombi i juaj grek. Buldozeri është aty, dhe në vend të shoferit grek do ta marrë një shofer shqiptar, që do të prishë të gjitha ato që keni bërë të stilit grek si dhe ato monumente që keni bërë dhe mund të bëni si atë të peshkop Fotit. Por duhet të dini dhe kuptimin e mbiemrit tuaj: Jani-llathos që do thote greqisht “Jani i gabuar”. Pra, jeni i gabuar, në qëllim të gabuar, në vend të gabuar. Këto që po të them, o greku Janullatos, mbaji në mendje, dhe i lini pas të shkruara, se jeni plak !…
Rasim Bebo Addison Çikago qershor 2014
Search Results for: themistokli germenji
FYTYRË E DASHURISË
Nga EGLANTINA MANDIA/
Në Korçë janë të zakonshme familjet që kanë pasur nga dy apo tre breza serenatistësh. Një nga këto familje të vjetra këngëtarësh është edhe familja Bimbli. Ata këndonin familjarisht me burra dhe gra, zakonisht në oborr, apo në shkallët e gurta të shtëpisë së tyre në qendër të qytetit, te lulishtja e Themistokli Gërmenjit, që njihet edhe si një nga qendrat burimore më të hershme të serenatës korçare.
Të moshuarit tregojnë edhe sot për atë traditë të bukur që kishin në rininë e tyre të largët, për t’u mbledhur e për të kënduar tok në “pare” ose siç u quajtën më vonë edhe shoqëri. Ata mblidheshin për të kënduar dhe për t’u argëtuar, duke ia shtruar me të gjithë të mirat, me sebep dhe pa sebep. Këndonin në dasma dhe fejesa, për të kremtuar ditët e emrit. Këndonin në kodrat e qytetit, te kafeneja e Petros, tek lokal “Panda” dhe, mbi të gjitha, atje ku e kishte lezetin e saj serenata: nën dritaret dhe ballkonet e vajzave të dashuruara apo bukurosheve korçare aq të adhuruara.
(V. Ziko)
“Perëndeshë e bukurisë je
Un` për tynë do t’pëlcas
Dashurinë që kam shtënë për ty
U bu bu si do t’ia bëj.
Dhe në ëndërr të shikoj
E kurrë s`të harroj
Mos më mundo
O yll, o xhan, o zemër o.
Jak o xhan e jak o shpirt,
Jak o zemra ime
Eja të rrojmë që të dy
Në këtë botë.
Jak o ylli me shkëlqim
Fytyrë e dashurisë
Me zënë e ëmbël që ti ke,
Më bëre të vdes.
ËNDËRRA E NELIT
Ajo ëndërr që shikonte pa pushim, ishte një mister.
Ishte pranverë. Çdo gjë ishte kthyer në erë lulesh. Një vashë e bukur, si një perëndeshë, endej e dukshme dhe krejt e padukshme mbi petale si vesë margaritarësh, me një bukuri hyjnore. Djelmuria me kitara i këndonin si ndër ethe, plot duf asaj dehjeje.
Ja se ç’paskesh qenë FYTYRË E DASHURISË, qe kaloi si një meteor nëpër qytet.
Njerëzia hidhnin lule e lule ku shkelte këmba e saj. Kitaristët po i këputnin telat e në jerm, i luteshin plot trishtim:
“Një ditë ti do të ikësh
Do të ikësh larg
Dhe mua zemrën
Do t`ma marrësh pas. ”
Pastaj u bë natë. Qe një natë e mbushur me xixëllonja yjesh. Dukej sikur binte një shi yjesh… pastaj një yll me fytyrën e dashurisë, u këput dhe ra në terrin e natës, u bë eter, u zhduk dhe humbi përjetësisht…
Neli klith, zgjohet nga kjo ëndërr që nuk i ndahet, qull në djersë, vishet e del me vrap nëpër rrugë. Nata është e bardhë, si netët polare.
Neli ecën një copë herë me pallton e gjatë, duke u fundosur në borën e pashkelur. Ajo ishte bora e madhe e qytetit të tij të lindjes, që tashmë, dukej disi i ndryshuar. Nuk e kuptonte nga i vinte ajo dëshirë fëminore të vraponte nëpër borë, të luante, të thërriste, të këndonte, ndoshta nga zërat e bukur melodiozë, që po e ndiqnin pas dhe po i jepnin jetë asaj bardhësie të bekuar, si edhe zemrës së tij djaloshare? Kishte zënë një dhomë në hotelin më të mirë. Dritarja i binte tek oborri i shkollës, ku e pat shpënë i ati ende fëmijë, për të mësuar germat e para.
Po tashmë, ai qe një djalosh shumë i pashëm, i gjatë flokë gështenjë, me sy të zinj, depërtues, të cilit shokët e vjetër i thërrisnin, “zemërzjarrti”.
Çatia e shtëpisë ku banonin dikur, kishte humbur nën borë, ishte gjithashtu fare pranë oborrit të asaj shkolle. Ndërsa Ushtari i Panjohur qëndronte atje përballe e bora i mbulonte shpatullat, po ai dukej i qeshur edhe nën rreptësinë e gurit. GURIT, GURIT!
E ëma i kish thënë para ca vitesh, se ai i ngjante Nexhos (Nexhip Benjës), shpëtimtarit dhe mbrojtësit të tyre në kënetat e Vlorës.
Po kjo qe nata e tij!
Gjithë ajo jetë e trazuar, jetim nga babai që në moshë të njomë, i burgosur nga Esat Toptani si peng i patriotizmit të tij, me ëndrra të thyera si kryefamiljar që në moshën 14 vjeçare, brenda vetes kishte pritur këtë natë të bardhë, të tejpashme, me borën e butë, ku çdo qelizë e qenies së tij klithte plot gëzim: “BEKI!”
Ajo vajzë e kish emrin Bekime, po ai e kish quajtur Beki. Edhe ajo ishte e bardhë si dëbora, me trupin e hajthëm, delikat, me vështrimin e syve larushë disi të habitur, që flisnin të gjitha gjuhët e botës. Ajo vajzë kishte duar të bardha si porcelan dhe flokë gështenjë me një përshkënditje ari e ato flokë ishin të butë e krela – krela që i derdheshin qetësisht mbi supe… Aq lehtësisht, sikur kishin frikë ta preknin. Ndjenja e parë që përftoi që në vështrimin e parë, qe frika se mos thyhej nga brishtësia.
Atij iu duk me të vërtetë si një dritë perëndie ca muaj të shkuar. Dashuria si një rrufe goditëse, përshkoi qenien e tij.
Ishte i ftuar tek familja Bimbli, sepse martohej shoku i fëminisë dhe serenataxhiu i thekur, Bimbli i Tretë.
Nusja ishte një brune e përsosur, që i kish rrëmbyer marrëzisht zemrën dhe frymëzimin.
Dy pranvera e dy behare të gjatë, serenatat s’kishin të mbaruar në sokakun e saj:
“O moj korçare e bukur si pupe
Me ato naze porsi nuse e re…
E kur më shkoje ti në bulevard
Zemrat tona digjen flak’ e zjarr. ”
Ai qe i ftuar i nderit në atë dasmë edhe për miqësitë prindërore të Z. Xhuvi me të atin, që në atë qytet e quanin, “burrë i shquar”.
I zoti i shtëpisë mbante gjallë bisedën e tavolinës së miqve. Ai qe një gazetar me mendime liberale dhe adhurues i Lumo Skëndos, veçanërisht nuk duhet të linin në asnjë mënyrë pa përgjigje, pyetjet e librit të tij: “Plagët tona”.
– E ke lexuar, sigurisht.
– Po, – tha Neli, po mendjen e kishte gjetkë.
– Ne njerëzit e shtypit të qytetit tonë, i kemi analizuar aq e aq herë, pyetjet: “Ç’ na mungon? Ç’duhet të kemi, që të shkojmë përpara?”
Neli përpiqej të mos tregonte mospërfillje e të lidhej me kuvendimin, po çdo veprim, e bënte me gjysmë ndërgjegje.
Djelmuria kishte marrë flakë:
“Kur vjen behari, çel qershia
Dashuria është djallush
Hedh në prush cilin kush,
Do guxojë ta trazojë.
Mjer` ai që kërkon
Nga puna ta ndalojë
Merr shigjetën edhe vret
As që pyet si një mbret
Që të gjithë ta dëgjojnë
Plag’ e tij s’mbyllet shpejt
Dhe barnat s`e shërojnë.
Kjo darkë qe shtruar për martesën e vajzës të zotit Xhuvi, e cila kishte hijen e një mbretëreshe. E gjatë, elegante, jashtëzakonisht e bukur, me flokë të zinj, të rëndë, me sy po aq të zinj dhe me lëkurën zeshkane. Ajo dhe Bimbli i Tretë, më i pasuri dhëndër në të gjithë qytetin, më i dashuruari dhe më gazmori në bandën e famshme të Serenatës të sapo kthyer nga Parisi i madh, në Parisin e vogël.
Neli qe shoku fatlumtur i fëminisë, që duhej të ish dollibashi, po dukej i humbur si një gamile në shkretëtirë, nën trysninë filozofike të zotit Xhuvi.
– Çdo shqiptar gjendet sot përpara gjykatës së historisë. Historia po na gjykon….
Bimbli i Tretë nuk e fshihte krenarinë për zgjedhjen e tij aq përrallore, të fisme, konkrete, tokësore, në kundërshtim me kushërirën, aq të brishtë, aq të natyrshme dhe të thjeshtë njëkohësisht, që po bëhej copë që kjo darkë të ishte e bukur, e gëzueshme e qytetëruar. Qe me të vërtetë, një lule e bukur shumë:
“Lule e bukur porsi dielli
Kush të mbolli ty këtu?
Më ka mbjell` imzot prej qielli
Për të ndritur mend e tu.
Zërat vajzërorë e mbushën me driththërima atë dasmë në atë qytet vërtet të qytetëruar, qyteti i Liceut Frëng, i kinemasë “Majestik”, ku luheshin filmat më në zë të kohës, i librarive dhe bibliotekave si ajo e Turtullit, i teatrit amator, qyteti i shkollës “Qytetëse të Vashave”, i dyqaneve të dëgjuar, i stolisur si në një miniature parisiane, i hoteleve moderne, i pazarit ku gëlonte një zejtari e të gjitha llojeve dhe ngjyrave, i rrobaqepësve, i këpucarëve, i kovaçhanave dhe i haneve.
Sa herë kthehej në atë qytet, Neli e ndjente veten si në shtëpinë e tij të vërtetë, se fëmijëria sado e largët apo e afërt të ketë qenë, ish parajsa e humbur, për të gjithë.
Çupat po i jepnin ëmbëlsi dhe hijeshi dasmës, me zërat e tyre harmoniozë.
Tavolinat qenë shtruar në çardakun e madh me të gjitha dritaret të kthyera nga Morava. Çdo gjë dukej konkrete e fluturake, e tejpashme si vështrimi e buzëqeshja e Bekit, aq imcake e trupvogël, si një fëmijë. I habitur, me buzën e sipërme pak të dalë dhe duart aq delikate, sa kishe frikë ta prekje.
Dhe atë çast, Neli deshi vetëm sa të prekte fare pak, vetëm me një cikje.
“O zot! Kjo vogëlushe është eterike”, tha ai me vete. Iu duk aq e magjishme, sa atij po i vinte në grykë një thirrje si një klithmë: “Mos m’u largo!”
Pikërisht aty, ishte ngjizur edhe ajo ëndërr plot mister, që s’po i ndahej.
Zëri i Bekit mbisundoi zërat e gjithë vashave që u hodhën në valle.
“Lule e bukur porsi dielli
Kush të mbolli ty këtu?
Më ka mbjell` imzot prej qielli
Për të ndritur mendtë e tu. ”
“Të interpretosh serenatën korçare, është njësoj sikur të duash të tregosh një ëndërr që e ke parë në një natë maji, kur trëndafilat kanë çelur dhe hëna ka dalë si një perëndeshë mbi fronin e blertë të malit të Moravës, kurse zëri i bilbilave ta shpie shpirtin në lëndina përrallore”, i tha Neli vetes, për larguar drithërimën e asaj parandjenje, që ja pickonte zemrën.
***
Kur u gjendën të gjithë në bulevard, me këmbët që u rrëshqisnin në dëborën e butë, shokët gjysmë të dehur, thërrisnin sa kishin në kokë:
-Ta dish se jemi të dashuruar me këtë qytet, e duam dhe do i thurim serenata Korçës sonë, meqenëse janë shpirti i këtij qyteti, janë këngë të shenjtëruara:
“Në dyqan i Tasit, karshi Mitropolisë
Mblidhen djemtë e skolisë
Nga sevda e dashurisë
Bëmë moj zonjë dhëndërë
Se jam djalë i ëmbëlë…”
“Kur do na e rrëfesh të zgjedhurën tënde Neli?
“Mjaft, more djaj me brirë!”
“Do të vijmë të gjithë andej nga kinema “Majestik” dhe do të këndojmë gjer në mëngjes”.
E ai u përgjigjej po me shaka:
“Mua më pëlqen të flas sy më sy dhe jo me paravolira”.
Djem të mirë, gazmorë, të dashur, dukem që atje tutje që jam i dashuruar, është e kotë, nuk e fsheh dot.
Ata flisnin po ai dëgjonte vetëm zërin dhe fjalët e saj.
“BEKI, BEKI!”, desh të thërriste: “Kurrën e kurrës, mos m’u largo!”
Po serenatistët qenë më të shpejtë:
“Hën’ e plotë e bukur hënë
Fort të lutem ti vrapo
Për një lule që t’kam dhënë
Thuaji trimit në më do. ”
Refreni:
“Ah moj vashë lozonjare
Gjumi ty s’të paska zënë
Mos u bëj ti merak fare
Ke një trim që nuk ka shok
Gjum’ i ëmbël, i uruar
Oh sa ëndrra na dëgjon
Vash’ e trim janë martuar
Trashëguar përgjithmonë” .
