Shkruar nga ANGELO PANEBIANCO

            E përktheu Eugjen Merlika nga “Corriere della Sera”/

            Nuk është e lehtë të hedhësh shikimin përtej sherreve tona të politikës së brëndëshme, por ndërsa ne shohim kërthizën aqpeshimet botërore ndryshojnë shpejt e premtojnë të lënë mënjanë Evropën, sido që të shkojë prova e së vërtetës të votimeve të fundit të majit. Të përpiqemi të shohim përqark pa i u dorëzuar një propagande goditëse që ka pushtuar tashmë edhe politikën ndërkombëtare. Donald Trump-i fuqizohet nga dita në ditë në lidhje me zgjedhjet vendimtare të vitit t’ardhshëm për Shtëpinë e Bardhë. Ekonomia vazhdon të tërheqë, ndeshja mbi “murin” kundër të mërguarvet me Meksikën  shkandullon mjaft amerikanë por i pëlqen votuesve të Presidentit, dhe Partia demokratike, ndërsa duhej të pregatitej për fluturimin e fundit, propozon  një numur të madh kandidatësh të së majtës, asnjëri prej të cilëve nuk duket në gjëndje të pushtojë qendrën politike e të thyejë Trump-in. Politika e jashtëme e SHBA, pastaj, synon në kthimin aq të dëshiruar në shtëpi të djemve që janë duke luftuar në Siri e në Afganistan dhe i pëlqen sanksjonet kundër Rusisë e kundër Iranit. Ashtu siç i pëlqen bejlegu tregtar me Kinën, dhe vetëm një pakicë e kulturuar shqetësohet për mllefet që Trump-i i kushton aleatëve evropianë, jo më aq të bindur. Nuk habit fakti që Angela Merkel e qorton presidentin amerikan që ”po e bën botën në njëmijë copa”, por Kancelarja duket se nuk e kupton deri në fund se veprimi i shpërbërjes është pikërisht ai që Trump-i ka premtuar t’a bëjë që në fillim.

            Brinja e dytë e trekëndëshit të pushtetit që do të qeverisë botën në t’ardhmen e afërt (ose G-3, siç është në modë të thirret) quhet Xi Jinpin. Ai nuk ka zgjedhje për t’i fituar dhe as kundërshtarë të brëndshëm që mund t’a shqetësojnë. Udhëheqja e tij në Kinë është sine die, fuqia e tij qëndron në shpikjen gjeniale hibride të Ten Hsiao Pinit në gjysmën e dytë të Viteve Shtatëdhjetë (t’i bashkëngjiste Partinë komuniste një kapitalizmi pa fre), arma e tij për të shemëruar me Shtetet e Bashkuara qëndron në një aftësi teknologjike mjaft afër asaj amerikane, edhe në fushën ushtarake. Prova qëndron në fushatën energjike të Washingtonit për t’i shtyrë aleatët të heqin dorë nga sistemi i komunikimit G5 t’ofruar nga Huawei. Të paracaktuar në një bashkëjetesë, Amerika dhe Kina do të gjejnë shpejt a vonë një marrëveshje tregtare e teknologjike që do të shmangë luftën mes tyre, por që do të parashikojë një garim të ashpër, siç ndodh edhe sot, për të kontrolluar të tjerët.

