Gezim Zilja/
Një ditë të zakonshme vere, për t’iu shmangur të nxehtit shkuam në fshat. U ulëm në një lokal nën hijen pemëve, ku të bënte shpirti rehat dhe porositëm diçka freskuese. Dikur vjen kamerieri me tri shishe birrë dhe thotë, duke treguar me gisht: I keni nga Sofua. Ky ishte një burrë aty te të gjashtëdhjetat, i mbajtur, me mjekër si të Ismail Qemal Vlorës, e si doli më vonë muhabetçi i thekur. Erdhi u ul, pa marrë leje, veprim i çuditshëm për zakonet e banorëve të atyre anëve.
-Bëmani kabull!- tha. – Unë more njerëz quhem Sofo Labi, denbabaden nga ky fshat. Kam shitur gjithë ç’kisha me tokë, vreshta e bagëti për t’i çuar fëmijët jashtë shtetit dhe ia dola. Plaka ka kohë që më ka lënë dhe jeton atje lart. Ngriti kokën, bëri me gisht nga qielli dhe u përlot. – Kur do ikte më porositi: Sofo të keqen Marua, lerë rakinë se kur pi, fillon e flet gjepura. Po unë nuk flas gjepura, as llafazan nuk jam. I dua njerëzit! Ishte i këndshëm Sofua dhe buronte mirësi. Morëm dhe nga një birrë tjetër tashmë me porosinë tonë.
– Çupa u martua andej nga Amerika dhe ka trembëdhjetë vjet që nuk ka ardhur në Shqipëri. Dy nipat i kam parë vetëm në fotografi. Plaka e pati peng që nuk mundi t’i përkëdhelte. E lante celularin me lot e vetëm thoshte: U bëfsha kurban për ju! Vajza premtonte se do të vinte po aha! Se ç’punon në një piceri. Djali shkoi në Angli, dhe ka pesë vjet që nuk më telefonon. A është, a s’është gjallë, a ka rënë në burg? Se ç’kam dëgjuar për ca “shtëpi bari.” andej. I vogël ishte, as shtatëmbëdhjetë nuk kishte bërë, i padalë, i pa mësuar mirë, fshatar hesapi, po këtu nuk donte të rrinte sikur ta vrisje. Kruajti një copë herë kokën e vazhdoi: Ja dhe këtu jetohet. Ata, që u shita unë tokën kanë mbjellë hektarë të tërë me vreshta e kanë ngritur një kantinë vere. Papritmas pushoi. Se nga ia behu një dhi ngjyrë kafe, nga ato pa brirë, që në gjuhën e vendit u thonë “ dhi malteze” dhe i vuri kokën mbi gjunjë. Burri e përkëdheli, këputi disa gjethe mbi manin sipër nesh dhe ia afroi. Dhia fërkoi nja dy herë kokën mbi pantallonat e Sofos dhe filloi të përtypej.
-Po më falënderon,- tha Sofua. -Nga gjithë ky dynjallëk kjo më ka mbetur. Ndërsa dhia përtypej, i përkëdhelte fytyrën, xhufkën mbi majën e kokës dhe e puthte në ballë. Dhia me sy të gjelbër, mjaft të mëdhenjë e të bukur bindej qetësisht dhe ia afronte edhe më shumë kokën, nxirrte gjuhën e lagur dhe i lëpinte duart. Ne u mahnitëm! Nuk kishim parë një lidhje të tillë midis njeriut dhe një kafshe të “pabindur” si dhia. Çuni i lokalit, zgjati një degë mani plot me gjethe po dhia ktheu kokën mënjanë.
-I do nga dora ime more, i do…- psherëtiu thellë Sofua. Sapo mori degën e manit nga djali, dhia zgjati gjuhën e saj të hollë dhe filloi të shijonte gjethet…
-E mora në qafë dhe këtë. Mbeti vetëm me mua. As cjap nuk mori këtë vit. E kam vendosur. Do ia jap Sheros, çobanit të fshatit… Puna ime u pa: mori rrokullimën, që kur shita ç’pata e ku pata. Pastaj iu drejtua dhisë: -More vesh moj? Do të çoj të rrish me shokët e shoqet e tua! Të marrësh cjap e të bëhesh me bina’, se mbete pas meje.
Pasi mbaroi gjethet, dhia filloi të qëllonte lehtaz me kokë gjunjët e Sofos. Menduam se donte gjethe të tjera por kur Sofua i zgjati disa të tilla, dhia i refuzoi dhe vazhdonte ta godiste me kokë.
-Më duket u mërzit. Nuk do të rrijë më këtu. Do ngrihem se fillon e blegërin e nuk pushon më. Po dua tu pyes o njerëz të shkolluar se kam një xhëng këtu në zemër, që po më merr frymën: ku kam gabuar unë? I rrita fëmijët duke punuar ndershmërisht, me gjithë dashurinë prindërore si pak të tjerë në fshat. Përse nuk ndenjën këtu fëmijët e mi se mall e gjë kishin plot, po shkojnë e rropaten prapa diellit?! Mua të më falin gjithë arin e botës nuk iku nga ky vend, ku kam varret e gjyshërve, të nënës e babës, ku kam atë çikë shtëpi, që më ka mbetur dhe oborrin me pjergull. Po ku ka si ky vend, me mal, me det, me fusha e lumenjë, ku dielli nuk lodhet së ndriçuari tokën? Mbetëm të gjithë pa gojë dhe asnjë nuk po përgjigjej. Sofua na pa një copë here, pastaj rrudhi lehtaz buzët. Donte të shtonte diçka tjetër po blegërimat e dhisë tashmë mezi linin të dëgjoheshin fjalët e tij.
– Ika se nuk më le rehat kjo lanete. E mora përgjigjen. Faleminderit! Ne pamë njëri-tjetrin në sy të habitur. Pasta iu kthye dhisë: Më turpërove! Nuk me le të bëja një dorë muhabet! Dhia e kënaqur hidhej e lodronte rreth e qark Sofos, duke i fërkuar kokën hera-herës te gjunjët. Ky lidhi duart prapa, e me trupin pak të kërrusur nisi të ecë. Dhia e sigurt tashmë që Sofua ishte i gjithi i saj, e ndoqi nga pas, duke bërë ca meee,memeee të zgjatura. Blegërima sa vinte e dobësohej, derisa u shua plotësisht.