Nga Rafael Floqi/
Ka shumë mënyra për të kuptuar nëse dikush nuk është i sinqertë me ju. Shenjat e mëposhtme nuk kërkojnë as fjalë dhe janë të gjitha komunikime joverbale. Gënjeshtra në mjediset profesionale çon në një mori problemesh në vendin e punës. Për një mjedis pune efektiv, ekipet duhet t’i besojnë njëri-tjetrit dhe të ndërtojnë marrëdhënie bazuar mbi ndershmërinë dhe qëllimin e përbashkët për të arritur rezultatet më të mira në punë. Megjithatë, gjithmonë do të ketë kolegë, klientë të punësuar dhe drejtues të mundshëm që nuk thonë të vërtetën. Do të ishte mirë të kishim një shkop magjik që mund t’ju tregojë se kush gënjen dhe kush jo, por ky nuk është një opsion. Për fat të mirë, ka mënyra të tjera për të kuptuar nëse dikush është më pak i sinqertë me ju dhe kompaninë tuaj. Shenjat e mëposhtme nuk kërkojnë as fjalë dhe janë të gjitha me forma joverbale.
Çfarë është komunikimi joverbal?
Komunikimi joverbal përfshin mënyrat e shumta kur komunikojmë pa fjalë. Për shembull, shprehjet e fytyrës janë një kod ose sinjal që pasqyron se si ndihet një person nga momenti në moment.
Mikroshprehjet janë shprehje të fytyrës që ndodhin shpejt. Ato janë një reagim i natyrshëm ndaj një situate të pavullnetshme dhe një mënyrë për të vlerësuar emocionet e vërteta autentike që të tjerët po përjetojnë.
“Kur njerëzit përpiqen të fshehin se si ndihen, shprehja zvogëlohet në kohë nga disa sekonda në një fraksion të sekondës – një e dhjeta e sekondës – kështu që mund ta humbisni nëse mbyllni sytë”, thotë psikologu dhe autori Paul Ekman. “Shumica e njerëzve nuk i shohin emocionet e shfaqura në këto mikro-shprehje. Por, njerëzit mund të mësojnë t’i shohin ato. Të mësosh të lexosh shprehjet e fytyrës të jep një avantazh në biznes, sepse të lejon të komunikosh në mënyrë më efektive me partnerët e biznesit.”
Një formë tjetër e komunikimit joverbal është gjuha e trupit. Kjo përfshin mënyrat se si lëvizni trupin tuaj, duke përfshirë lëvizjet e pavetëdijshme. Nuk është e pazakontë që trupat tanë të komunikojnë diçka që fjalët tona nuk lidhen.
Për shembull, krahët e kryqëzuar para gjoksit janë zakonisht një shenjë e mbrojtjes. Kryqëzimi i këmbëve mund të tregojë se dikush ka nevojë për privatësi ose është i mbyllur. Të ulesh shumë larg tregon mosinteresim, ndërsa animi përpara tregon interes.
Zbulimi i gënjeshtarëve
A ndiheni ndonjëherë sikur dikush nuk është i sinqertë me ju? Ndoshta nuk mund ta shpjegosh me fjalë, por ke një ndjenjë të fortë se diçka nuk është në rregull. Shanset janë që ju të keni të drejtë. Me shumë mundësi, ju jeni të vetëdijshëm për ndryshimet në komunikimin joverbal të personit.
David Matsumoto është një ekspert në mikroshprehje, gjeste, sjellje joverbale, kulturë dhe emocione. Ai shpjegon se për t’u bërë mirë në zbulimin e gënjeshtrave, duhet të vëzhgoni njerëzit.
Matsumoto mëson se kur gjuha juaj e trupit dhe komunikimi joverbal janë kongruentë, fjalët që flisni kanë një vlerë shumë më të lartë. Në të kundërt, kur komunikimi juaj joverbal nuk është në përputhje me fjalët tuaja, njerëzit priren të shpërfillin fjalët e folura dhe të përqendrohen në gjuhën e trupit.
Hulumtimet tregojnë gjithashtu se kur njerëzit gënjejnë, ata përjetojnë emocione negative sepse e dinë se gënjejnë. Ata automatikisht do të ndiejnë njëfarë përbuzjeje, qoftë për veten e tyre apo për situatën që po i detyron të gënjejnë.
Njerëzit gjithashtu gënjejnë për të mbrojtur veten ose dikë tjetër nga ndëshkimi. Në disa raste, ata gënjejnë për të shmangur një situatë të sikletshme ose të pakëndshme ose për të rritur vetëvlerësimin në sytë e të tjerëve.
Të gjitha këto arsye për të gënjyer kanë një qëllim të qartë. Por, emocionet njerëzore është e pamundur të fshihen plotësisht dhe do të shfaqen në mënyrë joverbale në një formë (përveç nëse keni të bëni me një psikopat ose sociopat).
Kur mendoni se dikush është i pandershëm, përpiquni t’i vëzhgoni për mospërputhje emocionale. Sikleti mund të shfaqet në shumë mënyra, duke përfshirë zemërimin, përbuzjen, neverinë, frikën dhe trishtimin. Stresi gjithashtu mund të tregojë një gënjeshtër dhe emocioni çliron adrenalinën. Adrenalina u jep më shumë energji gjymtyrëve, gjë që mund të rezultojë në nervozizëm.
Është gjithashtu e dobishme të kërkoni gjeste të pazakonta. Shpesh këto do të vijnë në “grupe”, që do të thotë dy ose më shumë gjeste joverbale që nënkuptojnë shqetësim. Ato mund të jenë aq të thjeshta sa një vrenjtje e fytyrës, një ngritje e shpatullave ose rrudhje vetullash. Pasi të mësoni se si të identifikoni më mirë shqetësimin, është shumë më e lehtë të shikoni botën e brendshme të dikujt.
Mbani në mend se nuk ka asnjë sinjal të pagabueshëm ose universal që demonstron pandershmërinë. Ka disa shenja joverbale që kur janë në një grup, mund të nënkuptojnë se e vërteta nuk po mbështetet. Këto shenja mund të përfshijnë:
Pulitja e tepërt e qerpikëvë
Sytë që vërtiten përreth
Kontakt i parregullt me sy
Personat ndihen të ngacmuar
Prekja e tepërt e trupit
Lëvizjet e shpejta të kokës
Pohon po ndërsa thotë jo ose anasjelltas
Skuqje e fytyrës
Djersitje
Shtrëngimi i gishtave
Mbani mend, të gjitha këto janë shenja të mundshme mashtrimi, jo konfirmime të mashtrimit. Zbulimi i gënjeshtrës është kompleks dhe nuk është aq i thjeshtë sa të vëzhgosh dikë që prek hundën.
Duhet praktikë dhe trajnim i saktë. Megjithatë, duke përdorur aftësitë tuaja të të menduarit kritik, vëzhgimin, përvojën dhe njohuritë e sfondit të një personi dhe situate, ju mund të keni shumë nga mjetet e nevojshme për të bërë një vlerësim të qartë të së vërtetës.