Satirë nga Rafael Floqi

Një ditë më parë, një grup investitorësh të pasigurt nga diaspora vendosën të bënin një akt heroik: të investonin në një apartament në Tiranë. Ata shkuan në një agjenci të pasurisë së paluajtshme, ku u pritën nga një agjent i ndërgjegjshëm dhe i gatshëm t’i ndihmojë.

Agjenti i ndërgjegjshëm, i njohur ndryshe si “Shpëtimi i Investitorëve”, i priti me një buzëqeshje të ngjashme me atë të një krokodili, që po planifikon një darkë të shijshme. Ai u tregoi investitorëve një album me fotografi të apartamenteve të ndërtuara, të cilat dukeshin si kullat e Babelit të ndërtuara nga legot. Investitorët u ndjenë tërhequr nga pamja e këtyre ndërtimeve, edhe sepse kush nuk do të donte të jetonte në një kullë legoje? 

Agjenti i ndërgjegjshëm u tregoi investitorëve se vetëm 14% e apartamenteve ishin të zëna. “Kjo është një mundësi e madhe!” u tha ai. “Ju mund të jeni një prej 14% të parëve që do të kenë një apartament të tyre. Përveç kësaj, ju do të keni një pamje të mrekullueshme drejt ndërtimeve të tjera të bosh.”

Rreziku i Investimit

Por, një investitor i zgjuar pyeti: “Çfarë ndodh me rrezikun e investimit?” Agjenti i ndërgjegjshëm u përgjigj: “Rreziku është minimal. Vetëm 45 vite duhet të presim që të gjitha apartamentet të mbushen. Në këtë kohë, ju mund të shihni ndërtime të tjera që dalin në treg. Nëse jeni të durueshëm, mund të jeni një nga ata që do të shohin shpërthimin e flluskës!” Kështu brenda territorit të vogël të ish Bashkisë Tiranë, popullsia në vitin 2011 ka qenë 557 mijë, ndërsa në 2023, 598 mijë. Pra këtu ka pasur një rritje me 40 mijë banorë për dhjetë vite, ose 3396 në vit.

Strategjia “Blej dhe Fshih”

Imagjinoni, Vërtet kanë fituar një pasuri përmes mënyrave të dyshimta – trafikimi i drogës, shitja e armëve, ose ndoshta një stendë limonate shumë të suksesshme. Cili është hapi tjetër? E thjeshtë! Blej një vilë luksoze me pamje nga Deti Adriatik. Është si një llogari bankare zvicerane, por me një pamje më të mirë. Trafikantët e kokainës janë heronjtë e fshehur të rritjes së tregut të pasurive të paluajtshme në Shqipëri. Ata kanë ngritur pastrimin e parave në nivel arti. Harro llogaritë offshore; investo vetëm në një vilë buzë detit. Është mbulimi perfekt – kush do të dyshonte se një kryebandit po përdor kokteje në krahun e pafund të pishinës?

Dilema e Zyrtarëve të Korruptuar

Politikanët dhe burokratët e korruptuar përballen me një zgjedhje të vështirë: ku të fshehin fitimet e tyre të paligjshme? Ata duhet investime që të krijojnë përshtypjen e “legjitime”, ndërsa fshijnë “marrëveshjet e errëta”. Pronat e paluajtshme janë zgjidhja e duhur. Plus, janë një temë e shkëlqyeshme për biseda në darka: “Oh, kjo vilë? Vetëm një biznes i vogël anësor.” Sindikatat e krimit në Ballkan po shtrihen në nivel ndërkombëtar. Ata nuk janë të kënaqur vetëm me dominimin e territorit të tyre; po diversifikojnë. Motoja e tyre: “Pse të kufizohemi në një vend kur mund të pastroni paratë nëpër kufij?”  Pavarësisht brutalitetit, këta kryebanditë vuajnë nga mungesa e imagjinatës. Përveçse investojnë në projekte inovative, ata qëndrojnë te klasiket: kulla me mermer, vila buzë plazhit dhe komplekse të mbyllura. 

A po shembet piramida e ndërtimeve në Tiranë?