BEKI
“Për qametet e Prillit”. Kjo është beja që zë ime ëmë, Rina. Me të vërtetë, asaj në këtë muaj i kishin ndodhur qametet e mëdha, gjëmat e mëdha. Pra, lindjet dhe vdekjet. Shuarjet dhe ripërtëritjet, siç është edhe ky muaj pranvere: me shi, me diell, me stuhi, bulim gjethesh e sythash të mardhur, që mezi presin të shpërthejnë.
Po për mua, jo. Jo, jo aspak. Prilli për mua u bë muaji më gazmor sepse, fëmija im i parë, lindi pikërisht në prill, në një ditë kur kundërmonte era e bajameve të hidhura, që e ndriçoi me dritë perëndie shpirtin tim të dimëruar nga ankthi, se nuk do të isha kurrë në gjendje t’i jepja dashurisë sime kurorëzimin dhe lëngun e jetës, një fëmijë aq shumë të pritur e të dëshiruar
Dashuria ime nuk mund të përshkruhet me fjalë, me asnjë lloj fjale. Unë do përpiqem sigurisht, po nuk di nëse do të arrij ta shpjegoj sadopak, se si ndodhi ajo mrekulli pa pritur e pa kujtuar në atë ditë dimri, kur bora ishte aq e bardhë e aq e ndritshme njëkohësisht, ditën e dasmës së kushërirës sime. Ja kështu, në qytetin tim bie një borë fluturake e gjithçka bëhet e brishtë, e tejpashme, e përjetshme dhe e palëvizshme.
Arabeskat mbi dritare, drurët tmerrësisht të mardhur e të vetmuar në kopshtin e vjetër, hëna apo gjysma e saj, që reflektohet mbi atë bardhësi, si një pritje e pafundme, që e ke brenda vetes, që e di se do të vijë pa tjetër, sepse ajo ka qenë aty, që ditën e parë, që ke lindur.
Nuk e di se si pat ndodhur që në shpirtin tim kishte vetëm dashuri për çdo gjë të gjallë e jo të gjallë që më rrethonte. Siç duket nga që s’kam qenë krejt vetëm po me vëllain tim e që na quanin binjakët e Rinës, jo se qemë me të vërtetë të tillë, (unë isha një vit më e madhe dhe disi imcake e Aleksi buçkan që më rrinte nga pas si manar). Mua më gëzonin lulet e pemëve, gushëkuqët e pëllumbat, dallëndyshet që kishin bërë një fole tek çatia e shkonin e vinin nga Misiri. I përcillja me lot në sy sepse ishin miqtë më të dashur të fëmijërisë.
U kisha lidhur verore në këmbë e i thërrisja me emra përkëdhelës, që ua patëm sajuar si: “bisht-gërshërë”, “sybajame”, “kurorë mbretëreshe”, etj, etj.
Rrokulliseshim në barin e gjelbër me Leksin, si njerëzit më të lumtur të botës. E bota jonë ish aty, në duart e bukura të Rinës me gishtat e gjatë e të hollë, që i ndjeja midis flokëve, kur më thurnin e më shthurnin gërshetin çdo mëngjes, kur na lante në një govatë të dyve e na këndonte me një zë melodioz. Këngët vinin njëra pas tjetrës si një mall i largët nga një pus i thellë, i thellë, siç qe shpirti i Rinës sime, i butë si pambuk dhe i fortë si ajo copë guri shkëmbor, që rrinte jetë e mot mbi kaminën e oxhakut.
Rina merrej me ne, ndaj edhe e donim edhe ia kishim frikën. Sa për babanë, ai ishte njeriu më i qetë e më i dashur në botë. I shkurtër, shpatullgjerë, flokëverdhë, nuk e ngrinte zërin kurrë.
Kur vinte në shtëpi, të parën gjë që bënte qe të na thërriste: “Shpejt në pëqi të babait! Hajde çupëza ime e ti çifliku im!” (kështu e quante ai tim vëlla). Uleshim njeri përballë tjetrit e ndjenim erën e tij, që ish një përzierje rrëshire, duhani e djerse. Një dashuri e pafundme buronte qetësisht nga e gjithë qenia e tij e të jepte siguri, paqe e gëzim.
Familja e jonë nuk qe shumë e madhe po së bashku me djemtë e rritur të xhaxhait dhe kushërirën time të vetme, tre vjet më të madhe se unë, bëheshim katër djem e dy çupa. Xhaxheshës sonë dhe Rinës, u merrej fryma nga të hyrat e të dalat e shtëpisë si “Hani i Berdushit”.
Kjo qe shprehja e preferuar e Rinës. Me të vërtetë, qe një shtëpi e madhe me tre kate, shumë dhoma me çardakë të hapur prej dërrase, me tavane të zbukuruar me gdhendje druri, me mindere mbuluar me velenxa të kuqe flakë me thekë, me jastëkë të fortë prej kashte e këllëfë të bardhë bore e me qëndisje engjëjsh. Perdet e rënda të dritareve me pragje të drunjtë si të qenë skena teatrosh, ishin vendet më të përshtatshme për të humbur, ku “binjaku im” ”tretej” kur e kërkonin për ndonjë punë. Unë e doja me mendtë e kokës tim vëlla e nuk e lija t’i ngjitej qimja e jo të merreshin vesh “arratisjet” e tij. Shtëpia jonë ish në breg të lumit që rrjedh herë i qetë e herë i azdisur dhe e ndan Korçën në dy qytete: në atë të myslimanëve, qe shtrihet përtej xhamisë së Mirahorit dhe atë të krishterëve ku zien një jetë tjetër, me oborret rrethuar me kangjella, lule e trëndafila dhe kitarat e drithëruara të serenatave e shumë këngëve që shkojnë gojë më gojë, si një ogur ëndrre dhe lirie.
“Lule e bukur porsi dielli
“Kush të mbolli ty këtu
Më ka mbjell imzot prej qielli
Për të ndritur mend e tu
Lum ai njeri i urtë
Që më sheh e më beson
Vet vetiu un’ s’kam mbirë
Lum ai që më kupton
Mua Zoti më ka mbjellë
Çdo i urtë kupton. ”
Kjo qe kënga ime më e dashur. Unë e Rina këndonim së bashku dhe na thoshin se ngjanim si “dy pika uji. ”
Lumi i Korçës zbret nga malet e thatë të Moravës e herë – herë, sjell aq ujë, sa e mbyt çarshinë e Korçës dhe shkatërron shtëpi e dyqane e ndonjëherë, është akoma më i rrezikshëm, sepse bëhet çerdhe për çdo ndohtësirë e çdo të ligë.
Babai shfrynte kundër tij: “Ky lumë është i pabesë, – thoshte ai.
Dy herë me radhë, e kish parë ta përmbyste Korçën e pafajshme. E tani, nga viti në vit, lugu i lumit po mbushet, e mjerimet e Korçës plakë po shtohen.
Babai fliste për qytetin si për një njeri të gjallë. Ishim mësuar me të folurën e tij e veçanërisht Rina, e cila na këshillonte: “Vërjani veshin babait se ai ia njeh fare mirë burgjitë e kësaj viraneje jetë. ”
Nga dritaret e katit të tretë të shtëpisë sonë, mund të shihje sa të hante syri, urën e madhe dhe muret që ndanin shtëpitë e lagjes së myslimanëve, që komunikonin me deriçka me njëra-tjetrën ashtu si edhe ne me xhaxha Xhuvin. Vërtet s’ na ndante veçse një mur, po edhe ne s’bënim të njëjtën jetë.
Im atë qe njeriu i tokës dhe xhaxhai i shkolluar në “Zosimea”, qe njeriu i respektuar i penës.
Babai im kujdesej për koritën dhe pyllin, prona të trashëguara të Rinës. Kjo qe arsyeja që ne e donim shumë pyllin, ku kalonim pushimet e shkollës, qëkur qemë të vegjël. Rrinim në kasollen e pojakut, që na dukej një pallat i vërtetë. E fillonim ditën në agim, kur rrezja e parë e diellit na hapte sytë dhe cicërima e zogjve depërtonte përmes mjegullës, në mugëtirën e kaltër, të lagur të pyllit. Shtresa e halave të pishave mbyste zhurmën e lehtë të hapave tona. Kur dilnim në lëndinë, babai na tregonte lulen e vogël të bukëzijes.
– Pse quhet bukëzije?- e pyesja babanë.
– Pylli ka qenë jetë e mot, mbrojtësi i njerëzisë. Ai të jep e nuk kërkon asgjë si shpërblim. Kësaj bime i hahet rrënja dhe është shpëtimtare e jetës.
Babai i donte shumë lulet e pyllit. Një herë, pa së largu një lule të verdhë, që dukej si luledielli. Çau lajthishtën e dendur, por që të arrinte tek lulja, duhej të kapërcente përroin. Babai ishte shumë i fuqishëm. I largonte degët me sëpatkën e vogël. Unë e ndiqja pas. Kur në një vend të pabesë, këmbët iu fundosën në llum. Babai më largoi.
-Ik! Më prit përtej, – më tha.
Ndërsa vetë shkoi përpara. Me një dorë mbante degët e dendura dhe me tjetrën, mbahej në një shkop. E ndiqja me zemër të dridhur. Kur mori tatëpjetën, këmba i zuri në një gur të lëpirë, të mbuluar me leshterikë e rrëshqiti. Unë klitha: “Baba, baba!”.
Zëri kumbonte në lajthishte. Babai u zu pas degëve e u hodh matanë ujit. E shkuli bimën e egër që e mundoi aq shumë, e solli në shtëpi dhe e mbolli te muri i xhaxhait. Ajo u rrit e u ngjit lart si një shermashek i spërkatur me lule dielli dhe e kemi edhe sot e kësaj dite. Oborri ynë i ka të gjitha llojet e luleve të malit, trëndafila të egër, luleshënmitri, rradhiqe, hithra, pjesa më e madhe e të cilave përdoren për të shëruar sëmundje të ndryshme. Babai na i mësonte një e nga një të fshehtat e pyllit. Nga vesa mund të dije si do të qe moti, sipas shenjave të rrënjëve të barërave të pyllit, si do të ishin të korrat. Pylli dukej i ndezur nga afshi i rrëshirës. Shkëlqente e lartohej shkallë, shkallë. Pishat me trung të gjerë si të ngjitura me njëra – tjetrën, ngriheshin përpjetë. Babai na rrëfente vendin e brejtur nga një dre, një grusht guaskash të hedhura nga pikthi. Babai i njihte të gjitha huqet e pyllit e njihte zemrën e tij.
Njëherë, buzë një katarakti, ndeshëm me një karvan kurbetërish. Dy prej tyre, kishin mbledhur në një batanije një kufomë. Karvani zbriste tatëpjetë me nxitim dhe u ndanë për çudi, në drejtime të kundërt. Ne iu afruam më plakut dhe babai i ngushëlloi për humbjen. Ai ishte një plak i vjetër shumë, siç e cilësoi Leksi, plak vetëm me kocka e kokalla, po zërin e kishte shumë të fuqishëm e bubullues, sa të shtinte frikën.
-Të falem zot, – iu përgjigj kurbati tim ati, – Mos u çudit që ne vrapojmë në drejtim të kundërt me të vdekurin. Kështu rrjedh ky lumi i jetës sonë, pa varre të të parëve, pa mall, pa atdhe! Varret të tresin lum miku, ndaj ne ikim prej tyre e nuk e dimë ku i kemi. I humbasim vetë.
Nuk e di përse m’u hap një humnerë në shpirt. Edhe babai nuk foli një copë herë, derisa u dëgjua shumë qartë një sëpatë e vetmuar, e ngutur, që ngulej mbi trung.
Babai na rrëmbeu të dyve me Leksin për dore. Vrapuam një copë herë. Sëpata dukej sikur binte mbi zemrën time: “Dang, dang, dang”. Ç’do të ndodhë tani? Ç’do të ndodhë vallë?”, – mendoja me vete.
E ndjeja nga shtrëngimi i dorës, që im atë ish i zemëruar. Kur u gjendëm në afërsi me keqbërësin, e ndalëm vrapin. Të tre mezi merrnim frymë. Druvari ishte me kurriz nga ne e s’na vuri re.
Vetëm kur im atë e zuri për krahu, ktheu kokën. Nuk qe veçse një djalth pesëmbëdhjetëvjeçar, që ngriu në këmbë nga frika. Nuk do t`i harroj kurrë sytë e tij të mëdhenj, të dëshpëruar e lutës.
– Ç’do të bëjë babai me të? – më pyeti Leksi me zë të mekur. Babai vetëm heshtte, dyllë i verdhë. Atëherë, i foli djali:
– Kam bërë një ditë të tërë rrugë, që nga Dvorani e më duhet edhe një ditë tjetër, që të zbres në Korçë që t’i shes. Siç e sheh o zot, ne të gjorët hahemi me mortin.
– Sa do i shesësh? – e pyeti babai.
-Dy korona e sot, humba edhe hejbetë e jam fare pa ngrënë.
– Na katër, – tha babai e nxori nga xhepi paratë dhe ia dha djaloshit, të cilit iu mbushën sytë me lot nga mirënjohja dhe gëzimi.
– Hajde të hamë një kafshatë bukë me fëmijët e mi, me ç’na ka dhënë Zoti!
Ky ishte babai ynë. Ndoshta kjo qe edhe arsyeja që ne nuk bëmë ndonjë prokopi të madhe nga trashëgimia e Rinës, vetëm: “bli ditë e shko”, siç tallej edhe ajo vetë.
Babai mua më thërriste, “shqerka e butë” dhe tim vëllai, “shqerka e egër”.
Gjithë ditët e verës, ngjiteshim në lartësitë ku mbaronte shtresa e pishës dhe fillonte ahishta si një çardak, që zotëronte nga lart fushën e Korçës me qilimin e arave të verdha, të blerta, me ugare e mezhda. Nga jugu, malet e Dardhës dhe xhadeja, nga lindja, kurrizi i lartë i maleve të Moravës, nga veriu Çardaku, qe i zotëron të gjitha. Liqeni i Ohrit si pasqyrë, Mali i Thatë, i ndritur prej diellit, duket si një copë gurkali dhe zemra ime lumturohet mbushur me gëzim e dashuri për të gjithë atë bukuri, që rrethon jetën e njeriut. Dhe zemra ime që këndon pa u ndalur:
“Lule e bukur porsi dielli
“Kush të mbolli ty këtu?
