Nga Frank Shkreli-

Të djelën me 30 gusht, 2020, Republika e Kosovës do të zbulojë një pllakë dhe do të vendosë një statujë në qendër të Prishtinës në kujtim të vizitës së ish-Senatorit Robert Dole dhe 6 kolegëve të tij senatorë amerikanë.  Ishte Senatori Dole, ai që paralajmëroi i pari Washingtonin dhe botën– i pari,pasi u këthye nga ajo vizitë në Kosovë, për fundin e ish-Jugosllavisë si shtet federativ.

Pas “shtypjeve shokuese” që kishte parë në Kosovë ndaj shqiptarëve të asaj krahine nga ana e forcave policore serbe, ish-Senatori Dole ia nisi punës për të sensibilizuar Kongresin por edhe popullin amerikan për krimet dhe shkeljet e rënda të të drejtave të njeriut që po ndodhnin në Kosovë kundër shqiptarëve autoktonë, nga forcat kriminale të Millosheviqit.  Kjo ishte, pikërisht, edhe periudha që njëherazi vuri në lëvizje edhe lobimin në Kongres dhe pranë qeverisë federale të komunitetit shqiptaro-amerikan, i  cili megjithëse i vogël në numër, arrijti të siguronte një mbështetje të pa parë deri atëherë — në qarqet e politikës amerikane – në favor të të drejtave dhe kauzave të shqiptarëve në trojet e tyre autoktone në ish-Jugosllavi dhe në rajonin e Ballkanit Perendimor, në përgjithësi.

Vendimi për ngritjen e statujës dhe të pllakës përkujtimore, për të shënuar këtë ngjarje tepër të rëndësishme, jo vetëm në historinë e Kosovës modern si shtet i pavarur, por edhe të shqiptarëve në përgjithësi, ishte marrë në fillim të këtij viti, siç mund të lexoni kronikën (historikun) e botuar me atë rast, me 28 shkurt, 2020:

KOSOVA NDERON SË SHPEJTI ME STATUJË ISH-SENATORIN AMERIKAN ROBERT DOLE –Nga Frank Shkreli

Disa ditë më parë, Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Republikën e Kosovës, Z. Filip Kosnett vizitoi ish-Senatorin amerikan, Z. Robert Dole në zyrën e tij në Washington.  Kryediplomati amerikan në Prishtinë njoftoi, në portalin e tij të internetit, qëllimin e takimit të tij me Z. Dole.  Ai ka shkruar se “Ishte kënaqësi për mua që t’i dorëzoja personalisht Senatorit Dole, fotografinë e statujës së tij që do të zbulohet së shpejti në Prishtinë, (punuar nga skulptori Luan Mulliqi) – për një burrë të shquar e plot merita”, është shprehur ambasadori Kosnett.  Senatori Dole, nga ana e tij, shfaqi kënaqësinë për vendosjen dhe zbulimin e shpejt të statujës së tij në Prishtinë ndërsa falënderoi përfaqsuesin e lartë diplomatik amerikan në Kosovë për vizitën, duke shënuar gjithashtu në portalin e tij se Ambasadori Kosnett, “Po bën një punë të mrekullueshme, si përfaqësues i Shteteve të Bashkuara në Kosovë.”  Ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Prishtinë, Philip Kosnett duke i dorëzuar ish-Senatorit Robert Dole fotografinë e statujës së tij që, sipas ambasadorit amerikan, së shpejti do të zbulohet në Prishtinë.

Senatori Robert Dole me tre presidentët amerikanë –Xhorxh Bush i vjetër, Bill Klinton dhe Xhorxh Bush i ri –protagonistët kryesorë të lirisë, çlirimit dhe të pavarësisë së Kosovës nga zgjedhja e rëndë serbe –njëri përcaktoi “vijën e kuqe”për Serbinë, tjetri mobilzoi NATO-n për çlirimin e Kosovës dhe i fundit shpalli pavarësinë e Kosovës nga Tirana.  Në krah të tyre ishte gjithmonë Senatori Dole, si njëri prej mbrojtëve më të shquar të të drejtave të shqiptarëve të Kosovës. 