“Në 12 vjet janë dhënë leje për të ndërtuar 9.2 milion m2 vetëm në Tiranë. Oferta për njësi banimi në kryeqytet shtohet me 766 mijë m2 sipërfaqe çdo vit, ose 7600 apartamente të reja në vit. Që këto banesa të mbushen, duhet që në Tiranë të vijnë të paktën 22 mijë banorë në vit” Dhe duke ditur në bazë të pagesës së dritave se 51 mije (pra 14%) apartamente në Tiranë, sot që flasim janë bosh raporti kërkesë ofertë është që tashmë i përmbysur. Me ritmin e rritjes së popullsisë që buron nga Censi 2023 do të duhej plot 45 vjet të mbusheshin shtëpitë që janë bosh në Tiranë, pa llogaritur ato që do të vazhdojnë të dalin në treg. Prandaj herët a vonë shpërthimi i flluskës do të ndodhë gjë që e bën me shumë risk të vijuarin e investimit në një apartament në Tiranë.

Flucka e Ndërtimeve : Një Bombë me sahat?

Tirana, kryeqyteti i zhurmshëm i Shqipërisë, ka parë një rritje të jashtëzakonshme të çmimeve të pronave. Që nga viti 2017, çmimi mesatar i banesave ka dyfishuar. Në fakt, një studim i ri krahasoi raportin çmim-përfitim në Tiranë me atë të Mynihut dhe Milanos. Por a është kjo frenezi e çmimeve një zhvillim negativ? Jo të gjithë mendojnë kështu. Ndërsa disa investitorë shikojnë apartamente luksoze, të tjerë po mendojnë për rreziqet. Tregu mbetet i parashikueshëm, si një parashikim i kapriçioz i motit. Nëse dëshironi të blini për të shitur, konsideroni investimin në ndërtime nën ndërtim—shitja pas një viti mund të sjellë një kthim 15%-20%. Ndaj sindikatat e krimit në Tiranë janë tërhequr nga ndërtimi. Ato nuk janë të kënaqur vetëm me trafikimin e drogës; tani ata trafikojnë edhe apartamente. Nëse keni nevojë për një vend për të pastruar paratë e pista, thjesht shikoni lart drejt kullave të reja në qytet.

Dilema Bregdetare

Por po presim, se ka më shumë! Bregdeti shqiptar ka parë një trend tjetër. Çmimet e pronave atje kanë rënë me 15%. Pra, nëse jeni ndarë midis kryeqytetit të zhurmshëm dhe bregdetit të qetë, zgjidhni me kujdes. Ndonëse, ndoshta bula e Tiranës do të vazhdojë të fryhet, ose ndoshta është vetëm një çështje kohe para se të shpërthejë si një tullumbace në një festë për fëmijë. Kujtohuni, investimi në pasuri të paluajtshme është si loja e shahut me tregun—lëvizjet strategjike kanë rëndësi. Pavarësisht se jeni ushtar ose mbretëreshë, le të jenë aventurat tuaja në Tiranë të arsyeshme dhe frytdhënëse!

Konkluzioni

Investitorët nga diaspora u larguan me një ndjenjë të pakënaqur, por me një ndjenjë të thellë heroizmi. Ata e kuptuan se investimi në apartament ishte një sfidë e madhe, një betejë e gjatë dhe e vështirë. Në fund të fundit, çmimet e pasurive të paluajtshme rriten, ndërsa banesat mbeten bosh. Por mos u shqetësoni, këtu ka një shpjegim: paratë e pista të krimit të organizuar dhe korrupsionit. Kështu që, ndërtues, vazhdoni të ndërtoni – flluska nuk do të shpërthejë, por çmimet do të vazhdojnë të ngrihen! Por, në fund të fundit, ata do të ishin pjesë e historisë: “Njerëzit që presin 45 vjet për të mbushur një apartament në Tiranë. Epo, natyrisht në real estate ka një thënie : “Mos prisni të blini pasuri të paluajtshme, blini pasuri të paluajtshme dhe prisni.” 

Dhe kështu, investimi në apartamente vazhdon, ndërsa kulla e legove priste të bëhej “e xanum”.