Më ka mbjell imzot prej qielli
Për të ndritur mend e tu
Lum ai njeri i urtë
Që më sheh e më beson
Vet vetiu un’ s’kam mbirë
Lum ai që më kupton
Mua Zoti më ka mbjellë
Çdo i urtë kupton. ”
Në vjeshtë, i linim lamtumirën pyllit dhe fillonin për ne telashet e shkollës. Për shkollën fillore të Qiriazëve, apo Shkollën e Vashave, asnjeri nuk pati kundërshtime. Kur erdhi koha e shkollës së mesme, u ndamë në dy kampe: kampi xhaxhait si më i shkolluari i fisit, desh të na niste të gjithëve, çupa e djem, në Lice, që ai e quante me nderim: “gjysmë universitet”. Djemtë e xhaxhait, Leksi dhe kushërira ime, shkuan gjithë gëzim, në Liceun Francez. Ndërsa për mua, vendosi Rina me veton e saj të padiskutueshme për Qytetësen, jo vetëm se Korça ndoshta qe i pari qytet, që kish krijuar traditën dhe respektin për mësueset, si një zanat i përshtatshëm për femra, po edhe sepse Rina kishte diçka të dhimbshme, personale, vrasjen e vëllait të vetëm, mësuesi i gjuhës shqipe, të dërguar së bashku me kalin dhe hejbetë mbushur me abetare, të përlyera me gjakun e djaloshit njëzetepesëvjeçar. Rinës nuk i dilte njeri përballë, kur qe fjala për amanetin e vëllait, mësuesit dëshmor. Unë, Leksi, por edhe fëmijët e xhaxhait, duhet të mësonim përmendësh se s’bën, vjershën e Naim Frashërit: “GJUHA SHQIPE”, që u gjend në hejbetë e përgjakura dhe gurin që rrinte në kaminën e oxhakut e që ish gur me histori, sepse çdo gjë që duam e na rrethon, paska një histori, që do u rrëfyeka kur t`i vijë koha e çasti!
“Vëllezër Shqiptarë
Qasuni e më dëgjoni
Sa të muntni më parë
Gjuhën tuaj të mësoni
………………………. .
Se gjuh’e Shqipërisë
Është e Perëndisë
……………………
Shqip të flisni për herë
Thjesht’e të papërzjerë!
Dielli, hëna, ylli,
Ëngjëlli, shpezi, dashi
Këmbora, gjethi, pylli,
Dallëndyshja, larashi,
Edhe bibili vetë
Shqip të flasë ndë jetë!
Edhe vetë Perëndia,
Edhe zoti i vërtetë,
Dhe tërë gjithësia
Këtë gjuhë të ketë
Këtë edhe shqipëtari
Shpirtmadhi, punëmbari. ”
Ky qe edhe Ungjilli i Rinës sime, “shpirtbukur e shpirtplagosur, valltare e meskëputur, këngëtare e magjiplotë, për mua, dhurata më e çmuar në botë. ”
“Çdo njeri, e ka një histori për të treguar”, – përsëriste ajo pa reshtur. ”
Edhe unë, kështu u rrëfeva historinë time, që të mos humbasë e të mos bëhet harresë.
Mund të them me plot gojën se Zoti më pat bekuar që në djep, jo vetëm nga emri që më patën vënë BEKIME, apo thjeshtë E BUKURA BEKI, siç më quajti i shtrenjti im Neli, që në çastin e parë, që u pamë sy në sy. Paskëtaj, për mua çdo gjë tjetër e kësaj bote, mori emrin e tij, NELI.
NELI e BEKI u transformuan në një qenie.
Jetuam kështu plot shtatë vjet, me dy çupëzat, engjëllushet tona të shenjtëruara!
SHIU I YJEVE
(letër e padërguar)
Në të vërtetë, unë nuk të kam shkruar asnjë letër, ty prind i shtrenjtë.
Kjo është letra e parë, më e çuditshmja, sepse po shkruhet nëpër këto hapësira të largëta kozmike, në ditën, kur i gjithë rruzulli pret eklipsin e diellit.
Prind i dashur, që ruajte brenda vetes, dy ndjenjat më të thella njerëzore, baba dhe mëmë për ne.
E di që kam qenë fëmijë i dëshiruar dhe i pritur si ujët e pakët, fjalë e bukur kjo në gjuhën shqipe, që po tingëllon plot drithërima, si në ato ditë e net, kur ju të dy, në kulmin e rinisë e bukurisë, i luteshit Zotit t’jua plotësonte dëshirën për një fëmijë.
Zoti u tregua zemërgjerë. Ai u bekoi me gjithë dashuritë e botës. Ai tha:”Qofshi të lumtur bijt e mi!” Dhe ju ashtu qetë. Askush nuk qe më i lumtur e i dashuruar, në një kohë kur dashuria ishte disi e rrallë jo vetëm në Shqipërinë tonë të vogël, djepin e shtratin tuaj, po në të gjithë botën e madhe ku po dendësoheshin retë e zeza, që do të merrnin jetët e bardha.
Bota e madhe këtej dhe andej kontinenteve, shkundej ndërmjet ëndrrave e shpresave, thatësirave, tërmeteve, krizave ekonomike, luftërave që s’kishin të mbaruar, traktateve që s’kishin përfunduar, ku peshkaqenët kërkonin gjah tek të vegjlit, të dobëtit, të uriturit, ku “qetësia” s’qe veçse një gënjeshtër e një mashtrim i madh.
Po ju ishit të rinj, e fati qe me JU.
Mirëserdhe Ali Bej Këlcyra
Në kudrin e kthimit të eshtrave në atdhe/
Nga Reshat Kripa/
Mirëserdhe Ali Bej! Mirëserdhe në tokën që të lindi! Kemi shumë kohë që të presim. Kemi shumë vite që ëndërrojmë kthimin tënd në atdhe. Shpresonim të ktheheshe menjëherë pas ndryshimeve demokratike, por kjo nuk ndodhi. Ti ishe larg nesh, atje në dhe të huaj, megjithse ai dhe të priti dhe të nderoi ashtu siç e meritoje. Ti nuk ishe midis nesh që të na këshilloje me fjalën tënde të ëmbël, që të na drejtoje në rrugën e drejtë që duhej të ndiqnim. Megjithatë ne e kemi ndjerë zërin tënd të ngrohtë, e kemi ndjerë shumë vite më parë, kur së bashku me Themistokli Gërmenjin ishe nismëtar i ngritjes së çetave të para patriotike kombëtare, kur më 1918, së bashku me shokë të tjerë themeloje në Vlorë “Komitetin e Mbrojtjes Kombëtare”, kur merrje pjesë në kongresin historik të Lushnjes dhe zgjidheshe në Kuvendin Kombëtar si deputet i prefekturës së Gjirokastrës. E kemi ndjerë kur më 1920 merrje pjesë në luftën patriotike të Vlorës, kur rreshtoheshe ne krahun demokrat në parlamentin shqiptar si përfaqësues i qendrës së djathtë dhe angazhoheshe në Partinë e djathtë “Bashkimi Kombëtar”, me kryetar Sotir Pecin, kur ishe njëri nga themeluesit, së bashku me Sejfi Vllamasin dhe Qazim Koculin, të organizatës “Bashkimi Kombëtar në Bari në vitin 1925, kur në vitin 1926 fitoje titullin Doktor i Shkencave Juridike. E kemi ndjerë kur së bashku me një grup intelektualësh të njohur si Mid-hat Frashëri, Hasan Dosti, Kol Tromara e të tjerë do të përpilonit tezat e programit që titullohej “Nacionalizma Shqiptare Balli Kombëtar” që në maj 1942, në një mbledhje të zhvilluar në shtëpinë tënde, në Tiranë, së bashku me Mitat Frasherin, Fuat Dibrën, Kol Tromarën, Nuredin Vlorën, Hasan Dostin, Faik Qukun, Isuf Luzajn, Faslli Frasherin, Musine Kokalarin, Selman Rizën, Lec Kurtin, Thoma Orollogajn, Lef Nosin dhe të tjerë do të quhej “Organizata e Ballit Kombëtar” dhe do të zgjidhte si kryetar, Apostullin e Shqiptarizmës, Mid-hat Frashërin, kur më 1944 nga tribuna e Kongresit të Ballit Kombëtar do të shtroje edhe një herë nevojën për t’u bërë thirrje komunistëve të hiqnin dorë nga lufta civile dhe do të hidhje idenë e krijimit të një fronti kombëtar për t’i bërë ballë luftës në dy krahë. E kemi ndjerë edhe kur zgjidheshe nga kryetari i Komitetit Kombëtar “Shqipëria e Lirë”, Rexhep Krasniqi, si këshilltar dhe mbeteshe për vite pjesëtar i delegacionit shqiptar që emërohej ne hapjen e punimeve të Parlamentit Europian në Strasburg.
Figurën tënde e kishim si simbol të lirisë dhe demokracisë në vitet e rënda të sundimit totalitar komunist. E kishim si udhërrëfyes të demokracisë pas përmbysjes së madhe. Ne krenoheshim me ty. Ti ishe nderi ynë dhe i gjithë Shqipërisë. Shumë u munduan të errësonin figurën tënde. Shumë u munduan të të diskriminonin. Dhe ky diskriminim vazhdoi jo pak, por shtatëdhjetë vjet plot. Megjithatë nuk ia arritën qëllimit. Ti u lartësove si një Promete, ndërsa ata u fundosën në llumin që kishin përgatitur vetë. Dhe nuk kishte se si të ndodhte ndryshe. Një jetë e tërë në shërbim të kombit nuk mund të hidhej poshtë me një të rënë të lapsit. Këtë gjë po mundohen të bëjnë pseudohistorianët servilë, pjella të sistemit të përmbysur, por nuk do të mundin kurrë ta realizojnë. Ti i shpërtheve dyert e errësirës komuniste dhe dole në dritën e demokracisë, asaj demokracie së cilës i kishe kushtuar jetën. Ti u ktheve përsëri në atdhe, kësaj here fitimtar, ashtu siç janë fitimtare edhe idetë e tua për të cilat kishe luftuar për vite të tëra. U ktheve në tokën që të lindi dhe të edukoi me frymën e atdhedashurisë. Eshtrat e tua të lënduara sot prehen më në fund në atdhe. Mjaft lëngove në dhe të huaj. Vendi yt është Shqipëria. Për atë u sakrifikove dhe ajo, më në fund, të dha shtratin e prehjes tënde.
Por kam disa brenga. Medet, për ty s’ka një shtatore. Do të doja të ishe në çdo qytet të Shqipërisë. Do të doja të të shikoja nëpër libra dhe gazeta, nëpër radio dhe televizione, nëpër shfaqjet teatrore dhe kinematografike, nëpër tekstet shkollore që mësojnë fëmijtë tanë. Do të doja të të shikoja të përjetësoheshe në përmendore në një nga sheshet kryesore të kryeqytetit. Do të doja që emrin tënd ta mbanin institucionet më të rëndësishme të vendit.
Do të doja, gjithashtu, të shihja të preheshin në atdhe eshtrat e kollosëve të tjerë të atdheut, Mid-hat Frashërit, Hasan Dostit, Rexhep Mitrovicës, Xhafer Devës, Ago Agajt, Ernest Koliqit, Rexhep Krasniqit dhe plot burrave të tjerë të shquar, emrat e të cilëve janë shkruar me gërma të arta në historinë e këtij kombi.
Do të doja të kishte një varr, ku familjarët të vendosin një tufë me lule ose të derdhin dy pika lot, për eshtrat e Lef Nosit, Patër Anton Harapit, Bahri Omarit, Fejzi Alizotit, Kol Tromarës, Abdyl Sharrës, Kujtim Beqirit, Sheh Karbunarës, Selaudin Totos, Sami Qeribashit, Qenan Dibrës, Zalo Xhomaqit e të tjerë, të ekzekutuar nga kuçedra e kuqe apo të Koço Kotës, Xhevat Korçës, Koço Tasit, Sulejman Vuçiternit, Mirash Ivanajt, Teme Shehut, Gjergj Kokoshit dhe plot të tjerëve të vdekur nëpër qelitë e errëta të sigurimit apo të burgjeve të tmerrshëm.
Së fundi do të doja të ngrihesh një varrezë madhështore e veçantë për të gjithë martirët e sistemit totalitar komunist, një varrezë dinjitoze ku të preheshin eshtrat e tyre dhe ku të nderoheshin nga një komb i tërë.
A do të realizohen këto brenga vallë?
Legjenda e “Skënderbeu”-t të Korcës –Teodor Vaso rrëfen jetën e tij sportive
Teodor Vaso: Debati mes Beqir Ballukut dhe Mihallaq Ziçishtit që të luaja me “Partizanin”/
Bisedoi: Raimonda MOISIU/
E kush nuk do të dëshironte sot të kthehej ndër ato vitë të shekullit të kaluar, të sillte panoramën- kujtesë, mbresëlënëse dhe historike, elitën e shquar të sportit shqiptar, ata që bënë historinë e futbollit shqiptar, futbollistët legjendë dhe heronj të kohës që jetonin, të cilët me inteligjencë, pasion, talent e profesionalizëm, arritën të shkruanin historinë në nivel kombëtar, europian e botëror. Disa prej tyre prehen në Paqen e Amëshura, disa prej tyre janë aty edhe sot –fisnikë e krenarë, idhuj e legjenda, ata janë e do të mbeten figura madhore, jo vëtëm për gjeneratën që i përkisnin dhe të ardhmes, por edhe për ata ëndërrimtarët, sportistët e rinj, që dëshirojnë t’iu ngjajnë atyre; që bënë Epokën! Ndër ta është edhe legjenda, ikona e futbollit korcar dhe atij shqiptar-i pakalueshmi,-Teodor Vaso- një figurë sportive dominuese në ndeshjet kombëtare e ndërkombëtare, që i dhanë famën dhe historinë e një futbolli më profesional, spektakolar, historik e mitik të shekullit të kaluar! Teodor Vaso është futbollisti mes më të mëdhenjve futbollistë shqiptarë, që ka njohur ndonjëherë historia e futbollit shqiptar, që me lindjen e tij. Më një karrierë të artë, që përputhet me biografinë e mahnitëshme e të pakalueshmit -Teodor VASO.