Autoritetet e Republikës së Kosovës kishin marrë vendimin për të vendosur statujën e ish-Senatorit republikan Bob Dole në Prishtinë, në vitin 2018, me rastin e 95-vjetorit të lindjes të ligjvënsit amerikan, i njohur si njëri ndër politikanët më të dalluar amerikanë të fund shekullit të kaluar, për përpjekjet e tija në mbështetje të çlirimit dhe të pavarësisë së Kosovës.

Statuja e Senatorit Dole do të vendoset në një kënd të Rrugës Bob Dole dhe Bulevardit Bill Clinton, që siç tha edhe ambasadori amerikan Kosnett, në inagurimin e vendit ku do vendoset statuja e Dolit, rrugë këto që janë emëruar pas dy kundërshtarëve politikë amerikanë nga dy parti të ndryshme politike, njëri republikan e tjetri demokrat.  Megjithë ndryshimet në qëndrimet e tyre në rrafshin e zhvillimeve politike në Amerikë, ata ishin miq të ngushtë me njëri tjetrin.  Ata ndanin dashurinë për Atdheun e tyre dhe ishin dedikuar shërbimit ndaj të tjerëve, ndërkohë që përpiqeshin të bashkëpunonin kurdoherë që ishte e mundur.  Ambasadori Kosnett është shprehur   duke shtuar se “Do bënim mirë të gjithë, nëqoftse do të përqafonim filozofinë e Senatorit Bob Dole — se në politikë kemi kundërshtarë, por jo armiqë”.

Senatori Robert Dole, një ish-veteran i Luftës së Dytë Botërore, Kongresmen dhe Senator nga shteti Kansas, udhëheqës i republikanëve në Senat dhe kandidat i Partisë Republikane për President, e kishte bërë çështjen e Kosovës kauzë të tijën, që në fillim të 90-atave të shekullit të kaluar.  Në një letër dërguar Dr. Ibrahim Rugovës, Senatori Dole, udhëheqës në atë kohë i republikanëve në Senat dhe kryetari i Komisionit të Senatit për punë të Jashtme, Senatorit demokrat, Claiborne Pell – dy ligjëvensit e lartë amerikanë — i shkruajnë presidentit të ardhshëm historik të Kosovës se, “Siç e dini ne jemi shumë të shqetësuar rreth gjendjes në Kosovë.  Për vite tani, popullësia shqiptare në Kosovë është subjekt shtypjesh dhe mohimesh të të drejtave të njeriut nga një regjim i egër komunist i Republikës së Serbisë…”  Senatorët amerikanë shprehen se situata në Kosovë është e rrezikshme dhe e pa parashikueshme.  Ata ftojnë Dr. Ibrahim Rugovën që të vizitonte Washingtonin, sa më parë që të jetë e mundur, që sipas tyre, “Për t’u takuar me ta dhe me senatorë të tjerë të interesuar për gjëndjen në Kosovë, për tu këshilluar me ju, për hapat më të mirë që duhet të merren, individualisht dhe në bashkpunim me njëri tjetrin”, shkruanin ish-senatorët Claiborne Pell dhe Bob Dole, në letrën e tyre drejtuar Dr. Ibrahim Rugovës të dates 19 Shtator, 1991. Kështu filloi edhe ndërkombëtarizimi i çështjes së Kosovës.

Fillimisht me sensibilizimin e popullit amerikan dhe të përfaqësuesve të tij në Kongres, siç ishte ish-Senatori Bob Dole, i cili me letrat e tija të shumta dërguar udhëheqësve të botës për t’i njoftuar për gjëndjen në Kosovë, sensibilizoi edhe opinionin ndërkombëtar në favor të mbrojtjes së të drejtave të shqiptarëve të Kosovës dhe të aspiratave të tyre demokratike për një Kosovë të lirë dhe të pavarur.

Angazhimi dhe roli i tij, mbrenda dhe jashtë vendit në atë kohë, ishte kritik për zhvillimin e punëve në favor të Kosovës, sidomos gjatë dekadës së fundit të shekullit të kaluar, përpjekje këto që më në fund çuan në çlirimin dhe më vonë në pavarësinë e Kosovës.  Statuja e ish-Senatorit republikan Robert Dole në Prishtinë i bashkohet statujës së ish-presidentit amerikan demokrat Bill Klinton dhe bashkpuntores së tij, ish-Sekretares së Shtetit Madeleine Albright, në frymën e bashkpunimit të dy partive kryesore amerikane në mbështetje të aspiratave të Kosovës për liri e pavarësi.  Kjo frymë bashkpunimi midis dy partive amerikane republikane dhe demokrate – përsa i përket Kosovës, vazhdon edhe sot.