            I treti i shoqërisë është Vladimir Putin. Sigurisht jo për fuqinë e një ekonomie ruse gjithmonë e më të brishtë, apo të një miratimi të brëndshëm gjithënjë e më të dobët (megjithëse akoma në shumicë në terma zgjedhore), por më shumë sepse Rusia ruan të vetmin arsenal ushtarak të krahasueshëm me atë amerikan, ka të drejtën e vetos në OKB dhe bën një politikë të jashtëme të paskrupulltë por të efektëshme. Veç asaj Putin, nuk duket se mendon të dorëhiqet për të lehtësuar pasardhjen në Kremlin, siç kishin parashikuar disa vëzhgues të pamatur. Ndoshta halli i tij është se sanksionet perëndimore e shtynë tek mikja, por e frikëshmja Kinë. Durim, boshti me Pekinin është sot një realitet i nevojshëm që duhet të shërbejë për të përballuar fuqinë amerikane, dhe rindërtimi i një pranie të shëndoshë ruse në Lindjen e Mesme është vetëm fillimi i një proçesi rikthimi që sot paraqitet mjaft i dukshëm në Venezuelë, së bashku me Kinën, në Afrikë e në ndihmat e mallkuara që u jep së djathtës skajore evropiane. Rusiagate ndalon synimet e mira të Trump-it, por pikërisht nga Shtëpia e Bardhë ka ardhur së fundi një sinjal kuptimplotë: Moska nuk ka asgjë për t’u trembur nga braktisja, nga ana e ShBA të  traktatit mbi raketat me rreze të shkurtër e të mesme veprimi dhe Amerika do të ishte e gëzuar të tregtonte një tjetër traktat që t’a nënëshkruajë edhe Kina.

            Ja i vizatuar, G-3. Një trekëndësh  i shtyrë nga zotërimi teknologjik, nga vazhdimësia e drejtuesve, e mbi të gjitha nga perëndimi i rendit parardhës që Amerika kishte ndërtuar mbas luftës së Dytë botërore e që kishte si shtylla të saj bashkëpunimin atllantik dhe integrimin evropian. Ajo epokë ka kaluar, së bashku me të gjithë marrëveshjet e traktatet, tregon se beson Trump-i, e nuk do të jenë as Xi Jinpin e as Putin që t’i venë shkopin nën rrota. Do të kthehet, mbi të gjitha nëse Trump-i do të fitojë më 2020  por edhe nëse do të humbasë, do të mbetet një ideologji fuqie dhe sovraniteti (e fuqive, është e qartë) që do të nxjerrë jashtë dere shumëpalësinë mbikombëtare e do të shpallet “liberale” pa qënë. Kështu siç ndodhte në dypalësinë ShBA – BRSS, secili antar i G – 3 do të përshkojë dy shtigje paralele: nga një anë kontrollin e ndjekësve të tij dhe atë të vatrave të paqëndrueshmërisë së përbashkët, nga tjetra një garë të ashpër me dy ortakët në shërbim të interesave dhe synimeve të tij.

            Pyetja që na përket atëherë bëhet kjo: a mundet të mbijetojë Evropa apo secili Vend i vetëm kundrejt “rendit të ri” të detyrueshëm nga trekëndëshi i hekurt? E vetmja siguri është se Bashkimi Evropian rrezikon të paguajë shtrenjtë ndarjet e tij dhe vonesën në temën e mbrojtjes. Perspektiva është të bëhet e papërfillëshme nga ana strategjike dhe të jetë e lënë jashtë  konkurrencës së madhe teknologjike të erës së re. Një Trump i rizgjedhur, nuk do të reshtëte së kërkuari, më shumë se sa bën sot, që Evropa të bëhet e urtë së bashku me individualizmat e hapura ndaj marrëdhënieve dypalëshe me ShBA (por jo me Kinën apo Rusinë).

            Kaq mjafton për të na bërë të kuptojmë se deri në ç’pikë janë larg së vërtetës shpalljet e nacional-populistëve tanë, të verdhë apo të gjelbër pak rëndësi ka, kur lajmërojnë se Evropa e sotme do të “fshihet” nga votuesit e që Italia më së fundi mund të jetë sovrane e të kujdeset për interesat e saj. Nëse shohim në botë, na bëhet të besojmë se votimet evropiane të fundit të majit do të na venë para një alternative të vetme e të padiskutueshme: ndërmjet një sovraniteti të kufizuar evropian, të gatshëm për të luftuar për të gjetur vënd në G-3, dhe një sovraniteti kombëtar, krejtësisht i paqenë, sepse i varur nga marrëdhënie të dyanëshme me të fuqishmit e vërtetë.

            “Corriere della Sera”, 21 shkurt 2019   E përktheu Eugjen Merlika