Ka lindur dhe aktualisht jeton në qytetin e Korcës. Është diplomuar në Institutin e Kulturës Fizike ”Vojo Kushi” në Tiranë. Trajner dhe Specialist futbolli pa ndërprerje, që nga viti 1972-, -55 vjet aktivitet sportiv. Në dy vitet e fundit, 2012-2013, në funksionin e të deleguarit të FSHF-së, për ndeshjet në qarkun e Korcës. Kampion kombëtar me ekipin”Partizani”në vitin futbollistik 1963-64 dhe fitues i Kupës së Republikës në atë vit dhe në vitin 1966-ë. Fitues i Kupës Ballkanike me klubet, në 1970 –ën, vecmas me ”Partizanin”. Fitues i anketës 5 Sportistët më Të Mirë të vitit 1967-ë, në përbërje të ekipit kombëtar të futbollit, që eliminoi RFGjermane, në 17-12-1967—ën. ”Mjeshtër i Merituar i Sportit”, dekoruar me “Medaljen e Artë” për merita të shquara në sport’, me rastin e 90 vjetorit të themelimit të Shoqërisë së parë kulturalo- sportive, në Korcë. Medalje e FSHF , me motivacionin për rezultate të larta në ndeshjet e futbollit me ekipet, që ka luajtur brenda dhe jashtë Shqipërisë. Futbollisti ”Më i Mirë i Shekullit ” për Korcën, në anketën e bërë me rastin e 90 vjetorit në fjalë. Ka luajtur në të gjitha rolet e formacionit futbollistik, me përjashtim të rolit të portierit, në të gjitha ndeshjet kombëtare dhe ndërkombëtare. Ka shënuar 26 gola duke qenë në role mbrojtëse, dhe ka qenë përfaqësues në 36 ndeshje ndërkombetare, 18 ndeshje me kombëtaren shqiptare, 15 ndeshje me skuadrën”Partizani dhe 3 me skuadrën Korcare. Në këtë intervistë ekskluzive, – Teodor Vaso rrëfen historinë futbollistike të jetës së tij, sportit shqiptar dhe të plot kolegëve, që së bashku bënë Epokën e Futbollit shqiptar, -na rrëfen dritën që ata lanë pas.
Bisedoi Raimonda MOISIU
-Së pari ju faleminderit për këtë bisedë të ngrohtë e miqësore. Nuk na bashkon vetëm ndjenja e bashkëqytetarisë, të qenit korcarë, 24 karat, por kemi qenë edhe kolegë të gjimnazi “Themistokli Gërmenji”. Kjo njohje jonë e hershme më dha shansin e mrekullueshëm për këtë intervistë. Kush është Teodor Vaso dhe dicka nga fëmijëria tuaj?
Fëmijëria ime ka qenë e vështirë, si gjithë familjet në atë kohë, por jo në një varfëri të dukëshme, kjo falë përkushtimit, punës, vështirësive dhe sfidave të prindërve të mij. Mbaj mend mëmën, kur më merrte me vete ngado, vecmas për të blerë bukën e ditës, në një furrë në zemër të Korcës. Erdhi një ditë, që atë e quajtën ”Furra e Vdekjes”. Kjo më frikësoi më shumë dhe e ndiqja nga mbrapa mëmën, kur ende nuk i kisha mbushur 8 vjet. Në rradhë me gratë e tjera, në të ftohtë, por edhe kur i nxehti të përvëlonte, unë e prisja mëmën përballë rradhës së grave. E dalloja lehtë, që prej së largu, atë zonjën e bukur, të mirën e fisniken e bëshme dhe të fortë, me flokët e saj ngjyrë ari. Mëma ime përballonte shtrëngimet dhe shtyrjet e rradhës njerëzore, për të marrë pak jetë në duar. Këto vështirësi dhe sakrifica për të jetuar, jo vetëm më maturuan para kohe moralisht, por më forcuan edhe fizikisht. Shkoja në shkollën “7 Nëntori”, quhej atëhere, ndërsa sot është shkolla “ Sevasti Qiriazi”. Luaja shpesh futboll në shkollë dhe me sporte të tjera. Fillova stërvitje në një ekip boksi. Luaja vazhdimisht volejboll, ndërsa në grupin ‘Futbollisti i Vogël “, luaja përherë. Tharmi më kërkonte të gjendesha nën fanellën dhe tutat e një ekipi për t’u stërvitur. Një ditë u gjenda në ekipin e boksit e të mirënjohurit, Profesor Niko Mile. Të djelave me djemkat e rrugicës sime, frymën e mbanim përpara telave, që rrethonin terrenin dhe ambjentin, ku ishte fusha e futbollit të Korcës, për të parë skuadrën e qytetit tonë, “Puna” e Korcës. Zvarriteshim nën telat, për të hyrë vjedhurazi brenda, dhe të shihnim ata,- të magjishmit e lojës me top futbolli. Ruanim rojet, që sapo fillonte ndeshja, herë-herë shkonin pranë rradhëve të njerëzve në kornizën e fushës, për të parë dicka nga loja. Ne atëhere turreshim për të hyrë brenda. Disi kuptonim, që ata e bënin me qëllim, sikur nuk na shihnin duke na dhënë mundësinë, për t’u futur në stadium. Më pas u largova për të studiuar në politeknikumin “7 Nëntori”, Tiranë. Pas disa vjet, babai që shiste në pazar certurina, falimentoi. Erdhën dy të këqija bashkë. Babai mbeti pa punë, mua më prenë bursën në teknikumin “7 Nëntori” në Tiranë. Një masë kjo ndaj tregëtarëve të kohës. U ktheva në Korcë, pranë telave me gjemba të terrenit. Aty ku mbaronte qyteti në veri të tij, aty trokiti te unë shpirtambicja, për t’ju ngjarë lojtarëve, që kalonin para syve tanë, ëndrra dhe dëshira e papërmbajtur, për t’u futur në fushën e lojës. Borici, Gjinali, Resmja, Fagu, S.Jareci, Q.Vogli, P.Mirashi, Teliti, dukeshin të mëdhenj, shumë të mëdhenj, male, vecse malet nuk lëvizin. Ata lëviznin, qeshnin, përshëndetnin, shënonin, lodronin.
-Si trokiti te ju, dashuria për sportin, në mënyrë të vecantë për futbollin, ishte traditë familjare, sfidë e ambicjes së moshës apo rastësi?
Me djelmosha të tjerë të moshës, por edhe të lagjeve të tjera, luanim në sheshkat apo rrugicat e mëhallës, futboll dhe lojra të tjera. S’afron aspak kujtesa, për të thënë shkakun, pse nuk më pranuan në ekipin e futbollit, të moshave në Korcë. Pas boksit fillova atletikën. Brenda vetes më vlonin energji pa fund dhe diku duhej të shprehesha. Krejt rastësisht më rrëmbeu vala e aktivitetit sportiv. Që në moshën 15 vjecare, më dërguan në punë, për t’i dhënë krah familjes. Fillova punë si “nxënës”, në prodhim në lokalin Republika. E ndante vetëm një mur me kinema ” Moravën” sot “Milenium”. Shoh dy burra, që nxitonin në hapësirën mes tavolinave, dhe ndaluan para këmbëve të mija. Ti je Todo Vaso?- më pyetën. Kërkonin vrapuesa për kampionatin lokal të atletikës. Garova në 800 m. Para finishit, më kaloi një figurë sportive në vrap, vetëm një hap para meje, preu shiritin, atlehti Pandi Nika, kurse unë një hap pas finishit u rrëzova në tokë. Ashtu shtrirë ai rrëzim i beftë, më njohu me dy trajnerët e atletikës Kico Nuke dhe Andrea Berberi, të cilët u befasuan nga rezultati i një adoleshenti, që zbuloi një talent të ri. C’duhej të bëja? T’i gëzohesha dëftesës me nota maksimale! Erdhi një agim i ri në ditët e mija. Më lajmëruan që doli bursa përsëri, për në Shkollën e Rezervave të Punës, në Tiranë. Me mësues Osman Caslli trajner, konkuruam në kampionatin e shkollave të mesme të Tiranës dhe u shpallëm kampionë. Në parkun automobilistk të Tiranës, ku bëja praktikën mësimore, fillova të luaja në kampionatin e ndërrmarjeve. Më pas më zbuloi Usta Zini Gjinali, i cili kërkoi që stërvitjet t’i bëja me Dinamon. Në fund të vitit 1957-ë u rreshtova për herë të parë përballë trajnerit kampion, Gjinali dhe në krah të lojtarëve të ”Dinamos”së famëshme.
– C’mund të na thoni si u gjendët pjesë e ekipit të futbollit “Skënderbeu”?
Teksa u shkëputa nga mosha e rinisë dhe quhesha i rritur mbas dy titujve N/kampion në gara atletike dhe fitimit të titullit Kampion me të rinjtë e 17 Nëntorit -A. Rruga me të rriturit mori emër me shënimin e golit të parë, që në ndeshjen e parë kundër ekipit tim Dinamo, që më kishte lejuar të luaja me Tiranën. Dalja në publik nxiti shumë shpejt ofertat. Dinamo, pronarja ime e parë, 17 Nëntori, që kishte zyrtarizuar Federimin e parë dhe Skënderbeu, që u befasua, kur pa një atleht të tij të luante në formacionin e 17 Nëntorit me të rriturit në stadiumin “Qemal Stafa”, në Spartakiadën e Parë Kombëtare, në tetor të vitit, 1959-ë. Më propozuan kushtet, për të vazhduar karrierën me ekipet e tyre. Në shpirt trazonin dy nxitës; Familja, që priste krahë- hapur për ndihmë djalin e ri mekanik, me diplomën në xhep. Bashkë më të dhe brenga e madhe që më shqetësonte prej kohe; më thërriste, zëri i qytetit tim. Në stadiumin “Qemal Stafa”, ndeshja Dinamo -Skënderbeu përfundoi 1-0 . Goli u shënua nga Dinamo me një 11m, që aty në fushën e lojës nuk dukej gjëkundi, por vetëm në mendjen e gjyqtarit, Izet Cani. Skandali përfundoi me anullimin e ndeshjes, që në përsëritje Dinamo fitoi 5-0. Kjo më bëri që unë u ktheva në Korcë.
-Skuadra e Skënderbeut është shpallur kampion në vitin 1933. C’mund të na thoni rreth historikut të skuadrës korcare. Kur u themelua dhe kush kanë qenë lojtarët e parë të saj?
E para shoqëri sportive në Shqipëri, që u krijua dhe me karakter kulturor, e pa diskutueshme deri më sot, është shoqëria Kulturore-Sportive “Vllazëria”, e datuar me 14.04.1909-ë, në Korcë. Shoqëria e dytë është shoqëria “Vllaznia” e datuar me 16.02.1919-ë, të dyja janë ngritur nga i njëjti person -Hilë Mosi. Lindja e Skënderbeut nuk ka qenë e rastësishme. Pra, sa thashë më lart dhe e përsëris, se skuadra e parë në Korçë me emrin “Vllazëria” ishte krijuar më 14 prill të vitit 1909 nga Hil Mosi. Pas saj, gjatë viteve 1920-1922, në Korçë nisën të krijohen shoqëritë e para të futbollit, si; “Përparimi” apo Sport klub “Korça”; më 1917 u themelua shoqëria “Shpresa” e liceut frances në Korçë, ndërsa në vitin 1925 do të vinte në jetë Skënderbeu. Futbolli ishte kthyer në një ëndërr të madhe. Futboll luhej në çdo oborr shtëpie. Lagjet e Korçës përpiqeshin të nxirrnin skuadrat e tyre. Pas Skënderbeut, më 1926 u krijua shoqëria “Zhgaba”, ndërsa në vitin 1927 lagjet nxorrën skuadra të tilla, si; Leka i Madh, Pirro, Brekverdhit, Zjarri, Tigri, Diamanti etj, por Skënderbeu, kjo skuadër e qytetit, shkëlqente. Për sa i përket futbollit në vitin 1913–ë, jepet e faktuar e para ndeshje futbolli zyrtare ndërmjet skuadrës” Indipendenca” dhe skuadrës të ushtrisë Austro-Hungareze, që ndodhej në Shkodër. Ky fakt jep një argument, që fillesat e konfirmuara të lojës së futbollit në Shqipëri gjenden në Shkodër. Ja edhe një interpretim nga publicisti dhe gazetari sportive, më në zë në Shqipëri, Besnik Dizdari[shkodran], për atë kohë: “…është përkujtuar në Shkodër, viti 1905-ë, si viti i lindjes së futbollit në Shqipëri. Unë kam qenë gjithmonë skeptik, për këtë vit, përderisa nuk ka asnjë dokument autentik të ruajtur që e provon atë (Libri Historia e Kampionateve të Shqipërisë, vitet 30′ f.11). Historia e shkruar, duket që ka mbetur me mangësi, për fillesat më të herëshme të konfirmuara në dokumentacione, sepse historia për futbollin shkodran ka dy data zyrtare; 1-Data e parë për tërë Shqipërinë, ajo e zhvillimit të një ndeshjeje zyrtare,- është në vitin 1913-ë [korrik-gusht. 2-Data e dytë, është ajo e formimit të shoqërisë së parë shkodrane futbollistike me 16.02.1909. Në vitin 1925 dy skuadra, u formuan të tjera skuadra si ”Brekëverdhit”dhe ”Ylli i Mëngjezit”. Skënderbeu, mbas fillimit të kampionatit të parë të vitit 1930, pikërisht në vitin 1933-ë, në kampionatin e katërt i dhuroi Korcës -titullin e parë kampion, derisa pas tij, duhej të vinte viti i largët 2011-ës dhe të përsëritej një lavdi e tillë. Ai ekip i lavdishëm në kurorëzimin e titullit lexonte këta lojtarë: K.Marjani, T.Bimbli, A.Cani, A.Miti, L.Petra, F.Stasa, N.Dishnica, T.Ypi, TH.Vangjeli, S.Teofik Agaj, E.Kulla, V.Trebicka.Trajner Qemal Omari. Në këtë formacion mungonte Teli Samsuri, që është quajtur në publicistikën sportive të kohës , si më i miri i korcarëve dhe më i miri i futbollistëve shqiptarë të kohës – qendërsulmuesi model historik, produkt jo vetëm i vlerave futbollistike. Kampionja vinte natyrshëm nëpërmjet zhvillimit ekonomik, shoqëror dhe kulturor në raport me gjendjen në Shqipërinë e asaj kohe. Mbas një lufte kundër tendencave klubiste të kohës, ku si dukshëm në historinë e futbollit shqiptar, Tirana impononte, skuadra korcare “Skënderbeu”, kapi një titull Kampion, dy N/Kampion dhe 4 në vend të katërt. Ajo do t’u mbijetonte vështirësive që do t’i dilnin përpra, madje edhe intrigave të politikës.