Duke folur për angazhimin e ish-Senatorit Bob Dole ndaj lirisë dhe të drejtave të poullit të Kosovës gjatë inagurimit, vitin që kaloi, të vendit ku do të zbulohet shpejt  statuja e Senatorit Dole, Ambasadori Kosnett e cilësoi, Z. Bob Dole si, “Një udhëheqës në promovimin e kauzës së lirisë anë e mbanë botës.  Nuk është për të çuditur që ai u bë një mbështetës i pa zevëndsueshëm i Kosovës, duke qëndruar pranë dhe në mbështetje të popullit të këtij vendi, në përpjekjet e tija, për të ndërtuar një shtet të fortë dhe të lirë”, ka thënë me atë rast, kryediplomati amerikan në Prishtinë.  Duhet thënë se në këtë frymë bashkpunimi është njohur dhe vlerësuar shumë prej popullit të Kosovës, ndihma e këtyre burrave dhe grave amerikane në mbështetje të Kosovës gjatë dekadave.

Siç është shprehur edhe Ibrahim Rugova, shpresojmë që më në fund, kjo frymë bashkpunimi, të sigurojë një miqësi të përhershme, jo vetëm, midis Shteteve të Bashkuara e Kosovës por edhe midis Kombit amerikan dhe Kombit shqiptar, në përgjithësi.  Megjithë grindjet dhe mosmarrveshjet midis partive të ndryshme politike në Kosovë dhe në Shqipëri, duket se të pakën deri tani, kjo miqësi është e paprekshme dhe gjesti për vendosjen e statujës së ish-Senatorit Republikan Robert Dole në Prishtinë pasqyron një qëndrim të përbashkët mirënjohjeje të klasës politike shqiptare dhe popullit të Kosovës, karshi burrave të shtetit amerikan që kontribuan në themelimin e shtetit të pavarur e të lirë të Kosovës, që është sot.

Duke aluduar se edhe midis miqësh mund të ketë mosmarrveshje, ambasadori amerikan në Prishtinë, Filip Kosnett, me rastin e inaugurimit të vendit ku do të vendoset statuja e Senatorit Dole në Prishtinë, është shprehur se,“Qeveritë tona nuk do të pajtohen gjithmonë për politikat e ndryshme dhe do të nevojitet punë serioze për të mbajtur qëndrimet tona në përputhje me njëra tjetrën, ndërsa rritet partneriteti i Kosovës me Shtetet e Bashkuara.  Por, një gjë është e qartë: se miqësia e qendrueshme midis popullit të Kosovës dhe popullit të Shteteve të Bashkuara, nuk varet nga ndonjë parti politike ose nga ndonjë individ, në veçanti”, është shprehur me atë rast, ambasadori amerikan në Prishtinë, por janë lidhje ndërmjet dy popujve tanë.

Po e përfundoj këtë shkrim me fjalët e ambasadorit amerikan në Prishtinë, Z. Kosnett që shqiptoi në inaugurimin e vendit ku do të zbulohet së shpejti statuja e Senatorit Dole në Prishtinë, duke shpresuar se rasti i zbulimit të statujës së Senatorit Amerikan Robert Dole në Prishtinë, të jetë një moment që të fokusohemi në historinë dhe në vlerat tona të përbashkta që kanë bashkuar popullin e Shteteve të Bashkuara dhe popullin e Kosovës.

“Le të frymëzojë ky monument i Bob Dolit, përpjekje të reja për të ndërtuar — për fëmijt e Kosovës një atdhe që ata e meritojnë — për një Kosovë në paqe me fqinjtë e saj, me drejtësi dhe mundësi të barabarta për të gjithë, pa dallim”, është shprehur ambasadori amerikanë në Kosovë, Filip Kosnett.  Shpresojmë që ashtu të jetë!

Me Senatorin Robert Dole në darkën e dekorimit të tij me çmimin “Duart e Shpresës”, nga Këshilli Kombëtar Shqiptaro-Amerikan, Shtator, 2005 –kur autori drejtonte këtë organizatë lobimi shqiptaro-amerikane.

*Shkrimi është botuar me 28 shkurt, 2020