-Falë kontributit tuaj të cmuar energjik, i jashtëzakonshëm, brilant, plot talent e profesionalizëm, c’mund të na thoni, se cilat janë disa nga karakteristikat më të rëndësishme dhe aftësitë e nevojëshme për një futboll profesional e spektakolar? Çfarë ju motivonte për të mbajtur gjallë pasionin për futbollin?
Lëvizja e një trupi njerëzor në hapësirë me top, merr vlerë nga sinteza e disa cilësive.Vlera e tyre kushtëzohet nga aftësia e organizmit të njeriut në përgjigje të përmbushjes së kërkesës së disa faktorëve përbërës stë lojës së futbollit. Mënyra dhe cilesia e përfundimit të veprimit, japin vlerën e suksesit apo dështimit. Cilësitë janë:aftësitë fizike-teknike e përdorimit të topit në kohë dhe hapësirë në raport me vendosjen e rivalëve dhe të lojtarëve partnerë. Këto janë brenda fushës së lojës. Para se lojtari të bëhet aktor përpara spektatorëve është i domosdoshëm procedura mësimore stërvitore shumë vjecare, mbështetur në zbatim metodiko- shkencor të realizimit të elementeve përbërës të lojës së futbollit. Të tre pergatitjet e cilësive fizike, teknike, taktike këërkojnë përpunim mjeshtëror, duke e ushtruar atë tek elementi i seleksionuar me predispozitat fillestare premtuese të talentuar, të cilat janë të matura, por që seleksionohen nga dhuntia natyrale, që e dallojnë specialistët përkatës. Dallimi konsiston në aplikimin e njëkohshëm të disa veprimeve të përbashkëta, që kryen lojtari me virtuozitet apo ngathtësi. Këto duken në matjen e cilësive fizike në shprehitë lëvizore me top dhe aftësitë intelektuale, për t’u përshtatur dhe orientuar në situate, ku veprojnë disa elementë përbërës të lojës. Futbolli profesionist dallon nga ai diletant nga mënyra e veprimeve kolektive të grupit të skuadrës, ku respektohen detyrat e trajnerëve, sjelljet me rivalet dhe kolegët, demostrimi jovetëm të një loje mjeshtërore, por dhe sjelljeve me kulturë, që përcjellin tek spektatorët,- edukim dhe humanizëm. Motivimi është forcë e brendeshme mendore dhe psikollogjike, që e angazhon njeriun, për të realizuar dëshira apo qëllime të vecanta. Në zanafillë luaja për kënaqësi dhe argëtim. Jeta më coi tek ekipi i të rinjve të Tiranës. Tiranasit më dhanë shiritin e kapitenit të skuadrës së futbollit, që u kurorëzua Kampione e Shqipërisë për të rinj.Teksa në vesh më vinin fjalë lavdërimi, për lojrat e mija, pakaluar ende java nga gëzimi i titullit kampion, u rreshtova me të rriturit e 17 Nëntorit, kohë kjo kur kishin dalë Yjet e rinj të tij si; Panajot Pano, S.Halili, F.Frasheri. Ato ditë ndricoi në mendjen time një dritë e fortë dhe nëpër të përsëriteshin fjalët e kurajos; mundesh, mundesh, mundesh tashmë, të ngjitesh më lart. Shumë shpejt lindën motive të tjera. Korcari që sapo kishte lënë konviktin, duhet të gjente bazë jetese. Dinamo”pronarja” e parë e imja, 17 Nentori, që më dha ndeshjen e parë të startit me të riturit dhe ”Skënderbeu”, që nuk e njihte për lojtar futbolli, Teodor Vason, shikonte që atleti i të rinjve të Korcës në garat 400 dhe 800 m luante në formacionin e 17 Nëntorit për të rritur dhe kërkuan që të federohesha me ekipin e tyre. Vecse, ”Skënderbeu”, ishte skuadra, që nuk më shqitej nga mendja, ishte vendlindja. Korca më frymezonte, prindërit më prisnin si ujin e ftohtë. Komentet nga Korca përcillnin zëra, që në fushën e futbollit kishin filluar të dukeshin figura të talentuar futbolli: A.Pilika, M,Tuxhari, V.Bicolli, V.Samarxhiu, Dh.Dhami. Kjo bashkësi më motivonte, për t’u bërë bllok dhe për të kontribuar me ta në fillimin e ri, të dekadës 1960-‘70-ë. Dashuria, respekti, interesimi i disa korcarëve të punësuar në Tiranë, më frymëzoi idenë, që loja e futbollit, do të më jepte prestigj, personalitet, respekt. Ti je djali i Korcës dhe me shokët, do t’i jepni perspektivë të ardhmes së futbollit korcar, që lavdinë e ka lënë vite larg. Futbolli u bë qënje brenda qenies sime, që me nxiste, më motivonte, sepse larg tij do të tjetërsohesha. Pergatitja e brezave të rinj, më motivonte, për të ndihmuar e kontribuar në pergatitjen e brezave të rinj, të të cilëve e shoh se edhe tani[2014]-kam cfarë t’ju jap. Qindra futbollistë që më dërgojnë mesazhe, kujtojnë punën tonë me brezat kur dolëm, brenda 4 vjetëve -3 herë N/Kampion kombëtar për të rinj dhe shumë prej tyre: Dh.Xhambazi, M.Kërcic, P.Tole, G.Muhaxhiri, Gj.Kushe, Bledi Shkembi, L.Tiko, P.Dhëmbi, S.Lako,G.Qose,etj. Nëse ulem më poshtë se niveli i lojtarëve të ekipit kombëtar shpresa dhe të rinj, do të më duhet të shkruaj dhjetra e dhjetra emra të lojtarëve që kam pasur kënaqësinë në vijushmërinë e tyre t’i stërvit e t’i mësoj ata. Të jesh aktiv në stërvitje dhe në procesin mësimor edukativ, është motivi, që i jep jetës gjallëri, freski, kuptim. Misioni është jo vetëm professional, ai të mban të lidhur me jetën e rinisë, me kohën në kalim me atë që quhet punë e dobishme.
-Ku qëndronte forca e suksesit në fazat kulminante të skuadrës së Skënderbeut me skuadrat e tjera, që na dhuruan futbollin spektakolar të viteve ’70-ë?
Në historinë e skuadrave të futbollit botëror në etapa të ndryshme tek shumë ekipe është shfaqur një bum suksesi në nivelin e garave, që janë përfaqësuar.nSkuadra korcare ka kaluar deri sot[2014]tre “bume” të tillë. Në vitet 1930-ë, Skënderbeu u shfaq i magjishëm në fushat ku luhej me top futbolli. Korcarët më 1931-ë fitojnë 7-0 me Beratin[Muzaka], më 1933-e, fitojnë 9-1 me Kavajën, më 1934-n, fitojnë në Vlorë 5-0. Kjo është fare pak nga uragani i futbollit të Skënderbeut në ato vite. Duhet që pas 30 vjet lojrat e Skënderbeut të ngrinin peshë zemrat e sportdashësve korcarë. Pas vitit 1944-r,[pas luftës], futbolli korcar kaloi situata të vështira. Vetëm në vitin 1947-ë dhe 1957-ë, ai u përfaqësua denjësisht. Periudha tjetër kishte mjaft rezultate të dobeta. Në periudhën 1960-1973-e, Skënderbeu shpërtheu perseri. Duelet e tij me 3 skuadrat e kryeqytetit ishin problem kryesisht me dy superklubet ushtarake [Dinamo-Partizani], që kishin, përvec kapaciteteve të tyre futbollistike potenciale dhe suportin e emërtesave të tyre shtetërore. Para viteve ’60-ë, Korca mund të kapte ndonjë barazim me dy ekipet ushtarake dhe vetëm një fitore 1-0 , në 1957-ën, me Partizanin në Korcë. Spektatorët korcarë, që kishin parë futbollin korcar të viteve 1930-ë, u ngazëllyen përsëri dhe ndjesia e shtrënguar brenda qenies së tyre në vitet e zbrazësisë, u clirua dhe gufoi përsëri si dikur. Skënderbeu filloi të fitojë dhe të barazojë me të gjitha ekipet e qyteteve shqiptare. U krijua një ansambël potencial, në një gërshetim të vlerave ekzistuese të kontegjentit të qënët në ekip dhe grupit të lojtarëve të rinj, prurjeve te reja. Trajneri sovjetik pranë FSHF, në vitin 1960-ë, shkruante në shtypin sportive: “E gëzueshme për futbollin shqiptar është se kanë dalë mjaft të rinj, sikundër; Halili, Pano, Bushati, Frashëri, Dingu, Pilika, T. Vaso, që janë një e ardhme e mirë për futbollin tuaj. Dy emrat -Pilika dhe T.Vaso janë korcarë në elitën e futbollit kombëtar, të marrë për sipër me kontigjentin tjetër të Skënderbeut, për të përfaqesuar fort futbollin korcar. Kënaqësia e sportëdashësve për të shuar afshin e tyre, për të mundur korifenjtë e kohës u realizua. Fituam me Dinamon, Partizanin, 17 Nëntorin, brenda në Tiranë. Ishte koha kur sportdashësit korcarë që jetonin ndjesi ndrydhëse larg ëndrrave të tyre në vite e vite u cliruan. Tashmë kishte kaluar koha, kur tre ekipet e Korcës, Tiranës e Shkodrës i mposhtënin ekipet e rretheve të tjera dhe me rezultate bombastike mbi 7-0. U rikthyen duelet Tirana –Korca, që ishin dikur dhe të përkeqësuara. Njëherësh lindën duele të reja me dy ekipet ushtarake Dinamo Partizani. Loja e Skënderbeut ishte ngritur në nivelet e futbollit bashkëkohor modern me karakteristikat e futbollit total, të stilit hollandes i kohës. Nëpërmjet koncepteve të trajnerit Ilia Shuke, që kishte lënë detyrën e Pedagogut në Institutin e Lartë të Fiskulturës në Tiranë, Grupi i lojtarëve përbërës të Skënderbeut . tashmë si asnjëherë tjetër në hisrorinë e tij, kishte në përbërje 5 lojtarë të përfaqësueses shqiptare të futbollit; Todo Vaso, Koco Dinella, Aleko Pilika, Dhimitraq Dembo dhe Dhimitraq Xhambazi. Publiku jetonte Skënderbeun i tij, që kishte gjetur vetveten dhe pikën kulminante e arriti, që në një periudhë pandërprerjeje të bëjë 29 ndeshje pa asnjë humbje [Fitore dhe barazime] dhe me ndeshjet pergatitore miqësore. Befas doli në pah një dukuri e pa parë ndonjëherë në Korcë dhe në qytetet e tjera shqiptare me parullat: ”Skënderbeu Kampion”, duam ”Kupën Ballkanike”. Këtë epokë, që u quajt ”epoka e brezit të ri”, u paraqitëm me vlerat e konfirmuara në rezultate. Në vitin 1960-ë, Skuadra korcare u klasifikua në vëndin e katërt mes 10 ekipeve të kampionatit. Me 1962- u barazua në Tiranë, 1-1, me ekipin kampion Partizani dhe 0-0 me Dinamon, ndërsa me 17 Nëntorin fitoi 3-1. Në vitin 1963-e, fitoi në Tiranë 1-0, me Dinamon e Tiranës dhe fiton në Korcë 1- 0 me Partizanin. Në vitin 1965 kap finalen e Kupës së Republikës në ndeshje me Vllazninë e Shkodrës dhe klasifikohet e dyta në ndeshjet me 32 ekipe e Shqipërisë për Kupëmn. Një vit më vonë filloni”Epoka e Ilia Shukes’, me dy barazime 0-0 me dy ekipet më të Forta të Tiranës! 17 Nëntorin dhe Partizanin, sepse tashmë Dinamon e Madhe e kishte ”spostuar” 17 Nëntori. Korca fiton 2-0 në Vlorë, barazon në Kavajë 0-0, barazon në Tirane me Partizanin 0-0, që të treja në nëntor të vitit 1966-ë. Skënderbeu fitoi në Elbasan[1967], 4-0 në Berat 2-0 [1968], në 1969 fitoi në Tiranë 1-0 me Partizanin dhe 1-0 me 17 Nëntorin, kurse në Korcë me Tiranën 0-0. Vazhdojnë fitore dhe barazime në Kavajë, Fier me Vlorën 4-0 , në Korce dhe përsëriten rezultatet me tre ekipet e Tiranës. Dhe vjen një kulm. Më 17 shtator 1970 zbret, që nga veriu i Evropës në Tiranë ”Ajaksi” i frikëshm, i madhërishëm, fantastik dhe finalistët e kampionatit botëror të 1974, me RFGJ. 17 Nëntori barazon 2 – 2 me ta. Një rezultat impresionist dhe dinjitoz. Pikërisht, ballafaquar me këtë product, të një ekipi të madh, dy javë më vonë duken vlerat befasuese dhe bindëse, të një ekipi tjetër shqiptar, Skënderbeut të Korces ku reflektoheshin të gjitha dukuritë e futbollit modern. Ai fiton bindshëm në Tiranë 1–0 kundër 17 Nentorit, që sapo kishte bërë një shkëlqim historik në futbollin shqiptar. 17 nëntori jo vetëm barazoi me “Ajaksinë” e madh, por ai ishte dhe kampion kombëtar në vitin 1970-ë. Këtë periudhë, që vinte pas shkëlqimit të viteve 1930-ë të Skënderbeut kampion, publicisti model sportive B.Dizdari, e konfirmon në shkrimet e tij historike: “Pas luftës Skënderbeu është personifikim i Kocos, G.Larës, P.Qirinxhiut, M.Ndinit, S.Lubonjës, Celës, Miles, M.Tuxharit, Prodanit, Dvoranit, Pilikës, Raqi Piskut, të cilët vetëm luftuan të mbanin një traditë. Skënderbeu është i Todo Vasos, legjendës së Kombëtares së Shqipërisë, stoikut të paharrueshëm të gjermanëve; është i A.Pilikës, qendërsulmuesit, ndër më modernët e Shqipërisë, njeriu që e bëri Korcën sfiduese të 77-ës. Skënderbeu është i Koco Dinellës, portierit gjigand të Shqipërisë, por edhe i papërkulshmëve Dembo e Shule. Skënderbeu është i Jani Kacit, portierit mq elegant tq futbollit shqiptar. Skënderbeu është i Dhimitraq Xhambazi e Milutin Kërcic, modernët e fundit të Korcës. Skënderbeu është i Shqipërisë, pjesa e ndritur e futbollit kombëtar.”
-Prof. Vaso, ju kini qënë një nga mbrojtësat më të mirë të futbollit shqiptar, që ju jepte shansin të ishit titullar i formacionit të 11-tëshes të kombëtares sonë. Cila ka qënë ndeshja më cilësore për ju jashtë Shqipërisë, kur, në cfarë viti dhe ku?
Vlerat sportive të klasifikuara, i matin shifrat me metra, kilogram dhe sekonda [pas minutave, apo të qindat e sek.]. Këto kanë bango prove për kompionatet botërore, Olimpiadat apo garat kontinentale etj. Në lojrat sportive ato maten në garat e formateve të lart përmendura. Janë dy ndeshje ndërmjet shumë të tjerave. E para në lojën në Beograd më 12.11.1967 kundër kapitenit të kombëtares Jugosllave, sulmuesit të majtë më të mirë të Evropës të kohës Dragan Xhaic, i cili për bllokimin gjatë ’90, që ju bë nga unë u befasua dhe në prani të shumë sportdashësve kosovarë në stadium dhe në banketin pas ndeshjes, më uroi për lojën e shkëlqyer dhe u shpreh: ”më befasuat me lojën tuaj të cilën nuk e prisja kursesi”. Loja tjetër, që ka një kurorëzim të vecantë është kundër formacionit të kombëtares turke në Stamboll më 13.12.1970. Disa gazeta turke vlerësonin lojën e futbollistëve. jo me nota, por me yje, njëra prej tyre e ka cilësuar nga ekipi turk lojtarin e tyre Metin, dhe nga kombëtarja shqiptare me vlerësimin maksimal me 4 YJE- Teodor Vaso. Gazetën dhe një foto kundër futbollistit turk ma dhuruan në banketin mbas ndeshjes. Por vlerësimin më të madh e ka dënë trajneri legjendar i R.F. Gjermane – Helmut SHE, i cili në dy ndeshjet; në Tiranë kundër RFGJ me 1967ën, dhe 1971-ë, ka vlerësuar midis lojtarëve shqiptarë, dy herë vetëm –Panajot Panon dhe Todo Vaso.Këto vlerësime janë të botuara në gazetën ”Sporti Popullor”mbas dy ndeshjeve.
– Në vitin 1972, në prani të 50 mijë spektatorëve, Kombëtarja Shqiptare ka luajtur në stadiumin “Mitat Pasha” të Stambollit. Në formacionin e Kombëtares kanë qenë edhe dy futbollistë korcarë Teodor Vaso dhe Koco Dinella. Si arritët ju djemtë korcarë, të jeni pjesë e këtij formacioni, kur dihej që në 11-shen e Kombëtares, atë kohë luanin djemtë e “Bllokut”?
Prej vitit 1945-ë deri në vitin 1990–ë, fanellën e Kombëtares Shqiptare, e kanë veshur tre futbollistë korcarë;- i pari- Teodor Vaso, i dyti -Koco Dinella, dhe i treti – Jani Kaci, por u aktivizuan në formacionin e saj;- A.Pilika, Dh.Dembo, G.Ibro, dhe me kombëtaren shpresa Milutin Kërcic, Dh.Xhambazi, G.Lici, P.Tole, G.Rapo. Të gjithë nga familje puntore. Dy djemtë korcarë që luajtën në Stamboll, ishin Todo Vaso dhe Koco Dinella. Koco Dinella, më i madhi i ndeshjes me “Ajaksin” në Hollandë në fund të shtatorit 1970-ë dhe Todo Vaso, më i miri me 4 yje në fundin e vitit 1970-ë [13.12.1970], me kombëtaren turke. Shtypi hollandez shkroi për ndeshjen e “Ajaks-17 Nëntori”, vecanërisht për Koco Dinellën, ekzaktësisht: “Një skuadër e vogël [17 Nëntori] me një portier të madh”. Shtypi turk vlërësoi lojtarët më të mirë të ndeshjes Turqi-Shqipëri: Metin [Turk]dhe Vaso [Shqipëri] me 4 YJE, si lojtarët më të mirë të ndeshjes, me vlerësimin maksimal. Nuk ekzistonte asnjë lloj problemi futbollistik. që fanellën e kombëtares ta uzurponin fëmijët e ”Bllokut’, ‘po aq sa e vërtetë ishte cështja e ndikimit të futjes në përfaqësuese të lojtarëve të superklubeve shqiptare me qendër në Tiranë. Duhet të kujtojmë të vërtetat. Në atë kohë lufta e klasave përziente biografitë, kurse tani në kohën e sotme, në sport përzihen të vërtetat. Fëmijët e asaj kohë mund të futeshin në cdo ekip sportive, pa asnjë detyrim, tashmë, shumë fëmijë të talentuar, nuk mund të veshin kurrë këpucë futbolli dhe as t’i afrohen një ekipi, sepse nuk përmbushin dot detyrimet financiare të kërkesave të stërvitjeve dhe ndeshjeve.Është mëkat i madh!
– Cilat kanë qënë ndeshjet, dhe takimet me personalitete të rangut të lartë, që të kanë lënë më shumë mbresa? Ka rastisur që të kanë kritikuar gjatë karrierës tuaj?
Ata i shërbyen një sistemi tjetër të kaluar. Të vegjëlit, që sillen si të jenë të Mëdhenj, të mëdhenjtë, që bëhen njësh me të vegjëlit në sjellje. Ai zbriti nga makina i vetëm pa roje, pa salltanete, ma bëri me dorë. Këta janë në tërë kohërat. Ishim afër buzë detit në Durrës. Sikur të ishim të njohur me kohë u fut në bisedë. Pa lajmëruar më parë, ai priti aty –kohën- për të ardhur trajneri ynë i kombëtares, Loro Borici. Stërviteshim në fushën e futbollit të shtëpisë së pushimit të ushtarakëve. Do të shkonim, për ndeshje në Zvicër dhe në Irlandën e Veriut. Dy vite më parë futbolli ynë kombëtar pësoi një humbje në Danimarke 4–0, jo larg një vit më pas humbi në Hollandë 2–0 dhe po atë vit, kur do të luanim në dy ndeshjet e cilësuara, humbëm në Tiranë me Hollandën dhe Zvicrën, 2-0. Ky bilanc përbënte shqetësim për udhëheqjen e lartë. Zyrtari i lartë, natyrshëm e solli bisedën në mundësitë tona të situatës futbollistike, që ndodheshim. Kështqë unë, ashtu sikurse e përfytyroja gjendjen disi me një angazhim moral patriotic, i bëra një ekspoze të mundësive tona. Përfitova nga rastësia dhe e pyeta:- A mund të priste një nga shokët e mij? Sipër tij ishin vetëm Mehmet Shehu dhe Enver Hoxha, mundësia më e madhe për të zgjidhur problemin. “E njoh problemin tënd. Jashtë shtetit do të shkosh vetëm në vendet e lindjes”. Dhe aty shkuam, ishim të dy me ekipin Partizani një vit më vonë. Kaloi një vit tjetër dhe lufta e klasave, që u rindez përsëri ja preu rrugën. Pa lejën e tij nuk mund ta përmend emrin. Ai është miku im, është më i miri, miku im. Ndjesitë e mija nuk kanë të bëjnë, në e dua apo e urrej atë burrë që quhej – Ramiz Alia. Ai foli me mikun tim ngrohtë, miqësor, me respekt. Atë shumë kush mund ta urrejë, por e vërteta e atij takimi, është kjo që rrëfej, pa asnjë ekzagjerim. Na përshëndeti përzëmërsisht dhe hipi në benz-in e tij, sikur të udhëtonte me një taksi.Korrieri i Kom. Ekzutiv të Rrethit, la te prindërit në shtëpinë time, porosinë e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm, Petrit Dume, që:- Rezervisti Todo Vaso nuk do të shkojë në lojën e”Bodesë”[1968]. Ditën tjetër prapa portës, që trokiti pashë një oficer të ri:-Shoku Vaso, të pret në Shtëpinë e Oficerave gjeneral Petrit Dume!”. Kur ai po zbriste shkallët e katit të dytë me një grup ushtarakësh, që i vinin nga pas, adjutanti i tij më lajmëroi në Bar bufe, të dilja në holl. “Shkoni në detyrë,- u tha ai gjithë oficerëve prezent. Mbasi më takoi, dolëm përpara ndërtesës, në trotuari.
“Kaloi trauma e ndeshjes me gjermanët?-më pyeti.
“ Po, shoku general!”
“Nuk do të shkosh në lojën e “Bodesë”, që ka filluar edhe sikur të të lajmërojnë përsëri. Je bërë anëtar Partie?”
“Jo!”
“Duhet të të kishim bërë, që kur ishe në klubin tonë sportive”.
Pas disa hapave u gjendëm ballë për ballë me monumentin e Themistokli Gërmenjit. Ai hodhi shikimin nga luftëtari.
“Kjo trevë ka nxjerrë shumë luftëtarë trima”.
Atë cast meditova; Nuk di ku e fut veten me trimëritë e treguara për të”
“ Ne luftuam kundër gjermanëve me armë, Ju të dy me Dinellën, dy djem korcarë në atë ndeshje treguat, që dhe në fushën e futbollit, Korca ka luftëtarë të mëdhenj. Mirëupafshim!- teksa unë civil nuk di pse atë cast e nderova ushtarakisht. Tregonin që bëmat e tij ishin ngritur lart në emrin e një legjende, prandaj shumë kush e nderonte instiktivisht ushtarakisht.
Në fund të shtatorit të atij viti mbas fitores së bujëshme me “Torinon’” e madhe të Italisë në Tiranë, më thirri përsëri dhe më kërkoi mendim.
“A mund të bëjmë ndryshime në formacion për ndeshjen në Itali”?
“Më falni, por ju kini një staf shumë të specializuar të ekipit, Gjeneral?
“Po, por unë dua të tërheq mendimin dhe të teknikëve jashtë stafit, sepse mund të ketë dhe familjarizim me lojtarët vendas. Aty do të luajë dhe futbollisti i përfaqësueses francize, Kombin, i cili nuk luajti në Tiranë. Atij lojtari shtatlartë dhe solid, i përshtatet stoperi Gjergo Shule. Këtë ma kanë sugjeruar dhe disa specialistë futbolli. Të bqhet gati ai djalq, të pergatitet dhe moralisht.”-tha Gjeneral Petrit Dume.
Gjergo u befasua kur i thashë. Loja e tij shumë e mirë tregoi që varjanti i menduar, ishte një zgjidhje e drejtë.
Gjatë karrierës shumë vjecare jam takuar dhe biseduar me shumë personalitete të asaj kohe; Ramiz Alia, Beqir Balluku, Petrit Dume, me kryeminstrin pas {M.SHehut} Adil Carcani, Mihallaq Zicishtin Zv/Ministër i Punëve të Brendëshme, Pirro Kondi e Peti Shamblli, antarë te\ë KQPPSH, Ramadan Xhangolli Sekretar i Parë i Komitetit të Partisë, Korcë, me Gjeneralët: R.Përllaku, Th.Xhixho, Q.Kapizyzi, T.Naci, V.Gjino-S.Avdija, H.Xhelo, etj., dhe me personalitete të tjerë të Partisë dhe pushtetit të kohës. Me duhet të jap pak dritë mbi një bisedë me zv/Kryeministrin Beqir Balluku, sepse ngjarja ka një sinonim me ngjarjen e mikut tim legjendë futbolli, Skender Halil, qendërmbrojtësin e përmasave Evropiane [tani i pa jetë], qe ju ”masakrua”karriera në kohën e lulëzimit të saj. Ja dhe ngjashmëria, por fundi krejt fatal për njërin nga ne të dy. Do të luanim një ndeshje shtesë për titullin kampion të vitit 1965-66, -17Nentori-Partizani –në 12 qershor. Të dy ekipet e mbyllën kampionatin me 38 pikë secila. Disi cuditshëm, aty në lulishten e shtëpisë së pushimit të ushtarakëve në Durrës. Në orët e pushimit, u afrua një oficer të cilit i njihja vetëm fytyrën:
“-Vaso, eja se do të takohesh me një shok Partie.”
Në katin e dytë të ndërtesës së parë dykateëshe, pas asaj qëndrores, kur hyra brenda, në krye të dhomës, pashë Beqir Ballukun, veshur civil me këmishë të bardhë. Mbas dy muaj sipas ligjit të ri që kishte 2-3 vjet në funksion, duhet të kthehesha në Korcë, të luaja me Skenderbeun. Ai u interesua për gjendjen time familjare dhe kushtet e jetës të njerëzve të mij. Mbas një bisede futbolli dhe për ndeshjet ndërkombëtare, Balluku prerë më pyeti:
“Vaso, dëshiron të kethehet në Korcë, apo dëshiron të luajë me ”Partizanin”?
“Të dyja skuadrat më pëlqejnë shumë, por dëshira ime, lidhet me vazhdimin e studimeve, të cilat mund të bëhen vetëm në Tiranë, për një karrierë normale. Kam qënë nxënës me mesatare të lartë.”
“Me ”Partizanin” mund të qëndrosh, nëse do të lejohesh nga Korca, prandaj, duhet të bisedosh me shokun Mihallaq Zicishti.”
Dërgata të ndryshme nga KS Partizani, gjatë verës të vitit 1966-ë, në takim me Zicishtin u kthyen bosh. M. Zicishti, duke përdorur metaforën ”Sa të më punojë patllakja, që më ka dhënë E.Hoxha” ti Vaso, do të kthehesh në Korcë!”
Kështu m’u përgjigj ai kur i thashë që më ka dërguar B.Balluku.Dhe ashtu u bë! Në shtator 1966 u ktheva në vendlindje dhe vesha fanellën e Skënderbeut. Po sinonomi I ngjarjes të Skënder Halilit?!
Ja shkurtimisht ngjarja:Biseda e Skënderit u bë një vit më parë se ajo e imja. Mbeti një ngjarje e mjegulluar. Para fillimit të kampionatit 1964-65-ë, Skënderi që u lirua nga shërbimi ushtarak, kohë që luante me Dinamon e Tiranës, iu kërkua, që të mos kthehej tek skuadra e 17 Nëntorit, të qëndronte te Dinamo, duke deklaruar, që ai ishte vullneti i tij. E cuar në nivelet e larta të shtetit, këtë të ashtuquajtur marrëveshje, problemi mori karakter skandali, sepse atëhere kur pritej, që ai të dilte në ndeshjen e parë me fanellën e Dinamos, u pa i veshur me fanellën e 17 Nëntor-it. Dinamo nuk ja ”fali” këtë ”prerje” në besë dhe u gjet një gabim ordiner, që e cuan Skënder Halilin në burg, duke i burgosur përfundimisht dhe futbollin e tij. Më pyet se a ka rastisur të më kritikojnë gjatë karrierës sportive?! Në cilësinë e kësaj pyetjeje po iu rrëfej të vetmen kritikë në formën hipotetike: ”Pardje ne nuk e pamë Vason e zakonshëm, aq energjik dhe të sigurtë”, shkruhej në gazetën Sporti Popullor [16.05.1967], për ndeshjen Shqipëri – Jugosllavi në Tiranë, të cilën e humbem 0-2.
Karriera ime ka dy ngjarje të rënda dhe të cuditëshme, që shumkush i ka quajtur absurde. Në kampionatin e vitit 1973 – 74-ës, pas një ndeshjeje futbolli, një grup i madh sportdashësish protestuan përpara tribunës qëndrore, për një arbitrim të keq të ndeshjes. Me përjashtim të thirrjeve dhe fjalëve bombastike, nuk pati veprime prishëse. Befas në mbrëmje vonë, më thërresin në hetuesi, në një dhome më katër – pesë agjentë, ku më kërcënuan: “….ju po prishni rendin dhe frymëzoni masat e tifozëve për veprime huliganësh. Ne ja u presim ‘K…” që t’u tregojmë, se kush jeni ju.! Ik tani dhe kjo bisedë mbetet këtu midis nesh sakën se…!! Në të vërtetë nuk kishte kuptim përse duhej bërë fjalë, aty ku aludonin ata. Por, Sekretari i Komitetit të Partisë Enver Halili, i cili në atë kohë në Korcë, krijoi opinionin, që problemet i zgjidhte, i prirur nga toleranca dhe ndihmesa, më tha: “Vaso, unë kam mbaruar dhe fakultetin Juridik, hetuesia thërret njerës, për të marrë të dhëna, për cështje anti ligjore.Unë jam anëtar Partie dhe sipas ligjeve duhet të më përjashtojnë nga partia për të më thirrur në hetuesi. Do ta zgjith unë këtë problem, dhe e mbylli ai bisedën. Dhe u mbyll, por unë e njihja burimin nga kishte dalë orientimi, hetuesia vetëm sa kryente porosinë. Për të mos u marrë për karshillëk, jo shpejt, por pas disa muaj kërkova doëeheqjen, të cilën po Enver Halili e pranoi dhe në opinioin u duk sikur trajneri Teodor Vaso u shkarkua nga detyra. Kjo ngjarje u bë e njohur, kur unë pas ndryshimit të sistemit me 1990-ën, e tregoja në biseda me miqtë e mi. Për këtë ngjarje kam shkruar në gazetën Koha Jonë në vitin 1994-r, me autor gazetarin Pandi Konci. Ngjarja e dytë u bë e njohur publkisht në vitin arsimor 1996-97, përpara kolektivit të mësueseve të shkollës ”Stavri Themeli”. Sekretari i Përgjithshëm i FSHF në vitet 1990-1997, tani Drejtor i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Federatën Spanjolle të Futbollit, z.Eduard Dervishi, në një seminar futbolli në Tiranë më tha: “Eprorët e mij pyetën se cfarë ka bërë Todo Vaso, që e kanë pushuar nga puna mos ka ”vrarë”njeri?” Volejbollisti i shquar Pirro Demiri i dorëzoi triskën e antarësisë të Sindikatës, sepse asnjë mësues tjeter nuk protestoi apo kerkoi motivet e pushimit nga puna. Së bashku me gruan kaluam një vit shumë të vështirë, sepse edhe atë e pushuan nga puna ngaqë fabrika ku ajo punonte, u privatizua. Tashmë marr një pension të cunguar.U desh ndërrhyrja e organeve qëndrore të arsimit, që të rikthehem në punë në gjimnazin “Themistokli Gërmenji”. Edhe kjo ngjarje absurde nuk ishte angazhimi i shtetit të asaj kohe apo i Partsë Demokratike, por i personave të vecante që vepronin duke thurrur intriga dhe dënime militantizmi absurd. Shumkush, as nuk e beson, por te e fundit, ngjarja dhe pasojat janë konsumuar dhe mbeten si ngjarje historike.
Vijon në numurin e ardhshëm
Bisedoi:Raimonda MOISIU
SHQIPËRI ME… JANULLATOS NË GJI…
Shkruan: Rasim BEBO/ Cikago/
Gjatë dy luftërave botërore, në shekullin e kaluar, kanë ardhur këtu pushtues të ndryshëm, por nuk na kanë prekur në dinjitetin e kombit dhe të gjuhës.Një shëmbull: Koloneli francez De Skoin, nxori një shpallje publike më 10 dhjetor 1916 që i njihte pavarësinë prefekturës së Korçës, si “Provinca Autonome Shqiptare e Korçës” dhe ngriti flamurin kombëtar shqiptar. Gjithashtu ai emëroi si prefekt luftëtarin patriot Themistokli Gërmenji, heroin e vendit. I cili ndërmjet të tjerave, realizoi si administrator i zoti hapjen e shkollave shqipe në të gjitha fshatrat e zonës, kurse shkollat greke dhe turke i mbylli bashkë me zyrat e tyre.
Kurse paraardhësit e Janullatosit të kohës, përdorën “armën e intrigës së famshme greke” siç thotë Konica. E arrestuan Themistokli Gërmenjin dhe e pushkatuan më 7 nëntor 1917. (E. J. “Shqiptarët”, f. 401-402).
Nuk mjaftoi me kaq, por në kohën e vetë Janullatosit, u hodh në erë natën “Shtëpia e kulturës dhe e Flamurit” në Korçë, e Themistokli Gërmenjit , e cila gjet gurë mbi gurë në mëngjesin 11-gushtit 2012. Atëherë ishte kryetar bashkie në Korçë Niko Peleshi , të cilin sot e ka zv/kryeministër Edi Rama. Ky pra, është Janullatosi që ndërton për rrënjën e helenizimit dhe shkatëron me agjentët e tij natën djepin e kulturës shqiptare.
Nën parullën e antinacionalizmit enverian, krimineli Ramiz Alia lejoi pushtimin e kishës ortodokse fanoliane prej Janullatosit, pararojë e shovenizmit grekokaragjoz në Shqipëri . ( E. Ymeri)
Kohën e fundit është bërë më e theksuar dhe e kristalizuar përplasja ndërmjet e nacionalistëve Kombëtarë dhe aty Antikombëtarë, për këtë po shtrojmë këtë artikull, për t’i zgjuar paksa nga tulatja shqiptarët e Shqipërisë londineze.
KUNDËRSHTIMET NË ÇASTIN E MARRJES SË FRONIT NGA JANULLATOSI
Më 2 gusht 1992, eksarku u shpall kryepeshkop i KOASH-it, dhe mori miratimin e shtetit shqiptar. Vidio e fronëzimit të Tij, vazhdon të qarkullojë në internet, ku shquhet dhe një flamur grek gjatë asaj ceremonie. Qartazi dëgjohen në kor zërat e ortodoksëve patriotë, që thërrasin emrat e martirëve ortodoksë shqiptarë, si Papa Kristo Negovani dhe Petro Nini Luarasi, të masakruar nga Kisha Greke, dhe “besnikët” që brohorasin për Janullatosin. Më pas dëgjohen dhe këngë patriotike” Për Mëmëdhenë!”… Kjo është fshehur deri tani nga përkrahësit e Janullatosit dhe nuk është komentuar as nga fanatikët e tij.
Ramzi Alia dhe ata që erdhën pas tij, e nënvleftësuan, ose e harruan të djeshmen e marrëdhënieve të Kishës Ortodokse greke me Kishën Ortodokse Shqiptare. Kisha Ortodokse shqiptare në fakt e shpalli autoqefalinë në luftë me kishën Greke! Kjo është ironia, që në krye të Autoqefalisë të risjellin pikërisht një grek!
Tani mësoni se si e përhap rrënjosjen e helenizmit në Shqipëri, Janullatosi.
Prof. Dr. Flori Bruqi shkruan: “… Ngriti K.A.SH. me 400 famulli, Themeloi Akademinë Theollogjike “Ngjallja e Krishtit’ në Durrës 1992 dhe dy lice kishtare, shkolloi dhe dorëzoi 150 klerikë. Themeloi 50 qendra rinore në qytete të ndryshme. Bëri të mundfur ndërtimin e 145 kishave të reja. (të stilit grek shën. Im), u riparuan 160 kisha ekzistuese, si dhe 70 qendra kishtare të tjera. (Po të stilit grek shën im.), ndërtesa, mitropolite, shkolla, qendra mjekësore, shtëpi pritje, kampe rinore etj. Themeloi kolegjin “AKSARIO” në Sauk (shën. im) ku ndërtoi 425 ndërtesa. Themeloi qendra mjekësore diagnostike me 24 specialitete, dy institute të formimit profesional. Themeloi një gazete të përmuajshme dhe tri revista, një stacion radiofonik. Themeloi katër qendra mjekësore, dy institute të formimit profesional, një lice profesional, dy shkolla fillore, shkolla për vajza dhe konvikte, 17 kopshte fëmijësh etj…” (marrë nga interneti 27-1-201. http:// Floripress). Të gjitha këto janë arterie që Janullatosi përhapi helenizimin nëpërmjet gjuhës greke, nën hundën e qeverisë shqiptare dhe të Akademisë së Shkencave.
Janullatosi ka deklaruar në gazetën greke “Katemirini”: “Nuk e kuptoj idenë e shqiptarëve, që feja e shqiptarit është Shqiptaria. Këtë tezë do ta luftojmë, duke dalë hapur kundër Rilindjes Kombëtare Shqiptare”. Pra, kaq duhet për të ditur se kush janë atdhetarët Shqiptare që mbështesin pushtuesin ose uzurpatorin e Shqipërisë, Kryepeshkopin grek Janullatios. Ky prift përhapi kudo rrënjët e helenizimit dhe po i përhap ato në drejtim të Shkollës greke, të kishës greke, të gjuhës greke, po i çimenton me Kryqe në Shqipërinë e Jugut, me varreza dhe memoriale në nderim të ushtarëve kriminelë greke. Çfarë çmendurie është kjo, kur Janullatosi të merr për leshko e budalla, gjoja se kërkon kufomat e ushtarëve grekë pas 73 vjetëve të lënë harcave, kodrave e maleve që aluvionet i kanë përfunduar në lumë dhe në dete. Në vend të kufomave të ushtarëve grekë, u bënë zhvarroje të shqiptarëve, për të mbushur sarkofagët me gjoja grekë. Vallë a ka tallje dhe sakrilegj më madh se kaq, kjo që i bën kombit tonë ky pushtues me veladon fetar?…
Agolli thotë: “…Të ngrihesh për të nxjerrë eshtrat, është si ajo puna e fantazmave që kemi lexuar nëpër romane, të cilat nuk i besojmë se ekzistojnë. Po ja që këto fantazma u ngritën e shetisin në këmbë në Kosinë në shekullin XXI… një veprim i turpshëm, i frikshëm e i padenjë për asnjeri…Është një veprim që më shtyn edhe mua frikën. Tani që jam 75 vjeç dhe shqetësohem se mos na i shesin kockat.
Janullatosi, prezantohet në Europë dhe në Amerikë, si kreu grek i kishës ortodokse “greke” dhe i besimtarëve ortodokës “grekë” të Shqipërisë. (thotë Xhufi “ILLYRI”, 6-6-2006, f. 30.)
Sot të dy partitë mercenare PD dhe PS janë bashkuar me pushtuesin grek dhe veprojnë në dëm të kombit shqiptare, siç i përcakton Mit’hat Frashëri: “Rrëmbejnë kazmën e i bien themelit për të shkatërruar këtë ndërtesë që mezi e ngritën Rilindasit”.
Nga Prof. Dr. Eshref Ymeri,lexojmë: “Janullatosin Shqipëria e ka dhuratë nga Partia Socialiste e Shqipërisë, kur kishte Fatos Nanon në krye.
Dëshiroj t’i kujtoj mbarë popullit shqiptar dhe veçanërisht rinisë shqiptare të Shqipërisë Londineze, Shoqatës Kulturore dhe Atdhetare “Labëria”, Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane dhe personalisht zotit dhe zonjës Dio Guardi se historiani grek Nikolas Stavros ka deklaruar:
“Futja në dorë e kishës shqiptare është fitorja më e madhe e jona në Shqipëri në shek. XX”. Kjo deklaratë e historianit grek, tingëllon tepër poshtëruese për nderin dhe për dinjitetin e Republikës së Shqipërisë, të cilën e ka nëpërkëmbur Greqia shoviniste, përmes lëshimeve që Partia Socialiste, me Kushtetutën e vitit 1998, i bëri për pushtimin e kishës ortodokse fanoliane prej Janullatosit, i cili e ka kthyer atë në një filial të kishës shoviniste greke.
“Dekorimi i Janullatosit me titullin “Peace of Honor” nga presidenti i Fordham University në Nju Jork, zoti Joseph M. Mc Shane S.J. është një provokim i hapur për ndjenjat tona kombëtare, sepse është i pamerituar. Shoqata “Kombi” e Forcester, Massaçusetts, nënvizon se kjo ceremoni në Nju Jork, në metropolin e Lirisë Amerikane, shënohet pikërisht në prag të 100-vjetorit të masakrave greke në Shqipërinë e Jugut më 1914, kur qeveria dhe ushtria greke martirizuan për vdekje me torturat më çnjerëzore kanibaliste kishat në Hormovë, Kuqar, Peshtan, Odriçan, Panarit e Grabockë, dogjën vendin në emër të fantazmës Vorio Epir, për të cilin punon hapur edhe kreu i Kishës Ortodokse sot”.
Asnjë shoqatë e Shqipërisë Londineze nuk u ngrit peshë më këmbë dhe të protestonte kundër Presidentit Topi, i cili, i zhveshur tërësisht nga ndjenjat e dinjitetit kombëtar, me rastin e 80-vjetorit të tij, e dekoroi shovinistin Janullatos me urdhrin e lartë të Skënderbeut, duke na fyer
rëndë edhe figurën e heroit tonë kombëtar. Kërkesën për anullimin e këtij urdhri e bëri vetëm “Aleanca Kuq e Zi”.
PROTESTA ZHVILLOHET SONTE, 28 JANAR 2014, NË ORËN 5 e 30 /
PROESTËS IU BASHKËNGJITËN SHOQATA ÇAMËRIA, LIGA QYETATARE SHQIPATRO- AMERIKANE, PARTIA LËVIZJA E LEGALITETIT, FONDACIONI I PLAVË- GUCISË, ANA E MALIT, BASHKIMI KOMBËTAR, SHKOLLA SHQIPE, LËVIZJA PUSH… ETJ. “Ky nuk është nderim, por provokim”, tha Sali Bollati, një aktivist i njohur në komunitet dhe i mbijetuar i tragjedisë çame…
January 29, 2014
KUSH THA SE NË PROTESTË NUK KISHTE ORTODOKSË? NUK I PATË?
Po aty ishin: Imzot Noli, Kristo Kirka, Kristo Dako, Kristo Floqi, Kolë Tromara, Kolë Rodhja, ishte edhe i pavdekshmi Petro Nini Luarasi, shpirti i të cilit ende thërret: ”Vramëni, po mblidhmani gjakun se do t’u duhet fëmijëve të shkruajnë gjuhën shqipe”!- aty ishte Papa Kristo Negovani, Papa Stathi Melani dhe Papa Llambri Ballamaçi, aty ishte… aty ishin të gjithë martirët e helmuar nga Kisha Greke (Lum martirët, na mëson Ungjilli)….
JA KUSH JANË KOMBËTARËT: ”E gjithë kryesia e Vatrës dhe një pjesë e Këshillit ishte në protestë, me përjashtim të kryetarit, që nuk ndodhej në New York, por dy vajzat e tij ishin aty mes demonstruesëve; nëkryetari Asllan Bushati kishte ardhur me gjithë familjen, zv/Kryetari Agim Rexhaj me gjithë zonjën, sekretarja e Vatrës, Nazo Veliu me origjinë nga Çamëria, e shoqëruar nga Majlinda Deli, Besa Belliu e Kamila Veliu, Marjan Cubi, Sejdi Hysenaj, Zef Balaj me gjithe djalin Josephin, Mithat Gashi, Bashkim Musabelliu, Halit Shpuza, Besim Malota, Nick Markola, Danny Blloshmi, Ahmet Hoti, Çezar Ndreu, Naser Çobaj e të tjerë. Ka ardhur nga Buffalo kandidati për Kongresin amerikan Edie Egriu e shumë të tjerë.
Me protestën ishin solidarizuar, përveç rrënjëve Shqiptare, që u përfaqësuan aty edhe degët e Çikagos dhe Teksasit, Federatës Vatra, Lëvizja e Legalitetit për Amerikën, Shoqata Çamëria, Liga Shqiptaro-Amerikane, Oragnizata “Djemtë e Gjirokastrës, Përmetit dhe Sarandës”, Shoqata Ana e Malit, Kombi, Plavë-Guci, Uskana në Illinois, Bashkimi Kombëtar, Grupi i studentëve shqiptarë në Fordham University, Shqiptaro-Amerikanët e Çikagos e të tjerë.
Përplasja ndërmjet shqiptarëve me antishqiptarët 28 janar 2014, ora 5:30
Takimi u organizua në zyrat e ansambleistit të shtetit të Nju Jorkut, z. Mark Gjonaj. Në takim kishin ardhë, MOHUESIT E KOMBIT SHQIPTARË tëjanullatosit: Bishop Nikoni, Mitropoliti i Korçës Joan Pelushi, Jim Liolin, Lu Fundos, Tom Beno etj.
*Marko Kepi për DIELLIN shkruan: Ne protestojmë duke kërkuar që në krye të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë, të vijë një Kryepeshkop si Joan Pelushi, me gjak, gjuhë, nënshtetësi e Kombësi Shqiptare! Uroj që kjo ditë të vijë shpejt!
PROTESTA ZHVILLOHET SONTE, 28 JANAR 2014, NE OREN 5 e 30 /
Nga Dalip GRECA: “Të hënën në mbrëmje të datës 27 Janar 2014, u bë një takim në zyrën e asambleistit të shtetit të Nju Jorkut z. Mark Gjonaj me përfaqësuesit e Kryepeshkopit Janullatos. Ky takim ishte propozuar nga z. L Fundos gjatë takimit të së shtunës të zhvilluar në Shtëpinë e Vatrës. Kishte ardhë në këtë takim Bishop Nikoni, Mitropoliti i Korcës bishop Joan Pelushi si dhe shoqëruesit e tyre. Drejtues i këtij takimi ishte asambleisti Mark Gjonaj, i cili prezantoi disa nga shqetësimet e komunitetit shqiptar dhe protestën e tyre.Takimi vazhdoi qetë me pyetje dhe përgjigje nga të dy palët. Bishop Nikoni bëri një ekspoze të Kishës Orthodokse shqiptare dhe punët lavdëruese që ka bërë Kryepeshkopi Janullatos në ngritjen e Kishës ortodokse shqiptare. Ai argumentoi se Hirësia e Tij është tashmë i pranuar nga besimtarët ortodoksë të gjithë Shqipërisë dhe këtu nga Kisha Ortodokse Shqiptare e Amerikës dhe ortodokësit shqiptarë. Hirësia është një personalitet i njohur që ka bërë shumë për Kishën Ortodokse shqiptare dhe është i vlerësuar në botë. Ai tha se e shihte të pavend protesën që bëjnë shqiptarët e Nju Jorkut dhe kërkoi të dinte arsyen: Përse po protestoni?- pyeti ai. Nuk na nderoni kështu! Ja unë që përfaqësoj ortodoksët shqiptarë të Amerikës jam këtu. Atëhere në emër të kujt protestoni ju? Të ortodoksëve jo. Ai këshilloi që të hiqnin dorë nga kjo pretestë sepse bëhet në kohë të papërshtatshme dhe në vend të gabuar.
Presidenti i Shoqatës Rinore”Rrënjët Shqiptare” Marko Kepi, parashtroi shqetësimet që i kanë detyruar disa nga organizatat t’i bashkohen kësaj proteste. Ai renditi probleme të tilla si: Fortulumturia e tij erdhi si eksark për riorganizimin e Kishës ortodokse, jo për të qëndruar përjetësisht në fronin e kryepeshkopit, ndërkohë që Statuti i kishës Autoqefale të Shqipërisë e kërkon të parin e Kishës me nënshtetësi, gjuhë e Kombësi shqiptare. Po ashtu ai ngriti problemin e ndryshimit të arkitekturës së Kishave të ndërtuara nën drejtimin e Kryepeshkopit, krejtësisht me stilin e kishave greke, kritikoi qëndrimin e Hirësisë për kundërshtimin e ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, për mospërkrahjen e popullsisë çame dhe refuzimin e Lutjes për viktimat; se nuk njeh genocidin grek mbi Çamërinë etj.
Puna që ka bërë Hirësia e Tij Janullatos është e jashtëzakonshme, tha Mitropoliti. Pse po protestoni? – shfaqi ai habinë e tij dhe shtoi: Aty do të ngrihet flamuri shqiptar, ai amerikan dhe i Universitetit Fordham. Ju jeni kundër? Pse?
Zef Balaj shfaqi opinionin e tij dhe argumentoi pse janë të pakënaqur shqiptarët me Janullatosin në Krye të Kishës Autoqefale Shqiptare.Ai përmendi Kombësinë e Kryepeshkopit, përkohshmërinë e misionit të Tij dhe të tjera shqetësime që janë objekt i protestës.
Nënkryetari i Vatrës Asllan Bushati, tha se Vatra e mbështet protestën. Pasi vlerësoi kontributin e Kishës Ortodokse krahas besimeve të tjera, ai shfaqi rezervat e Vatrës për qëndrimin e Fortlumturisë së Tij në krye të Kishës Autoqefale. Kur statuti e kërkon prerazi se në krye, duhet të jetë një Kryepeshkop me gjuhë, nënshtetësi e Kombësi shqiptare, ai duhej të kishte kryer misionin që mori përsipër në ringritjen e kishës dhe të shkonte. Edhe mënyra se si e mori e fronin me kundërshtime gjatë ceremonisë, Vatra mendon se ishte një arsye e fortë që ai nuk duhej të bëhej Krypeshkop, përderisa kishte zëra kundërshtues. Vidioja me pamje nga marrja e fronit vazhdon e qarkullon në internet. Hirësia e Tij ka bërë pak për përgatitjen e kuadrit drejtues të Kishës. Janë 22 vjet dhe Kisha Ortodokse mbanë sërish në krye një njeri që nuk është me Kombësi shqiptare. Ai erdhi nga Kisha Greke, ku kisha dhe shteti janë bashkë, ndërsa në Shqipëri jo. Përderisa ka mospajtime të Kishës Greke me atë shqiptare dhe e djeshmja e tyre ka qenë një luftë e ashpër, në fronin e Kishës shqiptare duhej të ishte një shqiptar. Nuk pati kohë Hirësia të përgatiste një pasues shqiptar?… Ishte ironike e tallëse përgjigja e tij për përkohshmërinë e Misionit: Ne të gjithë jemi të përkohshëm në këtë Botë?- See more at: (https://gazetadielli.com/ perfundoi-takimi-mes-organizatoreve-te-protestes-me-perfaqesuesit-e-kryepeshkopit-janullatos/#sthash.5h8rMkcf.dpuf)
January 29, 2014
Anastas Janullatos, ky uzurpator i mbështetur nga klane shoviniste dhe antishqiptare, është duke bërë planet e tij për pasardhesin po grek në krye të kishës ortodokse shqiptare.Pasi ndrroi statutin e Fan nolit dhe të dekretuar nga mbreti zog, statut që përcakton qartë se krepeshkopi, peshkopët, priftërinjtë etj, janë prej gjaku gjuhe dhe kombësi shqiptare, statut i njohur nga patriarkana e stambollit si i përjetshëm.
“Statuti i ri lejon që kryepeshkopi mund të jetë dhe një nënshtetas i huaj. Por nuk është e vërtetë. IGNATI është nje grek shovinist, kunder shqiperisë dhe Vorio Epirit. Po te ishte arvanitas, nuk do të rrinte indiferent ndaj çështjes çame. Duke zgjedhur IGNATIN, peshkopin e Beratit, kërkon t’i japë një goditje pikërisht qendres ku u hodhën themelet e pavarsisë së kishës kombëtare ortodokse shqiptare, si dhe u themeluan ligjet kanonike ortodokse shqiptare. IGNATI përgatitet nga kisha greke, qeveria fantazmë e Vorio Epirit dhe partia neo naziste ”Agimi i artë” në Greqi.
Nuk e kuptoj pse at Artur Liolin vlerësoi punën e Janullatosit. Çfar e detyroi? Lobi grek në SHBA? Apo ndonjë perfitim biznesi nga Janullatos? Si duket ky prift e ka harruar Fan Nolin dhe nuk e njeh realitetit e Shqipërise. At Artur Liolin do të bënte mirë të ndihmonte drejtpërdrejtë në shqiperi dhe jo nga kisha e luksit në Boston.
Po ashtu dhe veprimtaria e Ilia Ketrit, është e dyshimtë, për sa kohë shoqëron Janullatosin. Do të vijë dita, që financimet e Janullatosit do te quhen kisha të Vorio Epirit dhe atëherë do të jetë shume vonë.
IGNATI, peshkopi i Gjirokastrës dhe janullatos orgonizojnë çvarrimet, krijojne eshtra te paqena të ushtrise greke në jug të Shqiperisë, problemet me Himaren si dhe ngjarjet e turpshme dhe aspak kishtare të Permetit.
Ne jemi të gatshem të organizojmë një kuvend kombëtar me ortodoksët, për të vendosur në vend vepren e Fan Nolit. (At Marku, “Projekt antikishë…”, gazeta “Dielli”, 30 janar 2014)
Pra, nga sa thamë më lart, del se Shqipëria është sot një zonjë e madhe, me kancerin Janullatos në gji, që lëshon metastaza të rrezikshme çdo ditë e muaj që kalon. Duhet patjetër një ndërhyrje kirurgjikale e shpejtë.
Rasim Bebo Addison Çikago shkurt 2014
- « Previous Page
- 1
- …
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- …
- 27
- Next Page »